T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HATİLA VADİSİ MİLLİ PARKI (ARTVİN) YAPRAK BÖCEKLERİ (COLEOPTERA: CHRYSOMELIDAE) FAUNASI

Transkript

1 T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HATİLA VADİSİ MİLLİ PARKI (ARTVİN) YAPRAK BÖCEKLERİ (COLEOPTERA: CHRYSOMELIDAE) FAUNASI Ergin TURANTEPE Danışman Prof. Dr. Ali GÖK YÜKSEK LİSANS TEZİ BİYOLOJİ ANABİLİM DALI ISPARTA

2 2017 [Ergin TURANTEPE]

3

4

5 İÇİNDEKİLER Sayfa İÇİNDEKİLER... i ÖZET... iv ABSTRACT... v TEŞEKKÜR... vi ŞEKİLLER DİZİNİ... vii ÇİZELGELER DİZİNİ... viii SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ... ix 1. GİRİŞ KAYNAK ÖZETLERİ MATERYAL VE METOT Çalışma Alanı: Hatila Vadisi Milli Parkı Örneklerin Toplanması, Preparasyonu ve Teşhisi ARAŞTIRMA BULGULARI Altfamilya: Criocerinae Tribus: Lemini Gyllenhal, Oulema gallaeciana (Heyden, 1870) Altfamilya: Cassidinae Cassida bella Falderman, Cassida inquinata Brullé, Cassida prasina Illiger, Cassida rubiginosa Müller, Cassida vibex Linnaeus, Cassida viridis Linnaeus, Hypocassida cornea (Marseul, 1868) Altfamilya: Chrysomelinae Tribus: Chrysomelini Latreille, Chrysolina adzharica Lopatin, Chrysolina chalcites (Germar, 1824) Chrysolina coerulans angelica (Reich and Saulcy 1858) Chrysolina herbacea (Duftschmid, 1825) Chrysolina polita (Linnaeus, 1758) i

6 Gastrophysa viridula (Degeer, Leptinotarsa decemlineata (Say, 1824) Phratora horioni (Mohr, 1968) Tribus: Timarchini Motschulsky, Timarcha hummeli Faldermann, Altfamilya: Galerucinae Tribus: Alticini Spinola, Altica carduorum Guérin, Altica impressicollis (Reiche, 1862) Altica oleracea (Linnaeus, 1758) Altica quercetorum Foudras, Aphthona aeneomicans Allard, Batophila fallax Weise, Batophila rubi (Paykull, 1799) Chaetocnema scheffleri (Kutschera, 1864) Crepidodera aurea (Geoffroy, 1785) Epitrix pubescens (Koch, 1803) Longitarsus anchusae (Paykull 1799) Longitarsus aramaicus Leonardi, Longitarsus luridus (Scopoli 1763) Longitarsus nasturtii Fabricius, Neocrepidodera ferruginea (Scopoli, 1763) Phyllotreta cruciferae (Goeze, 1777) Phyllotreta undulata (Kutschera, 1860) Psylliodes napi (Fabricius, 1792) Tribus: Galerucini Latreille, Agelastica alni (Linnaeus, 1758) Galeruca circassica Reitter, Lochmaea caprea (Linnaeus, 1758) Xanthogaleruca luteola (Müller, 1766) Tribus: Luperini Gistel, Phyllobrotica elegans Kraatz, Altfamilya: Cryptocephalinae ii

7 Tribus: Clytrini Kirby, Smaragdina vaulogeri (Pic, 1894) Tribus: Cryptocephalini Gyllenhal, Cryptocephalus aureolus Suffrian, Cryptocephalus duplicatus Suffrian, Cryptocephalus elegantulus Gravenhorst, Cryptocephalus moraei (Linnaeus, 1758) Cryptocephalus ocellatus Drapiez, Cryptocephalus praticola Weise, Cryptocephalus sexpunctatus (Linnaeus, 1758) Altfamilya: Eumolpinae Tribus: Bromiini Baly, Bromius obscurus (Linnaeus, 1758) TARTIŞMA VE SONUÇLAR Türlerin Bolluk Değerlendirmesi Belirlenen 16 Yaprak Böceği Türünün Konak Bitki Değerlendirmesi Türlerin Aylık Değerlendirilmesi Türlerin Lokal Dağılışlarının Değerlendirilmesi KAYNAKLAR EKLER EK A. Fotoğraflar EK B. Bazı Türlerin Genel Görünümü ÖZGEÇMİŞ iii

8 ÖZET Yüksek Lisans Tezi HATİLA VADİSİ MİLLİ PARKI (ARTVİN) YAPRAK BÖCEKLERİ (COLEOPTERA: CHRYSOMELIDAE) FAUNASI Ergin TURANTEPE Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Ali GÖK 2015 yılı Mayıs-Eylül ayları arasında Hatila Vadisi Milli Parkı nın yaprak böcekleri (Coleoptera: Chrysomelidae) faunası çalışılmıştır. Alanda baskın olarak bulunan beş farklı vejetasyon tipini (Pseudomaki, Orman, Çalı, Alpin ve Dere kenarı Vejetasyonu) temsil eden örnek alanlar seçilmiş ve örneklemeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmada 6 altfamilyaya ait 26 cinse bağlı toplam 49 tür belirlenmiş ve 982 yaprak böceği örneği toplanmıştır. Tespit edilen yaprak böceği türleri birey sayıları açısından ele alındığında; Chrysolina herbacea, Ch. coerulans, Ch. adzharica, Phratora horioni, Agelastica alni, Altica oleracea, A. carduorum, Longitarsus luridus ve L. nasturtii, Smaragdina vaulogeri, Cryptocephalus praticola, C. aureolus ve C. moraei alanda en bol bulunan türler olarak belirlenmiştir. Çalışmada 16 yaprak böceği türünün konak bitkisi tespit edilmiştir. Bu türler arasında Chrysolina adzharica türünün konak bitkisi ilk kez tespit edilmiş ve Smaragdina vaulogeri türünün ise muhtemel konak bitkisi ilk kez bu çalışmada belirlenmiştir. Alanda belirlenen 30 tür Artvin ilinden, 10 tür Kafkas Sıcak Noktası nın Türkiye sınırları içerisinde kalan bölümünden ilk kez kaydedilmiştir. Ayrıca her bir türün habitat ve konak bitki tercihleri ile zoocoğrafik dağılışları kısaca tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Chrysomelidae, fauna, konak bitki, Hatila Vadisi Milli Parkı, Türkiye. 2017, 76 sayfa iv

9 ABSTRACT M.Sc. Thesis LEAF BEETLE (COLEOPTERA: CHRYSOMELIDAE) FAUNA OF HATILA VALLEY NATIONAL PARK (ARTVIN) Ergin TURANTEPE Süleyman Demirel University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Biology Supervisor: Prof. Dr. Ali GÖK Leaf beetle (Coleoptera: Chrysomelidae) fauna of the Hatila Valley National Park were studied between May-September in Sampling areas which are represented of five different vegetation types (Pseudomaqui, Forest, Shrub, Alpine, and Stream vegetation) dominant in the field were selected and sampling was performed. A total of 49 species of 26 genus belonging to 6 subfamilies were detected and 982 leaf beetle specimens were collected. When determined leaf beetle species are considered in terms of individual numbers; Chrysolina herbacea, Ch. coerulans, Ch. adzharica, Phratora horioni, Agelastica alni, Altica oleracea, A. carduorum, Longitarsus luridus and L. nasturtii, Smaragdina vaulogeri, Cryptocephalus praticola, C. aureolus ve C. moraei were detected as the most abundant species in the area. Host plants of 16 leaf beetle species were determined during the study. Among these species, the host plant of Chrysolina adzharica was recorded for the first time and probable host plant of Smaragdina vaulogeri was determined for the first time in this study. Specified on the area 30 species from Artvin province and ten species from the provinces which included in the Caucasus Hotspot Region in Turkey were firstly recorded. Also, each species were discussed briefly in terms of habitat and host plant preferences and zoogeographic distributions. Keywords: Chrysomelidae, host plant, fauna, Hatila Valley National Park, Turkey 2017, 76 pages v

10 TEŞEKKÜR Bu araştırma için beni yönlendiren, karşılaştığım zorlukları bilgi ve tecrübesi ile aşmamda yardımcı olan değerli Danışman Hocam Prof. Dr. Ali Gök e teşekkürlerimi sunarım. Teşhis işlemlerinde hertürlü yardımı esirgemeyen değerli hocam Doç. Dr. İsmail ŞEN e, Cassidinae altfamilyasının teşhislerinde yardımcı olan Dr. Lukas Sekerka ya ve arazi çalışmalarımda yardımlarını esirgemeyen arkadaşlarım Cemal Çağrı ÇETİN, Mustafa ALTIN, Müjdat YETİŞ, Gökhan DURMUŞ ve Tayfun KESKİN e teşekkür ederim. Tez araştırmam sırasında her türlü maddi ve manevi desteği esirgemeyen ve evlerini açan Serdar TUNÇ, Özlem TUNÇ ve çocukları Umut TUNÇ ve Ozan TUNÇ a teşekkür ederim. Tezimin her aşamasında beni yalnız bırakmayan babam Nurettin TURANTEPE, annem Sakine TURANTEPE ve kardeşlerim Sevgül TURANTEPE, Seçkin TURANTEPE, Murat TURANTEPE ve Yıldız DEMİRTAŞ a sonsuz sevgi ve saygılarımı sunarım YL1-15 No`lu Proje ile tezimi maddi olarak destekleyen Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi Başkanlığı na teşekkür ederim. Ergin TURANTEPE ISPARTA, 2017 vi

11 ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa Şekil 3.1. Kafkasya Ekolojik Bölgesi nin koridorları, sıcak noktaları ve öncelikli bölgeleri ile Hatila Vadisi Milli Parkı nın konumu... 8 Şekil 3.2. Hatila Vadisi Milli Parkı ndan örnekleme yapılan alanlar; Alpin vejetasyonu (a), Pseudomaki (b), Çalı Kuşağı (c), Dere kenarı Vejetasyonu (d), ve Orman Vejetasyonu (e) Şekil 5.1. Hatila Vadisi Milli Parkı'da belirlenen 16 yaprak böceği türünün konak bitki familyaları ve tercih edilme yüzdeleri Şekil A.1. Salix cinerea üzerinde beslenen ergin Phratora horioni bireyleri ve vermiş olduğu zarar Şekil A.2. Petasites hybridus üzerinde beslenen ergin Chrysolina adzharica bireyi Şekil A.3. Mentha pelagium üzerinde beslenen ergin Cassida bella bireyi Şekil A.4. Hypericum sp. üzerinde beslenen ergin Cryptocephalus aureolus bireyi Şekil A.5. Urtica sp. üzerinde beslenen ergin Chrysolina herbacea bireyi Şekil A.6. Centaurea salicifolia üzerinde beslenen ergin Galeruca circassica bireyi Şekil A.7. Beslenmekte olan bir Altica carduorum bireyi Şekil A.8. Alnus glutinosa üzerinde beslenen ergin Agelastica alni ve vermiş olduğu zarar Şekil A.9. Beslenmekte olan bir Longitarsus luridus bireyi Şekil A.10. Hypericum sp. üzerinde beslenen ergin Cryptocephalus moraei bireyi vii

12 ÇİZELGELER DİZİNİ Sayfa Çizelge Yılı Hatila Vadisi Milli Parkı nda örneklenen Chrysomelidae türlerinin aylara göre mevsimsel dağılımları, Türkiye için yeni lokalite ( ), Kafkas Sıcak Noktası nin Türkiye sınırları içerisindeki bölümünden yeni lokalite ( ) Çizelge 5.1. Alandan belirlenen 16 yaprak böceği türü ve konak bitki tercihleri viii

13 SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ CI Uluslararası Koruma Örgütü ha Hektar kg/m 2 Kilogram/Metrekare km 2 Kilometrekare m Metre Mha Milyonhektar mm Milimetre WWF Dünya Doğayı Koruma Vakfı ' Dakika '' Saniye % Yüzde Derece C Derece Celsius Dişi Erkek ix

14 1. GİRİŞ Coleoptera günümüzde tanımlanmış yaklaşık türü ile tür çeşitliliği en yüksek takımdır (Bouchard vd., 2009). Coleoptera takımı içerisinde tanımlanmış türlerin yarısından daha fazlasını içeren Cucujiformia, bu takım içerisindeki türce en zengin infraordodur. Bu infraordonun sahip olduğu tür çeşitliliği ise altında yer alan Curculionoidea ve Chrysomeloidea üstfamilyalarından kaynaklanmaktadır. Chrysomeloidea üstfamilyası da tür sayısı az olan Oxypeltidae, Vesperidae, Disteniidae, Megalopodidae, Orsodacnidae familyaları ile türce zengin olan Cerambycidae ve Chrysomelidae familyalarını içermektedir (Bouchard vd., 2011; Ribera ve Beutel, 2014). Yaprak böcekleri (Chrysomelidae), 10 altfamilya altında 2000 den fazla cinse ait tanımlanmış yaklaşık türü ile tür zenginliği en yüksek olan kınkanatlı familyalarından birisidir. Tropik bölgeler başta olmak üzere her yıl yüzlerce yaprak böceği türü keşfedilmektedir. Bu nedenden dolayı yaprak böceği sayısının yaklaşık türü bulabileceği tahmin edilmektedir (Schmitt, 1996; Jolivet ve Verma, 2002; Gruev ve Tomov, 2007; Bouchard vd., 2011; Biondi ve D Alessandro, 2012). Chrysomeloidea üstfamilyası altında yer alan familyaların 4. tarsal segmentleri çok küçük olduğundan çoğunlukla gözle görülemez, aslında 5 tarsal segmente sahiptirler. Aynı zamanda kısa ve geniş antenlere sahip değildirler (Alford, 1999). Chrysomelidae familyasını en yakın akrabası olan Cerambycidae familyasından ayıran temel karakterler ise antenlerinin vücut boyunu aşmaması ve antenlerin frontsta bulunan tüberküllerden çıkmamasıdır (Crowson, 1956; Booth vd., 1990; Choate, 2003). Yaprak böceği larvaları genellikle eruciform (tırtıl şeklinde) olup, iyi gelişmiş torasik bacaklara sahiptir (Alford, 1999). Ergin yaprak böcekleri ise şekil bakımından son derece çeşitlidirler. Örneğin; silindirik veya kompakt, kare ya da oval, konveks ya da yarı konveks veya düz şekillerde olabilirler. Pronotum üçgenimsi veya dikdörtgenimsi olup çoğunlukla baştan daha geniştir. Cassidinae altfamilyasındaki türlerde oldukça yassılaşıp genişleyerek başı tamamen örter. Çoğu yaprak böceğinin elitrası abdomeni örterken Bruchinae altfamilyasına ait türlerde elitra abdomeni tamamiyle örtmez. Alticini tribusunda arka bacakların tarsal segmentleri oldukça kalınlaşmış ve 1

15 zıplamaya adapte olmuştur. Antenler ise 11 segmentli olup çoğunlukla filiform (ipliksi) yapıdadır. (Evans, 2014). Yaprak böceği larvalarının çoğu bitkilerin yaprak ve gövdeleri ile beslenmekle birlikte larvaların besin tecihi oldukça çeşitlidir. Bazı yaprak böceği larvaları yeraltındaki bitki köklerinde, bazıları karınca yuvalarında ve çok az bir kısmı ise sucul ortamlarda yaşamakta ve beslenmektedirler (Gillot, 2005). Yeraltında yaşayan yaprak böceği larvalarının çoğu ise Leguminosea familyasının yumrularındaki bakteriler ile beslenmektedir (Jolivet ve Verma 2002). Yaprak böceği erginleri çoğunlukla bitkilerin yaprakları ile beslenmektedir. Bazı yaprak böcekleri ise bitkilerin çiçekleri, ağaç kabukları üzerinde bulunan likenler, topraktaki algler, yapraklardaki funguslar, çeşitli bitkilerin polenleri (Alticini, Galerucinae) ve yosun (Alticini) ile beslenebilmektedir (Jolivet ve Verma, 2002; Gillot, 2005). Yaprak böceği türlerinin besin tercihleri oldukça özgüldür ve her altfamilya altında yer alan türlerin çoğunlukla tercih ettiği belli başlı bitki familyaları bulunmaktadır (Clark vd., 2004). Örneğin; Cassidinae türleri Convolvulaceae, Boraginaceae, Chenopodiaceae, Solanaceae ve Asteraceae, Chrysomelinae türleri Salicaceae, Betulaceae ve Polygonaceae, Cryptocephalinae türleri Fagaceae, Rosaceae, Betulaceae ve Asteraceae, Criocerinae türleri Poaceae, Asparagaceae ve Liliaceae, Galerucinae türleri Cucurbitaceae, Fabaceae, Verbenaceae, Poaceae, Lamiaceae, Scrophulariaceae, Asteraceae, Brassicaceae, Boraginaceae, Fabaceae ve Euphorbiaceae türlerini konak olarak tercih etmektedirler (Jolivet, 1988; Jolivet and Hawkeswood, 1995). Yaprak böcekleri genellikle tercih etmiş oldukları Brassicaceae, Chenopodiaceae, Cruciferae, Fagaceae, Polygonaceae, Ranunculaceae ve Salicaceae bitki familyalarına oldukça zarar vermektedirler. En ciddi tarım zararlılarından biri olan Alticini bireyleri monofag ya da oligofag beslenme şekillerinden dolayı konakçısına özelleşmektedir. Bu konakçıya özelleşme davranışlarından dolayı bazı türler tarım zararlısı kabul edilirken, bazı türler ise yabancı otların biyolojik mücadelesinde önem teşkil etmektedir (Jolivet, 2008). 2

16 Hayvanların dağılım modelleri ekolojik, jeolojik, tarihsel, yokoluş ya da yeniden kolonişlenme gibi birçok faktöre bağlı olaylarla şekillenmektedir. Bitki komüniteleri ise fitofag böceklerin dağılışlarını etkilemede kilit rol oynar (Biondi, 2015). Kafkasya Ekolojik Bölgesi, Karadeniz ile Hazar Denizi arasında bulunan km 2 alanı ile WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) tarafından yeryüzünde özel öneme sahip 200 ekolojik bölgeden biri olarak seçilmiştir. CI (Uluslararası Koruma Örgütü) tarafından ise dünyanın en zengin biyolojik çeşitliliğine sahip ve tehlike altındaki 35 sıcak noktasından biri olup; İran, Rusya ve Türkiye nin bir bölümü ile Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan ın tamamını kapsamaktadır (Cepf, 2005). Kafkasya ve Doğu Karadeniz bölgesi jeolojik açıdan oldukça yeni bir bölgedir. Bölgedeki karalar Pliosen döneminde Tetis Denizi içerisinde yükselmeye başlamış ve günümüzdeki kara-deniz sınırları ancak Pliosenin sonu ile Pleistosenin başı arasında şekillenmiştir (Popov vd., 2006). Dolayısıyla bu bölgede bulunan faunanın atasal taksonlarının bölgeye ancak Pliosenin sonlarına doğru gelmiş olmaları mümkündür. Bu açıdan bakıldığında Kafkasya dolayısıyla Doğu Karadeniz in böylesine yüksek bir çeşitlilik ve endemizim oranına sahip olması oldukça şaşırtıcıdır. Bölgenin zengin bir biyoçeşitliliğe sahip olmasının başlıca iki sebebinin olabileceği öngörülmektedir. İlki bölgeye Pliosenin sonlarında gelen atasal taksonların günümüzdeki takson çeşitliğine ulaşmak için oldukça hızlı bir evrimleşme süreci geçirmiş olmalarıdır (Sağlam, 2010). İkincisi ise bölgenin özgün jeomorfolojik, jeolojik ve iklimsel özellikleridir. Yerel konumu bakımından biyolojik bir dönüm noktasında yer alan Kafkasya, Orta ve Kuzey Avrupa, Orta Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika türleri ve başka hiçbir yerde bulunmayan endemik türlerin kesişme noktasıdır. İklimsel koşulları çok çeşitli olup, Güneybatı Kafkasya'da yılda 4000 mm'den fazla, Doğu Kafkasya'daki çöllerde ise yılda 200 mm'den daha az yağış miktarı ile oldukça değişkendir. Üstün özelliklerinden biri de Karadeniz havzasındaki Kolşik Bölgesi (Gürcistan, Rusya ve Türkiye) ve Hazar Denizi kıyısındaki Hirkanik Bölgesinde (Azerbaycan ve İran) bulunan Tersiyer Dönem'e kadar uzanan bitki ve bitki topluluklarını barındırmasıdır. Bölgedeki relik ve endemik bitki tür zengiliğinin büyük çoğunluğu Kafkasya Bölgesi nin son buzul çağı sırasında buzullaşmamasından kaynaklanmaktadır. Hatila Vadisi Milli Parkı nında içerisinde bulunduğu Batı Küçük Kafkasya Koridoru (2.99 Mha), Türkiye'nin kuzeydoğu kesiminden Gürcistan'ın güneybatı kesimine kadarki alanda konumlanmış 3

17 olup Karadeniz boyunca uzanarak Gürcistan'ın merkezinde bitmekte ve Küçük Kafkas Dağları'nın ise batı kesiminde yer almaktadır. Kafkasya Bölgesi nin başlıca habitatları yaprak dökmeyen, geniş yapraklı, kozalaklı ve küçük ormanlardan oluşur. Korunan alanlar koridorun %11'ini oluşturarak 12 doğal rezerv ve 7 ulusal park alanını kapsar (Cepf, 2005). Bu koridorda yer alan korunan alanlardan biri olan Hatila Vadisi Milli Parkı da çok sayıda endemik bitki taksonu bulunmakta olup zengin bir floraya sahiptir. Milli parkta 476 bitki taksonunun yetiştiği belirlenmiştir. Bu taksonların familyalara göre dağılışları; Leguminosae (50), Liliaceae (15), Compositae (48), Boraginaceae (14), Rosaceae (29), Caryophyllaceae (13), Labiatae (29), Ranunculaceae (12), Cruciferae (27), Ericaceae (12), Scrophulariaceae (20) ve Gramineae (12) dir (Anşin vd., 2011). Her yıl birçok yeni yaprak böceği türü keşfedilmesinin yanısıra binlerce yaprak böceği türü, orman örtüsünün küçülmesi, tarım alanlarının genişlemesi, pestisitlerin aşırı ve yanlış kullanımı ve şehirleşme nedeni ile yok olmaya zorlanmaktadır (Jolivet ve Verma, 2002). Bu duruma paralel olarak ülkemiz gibi detaylı faunustik ve sistematik çalışmaların yapılmadığı bölgelerde ise birçok yaprak böceği türü henüz keşfedilmeden neslinin tükenmesi tehlikesi ile yüz yüze kalmaktadır. Şimdiye kadar Türkiye de Chrysomelidae familyası üzerine gerçekleştirilen faunistik çalışmaların büyük çoğunluğu ülkenin batı kesimlerinde yapılmış olup Türkiye nin kuzey kesimlerinde yapılan çalışma sayısı oldukça sınırlı sayıdadır (Gruev ve Tomov, 2007). Çalışma alanı olarak seçilen Hatila Vadisi Milli Parkı, Kafkasya Sıcak Noktası içerisinde yer alması ve aynı zamanda Avrupa-Sibirya kökenli elemanların Türkiye ye giriş kapısı üzerinde bulunması nedeniyle biyoçeşitlilik açısından oldukça önemli bir noktada yer almaktadır. Hatila Vadisi Milli Parkı nın çalışma alanı olarak seçilmesinin nedenlerinden biri de bu bölgede daha önce Chrysomelidae familyası üzerine herhangi bir faunistik çalışmanın yapılmamış olmasıdır. Buradan yola çıkarak çalışmanın amaçları arasında; Hatila Vadisi Milli Parkın da (Artvin) dağılış gösteren Chrysomelidae türlerinin belirlenmesi, Tespit edilen türlerin habitat ve konak bitki tercihlerinin ortaya konulması, 4

18 Çalışma alanından tespit edilen türlerin hangilerinin yaygın hangilerinin nadir olduğunu belirlenmesi, Yaprak böceklerinin belirli mevsimsel tercihlerinin olup olmadığını ortaya koyulması, Ülkemizin Chrysomelidae faunasına katkıda bulunmak ve bundan sonra yapılacak benzer çalışmalara referans teşkil etmesi bulunmaktadır. 5

19 2. KAYNAK ÖZETLERİ Türkiye yaprak böcekleri (Chrysomelidae) üzerine yapılan ilk çalışmalar, 19. yüzyılın sonlarında ülkemize turistik amaçlı gelen yabancı uyruklu bilim adamlarının geziler sırasında topladıkları örneklere dayanmaktadır. Bu çalışmaların hiç biri detaylı ve periyodik olarak yapılmamasına karşın, faunistik açıdan Türkiye Chrysomelidae faunasının belirlenmesine öncülük etmişlerdir. 19. yüzyıldan günümüze Türkiye yaprak böcekleri üzerine yerli ve yabancı araştırmacıların yaptıkları çalışmalar giderek artmış ve özellikle son yirmi yıl içerisinde yerli araştırmacıların yaptıkları çalışmalar sayesinde Türkiye Chrysomelidae faunasının belirlenmesi konusunda kayda değer gelişmeler olmuştur. Türkiye de dağılış gösteren yaprak böceklerinin tam bir listesi ve belirtilen türlerin Türkiye dağılışları son olarak 2013 yılında verilmiştir (Ekiz vd., 2013). Bu çalışmada, 2013 yılına kadar Türkiye de yaprak böcekleri üzerine yapılmış olan yeni tür, yeni kayıt ve faunistik çalışmaların sonuçları derlenmiş ve sonuç olarak Bruchinae altfamilyası haricinde Türkiye de toplam 776 yaprak böceği türünün yayılış gösterdiği belirtilmiştir yılından günümüze; Şen ve Gök (2013); Aslan vd. (2014); Aslan ve Alkan (2015); Şen (2015); Özdikmen vd. (2015); Bayram ve Aslan (2015); Bezdek, (2015); Aslan ve Başar (2016); Özdikmen vd. (2016) ve Özdikmen vd. (2017) tarafından yapılan çalışmalarda tespit edilen yeni tür ve yeni kayıtlar ile Bruchinae altfamilyası haricinde Türkiye de dağılış gösteren Chrysomelidae tür sayısı 788 türe ulaşmıştır. Hatila Vadisi Milli Parkı nda yaprak böcekleriyle ilişkili şimdiye kadar detaylı bir faunistik çalışma yapılmamıştır. Yaprak böcekleri konak bitki ilişkileri açısından oldukça dikkat çekici bir familyadır. Alanda şimdiye kadar bir tane fauna (Carabidae) ve iki tane flora çalışması bulunmaktadır. Bu çalışmaların faunistik ve floristik sonuçları aşağıda kısaca özetlenmiştir. Göktürk ve Çelik (2017) in yıları arasında Hatila Vadisi Milli Parkı nda Carabidae familyası üzerine yapmış oldukları fauna çalışmasında yedi altfamilyaya ait toplamda 32 tür örneklemişlerdir. Bu türlerden 15 tanesinin Artvin ili için yeni kayıt ve 10 türün ise Doğu Karadeniz Bölgesi, Carabidae faunası için yeni kayıt olduğunu 6

20 belirterek herbir türün Türkiye ve dünya dağılışlarını vermişlerdir. Ayrıca alanda bulunan birçok ağacın rüzgâr tarafından devrilmesinin ise böcek biyoçeşitliliğini artırdığını vurgulamışlardır. Eminağaoğlu ve Anşin (2003) in yılları arasında Hatila Vadisi Milli Parkı ve çevresinde yapmış oldukları flora çalışması ile Artvin in florasına katkıda bulunmuşlardır. Çalışmada, 95 familya ve 374 cinse ilişkin toplam 769 takson kaydederek, taksonların fitocoğrafik bölgelere göre dağılımlarını vermişlerdir. Anşin vd. (2011) Artvin-Atila Vadisi Milli Parkının flora içeriğini tespit etmişlerdir. Yapmış oldukları çalışmada, milli parkın bitki coğrafyası yönünden; Holarktik Bölgenin Avrupa-Sibirya flora alanının Colchis (Kolşik) kesiminde kaldığı ve çok sayıda endemik bitki taksonuna sahip olduğu belirtmişlerdir. Çalışmada 14 adet Eğrelti, 10 adet Açık Tohumlu ve 466 adet Kapalı Tohumlu olmak üzere toplam 490 adet bitki taksonu saptamışlardır. Tespit etmiş oldukları taksonların oluşturdukları vejetasyon yapısına göre ise genel bir sınıflandırma yapmışlardır. 7

21 3. MATERYAL VE METOT 3.1. Çalışma Alanı: Hatila Vadisi Milli Parkı Artvin-Atila (Hatilla) Vadisi Milli Parkı, 41 3' 41 13' 30'' kuzey enlemleri ile 41 31' 41 48' doğu boylamları arasında kalan, Doğu Karadeniz Bölgesi, Artvin (merkez) ili sınırları içerinde bulunan, en düşük noktasının 170 m ve en yüksek noktasının 3224 m olduğu, ha lık bir alandır (Şekil 3.1). Alanın genişliği 14.3 km (Çoruh Nehri, 170 m-kunt Dağı, 3224 m) olup uzunluğu ise 24.4 km (Keçi Dağı, 2047 m-alaca Dağ, 2844 m) dir (Eminağaoğlu ve Anşin, 2003). Şekil 3.1. Kafkasya Ekolojik Bölgesi nin koridorları, sıcak noktaları ve öncelikli bölgeleri ile Hatila Vadisi Milli Parkı nın konumu (a) Anşin vd. (2011), (b) Panda, (2017) den düzenlenmiştir. Bitki florası ve coğrafyası bakımından Avrupa-Sibirya flora alanının Kolşik (Colchic) kesimi içerisinde bulunan Hatila Vadisi Milli Parkı 3000 m den fazla yükselti farkı ve 8

22 Hatila Deresi ne bağlanan birçok yan dere ile büyük bir su toplama havzasıdır (Eminağaoğlu ve Anşin, 2003). Meteoroloji Genel Müdürlüğü güncel verilerine göre çalışma alanı olan Hatila Vadisi Milli Parkı nın yılları arası ortalama yıllık sıcaklığı 12.3 C, ortalama yıllık en yüksek sıcaklığı 17.2 C, ortalama yıllık en düşük sıcaklığı 8.4 C ve ortalama yıllık yağış miktarı kg/m 2 olup yılın günü yağışlı geçmektedir (MGM, 2017). Hatila Vadisi Milli Parkı nda yarı kurak, yarı nemli ve nemli olmak üzere üç farklı iklim tipi görülmektedir. İklim yapısına, coğrafi konumuna ve tahrihsel geçmişine bağlı olarak vadide beş farklı vejetasyon tipini bulunmaktadır. Vadinin m. yükseltiler arasında Çoruh Nehri ne bağlandığı kısımda bulunan pseudomaki vejetasyonu Avrupa-Sibirya (Euxine) elementleri ile birlikte Akdeniz elementlerini barındırmaktadır. Orman vejetasyonu, 750 m den başlayarak m yükseltilere kadar çıkmakta, Avrupa-Sibirya (Euxine) elementlerinin çoğunlukta, İran- Turan elementlerinin ise azınlıkta olduğu bir formasyon oluşturmaktadır. Bu vejetasyonda alçak kesimlerde geniş yapraklı, yüksek kesimlerde ise iğne yapraklı ağaçlar daha yoğun olarak görülmektedir. Orman vejetasyonundan alpin vejetasyonuna geçiş zonu bulunmadığı için m yükseltiler arasında çalı kuşağı yer almaktadır. Bu kuşakta yoğun miktarda çalı ve çok sayıda otsu takson ile birlikte bir subalpin çayır bulunmaktadır. Orman vejetasyonundan (2400 m den) dağların en uç zirvelerine kadarki bölgeyi kapsayan alpin vejetasyonda otsu taksonların yanında odunsu taksonlara da rastlanmaktadır. Bu vejetasyon tiplerine ek olarak 250 m den 3200 m yükseltiye kadar uzanan Hatila Deresi ve yan kollarının çevresinde dere kenarı vejetasyonu bulunmaktadır (Anşin vd., 2000) Örneklerin Toplanması, Preparasyonu ve Teşhisi Hatila Vadisi Milli Parkı ında yer alan Pseudomaki, Orman, Çalı, Alpin ve Dere kenarı Vejetasyonlarının oluşturduğu beş farklı habitat tipinden seçilen örnek alanlarda 2015 yılı mayıs ve haziran aylarında yedişer, temmuz, ağustos ve eylül aylarında ise sekizer gün örnekleme gerçekleştirilmiştir (Şekil 3.2). 9

23 Şekil 3.2. Hatila Vadisi Milli Parkı ndan örnekleme yapılan alanlar; Alpin vejetasyonu (a), Pseudomaki (b), Çalı Kuşağı (c), Dere kenarı Vejetasyonu (d), ve Orman Vejetasyonu (e). 10

24 Arazi çalışması sırasında atrap ve böcek aspiratörü yardımı ile toplanan yaprak böceği örnekleri laboratuvara getirilmeden önce etil asetat yardımı ile öldürülerek gerekli etiket bilgileri ile birlikte plastik kaplarda muhafaza edilmiştir. Arazi çalışmaları sırasında alanların fotoğrafları çekilmiş ve konak bitki olarak tespit edilen bitki türleri kayıt altına alınmıştır. Arazi çalışmaları sırasında toplanan örnekler Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Entomoloji Laboratuvarı na getirilmiştir. Toplanılan örnekler daha sonra, yumuşatılarak Olympus SZ61 model stereomikroskop altında preperasyonu yapılıp, erkek bireylerde aedeagus (erkek üreme organı), dişilerde ise spermateka (dişi üreme organı) diseksiyon iğnesi yardımıyla dikkatlice abdomenden çıkarılmıştır. Böcekler, üreme organları ile birlikte önceden hazırlanarak iğnelenmiş dikdörtgen şeklindeki böcek etiketleri üzerine yapıştırılmıştır. Preparasyonları tamamlanan örnekler stereomikroskop altında detaylıca incelenerek tür seviyesinde teşhisleri; Sekerka (2010), Warchałowski (2003; 2010), Konstantinov (1998), Bieńkowski ve Orlova-Bienkowskaja (2016), Biondi ve D Alessandro (2012), Bezdek ve Regalin (2015) e göre yapılmıştır. Taksonların hiyerarşik sınıflandırılması Löbl ve Smetana (2010) ya göre verilmiştir. Teşhisleri tamamlanan örnekler SDUEM (Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Entomoloji Müzesi) de bulunan böcek muhafaza kutularında saklanmaktadır. 11

25 4. ARAŞTIRMA BULGULARI 2015 Mayıs-Eylül ayları arasında yapılan çalışmada yedi altfamilya içinden 26 cinse bağlı 49 türe ait toplam 982 birey elde edilmiştir. Bu çalışma ile tespit edilen bütün türlerin kısa diyagnostik notları, habitat ve konak bitki tercihleri ile zoocoğrafik dağılımları aşağıda sunulmuştur Altfamilya: Criocerinae Tribus: Lemini Gyllenhal, Oulema gallaeciana (Heyden, 1870) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsal görünümü tamamiyle koyu metalik mavi-siyah, bacaklar ve antenler siyah, pronotum bazalde daralıp bir boğum oluşturur iken apikalde genişlemiş, elitra derin ve düzenli noktalıdır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tahıl zararlısı olarak bilinen O. gallaeciana genellikle Poaceae familyasından Dactylis, Festuca, Phragmites, Bromus (Bromus erectus), Hordeum vulgare, Deschampsia cespitosa, Holcus lanatus, Lolium perenne, Agropyron repens ve tahıl olarak kullandığımız Avena sativa, Hordeum, Secale cereale, Triticum aestivum ve Zea mays ile beslendiği belirtilmiştir (Fuss vd., 2005; Gavrilović ve Ćurčić, 2013). Arazi çalışmaları sırasında tür 600 m yükseltide, orman vejetasyonundan toplanmış olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılımı Batı, Kuzey ve Orta Avrupa, Anadolu, Kafkasya, Kazakistan, Moğolistan, Kuzey Amerika ve Batı Sibirya olduğu bildirilmiştir (Gruev, 2004; 2006; Gavrilović vd., 2014). Türün Türkiye dağılımı Ekiz vd. (2013) tarafından Bayburt, Bolu, Erzurum, Kayseri, Karabük ve Kars olarak verilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir. 12

26 4.2. Altfamilya: Cassidinae Cassida bella Falderman, 1837 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 2 ; , 1 ; , 9, 13 ; , 1 ; , 1 ; , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsalden görünümü yuvarlak, genel görünümü bronz-açık kahverengi, canlı türler metalik yeşil-sarı veya metalik bronz, elitra suturu boyunca ve skutellum çevresinde belirgin noktalı, humeral kallus iyi gelişmiş. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür genellikle haziran-ağustos ayları arasında Zea mays ve Mentha pulegium ile beslendiği vurgulanmıştır (Kısmalı ve Sassi, 1994). Yapılan arazi çalışmaları sırasında tür 1600 m yükseltide, orman vejetasyonundan toplanmış olup, Lamiacea familyasına bağlı Mentha pulegium ile beslendiği tespit edilmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Akdeniz-Turan Bölgesi nde sadece Kafkasya ülkelerinde (Gürcistan, Ermenistan ve Rusya: Güney Avrupa Bölgesi) ve Türkiye de bulunan nadir bir tür olduğu belirtilmiştir (Kısmalı ve Sassi, 1994; Borowiec, 2007; Löbl ve Smetana, 2010). Türün Türkiye dağılımı Artvin, Düzce, İzmir, Kastamonu, Karabük, Mersin ve Sakarya dır (Ekiz vd., 2013) Cassida inquinata Brullé, 1832 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 3. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, vücut basık ve dorsal görünümü elips şeklinde, pronotum ve elitra yeşil-sarı, elitranın pronotuma bağlandığı yerlerler dişli, elitranın pronotuna bağlandığı yerde ve skutellumun sağ ve sol tarafında kırmızımsı noktalar bulunmaktadır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür Asteraceae familyasından faklı cinslere ait Matricaria perforata, Chamaemelum nobile, C. mixtum, Artemisia molinieri, 13

27 Anthemis nobilis, A. cotula, Achillea millefolium ve Ormenis mixta gibi türler ile beslenmektedir (Warchałowski, 2000; Bordy, 2009). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Güney Avrupa ve Orta Doğu da yaygın görülen tür Almanya, Fransa, Avusturya, Slovakya, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Türkiye nin doğusu, Gürcistan, Dağıstan, Portekiz in batısı, Kafkasya, Suriye ve Türkmenistan da dağılış göstermetedir. Ayrıca tür, Akdeniz Bölgesi yakınlarında da oldukça yaygın olup İspanya dan Yunanistan a kadar dağılım göstermektedir. Afrika nın kuzey kesimleri olan Fas ve Tunus ta da bulunmakdır (Bordy, 2009; Rozner ve Rozner, 2013). Türün Türkiye dağılımı Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Giresun, İzmir, Manisa, Muğla, Samsun, Trabzon, Kırklareli ve Tekirdağ dır (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Cassida prasina Illiger, 1798 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 1 ; , 1, 2 ; , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsal görünümü oval, elitra 4 küçük kırmızı noktaya sahip, elitra noktalanmaları oldukça belirgin, pronotum genellikle elitradan daha geniş, dorsalden görünümü yeşil-sarı, canlı türler parlak kırmızı noktalı ve pırıltılı yeşil renktedir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: C. prasina Asteraceae familyasından öncelikle Achillea millefolium olmak üzere Matricaria, Arthemisia ve Anthemis cinslerine ait türlerle de beslendiği bildirilmiştir (Gruev ve Tomov, 2007; Bordy, 2009). Arazi çalışmaları sırasında tür 750 m yükseltide, orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, Asteraceae familyasına bağlı Achillea sp. türü ile beslendiği tespit edilmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Palearktikte yaygın olarak görülen tür Batı Avrupa dan Sibirya ya ordan Çin ve Japonya ya kadar geniş bir alana yayılmıştır. Avrupa da hemen hemen her yerde görülen tür ayrıca İsveç, İspanya, Yunanistan, Türkiye, Portekiz, Fransa ve Korsika adasında da dağılış göstermektedir (Bordy, 2009). Türün 14

28 Türkiye dağılımı Antalya, Aydın, Balıkesir, Bartın, Bilecik, Bolu, Denizli, Düzce, Gaziantep, Giresun, Hatay, İzmir, Kahramanmaraş, Karaman, Kayseri, Kırklareli, Kilis, Konya, Karabük, Manisa, Mersin, Sakarya, Tokat, Tunceli ve Zonguldak tır (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Cassida rubiginosa Müller, 1776 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 1, 2 ; , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsalden görünümü neredeyse yuvarlak, elitra ve pronotum tamamen yeşil veya sarı-yeşil, skutellum çevresi ve elitraların birleştiği yerde üçgenimsi bir koyuluk bulunmakta, genellikle skutellumun bazalına doğru elitranın suturunda siyah bir nokta görülmektedir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: C. rubiginosa Asteraceae familyasından çoğunlukla Arctium (Arctium lappa), Artemisia, Carduus, Cirsium (Cirsium oleraceum), Cynara, Inula, Pulicaria, Saussurea, Serratula, Silybum, Tanacetum cinslere ait türlerle beslenirken, daha az yaygın olarak Cirsium spp., Cousinia spp., Carthamus tinctorius, Centaurea jacea, Cynara scolymus ve Silybum marianum türleriylede beslenmektedir (Fuss vd., 2005; Świętojańska vd., 2013). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Dağılım alanı oldukça geniş olup bütün Palearktikte yaygın olarak görülmektedir (Fuss vd., 2005; Świętojańska vd., 2013). Türün Türkiye dağılımı Adana, Afyon, Ankara, Antalya, Balıkesir, Bolu, Bursa, Çorum, Eskişehir, Erzurum, Giresun, Isparta, İzmir, Kastamonu, Konya, Karabük, Kütahya, Manisa, Mersin, Sakarya, Samsun, Sivas, Zonguldak, Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ dır (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir. 15

29 Cassida vibex Linnaeus, İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1, 1 ; , 2, 1 ; , 1, 2 ; , 1, 1 ; , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, elitra ve pronotum yeşil-açık kahverengi, canlı türler yeşil, skutellumun çevresini ve elitranın bir kısmını sutur boyunca koyu kahverengi bir üçgene benzeyen kıvrımlı bir koyuluk kaplamakta, elitranın sağ ve sol kısmında birer koyu kahverengi nokta bulunmaktadır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: C. vibex Asteraceae familyasından özellikle Cirsium oleraceum, C. palustre ve C. arvense ile beslenir. Ayrıca Asteraceae familyasından Centaurea jacea, C. scabiosa, Achillea millefolium ve Arctium lappa gibi türler ve Carduus cinsinin bireyleriyle beslenmektedir (Maican ve Munteanu, 2008; Bordy, 2009). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Palearktik gibi büyük bir zoocoğrafik bölgede bulunmakla birlikte, İrlanda ve İspanya dan Japonya ya kadar dağılış gösteren tür Yunanistan, Türkiye, Moğolistan, Kazakistan ın kuzey kesimleri, Doğu Sibirya, Finlandiya ve Avrupa nın kuzey kesimlerinde görülmektedir (Warchałowski, 2000; Gruev ve Tomov, 2007). Türün Türkiye dağılımı Ankara, Antalya, Bartın, Bolu, Çorum, Isparta, İzmir, Kastamonu, Mersin, Nevşehir, Niğde ve Samsun dur (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Cassida viridis Linnaeus, 1758 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 1, 1 ; , 2 ; , 1 ; , 1 ; , 2, 2. Diyagnostik Notlar: Tür 8 mm den uzun, kısmen konveks, elitranın tamamı düzensiz naktalı, dorsalden görünümü yeşil-bal rengi sarı, canlı bireyler mat yeşil görünümlü olup elitra kenarları boyunca gümüş bir şerit bulunmaktadır. 16

30 Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Lamiaceae familyasından farklı cinslerle beslenen tür özellikle Mentha cinsini seçmekle birlikte Galeopsis, Stachys, Salvia ve Lamium cinsleriyle de beslenmektedir. Mentha piperita (bahçe nanesi) tıbbi ve aromatik bir bitki olduğu için dünyanın hemen her yerinde yetiştirilen bir tür olmasına rağmen, C. viridis in bu bitkiye aşırı zarar vermediği belirlenmiştir. Ayrıca Asteraceae familyasından Arctium lappa ve Cynara dracunculus ile de beslendiği belirtilmiştir (Warchałowski, 2000). Arazi çalışmaları sırasında tür 765 m yükseltide, dere kenarı vejetasyonundan örneklenmiş olup, Mentha longifolia beslendiği gözlemlenmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Palearktik bölgede dağılış gösteren tür Kuzey Asya dan Japonya ya ve Avrupa boyunca her yerde bulunmasına rağmen Çin de dağılış göstermemektedir. Portekiz den Suriye ye kadar Akdeniz Bölgesi ndeki bütün ülkelerde de dağılış gösteren tür, Afrika kıtasında ise sadece Fas da bulunmaktadır (Bordy, 2009). Türün Türkiye dağılımı Adana, Aksaray, Amasya, Ankara, Balıkesir, Bolu, Çankırı, Diyarbakır, Erzurum, Hatay, Isparta, İzmir, Kahramanmaraş, Kastamonu, Kayseri, Konya, Kırşehir, Muş, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Sakarya, Tokat, Trabzon, Tunceli, Urfa ve Zonguldak tır (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Hypocassida cornea (Marseul, 1868) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1, , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsal görünümü kızılkahverengi, vücut oldukça yuvarlak ve sonderece konveks, elitradaki noktalanmalar özellikle skutellum çevresinde oldukça büyük ve derin, canlı örnekler dorsalden metalik altın yansımalıdır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Arazi çalışmaları sırasında tür 450 m yükseltide, orman vejetasyonunda bulunan kurumuş otsu bitkilerden toplanmış olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Literatürde türün konak bitkisi hakkında herhangi bir bilgi bulunamamıştır. 17

31 Zoocoğrafik Notlar: Güney Avrupa, Kuzey Afrika, Suriye ve Türkiye'de yaygın olarak görülen bir tür olduğu ve Birleşik Arap Emirlikleri nde de bulunduğu bildirilmiştir (Bezdek ve Batelka, 2011). Bir Akdeniz türü olmasına rağmen Macaristan, Slovakya ve Güney Avusturya ya kadar yayılmıştır (Sekerka, 2010). Türün Türkiye de dağılış gösterdiği belirtilmesine karşın lokalite kaydı verilmemiştir (Borowiec ve Sekerka, 2010; Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) de bulunmuş ve ilk kez lokalite kaydı verilmiştir Altfamilya: Chrysomelinae Tribus: Chrysomelini Latreille, Chrysolina adzharica Lopatin, 1988 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 1, 1 ; , 8, 5 ; , 8, 5 ; , 1 ; , 1 ; , 1, 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, vücut oval, dorsal görünümü metalik mor-bronz yansımalı, bacaklar ve antenler bronz-açık kahverengi, elitra ve pronotum düzensiz noktalı, tibiaların tarsallere yakın kısmı yoğun tüylü ve dikenlidir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Arazi çalışmaları sırasında tür 700 m yükseltide, dere kenarı vejetasyonundan toplanmış olup, Asteraceae familyasına bağlı Petasites hybridus ile beslendiği gözlemlenmiştir. Türün konak bitkisi ilk kez bu çalışma ile bildirilmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Endemik bir tür olan Ch. adzharica sadece Kafkasya ve Anadolu da dağılım göstermekle birlikte Gürcistan ve Türkiye nin kuzeydoğu kesiminde bulunmaktadır (Aslan, 2003; Löbl ve Smetana, 2010; Özdikmen, 2014). Türün Türkiye dağılımı oldukça sınırlı olup şimdiye kadar sadece Artvin bölgesinde bulunmuştur (Ekiz vd., 2013). 18

32 Chrysolina chalcites (Germar, 1824) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsal görünümü bronz veya bakır-bronz ve çok az yansımalı, elitra kahverengi ve bronz, baş ve pronotum çok küçük noktalı, pronotumun kenarları yuvarlak ve boyuna sağ ve solda belirgin yay şeklinde çöküntü var. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür, Corylus avellana (Betulaceae), Glechoma hirsuta (Lamiaceae) ve Anthriscus spp. (Apiaceae) türleriyle beslendiği belirtilmiştir (Gruev ve Tomov, 1998; Gavrilović vd., 2014). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağlımı: Doğu Avrupa, Kafkasya, Kuzey Kafkasya, Türkiye, Rodos adası, Kıbrıs, Suriye, Yakın Doğu, Orta Asya ve Afganistan olarak verilmiştir (Gruev ve Tomov, 1998; Bieńkowski, 2010). Türün Türkiye dağılımı Ekiz vd. (2013) ne göre Amasya, Antalya, Artvin, Bolu, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Konya, Mersin, Osmaniye, Sakarya, Samsun ve Sinop olarak verilmiştir Chrysolina coerulans angelica (Reich and Saulcy 1858) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 8, 3 ; ; 4, 1 ; , 1 ; , 9, 11 ; , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, vücut elips şeklinde, dorsal görünümü mavi, mavi-yeşil veya mor, pronotum noktalanması belirgin, bazen humeral kallusdan bazale doğru mavi-yeşil bir band bulunmaktadır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür Lamiaceae familyasından Mentha suaveolens, M. piperata, M. gentilis, M. arvensis ve M. aquatica ile beslendiği bildirilmiştir (Winkelman ve Debreuil, 2008). Arazi çalışmaları sırasında tür 1600 m yükseltide, 19

33 dere kenarı vejetasyonundan toplanmış olup, Mentha longifolia ile beslendiği gözlemlenmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılımı Orta Asya, Suriye ve Azerbaycan oluduğu Türkiye den ise şimdiye kadar Ege ve Akdeniz Bölgelerinden kaydedildiği belirtilmiştir (Aslan, 2003; Özdikmen, 2014). Türün Türkiye dağılımı Ekiz vd. (2013) ne göre Ankara, Antalya, Artvin, Erzincan, Erzurum, Hatay, İzmir, Kahramanmaraş, Kars ve Mersin olarak verilmiştir Chrysolina herbacea (Duftschmid, 1825) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 12, 16 ; , 7, 15 ; , 6, 6 ; , 1 ; , 2 ; , 1, 1 ; , 7. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, vücut elips şeklinde, dorsal görünümü tamamiyle yeşil ve metalik kızıl-yeşil yansımalı, bazen mavi, mor veya siyah görünümlü, elitradaki noktalanmalar düzgün sıralıdır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür özellikle Lamiaceae familyasından Mentha aquatica, M. suaveolens, M. longifolia ve Calamintha nepeta ile beslenmektedir. Mentha cinsi özellikle baharat olarak ve tıbbi amaçlar için kullanılmaktadır. Aynı zaman Mentha türleri tüm dünyada kitle üretimi için kültüre edilmektedir. Ch. herbacea, Mentha cinsinin türlerinin yapraklarını yoğun miktarda tüketerek bunlara ciddi zararlar vermesinden dolayı bir zararlı olarak görülmektedir (Winkelman ve Debreuil, 2008; Bekircan vd., 2016). Arazi çalışmaları sırasında m yükseltiler arasında, dere kenarı vejetasyonundan toplanmış olup, Lamiaceae familyasından Mentha sp., M. longifolia, ve Urticaceae familyasından Urtica sp. türleriyle beslendiği tespit edilmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün dağılış alanı; Kafkasya, Kuzey İran, Anadolu, Orta Asya, Kazakistan, batı Sibirya, Kuzey Hindistan ve 55. paraleller arasında kalan Avrupa ülkeleri olduğu belirtilmiştir (Gruev ve Tomov, 1998; 2007). Türün Türkiye dağılımı oldukça geniş olup Aksaray, Ankara, Antalya, Artvin, Bartın, Bilecik, Bolu, Bursa, 20

34 Burdur, Çankırı, Çorum, Denizli, Düzce, Edirne, Erzincan, Eskişehir, Erzurum, Isparta, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Karaman, Kastamonu, Kayseri, Kocaeli, Konya, Karabük, Kırklareli, Kırşehir, Manisa, Mersin, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Osmaniye, Samsun, Sinop, Sivas, Tokat, Trabzon, Yozgat ve Zonguldak ta dağılış göstermektedir (Ekiz vd., 2013) Chrysolina polita (Linnaeus, 1758) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1, 1 ; , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, baş, pronotum, skutellum, bacaklar ve abdomen metalik yeşil, elitra turuncu-kahverengi veya kırmızı-kahverengi olup metalik yansımasız, elitra düzensiz sık noktalıdır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür genellikle Lamiaceae familyasından M. aquatica, M. suaveolens, M. arvensis, M. suaveolens insularis, M. requienii, M. spicata, Mentha x piperata, Nepeta cataria, Glechoma hederacea, Ballota nigra, Origanum vulgare, Thymus polytrichus, Lycopus europeus, Melissa spp., Salvia spp. ve Lamium spp. türleri ile beslendiği, ayrıca Urticaceae familyasından ise Urtica dioica yı tercih ettiği belirtilmiştir (Cox, 2007; Winkelman ve Debreuil, 2008). Arazi çalışmaları sırasında tür 700 m yükseltide, orman vejetasyonundan toplanmış olup, Mentha sp. (Lamiaceae) türü ile beslendiği gözlemlenmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Genel dağılış alanı Avrupa, Batı Sibirya, Moğolistan, Bulgaristan, İrlanda, Norveç in güneyi, İspanya nın kuzeyi, Moğolistan ve Çin olduğu bildirilmiştir (Gruev ve Tomov, 1998; 2007). Türün Türkiye dağılımının Amasya, Artvin, Çankırı, Erzurum, Kahramanmaraş, Kastamonu, Karabük, Kırklareli, Mardin, Niğde, Ordu, Rize, Samsun, Trabzon ve Mersin olduğu belirtilmiştir (Ekiz vd., 2013). 21

35 Gastrophysa viridula (Degeer, 1775) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1, 2. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, genellikle tamamen metalik altınyeşil, yeşil, bazen pirinç veya bronz renginde, nadiren ise mavi görünümlü, antenlerin apikalden ilk 6 segmenti ise siyahtır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün erginleri genellikle Polygonaceae familyasından Rumex obtusifolius ve Rumex crispus yapraklarıyla, bazen de Rumex acetosa, Persicaria amphibia ve Persicaria maculosa yapraklarıyla beslendiği, ayrıca Rumex pseudoalpinus, R. alpinus, R. obtusifolius, R. hydrolapathum, R. patientia, R. acetosella, R. conglomeratus, Fallopia sachalinensis ve F. japonica ile de beslendiği belirtilmiştir. Fagopyrum esculentum (karabuğday) türünün ise zararlısı olduğu vurgulanmıştır. Ayrıca Ranunculaceae familyasından ise Ranunculus cinsinin çiçekleriyle beslendiği bildirilmiştir (Cox, 2007; Winkelman ve Debreuil, 2008; Zurek vd., 2016). Arazi çalışmaları sırasında tür 2200 m yükseltide, alpin vejetasiyonundan toplanmış olup, Rumex alpinus ile beslendiği tespit edilmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılımının oldukça geniş oluduğu ve Avrupa dan Kore ye kadar dağılım gösterdiği belirtilmiştir (Gruev ve Tomov, 2007). Türün Türkiye dağılımının oldukça sınırlı olduğu ve sadece Artvin, Erzurum ve Trabzon illerinde bulunduğu belirtilmiştir (Ekiz vd., 2013) Leptinotarsa decemlineata (Say, 1824) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1, 6. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, elitra boyuna siyah bantlara sahip olup bantlar arası renkler beyaz, sarı-açık kahverengi, baş ve pronotum siyah noktalar ve lekelere sahip, tarsallar, antenler ve tibia ile femurun bağlantı noktaları siyahtır. 22

36 Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Solanaceae familyasından S. dulcamara (yaban mersini) ile de beslenen tür bir tarım zararlısı olup patates tarlalarına zarar vermektedir (Winkelman ve Debreuil, 2008). Arazi çalışmaları sırasında tür 735 m yükseltide, ormanla çevrili patates tarlasından toplanmış olup, Solanum tuberosum (Solanaceae) ile beslendiği gözlemlenmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün orijni aslen Kuzey Amerika olmasına rağmen yayılma potansiyeli oldukça yüksek olup Batı Avrupa ülkelerinin çoğu ve Rusya nın bir kısmına kadar yayılmıştır (Winkelman ve Debreuil, 2008). Türün Türkiye dağılımı Adana, Afyon, Aksaray, Ankara, Artvin, Bolu, Çanakkale, Düzce, Edirne, Erzincan, Eskişehir, Erzurum, Kahramanmaraş, Karaman, Kastamonu, Kayseri, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Sinop, Tekirdağ, Tokat ve Zonguldak olduğu belirtilmiştir (Ekiz vd., 2013) Phratora horioni (Mohr, 1968) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 27, 18 ; , 1, 1 ; , 1 ; , 3, 3. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, vücut oval, genel görünümü koyu mavi ve metalik yasımalı, antenler ve ayaklar koyu kahverengi, baş ve pronotum düzensiz noktalı, elitra boyuna düzenli noktalı ve boyuna düzenli noktalar arası mesafe geniş, pronotum anteriorde ve posteriorde hafif daralmıştır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: P. horioni Salicaceae familyasına ait Salix caprea ile beslendiği bildirilmiştir (Zamotaylov vd., 2012). Arazi çalışmaları sırasında tür 1600 m yükseltide, orman vejetasyonunda, Salix cinerea (Salicaceae) üzerinden toplanmıştır. Türün konak bitkisine oldukça zarar verdiği gözlemlenmiştir (Şekil A.1). Zoocoğrafik Notlar: Kafkasya Bölgesi ne endemik olduğu ve genel dağılımının oldukça sınırlı olup Orta ve Batı Kafkasya ile Türkiye nin kuzeydoğu kesimlerinde dağılış gösterdiği belirtilmiştir (Aslan vd., 2003; Zamotaylov vd., 2012). Ekiz vd. (2003) ne göre türün Türkiye dağılışının Trabzon ve Antalya dır. Ayrıca türün Bitlis 23

37 bölgesinde de dağılış gösterdiği belirtilmiştir (Medvedev, 2015). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) de bulunmuştur Tribus: Timarchini Motschulsky, Timarcha hummeli Faldermann, 1837 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsal görünümü metalik bronzmor veya koyu kızıl-mor, pronotumun anterior kenarları uzayarak başı çok az çevrelemiş, elitra ve pronotum düzensiz noktalı, tibiaların tarsallere bağlandığı kısım yoğun tüylü ve tibiada düzgün sıralı dikenler var. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Timarcha cinsine ait tüm türlerin oligofag beslenme şekli gösterdiği ve birkaç istisna haricinde Rubiaceae veya Plantaginaceae bitki familyalarını tercih ettikleri ve ayrıca farklı bölgelerde farklı bitkilerle beslendikleri belirtilmiştir. (Gomez-Zurita, 2004; Jolivet, 2008). Kafkasya bölgesinde dağılış gösteren T. hummeli ise Vacccinium (Ericaceae) ve Asperula (Rubiaceae) cinsleri ile beslenmektedir (Jolivet, 2008). Arazi çalışmaları sırasında tür 1600 m yükseltide, geceyarısı, orman vejetasyonundan toplanmış olup konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılımı Trans Kafkaslar, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan ve Türkiye olduğu bilirtilmiştir (Aslan ve Özbek, 1999; Löbl ve Smetana, 2010). Tür Türkiye nin sadece Artvin ilinde dağılım gösterdiği vurgulanmıştır (Ekiz vd., 2013) Altfamilya: Galerucinae Tribus: Alticini Spinola, Altica carduorum Guérin, 1858 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1, 1 ; , 1, 2 ; , 1, 3 ; , 4, 8 ; , 1 ; , 3 ; , 1 ; , 1 ; , 3, 8. 24

38 Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsal görünümü yeşil-mavi, baş, ayaklar ve antenler siyah ve tüylü, humeral kalluslarda çöküntü bulunmaktadır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün erginleri genellikle Asteraceae familyasından Cirsium oleraceum ile beslenirken, larvaları Fagaceae familyasından Quercus cinsi ile beslendiği belirtilmektedir (Warchałowski, 1998). Arazi çalışmaları sırasında tür 400 m yükseltide, orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılımının Güney Avrupa ülkeleri, Fransa nın kuzeyi, Güney-Batı Almanya, İtalya, Sardunya ve Kıbrıs adaları, Türkiye, Orta Asya, Sibirya, Rusya nın uzak doğusu, Macaristan, Kafkasya ve Dağıstan olduğu bildirilmiştir (Warchałowski, 1998; Gruev, 2006). Türün Türkiye dağılımı ise Ankara, Aksaray, Artvin, Çankırı, Çorum, Eskişehir, Erzurum, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Nevşehir, Ordu, Sivas ve Yozgat olduğu belirtilmiştir (Ekiz vd., 2013) Altica impressicollis (Reiche, 1862) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 4, 6 ; , 1, 2. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, vücut oval ve kavisli, genel görünümü metalik mavi-yeşil bazen mor, antenler ve ayakların tibia ve tarsalleri siyah, elitra belirgin noktalı, pronotum elitraya göre çok küçük noktalıdır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür Asteraceae familyasından Eupatorium cannabinum, Onagraceae familyasından Epilobium hirsutum ve Lythraceae familyasından Lythrum salicaria ile beslendiği belirtilmiştir (Furth, 1980). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Tür genel dağılımı geniş olup genellikle Orta ve Güney Avrupa, Kafkasya, Anadolu (Türkiye), İran, Suriye ve İsrail de dağılış göstermektedir (Gruev, 25

39 2006; Löbl ve Smetana, 2010; Alekseev ve Bukejs, 2011). Ekiz vd. (2013) e göre türün Türkiye dağılışı Antalya, Artvin, Bilecik, Erzurum, Isparta, Kayseri, Kocaeli, Samsun ve Sakarya dır Altica oleracea (Linnaeus, 1758) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 3, 5 ; , 4, 6 ; , 1 ; , 4, 7 ; , 1 ; , 1 ; , 1 ; , 1, 2 ; , 1 ; , 1 ; , 9, 12. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, genellikle metalik yeşil, bazen metalik mavi, erkek bireylerin birinci protarsal segmenti üçüncü segmente göre daha dar ve ikinci segmente göre daha uzundur. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün genellikle Brassicaceae familyasının türleri ile beslendiğini ayrıca çoğu ülkede yetiştiriciliği yapılan ve petrol bazlı yağların yerine kullanılan kanolanın (Brassica napus) zararlısı olduğu belirtilmiştir (Cagán vd., 2000). Onagraceae familyasından Oenothera biennis ve Polygonaceae familyasından Polygonum aviculare ile beslenen tür ayrıca Lythraceae, Ericaceae ve Rosaceae familyalarına ait türlerle de beslenmektedir (Warchałowski, 1998; Čižek ve Doguet, 2008). Arazi çalışmaları sırasında tür 500 m yükseltide, dere kenarı vejetasyonundan toplanmış olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün dağılış alanı oldukça geniş olup Portekiz ve İspanya dan, Kore ve Japonya ya kadar bütün Palearktik boyunca dağılış gösterdiği belirtilmiştir (Warchałowski, 1998). Türün Türkiye dağılışı ise Ankara, Antalya, Bayburt, Bursa, Eskişehir, Erzurum, Isparta, Kayseri, Konya, Kars, Nevşehir, Rize, Samsun, Sivas ve Zonguldak olduğu vurgulanmıştır (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir. 26

40 Altica quercetorum Foudras, 1860 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1, 2 ; , 1 ; , 2 ; , 1, 3. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, vücut oval, dorsalden görünümü koyu yeşil-mavi ya da yeşil, alın parlak, pronotum ve elitra yoğun ve düzensiz noktalı, pronotum posteriorde enine çizgi şeklinde bir çukurluğa sahip, tibiların tarsallere bağlandığı bölge yoğun tüylüdür. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür özellikle Fagaceae familyasından Quercus robur, Q. petraea ve Q. trojana ile beslendiği ayrıca bazı Corylus spp. (Betulaceae) türlerinide tercih ettiği belirtiliken, dağılış alanı içerisinde bazı bölgelerde tarım ve orman zararlısı olarak kabul edildiği bilinmektedir (Warchałowski, 1998; Arthemis, 1999). Arazi çalışmaları sırasında tür 400 m yükseltide, fındık ağaçlarının ve meyve ağaçlarının çevirmiş olduğu çayırlık alandan toplanmış olup, türün konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün yayılış alanı genelikle Avrupa kıtası olmasına rağmen Asya kıtasından Gürcistan, Ermenistan, Dağıstan, Azerbaycan ve İran da da kaydedilmiştir (Gruev ve Döberl, 1997; Arthemis, 1999; Ghahari ve Jedryczkowski, 2012). Türün Türkiye nin Antalya, Isparta, İstanbul, İzmir ve Osmaniye illerinde dağılış gösterdiği belirtilmiştir (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Aphthona aeneomicans Allard, 1875 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 4. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, vücut oval lateral görünümde düz, genel görünümü siyah ve oldukça parlak, antenlerin bazal 6 segmenti sarı antenlerin apikal kısımları ve ayakların son tarsalleri açık kahverengi, metafemurlar koyu kahverengi, pronotum parlak lateral görünümde konveks, humeral kallus az gelişmiştir. 27

41 Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün konak bitkisinin Euphorbiaceae familyasından Euphorbia esula olduğu belirtilmiştir (Konstantinov, 1998). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün dağılış alanının; Güney Avrupa: Fransa, İspanya, İtalya, Almanya nın güneyi ile Türkiye ve Kıbrıs olduğu belirtilmiştir (Konstantinov, 1998; Löbl ve Smetana, 2010). Türün Türkiye dağılımının oldukça sınırlı olduğu ve şimdiye kadar Antalya, Isparta ve Konya illerinden örneklendiği bildirilmiştir (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Batophila fallax Weise, 1888 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1, 1 ; , 1 ; , 7, 9. Diyagnostik Notlar: Türün erkek bireyleri mm ve dişi bireyleri mm uzunluğunda, vücut oval, dorsal görünümü siyah ve metalik yeşil yansımalı, bacaklar ve antenler kızıl-kahverengi, pronotum elitraya göre daha küçük noktalara sahip, elitra buyuna düzenli noktalı, erkek bireylerin protarsalları daha geniştir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür Rosaceae familyasından Fragaria spp. ve Rubus cinsine, Cornaceae familyasından Cornus cinsine ve Boraginaceae familyasından Symphytum cinsine ait türlerle beslenmektedir (Bukejs, 2009). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün dağılım alanı Asya dan Avrupa ya, kuzey Kafkasya, Karadenizin kuzeydoğu kıyısı, Dağıstan, Gürcistan, Karpat Havzası (Romanya, Ukrayna, Macaristan, Polonya, Sırbistan, Slovakya, Çek Cumhuriyeti), Azerbaycan, Güney Rusya ve Ukranya olarak bilinmektedir (Gruev ve Döberl, 2005). Türün 28

42 Türkiye dağılımı ise Artvin, Bolu, Eskişehir, Erzurum, Giresun, Isparta, Ordu, Rize ve Sakarya dır (Ekiz vd., 2013) Batophila rubi (Paykull, 1799) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1, 1 ; , 2, 3 ; , 4, 5. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, oval görünümlü, dorsal görünümü siyah-koyu kahverengi, nadiren belirsiz metalik yansımalı, pronotum geniş, hafifçe çapraz, apikal ve bazal genişliği eşit olmayıp anteriorde ve posteriorde hafifçe daraltılmış, humeral callusta yükselti yok, elitrada boyuna düzenli noktalıdır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün oligofag beslenme şekli gösterdiği ve özellikle Rosaceae familyasından Rubus idaeus ve Fragaria vesca ile beslendiği belirtilmiştir. Bu türlere ilave olarak aynı familyadan Crateagus spp., Sanguisorba minor ve Rosa canina ile de beslenmektedir (Gruev ve Tomov, 1998; Cox, 2007; D Alessandro ve Biondi, 2008). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Kafkasya dahil Avrupa dan Asya ya kadar dağılış gösteren türün aynı zamanda Karpat Havzası (Romanya, Ukrayna, Macaristan, Polonya, Sırbistan, Slovakya, Çek Cumhuriyeti) ve Sibirya nın batısında da bulunduğu belirtilmiştir (Gruev ve Döberl, 2005). Tür Türkiye de lokalitesiz olarak verilmiştir (Borowiec, 2017). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) de bulunmuş ve ilk kez lokalite kaydı verilmiştir Chaetocnema scheffleri (Kutschera, 1864) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, vücudun dış hatları düzgün bir oval oluşturmuş, anteriorde ve posteriorde benzer şekilde sınırlanmıştır. Dorsalden görünümü siyah olup zayıf metalik-bronz yansımalıdır. Pronotum yakın türlere oranla 29

43 daha uzundur. Arka femurlar hariç diğer üyeler kızıl-kahverengi olup antenler apikale doru koyulaşmıştır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür Polygonaceae familyasından Rumex pulcher ve R. acetosella angiocarpus ile beslenmektedir (Warchałowski, 1998). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılışı Asya dan Avrupa ya kadar Kafkasya, Türkiye ve Dağıstan dahil, Karpat Havzası (Romanya, Ukrayna, Macaristan, Polonya, Sırbistan, Slovakya, Çek Cumhuriyeti), Azerbaycan, Bulgaristan, Almanya, Doğu Akdeniz ülkeleri, Kuzey ve Batı Afrika olarak verilmiştir (Gruev ve Döberl, 2005; Gruev ve Tomov, 2007). Türün Türkiye dağılışı ise Ankara, Antalya, Burdur, Erzurum, Isparta, İstanbul, İzmir ve Konya dır (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Crepidodera aurea (Geoffroy, 1785) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 3, 1 ; , 1 ; , 3. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsal görünümü tek renk olup bakır- kırmızı, altın-yeşil, pirinç, bronz bazen ise parlak yeşil veya mavi görünümlü, pronotum enine uzamış, lateralleri kıvrımlı olmayıp eşit bir şekilde yuvarlaklaşmış, pronotumdaki noktalanmalar elitradakinden daha az belirgin ve seyrek, antenler genellikle sarı veya kızıl-kahverengi, apikaldeki segmenler bazen siyahdır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün erginleri genellikle Salicaceae familyasından Populus tremula, P. x canadensis a., P. alba, P. x canescens, P. nigra ile beslenirken nadiren ise aynı familyadan Salix cinerea ssp. oleifolia, S. caprea ve S. fragili ile beslenmektedir. Ayrıca Rosaceae familyasından Prunus spinosa, Betulaceae familyasından Betula ve Corylus cinslerine ait türler de konakları arasında yer almaktadır (Cox, 2007; Rozner ve Rozner, 2013). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. 30

44 Zoocoğrafik Notlar: Palearktik Bölge de yaygın olarak görülen türün genel dağılışı; Danimarka, Estonya, Litvanya, Polonya, Beyaz Rusya, Hollanda, Fransa, İspanya, Belçika, Lüksemburg, Almanya, Avusturya, İsviçre, Lihtenştayn, İtalya, Sicilya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan, Romanya, Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Sırbistan, Bulgaristan, Yunanistan, Türkiye, Ermenistan, Sibirya, Ukrayna, Gürcistan, Kazakistan ve Çin dir (Gruev ve Döberl, 2005; Cox, 2007). Türün Türkiye dağılışı ise Ankara, Bartın, Eskişehir, Erzurum, Hatay, İstanbul ve Ordu dur (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Epitrix pubescens (Koch, 1803) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 2. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsalden tamamen siyah-koyu kahverengi, elitra düzenli noktalanmış olup kısa yoğun seta taşıyan noktalar posteriore doğru yönelmiş, pronotum mat ve belirgin mikro noktalara sahip, metafemurlar hariç bacaklar ve antenler kahverengidir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür farklı familyalara ait bitki türlerini konak olarak kullanmaktadır. Tür şimdiye kadar, Brassica napus, Anemone nemorosa, Lycium halimifolium, Hyoscyamus niger, Atropa belladonna, Nicotiana spp., Lycopersicon esculentum, Datura stramonium, Lycium barbarum, Solanum nigrum, S. dulcamara, S. melongena, S. luteum ve S. tuberosum ile beslendiği kaydedilmiştir. E. pubescens genellikle bir tarım zararlısı olarak görülmese de Türkiye de de üretimi yapılan S. melongena (patlıcan) da zarar verdiği kaydedilmiştir (Gavrilović ve Ćurčić, 2013; Bieńkowski ve Orlova-Bienkowskaja, 2016). Buradan yola çıkıldığında ve Türkiye deki dağılış alanları göz önünde bulundurulduğunda söz konusu türün patlıcan üretiminin yoğun olarak yapıldığı İçel, Antalya, Şanlıurfa, Hatay, Aydın, Bursa, Adana ve Samsun da bulunma ihtimali yüksektir. Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. 31

45 Zoocoğrafik Notlar: Genel dağılımı Kafkaslar, Dağıstan, Gürcistan, Karpat Havzası (Romanya, Ukrayna, Macaristan, Polonya, Sırbistan, Slovakya, Çek Cumhuriyeti), Azerbaycan, Arnavutluk ve Makedonya dır (Gruev ve Döberl, 2005). Türün Türkiye dağılımı ise Balıkesir, Bilecik, Denizli, Düzce, Eskişehir, Erzurum, İstanbul ve Kırklareli dir (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Longitarsus anchusae (Paykull 1799) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 2 ; , 6, 9. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsal görünümü oval ve tamamen parlak siyah görünümlü, metafemurlar hariç bacak segmentleri ve antenler kahverengi, pronotum ve elitra düzensiz noktalı, elitrada humeral kallus benzeri yapılar yok, metatibialar tibianın yarısından az daha uzun, tibialar posterior ve bazala doğru dikenli olup tibia ve metatibianın bağlandığı yerde büyük bir dikene sahiptir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün erginleri Boraginaceae familyasından özellikle Symphytum officinale, S. tuberosum, S. x uplandicum, Cynoglossum officinale, Echium vulgare, Anchusa officinalis, A. azurea, Lithospermum arvense, Asperugo procumbens, Borago officinalis, Cynoglottis barrelieri, Pentaglottis sempervirens ve Omphalodes verna ile beslenmektedir. Ayrıca tür mayıs ayının ilk günlerinde ise Myosotis ve Echium cinslerine ait türlerle ile beslenir (Cox, 2007). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Batı Palearktik yaygın götülen türün genel dağılımı: Azerbaycan, Kafkasya, Dağıstan, Karpat Havzası (Romanya, Ukrayna, Macaristan, Polonya, Sırbistan, Slovakya, Çek Cumhuriyeti), Türkiye, Irak ve Sibirya dır (Gruev ve Döberl, 2005; Gruev ve Tomov, 2007). Türün Türkiye dağılımı Adana, Antalya, Ardahan, Erzurum, Isparta, Kastamonu, Kars, Mersin ve Edirne dir (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir. 32

46 Longitarsus aramaicus Leonardi, 1979 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 2 ; , 6, 8 ; , 1, 1 ; , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, vücut uzun ve çok az kavisli, elitra sarı veya koyu sarı ya da açık kahverengi, baş ve pronotum kızıl, kenarları çıkıntıları yoğun şekilde koyu renkli, metafemurlar ve antenlerin apikalleri kızıl-kahverengi, diğer kısımlar ise açık sarıdır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün konak bitkisinin Lamiaceae familyasından Salvia sclera olduğu belirtilmiştir (Aslan ve Gök, 2006). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılımı Ürdün, İsrail, Türkiye ve Kıbrıs dir (Warchałowski, 1996; Löbl ve Smetana, 2010). Türün Türkiye dağılımı oldukça sınırlı olup şimdiye kadar Ankara, Antalya ve Isparta illerinden örneklenmiştir (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Longitarsus luridus (Scopoli 1763) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 1 ; , 3, 1 ; , 1, 3 ; , 20, 37 ; , 1 ; , 1 ; , 1 ; , 14, 23. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsal görünümü kahverengi, açık kızıl-sarı veya koyu kestane-kahverengi, antenler bazalden apikale doğru sarıkahverengi, pronotum ve elitra belirgin noktalıdır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: L. luridus polifag bir tür olup birçok bitki familyası ile beslenir. Ağırlıklı olarak Plantaginaceae familyasından Plantago (Plantago lanceolata) ve Lamiaceae familyasından Salvia (Salvia pratensis) türlerini tercih etmektedir (Willinger ve Dobler, 2001). Avrupada ise birçok konak bitkisi olmasına 33

47 rağmen özellikle Ranunculaceae familyasından Rununculus türlerini ve Plantaginaceae familyasından Plantago türlerini seçmektedir (Levesque ve Levesque, 1998). Beslendiği diğer familyalar ise Dipsacaceae, Boraginaceae, Scrophulariaceae familyalarıdır (Sforza, 2003; Čižek ve Doguet, 2008). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Tür Palearktik bölgede oldukça yaygın olup Doğu Rusya dan Avrupa nın tümüne; Andora, Azerbaycan, Karpat Havzası (Romanya, Ukrayna, Macaristan, Polonya, Sırbistan, Slovakya, Çek Cumhuriyeti), Kafkasya, Gürcistan ve Dağıstan da dağılım göstermektedir. Türün ayrıca Kanada da dağılım gösterdiği bildirilmiştir (Gruev ve Döberl, 2005; Gruev ve Tomov, 2007). Türün Türkiye dağılımı ise Ankara, Antalya, Artvin, Bayburt, Bursa, Eskişehir, Erzurum, Isparta, İstanbul, Kırşehir, Sivas, Yozgat ve İstanbul dur (Ekiz vd., 2013) Longitarsus nasturtii Fabricius, 1792 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 21, 41 ; , 5, 8 ; , 2, 3. Diyagnostik Notlar: Türün erkek bireyleri mm ve dişi bireyleri mm uzunluğunda, baş, pronotum ve elitranın suturu siyah-sarı veya koyu kahverengi, metafemurlar açık kızıl, ayakların tarsalleri apikale doğru koyu ve diğer kısımları sarı veya açık sarı, antenler apikale doğru koyu kahverengidir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: L. nasturtii oligofag beslenme şekli gösteren bir tür olup Boraginaceae familyasına bağlı Symphytum officinale, Echium vulgare ve Cynoglossum officinale ile Amaranthaceae familyasından Amaranthus retroflexus ve Amaranthus caudatus ile beslendiği belirtilmiştir (Haberer ve Dobler, 1999; Cagán vd., 2000; Čižek ve Doguet, 2008). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Tür, Britanya Adaları ndan Kore ye kadar dağılım göstermekle birlikte İskandinavya da da yayılım göstermektedir. Avrupa kıtasının güney kesimlerinden; Fransa, İtalya, Yunanistan da, Asya kıtasından; Dağıstan da ve 34

48 Akdeniz Bölgesi nde bulunmaktadır (Warchałowski, 1996). Türün Türkiye dağılımı ise Isparta ve İzmir dir (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Neocrepidodera ferruginea (Scopoli, 1763) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 4 ; , 1 ; , 1, 3. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, genel görümü homojen kızıl, bazen açık turuncu-kahverengi veya sarı-kahverengi, pronotum enli olup lateralde kenarlı, anterior kenarları geniş ve çıkıntılı, posteriorde enine iki paralel oluğa sahip, elitra apekse doğru incelmiş, elitradaki noktalanmalar daha büyük ve derin, sutura yakın yerlerdeki noktalanmalar bazen iki katına çıkmış ya da düzensiz, humeral kallus iyi gelişmiş. Erkeklerde birinci pro ve mezo tarsallerler iyi gelişmiş. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: N. ferruginea oldukça çeşitli habitatlarda yaşayabildiği ve farklı bitki familyalarından 20 çeşit bitkiyle beslendiği kaydedilmiştir. Türün erginleri özellikle Asteraceae familyasından Carduus spp. ve Cirsium spp. türlerini tercih etmektedir. Ayrıca Urticaceae familyasından Urtica türlerini de sıklıkla tercih ettiği belirtilmiştir. Fakat larval gelişimlerini sadece Poaceae familyasının birkaç türü üzerinde tamamlamaktadırlar (LeSage ve Savard, 2012). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılımı Asya dan bütün Avrupa ya İzlanda hariç: Azerbaycan, Kafkasya, Azor adaları, Gürcistan, Karpat Havzası (Romanya, Ukrayna, Macaristan, Polonya, Sırbistan, Slovakya, Çek Cumhuriyeti), İran, Anadolu, Türkiye, Güney Rusya ve Kuzey Amerika dır (Gruev ve Döberl, 2005; Gruev ve Tomov, 1998; 2007; LeSage ve Savard, 2012). Türün Türkiye dağılımı Ankara, Antalya, Erzurum, Isparta, Kayseri, Konya ve Sakarya dır (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir. 35

49 Phyllotreta cruciferae (Goeze, 1777) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsal görünümü metalik koyu yeşil veya mavi-yeşil nadiren ise koyu bronz, genellikle 2. ve 3. anten segmentleri kırmızımsı veya kahverengimsi, bazen ise tamamen siyah, elitra noktalanması düzenli olmayıp kabaca dağılmış, pronotumdaki noktalanmalar disklerinde düzenlidir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: P. cruciferae oligofag beslenen bir tür olup genellikle Brassicaceae familyasından Sinapis spp., Rorippa spp., Arabis spp., Alyssum spp., Sisymbrium spp., Brassica napus, Brassica oleracea, Cardamine amara ile beslenmesine rağmen Ranunculaceae familyasından Ficaria verna ile de beslendiği kaydedilmiştir (Čižek ve Doguet, 2008; Gavrilović ve Ćurčić, 2013). P. cruciferae aynı zamanda endüstriyel ürünlerde kullanılan kültür bitkileri olan Brassica rapa ve B. napus (kanola) un ise en ciddi zararlılarından birisidir (Gavloski vd., 2000). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Holoarktikte yaygın olarak görülen türün genel dağılımı İsveç, Danimarka, Letonya, Litvanya, Polonya, Beyaz Rusya, Hollanda, Fransa, İspanya, Portekiz, Belçika, Lüksemburg, Almanya, Avusturya, İsviçre, Lihtenştayn, İtalya, Sardunya ve Sicilya, Malta, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan, Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Makedonya, Sırbistan, Karadağ, Arnavutluk, Bulgaristan, Yunanistan, Romanya, Kafkasya, Türkiye, Kıbrıs, Yunanistan, Kafkasya, Sibirya, Moldova, Ukrayna, Gürcistan, Ürdün, Azerbaycan, İran, Irak, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Pakistan, Afganistan, Hindistan ve Moğolistan, Fas, Cezayir, Tunus, Mısır, Sudan, Etiyopya, Kanada ve ABD'de de yayılım göstermektedir (Cox, 2007). Türün Türkiye dağılımı Adana, Amasya, Ankara, Bilecik, Bursa, Burdur, Çankırı, Çorum, Edirne, Eskişehir, Erzurum, Isparta, İzmir, Kayseri, Konya, Manisa, Niğde, Tokat ve Trabzon dur (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir. 36

50 Phyllotreta undulata (Kutschera, 1860) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 4, 8 ; , 2, 4. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, vücut oval ve kubbeli, antenlerin ilk dört segmenti kahverengi, baş, pronotum, ayakların ve elitranın bir kısmı siyah, elitranın sağ ve sol kısmında boyuna kalın sarı-kahverengi çizliler var, pronotum ve elitradaki noktalanmalar düzensizdir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Oligofag beslenme şekli gösteren tür Brassicaceae familyasından Armoracia rusticana, Neslia spp., Sinapis spp., Sisymbrium spp., Brassica spp., Rorippa spp., Berteroa spp. ve Cardamine spp. türleri ile beslenir (Čižek ve Doguet, 2008). Ayrıca Tropaeolaceae familyasından Tropaeolum majus ve Resedaceae familyasından Reseda lutea ile beslenmektedir (İstván ve György, 2008). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılışı oldukça geniş olup Avrupa, Kafkaslar, Anadolu, Orta Asya, Sibirya, Moğolistan ve Kazakistan olduğu belirtilmiştir (Maican ve Munteanu, 2008). Türün Türkiye dağılımı ise Bilecik, Eskişehir, Erzurum ve İstanbul dur (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Psylliodes napi (Fabricius, 1792) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 3, 2 ; , 1 ; , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsal görünümü mavi veya açık mavi, nadiren metalik yansımalı, metafemurlar hariç bacaklar sarı veya açık kahverengi, antenler bazalde sarı apikalde kahverengi, pronotum apekste yuvarlak, elitra pronotuma göre daha derin noktalara sahip ve boyuna düzenli noktalıdır. 37

51 Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür Brassicaceae familyasından Lunaria rediviva, Alliaria petiolata, A. officinalis, Barbarea vulgaris, Brassica oleracea, Cardamine amara, C. flexuosa, C. hirsuta, C. impatiens, Crambe maritima, Rorippa nasturtiumaquaticum, Sisymbrium strictissimum ve Coincya wrightii ile beslenmektedir (Cox, 2007). Arazi çalışmaları sırasında tür 1900 m yükseltide, alpin vejetasyonundan toplanmış olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Palearktikte yaygın olarak görülen tür Orta Asya ve Avrupa nın tamamı, Akdeniz Bölgesi, İskoçya, Güney Norveç, İsveç, Karelya, Güney Anadolu, Türkiye, Kafkasya, Polonya, Kanada ve Amerika ya kadar dağılış göstermektedir (Warchałowski, 2000). Türün Türkiye dağılımı ise Adana, Ankara, Antalya, Erzurum, Isparta, Kayseri ve Manisa dır (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Tribus: Galerucini Latreille, Agelastica alni (Linnaeus, 1758) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 6, 15 ; , 1, 4 ; , 2 ; , 1 ; , 1 ; , 2, 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, genellikle mor yansımalı olup koyu metalik mavi, bazen mor nadiren ise bronz görünümlü, elitra ve pronotum yoğun noktalı ve setasız, pronotum elitradan daha dar ve oldukça kısa, elitranın posterior kısmı anteriore göre daha geniştir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: A. alni özellikle Türkiye de ve dünyada fındık (Corylus) ve kızılağaç (Alnus) gibi ağaçların en ciddi zararlılarından biridir (Bekircan vd., 2014). A. alni çoğunlukla Betulaceae familyasından Alnus incana ile beslendiği, nadiren de Alnus glutinosa ile beslendiği kaydedilmiştir. Bu iki türe ek olarak türün, Populus, Tilia, Betula ve Salix cinslerine ait türleri de konak olarak kullandığı bildirilmiştir (Oleksyn vd., 1998). Arazi çalışmaları sırasında tür 1100 m yükseltide, 38

52 dere kenarı ve orman vejetasyonlarından toplanmış olup, Alnus glutinosa (Betulaceae) ile beslendiği tespit edilmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Genel dağılışı Avrupa, Kafkasya, Sibirya, Kazakistan'ın kuzeydoğu bölgeleri olsa da 19. yy da Amerika ya kadar yayıldığı belirtilmiştir (Oleksyn vd., 1998). Ekiz vd. (2013) ne göre türün Türkiye dağılışı; Adana, Antalya, Artvin, Balıkesir, Bursa, Eskişehir, Erzurum, Düzce, Giresun, Isparta, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kırklareli, Kocaeli, Mersin, Osmaniye, Rize, Sakarya ve Trabzon dur Galeruca circassica Reitter, 1899 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 3 ; , 2 ; , 2 ; , 6, 9 ; , 2, 8. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, vücut oval ve conveks, dorsal görünümü siyah genellikle siyah-kahverengi bazen sarı-kahverengi, pronotum anterior köşeleri çıkıntılı, baş ve pronotum düzensiz noktalı ve bazı kısımları girintili çıkıntılı, elitra boyuna kabarık çizgilere sahip, tibiaların tarsallere yakın kısımları yoğun tüylü ve tibiyanın son kısımları dikenlidir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün Cephalaria procera (Caprifoliaceae), Salvia staminea (Lamiaceae) ve Centaurea solstitialis (Asteraceae) i konak olarak seçtiği belirtilmiştir (Aslan vd., 2006). Arazi çalışmaları sırasında tür 1900 m yükseltide, orman vejetasyonundan toplanmış olup, Asteraceae familyasından Centaurea salicifolia ile beslendiği tespit edilmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Kuzey-Batı Kafkasya ya endemik olan tür Ermenistan, Gürcistan ve Karadeniz kıyı kesimlerine yakın yerlerde dağılış göstermektedir (Löbl ve Smetana, 2010; Zamotaylov vd., 2012). Türün Türkiye dağılımı ise Ankara, Antalya, Ardahan, Bayburt, Çanakkale, Erzurum, Hakkari, Tokat, Sivas ve Kastamonu dur (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir. 39

53 Lochmaea caprea (Linnaeus, 1758) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 2, 3 ; , 1, 5. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, baş ve skutellum genellikle tamamen siyah, gözlerin merkezi siyah ve çevresi sarı-beyaz, pronotum mat ve tamamen siyah, sağ ve sol kısımlarında geniş çukurlar bulunmakta, pronotum, elitradakinden daha büyük ve eşit çaplarda noktalara sahip, elitra tamamen sarıkahverengi olup posteriorde genişlemiştir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: L. caprea türünün hem erginleri hem de larvaları genellikle Salicaceae familyasından Salix caprea, S. cinerea, S. cinerea oleifolia, S. repens, S. aurita ve S. alba ile beslenmektedir. Bu türlerin yanı sıra Betulaceae familyasından Betula pendula, B. pubescens, B. nana, Carpinus betulus ve Alnus sp., Rosaceae familyasından Prunus spinosa, Salicaceae familyasından Populus tremula, Arecaceae familyasından Lysichiton camtschatcensis ile de beslenmektedir (Cox, 2007; Driesche vd., 1999; Soudi vd., 2016). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Palearktikte yaygın olarak görülen türün genel dağılımı; Antarktika, Avusturya, Beyaz Rusya, Almanya, Finlandiya, Karelya, İsveç, Norveç, Danimarka, Estonya, Letonya, Litvanya, Polonya, Hollanda, Fransa, İspanya, Belçika, Almanya, İsviçre, İtalya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan, Romanya, Japonya, Sırbistan-Karadağ, Slovakya, Makedonya, Bulgaristan, Yunanistan, Türkiye, Sibirya, Kazakistan, Kore, Çin ve Moğolistan olarak belirtilmiştir (Cox, 2007; ZipcodeZoo, 2017). Türün Türkiye dağılımı ise Ankara, Çanakkale, Eskişehir, Erzurum, Isparta, İstanbul, Manisa ve Tokat olduğu belirtilmiştir (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir. 40

54 Xanthogaleruca luteola (Müller, 1766) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1. Diyagnostik Notlar: Türün erginleri mm uzunluğunda, genel görünümü sarıyeşil, gözler tamamen siyah, başın apikalinde, laterallerinde ve anteriorunda birer siyah nokta bulunmakta, pronotumun sağında ve solunda birer siyah nokta ve ortasında kum saatine benzeyen bir siyahlığa sahip, her bir elitranın lateralinde boyuna kalın siyah şeritler bulunmaktadır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün Ulmaceae familyasından Ulmus procera, U. pumila, U. americana, U. parvifolia, U. minor, U. glabra ve Zelkova serrata ile beslendiği ve ayrıca konak bitkisine oldukça zarar vermesinden dolayı bir karaağaç (Ulmus) zararlısı olduğu belirtilmiştir (Wegener vd., 2001; Lawson ve Dahlsten, 2003). Arazi çalışmaları sırasında tür dere kenarı vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün dağılım potansiyeli yüksek olup Portekiz den İran a ve Orta Asya ya oradan Güney Afrika, Kafkasya, Anadolu, Bulgaristan ve Güney Amerika ya kadar yayılmıştır (Gruev ve Tomov, 1998; 2007). Türün Türkiye dağılışı oldukça geniş olup Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Eskişehir, Erzurum, Iğdır, İstanbul, İzmir, Karabük, Muğla, Samsun, Sinop, Trabzon ve Tekirdağ da bulunmaktadır (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Tribus: Luperini Gistel, Phyllobrotica elegans Kraatz, 1866 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, baş tamamiyle siyah, scutellumun etrafını saran geniş bir siyah üçgen, elitranın posteriorunda sağ ve solda birer siyah nokta bulundurmakta, pronotum ve elitranın diğer kısımları turuncudur. 41

55 Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Gruev ve Tomov (1986) a göre tür Lamiaceae familyasından Ajuga laxmani ile beslenmektedir (Bezdek, 2010). P. elegans Hatila Vadisi Milli Parkı nda dağılış gösteren Ajuga cinsine ait A. orientalis, A. genevensis ve A. reptans ile de beslenebildiği düşünülmektedir (Eminağaoğlu ve Anşin, 2003). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Genel dağılışı Palearktik Bölge nin güneybatısında bulunan; Ermenistan, Azerbeycan, Bulgaristan, Gürcistan, İsrail, Lübnan, Moldova, Rusya, Suriye, Türkiye, Ukrayna gibi ülkelerdir (Bezdek, 2010). Türün Türkiye dağılımı oldukça sınırlı olup Bolu, Bursa, İçel, İstanbul ve Osmaniye de olduğu belirtilmiştir (Warchałowski, 1998; Bezdek, 2010; Özdikmen, 2011). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Altfamilya: Cryptocephalinae Tribus: Clytrini Kirby, Smaragdina vaulogeri (Pic, 1894) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 1 ; , 1 ; , 15, 17 ; , 2, 2. Diyagnostik Notlar: Türün dişileri mm uzunluğunda, dorsal görünümü eliptik, elitra tamamiyle koyu mavi-siyah, erkeklerde pronotumun lateral kısımları turuncu-açık kahverengi olup orta kısmı anteriorden posteriore kadar tamamiyle koyu mavi-siyah, tibialar herzaman sarıdır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Arazi çalışmaları sırasında tür 450 m yükseltide, orman vejetasyonundan toplanmış olup, muhtemelen Dorycnium graecum (Fabaceae) ile beslendiği tespit edilmiştir. Türün muhtemel konak bitkisi ilk kez bu çalışma ile belirlenmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Tür Palearktik Bölge de Türkiye, Suriye ve İran da dağılım göstermektedir (Bezdek ve Regalin, 2015). Türün Türkiye nin güney kesimlerinde 42

56 bulunan Gaziantep, Hatay, Isparta, Mersin ve Osmaniye de bulunduğu belirtilmiştir (Ekiz vd., 2013). Ayrıca Muş bölgesinde de dağılış göstermektedir (Medvedev, 2015). Yapılan çalışma sonucunda türün Türkiye nin Kuzeydoğu sunda bulunan Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde dağılış gösterdiği gözlemlenmiştir Tribus: Cryptocephalini Gyllenhal, Cryptocephalus aureolus Suffrian, 1847 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 4, 8 ; , 9, 7 ; , 8, 7. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, dorsal görünümü genellikle metalik yeşil, metalik mavi-yeşil bazen metalik mor-mavi, pronotumun lateral köşeleri geniş ve yoğun noktalı, elitra yoğun noktalı ve pronotumudaki noktalara göre daha büyük, antenler tüylü ve bazal segmentleri metalik yeşil, femurlar ve tibialar tüylü ve metalik mavidir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün konak bitkileri Asteraceae familyasından Lapsana communis, Picris echioides ve Anthemis tinctoria, Apiaceae familyasından Daucus carota, Rosaceae familyasından ise Filipendula ulmaria ve Rosa canina olduğu ayrıca Ranunculaceae, Cistaceae, Geraniaceae ve Betulaceae familyalarının bazı türleriylede beslendiği bildirilmiştir (Cox, 2007; Gavrilović ve Ćurčić, 2013; Gavrilović vd., 2014). Arazi çalışmaları sırasında tür 1600 m yükseltide, orman vejetasyonundan toplanmış olup, Trifolium sp. (Fabaceae) ve Hypericum sp. (Hypericaceae) türleri ile beslendiği tespit edilmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılımının Avrupa, Anadolu, Kafkasya, Romanya, Balkan Yarımadası, Slovenya, Avusturya, Macaristan, Sibirya, Kazakistan ve Orta Asya olduğu belirtilmiştir (Gruev, 2006; Cox, 2007). Türün Türkiye dağılımı ise Ankara, Antalya, Artvin, Rize, Bayburt, Bilecik, Bolu, Mersin, Manisa, Erzincan, Erzurum, Kastamonu ve Kırklareli olarak verilmiştir (Ekiz vd., 2013). 43

57 Cryptocephalus duplicatus Suffrian, 1847 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1. Diyagnostik Notlar: Tür, mm uzunluğunda, dorsal görünümü tamamiyle metalik siyah, antenler ve bacaklar tüylü, pronotum ve skutellum elitraya göre daha küçük noktalı, elitra düzensiz noktalıdır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Literatürde türün konak bitkisi hakkında herhangi bir bilgi bulunamamıştır. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılımı Balkanların doğu kesimleri, Türkiye, İsrail, Kafkasya ve Anadolu olduğu belirtilmiştir (Gruev, 2004). Ekiz vd. (2013) ne göre tür Türkiye nin neredeyse heryerinde dağılış göstermekle birlikte Adana, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Bilecik, Bitlis, Bolu, Bursa, Çankırı, Çorum, Denizli, Erzincan, Eskişehir, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Isparta, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kastamonu, Karabük, Kars, Kırklareli, Kocaeli, Konya, Kütahya, Manisa, Mersin, Nevşehir, Ordu, Sakarya, Samsun, Sinop, Siirt, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Tunceli, Trabzon, Van, Yozgat ve Zonguldak ta bulunmaktadır Cryptocephalus elegantulus Gravenhorst, 1807 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 2, 2. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, elitra çoğunlukla parlak siyah olup anterior kenarında iki tane enine sarı leke bulunmakta, pronotum parlak siyah olur anterior kenarı boyunca çizgi şeklinde sarı, elitra pronotuma göre daha büyük ve düzenli noktalara sahip, antenlerin apikalleri ve bacakların tarsalleri kahverengidir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün genellikle fitofag beslenme şekli gösterdiği ve Campanulaceae, Geraniaceae, Lamiaceae ve Asteraceae familyalarına ait türlerle beslendiği belirtilmiştir (D Alessandro ve Biondi, 2008; İstván ve György, 2008; 44

58 Dedyukhin, 2016). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılımı Avrupa, Anadolu, Kazakistan, Orta Asya, Sibirya, Moğolistan ve Kore olarak verilmiştir (Gruev, 2006). Türün Türkiye dağılımı oldukça sınırlı olup Giresun, Konya ve Niğde de dağılış göstermektedir (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Cryptocephalus moraei (Linnaeus, 1758) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 5, 3 ; , 6, 13 ; , 1, 1 ; , 2, 2 ; , 1 ; , 3, 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, pronotum siyah ve genellikle anterior kenarı ve karşılıklı köşeleri sarı, pronotum kısmen noktalı, elitra siyah, her bir elitra parçasının lateral, anterior ve posteriorunda sarı bazen kırmızı ve nadirende koyu kahverengi büyük noktalar bulunmaktadır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür genellikle Hypericum perforatum ile beslenirken, bazen ise Galium spp. (Rubiaceae), Fabaceae familyasından Spartium junceum, Onobrychis viciifolia ve Euphorbiaceae familyasından Euphorbia spp. türlerini tercih ettiği belirtilmiştir (Cox, 2007). Arazi çalışmaları sırasında tür 1600 m yükseltide, orman vejetasyonundan toplanmış olup, Hypericum perforatum (Hypericaceae) ile beslendiği gözlemlenmiştir. Zoocoğrafik Notlar: Palearktikte yaygın olarak görülen türün dağılımı Avrupa (İskandinavya ülkeleri dahil), Anadolu, Kafkasya ve Batı Sibirya olarak verilmiştir (Gruev ve Tomov, 1998; 2007). Türkiye dağılımı oldukça geniş olup Adana, Afyon, Aksaray, Ankara, Antalya, Artvin, Bilecik, Bitlis, Bolu, Bursa, Çorum, Diyarbakır, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Isparta, İzmir, Kahramanmaraş, Kastamonu, Kayseri, Karabük, Kars, Kırklareli, Konya, Manisa, Mersin, Muğla, 45

59 Niğde, Ordu, Osmaniye, Rize, Sakarya, Samsun, Sinop, Tokat, Trabzon, Tunceli ve Zonguldak ta bulunduğu belirtilmiştir (Ekiz vd., 2013) Cryptocephalus ocellatus Drapiez, 1819 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 1 ; , 1 ; , 1. Diyagnostik Notlar: Tür, mm uzunluğunda, dorsal görünümü tamamen siyah, antenlerin bazal 4 segmenti ve bacakların femur ve tibiaları turuncu-kahverengi olup diğer kısımları kahverengi-siyahtır. Başın çoğunluğu siyah olup alında iki tane sarı nokta bulunmakta, pronotum noktasız olup elitra düzenli noktalıdır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür genellikle Salix spp., Populus spp., (Salicaceae), Alnus spp., Betula spp., Corylus spp. (Betulaceae) ve Ulmus spp. (Ulmaceae) türleriyle beslendiği belirtilmiştir (Petitpierre, 2000; İstván ve György, 2008). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılımı Avrupa, Kafkasya, Anadolu, İran, Kazakistan ve Sibirya nın batı kesimleri olarak verilmiştir (Gruev, 2004). Türün Türkiye dağılımı oldukça geniş olup Adıyaman, Aksaray, Amasya, Ankara, Artvin, Balıkesir, Bilecil, Bolu, Bursa, Çanakkale, Çorum, Diyarbakır, Erzincan, Eskişehir, Erzurum, Gümüşhane, Hakkari, Isparta, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Kars, Kütahya, Mardin, Mersin, Niğde, Ordu, Rize, Samsun, Sinop ve Sivas dır (Ekiz vd., 2013) Cryptocephalus praticola Weise, 1889 İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 8, 12 ; , 25, 11 ; , 1. Diyagnostik Notlar: Tür, mm uzunluğunda, dorsal görünümü genellikle yeşil veya metalik mavi-yeşil bazen metalik mor, pronotumun lateral köşeleri geniş ve 46

60 yoğun noktalı, elitra yoğun noktalı ve pronotumudaki noktalara göre daha büyük, antenler ve bacaklar tüylü ve siyahtır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Tür çayırlık alanlarda ağırlıklı olarak Asteraceae familyasına bağlı bitkilerin çiçekleriyle beslenmektedir (Zamotajlov ve Nikitsky, 2010). Arazi çalışmaları sırasında tür orman vejetasyonundan örneklenmiş olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Türün genel dağılımı Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Romanya, Rusya nın Avrupa kesimi (Karadeniz'e komşu topraklar) ve Türkiye nin kuzey kesimleri olarak belirtilmiştir (Sassi, 2014). Türün Türkiye dağılımı Ekiz vd. (2013) ne göre Artvin, Erzurum, Kars, Rize, Samsun ve Kırklareli olarak verilmiştir Cryptocephalus sexpunctatus (Linnaeus, 1758) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1 ; , 2. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, elitra soluk kırmızı veya turuncukırmızı, her bir elitra parçasında üç siyak nokta bulunup bazen bu noktalar kaynaşarak enine siyah bantlar oluşturur iken bazen ise siyah renk yoğunlukta olup kırmızı noktalı görünür. Skutellum, elitranın suturu, pronotumun bir kısmı ve baş siyah, antenler apikale doğru siyahlaşmıştır. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün konakları arasında Salicaceae familyasından Salix fragilis ve Populus tremula, Fagaceae familyasından Quercus spp., Fabaceae familyasından Cytisus scoparius, Betulaceae familyasından Betula spp., Corylus avellana, Euphorbiaceae familyasından Euphorbia amygdaloides bulunur iken Asteraceae familyasının ise sarı çiçekli türler ile beslendiği bilinmektedir (Cox, 2007; Hubble, 2010). Arazi çalışmaları sırasında tür 400 m yükseltide, dere kenarı vejetastunundan toplanmış olup, konak bitkisi tespit edilememiştir. Zoocoğrafik Notlar: Palearktikte yaygın olarak görülen tür Finlandiya, Karelya, İsveç, Norveç, Danimarka, Estonya, Litvanya, Polonya, Hollanda, Fransa, İspanya, Belçika, 47

61 Almanya, Avusturya, İsviçre, İtalya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Türkiye, Sibirya, Çin ve Japonya da dahil olmak üzere birçok alanda dağılım göstermektedir (Gruev ve Tomov, 1998; 2007; Cox, 2007). Türün Türkiye dağılımı oldukça sınırlı olup şimdiye kadar sadece Erzurum ve Tokat illerinden kayıt verilmiştir (Ekiz vd., 2013). Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir Altfamilya: Eumolpinae Tribus: Bromiini Baly, Bromius obscurus (Linnaeus, 1758) İncelenen Materyal: Artvin, Hatila Vadisi Milli Parkı, , 1. Diyagnostik Notlar: Tür mm uzunluğunda, homojen bir biçimde siyah, tamamen donuk sarı-gri tüylülerle kaplı, antenlerin bazal dört segnemti turuncukırmızı renktedir. Habitat ve Konak Bitki Tercihi: Türün erginleri özellikle Chamerion angustifolium, Epilobium spp. (Onagraceae) Vitis vinifera (Vitaceae) ve Petasites japonicus (Asteraceae) ile beslendiği belirtilmiştir (Cox, 2007). Arazi çalışmaları sırasında tür 1600 m yükseltide, dere kenarı vejetasyonudan toplanmıştır. Çalışma alanı olan Hatila Vadisi Milli Parkı nda yoğun olarak görülen Petasites hybridus bitkisinin yakınından toplanmıştır. Zoocoğrafik Notlar: Holoarktik gibi geniş bir zoocoğrafik bölgede yaygın olarak görülen bir türdür. Palearktikte; Finlandiya, Karelya, İsveç, Norveç, Danimarka, Estonya, Letonya, Litvanya, Polonya, Hollanda, Fransa, İspanya, Belçika, Almanya, Avusturya, İsviçre, İtalya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan, Slovenya, Sırbistan, Bosna-Hersek, Karadağ, Makedonya, Bulgaristan, Türkiye ile Rusya Federasyonu ndan Sibirya, Sakhalin ve Kuril adaları, Kazakistan, Moğolistan, Kore, Çin ve Japonya, Nearktikte; Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri nde dağılış gösterdiği belirtilmiştir (Cox, 2007). Türün Türkiye dağılımı oldukça sınırlı olup şimdiye kadar sadece Osmaniye ilinde bulunduğu belirtilmiştir (Ekiz vd., 2013). 48

62 Yapılan çalışma sonucunda tür Artvin (Hatila Vadisi Milli Parkı) ilinde ilk kez kaydedilmiştir. Hatila Vadisi Milli Parkı nda örneklenen Chrysomelidae türlerinin 5 aylık dağılımları ayrıca incelenerek, alanda ilk kez belirlenen türler ve Kafkas Sıcak Noktası nın Türkiye sınırları içerisindeki bölümünde dağılış gösterip göstermedikleri göz önünde bulundurulmuş ve elde edilen veriler Çizelge 4.1 de sunulmuştur. 49

63 Çizelge Yılı Hatila Vadisi Milli Parkı nda örneklenen Chrysomelidae türlerinin aylara göre dağılımları (5 aylık), Yeni lokalite ( ), Kafkas Sıcak Noktası nin Türkiye sınırları içerisindeki bölümünden yeni lokalite ( ). 50 TÜRLER MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL ARTVİN KAFKASYA Altfamilya: Criocerinae Tribus: Lemini Gyllenhal, 1813 Oulema gallaeciana (Heyden, 1870) X Altfamilya: Cassidinae Cassida bella Falderman, 1837 X X X X Cassida inquinata Brullé, 1832 X Cassida prasina Illiger, 1798 X Cassida rubiginosa Müller, 1776 X Cassida vibex Linnaeus, 1767 X X Cassida viridis Linnaeus, 1758 X X X X Hypocassida cornea (Marseul, 1868) X Altfamilya: Chrysomelinae Tribus: Chrysomelini Latreille, 1802 Chrysolina adzharica Lopatin, 1988 X X X X X Chrysolina chalcites (Germar, 1824) X Chrysolina coerulans angelica (Reich&Saulcy 1858) X X X X X Chrysolina herbacea (Duftschmid, 1825) X X X X X Chrysolina polita (Linnaeus, 1758) X X Gastrophysa viridula (Degeer, 1775) X Leptinotarsa decemlineata (Say, 1824) X Phratora horioni (Mohr, 1968) X X X Tribus: Timarchini Motschulsky, 1860 Timarcha hummeli Faldermann, 1837 X Altfamilya: Galerucinae Tribus: Alticini Spinola, 1844 Altica carduorum Guérin, 1858 X X X X Altica impressicollis (Reiche, 1862) X X X Altica oleracea (Linnaeus, 1758) X X X X X Altica quercetorum Foudras, 1860 X X X X Aphthona aeneomicans Allard, 1875 X Batophila fallax Weise, 1888 X X X Batophila rubi (Paykull, 1799) X X X Chaetocnema scheffleri (Kutschera, 1864) X Crepidodera aurea (Geoffroy, 1785) X X X X Epitrix pubescens (Koch, 1803) X X

64 Çizelge 4.1. in devamı. 51 TÜRLER MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL ARTVİN KAFKASYA Longitarsus anchusae (Paykull 1799) X Longitarsus aramaicus Leonardi, 1979 X X X X Longitarsus luridus (Scopoli 1763) X X X X Longitarsus nasturtii Fabricius, 1792 X X Neocrepidodera ferruginea (Scopoli, 1763) X X Phyllotreta cruciferae (Goeze, 1777) X Phyllotreta undulata (Kutschera, 1860) X X Psylliodes napi (Fabricius, 1792) X X X X Tribus: Galerucini Latreille, 1802 Agelastica alni (Linnaeus, 1758) X X X Galeruca circassica Reitter, 1899 X Lochmaea caprea (Linnaeus, 1758) X X Xanthogaleruca luteola (Müller, 1766) X Tribus: Luperini Gistel, 1848 Phyllobrotica elegans Kraatz, 1866 X Altfamilya: Cryptocephalinae Tribus: Clytrini Kirby, 1837 Smaragdina vaulogeri (Pic, 1894) X X Tribus: Cryptocephalini Gyllenhal, 1813 Cryptocephalus aureolus Suffrian, 1847 X X X X X Cryptocephalus duplicatus Suffrian, 1847 X Cryptocephalus elegantulus Gravenhorst, 1807 X Cryptocephalus moraei (Linnaeus, 1758) X X X X Cryptocephalus ocellatus Drapiez, 1819 X X X X Cryptocephalus praticola Weise, 1889 X X X X X Cryptocephalus sexpunctatus (Linnaeus, 1758) X X Altfamilya: Eumolpinae Tribus: Bromiini Baly, 1865 Bromius obscurus (Linnaeus, 1758) X

65 5. TARTIŞMA VE SONUÇLAR Çalışmada tespit edilen 49 türün altfamilyalara göre dağılımları ve yüzde oranları; Galerucinae 23 tür (%47), Chrysomelinae 9 tür (%19), Cassidinae 7 tür (%14), Cryptocephalinae 8 tür (%16), Criocerinae 1 tür (%2) ve Eumolpinae 1 tür (%2) şeklindedir. Hatila Vadisi Milli Parkı nda belirlenen yaprak böceği türlerinin altfamilyalara göre dağılımları Türkiye de gerçekleştirilen diğer faunistik çalışmaların sonuçları ile karşılaştırıldığında Chrysomelinae ve Cassidinae tür sayılarının yüksek, Clytrini tür sayısının ise oldukça düşük olduğu görülmektedir (Gök, 1999; Şen, 2007; Şen, 2012). Artvin ilinden şimdiye kadar 20 Chrysomelinae (Türkiye de 89 tür), üç Cassidinae (Türkiye de 50 tür) ve dört Clytrini (Türkiye de 72 tür) türü belirlenmiştir (Ekiz vd., 2013). Bu çalışmada da Clytrini en düşük tür sayısına sahip tribuslardan biri olarak literatüre benzer bir durum sergilemiştir. Bununla birlikte alandan Cassidinae altfamilyasına ait yedi tür belirlenmiş ve Artvin ili faunasına 4 tür eklenmiştir. Cassidinae türlerinin ekolojik istekleri göz önünde bulundurulduğunda genellikle tropik bölgeler gibi nemli alanları tercik ettikleri görülmektedir. Bu yüzden en fazla çeşitlilik ekvator gibi tropikal alanları barındıran bölgelerde bulunmaktadır (Thormann, 2015; Chaboo, 2007). Sürekli yağış alan Artvin ili ve Doğu Karadeniz Bölgesi nde daha fazla Cassidinae türünün dağılış göstermesi muhtemeldir. Hatila Vadisi Milli Parkı nda dağılış gösteren türlerin altfamilyalara göre dağılışlarının temel sebebinin, alanın iklimsel ve floristik yapısından kaynaklandığı düşünülmektedir Türlerin Bolluk Değerlendirmesi Tespit edilen yaprak böceği türleri birey sayıları açısından değerlendirildiğinde; Ch. adzharica, Ch. coerulans, Ch. herbacea, P. horioni, A. carduorum, A. oleracea, L. luridus, L. nasturtii, A. alni, S. vaulogeri, C. praticola, C. aureolus ve C.moraei alanda en bol bulunan türler olurken, O. gallaeciana, C. inquinata, H. Cornea, Ch. chalcites, Ch. polita, G. viridula, T. hummeli, A. aeneomicans, C. scheffleri, E. pubescens, P. cruciferae, X. luteola, P. elegans, C. duplicatus, C. sexpunctatus, C. ocellatus, C. elegantulus ve B. obscurus ise en nadir bulunan türler olmuşlardır. 52

66 5.2. Belirlenen 16 Yaprak Böceği Türünün Konak Bitki Değerlendirmesi Çalışmada tespit edilen 16 türün konak bitki tercihleri ve ait oldukları bitki familyaları (Çizelge 5.1) ve tercih yüzdeleri (Şekil 5.1) sunulmuştur. Çizelge 5.1. Alandan belirlenen 16 yaprak böceği türü ve konak bitki tercihleri. TÜRLER KONAK BİTKİLER FAMİLYA Altfamilya: Cassidinae Cassida bella Falderman, 1837 Mentha pulegium L. Lamiaceae Cassida prasina Illiger, 1798 Achillea sp. Asteraceae Cassida viridis Linnaeus, 1758 Mentha longifolia (L.) Lamiaceae Altfamilya: Chrysomelinae Tribus: Chrysomelini Latreille, 1802 Chrysolina adzharica Lopatin, 1988 Petasites hybridus (L.) Asteraceae Chrysolina coerulans angelica (Re.&Sa. 1858) Mentha longifolia (L.) Lamiaceae Chrysolina herbacea (Duftschmid, 1825) Mentha sp., M. longifolia (L.),Urtica Lamiaceae sp. Urticaceae Chrysolina polita (Linnaeus, 1758) Mentha sp. Lamiaceae Gastrophysa viridula (Degeer, 1775) Rumex alpinus L. Polygonaceae Leptinotarsa decemlineata (Say, 1824) Solanum tuberosum L. Solanaceae Phratora horioni (Mohr, 1968) Salix cinerea L. Salicaceae Altfamilya: Galerucinae Tribus: Galerucini Latreille, 1802 Agelastica alni (Linnaeus, 1758) Alnus glutinosa (L.) Betulaceae Galeruca circassica Reitter, 1899 Centaurea salicifolia L. Asteraceae Altfamilya: Cryptocephalinae Tribus: Clytrini Kirby, 1837 Smaragdina vaulogeri (Pic, 1894) Dorycnium graecum (L.) Fabaceae Tribus: Cryptocephalini Gyllenhal, 1813 Cryptocephalus aureolus Suffrian, 1847 Trifolium sp., Hypericum sp. Fabaceae Hypericaceae Cryptocephalus moraei (Linnaeus, 1758) Hypericum perforatum L. Hypericaceae Altfamilya: Eumolpinae Tribus: Bromiini Baly, 1865 Bromius obscurus (Linnaeus, 1758) Petasites hybridus (L.) Asteraceae Yaprak böcekleri oldukça çeşitli bitki familyaları ile beslenmektedir. Bu güne kadar, tanımlanan yaprak böceklerinin yaklaşık %30 unun konak bitkileri belirlenebilmiştir (Jolivet, 1988; Jolivet and Hawkeswood, 1995). Hatila Vadisi Milli Parkı nda örneklenen 49 yaprak böceği türünden 16 türün (%32,6) konak bitkisi belirlenmiştir. Belirlenen türlerin %50 si Lamiaceae ve Asteraceae, %22 si Fabaceae ve Hypericaceae familyaları ile beslenirken geriye kalan yani %28 lik kısmı ise Betulaceae, Salicaceae, Solanaceae, Polygonaceae ve Urticaceae familyalarını ile beslendiği tespit edilmiştir (Şekil 5.1). Konak bitkisi belirlenen yaprak böceği türlerinden Ch. adzharica ve S. vaulogeri türlerinin konak bitkileri (sırasıyla Petasites hybridus ve muhtemel konak bitki Dorycnium graecum) bu çalışma ile ilk kez literatüre kazandırılmıştır. 53

67 Hatila Vadisi Milli Parkı'da Belirlenen 16 Türün Konak Bitki Familyaları ve Tercih Edilme Yüzdeleri Polygonaceae 6% Solanaceae 6% Salicaceae 5% Urticaceae 6% Lamiaceae 28% Betulaceae 5% Hypericaceae 11% Asteraceae Fabaceae 22% 11% Lamiaceae Asteraceae Fabaceae Hypericaceae Betulaceae Salicaceae Solanaceae Polygonaceae Urticaceae Şekil 5.1. Hatila Vadisi Milli Parkı'da belirlenen 16 yaprak böceği türünün konak bitki familyaları ve tercih edilme yüzdeleri Türlerin Aylık Değerlendirilmesi Birey sayısı 10 bireyin üstünde olan 30 türün 5 aylık dağılışları değerlendirildiğinde; 6 türün (Ch. adzharica, Ch. herbacea, Ch. coerulans angelica, C. praticola, C. aureolus, A. oleracea ) her ay, 10 türün (C. bella, C. viridis, C. ocellatus, C. moraei, A. quercetorum, A. carduorum, L. aramaicus L. luridus, P. napi, C. aurea ) 4 ay, 6 türün (P. horioni, A. impressicollis, B. rubi, B. fallax, N. ferruginea, A. alni ) 3 ay ve 8 türün (C. vibex, S. vaulogeri, P. undulata, L. caprea, E. pubescens, L. nasturtii, Ch. polita, C. sexpunctatus) ise 2 aylık bir rastlanma oranına sahip olduğu görülmektedir. Değerlendirilen 30 türden 16 sının rastlanma değerinin %80 ve üstünde olduğu görülmektedir. Bu durum alanda tespit edilen yaprak böceği türlerinin çalışılan 5 aylık sürede nispeten mevsimsel bir dağılış göstermediklerini ortaya koymaktadır. Bu örüntünün iklimin, özellikle sıcaklık ve yağışın, ilkbahar, yaz ve sonbahar boyunca aşırı değişmemesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar iklimin yıl boyunca aşırı değişimler göstermediği yağmur ormanlarında yapılan çalışmalarla uyumluluk göstermektedir (Grimbacher ve Stork, 2009). Ayrıca, yaprak böceklerinin bir familya hatta bir cinse ait bitkilerle beslendikleri bilinmektedir 54

68 (Jolivet ve Verma, 2002). Hatila Vadisi Milli Parkı nın iklimi sadece böcek faunasını etkilemekle kalmayıp aynı zamanda alanda yetişen bitki florasını da şekillendirmekte ve alanda yetişen bitkilerin mevsimselliğini de etkilemektedir. Bu duruma bağlı olarak alanın iklimi alanda yetişen bitkilerin çoğunun her üç mevsim boyunca alanda görülmesine neden olmaktadır (Kottek vd., 2006). Bu nedenle, yaprak böceklerinin belirgin bir mevsimsellik göstermemesinin diğer bir nedeninin de yaprak böceklerinin konak olarak tercih ettikleri bitkilerin her üç mevsimde de alanda bulunmasından kaynaklanabileceği düşünülmektedir Türlerin Lokal Dağılışlarının Değerlendirilmesi Alanda belirlenen 30 tür ( ) Artvin ilinde, 10 tür ( ) ise Kafkas Sıcak Noktası nın Türkiye sınırları içerisinde kalan bölümünde (Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Ardahan, Erzurum, Kars, Iğdır, Ağrı, Bayburt, Gümüşhane) ilk kez tespit edilmiştir. Kafkas Sıcak Noktası nın Türkiye sınırları içerisinde kalan bölümden tespit edilen dört türün (H. cornea, S. vaulogeri, A. aeneomicans ve L. aramaicus) alanda dağılış göstermesi oldukça dikkat çekicidir. Borowiec ve Sekerka (2010) H. cornea türünün Türkiye de dağılış gösterdiğini belirtmiş fakat belirli bir lokalite vermemişlerdir. Borowiec ve Sekerka (2010) nın çalışmalarının dışında da türün Türkiye dağılışına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Bu çalışma ile türe dair ilk kez bir lokalite verisi elde edilmiştir. S. vaulogeri türünün genel dağılış alanı şimdiye kadar Suriye, İran ve Türkiye nin güney kesimleri (Osmaniye, Mersin, Gaziantep, Hatay, Isparta) olarak bilinmesine karşın türün bu çalışma ile Türkiye nin kuzeydoğu kesiminde de bulunduğu belirlenmiştir. Türün bilinen dağılış alanı ve bu çalımada belirlenen yeni lokalite göz önünde bulundurulduğunda, türün Türkiye nin kuzey kesimlerine doğru daha geniş bir alanda dağılış gösterebileceği tahmin edilmektedir. Özellikle türün dağılışı muhtemel konak bitki dağılışı ile ilişkilendirildiği ve konak bitkisi ile örtüşen bir dağılışa sahip olduğu düşünülürse, türün muhtemel konak bitkisi Dorycnium graecum un Türkiye dağılış alanı olan güneyde Hatay, kuzeyde Artvin ve Erzurum illeri ile Karadeniz ve Marmara bölgelerinde de dağılış göstermesi muhtemeldir. 55

69 A. aeneomicans türün dağılış alanı Türkiye, Fransa, İspanya, İtalya ile Almanya nın güneyi ve Kıbrıs olduğu bilinmektedir (Konstantinov, 1998). Tür, Türkiye de ise şimdiye kadar Antalya, Isparta ve Konya illerinde dağılış gösterdiği belirlenmiştir (Ekiz vd., 2013). Bu çalışma ile türün bilinen dağılış alanının en doğu noktası Konya ilinden Artvin iline doğru ilerlemiştir. Türün bilinen dağılış alanı ve bu çalışmada belirlenen yeni lokalite göz önünde bulundurulduğunda, türün Türkiye nin kuzeydoğu kesimlerine doğru daha geniş bir alanda dağılış gösterebileceği tahmin edilmektedir. L. aramaicus türü şimdiye kadar Ürdün, İsrail ve Türkiye de kayıt altına alınmıştır. Türün Türkiye dağılımı Antalya, Isparta ve Ankara illeri olarak bilinmesine karşın türün Artvin (Hatila Vadisi M. P.) de bulunması şaşırtıcıdır. L. aramaicus bölge için yeni kayıt olup, Artvin ili türün dağılış alanı bakımından kuzey doğudaki en uç dağılış noktası olmuştur. Bu ilginç dağılış şeklinin sebebi Hatila Vadisi Milli Parkı nın bazı alanlarının Akdeniz iklimini sergilemesi ve Akdeniz flora elementlerini barındırmasından kaynaklanabileceği düşünülmektedir. Altica quercetorum un Türkiye de Antalya, Isparta, İstanbul, İzmir ve Osmaniye illerinde dağılış gösterdiği bilinmektedir. Tür, Artvin ili ve Doğu Karadeniz Bölgesi için yeni kayıt niteliği taşımaktadır. Türün meşe ve Doğu Karadeniz Bölgesi nde yetiştiriciliği yapılan fındık ağaçları ile beslendiği ve Türkiye nin doğu ve kuzeydoğu komşusu olan ülkelerde (Gürcistan, Ermenistan ve İran) dağılış gösterdiği göz önünde bulundurulduğunda türün bu alanda doğal bir dağılış gösterdiği tahmin edilmektedir. Kafkaslara endemik bir tür olan Ch. adzharica şimdiye kadar Gürcistan (Acara Ö. C.) ve Türkiye nin kuzeydoğusunda bulunan Artvin ilinde dağılış gösterdiği bilinmektedir (Bieñkowski, 2001; Aslan, 2003; Özdikmen, 2014; Ekiz vd., 2013). Türün besin ve habitat tercihi hakkında literatürde hiçbir bilgi bulunmamaktadır. Bu çalışma sırasında türün konak bitkisinin Petasites hybridus türü olduğu ve genellikle sulu ve nemli bir ortam olan dere kenarı vejetasyonlarını tercih ettiği tespit edilmiştir. Türün konak bitkisi ve tercih etmiş olduğu vejetasyon tipi ilk kez bu çalışma ile literatüre kazandırılmıştır. Çalışmalar sırasındaki gözlemlere ve özellikle aynı bitki üzerinde beslenmesine dayanılarak türün monofag olma ihtimalinin yüksek olduğu düşünülmektedir. 56

70 T. hummeli Trans Kafkaslar, Türkiye, Ermenistan ve Gürcistan da dağılış göstermekte olup, Türkiye de ise ise sadece Artvin ilinde dağılış göstermektedir (Aslan ve Özbek, 1999). Türün dağılış alanını genişletip genişletmediğinin belirlenebilmesi için Doğu Karadeniz Bölgesi nde bulunan diğer illerde konu ile ilgili alan çalışmalarının yapılması gerekmektedir. L. nasturtii türü Palearktik Bölgede geniş bir dağılışa sahip olup Türkiye de ise Isparta ve İzmir de dağılış gösterdiği bilinmektedir. Bu çalışma ile türün Doğu Karadeniz Bölgesinde de dağılış gösterdiği belirlenmiştir. Bu bağlamda türün Türkiye genelinde daha geniş bir dağılışa sahip olması mümkün görülmektedir. Kafkasya dahil Avrupa dan Asya ya kadar dağılış gösteren B. rubi türünün Türkiye dağılımının ise bilinmemektedir (Borowiec, 2017). Yapılan bu çalışma ile ilk kez B. rubi türünün yerel lokalitesi belirlenmiştir. Palearktik bölgede kozmopolit bir tür olmasına karşın ülkemizdeki dağılışının bilinmemesi muhtemelen yetersiz çalışmalardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Yukarıda bahsedilen türlerin Türkiye nin kuzeydoğusunda yer alan Artvin ilinden kayıt edilmelerinin sebepleri arasında yayılış alanlarını genişletmiş olmaları, konak bitkilerine bağlı olarak lokal dağılış göstermeleri veya parçalı dağılış göstermelerinden kaynaklanmış olabilir. Ayrıca Türkiye de gerçekleştirilen faunistik çalışmaların azlığı da diğer bir önemli sebep olarak görünmektedir. Sözü edilen türlerin Türkiye dağılışlarının kesin olarak belirlenebilmesi için türlere ait yeni dağılış lokalite bilgileri gerekmektedir. Sonuç olarak 2015 yılı içerisinde sınırlı bir sürede (5 ay) gerçekleştirilen bu çalışmada toplam 49 tür belirlenmiştir. Bu kadar kısa bir süre içerisinde 49 türün bulunması yeterli gibi gözükmesine rağmen alanda daha uzun süreli faunistik çaluşmaların yapılması gerekmektedir. Çalışmalar sırasında karşılaşılan zorlukların başında gelen alanın coğrafik yapısı nedeniyle zorlu arazi koşulları, alanın uzaklığı ve projenin bütçesi gözönünde bulundurularak çalışmalara başlanmalıdır. Hatila Vadisi Milli Parkı konumu açısından ve barındırdığı zengin flora bakımından daha çok yaprak böceğini barındırması muhtemeldir. Bu bağlamda Hatila Vadisi Milli Parkı nda hem 57

71 Chrysomelidae hem de diğer böcek gruplarına dair daha detaylı, planlı ve periyodik çalışmaların yapılması oldukça önem teşkil etmektedir. 58

72 KAYNAKLAR Alford, D.V., A Textbook of Aricultural Entomology (39-40). Blackwell Science Ltd., 324p, Cambridge, UK. Alekseev, V.I., Bukejs, A., Contributions to the knowledge of beetles (Insecta: Coleoptera) in the Kaliningrad region. 2. Baltic J. Coleopterol, 11(2), Anşin, R., Özkan, Z., Eminağaoğlu, Ö., Artvin-Atila (Hatilla) Vadisi Milli Parkının Vejetasyon Yapısına Genel bir Bakıs. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1(1), Arthemis database, On Arthropod Ecology, Molecular Identification and Systematics. Erişim Tarihi: arthemisdb. supagro.inra.fr/ BioloMICS.aspx?Link=T&TableKey= &Rec=29072&Fiel ds=all. Aslan, B., Bayram, F., Aslan, E.G., First Record of the Flea Beetle Psylliodes wrasei Leonardi and Arnold (Chrysomelidae: Galerucinae: Alticini) in Turkey: A Promising Biological Control Agent for Hoary Cress, Lepidium draba L. (Brassicaceae). J. Entomol. Res. Soc., 16(2), Aslan, E.G., Alkan, K., The Alticini (Coleoptera: Chrysomelidae: Galerucinae) fauna of Davraz Mountain (Isparta): comments on host plant and altitude preferences with two new records for Turkish fauna. Turkish Journal of Zoology, 39, Aslan, E.G., Başar, M., Flea beetles collected from olive trees of Antalya Province, including the first record of the monotypic genus Lythraria Bedel, 1897 (Coleoptera: Chrysomelidae) for Turkey. Türk. entomol. derg., 40(3), Aslan, E.G., Gök, A., Host-plant Relationships of 65 Flea Beetles Species from Turkey, with New Associations (Coleoptera: Chrysomelidae: Alticinae). The American Entomological Society, 117(3), Aslan, İ., Gruev, B., Özbek, H., A preliminary review of the subfamiliy Chrysomelinae (Cofeoptera, Chrysomelidae) of Turkey. Linzer biol. Beitr, 35 (1), Aslan, İ., Jolivet, P., Erzurum, Erzincan ve Artvin İlleri Chrysomelinae (Coleoptera, Chrysomelidae) Altfamilyası Üzerinde Faunistik ve Sistematik Bir Araştırma. Tr. J. of Zoology, 23(3), Aslan, İ., Beenen, R., Özbek, H., Biological Aspects of Galeruca circassica Reitter, 1889 (Coleoptera: Chrysomelidae: Galerucinae) in Relation to the Weed Cephalaria procera Fish. and Lall. (Dipsacaceae) in Anatolia. Bonner zoologische Beiträge, 54(4),

73 Bayram, F., Aslan, E.G., Comparation of Alticini (Coleoptera: Chrysomelidae: Galerucinae) species diversity in different habitats selected from Bafa Lake Natural Park (Aydın) basin with a new record for Turkish fauna. Türk. entomol. derg., 39(2), Bekircan, Ç., Tokarev, Y.S., Tosun, O., Baki, H., Detection of Neogregarine and Eugregarine (Apicomplexa) Infections from Chrysolina herbacea (Duftschmid 1825) (Coleoptera: Chrysomelidae) in Turkey. Turkish Journal of Life Sciences, 1(2), Bekircan, Ç., Cüce, M., Sökmen, A., Antifeedant Activity of the Essential Oils from Four Different Lamiaceae Species against Agelastica alni L. (Coleoptera: Chrysomelidae). Advances in Zoology and Botany, 2(4), Bezdek, J., Phyllobrotica malinka sp. nov. from Turkey and Iran and a review of allied species (Coleoptera: Chrysomelidae: Galerucinae). Acta Entomologica Musei Nationalis Pragae, 50(2), Bezdek, J., Batelka, J., Order Coleoptera, family Chrysomelidae Additions and description of a new species. Arthropod fauna of the UAE, 4, Bezdek, J., Regalin, R., Identity of species-group taxa of the Western Palaearctic Clytrini (Coleoptera: Chrysomelidae) described by Maurice Pic and Louis Kocher. Acta Entomologica Musei Nationalis Pragae, 114p, Czech Republic, Prague. Bezdek, J., A Review of Palaearctic Scelolyperus (Coleoptera: Chrysomelidae: Galerucinae), with Description of S. perreus sp. nov. from Turkey. Annales Zoologici, 65(1), Bieńkowski, A.O., Orlova-Bienkowskaja, M.J., Key to Holarctic species of Epitrix flea beetles (Coleoptera: Chrysomelidae: Galerucinae: Alticini) with review of their distribution, host plants and history of invasions. Zootaxa, 4175 (5), Bieńkowski, A.O., Review of the Leaf-beetle Genus Chrysolina Motschulsky (Coleoptera, Chrysomelidae) from Russia and European Countries of the Former USSR: I. A Key to Species with Developed Hind Wings. Entomological Review, 90(7), Bieñkowski, A.O., A study on the genus Chrysolina Motschulsky, 1860, with a checklist of all the described subgenera, species, subspecies, and synonyms (Coleoptera: Chrysomelidae: Chrysomelinae). Wroclaw, 12(2), Biondi, M., D Alessandro, P., Afrotropical flea beetle genera: a key to their identification, updated catalogue and biogeographical analysis (Coleoptera, Chrysomelidae, Galerucinae, Alticini). ZooKeys, 253,

74 Borowiec, L., Cassidinae (Coleoptera: Chrysomelidae) collected in Turkey during expeditions of the Upper Silesian Museum, Bytom, Poland. Annals of the Upper Silesian Museum (Entomology), 14-15, Borowiec, L., Department of Biodiversity and Evolutionary Taxonomy. Erişim Tarihi: somelidae/batophila%20rubi.htm Borowiec, L., Sekerka, L., Subfamily Cassidinae. In: Löbl, I., Smetana, A. (Eds.), Catalogue of Palearctic Coleoptera ( ). Apollo Books, 924p, Stenstrup. Bouchard, P., Grebennikov, V.V., Smith, A.B.T., Douglas, H., Biodiversity of Coleoptera. In Foottit, R. G., Adler, P. H. (Eds.), Insect biodiversity: Science and society ( ). Wiley-Blackwell, 656p, Chichester, UK. Bordy, B., Coléopteres, Chrysomelidae. Hispinae et Cassidinae. Faune de France 85. Fédération française des sociétés de sciences naturelles, 260p, France. Bukejs, A., New data on little-known flea beetles (Coleoptera: Chrysomelidae: Alticinae) in the Latvian fauna. Baltic J. Coleopterol, 9(2), Cagán, L., Vráblová, M., Tóth, P., Flea Beetles (Chrysomelidae: Alticinae) Species Occurring on Amaranthus spp. in Slovakia. Central Eurepean Agriculture, 1(1), Cepf (Critical Ecosystem Partnership Fund), The Caucasus Hotspot Briefing Book, Caucasus Biodiversity Hotspot, 98p, Indonesia. Chaboo, C.S., Biology and Phylogeny of the Cassidinae gyllenhal sensu lato (Tortoise and Leaf-mining beetles) (Coleoptera: Chrysomelidae). American Museum of Natural History, 250p, New York. Choate, P.M., Introduction to the Identification of Beetles (Coleoptera). Dichotomous Keys to Some Families of Florida Coeoptera, 12p, USA. Čižek, P., Doguet, S., Klíč k Určování Dřepčíků (Coleoptera: Chrysomelidae: Alticinae) Česka a Slovenska. VH Print Nové Město nad Metují, 232p, Česko Czechia. Clark, S., LeDoux, D.G., Seeno, T.N., Riley, E.G., Gilbert, A.J., Sullivan, J.M., Host Plants of Leaf Beetle Species Occurring in the United States and Canada (Coleoptera: Orsodacnidae, Megalopodidae, Chrysomelidae exclusive of Bruchinae). Special Publication of the Coleopterists Society, 433p, CA. Crowson, R.A., Coleoptera: Introduction and Key to Families. Handbooks for the Identification of British Insects, 59p, London. 61

75 Cox, M.L., Atlas Of The Seed And Leaf Beetles Of Britain And Ireland. Pisces Publications, 336p, Newbury. D Alessandro, P., Biondi, M., 2008: Contribution to the knowledge of the Chrysomelidae of Vincheto di Celarda (Coleoptera). Quaderni Conservazione Habitat, 5, Dedyukhin, S.V., Consortial Associations of Phytophagous Beetles (Coleoptera: Chrysomeloidea, Curculionoidea) with Plants in the East of the Russian Plain. Entomologicheskoe Obozrenie, 95(3), Denux, O., Zagatti, P., Coleoptera families other than Cerambycidae, Curculionidae sensu lato, Chrysomelidae sensu lato and Coccinelidae. BioRisk, 4(1), Driesche, R.V., Heard, H., McClay, A., Reardon, R., Physiological Issues in Host Range Expansion. X International Symposium on Biological Control of Weeds, 4-14 July, Bozeman, Montana, USA, Eminağaoğlu, Ö., Anşin, R., The Flora of Hatila Valley National Park and its Close Environs (Artvin). Turkish Journal of Botany, 27p, Tübitak. Evans, A.V., Beetles of Eastern North America. Princeton University Press, Princeton and Oxford, 560p, UK. Furth, D.G., Altica of Israil (Coleoptera: Chrysomelidae: Alticinae). Israel Journal of Entomology, 15, Fuss, G., Geiser, E., Parzner, R., On the host plants of several leaf beetles of Central Europe the problem of fame and evidence (Coleoptera: Chrysomelidae). Koleopterologische Rundschau, 75, Gavloski, J.E., Ekuere, U., Keddie, A., Dosdall, L., Kott, L., Good, A. G., Identification and evaluation of flea beetle (Phyllotreta cruciferae) resistance within Brassicaceae. Canadian Journal of Plant Science, 80(4), Gavrilović, B., Gavrilović, B., Ćurčić, S., Stojanović, D., Savić, D., Leaf Beetles (Coleoptera: Chrysomelidae) of MT. Fruška Gora (Vojvodina Province, Northern Serbia), with an Overview of Host Plants. Šumarski List, 1(2), Gavrilović, B., Ćurčić, S., The Diversity of the Family Chrysomelidae (Insecta: Coleoptera) of the Obedska Bara Special Nature Reserve (Vojvodina Province, Serbia), with Special Reference to the Host Plants. Acta zool. Bulg, 65(1), Ghahari, H., Jędryczkowski, W.B., A Contribution to the Knowledge of Leaf Beetles (Coleoptera: Chrysomelidae) from Arasbaran Biosphere Reserve and its Neighboring Areas (Northwestern Iran). Acta zoologıca bulgarica, 64(4),

76 Göktürk, T., Çelik, A., The Family of Carabidae (Coleoptera) in Artvin Hatila National Park of Turkey. International Journal of Environment, Agriculture and Biotechnology (IJEAB), 2(2), Gök, A., Dedegöl Dağları (Isparta) Coleoptera: Chrysomelidae (Clytrinae, Cryptocephalinae, Chrysomelinae, Alticinae ve Cassidinae) Türleri Üzerine Faunistik ve Sistematik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 125s, Isparta. Grimbacher, P.S., Stork, N. E., Seasonality of a Diverse Beetle Assemblage Inhabiting Lowland Tropical Rain Forest in Australia. Biotropica, 41(3), Gruev, B., Döberl, M., General Distribution of the Flea Beetles in the Palaearctic Subregion (Coleoptera, Chrysomelidae: Alticinae). Scopolia, 37, Gruev, B., Tomov, V., Catalogus Faunae Bulgaricae. Coleoptera: Chrysomelidae. Pensoft, 160p, Sofia-Moscow. Gruev, B., The Leaf Beetles (Insecta: Coleoptera: Chrysomelidae) of the Rila Mountain (Bulgaria). Fauna and Zoogeography. Trav. Sci. Univ. Plovdiv, Animalia, 40(6), Gruev, B., Döberl, M., General Distribution of the Flea Beetles in the Palaearctic Subregion (Coleoptera, Chrysomelidae: Alticinae). Pensoft, 239p, Sofia- Moscow. Gruev, B., The leaf beetles (Coleoptera: Chrysomelidae) of the Pirin Mountain (Bulgaria). Historia naturalis bulgarica, 17, Gruev, B., Tomov, V., A Distributional atlas and catalogue of the leaf beetles of Bulgaria (Coleoptera: Chrysomelidae). Zoocartographica Balcanica, Pensoft, 350p, Sofia-Moscow. Gomez-Zurita, J., Molecular systematics and time-scale for the evolution of Timarcha, a leaf-beetle genus with a disjunct Holarctic distribution. Science direct. Molecular Phylogenetics and Evolution, 32, Haberer, W., Dobler, S., Quantitative analysis of pyrrolizidine alkaloids sequestered from diverse host plants in Longitarsus flea beetles (Coleoptera, Chrysomelidae). Chemoecology, 9(4), Hızal, E., Parlak, N.N., Bruchidius terrenus and Bruchidius siliquastri (Coleoptera: Chrysomelidae: Bruchinae) First Records for Turkey. Florida Entomologist, 96 (1), Hubble, D., Keys to the adults of Seed and Leaf Beetles of the British Isles. (Coleoptera: Bruchidae, Orsodacnidae, Megalopodidae & Chrysomelidae). Field Studies Council: Bringing Environmental Understanding to All, 92p, Shrewsbury. 63

77 İstván, R., György, R., Data to the leaf-beetle fauna of Macedonia. (Coleoptera, Chrysomelidae). Natura Somogyiensis, 12, Jolivet, P., Food habits and food selection of Chrysomelidae. Bionomic and evolutionary perspectives. Jolivet, P., Petitpierre, E., Hsiao, T.H., (Eds.), In Biology of Chrysomelidae (1-24). Kluwer Academic Publishers, 241p, Dordrecht, The Netherlands. Jolivet, P., Verma, K.K., Biology of Leaf Beetles. Intercept Ltd, 335p, USA. Jolivet, P., Hawkeswood, T., Host-Plants of the Chrysomelidae of the World. Backhuys Publishers, 281 p, Leiden, The Netherlands. Jolivet, P., Timarcha latreille (Coleoptera: Chrysomelidae, Chrysomelinae). Capinera, J. L. (Ed.), Encyclopedia of Entomology ( ). Springer, 4346p, Netherlands. Kısmalı, Ş., Sassi, D., Preliminary list of Chrysomelidae with notes on distribution and importance of species in Turkey. II. Subfamily Cassidinae Spaeth. Türk. Entomol. Derg., 18(3), Konstantinov, A.S., Revision of the Palearctic species of Aphthona Chevrolat and cladistic classification of the Aphthonini (Coleoptera: Chrysomelidae: Alticinae). Memoirs on Entomology, International, Associated Publishers, 429p, Gainesville, Florida, USA. Kottek, M., Grieser, J., Beck, C., Rudolf, B., Rubel, F., World Map of the Köppen-Geiger climate classification updated. Meteorologische Zeitschrift, 15(3), Lawson, A.B., Dahlsten, D.L., Evaluation of Systemic Insecticides as a Treatment Option in Integrated Pest Management of the Elm Leaf Beetle, Xanthogaleruca luteola (Müller) (Coleoptera: Chrysomelidae). J. Econ. Entomol, 96(5), LeSage, L., Savard, K., First Record of the European Rusted Flea Beetle, Neocrepidodera ferruginea (Scopoli, 1763), in North America (Coleoptera: Chrysomelidae: Galerucinae: Alticini). Psyche: A Journal of Entomology Levesque, C., Levesque, G.Y., Faunal Composition, Wing Polymorphism and Seasonal Abundance of some Flea Beetles (Coleoptera: Chrysomelidae) in Southern Quebec (Canada). Michigan Entomolagical Society, 31(1), Löbl, I., Smetana, A. (Eds.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera, Chrysomelidae. Apollo Books, 924p, Stenstrup. 64

78 Maican, S., Munteanu, C., The Diversity of Urban Coleopterans. Onete, M. (Ed.), Species Monitoring in the Central Parks of Bucharest ( ). Universitatea din Bucureşti, 121p, Romania. Medvedev, L.N., To the knowledge of leaf beetles (Coleoptera: Chrysomelidae) from Turkey. Caucasıan Entomologıcal Bull, 11(2), Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM), İl ve İlçelerimize Ait İstatistikî Veriler. Erişim Tarihi: istatistik.aspx?m= ARTVIN Oleksyn, J., Karolewski, P., Giertych, M.J., Zytkowiak, R., Reich, P.B., Tjoelker, M.G., Primary and secondary host plants differ in leaf-level photosynthetic response to herbivory: evidence from Alnus and Betula grazed by the alder beetle, Agelastica alni. New Phytol, 140, Özdikmen, H., A comprehensive contribution for leaf beetles of Turkey with a zoogeographical evaluation for all Turkish fauna (Coleoptera: Chrysomelidae). Munis Entomology & Zoology, 6(2), Özdikmen, H., Bal, N., Kıyak, S., The genus Labidostomis Germar of Turkey with a new species and a new record (Coleoptera: Chrysomelidae: Clytrinae). Munis Entomology & Zoology, 11(2), Özdikmen, H., Chorotype identification for Turkish Chrysomeloidea (Coleoptera), Chrysomelidae:Chrysomelinae and Timarchinae. Munis Entomology & Zoology, 9(1), Özdikmen, H., Coral Şahin, D., Yetkin, C., New records of subgenus Paradiachalcoidea Daccordi, 1978 and Chrysolina dohrnii (Fairmaire, 1865) for Turkey (Chrysomelidae: Chrysomelinae: Chrysolina). International Conference on Sustainable Agriculture and Environment, September 30 - October 03, Konya, Turkey, Özdikmen, H., Coral Şahin, D., Bal, N., A new species of Phyllotreta Chevrolat from Turkey (Chrysomelidae: Galerucinae: Alticini). Munis Entomology & Zoology, 12(1), Panda, Caucasus: Critical Ecosystem Partnership Fund. Erişim Tarihi: _map.jpg Petitpierre, E., Coleoptera Chrysomelidae I. Fauna Iberica. Ramos, M.A. et al. (Eds.), Museo Nacional de Ciencias Naturales ( ). Consejo Superior de Investigaciones Cientificas, 521p, Madrid. Popov, S.V., Shcherba, I.G., Ilyina, L.B., Nevesskaya, L.A., Paramonova, N.P., Khondkarian, S.O., Magyar, I., Late Miocene to Pliocene palaeogeography of the Paratethys and its relation to the Mediterranean, Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, Elsevier B.V., 238(1),

79 Rozner, I., Rozner, G., Collection data to North Africa s (Morocco, Algeria, Tunisia) leaf beetle fauna (Coleoptera: Chrysomelidae). Natura Somogyiensis, 23, Ribera, I., Beutel, R.G., Coleopterans: Beetles. In Vargas, P., Zardoya, R. (Ed.) The tree of life:evolution and classification of living organisms. Sinauer Associates, Inc. Publishers, 713p, Sunderland, Massachusetts, USA. Sağlam, İ.K., Phonochorion Uvarov, 1916 (Orthoptera: Tettigoniidae) cinsinde türleşme ve filocoğrafya Speciation and phylogeography of the genus Phonochorion, Uvarov 1916 (Orthoptera: Tettigoniidae). Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 159 s. Ankara. Sekerka, L., Icones Insectorum Europae Centralis: Coleoptera: Chrysomelidae Cassidinae. Folia Heyrovskyana, 24p, CZ. Sforza, R., Candidates for the biological control of teasel, Dipsacus spp. Proceedings of the XI International Symposium on Biological Control of Weeds, 27 April 2 May, Canberra, Australia, Soudi, S., Reinhold, K., Engqvist, L., Ecologically dependent and intrinsic genetic signatures of postzygotic isolation between sympatric host races of the leaf beetle Lochmaea capreae. The Society for the Study of Evolution, 70(2), Stork, N.E., Biodiversity. In Resh, V. H., Carde, R. T. (Eds.), Encyclopedia of Insects (75-76), Elsevier, Inc., 1132p, China. Świętojańska, J., Moradian, H., Borowiec, L., Ostovan, H., Description of larvae of two closely related species Cassida palaestina Reiche, 1858 and Cassida rubiginosa Müller, 1776 (Coleoptera: Chrysomelidae: Cassidinae). Zootaxa, 3741(4), Şen, İ., Isparta ilinde seçilmiş çam-meşe-alıç ağırlıklı karışık orman ekosistemlerinin yaprak böcekleri (Coleoptera: Chrysomelidae). Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 51s, Isparta. Şen, İ., Kovada Gölü ve Kızıldağ Milli Parklarının (Isparta) Yaprak Böceklerinin (Coleoptera: Chrysomelidae) Tür Çeşitlilikleri, Bollukları ve Bunları Etkileyen Çevresel Faktörlerin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 131s, Isparta. Şen, İ., Gök, A., A New Record of the Genus Cassida Linnaeus, 1758 from Turkey: Cassida ferruginea Goeze, 1777 (Coleoptera: Chrysomelidae). J. Entomol. Res. Soc., 15(1),

80 Şen, İ., A new species of the genus Chrysolina Motschulsky, 1860 from Turkey (Coleoptera: Chrysomelidae: Chrysomelinae). Zoology in the Middle East, 61 (3), Thormann, B., Biodiversity of leaf beetles (Coleoptera: Chrysomelidae) in a tropical montane rainforest ecosystem assessed with DNA barcoding. Der Rheinischen Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn, Der Mathematisch Naturwissenschaftlichen Fakultät, Ph. D. Thesis, 238p, Bonn. Warchałowski, A., Übersicht der westpalaarktischen Arten der Gattung Longitarsus Berthold, 1827 (Coleoptera: Chrysomelidae: Halticinae). Polish Taxonomical Society, 266p, Poland. Warchałowski, A., Chrysomelidae Stonkowate (Insecta: Coleoptera), Czesc VI, (podrodzina Halticinae: rodzaje Hermaeophaga-Dibolia). Fauna Polski, Tom. 20, Muzeum I Instytut Zoologii Pan, 291p, Warszawa. Warchałowski, A., Die westpaläarktischen Arten der Gattung Phyllobrotica Chevrolat, 1837 (Coleoptera: Chrysomelidae: Galerucinae). Annales Zoologici, 48(1/2), Warchałowski, A., Chrysomelidae. Stonkowate (Insecta: Coleoptera) Czesc VII (podrodziny: Halticinae-zakonczenie, Hispinae i Cassidinae). Fauna Polski, Tom. 22, Muzeum I Instytut Zoologii Pan, 356p, Warszawa. Warchałowski, A., Chrysomelidae: The Leaf-beetles of Europe and the Mediterranean Area. Natura Optima Dux Foundation, 656p, Warszawa. Warchałowski, A., The Palaearctic Chrysomelidae. Identification Keys. Vol. 1 & 2. Natura Optima Dux Foundation, 1212p, Warszawa. Wegener, R., Schulz, S., Meiners, T., Hadwich, K., Hilker, M., Analysis of Volatiles Induced by Oviposition of Elm Leaf Beetle Xanthogaleruca luteola on Ulmus minor. Journal of Chemical Ecology, 27(3), Winkelman, J., Debreuil, M., Les Chrysomelinae de France (Coleoptera, Chrysomelidae). Supplement Rutilans, 188p, France. Willinger, G., Dobler, S., Selective sequestration of iridoid glycosides from their host plants in Longitarsus flea beetles. Biochemical Systematics and Ecology, 29, World Wide Fund (WWF), Erişim Tarihi: ne_yapiyoruz/doga_koruma/doal_alanlar/kafkasyaekolojikkoridoru/ Zamotaylov, A.S., Shchurov, V.I., Shapovalov, M.I., Беспозвоночные Животные (Invertebrata). Zamotaylov, A. S. (Ed.), Red Data Book of Republic of Adygheya, Rare and Threatened Representatives of the Regional Fauna and Flora ( ). Animals, 375p, Russian, Maykop. 67

81 Zamotajlov, A.S., Nikitsky, N.B., Coleopterous insects (Insecta, Coleoptera) of Republic of Adygheya (annotated catalogue of species) (Fauna conspecta of Adygheya ). Adyghei State University Publishers, 404p, Russian, Maykop. ZipcodeZoo, Lochmaea capreae. Erişim Tarihi: com/index.php/lochmaea_capreae. Zurek, D.B., Gorb, S.N., Voigt, D., Changes in tarsal morphology and attachment ability to rough surfaces during ontogenesis in the beetle Gastrophysa viridula (Coleoptera, Chrysomelidae). Arthropod Structure & Development, 46,

82 EKLER EK A. Fotoğraflar EK B. Bazı Türlerin Genel Görünümü 69

83 EK A. Fotoğraflar Şekil A.1. Salix cinerea üzerinde beslenen ergin Phratora horioni bireyleri ve vermiş olduğu zarar. Şekil A.2. Petasites hybridus üzerinde beslenen ergin Chrysolina adzharica bireyi. Şekil A.3. Mentha pelagium üzerinde beslenen ergin Cassida bella bireyi. Şekil A.4. Hypericum sp. üzerinde beslenen ergin Cryptocephalus aureolus bireyi. Şekil A.5. Urtica sp. üzerinde beslenen ergin Chrysolina herbacea bireyi. Şekil A.6. Centaurea salicifolia üzerinde beslenen ergin Galeruca circassica bireyi. 70

84 Şekil A.7. Beslenmekte olan bir Altica carduorum bireyi. Şekil A.8. Alnus glutinosa üzerinde beslenen ergin Agelastica alni ve vermiş olduğu zarar. Şekil A.9. Beslenemekte olan bir Longitarsus luridus bireyi. Şekil A.10. Hypericum sp. üzerinde beslenen ergin Cryptocephalus moraei bireyi. 71

85 EK B. Bazı Türlerin Genel Görünümü Bromius obscurus (Linnaeus, 1758) Cryptocephalus sexpunctatus (Linnaeus, 1758) Chrysolina adzharica Lopatin, 1988 Chrysolina adzharica Lopatin, 1988 Galeruca circassica Reitter, 1899 Galeruca circassica Reitter,

86 Phratora horioni (Mohr, 1968) Phratora horioni (Mohr, 1968) Smaragdina vaulogeri (Pic, 1894) Smaragdina vaulogeri (Pic, 1894) Cassida bella Falderman, 1837 Cassida bella Falderman,

87 Hypocassida cornea (Marseul, 1868) Hypocassida cornea (Marseul, 1868) Timarcha hummeli Faldermann,