DUHA SURESİ. Rahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla DUHA SURESİ DUHA SURESİ DUHA SURESİ DUHA SURESİ DUHA SURESİ

Transkript

1 Rahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla و ل س و ف ي ع ط يك ر ب ك ف ت ر ض ى ٥ 5 Ve zamanı gelince Rabbin sana çeşitli imkanlar bahşedecek, sen de (bundan) hoşnut ve memnun olacaksın. 1 4 و الض ح ى ١ 1 SABAHIN berrak aydınlığını temsil eden kuşluk vakti şahit olsun, و ال ي ل ا ذ ا س ج ى ٢ 2 Karanlığın dibini bulup sakinleşen gece şahit olsun ا ل م ي ج د ك ي ت يم ا ف ا و ى ٦ 6 O, seni bir yetim olarak bulup barınmanı sağlamadı mı? و و ج د ك ض ا ل ف ه د ى ٧ 7 Yine O, Sen şaşkın bir haldeyken seni doğru yola yöneltmişti. 2 Bitip tükenmekte olan bir geceye sahip olan gündüze yemin olsun 5 و و ج د ك ع ائ ل ف ا غ ن ى ٨ 8 Seni, muhtaç bir halde bulup, muhtaç olmaktan ve mala tamahtan müstağni kılmıştı. م ا و د ع ك ر ب ك و م ا ق ل ى ٣ 3 Ki; Rabbin seni terk etmedi ve sana darılmadı. ف ا م ا ال ي ت يم ف ل ت ق ه ر ٩ 9 Öyleyse, asla yetime otoriter davranma! (yetimi ezme) 3 و ل ل خ ر ة خ ي ر ل ك م ن ا ل ول ى ٤ 4 Muhakkak ki, sonrası senin için öncesinden daha hayırlı olacaktır; 6 و ا م ا الس ائ ل ف ل ت ن ه ر ١٠ 10 Her durumda yardım isteyeni azarlama! و ا م ا ب ن ع م ة ر ب ك ف ح د ث ١١ 11 Ve her zaman Rabbinin (sonsuz) nimetini dilinden düşürme! 1

2 Nuzul Ortamı: Nuzul Sıra 5 SURENİN KİMLİĞİ DUHA SURESİ Ayet Sayısı 11 Vahyin zaman zaman, iniş sürecindeki gecikmeler, Allah Rasulünü derinden üzmüştür. Bu durum ister istemez dış dünyasına da yansımızştır. Mekkeli müşrikler bu durumu alay konusu haline getirerek rabbi Muhammedi terk etti demeye başlamışlar ve bunun üzerine bu ayetler inmeye başlamıştır. Yeminler Nuzul Yılı 1 NÜZUL YERİ 7 Kur an da, bir mesele ortaya konulurken sıra dışı metodlar uygulanır. Bunlardan biri yemin metodudur. Ne için yemin edilidr? Bir sözün daha inandırıcı olmasını sağlamak için yemin edilir. Kur an da sure yeminle başlamaktadır. Yeminler farklı varlıklara tahsis edilerek yapılmaktadır. Araplarda yemin geleneği vardır. Bu nedenle Kur an da, hayata inmiş olması nedeniyle toplumun kullandığı uygulamaları kendisinde görebiliyoruz. Bunu uygularken; Bazen uygulamayı aynen alır. Bazen rötuş yapar. Bazen de mevcut uygulamayı red eder, yerine yenisini getirir. Kur an da Niye Yemin Edilir? 8 1. Yemin edilen varlıkların (şeylerin) önemini kavratmak için. a. Maddi varlıklar b. Zaman kavramı c. Beldeler d. Nesneler e. Kitap f. Vahiy g. Gök cisimleri. Vb. MEKKE Mina Müzdelife Arafat KABE 9 2. Varlığa yemin etmek, o varlığın şahitliğini söz konusu etmektir. Neye yemin ediliyorsa mahşerde yemin edilen şeyler şahitliğe çağrılacaktır. Yani gizli kapaklı bir şey kalmayacak demektir. 3. Yeminlerden sonra gelen cümlelerde, sıra dışı mesajlara yer verileceğini muhataba kavratmak. Sıra dışı bir mesaj vermek istediği zaman yemin edilir. 4. Yemin edilen varlıklar yada nesneler üzerinden dersler ve ibretler vermektir. 5. Sure başında tek şeye yemin ediliyorsa, bu yemin, sonrasında gelen mesajla yakın bir ilişkisi var demektir. 6. Birden fazla ve peş peşe gelen yeminlerde, yemin edilen varlıklar arasında mutlak surette bir anlam ilişkisi vardır. Tin Suresinde olduğu gibi. 2

3 SURENİN BÖLÜMLERİ KONUSU BÖLÜMLERİ 1. Vahyin Gelmesiyle, Cahiliye gecesi yok olacaktır Sen Rabbini terk etmezsen, Rabbin Seni terk etmez. Yeminler Ve Müjdeler. (Ayet 1-5) Peygamberi Doğrudan İnşaa (Ayet 9-11) -1- Peygamberlik Öncesine Dair Haberler. (Ayet 6-8) 13 KONUSU Rahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla 3. Müjdeler Vahiyli bir hayat, Vahiysiz bir hayattan hayırlıdır. Hayırlı bir işle meşgul olan kaybetmez, Vahye sarılırsanız Allah imkanları önünüze serer ve asrı saadetteki gibi bir toplum olabilirsiniz KONUSU 4. Kırmızı Çizgiler Rabbinin ikram ve yardımları unutulmamalı. Yetimler ezilmemeli. و الض ح ى ١ 1 SABAHIN berrak aydınlığını temsil eden kuşluk vakti şahit olsun, و ال ي ل ا ذ ا س ج ى ٢ 2 Karanlığın dibini bulup sakinleşen gece şahit olsun Sorup İsteyen azarlanmamalı. Allah ın nimeti (Kur an) anlatılmalı. م ا و د ع ك ر ب ك و م ا ق ل ى ٣ 3 Ki; Rabbin seni terk etmedi ve sana darılmadı Bitip tükenmekte olan bir geceye sahip olan gündüze yemin olsun 3

4 AYET Kul, kendisi arkasını dönmediği sürece Allah, kuluna kapılarını kapatmaz. Kul istemediği sürece Allah kulunu terk etmez. Gece ve geceyi delen sabahın berrak Aydınlığı şahit olsun. Bitip tükenmekte olan bir geceye sahip olan gündüze yemin olsun. Ey Muhammed, sen sahipsiz değilsin. (Peygambere, mü minlere, müşriklere hitap olarak anlayabiliriz) Rabbin Seni Terketmedi. BİLAKİS SANA BİR MÜJDESİ VAR Rabbin Sana Darılmadı. 16 Seni koruyup gözeten biziz. (Peygambere, mü minlere, müşriklere hitap olarak anlayabiliriz) Allah a güvenenlere Allah yeter. Bilakis Sana Bir Müjdesi Var. 1-3 Ayetler: و الض ح ى ١ 1 SABAHIN berrak aydınlığını temsil eden kuşluk vakti şahit olsun, و ال ي ل ا ذ ا س ج ى ٢ 2 Karanlığın dibini bulup sakinleşen gece şahit olsun م ا و د ع ك ر ب ك و م ا ق لى ٣ 3 Ki; Rabbin seni terk etmedi ve sana darılmadı. Bitip tükenmekte olan bir geceye sahip olan gündüze yemin olsun (şahit olsun) Sabahın Berrak aydınlığı ; Yeni bir günün başlangıcına delalet eder. Sakinleşen gece; gecenin bitmek üzere olduğuna delalet eder. Yani tüm zaman demektir. 17 ALLAH IN MÜJDESİ و ل ل خ ر ة خ ي ر ل ك م ن ا ل ول ى ٤ 4 Muhakkak ki, sonrası senin için öncesinden daha hayırlı olacaktır; و ل س و ف ي ع ط يك ر ب ك ف ت ر ض ى ٥ 5 Ve zamanı gelince Rabbin sana çeşitli imkanlar bahşedecek, sen de (bundan) hoşnut ve memnun olacaksın. Mekkeli müşrikler; hayatı sadece bu dünyadan ibaret sayıp, kendilerinin ölüp yok olacağını düşünüyorlardı. Yani, bizi zaman yok eder diyorlardı. Bu nedenle adeta onlara şunu söylüyordu. Sizin itibar ettiğiniz bütün zamanlara yemin ediyorum ki (tüm zamanlar şahit olsun ki); Rabbin seni ter etmedi ve sana darılmadı. Bu ayetlerden almamız gereken mesajlar; MÜJDE 4-5 Ayetler Cahiliyenin zifiri karanlığının sona ereceği ve Vahyin aydınlığının başlamakta olduğuna bir gönderme vardır. Yıldız Gece karanlığını deler Vahiy Cahiliye karanlığını deler Geçip gitmekte olan zamana dikkat ediniz, onun şahitliğini unutmayınız. -1- Rabbin Sana Bahşedek Ve Sen de Memnun Olacaksın. -2- Bu davanın Geleceği Bugünden Daha Parlak Olacak. -3- Peygamberlik dönemi Önceki Döneme Göre daha Hayırlı olacak -4- Peygamberliğin Medine dönemi Mekke Dönemine Göre daha Hayırlı olacak 18 Bu zamanın kıymetini biliniz. 4

5 4-5 Ayetler: و ل ل خ ر ة خ ي ر ل ك م ن ا ل ولى ٤ 4 Muhakkak ki, sonrası senin için öncesinden daha hayırlı olacaktır; و ل س و ف ي ع ط يك ر ب ك ف ت ر ض ى ٥ 5 Ve zamanı gelince Rabbin sana çeşitli imkanlar bahşedecek, sen de (bundan) hoşnut ve memnun olacaksın. Senin için SON, BAŞLANGIÇTAN daha hayırlı olacaktır. Görüşler; 1. Senin için Ahiret hayatı, dünya hayatından daha hayırlı olacaktır. Böyle bir müjde; Risaletle yeni görevlendirilen bir peygamber, dünyayı imar ve inşa etsin diye görevlendirilen bir peygambere, bırak insanları, bırak dünyayı Hira ya çekil mesajı içereceğinden doğru bir yorum olamaz. İ ta: cömertliğinin gereği olarak bir şeyi vermek. İ ta: maddi manevi, gönül huzuru gibi insanı mutlu edecek her türlü vermeyi içine alır. Derin bir motivasyon ve moral veriyor. Asr-ı Saadet toplumuna bir müjde. Medine İslam toplumuna atıf olabilir. Bizim için Ne Diyor? Eğer Vahye karşı, o günkü insanların gösterdiği hassasiyeti gösterirseniz, siz de bugünün Asr-ı Saadet toplumunu kurabilirsiniz. Dünya hayatında, Vahye gereken özeni ve dikkati ortaya koyan insanlara, ilahi rahmet ve ilahi nimetlerle dünyada da buluşturulacaktır. İnsan, hayırlı işlerinde her zaman Allah ın desteğini göreceğini bilmeli ve bu konuda Allah a güvenmelidir. El-Ula ile ; Eğer dünya kastedilmiş olsaydı, Kur an ın başka yerlerde kullandığı Ed-Dünya kavramını kullanırdı. Kullanmadığına göre bu ayette Ahiret Dünya karşılaştırması yapılamaz. 2. Peygamberlik sonrası dönem, peygamberlik öncesi döneme göre daha hayırlı olacaktır. 3. Peygamberliğin sonraki dönemi (Medine), önceki döneminden (Mekke den) daha hayırlı olacaktır. Mekke dönemi sıkıntısı Medine de huzura dönüşecektir. Maksad: Peygamberliğe yeni başlamış birine motivasyon vermek. Peygambere moral desteği vermek. 19 ا ل م ي ج د ك ي ت يم ا ف ا و ى ٦ 6 O, seni bir yetim olarak bulup barınmanı sağlamadı mı? و و ج د ك ض ا ل ف ه د ى ٧ 7 Yine O, Sen şaşkın bir haldeyken seni doğru yola yöneltmişti. و و ج د ك ع ائ ل ف ا غ ن ى ٨ 8 Seni, muhtaç bir halde bulup, muhtaç olmaktan ve mala tamahtan müstağni kılmıştı. Bizim için Ne Diyor? Özel isim kullanılmaması nedeniyle burada peygambere verile müjdenin bize de verildiği sonucuna varabiliriz. Siz, hayırlı bir işle meşgulseniz, asla kaybetmezsiniz. Doğru işlerde, zaman zaman sıkıntılarla karşılaşıp moraliniz bozulabilir, şevk ve heyecanınız zedelenebilir, iyi bilin ki her,iyi, doğru ve faydalı iş, sonunda mutlaka hayırla tamamlanacaktır. SEN AYETLER ALLAH 3. ncü Ayetle birleştirirsek; 1 Allah, kulunu terk etmez. Onu, doğru işlerinde destekleyip sonunda başarıya ulaştırır ve mutlu eder. Zorluk ve sıkıntılar, iyi işlerin engeli değil, başarının habercisi olmalıdır. Sizin şer sandığınızda hayır olabilir. Bu nedenle Alah ın hayırlı dediği şey hayırlıdır. Allah, Hayırlı işlerin sonunu daha da hayırlı kılacaktır. Ve zamanı gelince Rabbin sana çeşitli imkanlar bahşedecek, sen de (bundan) hoşnut ve memnun olacaksın. Yetimdin Şaşkındın. Muhtaç İdin. Barınak Oldu Doğru yola Yöneltti. Muhtaçlıktan Kurtardı. Öyleyse Şunlara Dikkat Etmelisin. 20 5

6 6-7-8 Ayetler: ا ل م ي ج د ك ي ت يم ا ف ا و ى ٦ 6 O, seni bir yetim olarak bulup barınmanı sağlamadı mı? و و ج د ك ض ا ل ف ه د ى ٧ 7 Yine O, Sen şaşkın bir haldeyken seni doğru yola yöneltmişti. و و ج د ك ع ائ ل ف ا غ ن ى ٨ 8 Seni, muhtaç bir halde bulup, muhtaç olmaktan ve mala tamahtan müstağni kılmıştı. Evleninceye kadar ekonomik sıkıntı içinde olması ve Hz Hatice ile evlendikten sonra zenginliğe kavuşması (Geleneksel Anlayış - Doğrudur), Peygamberliğin ilk yıllarındaki yalnızlığın, her geçen gün İslam a katılanlarla giderilmesi, Fakirlik ve yalnızlık, onun problemleri çözmek için tek başına olması ve problemi çözecek bir malzemeye sahip olmaması olarak da algılanabilir. Bu sorun Vahyin gönderilmesi ile bir iç huzur ve ruhi zenginliğe kavuşmuştur. Allah asıl zengin olandır. Zenginlik, Allah la arkadaşlıktır (yakınlıktır). Allah la yakınlık kuran zengindir. Allah, geçmişte de sana bazı nimetleri vermişti. 1. Yetimken barındırdı. Allah Rasulü; Doğmadan babasını, 6 yaşında annesini, 8 yaşında dedesini kaybetmiş ve yetim kalmış idi. Bu süreçte, yetimliğini hissetmeyecek şekilde Allah kendisin yardım etmiş ve kendisine sahip çıkılmasını sağlamıştı. Muhammed e Yetimken yardım eden Rabbin, bu risaletin ilk yıllarında karşılaşmış olduğu sıkıntılarda da ona yardım edeceği mesajını buradan anlıyoruz. Onun bedensel bebeklik döneminde Allah ona nasıl sahip çıkmışsa, risaletin bebekli döneminde de ona sahip çıkacaktır. Allah ın yetimken seninle ilgilendiği gibi sen de yetimlerle ilgilen. İhtiyaç sahibi insanların ihtiyaçlarının doğru bir şekilde giderilmeye çalışılması, diğer insanların görevleri arasındadır. Allah, yetimin barınmasının sağlanmasını istiyor. Yetim: sahip olması gereken herhangi bir şeyden yoksun olmayı ifade eder. Neyden yoksunsan o şeyin yetimisin demektir. 2. Şaşkınken doğruya iletildi Buradaki şaşkınlık; Mekke toplumunun içinde bulunduğu ağır ahlaksız yapıdan rahatsız olmak, kalbi sıkıntı çekmek ve ne yapacağını, nasıl düzelteceğini bilememenin, çözüm yolu bulamamanın verdiği bir şaşkınlıktır. Onun, şaşkınlıktan kurtarılması ve hakikat yoluna iletilmesi; peygamberlikle buluşturulmasıyla gerçekleştirilmiştir. 21 ÖYLEYSE DİKKAT!!! 3 UYARI ف ا م ا ال ي ت يم ف ل ت ق ه ر ٩ 9 Öyleyse, asla yetime otoriter davranma! (Ezme) و ا م ا الس ائ ل ف ل ت ن ه ر ١٠ 10 Her durumda yardım isteyeni azarlama! و ا م ا ب ن ع م ة ر ب ك ف ح د ث ١١ 11 Ve her zaman Rabbinin (sonsuz) nimetini dilinden düşürme (Anlat)! AYET Sana Verilen Nimetin Şükrü Kendi Cinsinden Olmalıdır. İnsan, zamanla çeşitli sıkıntı ve şaşkınlıklar yaşayabilir. Bu durumdan kendilerini çıkartacak bir varlığın olduğunu bilmelidirler. Eğer, sizler de bugün sıkıntıya düşüyorsanız kesinlikle çözüm, bu sıkıntının giderilmesi Vahiyle mümkündür. 3. Fakirken zenginleştrildi. O Halde; Zayıfı Koru (Otoriter) (Davranma, Onu ezme) O Halde; (Yardım) İsteyeni Azarlama O Halde; Rabbinin Nimetini (Kur an ı) Anlat. 22 6

7 Ayetler ف ا م ا ال ي ت يم ف ل ت ق ه ر ٩ 9 Dolayısıyla, asla yetime otoriter davranma! (yetimi ezme) BANA NE DİYOR? و ا م ا الس ائ ل ف ل ت ن ه ر ٠١ 10 Her durumda yardım isteyeni azarlama! و ا م ا ب ن ع م ة ر ب ك ف ح د ث ٠٠ 11 Ve her zaman Rabbinin (sonsuz) nimetini dilinden düşürme! (Rabbinin nimetini anlat) İnşa amaçlı hatırlatmalardan sonra uyarı (Kırmızı Çizgiler); Rabbim Bana Birçok İmkanlar Sundu. Rabbine Borçlu Olduğunu Hisset. İmkanlarını Başkalarıyla Paylaş. Kur an ve Peygamber sizin için muhteşem bir nimettir. Siz sahip olduğunuz bu büyük nimeti anlatın. 23 Yetimler ezilmemeli. Yetim olan sana Allah nasıl muamele ettiyse sen de çevrendeki yetimleri gözet, onları sahiplen. (Her türlü yetim) Yetimi itip kakmak, ilgilenmemek = Dini yalanlamaktır. (Maun Suresi) Yetime ikram etmemek = Nankör insan tipi (Yetime ikram etmemek, rızkın kısılmasına sebeptir) (Fecr 15-16) Yoksullara-Yetimlere ve Esirlere yemek yedirirlerdi (Ala Hubbihi=Sevdiği yemeği, sevdiğine, kendi muhtaç olmasına rağmen, Allah ı sevdiği için seve seve verenlerdir = Cennet) - İnsan: 8 Yediğinden yedirmelisin, giydiğinden giydirmelisin. Yetime nasıl davranılmalı??? Araştırılacak. Sorup isteyenler azarlanmamalı. Sail: Açıktan isteyen Mahrum; açıktan isteyemeyen. Sail; Soru soran demektir. Soru soranı azarlamamak; Soru soranı ciddiye al demektir. 7.nci ayetin karşılığıdır. Şaşkın bir halde, Mekke nin gidişatına nasıl çözüm bulacağını soruyordun ve Hira da bunun cevabını sana verdik, seni azarlamadık; o zaman sen de, sana hakikati öğrenmek için müracat edenleri sakın azarlamayasın. Toplumda yardımlaşmanın yaygınlaştırılması. Mağdurların (Mes elesi olanın) mağduriyetinin giderilmesine yardımcı olmak, Her türlü makul ve doğru isteğin karşılanması. Öğrenmek için soru soranların azarlanmaması (Kur an i bir ahlaktır). Çocukların soru sormasına da kızmamak, soru sorduğu için azarlamamak. Allah ın Nimeti anlatılmalı Rabbinin nimeti sayesinde (karşılığında) gerçeği anlat. Maide3: Niğmet = Kur an İnsanları islama davet ederken; kendine, cemaatine, partine, mezhebine davet etme. 7

8 8