Türkiye nin geleceğini

Transkript

1 4 METALİK FİKİRLER

2 İ S T A N B U L D E M İ R V E D E M İ R D I Ş I M E T A L L E R İ H R A C A T Ç I L A R I B İ R L İ Ğ İ A Y L I K Y A Y I N I E K İ M S A Y I : 2 3 5

3 İSTANBUL DEMIR VE DEMIR DIŞI METALLER İHRACATÇILARI BIRLIĞI NIN (İDDMİB) DÜZENLEDIĞI METALIK FIKIRLER 2. AR-GE PROJE PAZARI YARIŞMASINDA ÖDÜLLER SAHIPLERINI BULDU. İDDMİB YÖNETIM KURULU BAŞKANI TAHSIN ÖZTIRYAKI, HEDEFLERININ YÜKSEK KATMA DEĞERLI IHRACAT OLDUĞUNU SÖYLEYEREK, GEÇEN YIL OLDUĞU GIBI BU YIL DA SERGILENEN 100 PROJEYI HAYATA GEÇIREBILMEK IÇIN ÇALIŞACAKLARINI DILE GETIRDI. TİM BAŞKANI MEHMET BÜYÜKEKŞI DE IHRACATTA YÜKTE HAFIF PAHADA AĞIR ÜRÜNLERIN ÖNEMINE DEĞINDI VE BUNU AKIL TERIYLE BAŞARACAKLARININ ALTINI ÇIZDI. Türkiye nin geleceğini inovasyon, AR-GE ve tasarımda gören İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) tarafından bu yıl ikinci kez düzenlenen Metalik Fikirler AR-GE Proje Pazarı yarışmasında ödüller sahiplerini buldu. Yarışmanın önemine değinen İDDMİB Başkanı Tahsin Öztiryaki, temel hedeflerinin, ihracatın teknoloji yoğunluğunu ve değerini artırmak olduğunu söyledi. Törene katılan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi de İhracatta konteynerlerimizi yükte hafif pahada ağır ürünlerle dolduracağız. Bunları sizlerin akıl terinizle dolduracağız diye konuştu. İHRACATTA ELDE ETTIĞIMIZ GELIRI ÜÇE KATLAMALIYIZ Törende konuşan İDDMİB Yönetim Kurulu Başkanı Tahsin Öztiryaki, Türkiye nin ihracattan elde ettiği geliri üçe katlamak zorunda olduğunu belirtti. Bunun için çok çalışılması, katma değerli üretim yapılması gerektiği ve bununda AR- GE, inovasyon ve tasarım ile mümkün olabileceğini dile getiren Öztiryaki, sözlerini şöyle sürdürdü: Cumhuriyetin kurulduğu 1923 yılı ile bugünkü rakamları karşılaştırmak istiyorum yılında Türkiye nin kişi başına gayri safi milli geliri 80 dolar, bugün ise 10 bin 800 dolar. Milli gelirimiz 952,6 milyon TL iken, bugün 1,5 trilyon TL. İhracatımız 50,7 milyon dolarken, bugün 153 milyar dolar, ithalatımız 86,8 milyon dolar iken, bugün 236 milyar dolar. Yani 2 bin 700 kat büyük yılında enerjisini üretemeyen ülkemizin bugün kurulu gücü 60 bin megavat. Yani 1800 kat büyüklükten bahsediyoruz yılında ülkemize gelen tahmini turist sayısı 50 bin iken bu rakam bugün 36 milyona yükseldi. Yani 720 kat büyüdü yılında en gelişmiş iletişim aracı telgraf ve telefon iken, bugün akıllı telefonlarla, akıllı bir dünyada yaşıyoruz. 90 yıllık süreçte köy köy dolaşıp mal satan 522 PROJE ILE REKOR BAŞVURU Metalik Fikirler 2. AR-GE Proje Pazarı na akademisyen, sanayici, girişimci ve öğrenci olmak üzere 4 kategoride 522 proje katıldı. 127 proje ile en çok başvuruyu Süleyman Demirel Üniversitesi nin yaptığı yarışmada gerçekleştirilen ön eleme sonrasında başarılı bulunan 100 proje ödül töreni süresince sergilenerek sanayicilere tanıtıldı. 4 kategoride ilk üçe giren projelere toplamda 100 bin TL ödül verilirken, atıl talaşlardan metal köpük üretimi, her türlü antenin geri kazanımı, yoğunlaştırılmış-soğutulmuş güneş ışığı, termokromik kaplamalı akıllı camlar, yakıtsız araç, bor metali ile enerji depolama gibi projeler ilgi çekti. Yarışmada akademisyen kategorisinde Yard. Doç. Dr. Ayşe Kalemtaş, Personel koruma amaçlı hafif ve ekonomik seramik metal kompozit zırhların üretimi, girişimcilik kategorisinde Ali Kalkanlı Toz ekstrüzyon Al-Fe-V-Si alaşımlarının üretimi, sanayici kategorisinde Dr. Savaş Sönmezoğlu Atık alüminyum kullanılarak ince film güneş pili üretimi, öğrenci kategorisinde de Miray Çelikbilek ile proje ortağı Dr. Ali Erçin Ersundu Termokromik kaplamalı akıllı camlar projeleriyle birinci oldu. Yarışmada birinciler 12 bin, ikinciler 8 bin, üçüncüler ise 5 er bin TL para ödülü kazandılar. 6

4 İ S T A N B U L D E M İ R V E D E M İ R D I Ş I M E T A L L E R İ H R A C A T Ç I L A R I B İ R L İ Ğ İ A Y L I K Y A Y I N I E K İ M S A Y I : 2 3 çerçilerden modern alışveriş merkezlerine ulaşan perakende sektörümüz, 200 milyar dolarlık ciroya kavuştu li yıllarda temelleri atılan Türk otomotiv sektörü bugün Avrupa nın merkez üssü oldu yılında Türkiye, Avrupa hafif araç üretiminde 1 inci, otobüs üretiminde 2 inci, otomobil üretiminde 8 inci ve dünya otomotiv üretiminde 17 inci sırada. Sümerbank ile temelleri atılan hazır giyim ve tekstil sektörümüz bugün dünyanın her yerinde 26 milyar dolar ihracat yapar hale geldi. Cumhuriyetimizin ilk yıllarında en küçük inşaat çivisini dahi ithal eden Türkiye, bugün 20 milyar dolarlık inşaat malzemesi ihraç ediyor. BU PROJELERI HAYATA GEÇIRMEK IÇIN ÇABALIYORUZ Metalik Fikirler ve diğer ihracatçı birliklerinin düzenlediği yarışmalardaki projelerin hayata geçirilmesiyle katma değeri yüksek üretimle 2023 yılındaki 500 milyar dolar ihracat hedefine ulaşılabileceğini dile getiren Öztiryaki, İDDMİB in 2023 yılı ihracat hedefinin ise 25 milyar dolar olduğunu yineledi. Bu rakama ulaşmanın kolay olmadığını söyleyen Öztiryaki şöyle devam etti: Bu hedefe ulaşmak için 5 bin üyemizin yoğun şekilde çalışması gerekiyor. Cari açığın panzehri AR-GEinovasyon ve tasarımdır. Bugün burada öğrenciler, sanayiciler, girişimciler ve akademisyenlerimiz var. Dışarıda sergilenen 100 tane proje var. Dün bu 100 projenin sahipleriyle sabah den akşam ye kadar yüz yüze görüştük. Bu 100 projeyi nasıl hayata geçirebiliriz, sanayiye nasıl katabiliriz ve ihracatımıza nasıl katkı sağlarız diye bazen bir saat süren görüşmeler yaptık. 7

5 DERECEYE GIRDILER, ÜRETIM AŞAMASINA GELDILER Geçen yıl düzenlenen yarışmada dereceye giren projelerin geliştirilmesi konusunda sürekli takipçi olduklarını belirten İDDMİB Yönetim Kurulu Başkanı Tahsin Öztiryaki, projelerden bazılarının kamu ve özel sektör firmalarının ilgisini çektiğini, üniversitelerin bazı projeler üzerinde destek çalışmaları yaptığını söyledi. Öztiryaki, Yarışmaya katılan ve beğenilen faydalı projelerin peşini bırakmıyoruz. Öncelikle Ulusal ve uluslararası patent hakkının alınması, ardından sanayi ile buluşturulması ve üretime geçmesi için projeyi sürekli destekliyoruz. Metalik Fikirler Proje Pazarı, araştırmacıların önünde bir ufuk açıyor diye konuştu. 1. Metalik Fikirler Ar-Ge Proje Pazarı na katılarak dereceye giren bazı projelerin 1 yıl içinde aldıkları mesafe ve projelerin son durumları şöyledir. CANDENİZ UYSAL - Akıllı Kart Çiplerinin Geri Kazanımı - (ÖĞRENCİ KATEGORİSİ ÜÇÜNCÜSÜ) Projenin Metalik Fikirler AR-GE Proje Pazarı yarışmasında ödül almasından bu yana geçen bir senede yatırımcı arayışıyla beraber projeye yönelik iyileştirme çalışmaları da sürüyor. Temin edilen yüksek miktarda atık sim kart ile optimizasyon çalışmalarına devam ediliyor. Ayrıca geri kazanım işleminin daha yüksek katma değerle gerçekleşmesi için elde edilen metalik değerlerin farklı formlarda ürüne 8

6 İ S T A N B U L D E M İ R V E D E M İ R D I Ş I M E T A L L E R İ H R A C A T Ç I L A R I B İ R L İ Ğ İ A Y L I K Y A Y I N I E K İ M S A Y I : 2 3 dönüştürülmesine yönelik iyileştirme çalışmaları sürüyor. Atık kartların da işleme alınması için gerekli olan AEEE geri dönüşüm geçici izin belgesi için çalışmalar devam ediyor. Yatırımcıyla beraber büyük ölçekte ve yüksek kâr payı ile uluslararası ölçekte hayata geçirilmesi planlanan bu sistem uygun yatırımcı bulunmaması durumunda yarışmacı tarafından kurulan şirketin kaynakları ve uygun AR-GE destekleri ile çalışabileceği minimum kapasitede hayata geçirilecek hale geldi. HÜSEYİN KÜÇÜK - Kablo Geri Dönüşüm Makinesi - (GİRİŞİMCİ KATEGORİSİ İKİNCİSİ) Proje 2012 yılında bir çizim iken 2013 yılında tamamlandı. 100 kilogram kabloyu rahatlıkla geri dönüştürebilen makine, hurda halindeki kabloları 3 ürüne dönüştürüyor. Başta bakır olmak üzere tuz ruhu ve yakıt halinde ürünler veriyor. Proje TİM in düzenlediği İnovasyon Haftası na katıldı. Metalik Fikirler 1. AR-GE Proje Pazarı yarışması sayesinde Sarkuysan firması projeye destek verdi. Ayrıca projenin ulusal patent belgesi alındı. TURGAY KAMIŞLI - Metal ve Cevherlerin (alüminyum, demir, bor vs) Atıklarının Değerlendirilmesi ve Enerji Üretilmesi - (GİRİŞİMCİ KATEGORİSİ ÜÇÜNCÜSÜ) Proje, Ekonomi Bakanlığınca ve Enerji Bakanlığınca en iyi desteklenecek proje kapsamına alındı ve Bilişim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı da destek verdi. Proje ile çevre kirliliği oluşturan atıklar pastörize yöntemiyle ıslah ediliyor. Reaksiyondan sonra oluşan materyal ekonomiye katkı sağladığı gibi suyu bu atıklarla ayrıştırma yöntemi ile çok ekonomik seviyede hidrojen enerjisi üretilebiliyor. Şu an itibariyle ODTÜ, Selçuk Üniversitesi, Gaziantep Üniversitesi ve Akdeniz Üniversitesi nin metalurji, makine, kimya, ısı sistemleri bölümleriyle konsorsiyum halinde danışman kadro oluşturuldu ve çalışmalar devam ediyor. 9

7 Bu anlamda ödül alamayan arkadaşlarımız üzülmesin hepsi çok değerli ve hayata geçirilebilir projeler. Geçen yıl gerçekleştirdiğimiz Metalik Fikirler Ödül Töreni nde Ekonomi Bakanımız Zafer Çağlayan bazı projeleri sanayicilerle eşleştirdi. Bu projelerin de arkasını bırakmıyoruz. Takibini yapıyoruz. Ayrıca Metalik Fikirlerin yanı sıra Türk Patent Enstitüsü nün raflarında duran 10 binlerce projeyi hayata geçireceğiz. KONTEYNERLER YÜKTE HAFIF PAHADA AĞIR MALLARLA DOLMALI TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi ise TİM bünyesinde sekiz AR-GE Proje Pazarı düzenlendiğini ancak en çok başvurunun geçen yılda, bu yılda Metalik Fikirler in aldığını hatırlatarak sözlerine başladı. Cumhuriyetin 100 üncü yılı için 500 milyar dolar ihracat, 2 trilyon dolar GSYİH, kişi başı 25 bin dolar ve dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına girmek gibi büyük hedefler konulduğunu dile getiren Büyükekşi, Bunun için inovasyon, tasarım ve AR-GE ye önem vermek gerekiyor. Bundan sonra ihracat konteynerlerimizi yükte hafif pahada ağır mallarla dolduracağız. Bu, sizlerin akıl terinizle olacak. Sizler çalışmanızın karşılığını alacaksınız, bizler de sizlerin aklını ticarete dönüştüreceğiz. Dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına girerek 10

8 İ S T A N B U L D E M İ R V E D E M İ R D I Ş I M E T A L L E R İ H R A C A T Ç I L A R I B İ R L İ Ğ İ A Y L I K Y A Y I N I E K İ M S A Y I : 2 3 AKADEMİSYEN KATEGORİSİ BİRİNCİ Başvuru sahibi Yrd. Doç. Dr. Ayşe Kalemtaş Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Proje ortakları Doç. Dr. Gürsoy Arslan Anadolu Üniversitesi Proje Adı Personel Koruma Amaçlı Hafif ve Ekonomik Seramik-Metal Kompozit Zırhların Üretimi Bu projede, seviye 4 sınıfındaki tehditlere karşı tam koruma sağlayabilen seramik-metal kompozit zırh geliştirildi. Laboratuvar çalışmaları tamamlanan projenin askeri standartlara göre gerçekleştirilen testlerinden başarılı sonuçlar elde edildi. Proje ticarileşme aşamasına gelmiş, yatırımcı bekliyor. İKİNCİ Başvuru sahibi Yrd. Doç. Dr. Eren Kalay Orta Doğu Teknik Üniversitesi Proje Adı Al-NTE Bazlı Alaşımlardan Hacimli Amorf/Nanokristal Kompozit Malzeme Üretimi Bu projede metalik cam oluşturma kabiliyeti yüksek olan Al-NTE iri hacimli ve yüksek mukavemete sahip amorf/nanokristal kompozit malzemelerin üretimi inceleniyor. Ülkemiz için yeni olan bu malzeme savunma sanayi ve havacılık endüstrisinde stratejik öneme sahiptir. ÜÇÜNCÜ Başvuru sahibi Prof. Dr. Bilgin Kaftanoğlu Atılım Üniversitesi Proje ortakları Halil Cesur Proje Adı Kesici Takımlar İçin Kübik Bor Nitrür (CBN) Kaplama Sürecinin Geliştirilmesi Bu projede, fiziksel buharlaştırma yöntemiyle büyütme sistemi kullanılarak kesici takımların yüzeylerine kübik bor nitrür kaplamalar yapıldı. Bu kesici takımların kesim performans analizleri gerçekleştirildi. Deneylerinden başarılı sonuçlar elde edilen bu projenin, kalıp yüzeylerinin iyileştirilmesi gibi birçok yaygın kullanım alanı bulunuyor. GİRİŞİMCİ KATEGORİSİ BİRİNCİ Başvuru sahibi Ali Kalkanlı Proje ortakları TÜBİTAK Proje Adı Toz Ekstrüzyon Al Fe V Si Alaşımlarının Üretimi Bu çalışmada, toz metalürjisi ile yüksek sıcaklık uygulamaları için kararlı alüminyum, demir, vanadyum, silisyum alaşımlarının üretimi ve ekstrüzyon sonucu üretilen alaşımların iç yapısal ve mekanik özelliklerine toz tane boyutu aralığının ve ekstrüzyon oranının işlevi inceleniyor. Bu sayede ülkemize yeni bir üretim yöntemi ile yeni bir hammadde kazandırıldı. Türkiye nin refah seviyesini artıracağız diye konuştu. İnovasyonun sadece üniversite düzeyinde kalmaması için 50 dezavantajlı ilköğretim okulunda inovasyon atölyesi kurduklarını belirten Büyükekşi, Her yıl bu atölyelerde 7 nci ve 8 inci sınıflardan itibaren 1200 çocuk eğitim alacak. Bu çocuklar derslerinde en başarılı çocuklar olmayacak, inovatif düşüncede başarılı olan çocuklar olacak dedi. İKİNCİ Başvuru sahibi Ahmet Çaylak Proje ortakları Cüneyt Deniz Proje Adı Sürgü ve Mandal Fonksiyonları Birleştirilmiş Kilit Bu proje ile sürgü ve mandal işlevleri tek elemanda toplayan kapı kilidi tasarlandı. Böylece aynı eleman birinci kademede mandal, ikinci kademede emniyet sürgüsü işlevini görüyor. Kapıların kilit kısmında emniyet sağlandı. Kilit üretiminde kullanılan kalıp sayısını yarıya indiren bu tasarımın faydalı model belgesi alındı, ticarileşme aşamasına gelindi. ÜÇÜNCÜ Başvuru sahibi Mehmet Akgün Proje Adı Galvaniz Külünden Külçe Çinko ve Bileşenleri Geri Kazanım Projesi Bu proje ile genelde sıcak daldırma çinko galvaniz kaplama sanayi ikincil hammadde atığı olan galvaniz külünden, çinko döküm sanayi atığından ve gereğinde atık metalik çinko hurdalardan külçe çinko ve bileşenlerinin geri kazanımı sağlandı. Katma değeri yüksek geri dönüşüm prosesi olan bu yöntemin pilot ölçekli laboratuvar çalışmaları tamamlandı, seri imalat aşamasına gelindi. 11

9 Metalik Fikirler AR-GE Girişimci Kategorisi nde birinci Ali Kalkanlı, ikinci Ahmet Çaylak, üçüncü ise Mehmet Akgül oldu. Sanayici Kategorisi nde ise birinci Dr. Savaş Sönmezoğlu, ikinci Dr. figen Kadırgan, üçüncü ise Niyazi Sarımaden oldu Akademisyen Kategorisi nde birinci Yard. Doç. Dr. Ayşe Kalemtaş, ikinci Yard. Doç. Dr. Eren Kalay, üçüncü ise Prof. Dr. Bilgin Kaftanoğlu oldu. Öğrenci Kategorisi nde ise birinci Miray Çelikbilek, ikinci Mert Nazım Serin, üçüncü ise Bahram Dovletov oldu. SÜRDÜRÜLEBILIR BÜYÜME IÇIN IHRACAT ŞART İhracatta son dönemde dünyadaki ekonomik ve siyasi krizler nedeniyle zorluklar yaşandığını ancak bütün bunlara rağmen geçen yıl yüzde 5 artış kaydettiklerini dile getiren Büyükekşi, demir ve demir dışı metal sektörünün de aynı oranda artış göstererek 6,5 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaştığını hatırlattı. Ancak üretimde katma değerin artmasının gerekliliğini vurgulayan Büyükekşi, sözlerine şöyle devam etti: Çünkü bir ülkenin kalkınmasında, sürdürülebilir en önemli imkan ihracattır. İhracat olmadan büyümeye çalışırsanız gerek cari açık gerek ithalatta büyük sıkıntı yaşanır. Sürdürülemez bir büyüme gerçekleşir. İhracat aynı zamanda 12

10 İ S T A N B U L D E M İ R V E D E M İ R D I Ş I M E T A L L E R İ H R A C A T Ç I L A R I B İ R L İ Ğ İ A Y L I K Y A Y I N I E K İ M S A Y I : 2 3 SANAYİCİ KATEGORİSİ BİRİNCİ Başvuru sahibi Dr. Savaş Sönmezoğlu Sinerji AR-GE Firması Proje Adı Atık Alüminyum Kullanılarak İnce Film Güneş Pili Üretimi Bu projede atık alüminyum kullanılarak ince film güneş pili üretimi gerçekleştirildi. Çalışma sonucunda Türkiye de ilk kez güneş enerjisi sistemlerinde kullanılan göze üretildi. Projenin prototip ve pilot çalışmaları tamamlandı. Seri imalat için de çalışmalar devam ediyor. İKİNCİ Başvuru sahibi Dr. Figen Kadırgan Selektif Teknoloji Firması Proje Adı Metal Bir Yüzey Üzerine Seçici Absorplayıcı Film Kaplama Yöntemi Proje kapsamında, bakır, sac, alüminyum veya diğer metal levhaları elektrokimyasal olarak nano kalınlıkta bir film ile kaplayarak spektral olarak seçici yüzeylerin oluşturulması ve bu yüzeylerin korozyona direncinin artırılması sağlandı. Projenin prototip ve pilot çalışmaları tamamlandı. Seri imalat için girişimler devam ediyor. ÜÇÜNCÜ Başvuru sahibi Kemal Kurtçu Medel Elektronik Firması Proje Adı Doğrudan Sürüşlü Asansör Tahrik Sistemleri için Güç-Moment Yoğunluğu Yüksek Elektrik Motoru-Sürücü Geliştirilmesi Bu projede doğrudan sürüş yeteneğine sahip, dişli kutusunu ortadan kaldıran asansör motoru ve sürücü sistemi geliştirildi. Projenin temel hedefi asansör uygulamaları için mıknatıs kullanmayan düşük hızlı ve yüksek moment yoğunluklu elektrik motorunun geliştirilmesidir. AR-GE çalışmaları devam eden projede üniversite-sanayi işbirliği bulunmaktadır. ÖĞRENCİ KATEGORİSİ BİRİNCİ Başvuru sahibi Miray Çelikbilek İstanbul Teknik Üniversitesi Proje ortakları Dr. Ali Erçin Ersundu Proje Adı Termokromik Kaplamalı Akıllı Camlar Bu proje kapsamında, binaların gün ışığı denetimi ve iklim kontrolünü sağlayan dış cephe sistemlerinde kullanım alanı bulunan ve değişen sıcaklığa bağlı olarak optik özelliklerini değiştirerek ışık ve ısı enerjisi kontrolü sağlayan vanadyum oksit esaslı ince film kaplamalı yeni nesil termokromik akıllı camların üretilmesi hedefleniyor. Gerekli tüm literatür incelemeleri tamamlanan ve ön deney çalışmalarına başlanan iş fikri için yakın zamanda prototip üretimi gerçekleştirilecek. istihdam ve üretim gücüdür. İnovasyonu kalkınmanın itici gücü haline getirmemiz lazım. Bunun için üniversite sanayi işbirliğine önem vermemiz gerekiyor. TİM olarak bir çalışma başlattık ve İstanbul da 10 a yakın rektör ve 90 a yakın dekanla bir araya geldik. Benzer toplantıları Ankara ve İzmir in rektörleri ve sanayicileri ile de yapacağız. İKİNCİ Başvuru sahibi Mert Nazmi Serin Atılım Üniversitesi Proje ortakları B. Baranoğlu, E. U. Aydın, S. Yürük, C. Yıldız, S. Anmak, Ş Tütüncü, Proje Adı Elektromanyetik Şişirme (Kalıpsız Sac Şekillendirme) Bu proje ile elektromanyetik alandan yararlanılarak, yüksek hammadde, imalat giderlerine sahip olan kalıp ve kalıp donanımları gerekmeksizin, bunlarla beraber herhangi bir metal şekillendirme pres çeşidine dahi gerek kalmadan şekillendirilen ürün elde edilmesi sağlanıyor. Şekillendirme işlemi için temassız manyetik alan etkisi kullanılıyor. Bu proje, Atılım Üniversitesi bünyesinde lisans altı projesi olarak, üniversitenin imalat mühendisliği ve elektrik elektronik mühendisliği öğrencileri tarafından yürütülüyor. ÜÇÜNCÜ Başvuru sahibi Bahram Dovletov Adnan Menderes Üniversitesi Proje Adı Çelik Konstrüksiyondan Yapılacak Çok Yönlü Venturi Tüplü Güneş Bacası Bu çalışma bir güneş rüzgar hibrit sistemidir. Elektrik üretiminde sürekliliği sağlamak için tasarlandı. Böylece güneş olmadığı zamanlarda rüzgardan elektrik üretilebilir. Projenin pilot uygulama çalışmaları devam ediyor. Yakın zamanda pilot çalışmanın tamamlanması bekleniyor. 13