İÇİNDEKİLER YARGITAY HUKUK GENEL KURULU VE HUKUK DAİRELERİ KARARLARI

Transkript

1 İÇİNDEKİLER YARGITAY HUKUK GENEL KURULU VE HUKUK DAİRELERİ KARARLARI Sigortalının müterafik kusuru tazminattan indirim nedenidir.. 1 Garanti fonu yönünden faiz başlangıcı- tavan hesabı Sayılı SSK'nun 26. Maddesi İle İlgili Kararlar 2 Faili meçhul trafik kazasında ölen Bağ-Kur sigortalısının hak sahiplerine, Kurum'un yaptığı ödemeler, araç sürücüsünün kusurunun tespit edilmesi halinde, rücu alacağı sonucu, Trafik Garanti Fonundan limit dahilinde ödenmelidir 9 Dava, trafik kazasına karışan araç işleteni şirketin üçüncü kişiye ödediği tazminatın rücuan tahsili istemine ilişkin olup, temyiz istemine konu uyuşmazlık ise, aracın işleteni şirket ile aracın tahsis edildiği şirket çalışanı davalı Dilek arasındaki dava ile ilgilidir. Mahkeme kararına dayanak yapılan Karayolları Trafik Kanununun 107. maddesi, aracın çalınması veya gasp edilmesi sonrası karıştığı kaza nedeniyle meydana gelen zararın, zarara uğrayan üçüncü kişi tarafından işletenden istenmesi halinde, işleten ile sözü edilen üçüncü kişi arasındaki uyuşmazlıkta uygulanabilir. Bu maddenin işveren durumundaki davacı şirket ile onun araç tahsis ettiği çalışanı davalı arasındaki rücu davasında uygulanması mümkün değildir. Bu nedenle mahkeme gerekçesinde uyuşmazlığın KTK'nun 107. maddesine göre değerlendirilerek davanın kabulüne karar verilmesi yerinde olmadığından, hükmün bozulması gerekmiştir 10 Dava, Zorunlu Trafik Sigortası gereğince zarar görenlere ödeme yapan sigortacının, kendi sigortalısına ağır kusurlu davranışı nedeniyle rizikonun sigorta teminatı dışında kaldığı gerekçesiyle açtığı rücu davasıdır 12 Davalı sigorta şirketinin sigorta poliçesindeki limiti iş bu rücu davasının açılmasından önce hak sahiplerine ödediğinin anlaşılması karşısında; mahkemece, sigorta şirketi hakkındaki davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı biçimde rücu alacağından sorumluluğuna hükmedilmesi ve ayrıca davalı sigorta şirketi yönünden faiz başlangıç tarihinin belirlenmesinde; yazılı biçimde sigorta şirketine başvurulduğu halde gerekli ödeme yapılmamışsa başvuru tarihinin aksi halde dava tarihinin faize başlangıç kılınması gerekirken bu konuda eksik inceleme ile gelir bağlamanın onayı tarihinden itibaren faize hükmedilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir 18 V

2 Davalı sigorta Anonim Şirketi'nin hak sahiplerine yaptığı ödemenin poliçedeki teminat türlerinden hangisine ilişkin olduğu saptanarak, talep; poliçe limitinden bakiyeye göre değerlendirilmelidir Zararlandırıcı sigorta olayı iş kazası ya da meslek hastalığı niteliğinde bulunmasa dahi, 5/6 sayılı Kanunun 9 ve 10b maddelerinde öngörülen yasal koşulların gerçekleşmesi kaydıyla, anılan maddede sınırlı ve sayılı olarak belirtilen sigorta kolları kapsamında iş kazası ve meslek hastalıkları sigorta kolu yanında hastalık sigortası, analık sigortası kolundan sigortalı ya da hak sahiplerine yaptığı masrafların tutarı için de Kurumun kusuru bulunmasa dahi işverene karşı rücu hakkı mevcuttur Dava, işe girişi yasal süre içinde SSK'ya bildirilmeyen işçinin iş kazasında yaralanması nedeniyle yapılan giderlerin rücuan işverenden tahsili talebine ilişkindir. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre, sigortalının işe girişini süresi içinde kuruma bildirmeyen işveren iş kazasında kusurlu olmasa da SSK rücu alacağından sorumluluktur. Bu nevi davalarda hakkaniyet indiriminin, sigortalının müterafik kusurundan az olması gerekir Davacı Garanti Fonu'nun zorunlu mali sorumluluk sigortası bulunmayan aracın ölümüne yol açtığı kişinin mirasçılarına kaza tarihinde yürürlükte bulunan poliçe üst limiti olan 7 milyar lira ölüm (destekleyen yoksun kalma) tazminatı ödedikten sonra sigortasız aracın işleteni ve sürücüsü oldukları iddiası ile davalılara yönelttiği iş bu rücu davasının yargılanmasında, aracın sürücüsü olan davalılardan Rahim K'ün ölen kişi mirasçılarına 3 milyar lira ödediği tarihli noterce düzenlenmiş ibraname içeriği ile sabit olduğuna göre, davacı Fon'un bu miktar ile ilgili rücu hakkının söndüğü gözetilmeden anılan meblağın tenzili gerektiği yönündeki savunmanın reddi doğru görülmemiştir.. Karayolu Garanti Sigortası Hesabı'nm sorumluluğu, işletenin sorumluluğuna ilişkin kurallar uyarınca sınırlandırılmıştır. Başka bir anlatımla, zarar görenlerin işletenin sorumluluğuna ilişkin hükümler dışındaki genel hükümlere dayalı zarar istemlerinden sorumluluğu söz konusu değildir. Bunlardan biri de, hatır yolcularının maruz kaldığı zararlar olup, hatır için karşılıksız taşman kişiler ile hatır için aracın karşılıksız verildiği kişiye gelen bedensel zararlardan davalı tarafın sorumlu olmayacağı açıkça düzenlenmiş bulunmaktadır Dava, TTK'nun 1301'nci madde hükmüne dayalı kasko sigorta rücu istemine ilişkindir VI

3 Ülkemiz koşullarında, herkesin aracını korumalı bir otoparka bırakma olanağı bulunmadığından, aracını evinin önüne park eden araç malikinin aracını korumalı bir otoparka bırakmadığı gerekçe gösterilerek aracın çalınması nedeniyle kusurlu olduğu kabul edilemez 28 Çalıntı arabanın sebep olduğu kazadan doğan hasardan; otomobil çalan küçüklerin babaları "aile başkanı" olarak, aracın sürücüsü anahtarlarını kaybettiğini tespit ettikten sonra yeterli önlemleri almadığından işleten ise kusursuz sorumlu olduğundan, mesuldür. Ceza Mahkemesi'nde mahkûm olması ve davalı işletene kusur verilmemesi davalı işletenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz 28 Sigorta şirketinin aynı aracı İMS yanında, zorunlu mali sorumluluk sigortasından da sigortalaması halinde, sürücü kusuruna isabet eden kurum zararından her iki limitin gerektirdiği tazminat miktarından da sorumludur 30 Poliçede öngörülen en yüksek güvence limitinin, kazadan zarar görenler arasında sayı ve zararları da gözetilerek garameten bölüştürülmesi gerekmektedir 31 Kazada kusuru olan plakası belirsiz sürücüye rücu edilemeyeceğinden BK. 43, 44. maddeler gereği dış tavandan indirim yapılmalıdır 32 Bir davada hem, 10 hem de 26. madde koşulları birleşmişse, Kurum lehine olan 10. maddeye göre hüküm kurulur 33 İlk davada taraf olmayan şoför aleyhindeki kusur raporu onun yönünden bağlayıcı olmaz 33 Kanun ve katsayı değişikliğine bağlı olarak hak sahiplerinin gelirlerindeki artışlar, her bir gelir artışının Kurum yetkili organınca onaylandığı tarihten itibaren on yıl içinde istenebilir sayılı Kanunun 10. maddesine göre açılan rücu davalarında 26. maddeye dayanan tavanın kıyasen uygulanması gerekir Sayılı Kanunun 26. maddesindeki kusurluluk hallerinin olayda varlığı gerekir 35 Tavan hesabında başlangıç olarak iş göremezlik derecesini tespit eden rapor tarihi esas alınmalıdır 35 İşveren vekilinin kusuru işverene yüklenemez 36 Pasif dönemdeki kazanç kaybı tavan hesabına dahil edilemez 36 Kazaya karışan aracın sigortalı şirketinin sorumluluğu 37 Kusur belirlenirken dosyadaki kusura ilişkin kanıtlar arasındaki çelişkilerin giderilmesi gerekir 37 Vll

4 Hemzemin geçitte sigortalının yönetimindeki araçla geçerken ölmesi olayında TCDDY'nin sorumluluğu 38 Sigortacının sorumluluğu 38 Taşeronluk ilişkisi sosyal güvenlik mevzuatına göre ele alınmalı ve her maluliyet dönemine ait iç ve dış tavan ayrı ayrı belirlenmelidir 39 İşveren kendi kusuruna ilaveten işçinin bir kısım kusurundan da sorumludur 39 Hak sahibinin açtığı davadaki kaçınılmazlık tespiti, o davada taraf olmayan kurumu bağlamaz 40 SS. Kurumunun harç muafiyeti 40 Karardan önce gerçekleşen asgari ücretteki artışlar gözetilmelidir 41 Rücu tavanı belirlenirken erkek çocukların eğitim durumları gözetilecek yerde destek süresinin 18 yaş ile sınırlandırılması, bilinmeyen döneme ilişkin hesaplama yöntemi, maluliyet, yaşlılık, ölüm sigortaları ile iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortasından hak kazanılan gelirlerin birleşmesi 41 Sigortalının kusurunun bir kısmı işverene yükletilerek tavan belirlenmelidir 43 Maluliyet oranına vaki itirazın 506 sayılı Kanunun 109. maddesi çerçevesinde incelenmesi gerekir 43 Hak sahipleri pasif dönemde de desteklenen yararlanacaklarından pasif dönemin de tavan hesabında gözetilmesi gereklidir 44 Sigortalıya yapılan ödemenin onun ölümü nedeniyle fiili ödemeye dönüşmesi, Kurum alacağının tavanla sınırlı olmasını önlemez 44 Hak sahiplerince işveren aleyhine açılan davadaki kusur raporunun rücu davasına etkisi ve rapordaki çelişki sigortacının sorumluluğu davanın müteselsil sorumluluk esasına göre açılması ve davalılardan biri hakkındaki davanın takipsiz bırakılmasının öbürlerine etkisi 45 İş kazası geçiren sigortalının aktif yaş sınırı gözetilerek hesap yapılmalıdır 46 Birinci rücu davasında kesinleşen tavan miktarına itibar edilerek, karar verilmelidir Sayılı Kanunun 26. maddesi çerçevesinde açılan rücu davalarında Kurumun rücu hakkı sigortalı veya hak sahiplerinin tazmin sorumlularından isteyebileceği miktarla sınırlıdır 47 VIII

5 Mükerrer ödemenin önlenmesi 47 Davacının aldığı gerçek ücret belli iken, varsayım yolu ile ücret belirlenemez 48 Asgari ücret tarifeleri gözetilmelidir 48 Kurumun rücu alacağının tavanını teşkil eden miktarın belirlenmesi 48 Bozmadan sonra yeniden yaptırılan tazminat hesabı raporunda, önceki rapordaki donelerin değiştirilmemesi gerekir 48 Hukuk hâkimi ceza davasında verilen beraat kararı ile bağlı değildir 49 Destek ilişkisinin varlığı araştırılmalıdır 49 Önceki rücu davasında kesinleşen olgular 49 Hukuk hâkimi, kusur yönünden ceza mahkemesi kararı ile bağlı değildir sayılı Kanunun 24. maddesindeki harçtan bağışıklık sadece SS. Kurumu yönünden geçerlidir 50 Bozma kararından sonra alınan kusur raporunda, yeni belirlenen kusur oranı uygulanarak yeniden tavan miktarı belirlenmelidir 50 Davanın müteselsil sorumluluk ilkesine göre açılması 51 Sigortacının sorumluluğu 51 Kazanılmış hak sayılı Kanunun 109. maddesine göre zamanaşımı 52 Destekten yararlanma süreleri 52 Maddi zarar hesabı 52 Hesap Raporu 53 Hakkaniyet indirimi yapılması, kusur oranının ağır olmaması şartına bağlıdır 53 İşveren vekilinin kusurundan işveren sorumlu tutulamaz 53 Rücu davasındaki kusur raporu ile asıl hak sahibinin açtığı davadaki kusur raporu arasındaki açık çelişkinin giderilmesi gerekir 54 Karayolları Trafik Kanunu'nun 108. maddesi uyarınca garanti fonunun sorumluluğu 54 Rücu davalarında maddi tazminat hesabının yapılması zorunluluğu vardır 54 İş kazasından kaynaklanan kurum zararının rücuen tahsili davalarına İş Mahkemelerinde bakılır 54 Hesap raporunun yıllara göre ayrı ayrı tanzim edilmesi zorunludur 55 IX

6 Ceza ve Hukuk Mahkemelerinden alınan kusur raporları arasındaki çelişkinin giderilmesi zorunludur Sayılı Yasanın 39. maddesinde düzenlenen 3. kişinin sorumluluğu 55 Davalı sürücünün kurum zararından sorumluluğu ancak saptanacak kusuru oranındadır 56 Sigortacının taraf sıfatı saptanmadan aleyhine karar verilemez 57 Sigortacının ibraz ettiği ibraname ölümden kaynaklanan zarara ilişkindir. Tedavi giderleri yönünden sigortacının sorumluluğu devam etmektedir 57 Kurum zararının rücuan istenildiği dava iş mahkemesinin görevi içindedir 58 Kusur ve hesap raporlarının alınması ve sair incelemeler mahkemece HUMK 415. maddesi çerçevesinde resen yajnlmalıdır 58 Ceza davasında kesinleşen maddi olgu hukuk hâkimini bağlar 59 Hukuk hâkimi, ceza davasındaki kusur oranı ile bağlı değildir. 59 Çalışma gücünün kaybına ilişkin rapor ve itirazı inceleme usulü 59 Mahkemece sigorta şirketinin kayıtları üzerinde inceleme yapılması gerekir 60 Kurum kendi sigortalısına karşı rücu davası açamaz 60 Hukuk hâkimi, Ceza Mahkemesince saptanan ve kesinleşen maddi olgularla bağlıdır 61 63/2. maddedeki "araç sahiplerine" ifadesi Anayasa Mahkemesince iptal edildiğinden artık sorumluluğun varlığı bakımından "işleten" sıfatının varlığı araştırılmalıdır. İşleten araştırılırken öncelikle görünür işletenliğe başvurulması, farazi işleten olgusu ileri sürülmekteyse muvazaalı işlemler konusundaki genel ilkeler gözetilmelidir. İptal kararlarının geriye yürümemesi ilkesi kesin hüküm yönündendir 61 Kusura göre gerekli indirim yapılarak kalan kısmın hüküm altına alınması gerekir 65 Zamanaşımı Def i 65 Hatır taşımasına yönelik savunma araştırılmalıdır 66 Kazaya karışan traktörün haricen satılması, işleten sıfatı sorumluluğun kusur oranında olması 67 Trafik kazasında kusursuz olan tarafa rücu edilemezrücu hakkı yapılan yardımların ilk peşin değeriyle sınırlıdır 68 X

7 Sürücü belgesi olmayan kişiye araç kullandırma nedeniyle araç malikinin sorumluluğu (J8 Hatır taşımasına yönelik savunma araştırılmadan karar verilemez 69 Sigorta şirketi sorumlu olduğu miktarı davadan önce ödediğine göre hakkındaki davanın reddedilmesi gerekir 69 Davanın teselsül hükümlerine göre açılması-tavan hesabında yöntem 70 Bağ-Kur Kanunun 70. maddesindeki zaman aşımı süresi sayılı Kanundaki gibi 2926 sayılı kanun gereği kurumun rücu davalarında da sonraki artışlar istenemez 73 Ceza davasında alınan bilirkişi raporu iş güvenliği mevzuatına göre hazırlandığına ve doyurucu olduğuna göre hükme esas alınabilir 74 Araç sürücüsü olan Bağ-Kur sigortalısı 63. maddesi gereği 3. kişi değildir 74 Yasal koşulları taşımayan satış sözleşmesi tescil malikini sorumluluktan kurtarmaz 75 Garanti fonunun sorumluluğu kaza tarihindeki ZMSS poliçe limiti ile sınırlıdır sayılı Kanunun 47. maddesi gereği Bağ-Kur'un ödediği tahsislerdeki artışları 3. kişiden istemesi mümkündür 76 Temsilde yanılma halinde dava doğru temsilciye yöneltilmelidir sayılı Kanuna dayalı rücu davasında Kurum ilk peşin değer yanında sonraki artışları da isteyebilir 76 Yetkili Mahkeme sayılı Kanun 63. maddesine göre 3. kişinin kusuru yoksa rücu hakkı da yoktur. Davalının aracını kullanan Bağ-Kur sigortalısı 3. kişi sayılamayacağından, davalı araç maliki rücu alacağından sorumlu tutulamaz sayılı Kanuna dayalı ve trafik kazasından kaynaklanan olaylarda zaman aşımı KTK uyarınca 2 ve 10 yıldır 78 Hatır taşıması 80 Garanti fonuna rücu 80 Araç sürücüsünün kusuru işletenin kusuru sayılır 80 Hak sahiplerine karşı sebepsiz zenginleşmeye dayalı olarak açılan rücu davası sayılı Yasanın 47. maddesi uyarınca kurumca yapılan giderlerin rücuan istenmesinde "ilk peşin değer" sınırlaması yoktur 81 XI

8 1479 Sayılı Kanunun 63. maddesine göre açılan rücu davasında araç işleteni yanında "malik" de sorumludur 82 Sigortalının karısı için destek hesabı yapılırken ölen sigortalının yaşama süresi esas alınmalı ve çocukların destek alma yaşları için eğitim süreleri göz önünde bulundurulmalıdır 82 Sigortalı, "üçüncü kişi" olmadığından, neden olduğu zarardan Kuruma karşı sorumlu değildir 82 Bağ-Kur'un 1479 sayılı Kanunun 63. maddesine dayanan rücu hakkı haleflik ilkesine dayanır sayılı Kanunun 63. maddesine dayanan rücu davaları 10 yıllık zaman aşımına tabidir 83 Bağ-Kur rücu davasında araç sahibi durumunda bulunan davalının sorumluluğu yönüne gidebilmesi için ya kendisinin ya da istihdam ettiği şoförün sigorta olayının meydana gelmesinde suç sayılır bir eyleminin bulunması gerekir 84 Zorunlu trafik sigortacısı rücu davasını alkollü araç kullanma iddiasına dayandırdığına göre, kazanın münhasıran alkolün etkisiyle meydana gelip gelmediği belirlenmelidir 84 Sigortalıya karşı rücu davası; kaza yerini terk etmek tek başına sigortalıya rücu edilmesine neden olmaz- 84 Prim ödenmeden risk gerçekleşirse sigortacı sorumlu olmaz İtirazın İptali Davası- Ağır Kusura Dayalı Rücu İsteği 86 Sigortalı olmayan sürücüye rücu olanağı yoktur. Alkolün etkisi olmadan kaza meydana gelmişse işletene de rücu edilemez Ağır kusura dayalı rücu istemi-alköllü ve aşırı hızlı araç kullanımı. 88 Ehliyetsiz sürücünün aracı kullanması 89 Kırmızı ışık ihlali % 100 kusur ise de 'ağır kusur' niteliğinde değildir 90 İşletenin değişmesi- aracın başka bir sigorta tarafından sigortalanması 91 Sürücünün tek bacaklı olması ve yetersiz sürücü belgesi ile araç kullanılması 92 Ehliyetsiz sürücünün neden olduğu zararı ödeyen sigortacı, sürücünün kusurlu olması şartıyla sigortalısına rücu edebilir. Buna karşın sigortacı, akdi ilişkisi bulunmayan sürücüye kusurlu da olsa rücu edemez 93 Sürücü belgesi bulunmayan sigortalıya rücu- itirazın iptali davası 94 Sürücünün olay yerinden ayrılmış olması sigortacıya rücu hakkı vermez 95 XII

9 Trafik kurallarım tam kusurla ihlal etmek "ağır kusur" anlamına gelmez 96 Sigortacı gerçek zarardan fazla ödeme yapmışsa, zararı aşan miktarı rücuan isteyemez 96 Salt kusura dayalı olarak sigortalıya rücu edilemez 97 Sigortacı, 3. kişinin zararından sürücünün kusuruna karşılık gelen kısım kadar (limit ödenenle sınırlı olarak) sigortalısına rücu edebilir 98 Araç seyir halindeyken yolcu ile tartışarak kazaya neden olunması olayında ağır kusur bulunduğundan rücu şartı oluşmuştur 98 Kazanın münhasıran alkollü araç kullanılmasından kaynaklandığını belirleyen bilirkişi heyeti raporuna dayanılarak davanın kabul edilmesi doğrudur 100 Ruhsat ve poliçeye aykırı olarak araca ikinci römor takılması sonucu kusuruyla kaza ve hasara yol açan sigortalıya rücu edilebilir 100 Aracın satıldığının sigortacıya ihbar edilmemesi durumunda mülkiyeti devreden sigortalıya rücu edilebilir 101 Taşıt giremeyen yerden U dönüşü yapılıp karşı şeride tecavüz edilmesi tam kusur ise de ağır kusur değildir, rücu edilemez 102 Alkollü sürücünün kazaya neden olması halinde, sürücü sigortalı değilse ona rücu edilemez. Sigortalıya rücu için de sürücünün alkollü olduğu ve kazanın sırf bu nedenle meydana geldiğinin uzman üç bilirkişiden alınacak raporla belirlenmesi şarttır 103 Kaza sırasında ibraz edilemese de geçerli sürücü belgesi var ise rücu edilemez 105 Aracını ehliyetsiz kişiye kullandıran işletene karşı rücu olanaklıdır 105 Bilirkişi raporunda kazanın salt alkolün tesiriyle meydana gelip gelmediğinin açık ve kesin olarak belirtilmesi gerekir Sürücü belgesi sertifikası araç kullanma yetkisi vermez 107 Aracını satan sigortalı, işletenin değiştiğini sigortacıya 15 gün içerisinde ihbar etmediği ve devralan de zeyl yaptırmadığına göre mülkiyeti devreden sigorta akidine karşı rücu olanağı bulunmaktadır 107 Sigortalının rizikodan sonra hakkında açılan davayı sigortacıya ihbar etmemesi nedeni ile bu arada sigortalının zarar görene ödeme yapması durumunda, sigortalı kendisince ödenen tazminatı sigortacıdan isteyemez 109 XIII

10 Sigortalı; ihbar, koruma ve kurtarma önlemlerini almadığı için zararın doğması veya artmasına neden olmuşsa sigortacının rücu olanağı bulunmaktadır 110 Aracın ehliyetsiz kişiye kullandırılması halinde KTK 95. m ve Poliçe Genel Şartları birlikte değerlendirilerek hüküm kurulmalıdır 111 Fazla yolcu taşınmasının kaza ile arasında uygun illiyet bağı bulunmalı ve olaya münhasıran istiap haddinin aşılması neden olmalıdır 111 Sigortacıya verilen ibraname, zarar görenin fazlaya ait zararını diğer sorumlulardan istemesini önlemez 112 Sürücünün kırmızı ışıkta geçmesi ve 8/8 oranında kusurlu olması onun kasıtlı veya ağır kusurlu olduğunu göstermez 112 TTK maddesine göre iki yıllık zamanaşımı süresinin, davacının rücu hakkının ihlal edildiğini sigorta ettirene müracaat hakkının doğduğunu öğrendiği tarihten itibaren başlatılması gerekir 113 TTK maddesine göre zamanaşımı süresi 114 Sürücünün kusuru teminata dahildir 114 Yetki itirazında bulunan davalılar yönünden yetkisizlik kararı verilecek iken tüm davalılar hakkında yetkisizlik kararı verilmesi yanlıştır 115 Rücu davasında halefiyet kuralı ve faizin niteliği 116 Kazadan önce aracın satışının KTK20/d maddesine uygun olup olmadığı araştırılmalıdır, kaza ile sürücünün alkol kullanması arasında illiyet bağı bulunmalıdır 117 Yetkili Mahkeme 117 KTK 85/3. maddesi uyarınca işleten ancak kusurun varlığı veya araçtaki bozukluk kazaya neden olduğu takdirde sorumluluktan kurtulabilir 118 Rizikodan önce aracın mülkiyeti devredilmiş ise rücu tazminatından yeni malik (işleten) sorumlu olacaktır 118 Davalı taraf tacir olmadığı ve zarar ticari işletmeyi ilgilendirmediğine göre reeskont faizine hükmedilemez 119 İstiap Haddinden Fazla Yolcu Taşınması 119 Ağır Kusur veya Kasıt İddiasını Sigortacının İspat Etmesi Gerekir 120 Sigortacı, ehliyetnamesiz araç kullanma nedeniyle kendi sigortalısına onun kusuru oranında rücu edebilir 120 İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortasında Rücu Davası 120 Alkollü Araç Kullanımının Kasko Teminatı Dışında Kalması İçin İlliyet Bağının Varlığı Araştırılmalıdır 121 XIV

11 Kaza Tarihinde Sigortalılık İlişkisinin Varlığı Kanıtlanmalıdır 123 Bakımsızlık Nedeniyle Oluşan Teknik Arızaya Dayalı Kazadan Doğan Zarardan İşleten Sorumlu Olacaktır 123 Faiz Başlangıcı- İhbar ve Belge İbrazının Kanıtlanması 124 İbraya Rağmen Davanın Kabulü- Faiz Başlangıcı 124 Hasarlı Araç Malikinin Davacı Sigortayı İbra Ettiğine İlişkin Belge Bedelin Ödendiğini Gösterir 125 Aracın İki Ayrı Kişi Adına Sigortalı Olması 125 Dava sırasında sigorta tarafından yapılan ödeme de hasar bedelinden indirilir 126 Sürücünün alkollü olması halinde hasarın teminat dışı kalması için, kazanın sırf alkolün etkisi ile oluştuğunun tespiti şarttır 126 İstiap haddinden fazla yolcu taşınması 127 Davalılar, davacı kasko şirketine müteselsilen sorumludurlar Dava sırasında alacağın ödenmesi 129 Zamanaşımı 129 Alkollü araç kullanılması nedeniyle rücu isteği- bilirkişi raporunun Adli Tıp Kurumundan alınması 130 Sigortacının rücu hakkının varlığı, sigortalısının zarar sorumlusuna dava hakkının bulunmasına bağlıdır. Sigortalı zarar verene karşı bu hakkından feragat etmişse, sigortacı rücu hakkına sahip olamaz 131 Zorunlu Trafik (ZMSS) sigortasından alman miktarın tazminattan indirilmesi 132 Sözleşmede aksi belirlenmedikçe sigortalının rızası ile aracı kullanan kişi de sigortalı gibidir, sigortacı ona rücu edemez 132 Sigorta menfaat değişikliği yasaya aykırı harici satışla gerçekleşemez 133 Yetkili Mahkeme 134 İşleten ve trafik sigortacısı müteselsilen sorumludur, sigortalısının halefi olan kasko şirketi her ikisine de rücu edebilir 135 Sürücü, yol şartlarına göre güvenli takip mesafesi bırakmamışsa kusurludur 136 Kasko sigortacısının karşı araç sigortacısına rücuu- icra takibi. 136 Zarar veren araç işleteni, sürücüsü ve sigortacısının sorumluluğu kusur oranındadır 137 Aracı sattığı halde devretmediği için hakkında dava açılmasına neden olan davalı lehine (davanın reddi dolayısıyla) yargılama giderine hükmedilemez 138 XV

12 Davalılardan sadece birisinin iki yıllık zamanaşımı süresinin geçtiğine dair zamanaşımı definde bulunması halinde bu def iden diğer davalı yararlanamayacağı gibi, davacının icra takibi ile zamanaşımının kesildiğine ilişkin iddiası da araştırılmalıdır 138 Davalının kusuru oranında davanın kabulü doğrudur 139 Kazanın meydana gelmesinde alkolün etkisi araştırılmalıdır Sigortalı aracın menfaat sahibinin değişmesi 140 Sigortacının rücu davasında davalı aracın ZMSS tarafından ödenen miktar düşülerek kalanın tahsiline karar verilir 140 Yetkili Mahkeme 140 Müteselsil Sorumluluk 141 Sürücünün sırf alkollü olması zararın teminat dışı kalmasını gerektirmediği gibi, kandaki alkol oranının yönetimindeki sınırı geçmemesi de teminat kapsamında olduğu sonucunu doğurmaz. Kazanın, sürücünün alkolün etkisinde kalmasından kaynaklanıp kaynaklanmadığının araştırılması gerekir 142 Kasko rücu davasında da KTK 109/2. maddesindeki uzamış ceza zamanaşımı süresi geçerlidir 142 Olayda davacı sigortacı hem kazaya neden olan aracın hem kasko sigortalı olup hasarını ödediği sigortalı aracı sigortacısıdır. Her iki aracın maliki ve sigortalısı da aynı davalıdır. Bu durumda davacı sigortacının halefiyet hakkı bulunmamaktadır 143 KTK 109/2. maddesindeki ceza zamanaşımı, salt maddi hasarlı kazalarda mala verilen zararlardan kaynaklanan tazminat istemlerine ilişkin davalarda uygulanamaz 144 Kaza tutanağı ile trafik kaydında görülen davalıya ait araca ilişkin çelişki giderilmelidir 145 Davacı kasko sigortacısı tarafından idarenin hizmet kusuruna dayanılarak dava açıldığına göre, idare mahkemeleri görevlidir 145 Talep aşılarak karar verilemez 146 Davacı, hasar bedelini sigortalısı ile yaptığı poliçe gereği İsviçre Frangı olarak ödediğine göre, BK 83/son maddesi uyarınca borcun fiili ödeme günündeki TL karşılığını isteyebilir 146 Rizikonun teminat dışı kalabilmesi için şoförün sadece alkollü olması yetmeyip, kazanın münhasıran alkol alınması nedeniyle oluştuğundan da sigortacı tarafından kanıtlanması gerekir 147 Rücu davasında halefiyet ilkesi gereği, davayı sigortalı açsa idi hangi yer mahkemesi yetkili olacaksa, sigortacı da o mahkemede davasını açmalıdır 147 XVI

13 İtirazın iptali davasında istenen işlemiş faize ilişkin itirazın da iptaline karar verilebilir ve mahkemece alacağın kısmen var olduğu sonucuna varıldığında itirazın kısmen iptaline karar verilmesi gerekirken alacağın bir kısmının tahsiline karar verilmesi yanlıştır 148 Kasko sigortacısının açtığı rücu davasında sigortalı teknik arızaya dayanarak sorumluluktan kurtulamaz 149 Müteselsil sorumluluk söz konusu olduğu ve dilekçede belirtildiği takdirde davalının kusuru az olsa bile tazminatın tamamı ile sorumlu olur 149 Kamyonla taşman yük zorunlu trafik sigortası teminatı dışında olduğundan davalı sigortacıya rücu edilemez 150 Sigortalı mallar hasarlı şekilde teslim edildiğine göre zarar incelemesi yapılıp sonucuna göre karar verilmelidir 151 Kazanın teknik arızadan meydana gelmesi ve arızanın oluşmasında sürücü ve malikin kusurunun bulunmaması durumunda rücu olanağı yoktur 152 Sigorta menfaat taşımaya CMR hükümleri uygulandığında ilk ve son taşıyıcıya birlikte dava açılabilir 152 Sigorta menfaat davanın taşıma acentasına değil, asıl şirkete karşı açılması gerekir 153 Sigorta menfaat Taşıma sözleşmesinde CMR kaydı varsa sigortacıya da uygulanır 154 Sigorta menfaat sigortacı, sigortalıya sadece gerçek zarar miktarı bakımından halef olup, bu miktarın faizi dışındaki faiz ve icra giderlerini isteyemez 154 Sigorta menfaat Davalı sigortacının zorunlu ve ihtiyari trafik sigortalarındaki teminatların tamamını iyi niyetle araç sahiplerine araç hasarları sebebiyle ödemesi durumunda KTK 96/2 madde hükmü uyarınca rücuan talepte bulunan davacıya karşı sorumluluktan kurtulur 155 Sigorta menfaat davası, alacaklıya ihtar çekerek alacağın 7 gün içinde ödenmesini istediğine göre, bu ihtarla "atıfet mehli" verdiği nazara alınıp, ihtarın tebliğ tarihinden temerrüdün başladığı kabul edilmeli ve reeskont faiz oranları TC. Merkez Bankası veya şubelerinden sorularak, karar tarihine kadar değişen oranlar da gösterilmek suretiyle karar verilmelidir 156 Sigorta menfaat Taşıma sözleşmesini yapan acentaya doğrudan dava açılamaz 157 Nakdi tazminat hesabında olay tarihi esas alınmalıdır 158 Tazminattan damga vergisinin düşülmesi doğru değildir 158 Askeri araç ile motosikletin kazası nedeniyle Bakanlık tarafından asker ve sivil kişiye açılan rücu davası 159 Zamanaşımı tarihinin başlangıcında gelişen zararın gözetilmesi gerekir 160 XVII

14 Zararın haksız fiil tarihindeki brüt aylık esas alınarak belirlenmesi gerekir l " 4 1 Tüzel kişilerde zamanaşımı, rücu hakkının dava açmaya yetkili makam tarafından öğrenilmesi anında başlar 161 Davalılar, zarar gören memurlara daha önceden manevi tazminat ödediklerine göre davacı idare bu kısım için davalılara rücu edemez " 1 1 Haksız fiil faili zarardan BK. 41. devlet ise kanun gereği sorumlu olup, Devletin ödediği bedeli failden isteme hakkı vardır 1"^ Sigorta menfaat askerin verdiği zararda hakkaniyetli indirim yapılmalıdır 163 Kaza yapan kişi polis memurluğu kadrosunda iken şoför olarak görevlendirilmiş ise tazminattan indirim yapılmalıdır. Rücuda Teselsül Olmaz, Kişi Kendi Kusuru Oranında Sorumludur 165 İdare, Çalışana Sağlık Güvencesi Gereği Ödediği Giderleri Zarar Verenden İsteyemez 166 Sigorta menfaat zamanaşımının başlangıcı 166 Sigorta menfaat Memurların idareye vermiş bulundukları zararlardan ötürü sorumluluklarında, haksız eylem kuralları uygulanır. Zamanaşımı süresi, dava açmaya emir vermeye yetkili mahkemenin öğrenme gününe göre belirlenmelidir 167 Rücuan tazminat-görevli yargı yeri " 167 Rücuan tazminat 1*71 Rücuan tazminat-kasko 172 Rücuan tazminat- Mecburi mali mesuliyet sigortası Yetkili mahkeme l 7^ Rücuan alacak- Alkollü araç kullanma 160 Rücuan tazminat-kasko-ödeme belgesi-mahsup 181 Kasko- Rücu davası- Yetkili Mahkeme 182 Rücuan Tazminat- Zorunlu mali mesuliyet sigortası- kasko yetkili mahkeme " 185 Rücuan tazminat- Kasko sigortası- Mecburi mali mesuliyet sigortası-husumet 187 Rücuan tazminat- Kasko sigortası 188 Rücuan tazminat- Kasko sigortası- Primin ilk taksidinin ödenmesi ile sorumluluğun ne zaman başladığı ' 196 Kasko-Rücu davası-park halindeki aracın yanması 191 Rücuan tazminat- Kasko sigortası 192 Rücuan tazminat-zamanaşımı defi 19 Rücuan tazminat-zamanaşımı-hasarlı trafik kazası 19 Rücuan tazminat-kurum zararı 19 XVIII

15 Rücuan alacak- Bağ-Kur zararlarının rücuan tahsili Rucuan tazminat-kasko sigortası-temerrüt 199 Rücuan tazminat-halefiyet- Faiz başlangıcı ; 200 Rücuan tazminat- Kasko sigortası- Motorlu taşıtın devri Noterden satış ; 201 Rucüan alacak-üçüncü kişinin sorumluluğu 202 Rücuan tazminat- Kasko sigortası- Halefiyet 203 Rücuan tazminat- Faiz başlangıcı- Poliçe Limiti 204 Rücuan tazminat- Sigortalı işçiye yapılan harcamalar- faiz başlangıcı- Temerrüt- Geçici işgörmezlik ödeneği 206 Rücuan tazminat- Sigortacının sigortalısına ödeme yaptığı tarih Temerrüt faizi başlangıcı 2 08 Rücuan tazminat- Kasko sigortası- Yetki itirazı- Seçimlik hak Rücuan tazminat- Kurum zararının rücuan tahsili 211 Rücuan tazminat- Kurum zararı- Faiz başlangıcı 211 Rücuan tazminat- Kasko rücu davası- Zorunlu mali mesuliyet sigortacısının sorumluluğu 212 Rücuan alacak- Ölen sigortalının hak sahiplerine kurumca yapılan harcamaların rücuu ; 213 Rücuan tazminat- iş kazasında malûl kalan işçi 214 Rücuan tazminat- SSK'nın yaptığı ödemeler- Faiz başlangıcı Rücuan tazminat- Kasko sigortası- Aracın bakım ve onarımım yapma yükümlülüğü-teknik arıza 217 Rücuan tazminat- SSK'nın yaptığı ödemeler- Faiz başlangıcı Rücuan alacak- Trafik kazasında oluşan hasar- İtirazın iptali-inkar tazminatı 219 Rücuan tazminat- Kasko sigortası- Mecburi Mali Mesuliyet Sigortası- Zorunlu Koltuk Sigortası 221 Rücuan tazminat- Hasarlı Trafik kazası- Geçiş üstünlüğüne haiz araç- Toplu iş sözleşmesindeki hüküm 222 Rücuan tazminat- Mecburi mali mesuliyet sigortası- Faize faiz yürütülemeyeceği 222 Rücuan tazminat- Ehliyetsiz kişiye araç kullandırma Yaralamalı trafik kazası 224 Rücuan tazminat- Kasko Sigortası - Halefiyet 225 Rücuan tazminat- Kasko sigortası ; 226 Rücuan tazminat- Temerrüt- Faiz başlangıcı ; 227 Rücuan tazminat- Kasko sigortası- Taleple bağlılık 229 Rücu Tazminatı (Zorunlu mali mesuliyet sigortacısına) Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortacısının Temerrüdü (İhbar mükellefiyeti) İhbar Mükellefiyeti (Zorunlu mali mesuliyet sigortacısının temerrüdü) 230 Rücuan tazminat-birlikte sorumluluk-hakkaniyet 232 XIX

16 Rücuan tazminat- Kurum zararı- Araç sahibinin sorumluluğu, sigortalının kusuru 233 Rücuan tazminat-kasko Rücuan tazminat- Hasarlı trafik kazası- Mecburi mali mesuliyet sigortalısı-temerrüt 236 Rücuan tazminat 237 Rücuan tazminat- Kaza nedeniyle Sigorta şirketinin sigortalıya yaptığı ödeme- Mecburi mali mesuliyet sigortası ihtiyarı mali mesuliyet sigortası 238 Rücuan tazminat-mecburi mali mesuliyet sigortası 240 Rücuan Tazminat- Tarafların zamanaşımı definde bulunmadığı sürece hakimin resen nazara alamayacağı 241 Rücuan tazminat- Mecburi mali mesuliyet sigortası Halefiyet- Yetkili mahkeme 242 Delil sözleşmesi niteliğindeki Poliçe Genel Şartları'nm gerektiği 244 Verilen sürede istenilen tutarın ödenmemiş olmasına ve bu sebeple davacı sigortanın artık bu bildirimle bağlı tutulmasının mümkün bulunmamasına 245 İkrar salt ilişkin olduğu miktar için geçerli olup, kısmi dava dışında kalıp da eldeki davaya sonradan konu edilen kısım için zaman aşımının kesilmesini sağlamaz. Karayolları Genel Müdürlüğü uzmanları gibi ehli bilirkişilerden görüş sorulması ve sonucuna göre karar verilmesi 246 Rapora karşı sonuca etkili ve esaslı noktalarda yapılan itirazı da dikkate alan denetime elverişli yeni bir rapor alınması, gerektiğinde Adli Tıp Kurumu Trafik İhtisas Dairesinden veya Karayolları Genel Müdürlüğü uzmanları gibi ehli bilirkişilerden görüş sorulması ve sonucuna göre karar verilmesi 247 Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının 4/d maddesine göre, tazminatı gerekirken olay, işletenin veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin alkollü araç kullanmalarından ileri geliyorsa işletene rücu edebileceğini belirtmiş olup, salt alkollü olmak yeterli olmayıp, kaza ve hasarın sürücünün olayın oluş şekli göz önünde bulundurularak nöroloji uzmanı bir hekim, trafik uzmanı ve hukukçudan oluşacak bilirkişi kuruluna inceleme yaptırılarak, münhasıran sürücünün aldığı alkolün etkisiyle meydana gelip gelmediği araştırılmalıdır 248 Trafik kazası sonucu yaralama nedeniyle yapılan tedavi harcamalarının faiz başlangıcının; ilgililerce gerekli belgeler ibraz edilerek yasaya uygun şekilde sigorta şirketine başvurulmuş ve gerekli ödeme yapılmamışsa başvuru tarihi, geçerli belgeler ibraz edilmeksizin müracaat edilmiş ya da hiç müracaat edilmemişse bu durumda, sigorta şirketi aleyhine icra takibine girişilmişse takip tarihi, dava açılmışsa dava tarihi olarak kabul edilebileceği gözetilmelidir 249 XX