TÜRKİYE 81 İL SANAYİ DURUM RAPORU

Transkript

1 TÜRKİYE 81 İL SANAYİ DURUM RAPORU İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EKİM 2014 / ANKARA 1

2 44 MALATYA 1.İLİN SANAYİ YAPISI Malatya da tarıma dayalı sanayi sektöründe; şeker fabrikası, kayısı işleme ve ambalajlama tesisleri, un ve unlu mamul tesisleri, hayvancılığa dayalı sanayi sektöründe; et kombinası, tavukçuluk işletmeleri süt fabrikaları ve yem sanayi ile tekstil sektöründe faaliyet gösteren işlemeler bulunmaktadır. Ayrıca, ilde makine ve donanım, mobilya, kalorifer kazanı ve yem üretimi yapılmaktadır. Malatya sanayisinde, tekstil sanayi ve kayısıya dayalı gıda sanayi (işleme ve paketleme) ilk sıralarda yer almaktadır. Malatya daki sanayi işletmeleri ile bunların hammaddeleri arasındaki ilişki dikkate alındığında; gıda işletmeleri, şeker fabrikası, yem fabrikaları ve madencilik alanları için ilin alt yapısı uygundur. Tekstil sektörünün ana hammaddesi olan pamuk ağırlıklı olarak Güneydoğu Anadolu ve Ege Bölgesinden gelmektedir. İlin iktisadi faaliyetler kollarına göre GSYH oranları içinde; sanayi sektörü %28, ticaret %17, tarım %13, ulaştırma ve haberleşme %12 oranına sahiptir. 2.İLİN TİCARET YAPISI İlde bulunan Ticaret Borsasının 326 şahıs ve 274 tüzel olmak üzere toplam 600, Ticaret ve Sanayi Odasının gerçek ve tüzel olmak üzere 8263, Esnaf Odalarının üyesi bulunmaktadır. İl ticaretinde en çok işlem gören ürünler; kuru kayısı ve meyve, hayvansal gıda maddeleri, kayısı çekirdeği ve buğdaydır. 3.SANAYİ SİCİL KAYITLARINA GÖRE İL SANAYİSİNİN EĞERLENDİRİLMESİ a. Türkiye Sanayisi ve Malatya İli Sanayisi Kayıtlara göre sanayi işletmeleri; başta İstanbul(%31) olmak üzere, Bursa(%8), Ankara(%7), İzmir(%5), Konya(%4), Gaziantep(%3), Denizli(%3), Kocaeli(%2), Adana(%2), Tekirdağ(%2), Kayseri(%2 ), Mersin(%2) olmak üzere; toplam % 71 i on iki ilimizdedir. Bölgelere göre bir değerlendirme yapıldığında; sanayi işletmelerinin %48 i Marmara Bölgesinde, %17 si İç Anadolu Bölgesinde, %14 ü Ege Bölgesinde, %8 i Akdeniz Bölgesinde, %6 sı Karadeniz Bölgesinde, %5 i Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 si Doğu Anadolu Bölgesindedir. Malatya ilinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 549 dur. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 0,5 lik bir oran ile sanayisi orta gelişmiş iller arasında yer almaktadır. Doğu Anadolu Bölgesi ndeki illerin sanayi bakımından değerlendirmesi yapıldığında, %29 luk bir oran ile Malatya ilk sırada yer almaktadır. Malatya ilini takip eden iller sırasıyla Elazığ(%18), Erzurum(%13), Erzincan(%9), Van(%9), Ağrı(%5), Kars(%3), Bingöl(%3), Bitlis(%3), Ardahan(%2), Muş(%2), Iğdır(%2), Hakkari(%1), Tunceli(%1) olarak görülmektedir. b. Malatya ilinde Sanayi İşletmelerinin Sektörel Dağılımı Malatya ilinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına bakıldığında %31 lik bir oran ile gıda ürünleri imalatının ilk sırada olduğu görülmektedir. Diğerleri sırasıyla; %10 Tekstil ürünleri imalatı, %9 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, %8 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat, 309

3 %7 Diğer madencilik ve taşocakçılığı, %6 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi ve boyanması, %6 Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı, %5 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı(mak.ve teçhizat hariç), %2 Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı, %2 Metal cevherler madenciliği, %2 Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı, %2 Ana metal sanayi, %2 Elektrikli teçhizat imalatı, %2 Mobilya imalatı, %1 İçecek imalatı, %1 Deri ve ilgili ürünlerin imalatı %1 Ağaç ve mantar ürün. imalatı(mobilya hariç) %1 Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması, %1 Motorlu kara taşıtı, treyler ( römork) ve yarı römork imalatı, %1 Diğer imalatlar. c. Çalışan Sayısı ve Ar-Ge Sanayi sicil kayıtlarına göre, Malatya ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı dir. Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 33, kalite kontrol birimi bulunan firma sayısı 89 dur. d. Genel Değerlendirme Malatya ilinde sanayide çalışanların, %39 u tekstil ürünleri imalatı sektöründe, %20 si gıda sektöründe, %14 ü giyim eşyası sektöründe istihdam edilmektedir. İstihdamın %87 si işçi, %3 ü mühendistir. Malatya ilinde bulunan sanayi işletmelerinin %34 ü mikro ölçekli, %54 ü küçük ölçekli, %10 u orta ölçekli, %2 si büyük ölçekli işletmelerdir. Personel Sayısına Göre Büyük İşletmeler: - GAP Güneydoğu Tekstil San ve Tic. Malatya Şubesi - Anateks Anadolu Tekstil Fabrikaları - Güntaş Gündüzbey İplik Ve Dokuma Fab. San.ve Tic.A.Ş. - Malatya İplik Sanayi ve Ticaret - Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş -Malatya Şeker Fabrikası 4.İLDE ÖNE ÇIKAN YATIRIM ALANLARI Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar Malatya ilinde; mandıracılık, süt ve et besiciliği, modern çiftlik ve entegre üretim işletmeleri, özel meyvecilik ve tarımda alternatif ürün ile özel üniversite konularında yatırım yapılabileceği değerlendirilmektedir. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar Malatya ili; entegre et tesisleri, meyve suyu ve reçel tesisi, makine imalat sanayi, elektrikli ev aletleri ve makineleri sanayi, vagon sanayi, otomotiv yan sanayi, rüzgar enerjisi ve turizm tesisi konularında yatırım potansiyeline sahiptir. 310

4 5.İLİN DIŞ TİCARETİ Malatya dan yapılan ihracatın Türkiye genel ihracatı içindeki oranı %20 seviyesindedir yılında gerçekleştirmiş olduğu ihracat ile Türkiye genelinde 29.sırada yer almıştır. İlden yapılan ithalatın Türkiye genel ithalatı içindeki payı ise % 0.03 tür. Malatya nın 2013 yılında gerçekleştirdiği ihracatın ithalatı karşılama oranı %390 dır yılında gerçekleştirilen ithalat dikkate alındığında Türkiye genelinde en çok ithalat yapan iller sıralamasında 44.sırada yer almıştır. Malatya ilinde en çok ihracat yapılan ülkeler; Irak, Rusya Federasyonu, ABD, Almanya ve Fransa; en çok ithalat yapılan ülkeler; ABD, Almanya Çin Halk Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu dur. Ürün Grubu Bazında 2013 Yılı İhracat Verileri Ürün Grubu İl İhracatındaki Payı (%) Kuru meyve ve mamulleri (kayısı) 51 Ağaç mamulleri ve orman ürünleri 1,4 Hazır giyim ve konfeksiyon 23,6 Su ürünleri ve hayvancılık mamulleri 7,52 Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri 4,09 Tekstil ve hammaddeleri 3,94 Yaş meyve ve sebze 2,73 Makine ve aksamları 2,33 Elektrik ve elektronik 1,11 Kimyevi maddeler ve mamulleri 0,81 Diğerleri 1,43 Ürün Grubu Bazında 2013 Yılı İthalat Verileri Ürün Grubu İl İthalatındaki Payı (%) Pamuk, örgü, pamuklu ve sentetik mensucat 29,58 Plastik ve mamulleri 14,36 Boyacılıkta kullanılan hülasalar 6,31 Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri 14,51 Canlı hayvanlar, et ve süt ürünleri 5,5 Yenilen meyveler ve yenilen sert kabuklu meyveler 2,81 Makine ve aksamları 8,38 Organik kimyasal ürünler 4,6 Optik, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar 2,84 Diğerleri 10,3 Malatya İline Ait İhracat Bilgileri Yıl İhracat Firma Sayısı İhracat Değeri (1.000 USD)

5 (Ocak-Temmuz) Malatya İline Ait İthalat Bilgileri Yıl İthalat Firma Sayısı İthalat Değeri (1.000 USD) (Ocak-Temmuz) İlin Dış Ticarete Konu Olan Sektörleri İlde en fazla ihraç edilen ürünler; gıda, tarım ve hayvancılık ürünleri, tekstil ürünleri, başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat, kağıt ve kağıt ürünleri ile metalik olmayan diğer mineral ürünleridir. İlin Dış Ticarete Konu Olabilecek Potansiyeli İlde; mermercilik ve yan sanayi ürünleri ve kayısı yan ürünleri üretimi konularında dış ticaret potansiyeli bulunmaktadır. 6. MALATYA İLİNDEKİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ VE SANAYİ SİTELERİNE İLİŞKİN ÖZET BİLGİLER a. Organize Sanayi Bölgeleri: Malatya ilinde 4 adet sicil almış OSB bulunmakta olup, doluluk oranı; karma OSB lerde %45, ihtisas OSB lerde %0 dır. Tamamlanan Organize Sanayi Bölgeleri Malatya Merkez I. Organize Sanayi Bölgesi : Bölge büyüklüğü hektar olup (İlave alan dahil), 300 hektar büyüklüğündeki alan kredilendirilmiştir yılında altyapı inşaatı, 2002 yılında ise arıtma tesisi tamamlanmıştır. Bölgedeki; 501 adet sanayi parselinin, 176 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 146 adedi üretim, 10 adedi inşaat, 20 adedi proje aşamasındadır. 325 adet parsel tahsis edilmemiştir. Üretime geçen parsellerde yaklaşık kişi istihdam edilmektedir. Ağırlıklı sektör grubu; gıda ürünleri imalatı, tekstil ürünleri imalatı ve kauçuk-plastik ürünleri imalatı sanayidir. Atık su arıtma tesisi kapasitesi m3/gün dür. Malatya II. Organize Sanayi Bölgesi : 460 hektar büyüklüğünde olup, 350 hektarı kredilendirilmiştir yılında tamamlanmıştır. Bölgede; 156 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 121 adedi üretim, 34 adedi inşaat, 1 adedi proje aşamasındadır. Üretime geçen parsellerde yaklaşık kişi istihdam edilmektedir. 312

6 Ağırlıklı sektör grubu; gıda ürünleri imalatı, giyim eşyaları imalatı ve makine-ekipmanların kurulumu-onarımı sanayidir. Atık su arıtma tesisi kapasitesi m3/gün dür. Darende Organize Sanayi Bölgesi : 48 hektar büyüklüğündedir yılında altyapı inşaatı tamamlanmıştır. Bölgede yer alan 35 adet sanayi parselinin 2 adedi tahsis edilmiş olup, proje aşamasındadır. Devam Eden Organize Sanayi Bölgeleri Malatya Merkez I. Organize Sanayi Bölgesi (I. İlave Alan) : 2014 yılı Yatırım Programında hektar (ilk etapta 173 hektar) olarak ve TL ödenekle yer almaktadır. Altyapı yapım işi tahmini keşif bedeli 2013 yılı BF ile TL olup, fiziki gerçekleşmesi %4 dür. Akçadağ Mermer İhtisas Organize Sanayi Bölgesi: 2014 yılı Yatırım Programında 120 hektar olarak ve TL ödenekle yer almaktadır m2 lik alan için kamu yararı kararı verilmiştir. İmar planı aşamasındadır. b. Sanayi Siteleri Sıra No Sanayi Sitesi Adı Tamamlanan Sanayi Siteleri İşyeri Sayısı Dolu İşyeri Sayısı Boş İşyeri Sayısı Doluluk Oranı (%) 1 Malatya Merkez I.Böl.(Özmalatya) SS Malatya Merkez II. Böl.(Özmalatya) SS Malatya Merkez (I+II) Bölüm SS Malatya Arapgir SS Toplam Devam Eden Sanayi Siteleri Doğanşehir Sanayi Sitesi: 2014 yılı Yatırım Programında 99 işyeri, altyapı olarak ve TL ödenek ile yer almaktadır. Üstyapı yapım işi keşif bedeli 2009 yılı BF ile TL olup, fiziki gerçekleşmesi %46 dır. Hekimhan Sanayi Sitesi: 2014 yılı Yatırım Programında 21 işyeri, altyapı olarak ve TL ödenek ile yer almaktadır. Proje aşamasındadır. 313

7 7.İLDE SANAYİ SEKTÖRÜNE YÖNELİK GÜNCEL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Malatya Darende OSB ve Akçadağ Mermer İhtisas OSB de devam eden altyapı çalışmalarının tamamlanması sağlanmalıdır. Sanayi işletmelerine, kurumsallaşma ve marka bilinci konularında, eğitim ve seminerler düzenlenmelidir. Nitelikli işgücü ihtiyacını karşılamak üzere, İl İstihdam Kurulu tarafından kurslar düzenlenmelidir. Mersin Limanına ve diğer merkezlerle olan demiryolu ve karayolu bağlantılarının iyileştirilmesi gerekmektedir. Kayısı üretimi sektöründe, dış satım alanlarının genişletilmesi ve geliştirilmesi gerekmektedir. Üniversite-sanayi işbirliğinin sağlanması konusunda; üniversite, ilgili bakanlıklar ve kurumlarla işbirliği içerisinde profesyonel çalışmalar yapılmalı, üniversite bünyesinde kurulmuş olan Teknokent in aktif hale getirilmelidir. Aile işletmelerine, profesyonel işletmecilik eğitimleri ve danışmanlık hizmetleri verilmeli ve şirket birleşmeleri özendirilmelidir. İhracat yapan işletmelere enerji desteği ve uygulanan teşvik tedbirlerinin devamlılığı sağlanmalıdır. Uluslararası rekabette Ar-Ge nin önemli olduğu bilinci yerleştirilmeli ve bu konuda KOSGEB gibi kurumlar tarafından destekler arttırılmalıdır. 8.BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI TARAFINDAN İL İÇİN BELİRLENEN VİZYON, MİSYON VE STRATEJİLER Fırat Kalkınma Ajansı Vizyon: Girişimci ve yenilikçi yaklaşımlarla, kaynaklarını etkin ve çevreye duyarlı biçimde kullanan; istihdam imkanlarını geliştiren; eğitim, turizm, tarım gibi öncelikli sektörlerde ve sosyal yaşam alanlarında tercih edilen bir bölge olmak. Misyon: Sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek için gereken plan, program ve araçları hazırlayarak paydaşlarıyla birlikte uygulamaktır. Stratejik Amaçlar ve Temel Hedefler: 1. Sosyal yapının ve beşeri sermayenin güçlendirilmesi İstihdamın artırılması, Dezavantajlı grupların yaşam kalitesinin artırılması, Toplumsal dayanışmanın ve işbirliği kültürünün geliştirilmesi, Eğitim düzeyinin yükseltilmesi. 2. Tarım ve gıda sektörlerinin geliştirilmesi Verimliliğin artırılması, Ürün değerinin artırılması, İşbirliğinin geliştirilmesi. 3. Sanayi ve hizmet sektörlerinin geliştirilmesi İşletmelerin pazarlama ve satış yeteneklerinin artırılması, Sanayi bölgelerinin altyapılarının geliştirilmesi, Verimliliğin ve katma değerin artırılması, Turizmin geliştirilmesi. 4. Teknik altyapının geliştirilmesi Ulaşım altyapısının geliştirilmesi, Doğalgaz ve atık su arıtma altyapılarının geliştirilmesi. 314

8 5. Kırsal kesimde yaşam kalitesinin artırılması Kırsal alanda ekonomik gelişimin sağlanması, Kırsal alanda teknik altyapının iyileştirilmesi, Sosyal olanakların geliştirilmesi. 6. Çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması Çevrenin korunması, Bölgedeki doğal kaynakların verimli kullanılması, Enerji üretim kaynaklarının çeşitlendirilmesi, Afet yönetiminin güçlendirilmesi. 9.İLDE BİLİM VE TEKNOLOJİ ALANINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN FAALİYETLER Destek Programı San-Tez Programı Ar-Ge Merkezleri Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB) Teknogirişim Sermayesi Desteği Açıklama yılları arasında 2 proje program kapsamında desteklenmiştir. 1 adet işletmeye Ar-Ge Merkezi belgesi verildi. Faaliyet gösteren TGB sayısı 2013 Yılında Gerçekleştirilen Faaliyetler 2013 yılında 2 proje desteklenmemiştir. 1 dir. 3 girişimci desteklenmiştir yılında 2 girişimci desteklenmiştir. 315