İSTANBUL YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI

Transkript

1 İSTANBUL YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI 20 EYLÜL 2007 AYLIK TOPLANTISI 51

2 İSTANBUL YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI 20 EYLÜL 2007 AYLIK TOPLANTISI AÇILIŞ KONUŞMASI OTURUM BAŞKANI : Mehmet KOÇ (İstanbul Vergi Dairesi Başkanı) : M. Cihan ERAY(İstanbul YMM Odası Yönetim Kurulu Üyesi) KONUŞMACILAR : Hakkı KOÇAK (KDV Grup Md. V.) Mustafa YALÇIN (Beşiktaş Vergi Dairesi Md.) Ali İNCE (Galata Vergi Dairesi Md.) Okan AYKANAT (Gayrettepe Vergi Dairesi Md.) Selma ŞAHİN (KDV ve ÖTV Md.) Süreyya KOÇARSLAN (Şişli Vergi Dairesi Md.) KAPANIŞ KONUŞMASI : Sezai ONARAL ( İstanbul YMM Odası Başkanı) KONUSU : KDV İadesi Konusunda Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri BAŞKAN (Teknik nedenlerle bant kaydı yapılamamıştır) HAKKI KOÇAK Sayın Başkanlarım, değerli oda mensupları ve misafirler. Konuşmama başlamadan önce hepinizi saygıyla selamlıyorum. Katma Değer Vergisi iade ve mahsup uygulamalarında ortaya çıkan sorunlar ve bu sorunlara i- lişkin çözüm yolları konusunda mesai arkadaşlarımız olan müdürlerimizle birlikte sizlere bir sunum yapacağız. Ancak, sunum yapmadan önce birkaç hususla ilgili bilgi vermek istiyorum. Değerli oda mensupları, biz İstanbul vergi idaresi olarak hiçbir zaman sizleri rakip olarak görmedik ve görmeyeceğiz, bildiğiniz üzere bizler sizlerle aynı tarafta ama farklı kulvarlarda faaliyetlerimizi sürdürmekteyiz ve biz sizlerin bir nevi kamu hizmet gördüğünüze inanıyoruz ve bu inancımızı sürdürmek istiyoruz. Üzerinde durmak istediğim diğer bir konu, şuan burada 69 vergi dairesi müdürü bulunmaktadır ve ben tüm müdürlerimize seslenmek istiyorum, değerli mesai arkadaşlarım; İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı olarak uygulama birliğinin sağlanması bakımından Yeminli Mali Müşavirler tarafından vergi dairelerinize ibraz edilen KDV İadesi Tasdik Raporlarının makul bir sürede incelenip, raporda eksiklik olması halinde eksikliklerin tespit edilerek tek bir yazı ile ilgili YMM lere bildirilmesini, farklı farklı tarihlerde YMM lere eksiklik yazısı gönderilmemesini sizlerden özellikle istiyorum. Yine üzerinde durmak istediğim diğer bir konu ise, buradan İstanbul YMM Odasının çok değerli meslek mensuplarına seslenmek istiyorum, değerli YMM'ler; Vergi dairelerine ibraz etmiş olduğunuz KDV İadesi Tasdik Raporları ile ilgili herhangi bir sorun olduğunda memur veya servisin sorumlusu ile irtibata geçmek yerine doğrudan müdür yada müdür yardımcısı ile görüşürseniz sanırım sorununuz daha kısa sürede çözümlenecektir. Evet, sunumdan önce sizlerle paylaşmak istediğim hususlar bunlardan ibaret olup, şimdi sunumuma geçebilirim. 52

3 A - GÜMRÜK BEYANNAMELERİNDE TEYİT UYGULAMASI 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (KDVK) nun 11 inci maddesi kapsamında yapılan teslim ve hizmetlerden doğan katma değer vergisi (KDV) iadesi taleplerinin değerlendirilmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin esaslar, 84 seri numaralı KDV Genel Tebliği ile yeniden belirlenmiştir. Söz konusu Tebliğe göre, 3065 sayılı KDVK nun 11 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendi kapsamında gerçekleştirilen gümrük beyannameli mal ihracı ile (c) bendi kapsamındaki ihraç kaydıyla satışlardan doğan KDV iadesi taleplerinde gümrük beyannamesinin (aslı veya noter, gümrük idaresi, vergi dairesi müdürü ya da yeminli mali müşavirce onaylı örneğinin) ibrazı zorunludur. Gümrük beyannamesinin teyidi, KDV iade a- lacağının nakden ya da mahsuben talep edilmesi durumlarına göre farklılıklar arz etmektedir. Buna göre; 1) Mahsup Yoluyla İadelerde Gümrük Beyannamesi Teyidi: Mahsup talepleri, mahsubun yapılmasına esas olan belgelerin tam o- larak ibraz edilmiş olması kaydıyla, miktarına bakılmaksızın inceleme raporu ve teminat aranılmadan yerine getirilir. Mahsup talebinin yerine getirilmesinde gümrük beyannamelerinin teyidi beklenmez. Ancak, teyidin olumlu gelmemesi halinde mahsup tarihi itibarıyla gerekli tarhiyat işlemi yapılır. 2) Maliye Bakanlığınca Belirlenen Sınırı Aşmayan Nakden İadelerde Gümrük Beyannamesi Teyidi: Bakanlığımızca belirlenen sınırı (4.000 YTL) aşmayan nakden iade talepleri inceleme raporu ve teminat aranmaksızın ancak, 84 seri numaralı KDV Genel Tebliğinde belirtilen belgelerin ibraz edilmesinden ve gümrük beyannamesinin teyidinin alınmasından sonra sonuçlandırılır. 3) Maliye Bakanlığınca Belirlenen Sınırı Aşan Nakden İadelerde Gümrük Beyannamesi Teyidi: a) İndirimli teminat uygulamasından yararlanan dış ticaret sermaye şirketlerinin bu kapsamdaki nakden iade talepleri gümrük beyannamelerinin teyidi beklenmeksizin yerine getirilir. b) İndirimli teminat uygulamasından yararlanan sektörel dış ticaret şirketlerinin bu kapsamdaki nakden iade talepleri, bir önceki döneme ilişkin iade talebine ait gümrük beyannamelerinin teyidinin alınması halinde cari döneme ait teyit beklenmeden yerine getirilir. c) İndirimli teminat uygulamasından yararlanan diğer mükellefler ile normal teminat uygulaması kapsamına giren mükelleflerin bu kapsamdaki nakden iade talepleri, teyit gerçekleşmeden yerine getirilmez. Ancak, mükelleflerin teyit işlemini beklemeden iade almak istemeleri halinde, indirimli teminat uygulamasından yararlananların iadesi gereken tutarın % 100 ü, diğerlerinin % 200 ü tutarında teminat vermeleri şartıyla nakden iade talepleri yerine getirilir. Teyitlerin olumlu gelmesi halinde, 84 seri numaralı KDV Genel Tebliğinin ilgili bölümünde belirtilen miktarı aşan teminatlar iade edilir. 53

4 d) Mükellefçe süresinde başvuru yapılıp gerekli belgeler ibraz edildiği halde gümrük beyannamelerinin teyidi alınamadığı için yerine getirilemeyen iade talepleri, tarh zamanaşımı süresinin geçmesi halinde, teyit beklenmeksizin yerine getirilir. Buna göre, gümrük beyannamelerinin gümrük idarelerinden teyidi istenildiği halde tarh zamanaşımı süresi içinde teyit a- lınamaması halinde, teyit verileceği yönünde bir yazı olmaması şartıyla teyit beklenilmeksizin iade işlemi yapılacaktır. Bu husus ihraç kaydıyla teslimlerde tecil edilen verginin terkini ve iade işlemlerinde de geçerlidir. e) Gümrük beyannameleri veya bunlara ilişkin listelerin teyidi gerçekleşen kısmına isabet eden tutarların kısmen iadesi de mümkündür. 4) Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporuna Dayalı Nakden İadelerde Gümrük Beyannamesi Teyidi: Yeminli Mali Müşavirlik Katma Değer Vergisi İadesi Tasdik Raporu ile KDV iadesi yapılmasının usul ve esasları, 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun 12 nci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden yayımlanan "Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik" hükümlerine göre yayımlanan genel tebliğlerle belirlenmiştir. Yeminli mali müşavirlerin düzenledikleri raporlarda gümrük beyannamelerinin veya gümrükçe onaylı fatura ya da özel faturaların teyidinin a- lınmamış olması halinde teyit işlemleri vergi dairesince yapılır. 5) Gümrük Beyannamesi Teyit Usulü Gümrük Müsteşarlığınca manyetik ortamda verilen bilgilerin vergi daireleri otomasyonu (VEDOP) projesi çerçevesinde vergi dairelerinin kullanımına açılması ile birlikte, gümrük idareleri ile yazışma yapmadan, (VE- DOP) sorgulama sonuçlarına göre teyit alınmasına imkan sağlanmıştır. Konuyla ilgili duyuru Bakanlığımız tarafından 2001/4 sıra numaralı KDV İç Genelgesi ile yapılmıştır. Buna göre, sorgulama sonuçları bilgisayar çıktısı alınarak muhafaza edilecek ve gerekli görülmedikçe veya Bakanlığımızca aksine talimat verilmedikçe gümrük idarelerinden ayrıca yazılı teyit alınmayacaktır. B VE 2007 TAKVİM YILLARINA İLİŞKİN İNDİRİMLİ VERGİ ORA- NINA TABİ İŞLEMLERDE İADE EDİLECEK KDV İNDE ALT SINIR 06/05/2006 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 2006/10379 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı nın 1 inci maddesiyle, KDVK nun 29 uncu maddesinin (2) numaralı fıkrasına göre Bakanlar Kurulunca indirimli vergi oranına tabi tutulan teslim ve hizmetler dolayısıyla yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV nin YTL'yi aşan kısmının yılı içinde mahsuben iade edileceği kararlaştırılmış ve 2007 ve izleyen takvim yılları için bu sınırın, bir önceki yıldaki tutarın, Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle uygulanacağı, bu şekilde yapılacak hesaplamalarda, 50 YTL ve daha düşük 54

5 tutarlar dikkate alınmayacağı, 50 YTL'den fazla olan tutarların ise 100 YTL'nin en yakın katına yükseltileceği hüküm altına alınmıştır. 363 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği uyarınca yeniden değerleme oranı 2006 yılı için % 7,8 olarak tespit edilmiştir. Diğer taraftan, 102 seri numaralı KDV Genel Tebliği ile de 2007 yılında gerçekleştirilecek indirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iadelerine i- lişkin alt sınır, 2006 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranı (%7,8) e- sas alınmak suretiyle YTL olarak uygulanacağı belirlenmiştir. Buna göre, 2006 yılı için yıllık, 2007 yılının ise Ocak dönemi beyannamesinde aylık olarak aynı beyanname ile iade talep edilmesi halinde, 2006 yılı için belirlenen YTL lik had ile 2007 yılı için belirlenen YTL lik had birlikte ( = YTL) dikkate alınacaktır C - YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER TARAFINDAN DÜZENLENEN KDV İADE RAPORLARI NEDENİYLE KESİLEN FATURALARDA YER ALAN KDV NİN İADESİ 105 seri numaralı KDV Genel Tebliğinin YMM KDV İadesi Tasdik Raporu Ücretlerine İlişkin KDV'nin İadesi başlıklı (B) bölümünde; İade hakkı doğuran işlemler nedeniyle yüklenilen ve iade konusu yapılabilecek KDV'nin kapsamı ile ilgili açıklamaların yer aldığı; - 24 seri numaralı KDV Genel Tebliğinin (E) bölümünde, faaliyetleri kısmen veya tamamen iade hakkı doğuran işlemlerden oluşan mükelleflerin iade hesaplarında, iade kapsamına mal ve hizmet alışları yanında genel giderler ve amortismana tabi iktisadi kıymetler nedeniyle yüklenilen vergilerin de dahil olduğu, - 39 seri numaralı KDV Genel Tebliğinin (D) bölümünde, yüklenilen vergiler kapsamına, iade hakkı doğuran işlemle ilgilendirilebilen normal a- lış ve giderler, genel imal ve genel idare giderleri ile amortismana tabi iktisadi kıymet için yapılan harcamalara ilişkin vergilerin girdiği, belirtilmiştir. YMM KDV İadesi Tasdik Raporu ücretleri, iade hakkı doğuran işlemle ilgili bir giderdir. Bu nedenle, KDV iadeleri dolayısıyla düzenlenen Tasdik Raporları dolayısıyla yüklenilen katma değer vergilerinin indirimin mümkün olmaması halinde iade konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. denilmektedir. Buna göre, faaliyetleri kısmen veya tamamen iade hakkı doğuran işlemlerden oluşan mükellefler, yüklenilen KDV hesaplamalarında Yeminli Mali Müşavirlerden aldıkları tasdik hizmetine ilişkin ödedikleri KDV yi dikkate alabilecektir. D - İNDİRİMLİ ORANDA KDV NE TABİ İŞLEMLERDEN DOĞAN VE YTL NI AŞAN İADE TALEPLERİNİN İNDİRİMLİ TEMİNAT UYGULA- MASI KARŞISINDAKİ DURUMU Konuyla ilgili olarak Gelir İdaresi Başkanlığı nın 04/04/2007 tarihli ve sayılı yazısı aynen aşağıya alınmıştır; 55

6 KDVK nun 29/2 maddesi gereğince indirimli vergi oranına tabi teslim ve hizmetlerde iade uygulamasına ilişkin alt sınır 2006/10379 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla 2006 yılında gerçekleştirilen işlemler için ,00.-YTL, 2007 yılı için ise 102 seri numaralı KDV Genel Tebliği ile ,00.-YTL olarak belirlenmiş olup, 99 seri numaralı KDV Genel Tebliğinde söz konusu iadelere ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. 99 seri numaralı KDV Genel Tebliğinde; Vergilendirme dönemleri i- tibariyle YTL' yi aşmayan mahsup talepleri inceleme raporu ve teminat aranılmaksızın yerine getirilecek, talep belgelerin tamamlandığı tarih i- tibariyle geçerlik kazanacaktır YTL ve üstündeki mahsup talepleri vergi inceleme veya YMM tasdik raporu karşılığında yerine getirilecektir. Talep tutarının YTL' yi aşan kısmı kadar teminat gösterilmesi halinde ilgili belgelerin tamamlanıp teminatın verildiği tarih itibariyle mahsup talebi geçerlik kazanacak, teminat vergi inceleme veya YMM tasdik raporu ile çözülebilecektir. YMM tasdik raporlarında ihracat istisnasından doğan KDV alacaklarının iadesi ile ilgili limitler uygulanacaktır. Ancak 2006 yılı içindeki indirimli orana tabi işlemlerden doğan iade taleplerinde, tam tasdik sözleşmesinin bulunmaması halinde de miktara bakılmaksızın mahsuben iade işlemi yapılabilecektir. 84 seri numaralı KDV Genel Tebliğinin (I/1.4.) bölümünde belirtilen mükelleflerin bu kapsamdaki mahsuben iade talepleri, yukarıda yer alan belgelerin ibrazı üzerine miktara bakılmaksızın inceleme raporu, YMM tasdik raporu veya teminat aranmadan yerine getirilecektir. İndirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanan mahsuben (yılı içinde) iade taleplerinde 84 seri numaralı KDV Genel Tebliğinde yer alan ve bu Tebliğe aykırı olmayan açıklamalar geçerli olacaktır. ifadelerine yer verilmiştir. Ancak, 84 seri numaralı KDV Genel Tebliğinde yer alan indirimli teminat uygulaması mahsuben iadeler için geçerli olmayıp nakden iadeler için geçerli olan bir uygulamadır. Ayrıca, yukarıda da belirtildiği üzere 99 seri numaralı KDV Genel Tebliğinde talep tutarının YTL yi aşan kısmı kadar teminat gösterileceği ifade edildiğinden söz konusu tebliğ kapsamına giren mahsuben iadeler için indirimli teminat uygulaması geçerli olmayacaktır. Buna göre, KDVK nun 29/2 nci maddesi gereğince indirimli orana tabi işlemler nedeni ile yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV nin mahsuben iade talebi için 84 seri numaralı KDV Genel Tebliğinde yer alan indirimli teminat oranından yararlanılması mümkün bulunmamaktadır. Anılan yazıda da belirtildiği üzere, indirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iadeleri indirimli teminat uygulamasından faydalanamayacaktır. E - Mükelleflerin KDV iadelerini Geçici Vergiye mahsup talep etmeleri halinde, o yıla ilişkin verilen Kurumlar Vergisi beyannamesi üzerinde mahsup yoluyla tüketilemeyen Geçici Verginin iadesi, KDV iade esaslarına göre yapılacağından, söz konusu iade için YMM raporu aranıp aranmayacağı Bilindiği üzere, 262 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinin Katma Değer Vergisine İlişkin Mahsup ve İade başlıklı (2.) bölümünde, KDV iade 56

7 uygulamasının usul ve esaslarının, iade hakkı doğuran işlemin türüne göre ilgili KDV Genel Tebliğlerinde düzenlendiği, KDV alacaklarının mükelleflerin isteğine bağlı olarak nakden veya mahsuben iade edilebildiği ve Genel Tebliğlerde yapılan düzenlemelere göre nakden veya mahsuben iade uygulamalarının farklı usul ve esaslara bağlandığı belirtilmiştir. Aynı Tebliğin, Katma Değer Vergisi İade Alacağının Geçici Vergiye Mahsubu başlıklı (3.) bölümünde ise KDV iade alacağının geçici vergi borçlarına mahsup edilmesi ve mahsup yoluyla ödenmiş bu geçici verginin de yıllık gelir/kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan gelir/kurumlar vergisine mahsubundan sonra kalan tutarın nakden iadesinin talep edilmesi durumunda, söz konusu iade taleplerinin asıl kaynağının katma değer vergisi alacağı olması nedeniyle bu tür iade taleplerinin, nakden iade şartları ile iade usul ve esaslarının belirlendiği KDV Genel Tebliğleri çerçevesinde yerine getirileceği açıklanmıştır. Öte yandan, KDVK nın11 inci maddesi uyarınca ihracat ve ihracat sayılan teslim ve hizmetler nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen verginin aynı Kanunun 32 nci maddesi gereğince Maliye Bakanlığı nca belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde mükellef1ere iade edileceği hükme bağlanmıştır. Konu ile ilgili olarak yayımlanan 84 seri numaralı KDV Genel Tebliğinde, ihracat ve ihracat sayılan teslim ve hizmetlerden doğan nakden iade talebinin YTL yi aşması halinde aşan kısmın iadesinin teminat veya YMM Raporu veya inceleme sonucu düzenlenecek vergi inceleme raporu sonucuna göre sonuçlandırılması gerektiği açıklanmıştır. Yine, 20, 27 ve 29 seri numaralı SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliğlerinde Katma Değer Vergisi İadesi Tasdik Raporları nda ve eki alt firma inceleme tutanaklarında yer alması gereken bilgilerin neler olduğu, 20 seri numaralı SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliğin 4 üncü maddesinde KDV iade taleplerinin incelenmesinde, Yeminli Mali Müşavirlerin sadece iadesi talep edilen değil, ilgili dönem beyannamelerinde yer alan (hesaplanan ve indirilecek) KDV tutarlarının doğruluğunu araştırarak buna ilişkin raporlarında gerekli açıklamayı yapacakları, 5 inci maddesinde ise iadesi gereken KDV nin doğruluğunu tespit etmek için Yeminli Mali Müşavirlerce yapılacak alt kademe incelemelerine ilişkin açıklamalara tasdik raporunda yer verileceği, alt firma incelemelerinin ihraç edilen malın imalatçısı ve imalatçının bir alt firmasına kadar inilmek suretiyle yapılacağı açıklanmıştır. Buna göre, yılı içerisinde ödenen geçici verginin yıllık gelir/kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edildikten sonra arta kalan tutarın nakden iadesinde KDV iadelerinde olduğu gibi alt firma incelemesi veya teminat mektubu veya inceleme raporu aranılmadığından, mükellefler tarafından KDV iade alacağının geçici vergiye mahsup edilmesi ve bu şekilde mahsup suretiyle ödenmiş geçici verginin de yıllık gelir/kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan gelir/kurumlar vergisine mahsubundan sonra arta kalan tutarın YTL nin üzerinde olması ve nakden iade talep edilmesi halinde, iade taleplerinin asıl kaynağının 57

8 KDV alacağı olması nedeniyle bu tür iade taleplerinin nakden KDV iade taleplerinde geçerli olan usul ve esaslar çerçevesinde teminat, inceleme raporu veya YMM KDV iadesi tasdik raporuna göre sonuçlandırılması gerekmektedir. F - FAZLA VE YERSİZ HESAPLANAN KDV NİN İNDİRİM HAKKINA SAHİP OLAN VE OLMAYANLARA İADESİNİN USUL VE ESASLARI KDVK nun 8/2 nci maddesinde; Vergiye tabi bir işlem söz konusu olmadığı veya katma değer vergisini fatura veya benzeri vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde; düzenlediği bu tür vesikalarda katma değer vergisi gösterenler, bu vergiyi ödemekle mükelleftirler. Bu husus kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha yüksek bir meblağı gösteren mükellefler için de geçerlidir. (5035 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle değişen cümle; Yürürlük: ) Bu gibi sebeplerle fazla ödenen vergiler, Maliye Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslara göre ilgililere iade edilir. hükmü yer almaktadır. Fazla ve yersiz hesaplanan/ödenen verginin iadesi konusu; indirim hakkına sahip olanlara, indirim hakkına sahip olmayanlara ve tevkifat açısından üç başlık altında incelenmiştir. 1) Fazla ve Yersiz Vergiye Muhatap Olanların KDV Mükellefiyetinin Bulunmaması, Bulunsa Bile Fazla ve Yersiz Hesaplanan KDV nin İndirim Hakkı Tanınmayan İşlemlerle İlgili Olması; 23 seri numaralı KDV Genel Tebliğine göre, yersiz veya fazla olarak uygulanan vergilerin iadesi için bu vergilere muhatap olanlar ile bu işleri yapan mükellefin birlikte vergi dairesine başvurmaları gerekmektedir. Yersiz veya fazla uygulanan vergilere, muhatap olanların indirim hakkına sahip olmadıklarının tespiti halinde bu vergiler Vergi Usul Kanununun hükümleri uyarınca bunlara verilmek üzere mükellefe iade edilecektir. Öte yandan, ithalat sırasında fazla uygulanan vergiler ise KDVK nun 48 inci maddesi hükmüne göre, indirim hakkına sahip olmayanlara Gümrük Kanununa göre iade olunacaktır. 2) Fazla ve Yersiz Ödenen Vergilerin İndirim Hakkına Sahip Olanlara İadesi; Fazla veya yersiz ödenen vergilerin indirim hakkına sahip olanlara nakden ve mahsuben iadesinin usul ve esasları 91 seri numaralı KDV Genel Tebliğinin (I) bölümünde açıklanmıştır. Buna göre; a)iade talebi en erken, fazla veya yersiz ödenen verginin indirim konusu yapıldığı dönemde yapılabilecektir. Verginin fazla veya yersiz mahiyette olduğunun daha sonra fark edilmesi veya ortaya çıkması halinde de iade talep edilebilecektir. İade talep edilebilmesi için fazla veya yersiz verginin indirim konusu yapıldığı dönemle iade talebinin yapıldığı dönem arasındaki dönem beyannamelerinin tamamında "Sonraki Dönemlere Devreden KDV" bulunması gerekmektedir. Herhangi bir dönemde devreden vergi 58

9 bulunmaması halinde fazla veya yersiz ödenen verginin iadesi söz konusu olmayacaktır. Bütün dönemlerde devreden vergi bulunması halinde devreden vergi tutarları ile fazla veya yersiz ödenen vergi tutarının mukayesesi yapılacaktır. Bu mukayese sonunda: - Devreden vergi tutarları bütün dönemlerde fazla veya yersiz ödenen vergiden fazla ise fazla veya yersiz ödenen verginin tamamı iade olarak talep edilebilecektir. - Devreden vergi tutarları bir veya bir kaç dönemde fazla veya yersiz ödenen vergi tutarından küçükse, en küçük olan devreden vergi tutarı kadar iade talep edilebilecektir. - Fazla veya yersiz ödenen vergi iade hakkı doğuran "diğer" işlemlerle ilgili ise bu işlemlerle ilgili iade hesaplarına dahil edilmeyecektir. İade, bu bölümde düzenlendiği şekilde yapılacaktır. Aradaki dönemlerde iade hakkı doğuran diğer işlemlerle ilgili iade hesabına dahil edilmişse, dahil edilen kısım bu bölüme göre yapılacak iade hesabında dikkate alınmayacaktır. b) İade talebi bir dilekçe ile yapılacaktır. Bu dilekçede; - fazla veya yersiz ödendiği öne sürülen vergi tutarı, - fazla veya yersiz verginin indirim konusu yapıldığı dönem ile iade talebinin yapıldığı dönem arasındaki bütün dönem beyannamelerinde "sonraki dönemlere devreden KDV" satırındaki tutarların bir listesi, yukarıdaki şekilde belirlenecek iade tutarı, yer alacaktır. Dilekçe, iade talebinin yapılacağı dönem beyannamesinin ekinde verilecektir. Bu beyannamede dilekçede belirtilen iade tutarı 28 inci satır toplamından düşülüp 29 uncu satıra ilave edilecektir. c) İade talebi, aşağıda (d) numaralı ayrımda belirtilen haller dışında, yeminli mali müşavir tasdik raporu veya vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilecektir. Tam tasdik sözleşmesinin bulunmaması halinde YMM tasdik raporları ile teminatsız ve incelemesiz iade edilecek tutar, ihracat istisnası için öngörülen sınırı aşamayacak, tam tasdik sözleşmesinin mevcudiyeti halinde miktara bakılmaksızın incelemesiz ve teminatsız iade yapılabilecektir. İade ile ilgili YMM veya vergi inceleme raporlarında, fazla veya yersiz verginin indirim konusu yapıldığı dönemle iade talep edilen dönem arasındaki dönemlere ait devreden vergiler listesi ile birlikte asgari olması gereken bilgi ve belgeler 91 seri numaralı Tebliğde ayrıntılı olarak açıklanmıştır. d) Fazla veya yersiz vergi; - KDV Genel Tebliğlerine göre ihracat istisnasından doğan ve nakden talep edilen alacakların teminatsız ve incelemesiz iadesine imkan veren sınırı aşmıyorsa, 59

10 - bizzat mükellef tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilmiş ve ödenmişse, - özel müzayede mahalleri hariç, müzayede mahallerinde veya gümrük depolarında yapılan satışlar nedeniyle bu satışları düzenleyenlere ö- denmişse, İnceleme raporu veya yeminli mali müşavir tasdik raporu ve teminat aranılmaksızın iade edilebilecektir. İade talebi yukarıda bahsedildiği şekilde bir dilekçe ile yapılacak, dilekçeye ayrıca, verginin fazla ve yersiz ö- dendiğini gösteren belgenin ödemenin yapıldığı kurum ve kuruluş tarafından onaylanmış örneği eklenecektir. Vergi daireleri ilgili dönem defter ve belgeleri üzerinde gerekli incelemeyi yapmak suretiyle iade talebini sonuçlandıracaklardır. Öte yandan, fazla veya yersiz verginin gümrük idarelerine ödenmiş olması halinde gümrük idaresine bir dilekçe ile başvurulacak, gümrük idaresi fazla veya yersiz tahsil ettiği vergi tutarını indirim hakkına sahip mükellefin vergi dairesine doğrudan göndereceği bir yazı ile bildirecektir. (İndirim hakkına sahip olmayanlarca gümrükte ödenen fazla veya yersiz vergi Gümrük Kanunu hükümlerine göre iade edilecektir.) Vergi dairesi bu yazı üzerine iade talebini önceki paragrafta açıklandığı şekilde sonuçlandıracaktır. e) İade işleminde fazla veya yersiz vergiyi uygulayan ile bu vergiye muhatap olan iade hakkı sahibinin 84 seri numaralı KDV Genel Tebliğinin "II.Özel Esaslar" bölümündeki şartları taşıması halinde iade talebi bu Genel Tebliğdeki açıklamalar çerçevesinde yerine getirilecektir. 3) Fazla ve Yersiz Tevkif Edilen Verginin İadesi; 91 seri numaralı KDV Genel Tebliği ile getirilen sorumluluk uygulaması kapsamında fazla ve yersiz tevkif edilen verginin red ve iadesine ilişkin u- sul ve esaslar 93 seri numaralı KDV Genel Tebliğinin (5.) bölümünde açıklanmıştır. Buna göre; a) Tevkifata Tabi Olmadığı Halde Tevkifat Uygulanan ve Mükellefi Tarafından Verginin Tamamının Beyan Edildiği İşlemler: Yersiz tevkifat uygulanan mükellef, sorumludan tevkifatın mahiyetini ve miktarını gösteren bir belge alarak sorumlunun bağlı olduğu vergi dairesine dilekçe ile başvuracak ve verginin tamamını beyan ettiği halde yersiz uygulanan tevkifat nedeniyle verginin tamamını tahsil edemediğini belirterek bu verginin iadesini isteyecektir. Tevkifatın yersiz olduğunun anlaşılması halinde vergi dairesi, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesinden tevkifata konu işlem bedelinin tamamen beyan edilip edilmediğini yazı ile soracak, gelen cevaptan işlemin tevkifatsız olarak beyan edildiğinin anlaşılması üzerine yersiz olarak tevkif edilen ve ödenen vergi, mükellefe red ve iade edilecektir. b)tevkifata Tabi Olan ve Tevkifata Tabi Tutulan, Ancak Mükellefi Tarafından Verginin Tamamının Beyan Edildiği İşlemler; 60

11 Tevkifata tabi olan ve tevkifata tabi tutulan, ancak verginin tamamı beyan edilen işlemlerde düzeltme talebi tevsik edici belgelerle mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine yapılacaktır. Vergi dairesi düzeltme talebini yerine getirmek için sorumlunun vergi dairesinden de bilgi alarak işlemi sonuçlandıracaktır. c) Tevkifata Tabi Olmadığı Halde Tevkifata Tabi Tutulan ya da Yüksek Tevkifat Oranı Uygulanan ve Mükellefi Tarafından Verginin Tamamı Beyan Edilmeyen İşlemler; Tevkifata tabi olmadığı halde tevkifata tabi tutulan ya da yüksek tevkifat oranı uygulanan ve mükellefi tarafından tamamı beyan edilmeyen işlemlerde, yukarıda (a) bölümünde yaptığımız açıklamalara göre işlem yapılacaktır. Yapılan düzeltme işlemi sonucunda iade edilen KDV tutarı mükellef tarafından iadenin gerçekleştiği döneme ait KDV beyannamesinin "İlave edilecek KDV" satırında beyan edilecektir. Bu düzeltme işlemi sonucunda vergi ziyaı söz konusu olmadığından ceza ve gecikme faizi uygulanmayacaktır. d) Genel Bütçeli Kuruluş Saymanlıkları Tarafından Yapılan Tevkifatlarda Düzeltme; Genel bütçeli kuruluş saymanlıkları tarafından yapılan hatalı tevkifatlar yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde ödemeyi yapan saymanlıklarca düzeltilecek ve gereken durumlarda iade edilecektir. G - YMM KDV iadesi tasdik raporlarında, aynı mükellefe ilişkin olup değişmeyen bilgilerin, müteakip raporlarda tekrarlanıp tekrarlanmayacağı hususu 20 sıra numaralı SM, SMM ve YMM Kanunu Genel Tebliğinin (A/8) bölümünde yapılan açıklamalara göre; Aynı mükellefle ilgili olarak aynı yılda, aynı YMM tarafından düzenlenen ve aynı vergi dairesine verilen müteakip KDV iadesi tasdik raporlarının, Genel Bilgi bölümünde yer alan ve değişmeyen aşağıdaki belgelerin ve bilgilerin rapora eklenmesine veya raporda yer verilmesine gerek bulunmamaktadır. Bunlar; 1. Bilanço ve Gelir Tablosu, 2. Kapasite Raporu, 3. İmza Sirküleri, 4. Sanayi Sicil Belgesi, 5. Nüfus Cüzdan Sureti. Söz konusu bilgi ve belgelerde değişiklik yok ise bu bilgi ve belgelerin yer aldığı raporun tarih ve sayısı müteakip raporlarda belirtilecek, değişikliklerin olması 61

12 halinde ise değişiklikle ilgili bilgi verilecektir. Her yıla ait ilk raporda bilgi ve belgelerin tamamına yer verilecek ve rapora eklenecektir. Bu düzenleme, bugüne kadar yayımlanmış olan mevcut 41 adet SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliğlerinin derlenerek tek bir Tebliğ haline getirildiği taslakta da aynen yer almaktadır. H - 61 SERİ NOLU KDV GENEL TEBLİĞİNE GÖRE YAPILACAK (BA- VUL TİCARETİ) KADV İADESİNİN USUL VE ESASLARI KDVK nun 11/1-b maddesinde, Türkiye'de ikamet etmeyen yolculara yapılan teslimler ihracat istisnası kapsamına alınmış ve bu istisnanın uygulamasına ilişkin usul ve esaslar, aynı maddenin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak 43 seri numaralı KDV Tebliğinde düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre istisna, verginin satış sırasında tahsil edilip, malın yurt dışına çıkarılışını müteakip alıcıya iade edilmesi şeklinde uygulanmaktadır. Türkiye'de ikamet etmeyenlere döviz karşılığı yapılan satışlarda KDV ihracat istisnası uygulamasının usul ve esasları ise, 61 seri numaralı KDV Genel Tebliğinde açıklanmıştır. Buna göre; 1) Vergi dairesine başvurarak "Türkiye'de İkamet Etmeyenlere Döviz Karşılığı Satışlarda Katma Değer Vergisi ihracat İstisnası İzin Belgesi" (İstisna Belgesi) alan mükellefler, bu tür satışlarını KDV tahsil etmeden yapabileceklerdir. 2) İstisna Belgesi almak isteyenlerin aşağıdaki şartlara sahip olmaları gerekmektedir: a) Gerçek usulde KDV mükellefi olmak, b)haklarında sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği veya bilerek kullandığı konusunda rapor yazılmış olmamak. Bu şartları taşıyan mükelleflerin yapacakları başvuru vergi dairesince değerlendirilerek durumu uygun görülenlere İstisna Belgesi verilecektir. 3) İstisna Belgesine sahip mükellefler, Türkiye'de ikamet etmeyen ve satın aldığı malı yurt dışına götüren Türk uyruklu veya yabancı uyruklu alıcılara, döviz karşılığı yaptıkları satışlarda, aşağıdaki şartların mevcudiyeti halinde KDV tahsil etmeden işlem yapabileceklerdir; a) Yapılan mal satışlarının faturada gösterilen vergisiz bedelleri toplamının 600 YTL nin üzerinde olması gerekmektedir (93 seri numaralı KDV Genel Tebliği ile belirlenen tutar.). Bu toplama, aynı faturada gösterilen birden fazla mal çeşidine ait bedeller dahildir. b) Bu kapsamdaki satışlarda "Özel Fatura" kullanılacaktır. Özel Fatura 5 nüsha olarak düzenlenecek, 1 inci nüshası alıcıya verilecektir. 2, 3 ve 4 üncü nüshalar malın gümrükten çıkışı sırasında onaylatılacak, 5 inci nüsha ise satıcıda kalacaktır. c) Satış bedeline ait döviz, 4389 sayılı Bankalar Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan Bankalar veya Özel Finans Kurumlarına satılacak ve buna ilişkin olarak düzenlenecek Döviz Alım Belgesi aslı veya ilgili banka 62

13 veya özel finans kurumu şubesince onaylanmış örneği, ilgili döneme ait KDV beyannamesine eklenecektir. d) Satın alınan malların satın alma tarihinden itibaren 3 ay içinde Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Gümrük Müsteşarlığınca Belirlenecek gümrük kapılarından (İstanbul, İzmir, Antalya, Samsun, Trabzon, Edirne ve Artvin illerindeki bütün gümrük kapıları ile Kırklareli Dereköy, Tekirdağ Çorlu ve Dilucu gümrük kapıları) yurt dışına çıkarılması ve bu gümrük kapılarında onaylatılan Özel Faturaların çıkış tarihinden itibaren en geç 1 ay içinde satıcıya intikal etmiş olması gerekmektedir. İstisna Belgesine sahip mükelleflerce satılan malların, Gümrük Müsteşarlığınca belirlenen kapılarda Maliye Bakanlığı ve Gümrük Müsteşarlığı görevlilerine gösterilmesi ve bu mallara ait Özel Faturanın 2, 3 ve 4 üncü nüshalarının her iki görevli tarafından da onaylanması gerekmektedir. Bu şekilde onaylatılan Özel Faturaların 2 nüshası gümrük görevlilerine teslim edilecek, 4 üncü nüshası ise çıkış tarihini izleyen 1 ay içinde satıcıya intikal ettirilecektir. Gümrükte onaylatma işinin satıcılar tarafından yaptırılması esas olmakla birlikte, alıcıların da Özel Faturanın 2, 3 ve 4 üncü nüshalarını onaylatıp 4 üncü nüshayı satıcıya intikal ettirmesi mümkündür. Ayrıca, kargo ile yapılan mal göndermelerinde taşıyıcı firma, birden fazla satıcıya ait Özel Faturaları onaylatarak satıcılara intikal ettirebilecektir. 4) Bu kapsamda yapılan satışlar, ihracat istisnasına ilişkin esaslar çerçevesinde beyan edilecektir. Bu satışların bünyesine giren vergiler, indirimin mümkün olmaması halinde, genel esaslar çerçevesinde mükellefe nakden veya mahsuben iade edilebilecektir. Türkiye'de ikamet etmeyenlere Özel Fatura düzenlenerek vergi tahsil edilmeden yapılan satışlardan beyanname verme süresi içinde döviz alım belgesi temin edilemeyen ve gümrükte onaylanmış Özel Faturası intikal etmeyenler hakkında aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır. - Bu satışlara ait bedeller, satışın yapıldığı dönem beyannamesinin teslim ve hizmetler satırına dahil edilecek, böylece üzerlerinden vergi hesaplanacaktır. - Bu satışlara ait Özel Faturanın, bu Tebliğin (3/d) bölümünde belirtilen süreler ve esaslar çerçevesinde gümrükte onaylatılıp, satıcıya intikal etmesi halinde, istisna kapsamında işlem yapılabilecektir. İstisna, onaylı Özel Faturanın satıcıya intikal ettiği dönemde uygulanacaktır. 5) Türkiye'de ikamet etmeyenlere döviz karşılığı satışlarda Katma Değer Vergisi İhracat İstisnası İzin Belgesi alan mükelleflere imalatçılar tarafından yapılacak ihraç Sigortalar Kurumu (SSK) prim borçlarına mahsubu talepleri miktarına bakılmaksızın kaydıyla teslimlerde, 3065 Sayılı Kanunun 11/1-c maddesi kapsamında işlem yapılabilecektir. 63

14 6.1) İstisna Belgeli satıcıların Türkiye'de ikamet etmeyenlere yapacakları istisna kapsamındaki teslimlerden doğacak KDV iade alacakları; kendisinin, ortaklarının veya mal ya da hizmet satın aldığı kişilerin vergi borçlarına, ithalat sırasında uygulanan vergilere, Sosyal inceleme raporu ve teminat aranılmadan yerine getirilir. İade alacağı öncelikle mükellefin ithalde alınanlar dışındaki vergi borçlarına mahsup edilir. Artan bir miktar olursa mükellefin isteğine bağlı olarak; kendisinin, ortaklarının veya mal ya da hizmet satın aldığı mükelleflerin ithalde alınanlar dahil vergi borçlarına veya SSK prim borçlarına mahsup yapılır. Mahsup edilecek vergi olmaması veya iade alacağının tamamını karşılamaması halinde nakden iade yapılabilecektir. i) Mahsup Talebinde İbraz Edilecek Belgeler; - Gümrükçe onaylı özel faturanın aslı veya fotokopisi, - İhracatın gerçekleştiği döneme ilişkin olarak indirilecek KDV listesi ile ihraç edilen malın bünyesine giren vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösterir tablo, - Münhasıran 4389 sayılı Bankalar Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan Bankalar veya Özel Finans Kurumlarınca düzenlenmiş Döviz Alım Belgesi aslı veya ilgili banka veya özel finans kurumu şubesince onaylanmış örneği. Bu belgelerin ibrazı halinde miktar ne olursa olsun inceleme raporu veya teminat aranmaksızın mahsup işlemi yapılır. ii) Nakit İade Talebinde İbraz Edilecek Belgeler; a) Dönem itibarıyla YTL'ye kadar olan iadelerde: - Yukarıda (i) ayrımında sayılan mahsupta aranılacak belgeler. b) Dönem itibarıyla YTL'yi aşan iadelerde: - İnceleme raporu, teminat veya YMM raporu (37 seri numaralı KDV Genel Tebliği gereğince, Tam tasdik olsun olmasın YTL'ye kadar). 6.2) İstisna Belgeli satıcılara ihraç kaydıyla teslimde bulunanlar lehine doğacak KDV iade alacaklarının ise nakden iadesi mümkün değildir. Bu mükelleflerin iade talepleri münhasıran mahsup yoluyla yerine getirilir. 7) İstisna Belgesine sahip satıcıların, Türkiye'de ikamet etmeyenlere, 43 seri numaralı KDV Genel Tebliğindeki açıklamalara göre vergi tahsil ederek istisna kapsamında satış yapmaları da mümkündür. İ - Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) kapsamında ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak madde ve malzemelerin, KDVK nun 11/1-c ye göre tesliminden doğan iadenin nakden veya mahsuben talep edilmesi halinde, Tecil-Terkin raporu dışında ayrıca iade raporu aranıp aranmayacağı Bilindiği üzere, KDVK nun 11/1-c maddesine göre, ihraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait KDV 64

15 ihracatçılar tarafından ödenmez, mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilen bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunmakta ve ihracatçılara teslim edilen malların teslim tarihini takip eden ay başından itibaren üç ay içinde ihraç edilmesi halinde ise tecil edilen vergi terkin edilmektedir. Aynı Kanunun geçici 17 nci maddesi ile dahilde işleme veya geçici kabul izin belgesi kapsamında ihraç edilecek ürünlerin imalinde kullanılacak maddelerin dahilde işleme veya geçici kabul izin belgesine sahip mükelleflere tesliminde KDVK nun 11/1-c maddesinde düzenlenen tecil-terkin sistemine göre işlem yapılması mümkün kılınmıştır. Dahilde İşleme Rejimi kapsamında, şartlara uygun olarak gerçekleştiren ihracat işlemine ilişkin terkin ve iade usul ve esaslarının belirlendiği 83 seri numaralı KDV Genel Tebliğinin Terkin ve İade İşlemleri başlıklı (1.4.) bölümünde; Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında teslimde bulunan satıcıların, bu teslimle ilgili olarak iade edilecek KDV beyan etmeleri halinde iadenin, alıcının gönderdiği YMM Raporu ile satış faturalarının fotokopisi veya bu faturaların tarihi, sayısı ile fatura muhteviyatı malların cinsi, miktarı ve tutarına ilişkin bilgileri içeren ve satıcı tarafından onaylanan bir listenin ibrazı üzerine ihracatla ilgili KDV iadelerinin tabi olduğu usul ve esaslara göre yerine getirileceği belirtilmiştir. Diğer taraftan, 84 numaralı KDV Genel Tebliği ile ihracat istisnası ve ihraç kaydıyla teslimlerde inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yapılacak iadelerde limit YTL olarak belirlenmiştir. Öte yandan; 20, 27 ve 29 seri numaralı SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliğlerinde KDV İadesi Tasdik Raporlarında ve eki alt firma inceleme tutanaklarında yer alması gereken bilgilerin neler olduğu açıklanmıştır. Yine, 20 seri numaralı SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliğinin 4 üncü maddesinde, KDV iade taleplerinin incelenmesinde, Yeminli Mali Müşavirlerin sadece iadesi talep edilen değil, ilgili dönem beyannamelerinde yer alan (hesaplanan ve indirilecek) KDV tutarlarının doğruluğunu araştırarak buna ilişkin raporlarında gerekli açıklamayı yapacakları, 5 inci maddesinde ise iadesi gereken KDV nin doğruluğunu tespit etmek için Yeminli Mali Müşavirlerce yapılacak alt kademe incelemelerine ilişkin açıklamalara tasdik raporunda yer verileceği, alt firma incelemelerinin ihraç e- dilen malın imalatçısı ve imalatçının bir alt firmasına kadar inilmek suretiyle yapılacağı açıklanmıştır. Buna göre, KDVK nun geçici 17 nci maddesi kapsamında yapılan teslimlere ilişkin alıcının gönderdiği terkin raporunda inceleme, KDV İadesi Tasdik Raporunda olduğu gibi ihraç edilen malın imalatçısı ve imalatçının bir alt firmasına kadar inilmek suretiyle yapılmadığından, mahsuben iadesinin talep edilmesi halinde Kanunun geçici 17 nci maddesi kapsamında yapılan teslimlerden doğan KDV iade alacağının mahsuben iadesinin talep edilmesi halinde alıcının gönderdiği rapor ile satış faturalarının fotokopisi veya bu faturaların tarihi, sayısı ile faturanın muhteviyatı malların cinsi, mik- 65

16 tarı ve tutarına ilişkin bilgileri içeren ve satıcı tarafından onaylanan bir listenin vergi dairesine ibrazı üzerine genel esaslara göre işlem yapılacaktır. Ancak, iade alacağının nakden talep edilmesi ve talep edilen iade tutarının da YTL nin üzerinde olması halinde, ayrıca YMM KDV İadesi Tasdik Raporu, Vergi İnceleme Raporu veya teminat aranılması gerekmektedir. J - DÖVİZ BÜROLARINDAN ALINAN DAB IN İADE-MAHSUP; TECİL- TERKİN İŞLEMLERİNDE TEVSİK EDİCİ BELGE OLARAK DEĞERLENDİRİ- LİP DEĞERLENDİRİLEMEYECEĞİ HUSUSU TİEY döviz karşılığı özel fatura ile yapılan satışlarla ilgili iade taleplerinde bankalar veya özel finans kurumlarından alınan döviz alım belgelerinin aslı veya onaylı örneğinin ibrazı gerekmekte olup döviz bürolarından bozdurulan ve bunlar tarafından düzenlenen döviz alım belgelerine istinaden yapılacak iade mahsup; tecil-terkin taleplerinin yerine getirilmesi mümkün bulunmamaktadır. K - Mahsup talep dilekçesi verilerek mahsubu talep edilen borç ö- denmeden mahsup talebinden vazgeçilip vazgeçilemeyeceği Katma Değer Vergisi Kanunu uyarınca iade hakkı doğuran işlemler nedeniyle iadesi gereken KDV alacağının hak sahibinin kendisinin veya bir başka mükellefin vergi borcuna mahsubunu talep etmesi halinde mahsup talebine ilişkin belgelerin ibraz edilmiş olması şartıyla mahsup talebi tarihi ödeme tarihi olarak kabul edildiğinden mahsubu talep edilen borç ödenmediği sürece bu talepten vazgeçilmesi mümkün bulunmamaktadır. Belgelerin eksik olması bu durumu değiştirmez. L - GÜMRÜK İDARELERİNCE VERGİ DAİRESİ MÜDÜRLÜKLERİNE HİTABEN YAZILAN YAZILARIN MÜKELLEFLERE ELDEN VERİLMESİ Gümrükte sehven fazla ve yersiz ödenen vergilere ilişkin olarak ilgili gümrük idarelerince vergi dairesi müdürlüklerine hitaben yazılan yazıların mükellefine elden verilmemesi, diğer bir ifadeyle PTT ile gönderilmesi gerektiğinden mükelleflerce elden getirilen yazılara itibar edilmemesi gerekmektedir. M - YMM LER TARAFINDAN VERİLECEK TEYİT YAZILARI Yeminli Mali Müşavirler tarafından düzenlenerek vergi dairelerine ibraz edilen katma değer vergisi iadesi tasdik raporlarına eklenen teyit yazılarında teyidi veren Yeminli mali Müşavirin teyit verdiği mükellefle ilgili süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenleyip düzenlemediği hususunun titizlikle araştırılması ve bu bilgileri ihtiva etmeyen teyit yazılarının işleme konulmaması gerekmektedir. Alt firma hakkında teyit yazılarının bizzat YMM tarafından imzalanması Katma değer vergisi iadesi talebinde bulunan mükellefe mal veya hizmet satan mükellef ya da mükelleflerle ilgili olarak verilen teyit yazılarının sadece yeminli mali müşavirlik şirketlerini temsilen imzalanması suretiyle 66

17 ve tanzim edilmiş olması durumunda söz konusu teyit yazılarının kabul e- dilmesi ve bunlara göre işlem yapılması mümkün olmayıp bir yeminli mali müşavir adına düzenlenip imzalanması ve mühürlenmesi gerekmektedir. N - VADELİ ÇEKLE YAPILAN ÖDEMELER MÜTESELSİL SORUMLU- LUĞU ORTADAN KALDIRIR MI? Mal veya hizmet alımında bulunulan firmalar hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunması halinde vadeli çekle yapılan ödemeler, çek bedeli henüz tahsil edilmediğinden diğer bir ifade ile ödeme fiilen gerçekleşmediğinden, vadeli çekin müteselsil sorumluluk kapsamında ödemenin tevsiki olarak kabul edilmesi mümkün değildir. Ayrıca, Türk Ticaret Kanunu nda vadeli çekle ilgili bir düzenleme bulunmamaktadır. O - KDV İADE ALACAĞININ HAK SAHİBİNİN ORTAKLARININ ORTAK OLDUĞU FİRMALARIN VERGİ BORCUNA MAHSUBUNUN MÜMKÜN O- LUP OLMADIĞI KDV iade alacağının herhangi bir ticari ilişkide bulunulmayan, diğer bir ifadeyle mal veya hizmet alımında bulunulmayan ortakların ortak olduğu şirketlerin vergi borçlarına mahsubu mümkün bulunmamaktadır. Ancak, hak sahibinin noterden düzenlenecek olan temlikname ile katma değer vergisi iade alacağını ortakların ortak olduğu firmaların vergi borçlarına mahsubunu istemesi mümkündür. Benim özet olarak verebileceğim bilgiler şu aşamada bunlardan ibarettir. Eksik kaldığını düşündüğünüz, ya da kafanızda tereddüt oluşturan bir soru olursa bunları ayrıca cevaplamak isterim. Hepinize teşekkür ederim. Sayın Hakkı Koçak teşekkür ederiz. Ara vermeden diğer panelistlerimizin konuşmalarına geçiyoruz. İlk olarak sözü Galata Vergi Dairesi Müdürümüz sayın Al İnce ye veriyorum. Buyurun sayın Ali İnce. ALİ İNCE Sayın Vergi Dairesi Başkanım, sayın Yeminli Mali Müşavirler Oda Başkanım, sayın Grup Müdürlerim, değerli konuklar öncelikle hepinizi saygıyla selamlıyorum. Katma Değer Vergisi iade ve mahsup uygulamalarında ortaya çıkan, yada çıkması muhtemel olan bazı konularda sizlere bilgi sunacağım. - KDV iade uygulamalarında bazı dönemlerde fazladan yersiz olarak iade alındığı, ancak aynı tutarın sonraki dönemlerde de iadesinin gerektiği durumlarda Vergi Ziyaı cezası ve Gecikme faizi uygulaması nasıl olacaktır. İade hakkı doğuran işlemlere ait nakden yada mahsuben iade taleplerinde genelde ihracatın sonraki döneme sarkması yada yüklenimlerin yanlış 67

18 hesaplanması yada Yolcu Beraberi satışlarda Döviz Alım belgesinin beyanname verme süresinden sonra alınması gibi nedenlerle bazı aylarda fazla bazı aylarda eksik iadeler yapılabilmektedir. Bu iade işlemleri ile ilgili olarak mükellef hakkında vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi uygulamasının nasıl olacağını örnekle açıklamaya çalışalım. Örnek: 1 Dönemi İade istenilen tutar Talep edilebilecek tarih Belgelerin tamamlandığı tarih Nakden veya mahsuben iadenin yapıldığı tarih İade tutarı Yapılan iade mahsup 2006/ ,00 20/05/ /08/ /09/ ,00 Olması gereken iade mahsup 2006/ ,00 20/05/ / ,00 20/06/ Yukarıdaki örnekte görüleceği üzere iadenin yapıldığı tarih iade e- dilmesi gereken 2006/Mayıs dönemine ait beyanname verme süresinden sonra olduğundan yani süresinden önce herhangi bir iadenin yapılması söz konusu olmadığından haksız yada erken iade söz konusu değildir. Bu durumda herhangi bir verginin yada vergi ziyaı cezası veya gecikme faizinin alınması da söz konusu olmayacaktır. Örnek: sayılı KDV kanununun 11/1-b maddesine göre Türkiye de İkamet Etmeyen Yolculara yapılan satış nedeniyle 2006/Haziran döneminde ,00 YTL iade yapılmıştır. Ancak yapılan tetkikte ,00 YTL 'ye ait Döviz Alım Belgesinin 2006/Eylül ayında alındığı anlaşılmıştır. Bu durumda mükellef hakkında yapılacak işlem şöyle olacaktır. Dönemi İade İstenilen Tutar Talep Edilebilecek Tarih Belgelerin Tamamlandığı Tarih Nakden Veya Mahsuben İadenin Yapıldığı Tarih İade Tutarı Yapılan iade mahsup 2006/ ,00 20/07/ /08/ /09/ ,00 Olması gereken iade mahsup 2006/ ,00 20/07/ / ,00 20/10/ Örnekte görüleceği üzere mükellefin ilk beyanına göre 2006/Haziran dönemine ait iade edîlen ,00 YTL'nin ,00 YTL'sinin 2006/Eylül dönemine ait olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda iadenin tamamı 01 Eylül 68

19 2006 tarihinde yapıldığından 2006/Eylül dönemine ait YTL süresinden önce haksız olarak iade edildiği anlaşılmaktadır. Haksız iade edilen tutar için vergi ziyaı cezası kesilmesi ayrıca iade yapıldığı tarih olan 01 Eylül 2006 tarihinden bu döneme ait iadenin talep edilebileceği beyanname verme tarihine kadar ( ) gecikme faizi uygulanması gerekmektedir. Mükellefe söz konusu tutar nakden iade yapılmayıp mahsuben iade yapılmış olsaydı belgelerin tamamlandığı tarihinden itibaren gecikme faizi uygulanacaktır sayılı SM, SMMM, YMM yasasının 12.'nci maddesinde meslek mensuplarının yaptıkları tasdikten sorumlu olduğu belirtilmektedir. Bunun yanında KDV iade tasdik raporlarına eklenen indirim ve iade tablolarının doğruluğunun taahhüt edilmesine gerek var mı? Raporların Dizpozisyonları, raporların içeriği, eklenecek belgeler ve şekil şartı yasa ve tebliğlerde belirtilmektedir. 84 seri nolu KDV tebliğinin belge ibraz edenlerin yapacakları işlemler bölümünün 2.'nci paragrafında her sayfanın altına "Listelerde yer alan bilgilerin doğruluğunu taahhüt ve herhangi bir yanlışlık olduğunun tespiti halinde uygulanacak müeyyideleri kabul ederim." Şerhi konularak işletme yetkilileri tarafından isim ve unvan kaşeleri kullanılarak ve düzenleme tarihi belirtmek suretiyle imzalanması gerekir. Şu kadar ki tutarı V.U.K.'nun 232 nci maddesinde yer alan ve ilgili yılda uygulanmakta olan haddin altında kalan mal ve hizmet alımları bu listede tek kalemde gösterilir. Denilmektedir. Şekil şartları kanunlarla ve genel tebliğlerle belirlendiği için değişiklik yapılmadığı sürece bu şartlara uyulması gerekir. Raporlara eklenen mükelleflerce imzalı, YMM'lerce tasdik edilen listelerin altına bu bilgilerin doğruluğunu taahhüt ederim ifadesi tek başına bir hüküm ifade etmediğinden Damga Vergisine tabii olmaması gerekir. - KDV iade raporlarının sonuçlandırılması sırasında ödemelerin Banka, Özel Finans Kurumları vs. vasıta kılınmak suretiyle mi yoksa nakit olarak mı yapılıp yapılmadığı sorulmaktadır, iade ile direk ilgisi olmayan bu uygulama, işlemin gecikmesine neden oluyor. KDV iade raporlarının sonuçlandırılmasında mal ve hizmet alımlarına i- lişkin ödemeler iade işlemine engel oluşturmaz. Ancak mal ve hizmet alınan mükellefin yapısı, vergi ödeme kapasitesi, alınan mal ve hizmet bedeli gibi hususlar dikkate alındığında ödemelerin ne şekilde yapıldığının bilinmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Sadece mal ve hizmet alımlarına ilişkin olarak bu limitin dikkate alınmaması gerekir. Avans, Depozito ve Pey akçesi gibi ödemelerde aynı şekilde belirlenen kurum ve kuruluşlar vasıtasıyla yapılması gerekir. Kayıtlı ekonomiye geçiş sürecinde 2003 yılından itibaren 320, 323, 324 seri nolu V.U.K.'nun genel tebliğleri ile 8.000,00 YTL yi aşan ödemelerin Banka, Özel Finans Kurumları ile Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü aracılığı ile vasıta kılınması zorunlu hale getirilmiştir. Bu zorunluluğa uyulmaması halinde her bir işlem için V.U.K.'nun 352/II-7 maddesine göre 69

20 usulsüzlük cezası kesilecektir. Ayrıca her bir işlem için mükellefin tuttuğu defter dikkate alınarak - Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı 1.390,00 YTL - İkinci sınıf tüccarlar, Defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler 640,00 YTL - Yukarıdaki bentlerde yazılı bulunanlar dışında kalanlar için, 300,00 YTL Belirlenen Özel Usulsüzlük cezalarından az olmamak üzere işleme konu tutarın % 5'i nispetinde her iki mükellefe de (Mal alana da, Satana da) Özel Usulsüzlük Cezası kesilecektir. - İhraç edilecek KDV tutarının nasıl hesaplandığını gösteren açıklama ve tablolar yeterli görülmelidir. Yüklenim tablosu istenmemelidir. Vergi dairelerince değişik formatlarda istenen tablolar işlemlerin gecikmesine neden olmaktadır gibi bir sorun dile getirilmektedir. 84 seri nolu KDV genel tebliğinin bölümünde hesaplama tablosunun ne şekilde düzenleneceği belirtilmiştir. Buna göre istisna edilen işlemin bünyesine giren vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösteren tabloda ihraç edilen mal veya hizmet nedeniyle iadesi talep edilen tutarın hangi girdiler nedeniyle yüklenildiği (örneğin mamul mal alımları, hammadde alımları, yardımcı malzeme alımları, hizmet alımları, genel gider, amortismana tabi iktisadi kıymet gibi) ve ne şekilde hesaplandığı gibi unsurlara yer verilmiştir. Özellikle çok çeşitli miktarda malzeme kullanmak suretiyle meydana getirilen istisna kapsamında teslim edilen ürünlerin bünyesine giren KDV nin ayrıştırılmasının çok zor olduğu dile getirilmektedir. Bütün bu zorluklara rağmen yinede istisna işlemin bünyesine giren KDV si ayrı olarak görülebilmelidir. Nedenlerini şöyle sıralayabiliriz. Mal ve hizmet alınan mükellefin olumsuzluğunun ortaya çıkması durumunda bu alıma ilişkin KDV iadede mi kullanıldı yoksa devreden KDV içerisinde mi yer aldı. Malumunuz iade olarak alınmış ise geri alınması gerekir eğer devreden olarak kullanılmış ise devir azaltılmak suretiyle işlem yapılacaktır. Bunun yanında geri alınması gerektiği durumlarda ise müteselsil sorumluluk kapsamı da buna göre belirlenecektir. Zaman zaman malın ihraç edildiği tarihten sonraki sürelerde alınan mal ve hizmetlere ait KDV'nin talep edildiği görülmektedir. Örneğin; malın ihraç edildiği tarih ayın 28'i olmasına rağmen 30 tarihli bir mal yada hizmet alımı nedeniyle ödenen KDV'si iade olarak talep edilebilmektedir. Aynı şekilde ihraç edilen mal önceki yıllara aitte olabilmektedir. İlinti kurulabilmesi açısından bütün iade işlemlerinde hesaplama tablosunun düzenlenmesi gerekir. Zaten yeni SM, SMMM, YMM taslağında da aynı durum vurgulanmıştır. 70