Sentetik Kannabinoidlerin (Bonzai) Kullanılmasına Bağlı Psişik ve Kardiyovasküler Rahatsızlıklar

Transkript

1 DERLEME Bonzai'nin Zararları T A D Sentetik Kannabinoidlerin (Bonzai) Kullanılmasına Bağlı Psişik ve Kardiyovasküler Rahatsızlıklar Psychological and cardiovascular disorders due to the use of synthetic cannabinoids (Bonsai) Meral Ekim 1, Hasan Ekim 2 1 Bozok Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu, Biyokimya Bölümü, Yozgat 2 Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Anabilim Dalı, Yozgat Özet Bonsai sentetik kanabinoidleri içeren çeşitli ticari ürünlerin karışımına verilen addır. Sentetik kannabinoidlerin kullanımı özellikle gençlerde gittikçe artmaktadır. Bu maddeleri kullananlarda esrar kullananlarda görülenlere benzer semptomlar ortaya çıkmaktadır. Ancak, zararlı etkileri doğal esrardan daha fazladır. Bu sentetik ürünler bulantı, kusma, nefes darlığı, hipertansiyon, ajitasyon ve psişik bozukluklara neden olurlar. Bu ürünlerin psikoza neden olan etkilerinin yanında ayrıca koroner arter spazmları gibi kardiyovasküler rahatsızlıklara yol açan etkileri de bildirilmiştir. Keza, son yıllarda ülkemizde Bonzaiyi taklit eden ürünlerde maalesef kullanılıyor, daha önceki sentetik kannabinoidlerden farklı olarak bu taklit ürünler bir kez kullananlarda bile ölüme yol açacak komplikasyonlara neden olabilmektedir. Bu maddeleri kullanmak çok zararlı ve tehlikeli olduğundan, toplum sentetik kannabinoidlerin tehlikeleri hakkında eğitilmelidir. Anahtar Kelimeler: Bonzai, sentetik kannabinoidler, esrar Abtsract Bonsai refers to various commercial products containing synthetic cannabinoids. Use of synthetic cannabinoids has increased among population, especially in young people. The use of these substances causes similar symptoms in cannabis abusers. But their effects are more harmful than natural cannabis. These synthetic products cause nausea, vomiting, shortness of breath, hypertension, agitation and psychic disturbances. Besides the psychotic inducing effects of these products, cardiovascular disorders such as coronary artery spasms have been reported due to their use. In recent years, imitative products of Bonsai have also been produced i n our country. Unfortunately, a part from the previous synthetic cannabinoids, these imitative products may also cause to life-threatening complications leading to death in using them even one time. Since the use of these substances is very harmful and dangerous, society must be educated about the dangers of the synthetic cannabinoids. Key Words: Bonsai, synthetic cannabinoids, cannabis B onzai nin içeriğinde tek bir madde değil değişik sentetik Kannabinoidler mevcut olup, özellikle CB1 ve CB2 reseptörlerine etki ederler. Kannabinoidler üç grupta sınıflandırılırlar: Doğal kannabinoidler, Endojen kannabinoidler ve sentetik kannabinoidler. En iyi Yazışma Adresi: Yrd. Doç. Dr. Meral EKİM Bozok Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Yozgat meralekim@yahoo.com bilinen doğal kannabinoid esrarın etken maddesi Δ9-tetrahidrokannabinoldur (THC). Endojen kannabinoidler: 2-araşidonil gliserol ve anandamid den ibarettir. Sentetik kannabinoidler: THC nin yani esrarın etkilerini taklit eden ve laboratuvarda sentezi yapılan ülkemizde bonzai diye bilinen sentetik kimyasal moleküllerdir (1). Sentetik kannabinoidler kimyasal yapı olarak esrarın etken maddesi olan THC ile benzer bir yapısal özellik gösterir (2). Bu nedenle tütsü veya başka bir sınıf madde olarak değil kesinlikle uyuşturucu sınıfında yer almalıdırlar. Ülkemizde ki kayıtlara göre ilk defa mayıs 2010 tarihinde JWH- 018 adlı sentetik kannabinoid yakalanmıştır (1). Tıp Araştırmaları Dergisi; 2016: 14(1):

2 Meral Ekim ve Hasan Ekim Doğu Asya ülkelerinde sıkça kullanılan bu sentetik kimyasal karışımlar ülkemizde Bonzai veya Jamaika, Avrupa da Spice, Amerika birleşik devletlerinde K2 isimleriyle bilinmektedir. Bu sentetik kannabinoid içeren maddelerin Jamaican, Silver, Spice Gold, Spice Silver, Spice Diamond, Yucatan fire, Sence, Chill X, Smoke, Genie, Algerian blend gibi başka değişik isimleri de vardır. Ülkemize Avrupa dan, Çin den ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinden kaçakçılar vasıtasıyla sokulmaktadır. Bu sentetik kannabinoidler esrar, kokain ve amfetamin ile aynı grupta yer almaktadırlar (3). Sokaklarda genellikle bonzai adıyla sanki tek bir maddeden ibaretmiş gibi satılan ürün gerçekte sentetik kannabinoidler diye bilinen pek çok maddenin karışımından oluştuğundan zararlarını tahmin etmekte zordur. Tamamen kimyasal olan bu maddeler bazı bitkilerin kurutulmuş yapraklarına emdirilerek hazırlanmaktadır. Bonzai ağacının yapraklarına emdirildiği gibi, tütün yapraklarına veya birçok ağacın yapraklarına da püskürtülerek emdirilebilinir. Hatta baharatlarla karıştırıldıktan sonra bitki yapraklarına püskürtülerek emdirilmekte sanki yasal bir tütsü gibi imaj verilerek pazarlanmaktadırlar. Yapraklara püskürtülerek hazırlanan bu karışımlar sıklıkla sigara şeklinde içilmekte ve içildiği zaman esrarın etkisine benzer belirtilere yol açmaktadır (4). Keza bu maddelerin tütün gibi pipoya ya da nargileye konarak dumanı çekilerek kullanıldığı gibi, buharlaştırmayla, ağızdan emmeyle, hatta rektal yol ile kullanımları da bildirilmiştir. Parenteral yolla kullanımı ise henüz bildirilmemiştir (5) Bu maddelerin esrar gibi uyuşturucu etkileri olduğundan sentetik esrar olarak da tanımlanabilir. Ayrıca, bu sentetik kannabinoidlerin endojen kannabinoid reseptörlerine afinitesi de esrara göre çok daha fazla olduğundan zararlı olan etkileri de daha güçlü olacaktır (6). Tayvan da esrar ile ilgili kayıtların yıl öncesine yani taş devrine kadar uzandığına dair deliller bulunmuştur. Esrarın neşe ve keyif verici etkisi binlerce yıldır bilinmektedir. Çin İmparatoru Shen Nung un M.Ö tarihli yazılarında esrar çayı, romatizma, gut hastalığı, sıtma ve hafıza bozuklukları için bir ilaç olarak önerilmiş; olası yan etkileri (iktidarsızlık, halüsinasyon vs) nedeniyle de çok fazla tüketilmesi ise önerilmemiştir (7). Sentetik kannabinoidlerin çoğu farmasötik amaçla sentezlenmiş ve bilimsel literatürde tanımlanmıştır. Ancak bir kısmı yasadışı laboratuarlarda üretilmektedir (5). İçildikten hemen sonra akciğerden absorbe edilmeleri ve kısa sürede beyin gibi diğer organlara dağılımın gerçekleşmesinden dolayı etkileri birkaç dakika içinde başlar. Ancak, oral kullanım sonrasında, gıda alımına, sindirim aktivitesine ve ilk geçiş etkisindeki değişikliklere bağlı olarak etkileri geç başlayabilir. Lipofilik olan bu moleküller, büyük olasılıkla yüksek dağılım hacmine sahiptir ve kronik kullanım sonrasında vücudun yağ içeren kompartmanlarında depolanırlar (5). Kanabinoidlerin Vücuttaki Etkileri Kannabinoid reseptörleri kompleks endokannobinoid sistemin bir parçasıdır ve şu ana kadar CB1 ve CB2 olmak üzere iki kannabinoid reseptörü tanımlanmıştır. CB1 reseptörleri beyinde bulunur. CB1 kannabinoid reseptörleri iyon kanalları üzerine etkilerini gösterirler ve potasyum kanallarını içeriye doğru çevirerek aktive ederler ve Q-tipi kanallarını ise inhibe ederler (8). CB2 reseptörleri ise primer olarak immün sistemde özellikle de dalakta bulunur, nöral dokuda CB2 reseptörleri bulunmaz. endokannabinoidlerin bu reseptörlerle ilişkisi zararlı maddelerin serbest bırakılmasını inhibe eder ve nöroprotektif aktiviteyi teşvik eder ve bu nedenle tümörlerin ve beyin hasarlarının tedavisinde faydalı olabilir. Nitekim kafa travmalarından sonra bir endokannabinoid olan 2-araşidonoil gliserol un seviyeleri 10 kat bile artabilir (9). Kannabinoidlerin CB1 ve CB2 reseptörleri üzerine olan sempatik etkilerinden bağımsız olarak; ayrıca, myokardiyal voltaj, sodyum kanalı ve L-tip kalsiyum kanalları üzerinde de inhibitör etkileri vardır (10). Kannabinoid reseptörleri aynı zamanda diğer reseptörlerle heterodimerler şeklinde kompleks oluşturabilirler. Kannabinoid reseptöleri ile opioid reseptörleri arasındaki bu etkileşim yeni ve etkili ağrı kontrolünü amaçlayan farmakolojik stratejilerin hedefindedir. SK lerin endojen kannabinoid reseptörlerine daha yüksek affinitesinin olması, doğal kanabisten daha güçlü bir etki oluşmasına yol açar (5). İnsanlar tarafından kötüye kullanılan maddelerin hemen hepsinin ortak özellikleri mezolimbik dopamin sisteminin önemli bir nöroanatomik oluşumu olan nucleus accumbens te seçici olarak dopamin salınımını uyarmasıdır (11). Esrarın farmakolojik etkilerinden sorumlu olan etkin ana madde olan THC yağda çözünen bir maddedir ve hızlı bir şekilde beyin ve diğer organlara geçer. Esrar kullanılmaya başladıktan birkaç dakika içinde kalp hızında artışa, kan basıncında düşmeye ve kaslarda gevşemeye yol açar. Bu etkilere göz kızarıklığı, göz içi basıncı azalması, ağız kuruluğu, ısı veya soğuk hissi de eşlik eder. Bir süre sonra zaman, dokunma, ses ve görme algılarında bozukluklar ortaya çıkar. Tıp Araştırmaları Dergisi; 2016: 14(1):

3 Bonzai'nin Zararları DERLEME Esrarın uzun süreli kullanılmasının çeşitli akciğer hastalıkları, baş-boyun kanserleri, bağışıklık sistem bozuklukları gibi sağlık sorunları yanı sıra depresyon, sosyal çekilme ve diğer ruh sağlığı sorunları madde bağımlılığı, diğer bağımlılık yapıcı madde kullanımında artış ve motivasyon yoksunluğu sendromuna neden olabileceği bildirilmiştir (7). Esrar içilmesiyle ilgili akut koroner iskemi geliştiğine dair olgu sunumları mevcuttur. Esrarın taşikardi, gözde kızarma, postural hipotansiyon gibi etkileri adrenerjik stimulasyon ve muhtemelen parasempatik sinir sistemi blokajına bağlı olabilir. Katekolamin artışı miyokartta oksijen talebini arttırır bu da iskemik kalp rahatsızlığı nedeniyle potansiyel bir tehlike oluşturur (12). İngiltere kraliyet koleji patologları esrarı kardiyak toksin olarak kabul etmişlerdir (13). Sentetik kannabinoidlerin kullanımına bağlı sağlıkla ilişkili problemler esrar kullanımına bağlı sorunlarla benzerlik göstermektedir (3). İnsan üzerinde yaptıkları yan etkileri arasında bulantı, kusma, nefes darlığı, hipertansiyon, taşikardi, göğüs ağrısı, kas seğirmesi, akut böbrek yetmezliği, anksiyete, ajitasyon, psikoz, intihar düşüncesi ve bilişsel bozukluklar bulunmaktadır (2). İçilen esrarın psikotomimetik etkilerinin çoğunluğundan esrarın ana etken maddesi olan THC sorumludur. Sağlıklı kişilerde bile anksiyete ve psikotik semptomlara yol açmaktadır. Bazı doğal esrar suşlarının içinde hem psikotik etkileri olan THC hem anksiyete giderici ve antipsikotik özellikleri bulunan kannabidiol vardır (14). Kannabidiol CB1 ve CB2 resetörleri için bir ligand değildir. Ama antioksidan özelliklerine atfedilen önemli kannabimimetik etkileri vardır (15). Sentetik ürünlerde kannabidiol da olmadığından esrarın zararlı etkilerinden çok daha fazla zararlı etkileri olacaktır (16). Esrar içilmesine bağlı myokard iskemisi, ventriküler taşikardi ve ventriküler fibrilasyon gelişebilir. Esrarın eken maddesi THC kardiyak outputu %30 a kadar ve kalp hızını alınan doza bağlı olarak %20-%100 arttırabilir. Böylece esrar miyokardın oksijen gereksinimini artırır. Taşikardi esrar koklandıktan 10 dakika sonra başlar ve 3 saat kadar uzun sürebilir (17). Esteban ve arkadaşları (18) uyuşturucu kullananlarda genel topluma göre koroner hastalığının daha genç yaşlarda ortaya çıktığını bildirmişlerdir. Gençlerde akut miyokard infaktüsü pek görülmediği halde, esrar kullanımına bağlı akut miyokard infaktüsü gelişen genç olgular bildirilmiştir. Ateroskleroz ile ilgili klinik tablolar (miyokard infaktüsü, serebral emboli vb) daha çok aterom plağının rüptürü sonucu tromboz gelişerek damar lümeninde tıkanmaya bağlı olarak ortaya çıkarlar. Stres, ağır fiziksel egzersiz, uyuşturucu madde kullanımı gibi nedenler bu klinik tablonun başlamasını hızlandırabilir. Kokain ciddi vazospazma neden olurken, esrar kullanımı myokardial oksijen arz talep dengesini bozarak ve trombosit agregasyonunu artırarak miyokard enfarktüsüne neden olabilir. Mariuhana ise içeriğindeki THC ile karboksi hemoglobin düzeyini artırarak oksijen ihtiyacını artırır ve oksijen sunumunu azaltır. Bonzai nin ise akut miyokard enfarktüsüne nasıl sebep olduğu tartışmalıdır. Etyolojisinde vazospazm, plak rüptürü, trombüs agragasyonu veya miyokardial oksijen sunum dengesizliği suçlanmışsa da tartışmalıdır. Plak rüptürü ve yoğun trombüs mevcudiyeti sonucu enfarktüs gelişmesi olasıdır (3). Noradrenalinin serbest bırakılması nedeniyle oluşan sempatik stimulasyon nedeniyle koroner vazospazm gelişmiş olabilir (10). Uyuşturucu koklayan genç hastalarda endoteldeki patofizyolojik substrat farklıdır. Bunlarda pretrombotik durum ve başlangıç aşamasında olan plaklardaki kararsızlık uyuşturucuya atfedilen baskın özelliklerdir. Sentetik kannabinoidleri kullananlarda lezyonların morfolojik paterni ve anjiyografik dağılımı diyabetik aterosklerotik koroner hastalarında görülen diffüz lezyonlardan farklıdır (18). Ayrıca, THC kullanımı ile ilgili olarak akut global kalp yetmezliğine bağlı ölüm olayları da bildirilmiştir (19). Sentetik kannabinoidler endojen kannabinoid reseptörlerine agonist etki yapan çeşitli kimyasal maddelerin karışımıdır. Örneğin JWH-018 merkezi sinir sistemindeki CB1 reseptörleriyle etkileşime girer. Sentetik kannabinoidlerin bu reseptörlere natürel esrardan çok daha fazla afinitesi vardır. Merkezi sinir sistemindeki bu reseptörlere olan afinite bu olgularda görülebilen halüsinasyonlar, paranoya ve kuruntuları izah edebilir. Bu psikoz belirtileri esrarın etkin maddesi olan THC maruziyetinden sonra da bildirilmiştir. Bu sentetik kannabinoidler ile THC nin kimyasal benzerliğinden ve beyinde bulunan CB1 reseptörüne benzer etkilerinden dolayıdır (20). Sentetik kannabinoidlerin kullanılmasına bağlı anksiyete ve psikolojik değişiklikler görülebilir (21). Uzun dönem esrar kullanımı artmış psikoz riski ile ilişkilendirilmiştir. Benzer şekilde, uzun dönem sentetik kannabinoid kullananlarda sıklıkla işitsel ve görsel paranoid sanrılara, düşünce bloğundan dezorganize konuşmaya, anksiyete ve uykusuzluktan stupor ve intihar düşüncesine kadar değişen psişik semptomlar görülebilir. Sentetik kannabinoidlerin kullanımını takiben status epileptikus bildirilmişse de muhtemelen bu epileptik nöbetler başka bir nedene bağlıda olabilir (5). Tıp Araştırmaları Dergisi; 2016: 14(1):

4 Meral Ekim ve Hasan Ekim Kannabinoidler analjezik ve antiemetik etkileri ile ağrıyı gidermeleri ve bulantı-kusmayı önlemelerinin yanı sıra öğrenme ve bellek fonksiyonlarını da bozmakta ve bağımlılığa yol açmaktadır. Sentetik kannabinoidlerin alkol, esrar ve sigara gibi diğer psikoaktif maddelerle kullanımı bildirildiğinden, intoksikasyon durumda bir hasta söz konusu olduğunda, klinisyenlere ayrıntılı bir anamnez almaları önerilir. Ayrıca, hastaların rabdomiyoliz ve bunu izleyen böbrek yetmezliği için risk altında olduklarından biyokimyasal parametreler yakından izlenmelidir (5). SK kullanımına bağlı semptomların tedavisinde intravenöz sıvı verilmesi uygulanan tedavi yaklaşımı olup, ajitasyon ile anksiyetenin kontrolü için benzodiyazepinlerin ve oksijenin verilmesi de gerekebilir. Esrar, ağrı kesici ve uyku verici etkileri nedeniyle 19. Ve 20. Yüzyılda tıpta denenmiştir. Kannabinoidler, kematorapiye bağlı bulantıyı önleyici olarak, ayrıca ağrıyı engelleyici ve iştah artırıcı etkilerinden dolayı kanser hastaları tarafından denenmiştir. Ayrıca, AIDS, multipl skleroz, ağrı, glokom, epilepsi ve diğer bazı hastalıklar içinde kullanılması ilginç bulunmuştur (7). Aşırı alkol içen bir grupta 2009 da yapılan bir beyin görüntüleme çalışmasında alkol kullanmayan kontrol grubuna göre daha yoğun nöropatoloji gözlemlenirken, alkolle birlikte yoğun esrar kullananlarda kontrollere çok yakın beyin yapıları izlenmiştir. Alkol ve esrarı birlikte kullananlarda gözlenen bu beklenmedik durumun, esrarın alkole bağlı oksidatif stres ya da eksitotoksik hücre ölümünü önleyerek nöronal hasar koruyucu bir etki yapmasından dolayı olduğu iddia edilmiştir (7). ABD de esrarın etkin maddesi THC türevi olan iki sentetik ilaç tıbbi kullanımdadır: (Dronabinol ve nabilone). Bu ilaçlar, geleneksel antiemetik tedavilere yeterli yanıt alınamayan hastalarda kemoterapinin neden olduğu bulantı ve kusmayı tedavi etmek için reçete edilebilmektedirler. Tıbbi kullanım için esrar bulundurmaya yasal olarak izin veren eyaletlerin arasında yer alan Kolorado 2000 yılında esrarı yasallaştırmıştır (7). Esrarın verdiği öforik etkilerin arttırılması amacıyla esrarın elde edildiği kenevir bitkisinin genetiğiyle bile oynanmıştır. Böylece bu bitkilerin THC içeriği 1960 ların sonlarından bu yana %1-5 ten %10-15 oranına kadar önemli ölçüde artmıştır. Bu artış esrarın daha fazla etki göstermesine, psikiyatrik etkilerinin daha belirgin olarak ortaya çıkmasına ve esrar bağımlılığının daha da artışına yol açmıştır. Time dergisinde yayınlanan bir makaleye göre esrar, Amerika Birleşik devletlerinde en fazla para kazandıran tarım mahsulüdür (7). Esrar ve illegal madde kullanımının sıklığı tüm dünyada ve Avrupa da gittikçe artmaktadır. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde her altı-yedi kişiden birisi esrar kullanımına bağlı risk altındadır. Ülkemizde de esrar ve bonzai tipi sentetik maddelerin kullanımının özellikle gençlerde son zamanlarda gittikçe arttığı bildirilmektedir (3). Sokakta yaşayan çocuklar arasında madde kullanımının %72 olduğu, tercih maddelerinin ise daha çok boya tineri olduğu, boya tinerini esrar ve alkolün takip ettiği bildirilmiştir (22). Ülkemizdeki sanayide çalışan küçük çocuklar nedeniyle daha çok tiner koklaması sıktır. Ancak, zamanla bu sentetik maddelerin ülkemize kontrolsüzce girmesi veya ülkemizde bolca üretilmesi ve çok ucuzlaması sonucu bu çocuklarda da baş sırayı bonzai tipi maddelerin alışkanlığının alması kaçınılmazdır. Tedbir alınmazsa belirttiğimiz sağlık sorunlarına ek olarak ciddi sorunların (hırsızlık, soygun, cinayet, intihar, vs) oluşması kaçınılmazdır. Ülkemizde 2012 yılından itibaren etkisinin artması için içeriğine değişik Zararlı maddelerinde (venomlar) eklendiği Bonzai taklidi ürünlerde üretilmiştir (23). Bu taklit ürünler nedeniyle psişik ve kardiyovasküler rahatsızlıklar daha da artmıştır. Bu taklit ürünleri bir kez bile kullananlarda ölüme kadar gidebilen değişik sağlık sorunları ortaya çıkabilmektedir. Sonuç Bu tip sentetik kannabinoidlerin ve taklitlerinin anjina pektorisden myokard enfarktüsüne kadar değişen organik bozukluklara ve nörotik belirtilerden psikoza kadar değişen geniş bir spektrumda psişik bozukluklara neden olabilmesinden dolayı yasaklanmaları için her türlü önlem alınmalıdır. Özellikle bağımlılık yaptığı aşikâr olan bazı kaçak yabancı menşeyli sigaraların içinde de bu sentetik ürünlerden birinin olması olasıdır. Bu nedenle sigarayla mücadele de bu bağlamda ele alınmalıdır. Ayrıca, yasadışı laboratuarlarda bonzai tipi kannabinoidlerden çok daha zararlı ve etkili yeni maddelerin sentez edilerek tütüne, tütsüye ve başka birçok maddeye karıştırılarak çok ucuza piyasaya sürülmeleri sonucu gelecekte daha vahim sonuçlarla karşılaşmamak içinde dünya çapında etkin mücadele yürütülmelidir. Kaynaklar 1. Gurdal F., Asirdizer M., Aker RG, Korkut S, Kuçukibrahimoglu K, İnce H. Review of detection frequency and type of synthetic cannabinoids in herbal compounds analyzed by Istanbul Narcotic Department of the Council of Forencic Medicine, Turkey, J of Forensic Leg Med 2013; 20: Tıp Araştırmaları Dergisi; 2016: 14(1):

5 Bonzai'nin Zararları DERLEME 2. Demir B. Bonzai nedir? Türk kimya derneği dergisi, 2014; 44, p Ayhan H., Aslan AN., Süygün H ve Durmaz T. Türk Kardiyol Dern Arş, 2014;42(6): Akgül A., Aşçıoğlu F. Uyuşturucu maddelerde yeni trendler ve erken uyarı sistemi, örgütlü suçlar ve yeni trendler Ankara, Turkey : Polis akademisi yayınları 2011;p Evren C ve Bozkurt M. Sentetik Kannabinoidler, Düşünen Adam 2013;26: Hudson S, Ramsey J, King L, Timbers S, Maynard S, Dargan PI, et al. Use of high resolution accurate mass spectrometry to detect reported and previously unreported cannabinomimatics in herbal high products. J Anal Toxicol 2010;34: Tellioğlu T ve Tellioğlu Z. Tıbbi Esrar Psikiyatrik Bozuklukların Tedavisinde Kullanılabilir mi? Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 2012;22(1): Martin BR. Role of lipids and lipid signaling in the development of cannabinoid tolerance. Life Sci 2005;77: Geller T. Cannabinoids: a secret history. Chemical heritage Newsmagazine. 2008;25: Ibrahim S, Al Saffar F, and Wannenburg T. A unique case ıf cardiac arrest following K2 abuse. Case Rep Cardiol 2014;2014: Alıcı T, Uzbay İT. Kannabinoidler: Ödüllendirici ve Bağımlılık Yapıcı Etkilerinin Nörobiyoloji ve Nöropsikofarmakolojisi üzerine Bir Gözden geçirme, Bağımlılık Dergisi 2006;7: Bachs L and Morland H. Acute cardiovascular fatalities following cannabis use, Forensic Sci Int 2001;124: Tormey WP(2012), Cannabis, possible cardiac deaths and the coroner in Ireland, Ir J Med Sci 2012; 181: Morgan CJA and Curran HV. Effects of cannabidiol on schzophrenia-like symptoms in people who use cannabis. Br J Psychiatry 2008;192: Gomez-Ruiz M, Hernandez M, de Miguel R, Ramos JA. An overview on rhe biochemistry of the cannabinoid system. Mol Neurobiol 2007;36: Müller H, Sperling W, Köhrmann M, Huttner HB, Kornhuber J, Maler JM. The synthetic cannabinoid spice as a trgger for an acute exacerbation of cannabis induced recurrent psychotic episodes. Schizophr Res 2010;118: Mir A, Obafemi A, Young A, and Kane C. Myocardial infarction associated with use of the syntehtic cannabinoid K2. Pediatrics 2011;128: Esteban MR, Montero SM, Sanchez JJA, Hernandez HP, Perez JJG, Afonso JH, et al. Acute coronary syndrome in the young: Clinical characteristics, risk factors and prognosis. Open Cardiovasc Med 2014;8: Hartung B., Kauferstein S, Ritz-Timme S., Daldrup T., Sudden unexpected death under acute influence of cannabis, Forensic Sci Int 2014; Hoyte CO, Jacob J, Monte AA, Al-Jumaan M, Bronstein AC, Herad KJ. A characterization of synthetic cannabinıoid exposures reported to the national poison data system in Ann Emerg Med 2012;60(4): Schneir AB, Cullen BT. Spice girls: synthetic cannabinoid intoxication. J Emerg Med 2011; 40(3): , Öğel K. madde kullanım bozuklukları Epidemiyolojisi, Türkiye Klinikleri J IntMed Sci 2005;1(47): Çoban M. The rise of synthetic marijuana in Turkey: The Bonzai phenomenon of the 2010s. Addicta 2014;1(1): Tıp Araştırmaları Dergisi; 2016: 14(1):