Rahmân ve Rahîm Olan Allah ın Adıyla

Transkript

1

2 ه الر ح م ن الر ح يم ب س م للا Rahmân ve Rahîm Olan Allah ın Adıyla

3 3 Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar -el-a lam ul Aliyye fi Menakıbi İbni Teymiyye- Müellif: eş-şeyhû l İmam Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar Rahîmehullah Mütercim: Ebû Muhammed Selefy MUVAHHİD YAYINLARI H İnfo@almuwahhİd.o

4 İçindekiler Kitabı Yazmamın Sebebi... 5 Doğumu, Menşei Ve Ömrünün Müddeti, Bahsi... 7 Engin İlmi, Eserleri Ve Hafızası; Çokça, Verimli İlmi, Tasnifleri Ve Eserleri, Fetva Yayınlama Ve Ders Vermedeki Doğruluk ve Seçiciliğindeki Üstün Yeteneği Bahsi... 9 Çeşitli Meselelerde Rivayet Edilenler Hususundaki Bilgisi Ve Keskin Basireti Bahsi İbadeti Bahsi Verası Bahsi Zühdü Ve Tecridi; Kendisini İbadete Adaması Ve Dünya İşlerinden Yüz Çevirmesi Bahsi Fakirliği Ve Tevazuyu Tercih Etmesi Bahsi Fiziki Görünümü Ve Giyimi Bahsi Bazı Kerametleri Ve Feraseti Bahsi Cömertliği, (Allah Ondan Razı Olsun) Bahsi Kalbinin Gücü Ve Şecaati (Cesareti) Bahsi Zorluklara Karşı Sabrı Ve Ölene Kadar Hak Üzere Sebatı Bahsi Allah'ın; Şeyhi, Kendi Döneminde Hakk Ve Batıl Hususunda Otorite Ve Bu İkisini Ayrıştırıcı Kılması Bahsi Vefatı Ve Cenazesine Katılan Çok Büyük Kalabalık Bahsi Şeyhu l-islam İbni Teymiyye ye Dost Olan Ve Ona Sevgi Besleyen, Kendi Döneminde Yaşamış, Alimlerin Listesi Şeyhu l-islam İbni Teymiyye ye Muhalif Olan Ve Düşmanlık Besleyen, Kendi Döneminde Yaşamış, Âlimlerin Listesi... 64

5 Kitabı Yazmamın Sebebi ب س م هللا الر ح م ن الر ح يم Şeyhû l İmam; Vera Sahibi (Dindar), Fakih, Muhaddis Siracu ed-din Ebu Hafs Ömer bin Ali bin Musa el-bağdadi el-bezzar, Allah ona Rahmet etsin ve onu Cennet ile mükâfatlandırsın, dedi ki: Hamd Allah'adır, Selam O'nun seçtiği kulunadır. Şehadet ederim ki, Allah'tan başka İlah yoktur ve O, tektir ve ortağı yoktur. Ve Şehadet ederim ki Muhammed O'nun kulu ve Resulüdür; Salat ve Selam onun üstüne ve Al'ine ve Ashabına olsun. Emma Ba'd (bundan sonra): Bu Ümmet'in Âlimi ve eğitmeni; İmam, Müctehid, Mücahid, Hanif Şeriat'ın koruyucusu ve Muhammedi Sünnetin savunucusu, Şeyh'ul İslam Takiyy ed-din Ebi el-abbas Ahmed ibni Abdû'l-Halim ibni Abd'us Selam ibni Teymiyye'nin Allah ruhunu mukaddes kılsın 1 vefatını öğrendiğimde, İlim ve Din Ehlinden olan ve Müslümanların iyiliğini isteyen bir topluluk bana dediler ki: "Sen Şeyhi gördün ve ona arkadaşlık ettin, onun hallerine vakıf oldun ve tanıyıp bildin. Gördüklerinden bu Ümmet'ten her kime ulaşırsa onun istifade edeceği, bir şeyleri yazsaydın; çünkü Salih kimseleri andığımızda (Allah'ın) Rahmet(i) iner!" Ben de şöyle cevap verdim: "Ben ona yalnızca kısa bir süre eşlik ettim ve ben onun faziletlerinden ancak birazını biliyorum. Lakin gördüm ki, kasıtları ve niyetleri iyi, bunlar yalnızca 1 Tam ismi şöyledir: Taki ed-din Ebu el-abbas Ahmed ibni Şihab ed-din Ebu el-mehasin Abd el-halim ibni Mecd ed-ddin Ebi el-berekat Abd es-selam ibni Abdullah ibni Ebi el- Kasım Muhammed ibni el-hıdır ibni Muhammed ibni el-hıdır ibni Ali ibni Abdullah ibni Teymiyye (rahimehullah)

6 ا أ ل أع ل م ا ألع ل ي ة ف ي م ن اق ب ش أيخ ا أ ل أس ل م ا أبن ت يم ي ة Şeyhûlislâm İbni Teymiyye nin Menkıbeleri 6 hayrı amaçlıyorlardı ve benden talep ettikleri şey(i yerine getirmek) benim üzerimde bir Vecibe oldu zira Âlim, Müslümanlara değer katacağını düşündüğü şeyi yaymak ve dağıtmakta gayretli olmalıdır. Böylelikle azıcık çaba sarf ederek onun faziletlerini tarif ettiğim, zeki okuyucuya bu adamın Fazileti ve Şerefi hususunda fikir sahibi olabileceği, bu eseri ortaya koydum. Bu eseri, üzerinde düşünenlerin faydalanabilmesi için bölümlere ayırdım ve şu konuları içerecek biçimde hatırlayabildiğim tüm hususları kitaba ekledim: Doğumu ve menşei, Allah'ın onu yaşamı boyunca iyiye Tevfik etmesi; İlim hususundaki hırsı ve mücadelesi; sürekli olarak ziyadesiyle Hadis dinlemesi; çokça, verimli İlmi, Tasnifleri ve eserleri; Fetva yayınlama ve ders vermedeki doğruluk ve seçiciliğindeki üstün yeteneği; çeşitli zikredilen, söylenilen, nakledilen, algılanan, anlaşılan ve makul olan, kategorilerdeki keskin Basireti; İbadeti ve Verası (Dindarlığı); Zühdü ve tecriti, kendisini İbadete adaması ve dünya işlerinden yüz çevirmesi; Fakirliği, Tevazuyu tercih etmesi; Kerameti ve Feraseti; Sebatı ve Keremi; Metaneti, cesareti, Sabrı ve Allah Rıza'sı için katlandığı Fitneler; düşmanlarının Hasetlerine karşın, Allah'ın onu koruması ve desteği; Vefatı ve sayılamayacak kadar çok insanın Cenaze Namazını kılması; Allah'ın onun sevgisini; yaşamında ve vefatından sonra insanların kalplerine koyması 2 ; Lütuf ve erdemlerinin, İlim ve meziyetlerinin dünyanın uçlarına 2 Ey okuyucu bil ki; Hafız İmam el-bezzar'ın Şeyh hakkında söylediklerinin tümü, tamamıyla gerçeği yansıtmaktadır. Vefatından sonra aradan bu kadar zaman geçmesine karşın bu gün hala onun İlmi, Kitapları ve ebetteki sevgisi evlerimizde ve kalplerimizdedir. Bugün ben onu seviyorsam ki Allah buna Şahiddir, Allah'ın onun sevgisini kalbime koymasındandır. Düşmanlarının çokluğu seni aldatmasın zira kalplerdeki sevgi ve nefret; Allah'ın, Hak ve Sünnet Ehlini insanlar için Fitne kılmasındandır. Öyle bir Fitne ki; Allah'ın, kalbini ve aklını Hakk'a açtıklarının dışında hiç kimse onu sevmez ve Allah'ın, kalbini ve aklını Hakk'a kör ettiği kimseden başkası da ondan nefret etmez. Allah (Azze ve Celle) sırasıyla; Rasulünü, Ashabını, Selef es-salihini, Ehli Hadis'i ve onlara hayırda İttiba eden Halefden Âlimleri; insanlar nazarında Fitne Vesile'si kılmıştır. Bu, Sünnetullahdır.

7 7 Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar yayılması. Ve diyorum ki, Tevfik ve Reşad (başarı ve doğruya iletme) Allah'tandır! Doğumu, Menşei ve Ömrünün Müddeti, Bahsi Doğumu hakkında, birçok Hafızın bana söyleyip naklettiği; Harran'da 10 Rebi el-evvel 661H 3 yılında doğmuş. Yedi yaşına gelene kadar orada kalmış, sonra babası (Allah ona rahmet etsin!) Dımeşk'e (Allah orayı korusun!) götürmüş ve orada imkân dâhilinde en iyi biçimde yetişmiş, Allah onda en güzel özellikleri yetiştirmiştir. Asillik, özen ve zekilik belirtileri erken yaş dönemlerinde onda bariz olarak görülmekteydi. Onu tanıyan güvenilir biri bana dedi ki: Şeyh (Allah ondan razı olsun!) küçüklüğünde kütüphaneye yürürdü, kütüphaneye giden yolun güzergâhında oturan bir Yahudi tarafından yolundan durdurulurdu. Yahudi, ona birçok konu hakkında soru sorardı, (İbni Teymiyye'nin) zekâsı ve dehası sebebiyle onu sorgulamada ısrarcı davranırdı. (İbni Teymiyye) o kadar hızlı cevaplardı ki, (Yahudi) bundan dolayı ona hayran kalırdı. Sonra her ne zaman (İbni Teymiyye) onunla karşılaşsa, onun üzerinde bulunduğu Batılı kabul etmesini sağlayacak şekilde onu bilgilendirirdi. Bu sonunda onun İslam'ı kabul etmesine ve iyi bir Müslüman oluncaya kadar vardı. Bu; yaşının küçüklüğüne karşın, Şeyh'in bereketindendi. Gençlik çağına erdiğinde artık bütün zamanını, ciddiyet ve çalışmak ile geçirdi. Küçükken Kur'an'ı Hıfz etti ve ardından Hadis, Fıkıh ve Arap Dili'ni Hıfz etmekle meşgul oldu, ta ki bütün bunlarda uzmanlaşıncaya kadar. Bunlar; katılmaya sıkı sıkıya bağlı kaldığı İlim Meclislerine ve Hadis ve Asar dinlemesine ek olarak yaptığı şeylerdi. Üst derece sayısız Âlimden çok 3 22 Ocak Pazartesi 1263M yılına tekabul etmektedir.

8 ا أ ل أع ل م ا ألع ل ي ة ف ي م ن اق ب ش أيخ ا أ ل أس ل م ا أبن ت يم ي ة Şeyhûlislâm İbni Teymiyye nin Menkıbeleri 8 Kitab dinlemiştir. 4 Ahmed'in Müsnedi, Buhari ve Müslim'in Sahih'i, Tirmizi'nin Cami'si, Ebu Davud es-sicistani'nin, Nesai'nin, İbni Mace'nin ve Darekutni'nin Sünen'i gibi İslam'ın en önemli metinlerini baştan sona sayısız defa dinlemiştir. Hadis alanında ezberlediği ilk eser el-humeydi'nin el-cem beyn es- Sahihayn'ıydı. İslam'i İlimler alanında onun daha önce denk gelmediği nadir Kitab vardır ve Allah onu çok hızlı bir biçimde ezberleme ve çok nadiren unutma ile Nimetlendirmişti. Kelime kelime yahut manaen zihninde bulunmadığı birşeyle çok zor karşılaşıyor yahut işitiyordu. Sanki İlim onun etine, kanına ve bütün bedenine işlenmişti. O, yalnızca İlim kırıntılarını şurdan burdan toplamamıştı aksine, o; tam bir anlayış ve kavrama sahibiydi ve Fazilet ve üstünlükler hususunda en seçkin insanlar arasındaydı. Allah onu, normalde başkalarını Helak edecek bir görevle görevlendirdi; bu, onu bütün yaşamı boyunca mutluluğa ve sevince götürdü. Onun liderliğinin etkilerini, bütün Alametlerin en belirgini yaptı; aklıselim herkesin kabul ettiği üzere o, Nebi sallalahu aleyhi ve sellem'in şöyle diyerek işaret ettiklerinden biriydi: "Şüphesiz ki; Allah her yüzyılın başında bu Ümmet'e, dini işlerini yenileyecek bir Müceddid gönderecektir." (Ebu Davud) Allah'ın onunla, bu Dinin uzun zamandır unutula gelmiş kanunlarını İhya ettiği gibi, onu kendi döneminin insanları üzerinde Hüccet yapmıştır. "ve'l-hamdu lillahi Rabbi'l-Âlemin (Alemlerin Rabbi'ne Hamd olsun)!" 4 Şeyhû l-islam İbni Teymiyye kaynaklarda geçtiği üzere ikiyüz'ün üzerinde Âlim den İlim tahsil etmiştir. (İbni Abdi'l-Hadi, el-kevakib ed-duriyye, 52)

9 9 Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar Engin İlmi, Eserleri ve Hafızası; Çokça, Verimli İlmi, Tasnifleri ve Eserleri, Fetva Yayınlama ve Ders Vermedeki Doğruluk ve Seçiciliğindeki Üstün Yeteneği Bahsi Verimli İlmine gelince, şunlarda buna dâhildir; Ku'ran-ı Mecid İlimleri'ndeki Ma'rifeti, ondan İstinbat (en küçük faydalar çıkarabilme) yetisi, Âlimlerin onun Tefsiri hususundaki bilgisi, bu bilgileri Delil olarak kullanabilmesi hususundaki İlmi ve Allah'ın ona verdiği (Kur'an'ın) hayran bırakıcı hususlarını açığa çıkarabilme yetisi, Hükmünün güzelliği, onun az rastlanılan ve şaşırtıcı incileri, dil bilimi açısından mucizelikleri ve incelikleri. Bütün bunlarda o, herkesin Taklid etmeye çalıştığı bir lider ve bir örnekti. Eğer bir kimse onun derslerinden birinde, Yüce Kur'an'ın Ayetlerinden okuyacak olsa, o onlara Tefsirini açıklar ve dersi bununla biterdi. Dersleri günün çoğunu kapsardı. Derste, daha önceden hazırlandığı Ayetleri okuması için görevlendirilmiş biri yoktu aksine, derse katılan herhangi biri kolayına gelen Ayetleri okur ve o (İbni Teymiyye) daha sonra okunan bu Ayetleri Tefsir ederdi. Zaman darlığı olmasa derse katılanlar onun birçok açıdan çok daha fazla açıklamalar yapacağını bilmeleri durumu dışında derse ara vermezdi. Ancak, dinleyicilerinin dinlenmeleri (ve ihtiyaç gidermeleri) için ara verirdi. Örneğin, ق ل ه و ه للا أ ح د "De ki: O, Allah birdir!" (el-ihlas 112/1), (Ayetinin) Tefsirini vermiş ve bu bir büyük cilt tutmuş. Yine, ال هرح م ن ع ل ى ال ع ر ش اس ى و "Rahman (olan Allah) Arş'a İstiva etmiştir." (Ta-Ha 20/5) (Ayetinin) Tefsiri otuz beş küsur sayfa civarı bir Fasikül (kitapçık) tutmuştur. Bana denildiğine göre o, Tefsir derlemeye başlamış ve eğer bitirseymiş elli cilt tutarmış. Rasûlullah Sallallâhu Aleyhi ve Sellem in Sünnet'indeki Ma'rifeti ve Basireti, o Sallallâhu Aleyhi ve Sellem in; beyanları,

10 ا أ ل أع ل م ا ألع ل ي ة ف ي م ن اق ب ش أيخ ا أ ل أس ل م ا أبن ت يم ي ة Şeyhûlislâm İbni Teymiyye nin Menkıbeleri 10 amelleri, hayati olaylar, savaşlar, ordular, Allah'ın ona bahşettiği mucizeleri, kendisinden nakledilenlerin hangisinin, Sahih olmayanlarının aksine, Sahih olarak nakledildiğine dair İlmi aynı şekilde sahabelerin Allah onlardan razı olsun; beyanları, amelleri, olaylar ve Fetvaları, onların bu Din için mücadeleleri ve onların sahip olup Ümmet'in geri kalanının dışında tutulduğu Faziletler, (İbni Teymiyye) bütün bunlarda, en dakik kişiydi ve en uzmanlaşmış olandı, bu gibi konularda ihtiyacı olan bilgileri en hızlı biçimde bir araya toplayan kimseydi. Kaynağını belirtmeden Delil olarak veya başka bir şekilde bir Hadis veya Fetva söylemezdi, muhakkak onun veya onun Sahih mi, Hasen mi vs. olduğunu söyler yahut Rivayet eden Sahabenin adını zikrederdi ve onun zikredip de Sıhhatini açıklığa kavuşturmadığı bir Rivayet hakkında ona çok nadiren sorulurdu. En hayret ettirici şeylerden biri; Mısır'da karşı karşıya kaldığı ilk Fitne döneminde, alınıp hapse atıldı, öyleki kitaplarına ulaşması engellenmişti. Bu dönemde, büyük-küçük çok sayıda eser tasnif etti ve onlarda çok sayıda Hadis, Rivayet, Sahabe Kavilleri, Hadis Âlimlerinin isimleri, Müellifler ve eserleri içermekteydi ki o bu eserlerde bütün bunları doğru bir şekilde kaynaklara, isim isim belirterek, atfetmiştir. Ayrıca, Rivayetlerin yer aldığı kitapların isimlerini zikretmiş ve kitabın neresinde geçtiğine de yer vermiştir. Bütün bunlar tamamıyla Hafızasındadır zira o dönemde referans olarak kullanabileceği bir tek kitabı dahi yoktu. Bu eserler daha sonra basılmış ve kontrole tabi tutulmuştur, "bi-hamdillah (Allah'a Hamd olsun)!" bir tek yanlış dahi bulunmamıştır ve hiçbir şeyin değiştirilmesi/düzeltilmesi de yapılmamıştır. Bu eserlerden birisi "es-sarim el-meslul ala Şatim er-rasul" 5 isimli eseridir ki bu, Allah (Teala)'ın yalnızca ona has kıldığı fazlındandar. 5 es-sarimu'l-meslul ala Sabbi'r-Rasul isimli eseri, 250'den fazla Hadis, yüzden fazla Asar, Ehli Sünnet ve'l-cemaatten altı yüzden fazla şahsiyet ve kırktan fazla eserden bilgi toplanarak kaleme alınmıştır. Eserin tamamını Şeyh hafızasındaki bilgilerle oluşturmuştur. Bu eser, bir Hıristiyan'ın Rasûlullah (Sallallâhu aleyhi ve Sellem)'e sövmesi olayı

11 11 Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar Yine Allah Teâlâ onu; Âlimlerin İhtilafları, sözleri, çeşitli meselelerdeki İctihadları, nelerin Sahih, Zayıf, kabul edilebilir ve reddedilir olduğuna dair her dönemde yaşamış Âlimlerin görüşlerini bilme yetisi ile Nimetlendirmiştir. O, (Âlimlerin) hangi görüşlerinin daha doğru olduğu ve Hakk'a daha yakın olduğu mevzusunda derin kavrayış sahibiydi ve hatta Âlim in her görüşüne nerede (hangi kitapta) rast geldiğini söyleyebiliyordu. Bu o noktadaydı ki; ona bu sorulduğunda, Rasûlullah Sallallâhu Aleyhi ve Sellem in, Ashabının ve Âlimlerin, ilkinden sonuncuya kadar, sanki onun önünde resim gibiymiş ve istediğini seçip alıyor istediğini bırakıyormuş gibiydi. Bu, onu gören veya onun İlminden birşeye vakıf olan, Cehalet veya Hevası kendisine Galib gelen dışında, herkesin İttifak ettiği bir şeydi. Müellifleri ve Musanniflerine gelince; sayısı ve konuları, benim zikredebileceğimin veya düşünebileceğimin çok üzerindedir. İşin aslı, herhangi birinin eserlerinin isimleri söyleyebileceğinden şüphe ederim zira sayıları çoktur ve büyüklü küçüklü, ülkelere yayılmışlardır. Doğrusu ben, onun bir Tasnifini görmediğim hiçbir yere (ülkeye) denk gelmedim. üzerine kaleme alınmıştır. İbni Kesir bu olayı şöylece nakletmektedir: "Bu adam (Hristiyan Assaf), Süveyda halkındandı. Bir cemaat onun Rasûlullah (sallalalhu aleyhi ve sellem)'e sövdüğüne tanıklık etmişlerdi. Bunun üzerine Assaf, İbni Ahmed bin Hacı Emir Al-i Ali'ye sığınmıştı. Bu yüzden Şeyh Taki ed-din ibni Teymiyye ve Daru'l-Hadis hocası Zeyn ed-din el-fariki bir araya gelerek saltanat naibi Emir İzz ed-din Aybek el-hamevi'nin yanına gittiler. Bu konuda onunla görüştüler. O da isteklerini kabul etti. Assaf'ı yanına getirmeleri için görevlilere emir verdi. Bu iki şeyh onun yanından büyük bir kalabalıkla birlikte ayrılıp gittiler. İnsanlar saltanat naibinin yanına getirilmekte olan Hristiyan Assaf'ı bir bedevi ile birlikte gördüler. Ona sövüp saydılar. Bedevi onlara: Hristiyan Assaf sizden daha hayırlıdır! Deyince insanlar her ikisini taşlamaya başladılar. Assaf yaralandı. Büyük bir olay meydana geldi. Saltanat naibi, şeyhleri huzuruna çağırdı. Şeyh Taki ed-din ile Şeyh Zeyn ed-din, naibin yanına gittiler. İkisi de dayak yediler. Azraviye'de gözaltına alınmaları emredildi. Hristiyan Assaf gelip Müslüman oldu. Onun İslam'a girişi sebebiyle bir meclis kuruldu. Onunla şahitler arasında düşmanlık tesbit edildi. Canı bağışlandı. Sonra Şeyh Takı ed-din ile Şeyh Zeyn ed-din'i çağırdı. Onların gönüllerini alıp serbest bıraktı. Bundan sonra Assaf, Hicaz'a gitti. Medinetu'l-Rasul'e yakın bir yerde kardeşinin oğlu tarafından öldürüldü. Şeyh Takı ed-din ibni Teymiyye bu olayla ilgili olarak es-sarimu'l-meslul ala Sabbi'r-Rasul adlı kitabını yazdı." (İbni Kesir, el-bidaye ve'n-nihaye, Hicretin 683. Senesi)

12 12 Şeyhûlislâm İbni Teymiyye nin Menkıbeleri ا لس أ ل م ا بأن ت يم ي ة أا ل ع أ لم أالع لي ة ف ي من اق ب شيأخ أ Bazıları on iki cilde ulaşmıştır, "Telhis et-telbis 'ala Esas ettakdis", vb. gibi. Bazıları yedi cilde ulaşmıştır, "el-cem' Beyn el-'akl ve'nnakl"6 gibi. Bazıları beş cilde ulaşmıştır, "Minhac el-istikame ve'l-i'tidal" gibi. Bazıları üç cilde ulaşmıştır, "er-redd ala en-nasara" gibi. Bazıları iki cilde ulaşmıştır, "Nikâh el-muhallal", "İbtal elhayr" ve "Şerh Akide el-asbahaniye" gibi. Bazıları tek cilt veya daha azdır ve bunlar sayılamayacak kadar çoktur. Ancak, ben yapabileceğimin en iyisini yapıp, istinaden bazılarına değineceğim: "Tefsir Suretu'l-İhlas" ciltli, اس ى و Rahman (olan Allah) arşa الر ح من ع لى ا ل ع ر ش ه istiva etmiştir. 7 Ayetinin Tefsiri olan kitapçık. "es-sarim el-meslul ala Şatim er-rasul" ciltli kitabı, "el-furkan el-mubin beyn et-talak ve'l-yemin" kitabı, "el-furkan beyn Evliya er-rahman ve Evliya eş-şeytan" kitabı, "İktida es-sırat el-mustakim (fi Muhalefet Ashab el-cehim)" kitabı, "el-kelim et-tayyib" kitabı, Bu eser, "Dar Taarrud el-akl ve'n-nakl" ismiyle bilinmektedir. "Muvafakat Sahih elmenkul li Sarih el-me'kul" isimli eseri akıl ve nakil ilişkisini incelemektedir. 7 (Ta-Ha 20/5) 6

13 13 Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar "İsbat el-kemal" kitabı, "er-redd ala Ta'sis et-takdis" kitabı, "el-cem beyn el-akl ve'n-nakl" kitabı, "Nakd Akval el-mubtedi'in" kitabı, "er-redd ala en-nasara" kitabı, "İbtal el-hayl ve Nikah el-muhallal" kitabı, "Şerh Akide el-asbahaniyye" kitabı, "el-feteva" kitabı, "ed-durr el-multekit" kitabı, "Ahkâm et-talak" kitabı, "er-risale" kitabı, "İ'tikad el-fırka en-naciyye" kitabı, "Raf el-melam en el-eimme el-a'lem" kitabı, "Takrir Mesa'il et-tevhid" kitabı, "el-istiğase ve't-tevessül" kitabı, "el-mesa'il el-hamaviyye" kitabı, "el-mesa'il el-cezriyye" kitabı "el-mesa'il el-müfrede" kitabı. Müelliflerinden bu muhtasarı zikretmek yeterlidir. Aksi takdirde, iki yüzün üzerinde başlık listelememiz gerekir ki, burası zikretmenin yeri ve zamanı değildir.

14 ا أ ل أع ل م ا ألع ل ي ة ف ي م ن اق ب ش أيخ ا أ ل أس ل م ا أبن ت يم ي ة Şeyhûlislâm İbni Teymiyye nin Menkıbeleri 14 Fetvaları ve çeşitli sorulara verdiği cevaplara gelince; bunlar da sayılmayacak kadar çoktur. Ancak bunlardan on yedi cildi Mısır'da konularına göre derlenip hazırlanmıştır ki, bu çok iyi bilinen ve meşhur bir Külliyattır. 8 Ayrıca talebeleri kırk binden fazla meselede onun verdiği cevapları bir araya getirmişlerdir. Çok nadiren rastlanılan bir şeydir; bir olay olup da ona sorulduğunda, meşhur olduğu stiline uygun olarak, çok hızlı bir şekilde cevap vermemiş olsun. 9 Birbaşkasının çok sayıda referans taramasıyla ancak meydana getirebileceği, o zaman bile onun cevap vermedeki uzmanlığı ve yeteneğine yetişemeyeceği 10 bu cevap daha sonra kitaplaşırdı. Salih Şeyh, Tac ed-din Muhammed ibni ed-devri tarafından bana denildi ki, o bir Yahudi'nin (İbni Teymiyye'ye) Kader hakkında soru sorduğu Allah ondan razı olsun Şeyh (İbni Teymiyye)'in bir dersine katılmış. Yahudi sorusunu sekiz beyitlik bir şiir şeklinde yöneltmiş. İbni Teymiyye buna bakınca, kısa bir süre düşünüp cevap yazmayla devam etti. Yazmaya devam etti, bizler onun karalama ile düzensiz bir karşılık vereceğini düşündük. Bitirdiğinde, ashabı yazdıklarına baktı ve soruyu soran kişinin şiirine cevap içeren yüzseksendört beyitlik bir şiir buldular. Zekâsı bu şiirde bariz biçimde ortaya çıkmıştır eğer birisi bu şiiri şerh etmek istese iki büyük cilt yazması gerekir. Bu, onun sıra dışı yetilerinden sadece biridir. Ne kadar çok cevap ve Fetvaları benzersiz durmaktadır! Derslerine gelince; Ben Dımeşk'de kaldığım müddetçe hiçbir dersini kaçırmadım. Derste sunmak için hiçbir şey hazırlamazdı. Aksine, iki Rekât namaz kılıp oturur, daha önce başka hiç kimseden işitmediğim çok hoş ve güzel bir şekilde Allah'a 8 "Muhtasar el-feteva el-mısriyye li ibni Teymiyye" ismiyle mevcuttur. 9 Kardeşi Abdullah şöyle dedi: "Allah, onu seri biçimde yazabilmekle nimetlendirdi. Bir Kitap a bakmaksızın, Hafızasından yazardı." (ibni Abdi'l-Hadi, el-ukud ed-duriyye, 64) 10 İbni Kesir, İbni Teymiyye'nin Fetva vermeye başladığında henüz on dokuz yaşında olduğunu söyler. (İbni Kesir, el-bidaye ve'n-nihaye, 13/341)

15 15 Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar övgüde bulunur ve Rasûlü ne salat ve selam gönderir ve ardından da konuşmaya devam ederdi. Allah onun kalbini iradı İlime, inciler, gizli kalmış faydalar, detaylar, Nakiller, Ayet ve Hadislerden Delil çıkarma, Âlimlerin sözleri ve karşılaştırılmaları ve Cahiliye dönemi Arap şiiri ile söylediğini destekleme yeteneği (hatta bazen şairin ismini de zikrederdi) ile açardı. Bütün bunlar da, nehrin akıntısı gibi akışkan ve denizin süzülmesi gibi süzülürdü. Konuşmasının başından sonuna, gözleri kapalıydı bambaşka bir dünyada gözükürdü. Bütün bunlar gayri ihtiyari olurdu ve bu etkiyi vermek için belli bir biçimde konuşmaya çalışmazdı. Aksine, onu izleyen veya dinleyen herkes için açık İlahi bir şeydi, konuşmasını bitirene kadar bu halde kalırdı. Onu bu haldeyken gördüm, kendisini ve zihnini başka her şeyden alıkoyan bir şeyin huzurundaymış gibiydi. Böyle yaptığında, hayret ettirici bir halde olurdu kalpleri sarsar, bakışları ve akılları hayret ettirirdi. Rasûlullah Sallallâhu Aleyhi ve Sellem i, ona salat ve selam göndermeden anmazdı. Vallahi, ben İbni Teymiyye'den daha fazla Resûlullah ı yücelten, onu Taklid etmede ondan çok gayret gösteren ve o Sallallâhu Aleyhi ve Sellem in gönderildiği şeyi ondan daha çok savunan birini görmedim. Her ne zaman belirli bir konuda bir Hadis'le karşılaşsa ve başka bir Nass ile Neshedilmediğinden emin olduğunda, onunla Amel eder, ona göre yargılar ve Fetva verirdi. Herkim olursa olsun başkasının sözünü almazdı. Şöyle (Allah ondan Razı olsun!) derdi: Herkesten sözünün Delili istenir; Allah Teâlâ ve Rasûlü Sallallâhu Aleyhi ve Sellem'den başka kimsenin sözü Delil değildir. Dersini bitirdiğinde, gözlerini açar ve insanlarla bir araya gelirdi neşeli ve heyecanlı bir yüz ile, sanki onlarla ilk defa tanışıyorcasına. Bazen konuşmasında eksiklik olduğunu gördüğünde insanlardan özür dilerdi. Ders verdiği o günlerde, her dersi çok sayıda defter tutardı.

16 ا أ ل أع ل م ا ألع ل ي ة ف ي م ن اق ب ش أيخ ا أ ل أس ل م ا أبن ت يم ي ة Şeyhûlislâm İbni Teymiyye nin Menkıbeleri 16 Burada onun dersleri hakkında zikrettiklerim, herkes tarafından çok iyi bilinen şeylerdir, derslerine katılan herkes bu görüşe katılır ki böyle kimseler Allah'a hamdolsun; Âlimler, devlet yetkilileri, Kur'an Karileri, Muhaddisler, Fakihler, Şairler ve Müslümanların Avam tabakasından, sayılamayacak kadar çoktur. 11 Çeşitli Meselelerde Rivayet Edilenler (Zikredilen, Söylenilen, Nakledilen, Algılanan, Anlaşılan ve Makul olan) Hususundaki Bilgisi ve Keskin Basireti Bahsi Sahih ve Zayıf rivayetler hususundaki bilgisine gelince; bu konuda hiç kimsenin tırmanamadığı bir dağ gibidir. Ona bir Kavil söylendiğinde; onu kimin söylediğini, kimin rivayet ettiğini, kimin aktardığını, kimin kaydettiğini buna ek olarak her bir Ravinin durumunu Cerh, Tadil, İcmal ve Tafsil İlimleri açısından bilirdi. Buna Şahid olan bir kişi anlattı ki, bir gün bir meclisteyken, bir Muhaddis Hadis Kitabından ona okuyordu. Çok hızlı okuyordu. Şeyh onu, okuyan kişi çok hızlı okuduğu İsnadı, Hadis 11 İbni Kesir, İbni Teymiyye'nin verdiği ilk dersi şu sözlerle anlatır: "Bu senenin (Hici altıyüzseksenüç) Muharrem Ayı'nın ikisinde Pazartesi Günü Şeyh, İmam, Alim, Allame Takı ed-din Ebu'l-Abbas Ahmed ibni Abdu'l-Halim ibni Abdu's-Selam ibni Teymiyye el- Harrani, Kassain'deki Sukkeriye Daru'l-Hadis'inde ders verdi. Bu dersinde Kadı'l-Kudat Baha ed-din ibni Zeki eş-şafii, Şafiiler'in Şeyhi Tac ed-din el-fezari, Şeyh Zeyn ed-din ibni Merhal, Zeyn ed-din ibni Menca el-hanbeli de hazır bulundular. Muazzam bir ders verdi. Faydalı bilgiler ve güzel nükteler içerdiğinden bu dersini Şeyh Tac ed-din el-fezari kendi el yazısıyla kaleme aldı. Genç olduğu halde böyle güzel bir ders verişine dinleyicileri çok hayran olmuşlar, onu çok övmüşlerdi. O zaman yirmi iki yaşındaydı. Sonra Şeyh Takı ed-din Safer Ayı'nın onunda Cuma Günü namazdan sonra Umeyye (Emevi) Camii'nde minbere çıktı. Kendisi için hazırlanan minberde Kur'an-ı Azimü'ş-Şan'ı Tefsir etmeye başladı. Fatiha'dan başladığı tefsir derslerine çok sayıda cemaat, dinleyici olarak geliyordu. Dindar, Zahid, Abid bir kimse olmakla birlikte derslerinde çeşitli ilimlere değiniyordu. Çeşitli beldelerden ve iklimlerden kafileler halinde dinleyicileri geliyordu. Bu dersleri uzun seneler devam etti." (İbni Kesir, el-bidaye ve'n-nihaye, Hicretin Altıyüzseksenüçüncü Senesi, 13/283)

17 17 Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar İsnadında adı geçen bir adamın ismini düzeltti. Okunanın aksine adının fulan olduğunu belirtti. Ona baktılar ve tıpkı Şeyh'in söylediği gibi olduğunu buldular. Olağanüstü bilgiden nasibini alan dışında, hiç kimsenin kıyaslanamayacağı şu hızlı idrakına, ve detaylı dikkatli İlmine bakın! Allah'ın ona nasib ettiği, yeteneklere bakınca bu gün kadar açıktır: Hadisleri alma, onlardan anlam ve çeşitli meselelere Delil çıkarma, kelimelerinin manalarından neyin kastedildiğini açığa çıkarma, hangi Hadislerin genel Hükümleri Neshettiğini veya Tahsis ettiğini açıklama, hangi Hadislerin Nasih veya Mensuh olduğuna işaret etme, her Hadis ile alakalı yol göstericilik ve prensiplerin derinliklerine dalma, her Hadis'in neyi gerekli kıldığını açıklama ve her birini anlamak için kişinin ek olarak neye sahip olması gerektiğine işaret etme, öyle ki her ne zaman ona bir Ayet veya Hadis sorulsa, anlamları ve konularını, büyük Alimlerden beklenilecek şekilde, getirmeye başlardı detaylıca Hüküm çıkarmasından dolayı ve onu dinleyen herkim olursa olsun adeta hayran bırakırdı. Bir keresinde, "Allah, Hulle Nikâhıyla evlenen kocaya ve kendisi için Hulle yapılan kocaya Lanet etmiştir." (Tirmizi, ibni Mace; Nesai; Ahmed, Müsned) Hadisi hakkında kendisine soruldu. Meselenin ayrıntılarına girmeye ve açıklamaya başladı sonunda söyledikleri koca bir cilt oldu. 12 Kendisine bir Hadis sorulup da, dilediği takdirde bütün gününü onu açıklamayla geçirmediği ve Allah'ın Kitab'ından bir Ayet sorulup da bütün dersi onu açıklamakla geçirmediği çok nadir olmuştur. 12 "İkamet ed-delil ala Butlan et-tehlil" ismiyle Kitab olarak Mevcut'tur.

18 ا أ ل أع ل م ا ألع ل ي ة ف ي م ن اق ب ش أيخ ا أ ل أس ل م ا أبن ت يم ي ة Şeyhûlislâm İbni Teymiyye nin Menkıbeleri 18 Bi'datçılar ve Heva Ehline Muhalefetine, onların görüşlerine yazdığı reddiyelere, onlar gibilerini İfşa etmesine 13, saflarını bölmesine, yaşam kaynaklarını kesmesine, Şeytani şüphelerine ve Muhammed Sallallâhu Aleyhi ve Sellem in saf Şeriate Muhalefetlerine karşı reddiyelerine ve Allah'ın ona has kılıp bahşettiği İlahi kavrayışa, Nassları İdrakine ve Batılın maskesini düşürmesine olanak sağlayan açık Mantığına gelince ki bu, gün kadar açıktır. Bütün derleyip yazdıklarıyla, Hakk'ı Batıldan ayırt etti ta ki; Batılın takipçileri yaşıyorlarsa, onun sözlerine teslim olup Atik Dine girmekten başka tercihleri kalmazdı. 13 Şeyhu'l-İslam İbni Teymiyye'nin yaşamı Sufiler gibi sapkınlarla mücadele ile geçmiştir. Şeyhu'l-İslam bu gibilerini reddiye amaçlı eserler kaleme aldığı gibi onlara İlim açısından meydan okumuş ve onlara karşı fiziki mücadelede de bulunmuştur. Onların Keramet, Mucize gibi iddialar ile insanları kandırmak için kullandıkları metotlarının Batıl ve uyduruk olduğunu gözler önüne sermiştir. Misal olması açısından İbni Kesir'in anlattıklarına kulak verelim: "Bu senenin Cemaziye'l-Evvel ayının dokuzunda cumartesi günü bir gurup Ahmedi fakirleri (Ahmediye fırkası salikleri, müridleri) Ablak Sarayında saltanat naibinin huzurunda toplantılar. Bu toplantıya Şeyh Takı ed-din ibni Teymiyye de katılmıştı. Bunlar, saltanat naibinden emirlerin huzurunda da Şeyh Takı ed-din İbni Teymiyye'nin kendilerini yönetmekten ve kendilerine emirlik yapmaktan vazgeçmesini, kendi kendilerini idare etme haklarını kendilerine vermesini istediler. Şeyh Takı ed-din ibni Teymiyye onlara şu cevabı verdi: "Bu mümkün değildir. Herkesin Kitap ve Sünnetin Hükmü altına girmesi gerekir. Sözünü ve fiilini Kitaba ve Sünnete uydurması icap eder. Her kim Kitap ve Sünnetin çerçevesi dışına çıkarsa ona karşı koymak Vacip olur!" Bu cevap karşısında onlar, Semalarında icra ettikleri Şeytani hallerini orada da icra etmek istediler. Ancak Şeyh ibni Teymiyye; bunlar, Batıl ve Şeytani hallerdir. Bunların gösterdikleri harikaların çoğu Hile ve Bühtandır. Bunlardan ateşe girmek isteyen varsa önce hamama gidip bedenini tertemiz yıkasın. Sirke ve Çöven otuyla vücudunu ovalasın. Bundan sonra -eğer gerçekçi ise- ateşe girsin bakalım. Faraza yıkandıktan sonra Bid'at Ehlinden biri ateşe girecek olsa bu onun Sahihliğini ve Keramet Ehli biri olduğunu ispatlamaz. Aksine bunun durumu -şayet sahibi Sünnete uymakta ise- Şeri'at'e aykırı Deccali durumlardandır. Hele Sünnet'e Muhalif biri ise onun gösterdiği harikayı varın siz düşünün ve takdir edin!" diye cevap verdi. Onların lideri Şeyh Salih hemen atılıp şu karşılığı verdi: "Bizim bu gösterdiklerimiz, Tatarlar'ın yanında geçerliydi. Ama Şeria'ti'n yanında geçerli olmuyor!" orada hazır bulunanlar onun bu sözünü zapta geçirdiler. Herkes onları protesto etti. Sonra bunların boyunlarındaki demir halkayı çıkarmaları, Kitap ve Sünnet'in dışına çıkan bir kimse olursa boynunun vurulacağı hususunda ittifakla karar alındı. Şeyh Takı ed-din ibni Teymiyye de Ahmediye Tarikatı'na dair bir cüz tasnif etti. Bu cüzünde onların hallerini gidişatlarını ve Tahayyüllerini açıkladı. Tarikatlarında Kitap a uyan ve uymayan hususları anlattı. Cenab-ı Allah onun vasıtasıyla Sünnet'i ortaya koydu. Onların Bid'atlerini söndürdü. Hamd ve Minnet Allah'adır." (İbni Kesir, el-bidaye ve'n-nihaye, Hicretin 705. Senesi)

19 19 Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar Onunla tanışan ve onun neyi önermekte olduğunu bilen herkes, Allah'a bu İmam'ı, Hakk'a yardım etmesi ve bu derece açık ve anlaşılması kolay şekilde desteklemesi için Hüsnü Tevfik ettiği için hamdetmelidir. Felsefecilerin görüşleri hususunda uzmanlıkları ile bilinen meşhur ve faziletli Ulema dediler ki: Usul Âlimlerinin çeşitli görüşleri arasında kafaları karışırdı ve bir görüşü diğerlerinden ayrı tutmada gönülleri yatışmazdı, sanki hiçbir görüş biraz olsun Hakk içermiyor gibiydi. Aksine, onlar hepsini eşit oranda, kafa karıştırıcılığın ve saptırıcılığın kaynağı olarak görürlerdi. Deliller ve Ta'lil açısından çok karışık olmalarından dolayı, bu görüşlerden dolayı her biri kendisi için kafa karışıklığı ve sapkınlığa düşmekten dolayı korkarlardı. Bu, Allah'ın onları, Şeyhû l-islam İmam Ahmed ibni Teymiyye'nin kitablarını ve oradaki Mantıki Delillendirmelerini mütalaa ettirdiği zamana kadar böyle devam etti. Dolayısıyla, onlar için sadece (İbni Teymiyye'nin) kitabları ile karşılaşmak ve onları anlamak; Selim aklın gerektirdikleri ile tamamıyla uyumlu olduklarını görmek yetti. Bu da, bu âlimleri kafa karışıklığı ve şüpheye sevk eden felsefecilerin sözlerinin tamamıyla ortadan kaybolmasına iletti. Söylediğim şeyi herkim doğrulatmak isterse, bağnazlık, Hased veya sapkınlık dışı bir biçimde, insaf gözüyle bu konuda onun yazdığı Muhtasar yazılarına örneğin Şerh el-akide el-asbahaniye ve benzerlerine baksın. Eğer bu daha uzun kitaplara bakmak isterse şunları okusun: Telhis et-telbis ala Esas et-takdis, el-muvafaka beyn el-akl ve'n-nakl veya Mınhac el-istikame ve'l-i'tidal, VAllahi o (İbni Teymiyye) bu kitaplarda, Hakk'ı aydınlatma biçimi, Delillerin en açık olanına kararlılıkla bağlanması ve sözlerini en doğru mizan ile tartmasıyla parlamaktadır. (İbni Teymiyye) Allah ondan Razı olsun! Furusunun zıddına, İslam'ın Asıllarıyla alakalı çok kitab yazmıştır. Bunun

20 ا أ ل أع ل م ا ألع ل ي ة ف ي م ن اق ب ش أيخ ا أ ل أس ل م ا أبن ت يم ي ة Şeyhûlislâm İbni Teymiyye nin Menkıbeleri 20 hakkında ona sordum ve tümüyle onun seçtiği ve tercih ettiği görüşleri derleyen ve Fetva vermede ana kaynak olacak bir Fıkıh Kitabı yazmasını talep ettim. Şöyle dedi: "Din'in Furu'sunun anlaşılması kolaydır ve bir Âlim i Taklit eden herkesin basitçe onun Fetvasına uyması, verilen Fetvanın yanlış olduğuna inanmasına yol açacak bir şey olmadıkça, Caizdir. Asıllar ise; ben Bid'at, delalet ve heva ehlini, felsefeciler, Bâtıniler, Mülhidler (Zındıklar), Vahdeti Vücutcular, Dehriler, Kaderiler, Nuseyriler, Cehmiler, Hululiyyeler, Muattılalar, Mücessimeler, Müşebbiheler, Ravindiler, Kullabiler, Suleymiler ve Ehli Bid'attan diğerleri, sapkınlıkları ile kriz meydana getiriyorlar ve benim için açık ki onların Kasdı, bütün dinlere üstünlük kurmuş olan Muhammed Sallallâhu Aleyhi ve Sellem 'in Kutsal Şeriatını yok etmektir. Çoğunluğu insanları Dinin Asılları hususunda şüpheye sürüklüyor. Bundan dolayı, bir kimsenin Kitab ve Sünnetten yüz çevirip Rey'e tabi olduklarında, Zındık olması ve kendi dini ve Akidesi hususunda şüpheye düşmesi dışında, gördüğüm ya da işittiğim nadirdir. Bütün bunları gördüğümde, benim için açığa kavuştu ki, onların şüphelerini ve Batıllarını herkim giderebiliyorsa, bütün çabasını onları İfşa etmeye ve Batıl inançlarına cevap vermeye, Allah'ın Hanif dini ve Sahih Sünneti savunmaya yoğunlaştırmalıdır. Ben bu konuda yazan kendisinin İlim sahibi olduğunu iddia eden birini, Dinul İslam'ın Kavaidinin yıkılmasına kendi sözleriyle yardım eden dışında, hiç görmedim. Açık, mübin olan Hakk'tan ve Rasulu Kerimlerin Âlemlerin Rabbinden getirdiklerinden kaçınmalarından ve felsefecilerin yolunu (ittiba) takip etmelerinden, onların terminolojilerini kullanıp onları Hikmet ve Mantık olarak işaret etmelerinden dolayıdır. Gerçekte bunlar Cehalet ve Delalettir. Onlar buna tutunup, diğer her şeyden yüz çeviriyorlar ta ki tamamen akıllarına ve asıllarına hâkim olana değin. Hakk ile Batılı birbirinden ayırt edemeyecek hale gelinceye kadar kafalarını karıştırıyor. Al-

21 21 Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar lahu Azim, kullarına karşı çok cömerttir, akıllarıyla Hakkı kabul edip onunla subut etmeyi ve Batılı reddedip nefyetmeyi Lütfeder. Lakin Tevfik yokluğu ve Hevanın galebe çalması düşeni delalete düşürüyor. Allah Teâla selim aklı kulları için, Batılı Hakk'tan filtreleyecekleri bir mizan yapmıştır ve Peygamberleri akıl sahiplerinden başkasına göndermemiştir ve bu ona bulunmazsa hiç kimse Mükellefiyetlerini tamamlamaz ki kişi durur ve şöyle der: Bu, Resulu Kerimin Allah'tan aktardığına Muhalif'tir. Bu, Kat'i Batıldır. Aklı Selim herkes buna müşahede eder lakin Allah'ın kendisine Nur bahşetmediği, nursuz kalır! Şeyhû l İmam, Allah ruhunu mukaddes kılsın, dedi ki: İşte bu sebepten bütün dikkatimi, (Din'in) Asıllar hakkında yazmakta yoğunlaştırdım. İşte, benim onların beyanlarını toplama ve Allah Teâlâ nın beni Akıl ve Nakilden Nimetlendirdikleri ile cevaplama nedenim budur." Derim ki, Allah Teâlâ ya bin kez Hamd olsun görebilen herkes için, beyanında Hakkı Batıldan ayırdı ve Allah ona, onların Bid'atlarına, sapkın görüşlerine, hilelerine ve hevalarına, Nakilden Deliller ve akli tarikten cevap vermede yardım etti. Bunu ta ki, onların bütün şüphelerinin hepsini öyle açıklıkla cevapladı ki, Sahih akıl sahibi herkes anlar ve onun doğru olduğunu kabul eder. Bizlere onu görme ve arkadaşlık etme imkânını vererek Nimetlendiren Allah'a Hamd olsun! Allah onu, çoğu Ahiret işlerini bir yana bırakıp dünyevi zevklerle meşgul olan, kendi dönemindeki insanlar üzerinde Hüccet kılmıştır. La havle ve la kuvvete illa billah (güç ve kuvvet ancak Allah'a aittir)! Ancak, Allah Subhenehu ve Teâlâ, bu Din'i Kıyamet'e kadar koruyacağını garanti etmiştir ve diğer bütün Dinler üzerinde hâkim kılmıştır. Fel-Hamdu lillahi Rabbi'l-A'lemin (Âlemlerin Rabbi'ne Hamd olsun)!

22 ا أ ل أع ل م ا ألع ل ي ة ف ي م ن اق ب ش أيخ ا أ ل أس ل م ا أبن ت يم ي ة Şeyhûlislâm İbni Teymiyye nin Menkıbeleri 22 İbadeti Bahsi Onun (Şeyhû l-islam İbni Teymiyye'nin) ibadet hayatına gelince; Allah ondan razı olsun o hiç kimseye benzemez, öyle ki bütün vaktini ve zamanını ibadet ile geçirirdi. Hiç bir şeyin, ne aile ne de malın onu Allah Teâlâ dan alıkoymasına müsaade etmezdi. Geceleri, kendisini bütün insanlardan uzak tutar, Rabbi Azze ve Celle ile baş başa kalır, alçakgönüllülükle ve gayretle yüce Kur'an'ı okur ve defaatla çeşitli gece ve gündüz ibadetlerini yerine getirirdi. Gece sona erdiğinde, Fecir (Sabah) Namazı için tekrar insanlarla bir araya gelir, Sünnetini onlarla henüz buluşmadan önce kılardı. O namaza başladığında, Tekbiretu'l-İhram (= İftitah Tekbiri = Tahrim Tekbiri = başlangıç Tekbiri) getirme biçiminde(ki güzellikte)n dolayı, kalbin yerinden çıkıp uçmak isterdi. O namaza başladığında, azaları sallanmaya başlar onu sağa ve sola döndürürdü. Kıraat'a başladığında, tıpkı Rasulullah'dan Sahih olarak rivayet olunduğu üzere, Rasûlullah Sallallâhu Aleyhi ve Sellem'in Kıraatı gibi uzatırdı. Rükûsu, Secdesi ve onlardan doğrulması, Farz Namaz hakkında rivayet olunanlar içerisinde en doğru (Kemal) olanıydı. İlk Teşehhüdünü (son Teşehhüde nazaran) hafif tutar ardından namaz bitiminde, ilk Selamını yüksek sesle verirdi, öyle ki orda bulunan herkes duyardı. Namazını bitirdiğinde, o ve onunla birlikte olanlar rivayet olunduğu üzere -Allahumme ente es-selamu ve minke es-selam, tebarekte ya zu'l-celali ve'l-ikram (Allah'ım! Selam Sen'sin ve selam Sen'den gelir. Sen Mübarek'sin ey Celal ve İkram sahibi!)- demek suretiyle Allah Azze ve Celle ye sena ederlerdi. Ardından cemaate yüzünü döner, rivayette geçtiği üzere tekrar tekrar Tehlil (la ilahe illallah) getirirlerdi, hakeza (sırasıyla) 33 er kez Tesbih (SubhanAllah), Tehmid (Elhamdulillah)

23 23 Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar ve Tekbir (Allahu Ekber) getirir ve rivayette geçtiği üzere (fazladan bir) Tehlil getirmek suretiyle 100'e tamamlardı ve cemaat de aynı onun yaptığı gibi yapardı. Daha sonra Allah Teâlâ ya, kendisi ve Müslümanlar için, rivayet edilmiş birçok dua ile dua ederdi. Çok sık şu dua ile dua ederdi: -Rabbim; bizlere zafer ver bize karşı kimseyi zafere ulaştırma! Lehimize plan kur, aleyhimize kurma! Bizlere hidayet ver ve hidayeti bizler için kolaylaştır! Rabbim; bizleri, Sana şükredenlerden, Sana tevekkül eden ve Seni anan, Sana boyun eğen, Seni seven Sen'den korkup ve Sana itaatkâr olanlardan et! Rabbimiz; Tevbelerimizi kabul et, günahlarımızı yıkayıp-temizle ve sözlerimizi sağlam kıl! Kalplerimize Hidayet ver ve göğsümüzden kötülükleri gider!- Nebi'ye Sallallâhu Aleyhi ve Sellem'e salat ve selam ile başlar ve (yine aynı şekilde salat ve selam ile duayı) bitirirdi. Ardından Zikirle meşgul olurdu. Öğrendim ki Fecir (Sabah) Namazının ardından, zaruri bir şey olmadıkça hiç kimsenin onunla konuşmaması, onun âdeti idi. 14 (Bu sürede) Allah'ı zikreder ve kendini dinlerdi. Bazen kendisiyle birlikte oturanla- 14 Hafız İbni Kayyım, Şeyhu'l-İslam İbni Teymiyye hakkında şunları söyler: "Bir keresinde (İbni Teymiyye) Fecir (Sabah) Namazı'nı kıldığında onunlaydım. Namazdan sonra yerinden kalkmadı, Allah (Azze ve Celle)'yi neredeyse gün ortası olana kadar zikretti. Ardından bana baktı ve dedi ki: İşte bu benim kahvaltı yemeğimdir ve eğer kahvaltı ile kendimi beslemez gıdalandırmazsam güçsüz, zayıf düşerim. Derim ki: Müslüman bir kimsenin Fecir (Namazından) sonra yapacağı en önemli şeylerden biri tümüyle Allah'a yönelip O'nu zikretmek ve Şeriat tarafından öğleden evvel söylenmesi gerektiği bildirilen Zikirleri yapmasıdır. Bunu her zaman sürekli olarak yaptığı bir adet haline getirmeli ve asla bırakmamalıdır. Daha sonra bu yaptıklarının üzerine güneş batana kadar Faziletli Zikirler yahut Kur'an okuyabileceği şeyler ekleyebilir." (İbni Kayyım, el-vabilu's- Sayyib Mine'l-Kelimi't-Tayyib, 39-40) Bu gibi hususlar Selef'den başkalarından da nakledilmiştir. Örneğin Tabiin ulemasının en önemli şahsiyetlerinden Hassan İbni Atiyyenin, Asr (İkindi) Namazından sonra güneş batana kadar Mescidde kalıp Allah'ı zikrettiği nakledilmiştir. (Zehebi, Siyer Alam en-nubela, 5/467) Yine Âlimlerin önderlerinden İbnu'l-Cevzi de oğluna hitaben yazdığı İlme dair Nasihatinde, Fecir (Sabah) Namazından sonra Selef'in dünyevi işlerle ilgilenmediklerini ve hatta hiç bu tarz şeyleri gündemlerine almadıklarını belirtir. (Lafzi el-kabid Nasihat el-veled)

24 ا أ ل أع ل م ا ألع ل ي ة ف ي م ن اق ب ش أيخ ا أ ل أس ل م ا أبن ت يم ي ة Şeyhûlislâm İbni Teymiyye nin Menkıbeleri 24 rın Zikri'ni dinlemelerine müsaade ederdi, aynı zamanda sürekli gözlerini gökyüzüne dikerdi. Güneş doğana ve Zeval vakti geçene kadar bu halde kalırdı. Dımeşk (Şam) bölgesinde onunla birlikte olduğum zaman, günün bir kısmını ve gecenin çoğunu onunla birlikte geçirirdim. Beni yakınına alır, ben onun yanına oturur vaziyette benimle otururdu. Okuduğu ve tekrar ettiği şeyleri işitirdim ve onun el-fatiha'yı defalarca okuyup tekrar ettiğini gördüm ve Fecir'den güneş doğana kadar tüm zamanını bu şekilde geçirdiğini gördüm. Ben, -acaba neden Kuran'ın bu belirli Suresi'ni diğer Surelere tercih ediyor?- diye düşünüyor duruyordum. Nihayet ve Allah doğrusunu bilir, mesele benim için aydınlandı: Kasdı şuydu; böyle yaparak (Kur'an) Kıraati ile Hadisler'de rivayet edilen ve Âlimlerin üzerinde tartıştıkları acaba (Sahih) rivayetlerde geçen Ezkar mı (Fazilet ve Hayır açısından) Kur'an'a galebe çalardı yoksa tam tersi mi meselesini cem etmiş oluyordu (böylelikle hem Kur'an okuyor hem de Hadisler'de geçen Ezkarı yapıyordu). Yani, Allah ondan razı olsun, el-fatiha'yı tekrar ederek bu konudaki her iki görüşü cem edebileceğini görmüş böylelikle her iki amelin faziletini elde edebilmişti ki bu da onun mantıktaki (yüksek) derecesi ve derin anlayış sahibi oluşundaki kuvvetliliğindendi. Bundan sonra Rükûya varırdı (Duha Namazı kılar) ardından başka bir yerde hadis dinlemek isterse, onunla birlikte her zaman orada olanlarla beraber hızlıca oraya giderdi. Akıl sahibi birinin onu görüp de gelip onun elini öpmediği çok nadirdi. Hatta en meşgul iş adamları dahi yaptıkları işi onu selamlamak ve ondan (İlmi ve yüksek şahsiyeti sebebiyle istifade etmek suretiyle) bereketlenmek için yarım bırakırdı. Bununla birlikte herkese, zaman ayırma, selamlaşma vs. için hakkını verirdi.

25 25 Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar Dışarıda bir Münker gördüğünde onu izale eder 15 ve eğer bir yerde cenaze olduğunu işitse Cenaze Namazını kılmak için acele ederdi, ya da yetişemediğinden (cenaze sahiplerinden) af dilerdi. Bazen, hadis dinleme işi bittikten sonra mevtanın kabrine gider ve orada Cenaze Namazı kılardı (dua ederdi). Bunun ardından, Zuhur (Öğlen) Namazının cemaatle kılma vaktine kadar zamanını insanlara Fetva vererek yahut onların ihtiyaçlarını gidererek geçirdiği mescidine dönerdi. Günün kalan kısmını da bu hal üzere geçirirdi. Ders halkaları küçük-büyük, fakir-zengin, hür-köle, erkekler ve kadınlar için geneldi. İnsanlardan onun yanından geçen herkesi cezbediyordu ve herkes İbni Teymiyye'nin kendisine, huzurda bulunan herkesten daha iyi muamelede bulunduğunu hissederdi. Sonra Mağrib (Akşam) Namazını kılardı ve bunu Allah'ın mümkün kıldığı/dilediği kadar Nafile Namaz kılması takip ederdi. (Daha sonra) ben ya da bir başkası ona kendi müelliflerini okurdu, o da; bizi değişik açılardan ve (birtakım) notlarla faydalandırırdı. Buna İşa (Yatsı) Namazını kılana değin devam ederdik sonrasında ise tıpkı namaz öncesinde yaptığımıza devam ederdik ve ilmin birçok alanına dalardık. Buna, 15 Müellifin bahsettiği "Şeyhu'l-İslam İbni Teymiyye'nin ortadan kaldırdığı dışarıdaki Münkerler"; İbni Kesir'in en-nihaye ve'n-nihaye isimli eserinde zikrettiği; meyhanelere uğrayıp orada bulunan şarap kaplarını kırmak, içkileri dökmek buna sebebiyet veren meyhane sahiplerinden bazılarını cezalandırmak (İbni Kesir, en-nihaye ve'n-nihaye, 14/53) esrar kullanıcılarının Sünnet'e Muhalif olarak ağzının üzerine sarkan bıyıklarını traş etmek, Caiz olmayan Haram şeyleri İrtikâp etmekten Tevbe ettirmek, Haram şeyler yiyen ve Zımmiler ile oturup kalkanları bundan Tevbe ettirmek, İlmi ve bilgisi olmaksızın rüya tabirleri konusunda konuşanlardan bunu yapmayacaklarına dair taahhütname almak ve insanlar tarafından ziyaret edilen ve insanların kendisi ile korkutulduğu nehirdeki bir kaya parçasını taş kesici ile kesip parçalamak böylece Müslümanların o taş sebebiyle Şirk'e bulaşmaktan ve Şerri büyük olan bu taşın meydana getirdiği şüpheyi Müslümanlardan uzaklaştırmak (İbni Kesir, en-nihaye ve'n-nihaye, 14/85) gibi şeyler olsa gerek Allahu A'lem.

26 ا أ ل أع ل م ا ألع ل ي ة ف ي م ن اق ب ش أيخ ا أ ل أس ل م ا أبن ت يم ي ة Şeyhûlislâm İbni Teymiyye nin Menkıbeleri 26 gece boyu devam ederdik. Bütün bu zamanda o (İbni Teymiyye) sürekli olarak Allah'ı anar, O'nu Tevhid eder ve O'nun affını dilerdi. Sürekli olarak bakışlarını gökyüzüne yöneltir, sanki orada bir şey görmüşte gözleri ona takılı kalmış gibi gözlerini gökyüzüne yöneltmekten kendini alamazdı. Ben orada onunla birlikte kaldığım müddetçe o buna devam etmişti. Fe Subhan Allah! O günler ne kadar da kısaydı!.. Keşke daha uzun olsaydılar! Bugüne kadar, onunla geçirdiğim zaman kadar bana daha sevgili gelen başka bir zaman olmamıştı ve kendimi o zamanda gördüğüm kadar iyi bir halde hiçbir zaman görmedim bu da Şeyh'in, Allah ondan razı olsun, bereketinden başka bir sebepten değildi. Her hafta, hastaları ziyaret ederdi, özelliklede hastanedekileri. Bana, güvenirliklerinden zerre kadar şüphe etmediğim birden çok kişi tarafından söylendiğine göre, Şeyh bütün ömrünü benim Müşahade ettiğim ve tarif ettiğim gibi geçirmiştir. O halde, hangi İbadet ve İctihad bundan daha hayırlıdır? Fe Subhane el-muvaffak men yeşa lima yeşa! Verası Bahsi Allah ondan Razı olsun!. Allah ın onu, hayatının tümünü Vera ile yaşamasına sebep olduğu gibi, O Veranın zirvesinin örneğiydi. O; insanlarla alım-satım, Muamelat, ticaret, ortaklık, Ziraat veya Mülkiyet gibi şeylerle bir araya gelmezdi. herhangi bir malın üzerinde gözetleyici olmadı, bir Sultan'dan, Emir'den veyahut da tacirden hediye kabul etmediği gibi kendisi için ne para (Dinar ve Dirhem), ne haz, ne lezzet biriktirmedi. Aksine, yaşamı boyunca ürettiği ve vefatından sonra, Allah ondan razı olsun, tek bıraktığı şey İlim oldu.

27 27 Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar O, bunu Seyyidi Murselin ve Hatemu l-enbiya Muhammed sallalahu aleyhi ve sellem ve ala alihi ve ashabihi yi Taklid ederek yaptı ki o sallalahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: "Şüphesiz ki Âlimler Nebilerin Varisleridir. Nebiler Dinar veya Dirhem Miras bırakmazlar. Onlar sadece İlmi Miras bırakırlar. Kim bu Mirası alırsa çokça Nasip almış demektir." 16 Etrafındaki zeki kimseleri, en memnun edici ve rakik bir biçimde, daha kolay bir yolu takip etmek Caiz olsa da onların yollarını seçmeleri ve onların yolunu takip etmeleri yönünde cesaretlendiriyordu. Ne var ki, akil olan aklını en iyiye ulaşmaya yönlendirendir. Dolayısıyla, insaf gözüyle bak, Allah bu İmamı nasıl da, yaşamı boyunca ihtiyaç duyacakları dışında her şeyden kaçınmaya yöneltmiştir. Allah a olan sevgisi onu kuşatmış, bunun sonucu olarak da, dünya Âlimlerinin zıddına ki onlar dünyayı seçer, arar ve peşine takılırlar, bütün Faziletler ve üstünlükler ile Nimetlendirilmiştir. Dünya zevklerini seçtiklerinde, Hidayet yolundan kendilerini uzaklaştırırlar bunun neticesinde onun zıddına düşerler. Karanlıkta yürüyen ve ne yiyip ne giydiğini bilmeyenler gibi kafa karışıklığı içerisinde giderler. Habis ve aşağılayıcı amaçlarından neyi başarmayı umut ettiklerini dahi bilmezler. Kendi (nefis)leri için yarışır, bundan dolayı birbirlerine karşı Hased besler, bedenlerini Hasetle doldurur ve (kendi egoları dışındaki) her şeyi kalplerinden iterler. Kalpleri kararmış ve bozulmuşken onlar dış görünümlerine aşırı derecede önem verirler. Kendi yaşam biçimlerini reddeden ve nefret eden kimselere düşman oluncaya kadar kesinlikle tatmin olmazlar. 16 Tirmizi; Ebu Davud; İbni Mace; Ahmed, Müsned; İbni Hibban

28 ا أ ل أع ل م ا ألع ل ي ة ف ي م ن اق ب ش أيخ ا أ ل أس ل م ا أبن ت يم ي ة Şeyhûlislâm İbni Teymiyye nin Menkıbeleri 28 Bu İmam ı Ahiret Âlimi olarak, onların bu dünya Nimetlerini toplama geleneklerini terk ettiğini, şüpheli şeylerden kaçındığını ve gereksiz olan Mubah şeyleri reddettiğini gördüklerinde, bu tutumun onları İfşa etmekte ve utandırmakta olduğunu gördüler. Yani, o böyle Ruhani bir tutum takınıyorken kendilerinin Şeytani Haller dışında Bir şeylerinin olmaması sebebiyle aşırı derecede kıskançlaştılar ve her nerede yapabiliyorlarsa onu yok edebilmek için, kendilerinin tilki olup onun aslan olduğunu unutarak, komplo kurdular. Allah Teâla onu, her zaman sevgili kullarını korumakta olduğu gibi, onlardan birden çok olayda korudu. Onu bütün yaşamı boyunca korudu ve ölümünden sonra İlmini dünyanın sonuna kadar yaydı. Zühdü ve Tecridi; Kendisini İbadete Adaması ve Dünya İşlerinden Yüz çevirmesi Bahsi Dünya ve lezzetlerinden Zühdüne gelince; Allah Teâlâ bunu onun yaşamında gençliğinden beri bir Şiar kılmıştır. Güvenilir birinin bana naklettiğine göre, İbni Teymiyye ye Kur an-ı Mecidi öğreten hocası demiş ki: Babası, Şeyh daha küçük bir çocukken, bana dedi ki: Senden ona, Kur an okumayı ve çalışmayı bırakmaması karşılığında benim sana vereceği kırk Dirhemi ona vereceğine dair, ona söz vermeni istiyorum. Bana kırk Dirhem verdi ve dedi ki: Bunu ona ver. O daha genç ve belki (paradan) mutlu olur ve ezber ve Kur an öğrenme azmini arttırır ve ona deki, her ay bunun aynısını alacak. İbni Teymiyye bundan, şöyle diyerek imtina etti: Ya (ey) Seyyidim! Ben Allah Teâlâ ya, Kur an için herhangi bir ücret almayacağıma dair söz verdim. Ve onu asla almadı. Kendi kendime: Bu, Allah ın kendisini koruduğu bir genç dışında kimseden vuku bulmaz, diye düşündüm.

29 29 Ebû Hafs Ömer el-bağdadi el-bezzar Derim ki: Bu Şeyh, Hakk'ı konuşmaktadır, başından sonuna hayatında her ne iyilik varsa Allah ın inayetindendir. Onunla tanışan herkes, özellikle uzun süre onunla arkadaşlık edenler, ittifak etmişlerdir ki; Dünya hayatındaki Zühdü açısından onun bir benzerini görmemişlerdir ta ki, o bununla meşhur oldu ve bu, onun karakterini duyan uzakta olsun yakında olsun herkesin kalbinde bilinir bir şey olmuştur. Hakikaten, burada yaşayan Şeyh e yakın olmayan sıradan bir kimseye sorulacak olsa: Zamanımızda Zühdü en çok yaşayan, Dünya nın gereksiz şeylerini en güçlü biçimde reddeden ve Ahireti en çok hırsla arzu eden kimdir? Der ki: Ben İbni Teymiyye (Allah ona Rahmet etsin!) gibisini duymadım. Bununla meşhur olması, buna kendisini adamasından başka bir sebepten değildi. Dünyadan azıcık bir hisseyle, onun sahip olduğu kadarıyla, kanaat eden kaç Âlim gördük ki? O hiçbir zaman güzel bir eş, etkileyici bir cariye veya iyi ev veya itaatkâr bir köle veya lüks bahçeler veya güçlü bir binek hayvanı yahut yumuşak ve şık kıyafet veya yöneticilik makamı isterken işitilmedi. Bir Dinar veya bir Dirhem tutmadı (biriktirmedi), Caiz olsa da gereksiz olan bir şeyi elde etmek için çabaladığı da hiç görülmedi. Bütün bunlar, kralların, emirlerin ve tüccarların tümünün onun emiri altında olmasına, sözlerine teslimiyet göstermelerine, mümkün olduğu kadar ona yakın olmaya çalışmalarına, açıktan onu övmelerine ve her biri onu mali ihtiyaçlarını üstlenmeye hazır olmalarına karşın böyleydi. O halde o nerede onunla karşılaştırılan; kendilerini, Ehli olmasalar da, İlme atfeden, Şeytan ın kandırıp kavlen ve fiilen kendisine uydurduğu kimseler nerede? Onlar kendilerinin ve onun karakterlerine baktılar, kendilerinin ve onun azametine baktılar, dünya için yarışmalarındaki Hasetlerine ve onun bundan (dünyadan) feragat etmesine, (dünya malını) olabildiğince hızlıca Bir araya toplamadaki kendi aceleciliklerine ve onun bundan kaçmaktaki aceleciliğine baktılar, yöneticilere