HANEHALKI BÜTÇE ARAŞTIRMASI Tüketim Harcamaları

Transkript

1 HANEHALKI BÜTÇE ARAŞTIRMASI Tüketim Harcamaları Household Budget Survey Consumption Expenditures TÜİK 9 ISSN TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU Turkish Statistical Institute

2 TÜİK HANEHALKI BÜTÇE ARAŞTIRMASI Tüketim Harcamaları Household Budget Survey Consumption Expenditures 9

3 İstatistiki veri ve bilgi istekleri için Bilgi Dağıtım Grubu Tel: Fax: Yayın istekleri için Döner Sermaye İşletmesi Tel: Fax: Yayın içeriğine yönelik sorularınız için Hanehalkı Bütçe İstatistikleri Takımı Tel: Fax: İnternet E-posta Yayın No 358 ISSN Türkiye İstatistik Kurumu Yücetepe Mah. Necatibey Cad. No: Çankaya-ANKARA / TÜRKİYE Bu yayının 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa göre her hakkı Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığına aittir. Gerçek veya tüzel kişiler tarafından izinsiz çoğaltılamaz ve dağıtılamaz. Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara Tel: * Fax: Haziran 11 MTB: Adet-Copies II ISBN

4 ÖNSÖZ Foreword FOREWORD Önsöz Hanehalkı ÖNSÖZ bütçe anketleri, hanelerin sosyo-ekonomik yapıları, ya am düzeyleri, tüketim kalıpları hakkında bilgi veren ve toplumun ihtiyaçlarının belirlenmesi, kullanılabilir gelirin haneler ya da fertler arasında ne ekilde Hanehalkı bütçe anketleri, hanelerin sosyo-ekonomik da ıldı ının bilinmesi ve uygulanan sosyo-ekonomik yapıları, ya am düzeyleri, tüketim kalıpları hakkında bilgi politikaların geçerlili inin test edilmesi amacıyla kullanılan veren ve toplumun ihtiyaçlarının belirlenmesi, kullanılabilir en önemli kaynaklardan biridir. gelirin haneler ya da fertler arasında ne ekilde da ıldı ının bilinmesi ve uygulanan sosyo-ekonomik Ekonomik politikaların ve sosyal geçerlili inin de i imlerin test edilmesi yakından amacıyla izlenmesi, kullanılan ekonomik en önemli kalkınmanın kaynaklardan belirli biridir. bir denge içinde hızlandırılması, halkın hayat seviyesinin öngörülen bir düzeye Ekonomik eri mesinin ve sosyal sa lanması de i imlerin amacıyla yakından politikalar izlenmesi, üretilmesi, ekonomik uygulanan kalkınmanın politikaların belirli vebir sonuçlarının denge içinde de erlendirilmesi hızlandırılması, bu halkın tür anketlerden hayat seviyesinin elde öngörülen edilecek bir verilerle düzeye mümkün eri mesinin olmaktadır. sa lanması amacıyla politikalar üretilmesi, uygulanan politikaların ve sonuçlarının Hanehalklarının de erlendirilmesi sosyo-ekonomik bu tür anketlerden durumları, elde tüketim edilecek harcamaları verilerle mümkün gelir bile enlerine olmaktadır. yönelik olarak tasarlanan 9 Hanehalkı Bütçe Ara tırması, 1 Ocak 9 - Hanehalklarının sosyo-ekonomik durumları, tüketim 31 Aralık 9 tarihleri arasında bir yıl boyunca 1 6 harcamaları ve gelir bile enlerine yönelik olarak tasarlanan 9 Hanehalkı Bütçe Ara tırması, 1 Ocak 9 - örnek hanehalkına uygulanmı tır. 31 Aralık 9 tarihleri arasında bir yıl boyunca 1 6 Yayın, hanehalklarının örnek hanehalkına tüketim uygulanmı tır. harcamalarına ili kin temel tablolarını; Türkiye, Kent, Kır ayrımında kullanıcılara sunmak Yayın, amacıyla hanehalklarının hazırlanmı tır. tüketim harcamalarına ili kin temel tablolarını; Türkiye, Kent, Kır ayrımında kullanıcılara Yayının sunmak karar alıcılar, amacıyla ara tırmacılar hazırlanmı tır. ve tüm kullanıcılara yararlı olmasını dileriz. Yayının karar alıcılar, ara tırmacılar ve tüm kullanıcılara yararlı olmasını dileriz. Household FOREWORD budget surveys are one of the major sources which provide information on the socio-economic structures, living standards and consumption patterns of the households and are used to determine the needs Household budget surveys are one of the major sources of the society, to understand the distribution of the which provide information on the socio-economic income among the households or individuals and to test structures, living standards and consumption patterns the validity of the applied socio-economic policies. of the households and are used to determine the needs of the society, to understand the distribution of the Theincome data obtained among thefrom households these or surveys individuals enable and to ustest to monitor the validity the economic of the applied and social socio-economic changes policies. from a close perspective, accelarate the development in a definite balanced The data way, obtained developfrom policies theseinsurveys order to enable reachusthe to living monitor standard the economic of the society and social at a prescribed changes fromlevel a close and evaluate perspective, the applied accelarate policies theand development their results. in a definite balanced way, develop policies in order to reach the living standard of the society at a prescribed level and 9evaluate Household the applied Budgetpolicies Surveyand which their was results. designed for the purpose of data collection on socio-economic status, consumption expenditures and income components was conducted on 1 6 sample households for 9 Household Budget Survey which was designed for the purpose of data collection on socio-economic the period 1 January 9 31 December 9. status, consumption expenditures and income components was conducted on 1 6 sample households for Publication, the period which 1 January has been 9 prepared 31 December to provide 9. users the basic tables including the information on the consumption Publication, expenditures which has been of the prepared households to provide in Turkey users as well the as basic urban-rural tables including basis. the information on the We consumption hope that this expenditures publicationofwill thebe households beneficial infor Turkey the decision-makers, as well as urban-rural researchers basis. and all users. We hope that this publication will be beneficial for the decision-makers, researchers and all users. A. Ömer TOPRAK A. Ömer Ba kan TOPRAK V. Acting President Ba kan V. Acting President III

5 Contents İçindekiler Ç NDEK LER CONTENTS Sayfa Page Önsöz III Foreword çindekiler V Contents Grafik ve Tablo Listesi VI List of Graphics and Tables Simge ve K saltmalar XIII Symbols and Abbreviations Aç klama XIV Explanation 1. Giri XIV 1. Introduction. Tarihçe XIV. History 3. Amaç XVI 3. Objective 4. Kapsam XVI 4. Coverage 5. Yöntem XVII 5. Method 6. Tan m ve Kavramlar XX 6. Concepts and Definitons 7. S n flamalar XXVIII 7. Classifications Hanehalk Tüketim Harcamalar [Türkiye, Kent, K r] Household Consumption Expenditures [Turkey, Urban, Rural] 1. Gelir ve harcama gruplar 1 1. Income and expenditure groups. Referans ki inin sosyo-ekonomik özellikleri 15. Socio-economic characteristics of reference person 3. Hanehalk bile imi 9 3. Household composition 4. Konutun özellikleri Characteristics of dwelling 5. Kentsel ve k rsal yerle im yerleri 5 5. Rural and urban settlements 6. Tarihsel tablolar Historical tables Ek Appendix 1. Örnek yerle im yerleri listesi List of sample settlements. De i ken listesi 113. Variables list 3. COICOP/HBS 4 lü Harcama gruplar The sub-groups at 4-digit-level of COICOP/HBS 4. Yüzdelik standart hata de erleri 1 4. Percentage standart errors 5. lgili bilgilere ula mak için 15 5.To reach the related information V

6 İçindekiler Contents GRAF K ve TABLO L STES 1. Gelir ve Harcama Gruplar Grafik Sayfa 1.1 Türlerine göre ayl k ortalama tüketim harcamalar n n oransal da l m, Gelire göre s ral % lik grup ayr m nda harcama toplam n n oransal da l m, Gelire göre s ral % 'lik grup ayr m nda ayl k ortalama harcama, %'lik gelir gruplar na göre g da ve konut harcamalar n n oransal da l m, 9 Tablo 1.1 Gelire göre s ral % 'lik gruplar n harcama paylar, Gelire göre s ral % 'lik grup ayr m nda hanehalk ba na ortalama harcama, Gelire göre s ral % 'lik grup ayr m nda e de er fert ba na ortalama harcama (OECD ölçe i), Harcama alt gruplar nda gelire göre s ral % 'lik gruplar n pay, Gelire göre s ral % 1'luk grup ayr m nda harcama paylar, Harcamaya göre s ral % 'lik gruplar n harcama paylar, Harcama alt gruplar nda harcamaya göre s ral % 'lik gruplar n pay, Harcamaya göre s ral % 1'luk grup ayr m nda harcama paylar, Harcama ekline göre harcama paylar, Referans Ki inin Sosyo-Ekonomik Özellikleri Grafik.1 Referans ki inin ya grubuna göre ayl k ortalama harcama, Referans ki inin e itim durumuna göre ayl k ortalama harcama, Referans ki inin çal ma durumuna göre ayl k ortalama harcama, Referans ki inin ekonomik faaliyet durumuna göre ayl k ortalama harcama, Referans ki inin ekonomik faaliyetine göre ayl k ortalama harcama, 9 17 Tablo.1 Referans ki inin ya grubuna göre hanehalk ba na harcama, Referans ki inin e itim durumuna göre hanehalk ba na harcama, 9.3 Referans ki inin i teki durumuna göre hanehalk ba na harcama, 9.4 Referans ki inin çal ma durumuna göre hanehalk ba na harcama, Referans ki inin mesle ine göre hanehalk ba na harcama, Referans ki inin ekonomik faaliyetine göre hanehalk ba na harcama, 9 8 VI

7 Contents İçindekiler LIST of GRAPHICS and TABLES 1. Income and Expenditure Groups Graphics Page 1.1 Percentage of distribution of monthly average consumption expenditures, Percentage of distribution of total consumption expenditures by quintiles ordered by income, Monthly average consumption expenditures by quintiles ordered by income, Percentage distribution of food and housing expenditures by quintiles ordered by income, 9 Tables 1.1 Shares of consumption expenditure by quintiles ordered by income, Average consumption expenditure per household by quintiles ordered by income, Average consumption expenditure per adult equivalent by quintiles ordered by income (OECD scale), Consumption expenditure shares in subgroups of expenditure by quintiles ordered by income, Consumption expenditure shares by deciles ordered by income, Shares of consumption expenditure by quintiles ordered by expenditure, Consumption expenditure shares in subgroups of expenditure by quintiles ordered by expenditure, Consumption expenditure shares by deciles ordered by expenditures, Consumption expenditure shares by type of expenditure, Socio-Economic Characteristics of Reference Person Graphics.1 Monthly average consumption expenditures by age group of reference person, Monthly average consumption expenditure by education of reference person, Monthly average consumption expenditure by employment status of reference person, Monthly average consumption expenditure by economic activity status of reference person, Monthly average consumption expenditure by economic activity of reference person, 9 17 Tables.1 Average consumption expenditure per household by age group of reference person, Consumption expenditure per household by education of reference person, 9.3 Consumption expenditure per household by activity status of reference person, 9.4 Consumption expenditure per household by activity status of reference person, Consumption expenditure per household by occupation of reference person, Consumption expenditure per household by economic activity of reference person, 9 8 VII

8 İçindekiler Contents GRAF K ve TABLO L STES (devam) 3. Hanehalk Bile imi Grafik Sayfa 3.1 Hanehalk tipine göre harcama, Hanehalk büyüklü üne göre harcama, Gelir getiren fert say s na göre harcama, Hanehalk n n temel gelir kayna na göre harcama, Hanehalk n n ekonomik durumuna göre harcama, 9 3 Tablo 3.1 Gelir getiren fert say s na göre hanehalk ba na harcama, Hanehalk tipine göre hanehalk ba na harcama, Hanehalk büyüklü üne göre hanehalk ba na harcama, E de er hanehalk büyüklü üne göre hanehalk ba na harcama, Hanehalk n n ekonomik durumuna göre hanehalk ba na harcama, Hanehalk n n temel gelir kayna na göre hanehalk ba na harcama, Çal an fert say s na göre hanehalk ba na harcama, Konutun Özellikleri Grafik 4.1 Oturulan konutun tipine göre ayl k ortalama harcamalar, Konutun s tma sistemine göre ayl k ortalama harcama, Oturulan konutun oda say s na göre ayl k ortalama harcama, Bir ve be odal konutta oturan hanelerin ayl k ortalama harcamalar, 9 47 Tablo 4.1 Oturulan konutun tipine göre hanehalk ba na harcama, Oturulan konutun s tma sistemine göre hanehalk ba na harcama, Oturulan konutun oda say s na göre hanehalk ba na harcama, Oturulan konutun faydalan lan alan büyüklü üne göre hanehalk ba na harcama, 9 51 VIII

9 Contents İçindekiler LIST of GRAPHICS and TABLES (continued) 3. Household Composition Graphics Page 3.1 Consumption expenditure by type of household, Consumption expenditure by household size, Consumption expenditure by number of income recipient members, Consumption expenditure by main source of household income, Consumption expenditure by economic status of household, 9 3 Tables 3.1 Consumption expenditure per household by number of income recipient members, Consumption expenditure per household by type of household, Consumption expenditure per household by household size, Consumption expenditure per household by equivalent household size, Consumption expenditure per household by economic status of household, Consumption expenditure per household by main source of household income, Consumption expenditure per household by number of employed members, Characteristics of Dwelling Graphics 4.1 Monthly average consumption expenditure by type of dwelling, Monthly average consumption expenditure by heating system of dwelling, Monthly average consumption expenditures by number of rooms in the dwelling, Monthly average consumption expenditures of household whose dwelling with one and five, 9 47 Tables 4.1 Consumption expenditure per household by type of dwelling, Consumption expenditure per household by heating system of dwelling, Consumption expenditure per household by number of rooms in the dwelling, Consumption expenditure per household by size of the utilized area of dwelling, 9 51 IX

10 İçindekiler Contents GRAF K ve TABLO L STES (devam) 5. Kentsel ve K rsal Yerle im Yerleri Grafik Sayfa 5.1 Gelire göre s ral % 'lik grup ayr m nda harcama, Referans ki inin ya grubuna göre harcama, Referans ki inin i teki durumuna göre harcama, Hanehalk tipine göre harcama, Hanehalk büyüklü üne göre harcama, Hanehalk n n temel gelir kayna na göre harcama, 9 55 Tablo 5.1 Gelire göre s ral % 'lik gruplar n harcama pay (Kent), Gelire göre s ral % 'lik gruplar n harcama pay (K r), Harcama alt gruplar nda gelire göre s ral % 'lik gruplar n pay (Kent), Harcama alt gruplar nda gelire göre s ral % 'lik gruplar n pay (K r), Referans ki inin ya grubuna göre hanehalk ba na harcama (Kent), Referans ki inin ya na göre hanehalk ba na harcama (K r), Referans ki inin e itim durumuna göre hanehalk ba na harcama (Kent), Referans ki inin e itim durumuna göre hanehalk ba na harcama (K r), Referans ki inin i teki durumuna göre hanehalk ba na harcama (Kent), Referans ki inin i teki durumuna göre hanehalk ba na harcama (K r), Referans ki inin iktisadi faaliyetine göre hanehalk ba na harcama (Kent), Referans ki inin iktisadi faaliyetine göre hanehalk ba na harcama (K r), Referans ki inin mesle ine göre hanehalk ba na harcama (Kent), Referans ki inin mesle ine göre hanehalk ba na harcama (K r), Referans ki inin ekonomik aktivite durumuna göre hanehalk ba na harcama (Kent), Referans ki inin ekonomik aktivite durumuna göre hanehalk ba na harcama (K r), Hanehalk tipine göre hanehalk ba na harcama (Kent), Hanehalk tipine göre hanehalk ba na harcama (K r), Hanehalk büyüklü üne göre hanehalk ba na harcama (Kent), Hanehalk büyüklü üne göre hanehalk ba na harcama (K r), Hanehalk n n temel gelir kayna na göre hanehalk ba na harcama (Kent), Hanehalk n n temel gelir kayna na göre hanehalk ba na harcama (K r), Hanehalk n n ekonomik durumuna göre hanehalk ba na harcama (Kent), Hanehalk n n ekonomik durumuna göre hanehalk ba na harcama (K r), Harcama ekline göre tüketim harcamas (Kent), Harcama ekline göre tüketim harcamas (K r), 9 95 X

11 Contents İçindekiler LIST of GRAPHICS and TABLES (continued) 5. Rural and Urban Settlements Graphics Page 5.1 Consumption expenditure by quintiles ordered by income, Consumption expenditure by age group of reference person, Consumption expenditure by employment status of reference person, Consumption expenditure by type of household, Consumption expenditure by household size, Consumption expenditure by main source of household income, 9 55 Tables 5.1 Consumption expenditure by quintiles ordered by income (Urban), Consumption expenditure by quintiles ordered by income (Rural), Shares of subgroups of consumption expenditure by quintiles ordered by income (Urban), Shares of subgroups of consumption expenditure by quintiles ordered by income (Rural), Consumption expenditure per household by age of reference person (Urban), Consumption expenditure per household by age group of reference person (Rural), Consumption expenditure per household by education of reference person (Urban), Consumption expenditure per household by education of reference person (Rural), Consumption expenditure per household by employment status of reference person (Urban), Consumption expenditure per household by employment status of reference person (Rural), Consumption expenditure per household by economic activity of reference person (Urban), Consumption expenditure per household by economic activity of reference person (Rural), Consumption expenditure per household by occupation of reference person (Urban), Consumption expenditure per household by occupation of reference person (Rural), Consumption expenditure per household by economic status of reference person (Urban), Consumption expenditure per household by economic status of reference person (Rural), Consumption expenditure per household by type of household (Urban), Consumption expenditure per household by type of household (Rural), Consumption expenditure per household by household size (Urban), Consumption expenditure per household by household size (Rural), Consumption expenditure per household by main source of household income (Urban), Consumption expenditure per household by main source of household income (Rural), Consumption expenditure per household by economic status of household (Urban), Consumption expenditure per household by economic status of household (Rural), Expenditure by type of consumption expenditures (Urban), Expenditure by type of consumption expenditures (Rural), 9 95 XI

12 İçindekiler Contents GRAF K ve TABLO L STES (devam) 6. Tarihsel Tablolar Sayfa Grafik 6.1 Tüketim harcamalar n n y llara göre da l m (%), Tablo 6.1 Harcama gruplar na göre hanehalk tüketim harcamalar n n da l m, ortalama gelir ve 97 harcama, Gelire göre s ral % 'lik grup ayr m nda tüketim harcamas (yatay %)(Türkiye), Gelire göre s ral % 'lik grup ayr m nda tüketim harcamas (dikey %)(Türkiye), Gelire göre s ral % 'lik grup ayr m nda tüketim harcamas (yatay %) (Kent), Gelire göre s ral % 'lik grup ayr m nda tüketim harcamas (dikey %) (Kent), Gelire göre s ral % 'lik grup ayr m nda tüketim harcamas (yatay %) (K r), Gelire göre s ral % 'lik grup ayr m nda tüketim harcamas (dikey %) (K r), S MGE ve KISALTMALAR : Uygulanmam t r - : Gözlem de eri bulunmamaktad r. TÜ K : Türkiye statistik Kurumu DPT : Devlet Planlama Te kilat HBA : Hanehalk Bütçe Anketi HGTHA : Hanehalk Gelir ve Tüketim Harcamalar Anketi HHR : Hanehalk Reisi EUROSTAT : Avrupa Birli i statistik Ofisi COICOP : Amaca Yönelik Ki isel Tüketim S n flamas, 1999 NACE,1. Rev. : Avrupa Toplulu u nda Ekonomik Faaliyetlerin statistiksel S n flamas ISCO-88 : Uluslararas Standart Meslek S n flamas SGP : Sat nalma Gücü Paritesi EUR : Avro DEFT : Dizayn etkeni XII

13 Contents İçindekiler LIST of GRAPHICS and TABLES(continued) 6. Historical Tables Graphics 6.1 Consumption expenditure disribution by year, (%) Page Tables 6.1 Distribution of consumption expenditures by expenditure groups, indicators on average 97 income and expenditures, Consumption expenditure by quintiles ordered by income (horizontal %) (Turkey), Consumption expenditure by quintiles ordered by income (vertical %)(Turkey), Consumption expenditure by quintiles ordered by income (horizontal %) (Urban), Consumption expenditure by quintiles ordered by income (vertical %) (Urban), Consumption expenditure by quintiles ordered by income (horizontal %) (Rural), Consumption expenditure by quintiles ordered by income (vertical %) (Rural), : Not applicable SYMBOLS and ABBREVIATIONS - : There is no observation TurkStat : Turkish Statistical Institute SPO : State Planning Organization HBS : Household Budget Survey HICES : Household Income and Consumption Expenditures HHH : Head of Household EUROSTAT : Statistical Office of the European Communities COICOP : Classification of Individual Consumption by Purpose, 1999 NACE-Rev.1 : Statistical Classification of Economic Activities in European Union ISCO-88 : International Standard Classification of Occupation PPP : Purchasing Power Parity EUR : Euro DEFT : Design factor XIII

14 Açıklama Explanation AÇKLAMA EXPLANATON. Giri. ntroduction Bireylerin ve bunların olu turdu u hanehalklarının tüketim yapılarını ve gelir düzeylerini; sosyo-ekonomik gruplara, kır, kent ve bölgelere göre ortaya çıkaran çalı malar Hanehalkı Bütçe Anketleri dir. Bu anketlerle tüketim alı kanlıkları, tüketim amaçlı mal ve hizmet harcamalarının çe itlili i, hanehalkının sosyo-ekonomik özellikleri, hanehalkı fertlerinin çalı ma durumları, hanehalkının toplam geliri, gelirin elde edildi i kaynaklar vb. konular hakkında bilgiler derlenmektedir. Household Budget Surveys refer to the studies which reveal the consumption structures and income levels of the individuals and households comprised of individuals with respect to the socio-economic groups, rural, urban areas and regions. This surveys compile the data on the consumption habits, types of consumption expenditures, socio-economic characteristics of households, employment status of household members, total income of household, sources of income and etc. Sürekli geli en ve de i en bir sosyo-ekonomik yapı içinde bulunan ülkemizde, en son uygulaması 1994 yılında yapılan Hanehalkı Gelir ve Tüketim Harcamaları Anketi nin belirli periyodlarda yinelenmesi ve ankete daha dinamik bir yapı kazandırılması amacıyla Türkiye statistik Kurumu (TÜ K) yılından itibaren her yıl düzenli anket uygulamasını ba latmı tır. Asıl amacı, tüketim harcaması bilgilerinin elde edilmesi olan hanehalkı bütçe anketinden -5 döneminde gelir da ılımı bilgileri de üretilmi tir. In this country which is in the process of development with an ever-changing socio-economic structure, Turkish Statistical Institute (TurkStat) has launched annual surveys since in order to gain repeat the Household Income and Expenditure Survey, the latest of which was conducted periodically in 1994 and provide the survey with a dynamic structure. Household Budget Survey, the main objective of which was to obtain data on consumption expenditures, was used to obtain data on the income distribution for the period Hanehalkı Bütçe Anketi, 1 Ocak 31 Aralık 9 tarihleri arasında bir yıl süre ile 1 6 örnek hanehalkına uygulanarak, Türkiye geneli, kentsel ve kırsal yerler ayrımında tüketim harcaması göstergeleri elde edilmi tir. Indicators of consumption expenditure with respect to the Turkey, urban and rural areas were obtained by means of the application of 9 Household Budget Survey on 1 6 sample households for a year between 1 January 31 December 9.. Tarihçe. Background Türkiye'de ilk çalı ma 1933 yılında Ticaret Bakanlı ı Konjonktür Yayın Müdürlü ü tarafından Ankara'da ve stanbul'daki aileleri kapsayan Aile Bütçeleri Anketleri ile ba lamı ve daha sonraki yıllarda belirli dönemlerde farklı kurum ve kurulu lar tarafından da konu ile ilgili çe itli ara tırmalar yapılmı tır. TÜ K, 1964 yılında ilk a amada Adana, Ankara, zmir ve stanbul olmak üzere 4 büyük ilde aile bütçeleri anketi uygulanmasına ba lamı, ikinci a amada ise bulundukları bölgeyi temsil etme durumları esas tutularak Samsun, Antalya, Diyarbakır, Bursa, Ordu, Erzurum, Eski ehir il merkezleri kapsama alınmı tır. Bu anketin sonuçlarına dayalı olarak 11 il merkezi için 1968 bazlı tüketici fiyatları indeksi hazırlanmı tır yılları arasında ilk kez bir co rafi kesimin tümünde, TÜ K tarafından Milli E itim Bakanlı ı ve Devlet Planlama Te kilatı (DPT) i birli iyle anket uygulanmı ve nüfusu den az olan kırsal yerlerden örnekleme yöntemi ile seçilen 4 yerle im yerinde Hanehalkı Gelir ve Tüketim Harcamaları Anketi uygulanmı tır. The first study was launched with Family Budget Surveys which was conducted by Department of Cyclical Press in under the Ministry of Commerce in Ankara and Istanbul in 1933 and various researches have been conducted by different institutions at definite periods in the following years. TurkStat, at the first stage, conducted the family budget surveys in 4 metropolitan cities including Adana, Ankara, zmir and stanbul in 1964 and at the second stage subsequently covered provincial centres of Samsun, Antalya, Diyarbakır, Bursa, Ordu, Erzurum and Eski ehir on the basis of their capacity to represent their region based consumer price indexes were prepared for 11 province centre depending on the results of this survey. A survey was conducted on the entire area of a geographical region for the first time between by the TurkStat in coordination with the Ministry of National Education and State Planning Organization (SPO), and Household Income and Expenditure Survey was conducted in 4 settlements selected by means of a sampling method from rural areas having population less than. XIV

15 Explanation Açıklama y llar nda nüfusu 1 1 den fazla olan 4 yerle im yerinde her ay de i en 8 hanehalk na uygulanan anketle bu alandaki çal malara devam edilmi tir y l nda Türkiye genelini kapsayacak ekilde ilk kez uygulanan Hanehalk Gelir ve Tüketim Harcamalar Anketi nde (HGTHA); bölge, nüfus tabakalar, k r ve kent ayr m nda gelir ve tüketim farkl la mas n gösteren bilgiler yer alm t r. Nüfusu 1 den fazla olan 5 kentsel yerle im yerinde, her ay de i en 1 hane ile, nüfusu 'den az olan k rsal yerlerde ise bir y l boyunca sabit 89 yerle im yerinde 998 hane olmak üzere, toplam 139 yerle im yerinden haneye her ay anket uygulanm t r. Anketin sonuçlar 1987=1 bazl TÜ K Tüketici Fiyatlar ndeksi'nin baz y l fiyatlar ile a rl klar n belirlenmesinde ve 1987 y l gelir da l m analizlerinde kullan lm t r. These studies were sustained by the surveys conducted on 8 households that changed every month in 4 settlements having a population more than 1 1 between Household Income and Consumption Expenditure Survey (HICES) was conducted firstly to include the overall Turkey in 1987 and it covered the information indicating the diversification of income and consumption with respect to the region, population, rural and urban areas. Surveys were conducted on 1 households that change every month in 5 urban settlements which have population above 1 and on 998 households in 89 rural settlements which have population below and on households in 139 settlements in total. The results of this survey were used for the determination of the weights with the base year prices of TurkStat Consumer Price Indexes based on 1987=1 and analysis of the income distribution of Daha sonraki uygulama 1994 HGTHA ise, daha önce uygulanan anketlerden farkl bir yöntemle tüketim harcamalar ve gelir da l m amaçlar na yönelik olarak ayr ayr düzenlenmi tir. Buna göre 1 Ocak 31 Aral k 1994 tarihleri aras nda Türkiye genelinde her ay de i en 188 örnek haneye Hanehalk Tüketim Harcamalar Anketi uygulanm t r. Bu çal mada nüfusu 1 ve daha fazla olan yerle im yerleri kent, ve daha az nüfuslu yerle im yerleri k r olarak kabul edilmi tir. Anket; 6 kentsel ve 174 k rsal yerle im yerinden her ay 188 (kentsel yerlerde 1 5, k rsal yerlerde 666 hane) hanehalk n n dönü ümlü olarak izlenmesi yoluyla uygulanm t r. Bu anketin sonuçlar da 1994=1 bazl TÜ K Tüketici Fiyat ndekslerinin baz y l fiyatlar ve a rl klar n tespitinde kullan lm t r. Bu çal madan elde edilen sonuçlardan Türkiye, Kent, K r, 7 co rafi bölge ve seçilmi 19 il merkezi için tahmin verilmi tir. kinci a amada ise 8 ubat 1 May s 1995 tarihleri aras nda Tüketim Harcamalar Anketi kapsam nda olan toplam 6 56 örnek haneye Hanehalk Gelir Da l m Anketi uygulanm t r. The latter HICES was arranged in 1994 separately for the consumption expenditures and income distribution by a method unlike those that were used in the previous surveys. Accordingly, HCES was conducted on 188 sample households that changed every month in overall Turkey between 1 January 31 December In this study, settlements having a population equal to or above 1 and those having a population equal to or below were accepted as rural and urban areas respectively. The survey was conducted by following-up 188 households (1 5 households in urban areas and 666 households in rural areas) alternately in 6 urban and 174 rural areas. The results of this survey were used to determine the base year prices and weights of TurkStat Consumer Price Indexes based on 1994=1 and they provided estimation for Turkey, urban areas, rural areas, 7 geographical regions and selected 19 province centres. In the second step, Household Income Distribution Survey was conducted on total 6 56 sample households under HICES between 8 February 1 May Türkiye de ya anan seçim, do al afetler, ekonomik kriz gibi anket uygulamas n önemli derecede etkileyen ola anüstü durumlar n anket yap s üzerindeki etkilerini giderebilmek amac yla yeni bir anket uygulama sistemi geli tirilmesi ihtiyac ortaya ç km t r. Bu ba lamda d olaylardan etkilenmeyecek, birbiriyle kar la t r labilir seriler elde edilmesine imkan sa layacak, daha kaliteli ve uluslararas nitelikte veri setlerinin elde edilmesi için anketin daha sistematik bir yap ya kavu turulmas gündeme gelmi tir. Kurumumuz bu amaçla y l ndan itibaren daha küçük örnek hacmi ile her y l düzenli olarak Hanehalk Gelir ve Tüketim Harcamalar Anketi uygulamay planlam t r. Buna göre; Hanehalk Gelir ve Tüketim Harcamalar Anketi, 1 Ocak 31 Aral k After cancelling the survey, to remove the effects of unusual conditions such as national election, natural disasters, economic crisis etc. on the survey, there is a requirement to improve a new system. So, it was thought to carry out a systematic survey structure in case of supplying more qualified and comparable data series which don t affected from such external conditions. To this aim, TurkStat planned to conduct regular annual Household Income and Consumption Expenditures Survey by using smaller sample sizes. Accordingly, Household Income and Consumption Expenditures Survey was conducted XV

16 Açıklama Explanation tarihleri arasında bir yıl süre ile kentsel kesimden her ay kentsel kesimden her ay de i en yakla ık 65 ve kırsal kesimden yine her ay de i en yakla ık 15 hanehalkı olmak üzere aylık 8 örnek hanehalkına uygulanarak Türkiye geneli, kentsel ve kırsal yerler ayrımında tüketim harcaması ve gelir da ılımı göstergeleri elde edilmi tir. between 1 January 31 December for about a year with 8 sample households that changed each month. Approximately 65 and 15 households of this total were from urban and rural areas respectively. Indicators of consumption expenditure and income distribution with respect to the Turkey, urban and rural areas were obtained by means of this application. Avrupa Birli i uyum çalı maları çerçevesinde ve 3 yılından itibaren uygulaması ba latılan harmonize tüketici fiyat indeksine baz olu turması için, 3 yılında Hanehalkı Bütçe Anketi nin tahmin boyutu yeniden ele alınarak Türkiye, Kent, Kır, statistiki Bölge Birimleri Sınıflaması Düzey-1 ve her Düzey-1 için kent/kır ayrımı ile Düzey- bazında tahmin verme amacına yönelik olarak örnek hacmi geni letilmi tir. 3 Hanehalkı Bütçe Anketi, 1 Ocak 31 Aralık 3 tarihleri arasında bir yıl süre ile kentsel kesimden her ay de i en 1 51 ve kırsal kesimden her ay de i en 648 hanehalkı olmak üzere aylık toplam 16, yıllık toplam 5 9 örnek hanehalkına uygulanmı ; anketten tüketim harcamaları, gelir da ılımı ve yoksulluk konularında temel göstergeler elde edilmi tir. 4 yılından itibaren ise her ay de i en yakla ık 7, yıllık 8 64 örnek hanehalkına hanehalkı bütçe anketi uygulanmı tır. To constitute to the new harmonised consumer price index in the context of harmonisation studies for European Union, the estimation level of 3 Household Budget Survey was treated again and was expanded so as to have estimates on whole Turkey, urban and rural areas and Classification of Statistical Regional Units at Level 1 totally and urban/rural breakdown and at Level totally. 3 Household Budget Survey was conducted on a total of monthly 16 and annually 5 9 sample households (1 51 households in urban and 648 in rural areas that changed every month) for a year period between 1 January 31 December 3. main indicators on consumption expenditures, income distribution and poverty were obtained from the survey. Household budget surveys were conducted during one year for total 7 households in each month and 8 64 sample households yearly total since 4. 9 Hanehalkı Bütçe Anketi nin örnekleme çerçevesi 7 yılında kurulan Ulusal Adres Veri Tabanı (UAVT) olarak belirlenmi, esas hanehalkıyla anket yapılamaması durumunda ikame yakla ımından vaz geçilerek cevapsızlık düzeltmesi yöntemi kullanılmaya ba lanmı ve anketin örneklem hacmi artırılarak yıllık toplam 1 6 hanehalkına anket uygulanmı tır. The sampling frame was determined as National Address Database which was established in 7 and the non-response forms and non-response correction methods were used in case the selected households couldn't been surveyed and the sample size was increased to 1 6 households for 9 Household Budget Survey.. Amaç. Objective Hanehalkı bütçe anketinden elde edilen tüketim harcamaları bilgileri ile; Tüketici fiyat indekslerinde kullanılacak maddelerin seçimi ve temel yıl a ırlıklarının elde edilmesi, Hanelerin tüketim kalıplarında zaman içinde meydana gelen de i ikliklerin izlenmesi, Milli gelir hesaplamalarında özel nihai tüketim harcamaları tahminlerine yardımcı olacak verilerin derlenmesi, Yoksulluk sınırının belirlenmesi ve di er sosyoekonomik göstergelerin elde edilmesi, Asgari ücret tespit çalı maları için gerekli verilerin derlenmesi amaçlanmı tır. With the data on the consumption expenditure obtained from the HBS, it was aimed to Selection of the materials to be used in the consumer price indexes and obtain the base year weights, Monitoring the changes occur in the consumption patterns of the households in time, Compilation the data that will contribute to the estimations of private final consumption expenditures in the national accounts, Determination the poverty line and obtain the other socio-economic indicators, and Compilation the necessary data for the studies on determination of minimum wage.. Kapsam. Coverage Co rafi kapsam: Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde bulunan tüm yerle im yerleri kapsama dahil edilmi tir. Bu yerle im yerleri, Devlet Planlama Te kilatı tarafından belirlenen ve Kurumumuzun di er anket çalı malarında da kullanılmakta olan kent-kır tanımı dikkate alınarak iki tabakaya ayrılmı tır. Buna göre; Geographical coverage: The entire of the settlements within the borders of the Republic of Turkey were included within the scope. According to the definition of urban/rural areas that were stated by the State Planning Organization and used in the survey studies of the Institute, these settlements were grouped as follows: XVI

17 Explanation Açıklama Kentsel Yerler: Nüfusu 1 ve daha fazla olan yerle im yerleri, Kırsal Yerler: Nüfusu ve daha az olan yerle im yerleri olarak tanımlanmı tır. Kapsanan kitle: Anket çalı masında Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ya ayan tüm hanehalkı fertleri kapsama alınmı tır. Ancak çalı mada kurumsal nüfus olarak tanımlanan ya lılar evi, huzur evleri, hapishane, askeri kı la, özel nitelikli hastane, otel, çocuk yuvalarında bulunan nüfus ile uygulama zorlu undan dolayı göçer nüfus kapsam dı ı tutulmu tur. Urban Areas: Settlements that have population equal to or above 1. Rural Areas: Settlements that have population equal to or below. Covered population: The entire members of the households that live within the borders of the Republic of Turkey were included within the scope. However the population in the aged home, elderly house, prisons, military barracks, private hospitals, hotels and child care centres together with the immigrant population were excluded out of the scope. Uygulama dönemi ve hanehalkı sayısı: Anket, 1 Ocak 31 Aralık 9 tarihleri arasında bir yıl süre ile kentsel ve kırsal kesimden her ay de i en yakla ık 15 hanehalkı olmak üzere yıllık toplam 16 örnek hanehalkına anket uygulanmı, anketi geçerli olan hanehalkı sayısı 1 46 hanehalkı olmu tur. Tüketim harcamaları ve gelirin kapsamı: Tüketim kapsamında hanehalklarının anket ayı içinde yaptı ı satın alı lar, kendi üretiminden tüketimi, kendi üretiminden stokladı ı ürünlerden tüketimi, çalı an fertlerin i yerinden elde ettikleri (ayni gelirden tüketim), hanehalkının hediye/yardım etmek amacıyla satın aldıkları ile hanehalkına gayrimenkul veya mülk ayni geliri eklinde gelen mal ve hizmetler; gelir kapsamında ise anket ayı ve son bir yılda elde edilen kullanılabilir gelir bilgileri kapsanmı tır. Reference period and number of households: The survey was conducted on total 15 sample households monthly and 1 6 sample households for a year between 1 January 31 December 9 and the number of households whom the survey were valid was Coverage of consumption expenditures and income: The consumption covers the purchase, consumption of their own production, consumption of the stocks of their own production, goods and services (consumption from in kind income) taken from the working places of the employed members, rent or property income in-kind and the purchase in order to give as a present/support in the survey month. On the other hand, income covers the data on the available income obtained in the survey month and the last year.. Yöntem. Method. Soru Ka ıdı Uluslararası standartlar ve zaman içinde hanelerin tüketim kalıplarında ve alı kanlıklarında meydana gelen de i ikliklerin belirlenmesi amacıyla olu turulan soru ka ıdında, Avrupa Birli i statistik Ofisi'nin (Eurostat) Avrupa Birli i nde Hanehalkı Bütçe Anketleri, Uyumla tırma Sürecine Yönelik Metodoloji ve Öneriler yayını dikkate alınarak kıyaslanabilir nitelikte temel verileri derlemeyi sa layacak bir soru ka ıdı geli tirilmi tir. Ankette kullanılan soru ka ıdında a a ıdaki bölümler yer almaktadır: Hanehalkı tanıtım ve soru ka ıdı i letim bilgileri Hanehalkının sosyo-ekonomik durumu Hanehalkının tüketim alı kanlıkları ve genel harcama yapısı Dayanıklı tüketim mal ve hizmetlerine yapılan harcamalar ile hanehalkının stok durumu Hanehalkının anket ayı tüketim harcamaları Hanehalkının kendi üretiminden tüketimi ile ilgili maddeler Faaliyet veya gayrimenkul ve mülk ayni geliri eklinde haneye gelen mal ve hizmetler Hanehalkına hediye, promosyon veya yardım eklinde gelen mal ve hizmetler Hanehalkının özel ki i veya kurulu lara vermek üzere hediye veya yardım amacıyla satın aldı ı mallar Tüketim dı ı harcamalar ve nakdi giri ler. Questionnaire Questionnaire has been rearranged in consideration with the changes occurring in the international standards and the consumption patterns and habits of the households in time. For this purpose, a questionnaire has been developed to compile comparable basic data by taking into account the publication Household Budget Surveys in European Union, Methodology and Recommendations for Harmonization of the Statistical Office of the European Communities (Eurostat). The questionnaire used in the survey is basically comprised of the following parts: Household and questionnaire description Socio-economic status of the household Consumption habits and general consumption pattern of the household Durable goods and services, stocks Households' monthly consumption expenditures Items concerning the household consumption from own production Goods and services provided for the household in the form of income in kind or, rent or property income in kind. Goods and services provided for the household in the form of present, transfer or promotions Goods bought by the households to give as a present or transfer to other households or institutions Non-consumption expenditures and cash inputs XVII

18 Açıklama Explanation Hanehalkı bile imi, istihdam ve gelir durumu Tarımsal i letme ile ilgili bilgiler Gelir ve harcama dengeleri Cevaplamama soru formu Anketten temel olarak 3 ana grup de i ken elde edilmi tir: 1. Hanehalkı sosyo-ekonomik durum de i kenleri (oturulan konutun tipi, mülkiyet durumu, ısıtma sistemi, konut kolaylıkları, sahip olunan e yalar ve ula tırma araçları vb.),. Tüketim harcamaları de i kenleri (harcama grubu bazında tüketim mal ve hizmetlerinin de eri), 3. Fertlere ili kin de i kenler (ya grubu, cinsiyet, ö renim durumu), istihdam durumu (meslek, ekonomik faaliyet, i teki durum) de i kenleri ile anket ayı ve son bir yıl olmak üzere faaliyet ve faaliyet dı ı kullanılabilir gelirler.. Örnekleme Tasarımı Örnekleme çerçevesi: 9 Hanehalkı Bütçe Anketi'nde birinci a ama örnekleme birimi olan blokların seçiminde kullanılan temel örnekleme çerçevesi 7 yılında olu turulan Ulusal Adres Veri Tabanıdır. Nihai örnekleme birimi seçimi: Nihai örnekleme birimi olan hanehalklarının seçimi için öncelikle Türkiye geneli her biri yakla ık hane içeren bloklara ayrılmı tır. Olu turulan bloklardan nüfus büyüklü üne orantılı olasılık ile örnek bloklar belirlenmi ve her bloktan nihai örnekleme birimi olan hanehalkları sistematik olarak seçilmi tir. Örnekleme birimi: Nihai örnekleme birimi olarak örnek adreste bulunan hanehalkı tanımlanmı tır. Örnekleme yöntemi: Tabakalı iki a amalı küme örneklemesi yöntemi kullanılmı tır. kame prensibi: -8 Hanehalkı Bütçe Anketlerinde, örne e çıkan asıl örnek hanehalkıyla hanehalkının anketi kabul etmemesi, kapıyı açmaması, hanehalkının evde bulunmaması, anketi önce kabul edip daha sonra anketi terk etmesi, ba ka bir yere ta ınması, verilen adresin bulunamaması, sa lık sorunu olması, hanehalkının kabul edilebilir (çok ya lı, i itme, görme engelli vb olması) birim olmaması gibi durumlarda anket yapılamadı ında "ikame hane ile anket yapılması" yakla ımı kullanılmı tır. 9 Hanehalkı Bütçe Anketi ile birlikte bu yakla ımdan vazgeçilmi, ankette örnekleme tekniklerine göre seçilen esas örnek hanehalkı ile anket yapılamaması durumunda "cevaplamama formu" doldurulmu, bu durum dikkate alınarak a ırlık katsayıları yeniden hesaplanmı tır. Cevapsızlık oranı: 9 Hanehalkı Bütçe Anketi'nde cevaplamama oranı, kırsal yerlerde % 16, kentsel yerlerde %,1 olmak üzere, Türkiye genelinde %,3 olarak gerçekle mi tir. Tahmin boyutu: 9 Hanehalkı Bütçe Anketi nin tahmin boyutu; Türkiye geneli ile kentsel ve kırsal yerler ayrımında tahmin verme amacına uygun olarak olu turulmu tur. Household composition, employment and income status of the household Information related to the agricultural holdings Balance of income and expenditure Non-response questionnaire 3 basic groups of variables have been obtained from the survey: 1. Variables of socio-economic status of the households (type of housing, status of property, heating system, housing facilities, premises and transportation vehicles, etc.). Variables of consumption expenditures (value of consumption goods and services on the basis of expenditure group) 3. Variables related to the individuals (age group, gender, academic background), variables of employment status (occupation, economic activity, employment status) income both available and unavailable for the activity in the survey month and the last year.. Sampling Design Sampling framework: The first flow sampling frame for 9 Household Budget Survey was obtained from National Address Database established in 7. Selection of the final sampling unit: Turkey was allocated into blocks, each of them was consisted of approximately households. Sample blocks were selected from those blocks by using the probability proportional to size sampling method and the sample units, housheolds, are systematically selected from each block. Sample unit: Household live at the address is defined as the final sampling unit. Sampling method: The stratified multi-stage systematic cluster sampling method was used. Substitution principle: In case the sample household and the actual household do not accept the survey, do not open the door, are not found at home, leave the survey, move to somewhere else, have health problem or the address can not be found or the household is an unacceptable unit (very old, disability of hearing or sight), the surveys weren't conducted and "the substitution approach" were used for years from to 8. This approach has been given up since 9 Household Budget Survey. The non-response forms were filled in case the selected households according to the sampling techniques couldn't been surveyed and the population weights were calculated considering non-responses. Non-response rate: The non-response rate was 16 % in rural areas,,1 % in urban areas, and,3 % for overall Turkey for 9 Household Budget Survey. Estimation size: The estimation size of 9 Household Budget Survey was designed in accordance with the purpose of estimation with respect to Turkey, rural and urban settlements. XVIII

19 Explanation Açıklama. Alan Uygulaması ve Organizasyon Çok amaçlı, kapsamlı ve uzun sürede uygulanan hanehalkı bütçe anketinin uluslararası standartlara ve ülke ko ullarına uygun olabilmesi için anketin alan uygulaması anketör, kontrolör, organizatör ve teknik sorumlu olarak görevlendirilen elemanlar tarafından yapılmı tır. Alan uygulaması ba lamadan önce pilot çalı ması da tamamlanan anketin alan uygulamasında bir yıl boyunca her ay yakla ık 15 anketör, 5 kontrolör, 6 anket sorumlusu olmak üzere toplam 6 personel görev almı tır. Anketin tüm hazırlıkları bitirildikten sonra alan uygulama birimleri ile merkez organizasyon birimleri koordineli ve uyum içinde çalı mı tır. Anket; yakla ık kentsel ve 15 kırsal yerle im yerinden seçilen hanelerde uygulanmı tır. Yerle im yerlerinin listesi Ek-1 de verilmi tir.. Field Application and Organization Field application of the survey was carried out by the staff assigned as interviewer, supervisor, organizer and technical responsible persons in order to constitute household budget surveys that were multi-purpose, comprehensive and long-term in compliance with the international standards and national conditions. Each month a total of 6 personnel including 15 interviewers, 5 supervisors and 6 survey managers were employed for the site application for a year before the field application started. Following the completion of the preparations for the survey, field organizational units and central organization units worked in coordination. The survey was conducted on the households selected from urban and 15 rural settlements. Annex 1 presents the list of the settlements. Ankette 3 veri derleme tekni i kullanılmı tır: 1. Periyodik yüzyüze görü me ve ka ıt yardımıyla veri derleme tekni i. Gözlem tekni i 3. Fertlerce tutulan kayıt tekni i There were 3 data compilation methods in the survey: 1. Data compilation method through periodical face-toface interview and questionnaire. Observation method 3. Diary method realized by the members of household. Anketör, örnek hanehalkının konutuna yaptı ı ziyaretlerle soru ka ıdında istenilen bilgiler do rultusunda sorular sormu ve hanehalkının tuttu u kayıtlardan da yararlanarak görü mesini tamamlamı tır. Anket ba lamadan önce örnek hanelere hanehalkı ve fert harcama kayıt defterleri verilmi tir. Hane için yapılan alı veri ler, hanehalkı içinde okuma-yazma bilen fertler tarafından ilgili haftanın hanehalkı harcama kayıt defterine kaydedilmi tir. Yapılan ki isel harcamaların kayıt edilmesi amacıyla çalı an ve ö renci olan fertlere verilen fert harcama kayıt defterleri de anket ayı sonunda derlenerek soru ka ıdına aktarılmı tır. Her anketör, verilen altı örnek hanehalkını anket ayı öncesi 1 kez, 1. ve. hafta er kez, 3. ve 4. hafta 1 kez ve anket ayı bitiminde de 1 kez olmak üzere ayda ortalama 8 defa ziyaret ederek tüketim harcaması ve gelir bilgilerini kayıt etmi tir. Anket ayı öncesinde örnek hanehalkına yapılan ilk ziyarette, hanehalkı ile tanı ma sa landıktan sonra hanehalkının sosyo-ekonomik durumuna ait bilgiler alınmı, harcama kayıt defterinin nasıl doldurulaca ı açıklanmı tır. Anket ayı içinde yapılan ziyaretler sırasında, örnek hanenin anket ayında yaptı ı gıda, giyim, sa lık, ula tırma, haberle me, e itim, kültür, e lence, konut, ev e yası vb. gibi her türlü tüketim harcamaları hanehalkına bırakılan kayıt defterinden kayıtlama ve görü me yöntemi ile alınmı tır. Anket ayı bitiminde yapılan son görü mede ise, hanehalkı fertlerinin anket ayı içindeki çalı ma durumu, ekonomik faaliyeti, mesle i, i teki durumu, anket ayı ve son bir yıl içerisinde elde etti i gelir bilgileri derlenmi tir. Interviewer asked questions according to the information requested in the questionnaire in the dwelling of the household and completed his/her interview by utilizing from the records held by the households. Books of record were delivered to the households and their members for the expenditures prior to the survey. Shopping activities of the households are written in the book of record of the expenditures of the household in the relevant week by the literate members of the household. The expenditure books of record delivered to the members that work or study in order to record the individual expenditures are transferred to the questionnaire by compiling at the end of the survey month. Each interviewer recorded the data on consumption expenditures and income of six sample households as a result of 8 times of visits in a month including 1 visit prior to the survey month, twice during the 1st and nd weeks, once during 3rd and 4th weeks and once following the end of the survey month. Prior to the survey month, the information on the socioeconomic status of the household was obtained in the first visit to the sample households and it was explained how the book of record would be filled. During the visits in the survey month, consumption expenditures of the sample household on food, clothing, health, transportation, communication, education, culture, entertainment, housing, furniture and etc. were obtained through the books of record and interviewing method. In the last interview at the end of the survey month, the information on the activity status, economic activities, occupations, employment status and income of the members of the household in the survey month and the last year was compiled. XIX

20 Açıklama Explanation. Standart Hata Harcama ana gruplarına ili kin olarak hesaplanan standart hatalar ekte verilmi tir.. Standard Error Standard errors that is calculated relating to main expenditure groups were given as appendix.. Tanım ve Kavramlar. Hanehalkı ile lgili Tanımlar Hanehalkı: Aralarında akrabalık ba ı bulunsun ya da bulunmasın aynı konutta veya konutlarda ya da aynı konutun bir bölümünde ya ayan, kazanç ve masraflarını ayırmayan, hanehalkı hizmet ve yönetimine katılan bir veya birden fazla ki iden olu an topluluktur. Hanehalkı ferdi: Hanehalkını meydana getiren toplulu un her bir üyesidir. Bununla birlikte kurumsal nüfus kapsamında yer alanlar (askerde ve hapiste olanlar, huzurevinde kalan ya lılar, yurtta kalan üniversite ö rencileri, 6 ayı a kın bir süredir hastanede kalanlar), hanede ziyaret amaçlı bulunan misafirler (6 aydan beri hanede ya amakta olan veya 6 ay ve daha fazla ya amak üzere o hanede bulunanlar misafir olarak de erlendirilmez), hanehalkından evlenme, askere gitme, çalı maya gitme gibi sebeplerle kesin olarak ayrılanlar, hanenin ya adı ı yerle im yeri dı ında (hanehalkından uzakta) okuyan üniversite ö rencileri (yurtta veya evde kalanlar), hanenin ya adı ı yerle im yeri dı ında çalı an ve çalı tı ı yerde kendine ait bir konut (lojman dahil) olan fertler, haftasonları (veya haftanın belli günlerinde) haneye gelseler dahi hanehalkı ferdi olarak kabul edilmez. Hanehalkı sorumlusu: Hanehalkının kazanç ve masraflarından sorumlu olan, kısaca hanehalkını bilfiil yöneten ki idir. Burada ölçü yalnız gelir getirmek de il, hanehalkı adına hukuki, sosyal ve iktisadi tasarrufta bulunabilmektir. E de erlik ölçe i: Her ilave hanehalkı üyesinin hanehalkına getirdi i ek harcamanın öncekiler kadar olmadı ı ve ya -cinsiyet farklılıkları nedeniyle hanedeki fertlerin tüketimlerinin birbirinden farklı oldu u varsayımları altında her bir hanehalkı büyüklü ünün kaç yeti kine denk oldu unu ortaya koyan katsayılardır. 7 Hanehalkı Bütçe Anketi nde bu katsayılar kullanılarak hanehalklarının gerçek büyüklükleri hesaplanmı, hanelerin kaç e de er fertten meydana geldi i belirlenmi tir. Böylece farklı büyüklük ve bile imlerdeki (yeti kin ve çocuk sayısı itibariyle) hanehalkları arasında kar ıla tırmalar yapmak mümkün hale gelmi tir. Tablolarda yenilenmi OECD e de er fert ölçe ine göre, hanehalkındaki ilk yeti kin fert için 1, 14 ve daha büyük ya taki di er fertler için.5, 14 ya ından küçük fertler için ise.3 katsayıları dikkate alınmı tır.. Concepts and Definitions. Definitions of Households Household: The community which is comprised by one or more than one members living in the same dwelling either with blood relationship or not and participate in the income and expenditures together with the services and management of the household. Member of household: Each member constituting the community that is called household. Additionally, those who are in the military or in jail and elderly people in elderly homes, university students in the dormitories, those in the hospital for more than 6 months, guests (those who have lived with the household at least 6 months or those who intend to live with the household at least 6 months are not considered as a guest) and those who leave the house permanently due to marriage, military or employment conditions, university students studying outside the settlements where households living (those live in university dormitory or another house), individuals working outside the household and has own dwelling in the place where they work (even if they visit the household at weekends or on certain days of the week) are not included as the members of the households. Responsible person of household: The one who is responsible for the income and expenditures of the household, namely the manager of the household. The measure here is not only earn an income but also make a legal, social and economic disposition on behalf of the household. Equivalence scale: Those are the coefficients which indicate the adult equivalent of each household under the assumptions that the additional expenditures of the household caused by each additional member of household is not equal to the previous ones and expenditures of members of households differ due to the differences of age and gender. The actual size of the households were calculated and numbers of equivalent members of households were determined by using these coefficients in 7 HBS. Thus it was possible to make comparisons among the households at different size and compositions (concerning the number of adults and children). OECD modified scale, which was used in this publication, gives a weight of 1. to the first adult,.5 to the second and each subsequent person aged 14 and over, and. to each child aged less than 14 in the household. Referans ki i: Hanede en yüksek gelir elde eden ferttir. Yeti kin: Hanehalkı fertlerinden 18 ya ını doldurmu olan fertlerdir. Reference person: The member with the highest income in the household. Adult: Household members who are equal to or above 18. XX