Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji bölümü

Transkript

1

2

3

4

5 Y A R I Ş M A Ş A R T N A M E S İ I) AMAÇ: Tüm sanatçılara açık olan Esbank XIV. Yunus Emre Resim Yanşması'nın amacı, Türkiye'de sanatın aydınlık yüzüne seçkin eserler kazandırılmasına, farklı eğilimlerin ve disiplinlerin çokseslilik anlayışıyla gelişmesine katkı sağlamaktır. "Yansımalar" teması çerçevesinde, sanatsal gelişimin en iyi örneklerini seçerek sergilemek, Ödüllendirmek, Türk resim sanatının bugününe ve yarınlarına destek olmaktır. II) SEÇİCİ KURUL: (Alfabetik sırayla) Doç. Dr, Ali AKAY Mimar Sinan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji bölümü Mustafa ATA Mimar Sinan Üniversitesi Resim Ana Sanat Dalı Başkan Yardımcısı Prof, Tomur ATAGÖK Yıldız Teknik Üniversitesi Yüksel Sabana Merkezi Güzel Sanatlar Bölümü Prof. Zahit BÜYÜKİŞLEYEN Yeditepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Prof. Tayfun ERDOĞMUŞ Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hasan Bülent KAHRAMAN Sabana Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Bölümü Yılmaz MAZLUMOĞLU Esbank TAŞ. Yönetim Kurulu Üyesi III) ÖDÜLLER: 1) Yanşma sonucunda dereceye giren 5 kişiye, her bin 1, ,000 (birrnilyarbeşyüzmilyon) TL değerinde olan basan ödülü ve ÖDÜL PLAKETİ verilecektir. Ödül alan yapıtlar Esbank tarafından satın alınmış gibi işlem görecektir. 2) Yarışma sonucunda sergilenmeye değer görülen yapıtlar, birer SERTİFİKA ile belgelenecektir. 3) Ayrıca bazı yapıtlar, sanatçıların katılma formunda belirttikleri bedel üzerinden satın alınabilir ve/veya Özel Ödül ile ödüllendirilebilir. Ödül alan ve sergilenmeye değer görülen tüm yapıtlar renkli bir katalogda derlenecek, ödül alan sanatçılar için katalogda özel tanıtım sayfalan yer alacaktır. IV) ÖDÜL TÖRENİ VE SERGİ: Yanşma sonucunda yapıtları ödül alan ve sergilenmeye değer görülen sanatçılar için 15 Mayıs 1998 Cuma günü İstan bu I-Beşiktaş Dolmabahçe Kültür Merkezi'nde bir ödül töreni düzenlenecek, sanatçılar ve yapıtları basma ve sanat dünyasına tanıtılacaktır, Yanşma sergisi ise Mayıs 1998 tarihlerinde yine aynı yerde sanatseverlerin beğenisine sunulacaktır, Yarışma sergisi, istanbul'daki sergiyi takiben ülke çapında en az 9 ili kapsayan bir dizi sergi ile sezonunda Anadolu turnesine çıkacaktır, V) KATILMA KOŞULLARI: 1) Ölçü, teknik ve kullanılan malzeme konusunda herhangi bir sınırlama yoktur. Yapıtların, yanşma amacına uygun olması ve sanat galerilerinde sergilenmeye hazır halde olması gerekmektedir. 2) Sanatçılar yarışmaya en fazla üç yapıtla katılabilirler. 3) Yapıtlann daha önce herhangi bir yarışmaya katılmamış, sergilenmemiş, ödül almamış ve hiçbir şekilde teşhir edilmemiş olması gerekmektedir. 4) Seçici Kurul'da görev alanlar ile Esbank'ta çalışanlar ve yakınlan yanşmaya katılamazlar. VI) YAPITLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ: a) Ön Eleme: 1) Ön eleme, yapıtların 35 mm'lik dialanndan yapılacaktır. Ön elemeye yapıtlann orijinallerini gönderen sanatçılar yarışma dışı bırakılacaktır. 2) Dialar slayt makinesinde gösterime hazır halde, çerçeveli olarak teslim edilecektir. Belirtilen ölçüye ve özelliklere uymayan dialar yarışma dışı bırakılacaktır, 3) Sanatçılar, her bir yapıt için (isteğe bağlı olarak) fazladan üç dia gönderebilirler. Fazladan gönderilen bu üç dianın, yapıtın detaylannı göstermesi gerekir, 4) Dıa çerçeveleri üzerine, yarışma şartnamesiyle birlikte tarafınıza ulaşmış "dıa etiketleri" yapıştırılacaktır. Dia etiketlerinin eksiksiz doldurulması ve etiket üzerine, yapıtın gösterilme yönünü belirten bir ok işareti konulması gerekmektedir, 5) Yanşmaya birden fazla yapıtla katılan sanatçılar, yapıtlannı gösteren dialara bir sıra numarası vermelidirler. 6) Dia eti keti erin deki bilgilerle, katılma formunda belirtilen bilgilerin birbiriyle aynı olması gerekmektedir. Yapıt adlan, numaralan vb. bilgilerin etikette ve katılma formunda aynı olmaması halinde, yapıtlar yarışma dışı bırakılacaktır. 7) Yanşmaya katılacak dialar, tarafınıza ulaşmış matbu zarfların içine yerleştirilerek, APS ile taahhütlü olarak gönderilmeli veya Yarışma Merkezi'ne dia alındı makbuzu karşılığı elden teslim edilmelidir. 8) Diaların, tarafınıza ulaşmış matbu zarfların içine yerleştirilmesi ve zarf üzerinin eksiksiz doldurulması mecburidir. Zarf üzeri doldurulmamış ve/veya başka bir zarf ile gönderilmiş dialar sahiplerine iade edilmeyecektir. 9) Dialann son teslim tarihi 20 Mart 1998'dir, Postadan kaynaklanan gecikmeler de dahil olmak üzere, başka herhangi bir nedenden dolayı belirtilen tarihten sonra tarafımıza ulaşmış dialar kesinlikle yarışma dışı kalacaktır. 10) Ön eleme, Mart 1998 tarihlerinde istanbul'da toplanacak Seçici Kurul tarafından yapılacak, yanşma sonuçlan sanatçılara posta ile yazılı olarak bildirilecektir. b) Son Eleme: 1) Yapıtlan son elemeye katılmaya hak kazanan sanatçılar yapıtlannın orijinallerini, kendilerine yazı ile belirtilmiş adrese teslim edeceklerdir. 2) Yapıt onjinalleri makbuz karşılığında elden teslim edilecek veya harcamalar kendilerine ait olmak üzere kargo İle gönderilecektir, 3) Orijinal yapıtların arkasına, okunaklı şekilde yazılmış aşağıdaki bilgileri içeren bir etiket eklenecektir: a) Sanatçının: Adı-soyadı, yazışma adresi ve telefon numarası. b) Yapıtın: Adı, boyutu, tekniği, yapım tarihi ve fiyatı. 4) Yapıt orijinallerinin son teslim tarihi 17 Nisan 1998 Cuma günüdür. Kargo gecikmesi de dahil olmak üzere, başka herhangi bir nedenden dolayı belirtilen tarihten sonra tarafımıza ulaşmış yapıtlar değerlendirmeye alınmayacaktır. 5) Son eleme, Nisan 1998 tarihlerinde İstanbul'da toplanacak Seçici Kurul tarafından yapılacaktır. Yarışma sonuçları basın aracılığıyla ilan edilecek ve ayrıca sanatçılara posta ile yazılı olarak duyurulacaktır. VII) DİA VE YAPITLARIN İADESİ: 1) Ön değerlendirme sonucunda elenen ve son değerlendirmeye alınmayan yapıtlann dialan en geç 24 Nisan 1998 Cuma gününe dek sanatçılar tarafından geri alınmalıdır. Belirtilen tarihe kadar geri alınmamış dialardan Esbank sorumlu değildir. 2) Son değerlendirme sonucunda ödül almaya ve sergilenmeye değer görülmeyen yapıtların orijinalleri en geç 25 Mayıs 1998 Pazartesi gününe dek sanatçılar tarafından geri alınmalıdır. Belirtilen tarihe kadar geri alınmamış orijinal yapıtlardan Esbank sorumlu değildir, 3) Sergilenmeye değer görülen yapıtların orijinalleri İstanbul ve Anadolu sergileri bitiminde Esbank tarafından sanatçılara iade edilecektir. VIII) DİĞER KOŞULLAR: 1) Dialar ve orijinal yapıtlar, Esbank'a teslim edildiği tarihten itibaren, geri alınıncaya kadar Esbank'ın sorumluluğundadır. Diaların ve orijinal yapıtların elden ya da kargo ile Esbank'a teslim edilmesine kadar geçen süre içinde ve Esbank'tan geri alınması sonrasında meydana gelebilecek hasarlardan Esbank sorumlu değildir. 2) Sergilenmeye değer görülen yapıtlar, uzman kuruluşlarca taşınacak ve sergilenecektir. Anadolu turnesi boyunca yapıtlar, Esbank tarafından "taşıma sigortası" ve sanatçının belirttiği fiyat üzerinden "eser sigortası" kapsamına alınacaktır, 3) Yapıtın sergilenmesi esnasında, sergiyi gezenler tarafından yapıta verilebilecek zararlar sigorta kapsamında değildir ve Esbank'ın hiçbir sorumluluğu yoktur. Böyle bir durumda, serginin gerçekleştiği galerinin müdüründen, imzalı "Hasar Tutanağı" alınacak ve sanatçıya beyan edilecektir. 4) Yanşmaya katılan sanatçılar, yapıtlannın duyuru amacıyla medyada kullanılmasını kabul ederler, 5) Yanşmaya katılan sanatçılar, yukarıdaki tüm koşullan kabul etmiş sayılırlar, Dia gönderme ve yazışma adresi: ESBANK XIV. YUNUS EMRE RESİM YARIŞMASI YARİŞMA MERKEZİ: Esbank TAŞ. Reklam ve Halkla ilişkiler Müdürlüğü Adres: istiklal Cad. Odakule İş Merkezi Kat 12 Galatasaray İstanbul Tel : (0-212) (19 hat) Dahili: 2621, 2622, 2623, 2624, 2625 Faks : (0-212)

6 İSTANBUL BÜYÜKSEHÎR BELEDİYESİ TARİH SAAT HARBİYE M. ERTUĞRUL SAHNESİ Tel: (0.212) FATİH REŞAT NURİ SAHNESİ Tel: (0.212) ÜSKÜDAR M. CELAL SAHNESİ Tel: (0.216) KADIKÖY H.TANER SAHNESİ Tel: (0.216) GAZİOSMANPAŞA SAHNESİ Tel: (0.212) HARBİYE CEP TİYATROSU Tel: (0.212) Mart P.tesi Everest My Lord 3 Mart Salı Evlilik (Saat: 15.OO-2O-30) 4 Mart Çarşamba Diğerlerinin Adı Ali Diğerlerinin Adı Ali Kuyruklu Yıldız Altında Kuyruklu Yıldız Altında Ahududu Ahududu Huzur Huzur Gülme Komşuna!.. (Orta O.) Gülme Komşuna!.. (Orta O.) 5 Mart Perş Diğerlerinin Adı Ali Kuyruklu Yıldız Altında Ahududu Huzur Gülme Komşuna!.. (Orta O.) Evilk (Saat;! 5.O0) 6 Mart Cuma Diğerlerinin Adı Ali Kuyruklu Yıldız Altında Ahududu Huzur Gülme Komşuna!.. (Orta O.) Evlilik (Saat Mart Cumartesi Büsküvi Adam (Ç.O) Diğerlerinin Adı Ali Diğerlerinin Adı Ali Ne Hepsi Ne Hiçbiri (Ç.O.) Küçük Nasrettin (Ç.O.) <\h Karagöz Vah Karagöz (Ç.O.) Kuyruklu Yıldız Altında Kuyruklu Yıldız Altında Ahududu Ahududu Huzur Huzur Krala Oyun (Ç.O.) Gütme Komşuna!.. (Orta 0.) Gülme Komşuna!.. (Orta O.) 8 Mart Pazar 9 Mart P.tesi 10 Mart Salı 11 Mart Çarşamba 12 Mart Perş. 13 Mart Cuma 14 Mart Cumartesi 15 Mart Pazar 16 Mart P.tesi 17 Mart Salı 18 Mart Çarşamba 19 Mart Perş. 20 Mart Cuma 21 Mart Cumartesi Büsküvi Adam (Ç.O) Diğerlerinin Adı Ali Diğerlerinin Adı Ali Everest My Lord Godot'yu Beklerken Godot'yu Beklerken Godot'yu Beklerken Godot'yu Beklerken Büsküvi Adam (Ç.O) Godot'yu Beklerken Godot'yu Beklerken Büsküvi Adam (Ç.O) Alaaddin'in Sihirli Lambası (Ç.O.) Godot'yu Beklerken Godot'yu Beklerken Everest My Lord Kafkas Tebeşir Dairesi Kafkas Tebeşir Dairesi Kafkas Tebeşir Dairesi Kafkas Tebeşir Dairesi Büsküvi Adam (Ç.O) Kafkas Tebeşir Dairesi Kafkas Tebeşir Dairesi Ne Hepsi Ne Hiçbiri (Ç.O.) Kuyruklu Yıldız Altında Kuyruklu Yıldız Altında Ahududu Ahududu Ahududu Ahududu Alaaddin'in Sihirli Lambası (Ç.O.) Ahududu Ahududu Ahududu Ahududu Gülme Komşuna!.. (Orta O.) Gülme Komşuna i.. (Orta O.) Gülme Komşuna!.. (Orta O.) Gülme Komşuna!.. (Orta O.) Alaaddin'in Sihirli Lambası (Ç.O.) Gülme Komşuna!.. (Orta O.) Gülme Komşuna!.. (Orta O.) Küçük Nasrettin (Ç.O.) Mı Karagöz Vah Karagöz (Ç.O.) Ahududu Huzur Ahududu Huzur Koca Sinan Eski Fotoğraflar Koca Sinan Eski Fotoğraflar Koca Sinan Eski Fotoğraflar Koca Sinan Eski Fotoğraflar Küçük Nasrettin (Ç.O.) Ne Hepsi Ne Hiçbiri (Ç.O.) Ah Karagöz Vah Karagöz (Ç.O.) Koca Sinan Eski Fotoğraflar Kuyruklu Yıldız Altında Koca Sinan Eski Fotoğraflar Kuyruklu Yıldız Altında Küçük Nasrettin (Ç.O.) Ne Hepsi Ne Hiçbiri (Ç.O.) Ah Karagöz Vah Karagöz (Ç.O.) Koca Sinan Eski Fotoğraflar Kuyruklu Yıldız Altında Koca Sinan Eski Fotoğraflar Kuyruklu Yıldız Altında Lüküs Hayat Krala Oyun (Ç.O.) Gülme Komşuna!.. (Orta O.) Gütme Komşuna!. (Orta O.) Kuyruklu Yıldız Altında Kuyruklu Yıldız Altında Kuyruklu Yıldız Altında Kuyruklu Yıldız Altında Ibiş'in Rüyası Derya Gülü Lüküs Hayat Ibiş'in Rüyası Derya Gülü Lüküs Hayat Ibiş'in Rüyası Derya Gülü Lüküs Hayat Ibiş'in Rüyası Derya Gülü Küçük Nasrettin (Ç.O.) Ne Hepsi Ne Hiçbiri (Ç.O.) Ah Karagöz Vah Karagöz (Ç.O) Lüküs Hayat Lüküs Hayat Ibiş'in Rüyası Ibiş'in Rüyası Derya Gülü Derya Gülü Evlilik (Saati ) Evlilik (Saat: 15.00) Evlilik (Saat: 15.00) ' B.G.B. Daha-Vasati Dört Kişi (Saat: ) "B.G.B. Daha Vasati Dört Kişi (Saat: 15.00) "B.G.B. Daha-Vasati DÖrt Kişi {Saat: 15.00) 22 Mart Pazar 23 Mart P.tesi 24 Mart Salı 11, Büsküvi Adam (Ç.O) Kafkas Tebeşir Dairesi Kafkas Tebeşir Dairesi Everest My Lord Alaaddin'in Sihirli Lambası (Ç.O.) Küçük Nasrettin (Ç.O.) Gülme Komşuna!.. (Orta O.) Gülme Komşuna!.. (Orta O.) Lüküs Hayat Lüküs Hayat (20.30) Ne Hepsi Ne Hiçbiri (Ç.O.) Ibiş'in Rüyası Ibiş'in Rüyası Ah Karagöz Vah Karagöz (Ç.O.) Derya Gülü Derya Gülü "B.G.B Daha - Vasati Dört Kişi (Saat:15.0O-2G.3Û) 25 Mart Çarşamba Lüküs Hayat Lüküs Hayat Eski Fotoğraflar Eski Fotoğraflar Derya Gülü Derya Gülü Evlilik Evlilik Halay Halay 26 Mart Perş Lüküs Hayat Eski Fotoğraflar Derya Gülü Evlilik Halay 'B.G.B. Daha Vasati Dört Kişi (Saat: 15.00) 27 Mart Cuma Lüküs Hayat Eski Fotoğraflar Derya Gülü Evlilik Halay 'B.G.B. Daha -Vasati Dört Kişi (Saati 5.00) 28 Mart Cumartesi Lüküs Hayat Lüküs Hayat Eski Fotoğraflar Eski Fotoğraflar Derya Gülü Derya Gülü Evlilik Evlilik Halay Halay 29 Mart Pazar Lüküs Hayat Lüküs Hayat (20.30) Eski Fotoğraflar Eski Fotoğraflar Derya Gülü Derya Gülü Evlilik Evlilik Halay Halay

7 Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Savaşkan Gedik, Nihal Kuyumcu, Halkla İlişkiler Müdürü: Gülsün Yurtdışı: 100 DM/50$ Müdürü: Tiyatro Yapım Yayıncı Emre Koyuncuoğlu, Hülya Nutku, Paydak İdari Sekreter: Nuray Tiyatro Yapım Yayıncılık Tic. lık Tic. ve San. Ltd. Şti adına: Handan Salta, Rengin Uz,Yılmaz Aysar Teknik Müdür: Erkut ve San. Ltd. Şti. Firuzağa Mah. Mustafa Demirkanlı Genel Onay Reklâm Müdürü: Arıburnu Dizgi: Nuray Lale Ağahamamı Sok. 5/3 Cihangir Yayın Yönetmeni: Dikmen Saadettin Kılıç, Reklâm Hukuk Danışmanı: Fikret İlkiz İstanbul Telefon: (0.212) Gürün Yazarlar: Ahmet Cemal, Sorumlusu: Handan Erdoğan Ofset Hazırlık: Tiyatro Yapım ftbc (0.212) Ahmet Levendoğlu. Tiyatro Kulübü-Satış-Abone: Baskı: Stil Matbaası Abone Posta Çeki: Tiyatro Yapım Redaksiyon: A. Nalân Özübek Sedat Bilgin Çocuk Tiyatrosu Bedeli: Kurumlar Banka Hesap No: T. İş Bankası Katkıda Bulunanlar: Tijen Proje Sorumlusu: Duygu Atay Abone Bedeli: TL Cihangir Şb MART 9 SAYI T İ Y A T R O D E R G İ S İ 9 EDİTÖRDEN Dikmen Gürün/ S. 7 HABERLER/S 9 BU AY SAHNEDEKİLER/ S 12 ÖZEL HABER: "EĞİTİM PROGRAMINA ÇAĞRI Mustafa Demirkanlı I S.16 ULUSLARARASI İSTANBUL ÇOCUK TİYATROSU FESTİVALİ VE EĞİTİM PROGRAMI BAKIŞ: BRECHT VE ENSEMBLE Yılmaz Onay / S. 18 INTERNATIONAL İSTANBUL CHILDREN'S TH EATRE FESTİVAL AND WORK-SHOP PERDE ARASI Ahmet Cemal/ S. 23 STAND UP COMEDY TİYATRO MUDUR? Hülya Nutku/ S. 24 İZDÜŞÜM Ahmet Levendoğlu / S. 31

8 SÖYLEŞİ: DÜNYAYA "BALKON'DAN BAKMAK Rengin Uz/ S. 32 SÖYLEŞİ: GÜLRİZ SURURİ'NİN SÖYLEYECEKLERİ VAR... Rengin Uz/ S. 35 ELEŞTİRİ: "BAŞIMIZ DİK YÜRÜYORUZ ÇÜNKÜ GIRTLAĞIMIZA KADAR BOKA BATTIK!" Handan Salta / S ELEŞTİRİ: KOZALAK Emre Kovuncuoğlu / S ELEŞTİRİ: BÜSKÜVİ ADAM Nihal Kuyumcu / S 44 AMATÖR TİYATROLAR BİLDİRİSİ: Yılmaz Onay/ S. 47 ELEŞTİRİ: "BENİM GİBİ DÜŞÜNDÜĞÜNÜZ ZAMAN MESELE YOK" MU? Dilek Öztekin / S. 48 İNCELEME: FEMİNİST TİYATRO (II) Tijen Savaşkan Gedik / S. 50 TİYATRODAN ÖNCE... TİYATRODAN SONRA... / S 57

9 EDİTÖRDEN Dikmen Gürün Dergimiz sayfalarında bu ay yine ilgi çekeceğine inandığımız inceleme yazıları, eleştiriler ve söyleşilerin yanı sıra Mustafa Demirkanlı'nın kişisel gayretleriyle kotarma yolunda olduğu "1. Uluslararası İstanbul Çocuk Tiyatrosu Festivali ve Eğitim Programı" da yer alıyor. Demirkanlı ile dergide çalışmaya başladığım yıl, 1994'te tanıştık ve daha ilk tanıştığımız gün bu tasarısından uzun uzun söz etmişti... O günden bu yana çok şeyler yaşandı Tiyatro... Tiyatro... ailesi içinde. Güzellikler, zorluklar hep çakıştı. Zorluklar aşıldı, aşılıyor. Şimdi ise aşılması gereken yeni bir zorluk söz konusu Tiyatro... Tiyatro... için. Elbette bu zorluk bir takım güzellikleri de beraberinde getirecek. "1. Uluslararası İstanbul Çocuk Tiyatrosu Festivali ve Eğitim Programı" çalışmalarını bu alana yoğunlaştırmış tiyatro insanları için sağlıklı bir tartışma ortamı hazırlayacak kuşkusuz. Öncelikle İstanbul Üniversitesi Tiyatro Bölümü Başkanı Zehra Ipşiroğlu ve onunla Eğitimde Tiyatro programında çalışan öğrencileri ve İzmir 9 Eylül Üniversitesi de Mustafa Demirkanlı'ya el veriyorlar. Umalım ki Kültür Bakanlığı'nın kısıtlı maddi katkılarının yanı sıra Festival diğer kuruluşlardan da destek alarak geleceğe umutla bakabilir 0

10 HABERLER... I. Uluslararası Kocaeli Sokak Tiyatroları Festivali Kocaeli Fuarı bu yaz uluslararası bir festivale ev sahipliği yapacak. I. Uluslararası Kocaeli Sokak Tiyatroları Festivali, Kocaeli Kültür Sanat ve Ticaret Fuarı '98 kapsamında, 15 Temmuz - 15 Ağustos 1998 tarihleri arasında gerçekleştirilecek. Tüm profesyonel ve amatör tiyatro gruplarının başvurusuna açık olan festivale katılacak projeler, İzmit Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu Genel Sanat Yönetmenliği ve Kocaeli Fuar Müdürlüğü tarafından seçilecek. Açık havada ve fuar ortamında sergilenecek olan performansların mali giderleri ve sanatçıların fuarda bulundukları tarihler arasındaki gereksinimleri fuar müdürlüğü tarafından karşılanacak. Konuya ilişkin bilgiler ve festival yönetmeliği, İzmit Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu ve Kocaeli Fuar Müdürlüğü'nden temin edilebilir. Kartal Sanat İşliği Tiyatrosu Kendi Salonunda Kartal Sanat İşliği Tiyatrosu, sezonunda perdelerini ilk kez kendi yerleşik sahnesinde açtı. "...On dört yıldır sürdürdüğümüz tiyatro yürüyüşümüz sonunda, yerleşik salonumuza kavuştuk." Bir kültür merkezi mantığıyla oluşturulan salonda sanatın tüm alanlarına açık etkinliklerle de izleyicilerin karşısında olacaklar. Halk Sigorta ve "Afife" Balesi Geçtiğimiz yıl başlattığı "Afife" Tiyatro Ödülleri ve tiyatroların altyapı sorunlarını çözümleme yolunda attığı önemli adımlarla dikkatleri çeken Halk Sigorta sanata destek yelpazesini genişletiyor yılının Cumhuriyetin 75. yılı, Türk Balesi'nin 50. yılı ve Halk Sigorta'nın kuruluşunun 55. yılı olması nedeniyle bu üç anlamlı yıldönümünün buluşmasını kutlamak amacıyla; Türk tiyatro tarihinde sahneye ilk çıkan müslüman Türk kadını olarak önemli bir yeri olan Afife Jale'nin yaşamını konu alan "Afife" adlı bir bale eserini Türk izleyicisine sunmaya hazırlanıyor. "Afife" balesinin sanat danışmanı; Haldun Dormen, müzik danışmanı; Rengim Gökmen, besteci; Turgay Erdener ve koreograf; Beyhan Murphy. Juliette Binoche Tiyatro da Ünlü Fransız sinema oyuncusu Juliette Binoche 28 Mart tarihine kadar Londra'da Almeida Tiyatrosu'nda geçen yıl Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali'nin konuğu olan yönetmen Jonathan Kent'in sahneye koyduğu Pirandello'nun "Çıplak" oyununda başrolü oynuyor. Film çekimleri nedeniyle çok kısa bir süre için sahnede kalacak oyunun Mart sonunda bir haftalık bir Paris turnesi de söz konusu. "Çıplak"ın biletleri şimdiden tükenmiş durumda. Moskova Sanat Tiyatrosu New York'ta Moskova Sanat Tiyatrosu, Amerika'ya ilk ziyaretini 1922'de yapıyor ve bu ziyaret Amerikan tiyatro dünyasını adeta sarsıyor. İkinci turne 1965 yılında gerçekleşiyor ve Marlon Brando, Paul Nevvman, Dustin Hoffman gibi sanatçılar pek çok şeyler öğreniyorlar onlardan. Ve 1998'de, Şubat'ın son haftasında Moskova Sanat Tiyatrosu üçüncü kez uzandı yeni dünyaya. Oleg Efremov'un yorumladığı Anton Chekhov'un "Üç Kızkardeş"ini üç gün süreyle sergiledi. Topluluk ülkenin belli başlı sanat merkezlerini de dolaşıyor. Paul Simon Müzikali Broadway'de Amerikan pop müziğinin son 30 yıldır adından en çok söz ettiren isimlerinden biri olan Paul Simon "Capeman" adlı müzikali ile Broadvvay'de fırtınalar estiriyor. Eleştirmenlerin bir kısmı "müzikal harika, ama gösteri hayır" derken, bir kısmı da Portoriko'lu Salvador Agron'un 1950'lerde geçen öyküsünü yere göğe koyamıyor. Her iki kesimin de birleştikleri ortak nokta Bob Crovvley'in çarpıcı sahne tasarımı. Bob Crovvley'i 9. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali izleyicisi "Kral Lear'ln Aya Irini'ye oturtulan dekorlarından anımsayacaktır. Hikaye Okuma Nursen Karas'ın "Paralı Yağmur", "Kalıpsız Deve", Tuzlu Yağmurlar", "Türkü Olan Kadınlar", "Konuşmak: Yaşamın Yarısı", "Kuyruğuna Kuşlar Konan" ve "Kara Kediler" isimli hikayelerinden oluşan kolajı, Esen Özman'ın düzenlemesiyle, Esen Özman Zeynep Erkekli ve Nursen Karas Ak "Hikaye Okuma" etkinliği adı altında 10 Mart saat 19.00'da Fransız Kültür Merkezi'de sergiliyorlar. "Konuşmak: Yaşamın Yarısı" adlı programda peçeli ve bikinili kadınlarımız arasındaki geçiş dönemi kadınının yaşamından, bir tema bütünlüğü içindeki hikâyelerle kesitler veriliyor. 10

11 TOBAV'ın Opera ve Bale Ödülleri Sahiplerini Buldu TOBAV Opera ve Bale Ödülleri, 24 Şubat 1998'de Cumhurbaşkanlığı Köşkünde düzenlenen bir törenle sahiplerini buldu. Ödül töreninde bir konuşma yapan Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel; "Sanatın ve kültürün toplumun tüm tabakalarına yayılmasını, Fülüt), ışık tasarımcısı Vedat Hızel (Dudaktan Kalbe, Tosca)'ya verildi. Bale Ödülleri de Şef Rauf Abdullayev, koreograf Andre Prokovsky, kadın dansçı Arzu Dirin, erkek dansçı Volkan Ersoy, dekor tasarımcısı Alexander Vassiliev, kostüm tasarımcısı Mine Erberk, ışık tasarımcısı Fuat Gök'e verildi. Jüri özel ödülleri de, opera dalında geçen yıl kaybettiğimiz soprano Zehra Yıldız'a, bale dalında ise uzun yıllar bale sanatına üstün hizmetler vermiş olan Meriç Sumen, Oytun Turfanda, Rengin Taş ve Özkan Aslan'a verildi. HABERLER... "Kocaeli Otomobil Dünyası" tarafından başlatıldı. Etkinliğin oyun sponsorları; "Günpaş", Kotaş", "Ek-Can", "Ekşioğlu", "Kurtlar Otomotiv", "Marmara Oto Lastik", "Tetik Lastik", "Ümit Oto Lastik", "M.Adnan Menlik Ltd. Şti." ve "İzmit Rotary Kulübü", tanıtım sponsorları ise; "Stom Mağazası", "Özen Kağıt Anbalaj" firmalarının katkılarıyla gerçekleşiyor. Yeni Bir Tiyatro Topluluğu nüfusu bir milyonu aşan her ile bir kültür merkezi yapılması gerektiğini" ifade ettikten sonra, 50. yılını kutladığımız balenin bu zaman zarfında çok yol aldığını ve her geçen gün daha çok geliştiğini, belirtip bale ve opera sanatına emeği geçen herkese teşekkür etti. Doç. Şinasi Özel, Ahter Dönmez, Prof. Dr. Sadettin Ünal, Sevgi Başman, Oğuz Elbaş, Funda Gökgücü, Müride Aksan, Muammer Öz, Gülsen Karakadıoğlu ve Tarık Ünlüoğlu'ndan oluşan seçici kurulun belirlediği Opera ve Bale Başarı Ödüllerini; Şef Rengim Gökmen (La Boheme), yönetmen Murat Göksu (La Boheme), solistler Sim Tokyürek ve Esin Talınlı (Maskeli Balo), solist Eralp Kıyıcı (Maskeli Balo), dekor tasarımcısı Savaş Camgöz (La Boheme, Maskeli Balo), kostüm tasarımcısı Nursun Ünlü (Dudaktan Kalbe, Maskeli Balo, Sihirli Denizbank Özel Ödülleri ise; Devlet Çoksesli Çocuk Korosu Şefleri Sevim Ünal ile Sadettin Ünal'a ve Ankara Devlet Opera ve Balesi Orkestrası'na verildi. Aynı günün akşamı Devlet Konukevi'nde verilen akşam yemeğinde "Sanata Evet" yazılı pastayı TOBAV Genel Başkanı Tamer Levent ile Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş birlikte kestiler. Haydi Çocuklar Tiyatroya İzmit'te Kocaeli Bölge Tiyatrosu'nun öncülüğünde gerçekleştirilen "Haydi Çocuk Tiyatroya" etkinliği çalışmaları "Genç Kocaelililer Derneği" Tiyatro dünyasına yeni bir topluluk daha katıldı. Yapımcılığını Temmuz Prodüksiyon'un üstlendiği "Kelaynak Kabare" topluluğu'nun ilk oyun "Dingildek ilişkiler" adını taşıyor. "Hastane", "Yasemince" ve "Başka istanbul Yok" dizilerini kaleme alan Ali Erdoğan'ın yazıp, Pekcan Koşar'ın sahneye koyduğu kaberede başlıca rolleri Zihni Göktay, Funda Postacı, Ali Erdoğan, Nejmi Aykar, Sezai Aydın, Hayat Atan, Tilbe Salim gibi deneyimli tiyatrocular paylaşıyor. Suat Arıkan "Anlat Şehrazat'ta İstanbul Devlet Opera ve Balesi sanatçılarından Suat Arıkan "Anlat Şehrazat" kadrosuna katıldı. Müşfik Kenter ile dönüşümlü olarak Şehriyar ve Ömer Ün-Neman rollerini paylaşacak olan Arıkan son yıllarda "Salome" ve "Tosça" gibi yapımlarda izleyicinin beğenisini kazanmıştı. Söyleşi Adnan Tönel, Dünya Tiyatrolar Günü'nde, Kabataş Kültür Merkezi' kırmızı salon'da "Uluslararası Platformda Tiyatrosuzluk" konulu bir söyleşi gerçekleştirecek. Etkinlik ücretsiz olarak izlenebilinir. 11

12 BU AY SAHNEDEKİLER Tiyatro: istanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları Yazan: Necati Cumalı Yöneten: Nedret Denizhan Dekor Tasarım: Atıl Yalkut Kostüm Tasarım: Fügen Yazıcı Işık Tasarım: Murat İşçi Müzik: Hakan Elbir Oynayanlar: Sevinç Erbulak, Ersan Uysal, Burak Davutoğlu Derya Gülü çocuk yaşta kendinden çok büyük hatta babasından bile büyük bir adama verilen Meryem'in aşk nefret, özgürlük duyguları arasında gidiş gelişin öyküsüdür. Meryem alkolik balıkçı kocası Haşim ile teknede yaşamakta ondan kurtulmak için çıkış aramaktadır. Kocası ile birlikte çalışan ve kendisine ilgi duyan Sinan'ın "kaçalım" teklifini bile "imkânsız" bulan Meryem'e göre tek çıkış kocasını öldürmektir. Ancak o zaman özgürleşebilecek ve yaşamına koparıldığı yerden devam edebilecektir. Tiyatro: Ali Poyrazoğlu Yazan: Bili Naughton Çeviren: Ali Poyrazoğlu Yöneten: Ali Poyrazoğlu Sahne Tasarımı: Barış Dinçel Kostüm Tasarım: Mudo Oynayanlar: Ali Poyrazoğlu, Suzan Aksoy, Özdemir Çiftçioğlu, Levent Can, Özden Ayyıldız, Ebru Ayyıldız, Onur Şenay, Berrak Kuş Ali Poyrazoğlu oyunu sahneleyiş nedenini şöyle açıklıyor. "Eski Çamlar Bardak Oldu"yu, toplumun en ufak birimi olan aileden topluma bakan, hoşgörü, anlayış, soğukkanlılık önerdiği için, demokrasi kavramına farklı kuşakların bakışını sergileyip tartışılması gereken sorular soran bir güldürü olduğu için sahneliyoruz." Tiyatro: Bursa Devlet Tiyatrosu Yazan: Tayfun Türkili Yöneten: Fikret Tartan Dekor-Kostüm Tasarım: Hüseyin Mumcu Işık Tasarımı: Adnan Açıkdüşünenler Oynayanlar: Cihan Büyükışık, Ayşe Akınsal, Melike Aydınoğlu Ergüzen, Kemal Okur, Erem Nala, Hikmet Orhon, Emin Gümüşkaya, Celal Bıyıklı, Veysel Kamış, Sabahattin Kılınç, Aşkın Kürşat, Ümit Kılıçel, Cengiz Erdem, Uğur Gümüşkaya, Deniz Orakçı, Cüneyt Kınık, Kamil Atlıman, Macit Doğan, Zeki Bıçakçı, Didem İşler, Filiz Mete. Toplumda yıllarca hizmet vermiş, yurtdışında görev yapmış, kültür düzeyi yüksek, artık emekli olup mütevazı yuvasında sakin bir yaşam sürmekte olan eski büyükelçi Rauf Bey ve onun sevgili eşi Muazzez Hanım'ın yaşamdan tek beklentileri çocuklarının ara sıra kendilerini ziyarez etmesi bir de sağlık afiyettir. Seri cinayetler işlenen, çete bağlantılı yargısız infazlar yaşanan ya da mafya hesaplaşmalarına tanık olunan bu ülkede, bir gün, evlerinin kapısı çalınır, içeriye bond çantalı fötr şapkalı, sırtına bıçak saplanmış bir adam girer ve onların gözü önünde düşüp ölür. Olaylar öyle gelişir ki yaşlı karı-koca serüvenin içine girmek zorunda kalır... Tiyatro: Bursa Devlet Tiyatrosu Yazan: Nezihe Araz Yöneten: Murat Karasu Sahne Tasarımı: Ethem Özbora Giysi Tasarımı: Gülhan Kırçova Işık Tasarımı: Adnan Açıkdüşünenler Oynayanlar: Feyha Çelenk Kurtuluş savaşı tarihimizin meçhul askerleri Kuvay-ı Milliye Kadınları. Onların yaşam öykülerini, kim olduklarını ne ders kitaplarında bulabilirsiniz, ne de sanatta. Ne bir oyun, ne bir opera yazılmıştır destan üstüne. Nezihe Araz, bu konudaki boşluğu doldurmuştur ve Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın, bağımsızlığın kazanılması sırasında ve sonrasında ve sonraki yıllarda sürekli takdir ettiği, ön plâna çıkartmaya özen gösterdiği "analarımızı, bacılarımızı" bu oyunda sane ışıklarına getirerek, bir kez daha anmamızı 12

13 sağlıyor onları. Tiyatro: Bursa Devlet Tiyatrosu Yazan: Aziz Nesin Yöneten: Cihan Büyükışık Dekor-Kostüm Tasarımı: Hüseyin Mumcu Işık Tasarımı: Adnan Açıkdüşünenler Oynayanlar: Emin Gümüşkaya Oyun, bir apartmanın çatı katında tek başına yaşayan bir adamın, çevresindeki canlı ya da cansız herşeye bir ad vererek onlarla olan ilişkisini, iletişimini anlatmaktadır. Bireyin yalnızlığını ortaya koyan bu oyunla, toplumdan kendini soyutlamış olan insanlara da bir mesaj verilmektedir. Tiyatro: Tiyatro Oyunevi Yazan: Sofokles Çeviren: Güngör Dilmen Yöneten: Mahir Günşiray Sahne Tasarım: Claude Leon, Selim Birsel Işık Tasarım: Yüksel Aymaz Müzik: Turgay Erdener Oynayanlar: Ayşe Selen, Ayşe Lebriz, Dikmen Seymen, Ece Eroğlu, Tümay Nazik, Evren Yazıcı, Alev Cınbarcı, Banu Akgün. Bir kadını oynamak için "kadın gibi" oynamak gerekiyorsa, bu, içinizdeki "kadın"ın örtülmesi ve hapsedilmesi demek değil midir? Bir erkeği oynamak için "erkek gibi" oynamak gerekiyorsa, bunun için erkek olmaya gerek var mıdır? "Oynamak" isteyenler belirli bir oyunu oynamak gerekiyorsa, bu, onların oynama isteğini kısıtlar mı? "Biz" diyebilmek için "onlar"a ihtiyaç var mıdır? Bölücülüğün buradan başladığı düşünülebilir mi? Tiyatro: Diyarbakır Devlet Tiyatrosu Yazan: Moliere Çeviren: O. Veli Kanık Yöneten: Nesrin Kazankaya Dekor Tasarım: Gürel Yontan Işık Tasarım: Selim Yıldız Moliere'in 1664'de "Tartuffe"ü yazdığı yıldan itibaren neredeyse ölümüne dek çektiği acılar, çağımızda ürkütücü bir tırmanışa geçen din-yobazlık, radikal kör hedefler ve bu bağlamda oluşturulan cepheler olgularıyla büyük benzerlikler taşımaktadır. Asıl tehlikeli olanın inanç bazında algınlıklar ve karşı çıkışlar olmayıp, belli hedeflerde kilitlenmiş örgütlü hareketler olduğunu, oyun tarih içindeki kendi macerasıyla kanıtlıyor. Tiyatro: Hadi Çaman Yeditepe Oyuncuları Yazan: Jelena Kohout Çeviren: Hale Kuntay Yöneten: Macit Koper Oynayanlar: Hadi Çaman, Tolga Çevik, Recep Yener, Emel Pala, Şahin Şeker, Ertuğrul Özdal, Füsun Erbulak. Oyunun kahramanı yalnız bir adam. Bu adamın, tek dostu köpeğiyle arasındaki ilginç, duyarlı ilişki konu alınıyor. Yalnızlığıyla başa çıkabilmek için köpeğine konuşmayı öğretiyor adam ya da kendi içine dönerek, kendisini irdeleyerek içindeki köpeği açığa çıkarıyor. 13

14 Tiyatro: Tiyatro Stüdyosu Yazan: Jean Genet Çeviren: Başar Sabuncu Yöneten: Başar Sabuncu Dekor Tasarım: Duygu Sağıroğlu Kostüm Tasarım: Sevim Çavdar Müzik: Selik Atakan Oynayanlar: Zuhal Olcay, Haluk Bilginer, Ahmet Levendoğlu, Derya Alabora, Salih Sarıkaya, Bülent Yarar, Şebnem Sönmez, Celal Perk, Güven Kıraç, Alptekin Serdengeçti, Sema Keçik. "Balkon" insanın varlık, yaşama, kimlik nedenleri üzerine bir oyun. "Balkon" dünyanın kendisi, yönetmen Başar Sabuncu'ya göre. Daha doğrusu kerhane dünyanın kendisi, Balkon da kerhanenin balkonu. Toplumsal yaşama başladığından itibaren insanın gerçekliğini yitirdiğini düşünüyor Genet. Ona göre insanlar maskelerle dolaşıyorlar. Tiyatro: Studio Oyuncuları Yazan: Samuel Beckett Çeviren: Reha Erdem Yöneten: Şahika Tekand Dekor Tasarım: Esat Tekand Oynayanlar: Akın Cinbarcı, Sevtap Insel, Sedat Kalkavan, Uğur Koza, (Güven İnce) "Oyun Sonu"nda topluluğun daha önceki ürünlerinde olduğu gibi sistem ve sistemin içerisindeki insanın tragedyası sorgulanıyor. Oyuncu sahne üzerinde (oyun alanında) oyun sürecinde tüm olup bitene gönüllü olarak maruz kalırken hem fiziksel hem düşünsel olarak bir ip canbazının durumuyla örtüşüyor. Bu performatif oyunculuk ile iki ayrı gerçeklik olan hayat ve sahne, teatral eğlence öğesinin öne çıkarılmasıyla oyun düzleminde sunuluyor. Tiyatro: Studio Oyuncuları Yazan: Harold Pinter Çeviren: Ergun Sav Yöneten: Şahika Tekand Dekor Tasarım: Esat Tekand Oynayanlar: Sedat Kalkavan, Yiğit Özşener. (Akın Cınbarcı, Hakan Milli, Sara Alkan, Savaş Mutlu, Ulushan Ulusman) "Git-Gel Dolap" Studio Oyuncuları'nın ilk Harold Pinter yorumu. Bu yorumda oyun örgüsünün içinde barındırdığı şiddetin yanı sıra, oyuncular da oyun alanı içerisinde rejinin şiddetine maruz kalıyorlar. Seyirci ise performatif olanla eğlenirken aynı zamanda da kendi hayat gerçeğiyle göz göze geliyor. Tüm bu gerçekle teknoloji ve süslemeden kaçınılarak doğrudan teatral insan (oyuncu) malzemesiyle yansıtıyor. 14

15 BU AY SAHNEDEKİLER Yazan: Max Aub Çeviren: Memet Baydur Uyarlayan-Yöneten: Cezmi Baskın Oynayan: Cezmi Baskın Memet Baydur'un çevirisiyle Max Aub'un "Örnek Suçlar" adlı kitabından uyarlanan "Tek Kişilik Kalabalık Cinnet Gösterisi"; ölümün anlamsızlığını, trajikomikliğini, kısalığını, kötü kokusunu, haksızlığını anlatırken, ilk bakışta absürt denebilecek gündelik cinayetlerden yola çıkarak, bugün içinde yaşadığımız cinnet toplumunun güleryüzlü eleştirel bir sergilenişi. Tiyatro: Kenterler Yazan: Eric-Emmanuel Schmitt Çeviren: Serap Babür Yöneten: Mehmet Birkiye Dekor Tasarım: Osman Şengezer Kostüm Tasarım: Behremet Kervangül Işık Tasarım: Yüksel Baydın Oynayanlar: Müşfik Kenter, Bekir Aksoy Helen adlı bir kadını seven, Norveç'te ıssız bir adada tek başına yaşayan Nobel ödüllü Abel Znorko ile onunla bir söyleşi yapmak üzere evine gelen gazeteci Erik Larsen arasında geçer. Aşkın ve sevginin felsefesinin irdelendiği, zaman zaman seyirciyi hayrete düşüren diyaloglar üzerine kurulan oyunda, sıradışı insanların, sıradışı öykülerinden bir kesit sunulmakta. Tiyatro: Studio Oyuncuları Yazan: Samuel Beckett Çeviren: Hamdi Koç Yöneten: Şahika Tekand Dekor Tasarım: Esat Tekand Oynayanlar: Nükhet Akkaya, Sara Alkan, ItırArditi, Mehmek Atak, Cem Bender, Yaman Çeri, Kıvanç Ergun, Murat Ergun, Banu Fotacan, Sevtap insel, Mark Levitas, Tümay Nazik, Yeşim Özsoy, Şafak Sözen, Karin Yereçyan, (Telma Berberyan, Sanem Öge, Ahmet Sarıcan) Studio Oyuncuları, 4 sezon sonra Beckett'in "Beş Kısa Oyunu"nu yeniden yorumluyor. Bu yorumda da oyun alanında oyunu işletme ilkesi performanslarla fiile geçiyor, tüm olup bitenin doğrudan insan-oyuncu malzemesiyle var edilmesi öngörülüyor. O an ve alanda ortaya çıkan performatif oyunculuk da seyredeni ve oynayanı bir cins sirk içersine alıyor. 15

16 ÖZEL HABER "1. Uluslararası İstanbul Çocuk Tiyatrosu Festivali ve Eğitim Programının 1. Aşaması Nisan'da Başlıyor "EĞİTİM PROGRAMI"NA Mustafa Demirkanlı ÇAĞRI Türkiye'de, çocuk tiyatrosu alanında yeni bir sayfa açacağına inandığımız "1. Uluslararası İstanbul Çocuk Tiyatrosu Festivali ve Eğitim Programı" önümüzdeki ay, yaklaşık 3 ay sürecek olan maratonuna başlıyor. Üç aşamada gerçekleşecek olan maratonun 1. aşaması olan "Eğitim Programı", 13 Nisan - 23 Mayıs tarihleri arasında gerçekleşecektir. Tiyatro eğitimli, profesyonel tiyatroculara açık olan "Eğitim ProgramT'na katılmak isteyenler şu şekilde belirlenecektir; a) Azami 25 kişi ile sınırlı olan katılımcılar için kurumlara belirli kontenjanlar ayrılmıştır. Kurumlar, kendi çocuk tiyatrosu birimlerini kurmaya yönelik çalışmalar yapmak istiyorlarsa, ki istemelidirler, bu birimleri oluşturacağını düşündüğü elemanlarını çocuk tiyatrosunda uzmanlaşmaya yönelik ek bir ihtisas programından geçmek üzere dergiye bildireceklerdir. b) Halen çocuk tiyatrosu yapan özel çocuk tiyatroları, birer elemanını bu programı izlemek üzere belirleyip bildirebilirler. c) Konservatuvarların veya diğer tiyatro eğitimi veren kuruluşların son sınıf öğrecileri veya yeni mezunlarından çocuk tiyatrosu yapmak, çocuk tiyatrosunda uzmanlaşmak isteyenler doğrudan başvurarak yapılacak ön elemeye katılabilirler. Katılımcılardan istediğimiz, 6 hafta ve haftada 6 gün sürecek "Eğitim Programı"nın tamamına katılmalarıdır. Bugüne kadar gözardı edilmiş olan çocuk tiyatrosu eğitiminin ve uygulamalarının bu programdan sonra daha özenli, dikkatli ve daha donanımlı olarak gerçekleştirileceğine inanmaktayız. Her şeyin bu programla çözüleceğine inanmadığımız gibi, ilk yıldan elimizde kalmasını beklediğimiz tek somut şey ise; çocuk tiyatrosu ayrı bir uzmanlık alanıdır, eğitimi ve uygulaması da ayrıdır ve büyüklere yapılan tiyatrodan çok daha dikkat, özen ve sorumluluk ister. 2. Aşama: "Türkiye Çocuk Tiyatroları Kurultayı". 1-3 Mayıs 1998 tarihleri arasında, Alaçatı'da gerçekleştirilecek olan kurultay çalışmaları da son aşamasına gelmek üzeredir. Katılımcıları belirlemek üzere yaklaşık iki aydır yaptığımız çalışma tamamlanmak üzeredir. İlgili tüm kurum, kuruluş ve kişilere yazarak katılmasını önerdikleri isimleri ve kurultay çalışma programına yönelik eleştiri ve katkılarını istedik. Bize ulaşan isimler ve bizim saptadığımız isimlerin yine de eksik olacağından duyduğumuz kuşku devam etmektedir. Sizlerden de katılmasını önereceğiniz isimleri bekliyoruz. 3. Aşama: Festivalin gösteri bölümü 8-21 Haziran tarihleri arasında İstanbul'da 15 ayrı mekânda gerçekleşecektir. Şu ana kadar açılış oyunları da dahil olmak üzere 8 yabancı topluluk belirlenmiş, son 2 topluluğun belirlenme çalışmaları devam etmektedir. Festivale Türkiye'den katılacak toplulukları belirlemek için oyunları izleme çalışmaları da devam etmektedir. "1. Uluslararası istanbul Çocuk Tiyatrosu Festivali ve Eğitim Programı" sadece çocukların değil, hepimizin. Bizim başlattığımız bu çalışmada bize en güçlü desteklerden biri de genç arkadaşlarımızdan gelecektir. Festivalde bizlerle çalışmak isteyen gönüllü gençlere kapımız ardına kadar açık. Gelin, görüşelim. Burada sunduğumuz, "Eğitim Programı"nı inceledikten sonra katılım konusundaki bizlerle temas kurabilirsiniz. "Eğitim Programına" katılım ücretsizdir, önemli olan çocuk tiyatrosu alanında uzmanlaşmak istemeniz. 16

17 EĞİTİM Dramaturgi ve Tiyatro Pedagojisi: Tarih: Nisan 1998 (6 gün) Programı yürütenler: Stefan Fischer-Fells ve Kirştin Hess (Grips Tiyatro) Seminerin ana başlıkları: Çocukların günlük yaşamlarından çıkarak, doğru bir gözlemle saptanmış çocuk oyunlarını kullanmak (Araştırma aşaması) Çocuk oyunlarını, çocuk gerçeği ile sahnelemeye çalışmak. (Dramaturgi aşaması) Çocuk oyunları, çocuklarla oluşur. Çocuk oyunları çocuklara ti yatroya gitme zevkini vermelidir. Çocuk oyunları, verdikleri etki açısından kontrol edilmelidir. (Pedagojik açıdan, oyundan önce ve sonrayı kapsayan çalışmalar.) Fischer-Fells, bu programa dramaturgları, tiyatro bilimcilerini ve pedagogları sahne uygulaması da yapmak üzere bekliyor. Oyun Yazımı Semineri Tarih: Nisan 1998 (5 gün) Programı yürüten: Anja Tuckermann (Grips Tiyatro) Seminerin ana başlıkları: İstediğim ana konuyu nasıl bulabilirim? Nasıl yazmaya başlamalıyım? ayrıca, çeşitli tekniklerle oyun yazımı konusunda ön bilgiler verilecektir. Tuckermann'ın programında Grips Tiyatrosu'nda sahnelenen iki oyununun yazım aşamaları ve yazımdan sonra leri bir dramaturgi tekniğiyle nasıl sahneleme aşamasına geldiği örneklerle anlatılacaktır. Çocuk Tiyatrosunda Dekor-Kostüm: Tarih: 27 Nisan 1998(1 gün) Programı yürüten: Yrd. Doç. Dr. Deniz Mutlu (9 Eylül Üniversitesi) Çocuk Tiyatrosunda Işık: Tarih: 28 Nisan 1998(1 gün) Programı yürüten: Öğretim Görevlisi Abdullah Uyan (9 Eylül Üniversitesi) Çocuk Tiyatrosunda Hareket: Tarih: 29 Nisan 1998(1 gün) Programı yürüten: Yrd. Doç. Dr. Nevin Eritenel (9 Eylül Üniversitesi) Teori ve Pratik Olarak Çocuk Tiyatrosu Yapmak: Tarih: 4-9 Mayıs 1998 Programı yürüten: Matthias Messmer (Carrousel Çocuk Tiyatrosu) Seminiren ana başlıkları: Pratik-a: Çocuklar tiyatroyu nasıl yaşıyorlar? Ne anlıyorlar? Oyunla gerçeği nasıl yaşıyorlar? Pratik-b: Çocuklar ve gençlerle birlikte tiyatro yapabilmek için gerekli olan deneme ve biçimlerin anlatılarak, pratik olarak oluşturulması. Teori-I: Çocuklar ve gençler için tiyatro. PROGRAMI a. Yaş gurupları ve konuları. b. Messmer'in gerçekleştirdiği rejilerden, video örnekleri ile fantazi oyunlardan gerçekçi oyunlara uzayan bir skala ve tartışması c. "Başka türlü bir seyirci" için ve onlarla oynamak. Katılımcı ve uzaklaştırıcı tarzlar. ( San Fransisko Pantomim Gurubu, Commedia dell'arte, TV Komedisi, Rap ve Soul müzikleriyle bir müzikal, video ve tekst örnekleriyle tartışılacak.) Teori -II: Çocuklar ve gençlerle tiyatro. a. Sahneleme aşamasında tiyatro pedagojisinin kullanımı. Ön çalışma sırasında. Prova sürecinde. Oyunda. Anne-babalar ve çocuklar için yardımcı materyal. (Metin örnekleri) b. Gençlerle tiyatro yapmanın hedef ve biçimleri. Sonuç çıkarıcı yöntemlerle kendi için oynama bilincinin geliştirilmesi. Oyun kulübü. Çocuk oyunu çalışması. ("Çoktan Kaçtı" oyununun video kasetli çalışması) Bertolt Brecht'in öğretici oyun teorisi. Derste tiyatro oyunu: "Evet diyen/hayır diyen" "Mezbahaların Aziz Johanna'sı". Gençlerle yapılan araştırma çalışması sonucu oluşan sahneleme. (Video örnekli) Çocuk Tiyatrosu Yapmak: Tarih: Mayıs 1998(11 gün) Programı yürüten: Herman Vinck Seminerin ana başlıkları: Kursiyerler 3 ayrı gurupta, grupların birbirinden bağımsız olarak çalışmalarıyla başlayacak. Gruplar ayrı temalar işleyecek. Seminer sırasında alınacak sonuçlara göre guruplar, konularını değiştirecek ve her katılımcının aynı konularda da çalışması sağlanacaktır. 3 gurup şöyle oluşacaktır; 1) Bilinen bir yazarın, bilinen bir oyunu seçilir. Bu oyunun bazı sahneleri üstüne doğaçlamalar yapılır. 2) Diyaloglar masa başında yazılır ve ardından sahneye taşınır. Reji konsepti oluşturulur. 3) Yine bilinen bir oyundan, bilinen bir sahne seçilir metin çözümlemesi, alt-metin okuması yapılır. Grips Tiyatro Neden Doğdu, Neler Yaptı?: Tarih: 23 Mayıs 1998 Konuşmacı: Volker Ludvvig (Grips Tiyatro Genel Sanat Yönetmeni) "Eğitim Programı"nın son gününde Grips Tiyatro'nun kurucularından olan ve Genel Sanat Yönetmenliğini sürdüren Ludvvig 27 yıllık Grips deneyimini anlatacak, katılımcıların sorularını yanıtlayacaktır. 17

18 BAKIŞ" BRECHT VE ENSEMBLE Yılmaz Onay 100. Doğum yıldönümünde Brecht, ülkemizde de çeşitli biçimlerde anılıyor. Basında Brecht'in değişik yönleri üzerinde duruluyor. Aslında amaç yalnızca bir anma olmamalı. Böyle bir vesileyle belli sorunları tartışmaya açmak, özellikle Brecht gibi bir sanat adamının niteliklerine çok daha uygun herhalde. Tiyatro... Tiyatro... Dergisi'nde de "sorun" deyince öncelikle akla tiyatro sorunlarının gelmesi doğal. Bu bakımdan ben, Brecht'le de bağlantılı olarak tiyatromuzda "Ensemble" sorununa eğilmeyi düşündüm. Kaldı ki, yalnız başına bu soruna eğilmek bile tiyatro ve sanat alanının pek çok sorununu ele almayı gerektirmekte. "Berliner Ensemble" Bilindiği gibi "Berliner Ensemble", Brecht'in Demokratik Almanya Cumhuriyeti'nin başkenti olan Berlin'de kendi oluşturduğu ve ölümüne kadar da çalışmasını birlikte sürdürdüğü topluluk tiyatrosunun adıdır. Brecht'in ölümünden sonra da bu tiyatro, Demokratik Almanya'nın Federal Almanya tarafından "özelleştirilmesi"ne dek, Brecht geleneğine bağlı olarak tutumunu korumuştur. Bu "koruma"nın sanatsal açıdan eksikleri, fazlaları, yanlışları, doğruları, her sanat yönetmenin dönemine göre ayrı bir tartışma konusu olabilir. Ama en azından "Ensemble" yapısının korunması, başlıbaşına önem taşıyor. Çünkü Brecht dramaturjisi, Brecht yöntemi, Brecht oyunları ve genelde Brecht tiyatrosu için "Ensemble" yapısı, olmazsa olmaza bir koşuldur. Yani "Ensemble tiyatrosu" yapısı, zaten tiyatro sanatının doğasına en uygun yapı olmakla birlikte, Brecht tiyatrosu için çok özel bir anlam taşımakta. Nitekim Brecht, Demokratik Almanya'da kendi topluluğunu kurma olanağına kavuşana dek, oyunlarının sahnelenişinde yakındığı pek çok noktayla karşılaşmış, oynanma anlaşmaları zaman zaman sorunlu geçmiş, birçoğu gerçekleşmeden kalmış, bu yüzden kuramını anlatabilme bir yana, oluşturmada bile kesintilere uğramış ve bunları "Çalışma GünlüğüTnde hep dile getirmiştir.( 1 > Ayrıca yayınlanmasına başlanan "Toplu Yapıtları"ndaki ayrıntılı-açıklamalarda da bu durum enine boyuna görülmektedir/ 2 ) Çünkü Brecht, yalnızca oyun yazıp, oynansın da nerede nasıl olursa olsun ben ünleneyim ve telifimi alayım yeter, diyen ve giderek üstü kapalı da olsa ister istemez o "piyasa" taleplerine göre yazmayı kabullenecek bir yazar değil. Bu yüzden zaten "Berliner Ensemble" döneminden önce oyunlarının oynanışı da sanılandan çok az olmuştur. Brecht, tiyatroyu ve genel olarak sanatı yalnızca biçim ve içeriğin değil, "biçim, içerik ve işlevin" diyalektik bütünlüğü içinde gören bir sanat adamı olduğu için ona kendi "Ensemble"i gerekiyordu. Buna da ancak Demokratik Almanya'da kavuşabildi. Gottfried von Einem'e yazdığı bir mektupta: "Yeni tiyatroyu kurma çabası yeni tiyatro için yazmama vakit bırakmıyor", demişti.* 3 ) Brecht'in Demokratik Almanya döneminde fazla oyun yazmamış olmasını ters yorumlayanlara bundan güzel yanıt olamaz herhalde. Çünkü Brecht'in dünyada da böylesine etkili ve önde gelen bir sanat adamı olarak kabul edilmesinde "Berliner Ensemble" olanağının ve deneyiminin payı büyüktür. Kendisinin de yönetiminde hazırlanan "Tiyatro Çalışması" kitabında

19

20 bu Ensemble çalışmasının sıcak ve ayrıntılı örnekleri bulunuyor.* 4 ) İşte bugün de Brecht'in tiyatroda yeterince değerlendirilebilmesi için onun yöntemini belki yalnızca benimsemekle de kalmayıp, bizzat o yöntemin diyalektiği gereği (yani bir anlamda Brecht'in "gerçekçilik" ilkeleri gereği) daha da geliştirilecek "Ensemble" çalışmasına ihtiyaç var. Her "Ensemble", Brecht yöntemini benimsemeyebilir. Hatta kimi sanat yöntemeni "Brecht'i beğenmiyorum" da diyebilir. Bu da tartışmanın bir kanadıdır. Oysa şu sıralar kimi yayın organlarında şaşırtıcı ifadelere rastlıyoruz: Birisi Brecht'i bir türlü sevmiyormuş, bunu itiraf etmeye de cesaret edemiyormuş. Ama sonra bilmem hangi eğlenceli uygulamasını izlemiş, çok da "yerli" bulmuş ve pek hoşlanmış. Hah, demiş, meğer Brecht buymuş, şimdiye dek yanlış tanıtmışlar. Kahrolsun onlar!.. Bundaki hangi yanlışı düzeltmeli şimdi? Bir defa sevmediğini itiraf etmeye niye cesaret edememiş o arkadaş? Hükümet zoru mu vardı? Yoksa entelektüel zoru mu vardı? Entelektüel zoru vardıysa bunun altında ezilmek yeni bir "entelektüel" hastalığı değil mi?( 5 ) Ama hiç kuşkum yok bu arkadaş örneğin bugün de "Robert VVİlson'un yaptığının neresi sanat, bir türlü anlayamadım", demeye cesaret edemiyordu. Oysa ben, yalnızca "anlayamadım" da demiyorum, düpedüz: "Robert VVİlson'un yaptığı, sanat filân değil", diyorum meselâ. Ama bunu derken de herkesle tartışmayı göze alıyorum. Hele acele başlanmış Robert VVİlson taklitleri içinde biri de kalkıp onun adını kullanarak "yerli'leştirmiş bir sulu güldürü yapmaya kalkarsa, "hah meğer VVİlson buymuş" demeyi hiç düşünemem. Bir sanatı veya sanatçıyı beğeniyorsam, gerçekten "onu" tanır, bilir ve beğinirim, beğenmiyorsam da yine tanıyıp bilme sorumluluğumu yerine getirerek, yapayalnız kalacağımı dahi bilsem bunu açıkça söylemekten, tartışmaktan çekinmem. Entelektüellik budur. Dolayısıyla, hele Brecht'i anıyorsak bu sorumluluk iki kat daha fazla olmalı. Onun oyunlarını oynamak da zordur ama günümüzdeki işlevi yönünden pekâlâ seçilen oyunları var. (Örneğin I.B. Şehir Tiyatroları'nda "Kafkas Tebeşir Dairesi"nin sahnelenmesi ve başarı 20 kazanması). Öte yandan oyun yazarken veya sahnelerken, oynarken, onun yöntemini uygulamak da zordur ama zor olduğu kadar da güzeldir, yeter ki uzun soluk ve uzun vadeli bir süreç gerektiren bu anlayışın uygulanabileceği bir "Ensemble" olsun. Buna karşılık, daha "Ensemble" yapısının bile bulunmadığı koşullarda bu iş iyice zor olur. Dolayısıyla Brecht meselesinden daha temel anlamda, öncelikle ödenekli tiyatrolarımızın "Ensemble" yapısına kavuşmaları gerekiyor. Şimdi bu vesileyle "Ensemble tiyatrosu" meselesine girelim dilerseniz. "Enseble Tiyatrosu" Aslında Brecht Berlin'de kendi tiyatrosunu kurarken, yalnız sosyalist ülkelerde değil, Federal Almanya'da da ödenekli tiyatrolar "Ensemble tiyatrosu" yapısındaydı, yani "belli bir kentte, belli bir salon kompleksinde faaliyet gösteren, tam ödenekli sürekli topluluk" tarzındaydı ve Almanya bugün de bu modeli çok değerli bir kazanım olarak korumakta. Peter Stein'ın bu savını* 6 ) son dönemde "Theater Heute" dergisinde yapılan tartışma ve soruşturma da doğruladı. Bu yapının önemli nitelikleri şunlar: 1- Sürekli olarak belli bir kentte ve belli bir tiyatro kompleksinde tiyatro yapıldığı için, seyirci ilişkisinde de süreklilik var. Yani hedef seyirci perspektifi konabiliyor. Seyirci alışverişi irdelenip repertuvar, yöntem vb. sanatsal tutum öğeleri buna göre saptanabiliyor. Ama aynı topluluk, kendi özerk planlamasıyla başka kentlere, başka ülkelere turne düzenleyerek, seyirci yelpazesini ve sanatsal alışveriş ilişkilerini hem ulusal, hem uluslararası düzeyde de genişletebiliyor. Bunun için herhangi bir "merkez"den onay alması gerekmiyor, çünkü böyle bir merkez yok. Ulusal veya uluslararası herhangi bir turne anlaşmasını tam özerkçe kendisi bağlayabiliyor. Tek bağlayıcı husus, bütçesi. Yani planlamalarını bütçesine göre yapmak durumunda kuşkusuz ya da sanatsal plan ve uygulamalarının önem ve başarısını kanıtlayarak daha fazla bütçe sağlaması gerekiyor. 2- Tam ödenekli her "Ensemble" tiyatro, yani bizde kullanılan deyimle her "birim tiyatro", bütçesini belediyeden alıyorsa "Belediye Tiyatrosu" (Staedtisches Theataer) oluyor. Eyalet bütçesinden, yani Devlet'ten alıyorsa "Devlet Tiyatrosu" (Staatstheater) oluyor. Böylece ülke düzeyine yayılmış tek merkezli işleyişte bir tek değil, hatta eğer birden fazla bina kompleksi varsa aynı kentin içinde bile bir tek değil, birbirinden tamamen bağımsız, yalnıza kendi merkezi işleyişinde çok sayıda devlet ve şehir tiyatroları bulunuyor. Bunlar, devletin veya belediyenin tiyatroya ayırdığı toplam tahsisatın paylaşımında birbirleriyle yarışıyorlar kuşkusuz. Ama bu yarış aynı zamanda hem ulusal, hem de uluslararası arenada sanatsal başarı yarışı da oluyor ister istemez. Bütçesini aldıktan sonra da onu özerkçe kullanıyor. Gişe gelirleri ve başkaca sağlayacağı gelirler de bir "merkez"e gitmiyor, yalnızca o birimin kendi bütçesine dahil oluyor. 3- Her tam ödenekli "Ensemble" tiyatrosunun yönetimi, kesinlikle süresiz değil, belli süreli anlaşmayla, seçilen veya atanan sanat yönetmenlerince yürütülüyor. Dolayısıyla bir sanat yönetmeni döneminde bir tiyatro o sanat yönetmeninin sorumluluğunda ve onun sanatsal tutumuna göre bir "Ensemble" olarak işliyor. Anlaşmanın yenilenmesi veya uzatılması da başarısına bağlı, uygulamayı hedeflediği planları için daha fazla bütçe koparması da başarısına bağlı, tabii gişe gelirini arttırması ve başka destek gelirler sağlaması da Kadro, yani "Ensemble"in bileşimi sürekli. Böylece belli bir sanatsal tutumun gerektirdiği uzun soluklu ve uzun vadeli birlikte çalışma mümkün oluyor. Ama bu süreklilik, mecburi bir dondurulmuşluk demek değil. Sanat Yönetmeninin insiyatifiyle belli toleranslara olanak var "Ensemble'ler arası konuk sanatçı alışverişine olanak var; ve tabii başarıyı artırıcı ek sanatçı alımı da sanat yönetmeninin insiyatifindı ama işine yeterince sahip çıkmayarak veya başarı göstermeyerek hem sanat yönetmeninin, hem de "Ensemble'ln başarısını düşüren sanatçı için gereğinin yapılması da... Bu anlamda son zamanda "Schaubühne" gibi (Stein'ın kurup uzun süre yönettiği dünyaca ünlü bir tiyatronun sanat yönetmeni Andrea Breth'in yakınması ve istifası ilginçtir: Tel bir bina kompleksinde bulunan bir büyük salon, bir küçük salon ve bir de