BİLGİ TEKNOLOJİLERİ DÜNYASINA GİRİŞ: GENÇLİĞİN MSN KULLANIMI

Transkript

1 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı BİLGİ TEKNOLOJİLERİ DÜNYASINA GİRİŞ: GENÇLİĞİN MSN KULLANIMI İlkur AYDOĞDU KARAASLAN * Öz Güümüzde yei iletişim tekolojileri, hayatımızda öemli bir yere sahiptir. Bu tekolojileri kullaımı ile geçmiş zamalarda gele iletişim tekikleri ve özellikleri de değişmiştir. Bu değişim, daha çok geçler olmak üzere, toplumu her kesimii ve her yaş grubuu etkisi altıa almıştır. Güümüzü bu iletişim ortamı, farklı iletişim tekikleri üzeride yei toplumsal ilişkileri gelişmesii sağlamıştır. Bularda birisi, düyada ve Türkiye de sıklıkla kullaıla e etkili sohbet araçlarıda birisi ola MSN dir. Geçler MSN üzeride birbirleriyle sohbet ederke, dosya, görütü ve ses paylaşımıı sağlayabilmekte, aıda iletişim kurabilmektedirler.bu program, hızlı, görsel, ücretsiz olması ve etkili iletişimi sağlaması edeiyle çok kullaılmaktadır. Çağımızda MSN her yaş grubua hitap edebile ve meka sıırlarıı aşıldığı iletişim biçimi olmuştur. Bu çalışmada; sosyo demografik değişkeleri, geçleri MSN kullaımı üzerideki etkisi araştırılmıştır.araştırma; gelir düzeyi farklı İzmir ilii üç bölgeside rastgele seçile iteret kafeleri MSN kullaa geçlerii dikkate ala bir amaçlı örekleme üzeride gerçekleştirilmiştir. Alsacak, Gaziemir ve Çamdibi semtleride geçleri eşit sayılarda örekleme girmesi sağlamıştır. kişi üzeride uygulaa aket tekiği yoluyla veriler elde edilmiştir. Bu çalışmada; MSN Messeger programıı geçleri sosyal yaşamları üzerideki öemii ortaya çıkarılması amaçlamıştır. Elde edile veriler yerleşim yerii MSN kullaımı üzeride etkisi olduğuu ortaya koymaktadır. Hem sosyo ekoomik düzeyi düşük hem de yüksek bölgeler de yaşaya geçler, çeşitli gereksiimleri içi yoğu MSN kullama eğilimi göstermekte acak yöelim edeleri değişmektedir. Yaşla birlikte MSN i güdelik yaşamdaki yeri daha öemli hale gelmektedir. Eğitim düzeyi de bezer biçimde kullaım sıklığıı artırmaktadır. Aahtar sözcükler: MSN Programı, Geçlik, Bilgi Tekolojileri. Abstract: Access To The World Of Iformatio Techologies: MSN Usage of Youth The ew commuicatio techologies today, have a importat place i our lives. Together with the usage of these techologies, the traditioal commuicatio techiques ad features have also chaged. These chages are affected o differet social fields ad every age group of the society especially youth. The commuicatio milieu of today resulted as the ew social relatios beig developed over various commuicatio techiques. Oe of these is oe of the most effective chat tools used i Turkey ad i the world: MSN. Youg people ca commuicate istatly ad share files ad media while chattig with each other over MSN. This program is widely used as it is fast, visual, ad free of charge ad provides effective commuicatio. I our age, MSN has become the commuicatio type which serves every age group ad goes beyod the limits of locatio. I this study, the effects of socio demographic variables o the MSN usage of the youth are examied. The research is performed with itetioal samplig method, o MSN usig youth i radomly selected iteret cafes i regios of Izmir with * Öğr.Gör.Dr.,Ege Üiversitesi, İletişim Fakültesi, Gazetecilik Bölümü, Bilişim Aabilimdalı, ilktr@hotmail.com. 7

2 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı differet icome level. Youg people from Alsacak, Gaziemir ad Çamdibi localities were made to eter sampligs i equal umbers. Data was obtaied by survey method that was applied o totally people. I this study, the importace of MSN Messeger program o the social lives of the youth was aimed. The obtaied data shows that the residece is importat o MSN usage. Youth i both low ad high socio ecoomical levels ted to use MSN itesively for various eeds but their tedecy reasos are differet. The place of MSN i everyday life becomes more importat with the icreasig age. Similarly, the educatio level also icreases the usage frequecy. Key words: MSN Program, Youth, Iformatio Techologies. GİRİŞ Bilgi tekolojileri yoluyla bilgi düyada hızla yayılmaktadır. Bilgii yaygılaşmasıda ise e büyük etke, şüphesiz bilgisayarlar ve iteret olaaklarıı gü geçtikçe güdelik yaşamı rutileri içide arta bir biçimde yerii almasıdır. Çükü özellikle eğitim kurumlarıda bireylere kazadırıla bilgisayar kullaım becerisi, bilgisayar okuryazarlığıı yaygılaşmasıı etkeleride biridir. Bua bağlı olarak öcelikle geçlerde olmak üzere, toplumu çeşitli kesimleride bilgisayar kullaım düzeyi artmakta ve çeşitlemektedir. Geçleri bilgisayarlarda yararlama alalarıda biri de, sekroize iletişim kurma olaağıı sağlaması ile ortaya çıka, MSN Messeger adlı sohbet programıdır. Bu program geçleri, mesafe egelii aşarak, aralarıda daha özgür iletişim kurma olaağı sağlaması edeiyle tercih edilmektedir. MSN Messeger, geçlere bilgisayar tekolojilerii kedilerie yarattığı yei ve daha sık toplumsal ilişki kurma alaı olması dolayısı ile çekici gelmektedir. Böylelikle MSN Messeger kullaımı fiziksel sıırları aşılarak doğruda sosyal ilişki kurmaya olaak taıması bakımıda, zama zama yüz yüze ilişkileri yerie geçmekte ya da bu ilişkileri güçledirmektedir. Hatta yüz yüze iletişimi sıırlılıklarıı aşılmasıa da olaak sağlamaktadır. Bu çalışmada; MSN Messeger ı kullaa geçleri profillerii, kullaım edelerii, biçimlerii ortaya çıkartılması amaçlamaktadır. Acak kullaım sürecideki farklılaşma geçleri demografik özellikleride etkilemektedir. Her e kadar yei tekolojiler, herkese suula yei iletişim mekâları yaratıyorsa da güdelik yaşamda söz kousu iletişim ortamlarıı paylaşılması bireysel özelliklere göre değişebilmektedir. Dolayısıyla geçleri bu alalara etegre olabilmeside yei tekolojileri okuryazarlığıı da belirleyici olduğu görülmektedir. Acak geçleri yaşam alalarıı farklılığıı yarattığı iletişim ortamları değişebilmektedir. Bu olaaklarda yoksu geçleri, iteret kafeleri daha çok kullaarak gereksiimleri karşılayabildikleri görülmektedir. Böylelikle geçler, MSN aracılığı ile çeşitli koularda birbirleriyle iletişim kurabilmekte, yei arkadaşlıklar da ediebilmekte çok boyutlu ilişkiler geliştirebilmektedirler. Ayrıca geçler MSN de kullaıla dili, güdelik yaşamlarıa zama zama taşımaktadırlar. İteret Düyasıda Geçlik Tarihi her döemide tekolojik olaaklar, toplumsal ilişki ve etkileşim örütüleri karşılıklı olarak birbirii etkilemektedir. Güümüzde bilgisayar ve iletişim tekolojisideki ilerlemeler soucuda, iteret ortamıı suduğu bilgi ağları üzeride, geçleri, çeşitli sosyal gruplarla iletişim ve etkileşim

3 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı olaakları artmıştır. Giderek bilgisayarları yaygı kullaımıyla güdelik yaşamı birçok alaları bilgisayarlar ve iteret olaaklarıyla işletilir hale gelmiştir. Geçler, gelişe tekolojilerle birlikte bireysel olarak buludukları çeşitli sosyal grupları, toplulukları sıırlarıı geişletmekte ve ilişki sıklığı artmaktadır. İterette kurula toplumsal iletişimi öemi, aoimliği sıırlarıı geişlemiş olmasıdır. Bu yolla iletişim sürecide aoim kalmak yoluyla birey, topluluk, grup vb. ait özellikleri biliememesi, gizli kalıması ve kamusallaşamaması, doğruda aracısız yada yüz yüze iletişimi taraflarıı görüürlülük, gizlilik kişisel ve mahrem koşulu ile bezerlik göstermektedir (Timisi,, 9). Bu durum iterete talebi artırmaktadır. Diğer yada da dijitalleşmiş ortamı içide kalmak cazip gelmektedir. Bu dijitalleşmiş tekolojiler Fiske i de (199) ileri sürdüğü gibi, toplumsal ilişkileri dört tipie: yeide yapıladırılma, muhakeme edebilme, düzeleme, sürdürme ve bu ilişkileri farklı kombiasyolarıa olaak taıdığı içi, farklı sosyo kültürel gruplara girmeyi kolaylaştırmaktadır (Wiberg, :17). Böylece geçler, daha geiş ve daha sık toplumsal etkileşime açılabilmekte, çeşitli koularda daha kolay karar verebilmekte ve buları soucuda bir belik bilicie ulaşmaktadırlar. World Wide Web oluşturuldukta sora itereti yayılma hızı diğer tekolojilerde daha hızlıdır. Bilgisayar ve elektroik iletişim tekolojileri yoluyla ulaşıla gelişmeleri bir soucu olarak da ortaya çıka yaygı kullaım oraı diğer iletişim tekolojilerii öüe geçmektedir. Bu bakımda iteret tarihi e hızlı yayıla ve e yaygı kullaıla iletişim aracı olmaktadır (Slevi, :). İtereti de yardımı ile yei tekolojiler ve bu tekolojilerde kullaıla yazılımlar geçlere üç iletişim çevresi sumaktadırlar: a. Aıda mesajlaşma b. Koferaslar c. Sohbet grupları olmak üzere. Bazıları bularda ikisii bazıları da üçüe de olaak taımaktadır (Cziko ve Park, :1). İteret bir tarafta kullaıcıları belirli kimlikleri egzersizlerie davet eder. Bir tarafda da kullaıcılar arasıda etkileşime olaak taıya tekik özelliği ile katılımcıları kedilerii yeide taımladıkları ve sosyal ilişkilere katıldıkları bir toplumsal meka olarak işler. Özellikle sitelerdeki sohbet odalarıda, arkadaş arama bağlatılarıda yei kimlikler oluşturarak siber mekaa dahil olurlar (Güzel, 7:191). Bilgisayarlar aracılığıyla etwork ağı üzeride çeşitli tekolojik topluluklar yaratılabilmektedir. MSN Messegerlar bu ilişkileri kurulmasıda öemlidir. MSN Messeger güveilir, stadart özellikteki bilgileri aktarılmasıda saal bir ortam oluşturmaktadır. Web sitelerie bağlamada bilgi akışı oluştura mükemmel bir araçtır. Radyo istasyolarıa bağlamada birtakım uygulamaları paylaşımı, dosya aktarımı, görütülü telefo görüşmeleri, iteret ortamlarıda oyulara katılabilme, kullaıcı çevrimiçi ve çevrimdışı üye listesii görebilme ve bilgii uzakta kotrol edilebilmeside öemli bir araçtır. Mesajı aıda karşı tarafa iletilmesi kullaıcıya avatajlar sağlamaktadır. Hem ses ve görütü hem de yazı aktarılabilmektedir (Piccard, :) MSN Messeger ı kullaıcı kitlesii daha çok sosyal ve arkadaşları ile sürekli bağlatıda olmayı seve geçler oluşturmaktadır. Sosyal, arkadaşları ile sürekli bağlatıda olmaya öem vere, hareket halide ola geçler MSN Messeger ı her geçe gü 9

4 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı daha çok tercih etmektedirler. Çükü bu program oları iteret ortamıa girmelerie olaak sağlamaktadır. Iteret birbirie bağlı sosuz sayıda bilgisayar ağlarıda oluştuğu içi, büyük bir bilgisayar ağı olarak, kullaıcılara etkileşimci bir iletişim sağlamaktadır. Çükü kullaıcı taleplerie göre yölee bir bilgi akışı içide toplumsal sıırlamaları aşılmasıa olaak sağlamaktadır. Her koumda kişii birbiriyle bezer koumda iletişim kurma kolaylığı sağladığı içi toplumsal hiyerarşiyi tehdit eder hale gelmektedir. Çükü iteret tekolojisi üzeride erişile saal düya, fiziksel düyaı mekasal ve zamasal sıırlarıda bağımsız olarak kurgulamakta, bu düyaı ilişkilerii yöledirmek içi kullaıcıları katılımıyla işa edilmektedir ve saal bir meka oluşturmaktadır. Söz kousu saal mekaı gerçek bir meka gibi, işleyiş kuralları/ormları vardır. Bu alada isteye herkes, eformasyo arayabilir, yöledirebilir, yaratabilir veya kotrol edebilir, eğleebilir belirli saal toplulukları üyesi olarak arkadaşlık ya da dayaışma kurabilir. Acak gerektiğide iteret alaı da kotrol edilebilmektedir. Kuşkusuz bütü geçleri ayı düzeyde iteret kullama eğilimi içide düşümemek gerekmektedir. Erişim eşitsizliğide sııf, cisiyet, yerleşim yeri temel faktörler ve iterette erişile içeriği iteliği, vb. farklılaşmaktadır (Biark, 7:6 7). Güümüzde küresel kapitalizmi hareketliliği içide, ülkeleri yei tekolojilerle ola u yum ve bütüleşme süreçleri birbiride farklıdır. Gelişmiş düya ile gelişmekte ola düya arasıda oldukça büyük farklılıklar mevcuttur. Bu tekolojileri üretim alaları hale düyaı birkaç yeridedir ve bu alaı edüstrileri hale tam gelişmemiş, yaygılık kazamamıştır. Dolayısıyla herkesi kolayca kullaabileceği şekilde ucuzlatılamamıştır. Bu durum dijital bölümei temel edeleride birisidir. Toplumu bütü alalarıa bu tekolojiler yeterice yayılmamıştır. İtereti bir çok alada yerii alması ve giderek güdelik yaşam içide kullaım zorululuklarıı hissettirmesi, bu yödeki toplumsal eğilimleri güçledirmektedir. Acak iteret kullaımı dijital bölümeleri yaı sıra, bireysel tercihlere göre de değişmektedir. Toplumu bu tekolojiler üzeride işlemesi dolayısıyla güdelik yaşam içide hissettirdiği bireysel kullaım eğilimleri, dijital bölümeleri yaı sıra, bireysel tercihler temelide de değişmektedir. Moder yaşam biçimi içide ortaya çıka bilgi boşluğuu giderebilmek içi, bu tekolojileri kullaaları ve kullamayaları Murdock üç kategoriye ayırmaktadır (Selwy, :1). Bular; a.çekirdek asıl (core) çok fazla tekoloji kullaalar, b.çevresel (peripheral) kullaıcılar ki bular kısme ya da gerek duyduklarıda daha seyrek olarak tekoloji kullaalar ve tekolojileri dışlayalar (excluded) olmak üzere Toplumsal ve ekoomik eşitsizlikler de bu tekolojileri kullamama yöüde etkili olmaktadır. Ayrıca; bazılarıı da özel edeleri tekolojik korkuları (Techophobia) olalar ile ideolojik olarak karşı olalar, güdelik yaşamlarıda bu tekolojilere karşı olumlu tutum geliştiremeyelerdir. Tekoloji kullaa geçler, iteret olaaklarıyla birlikte bir teko düyaı içide kedilerii bulmaktadır. Yeiliklere ulaştıracak bu ala, yei tekolojileriyle de buluşmakta ve yei tekolojileri okuryazarlıklarıyla birlikte bir toplumsal katılım biçimi sergilemektedirler. Gerçekte bu katılım, bilgi ve telekomüikasyo tekolojilerii kurduğu ve küresel kültüre açıla bir yol üze 6

5 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı ride gerçekleşmektedir (Paik,:). Bu yei iletişim ortamıda yaratıla kültürde, gerçek ve sembolik temsil arasıdaki geçirgelikte mevcut toplumsal pratikleri öteside ya da üzeride bir gerçekliği taımlamaktadır. Bu iki alaı birbirie değmeye paralel düyalar olduğu varsayılmaktadır (Timisi, :9). Geçler her zama bu a lada daha güçlü olabilmek içi, daha yüksek tekolojilere yöelmektedir. Bilgi ve eformasyo tekolojilerii kedilerie avatajlar suması edeiyle, bu alaa öem yükleyerek çeşitli biçimlerde zihileride tekolojileri streotipleştirmektedirler. Çükü bu tekolojiler geçlere, güdelik yaşamlarıı daha iyiye götürecek birçok fırsatları yakalama olaaklarıı sumaktadır. Acak geçleri sahip olduğu mevcut toplumsal eşitsizlikler, oları farklı kültürel ortamlarla olası bağlatılarıı etkilemektedir. Güümüz Türkiye side geçlik kültürüü belirleye iki temel toplumsal, ekoomik, diamik sözkousudur. Bularda ilki orta ve üst sııf ketlileri tüketim pratikleri ve bu pratiklerde beslee toplumsal eşitsizlikler ikicisi alt sııfları güdelik yaşam içide geliştirdikleri ve/ya direme pratikleridir. Süregele toplumsal ve ekoomik eşitsizlikler geçliği kedi içide katmalara ayrılmasıa ve farklı geçlik yaşatılarıı sergilemesie ede olmaktadır (Biark ve Bayraktuta Sütçü; 7:1). Gerek eğitim öğretim olaaklarıda yararlama gereksiimleri gereği gerekse yeiliklere açık olmaları dolayısıyla öğreciler, güdelik yaşamlarıda iteret olaaklarıda yararlamada toplumu diğer kesimlerie göre daha açık haldedirler. Bu edele, birbirleriyle ola ilişki ve etkileşimleride, zama ve meka sıırlılıklarıı aşabilmekte, tekoloji okuryazarlığıı olaakları içide, bilgi tekolojilerii kullama olaaklarıı yakalayabilmektedirler. Güümüzü dijitalleşmiş toplumsal ağlarıa bağlamak yoluyla, bilgisayar kullaalar ile kullamayalar arasıda oluşa bir sıır içide yüz yüze iletişim ve etkileşim olaaklarıı da artırmaktadırlar. MSN Messeger yoluyla, geçleri bu tekolojilerle geliştirdikleri sohbet ilişkileri, oları güdelik yaşamlarıda öemli bir yer tutmaktadır. Çükü bu sosyal etkileşim sürecide geçler salt sohbet değil, bilgi paylaşımı, posta, vb. amaçlar edeiyle de söz kousu programı kullamaktadırlar. Çükü MSN Messeger kullaımı, geleeksel sohbet etkileşimide de kullaıcılarıa sağladığı bu avatajlarda dolayı üstülüklere sahiptir. Geleeksel sohbeti üç temel koşulu vardır (Ertugay,). Bular, sohbette katılaları ayı fiziksel mekaı paylaşmalarıda kayaklaa yakılığı olması, öceki bir zama dilimide kurulmuş taışıklığı olması, sohbeti alamlı hale getirecek ortak paylaşım zemii kurulmasıdır ki bu durum alaşmayı olaaklı kılacak toplumsal değerleri, alamları, sembolleri, kısaca ortak bir dili bulumasıı gerektirmektedir. Daha öce taışmışlığı sağladığı ortaklık, daha soraki kurulacak olası iletişimi sıırları, deriliği ve akışı üzeride etkili olmaktadır. Ayrıca iletişim doğruda gerçekleştiği içi tarafları aktardığı salt sözlerle değil, bede dili gibi sözsüz iletişim usurlarıı da dikkate alımasıı olaaklı kılabilmektedir. Sohbet ortamları salt güdelik yaşamı gereksiimlerie yaıt vermemekte ayı zamada geçleri eğitim süreçleri içide oluşa paylaşım zemileride de olara yardımcı olmaktadır. Bu edele bir yada geçleri bu türlü gereksiimlerie yaıt verirke diğer yada daha geiş sosyal mekalarda sosyal iletişim kurmaları yoluyla toplumsal ilişkileri güçledirmektedir. 61

6 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı İteret kullaımı güümüzde ketleri merkezleride olduğu kadar, kear mahallelerie ve kırsal alalara da yayılmaktadır. Acak keti merkezi ve kear yerleşim halkaları ve kırsal kesimleri arasıda kullaım amaçları ve sıklıkları değişebilmektedir. Geçleri Güdelik Yaşamıda MSN Messeger i Öemi Tarihi her döemide tekolojik gelişmeler güdelik yaşamı etkilemekte, toplumsal ilişkileri yeide işa etmektedir. Söz kousu tekolojiler üretim alalarıa getirdiği yeiliklerle isa yaşamıı biçimledirmektedir. Güümüzü teko düyası içide yaşaya geçleri giderek belirgileşe bir biçimde buludukları toplumsal katmalara bağlı olmaksızı tekoloji kulladıkları görülmektedir. Yei tekolojiler ve yei üretim örgütlemeleri ile birlikte uzamış geçlik kavramıda söz edilebilmektedir. Birleşmiş Milletler, bu süreci 1 yaş arasıda öğreim göre, hayatii kazamak içi çalışmaya, ve ayrı bir koutu bulumaya kişi olarak taımlamaktadır (youthforhab, ). Böylelikle uzaya geçlik yıllarıda öğreciler güümüzü bilgi tekolojileride daha çok yararlama eğilimi içidedirler. Özellikle örgü eğitim içide ola geçler, amaçlarıa uygu bilgisayar kullamayı öğreme, müzik kaydetmek, çeşitli kouları araştırılması ve değişe düyayı alama ve üsteside gelme çabası içide yei tekolojiler geçlik kültürüü yaratmakta ve gücelleyerek yeide üretmektedir. MSN Messeger söz kousu bilgisayar tekolojilerii geçlere suduğu olaaklar içide olup oları siber düya içie girmelerie bir kapı açmaktadır. Geçleri MSN kullaımı dijital tekolojileri bireysel kullama verimliliğii artırmıştır. Böylelikle bir et temelli topluluk oluşumlarıı zemii kurumuş olmaktadır. Net geçliği (Tapscott, 1997:6) MSN yoluyla saal toplulukları yüz yüze iletişimlerie açılabilmektedir. Bu ala geçler içi yei arayışları ve olası soruları giderimi açısıda cazip gelmektedir. Bu edele teko düyaı aktif üyesi olabilmek içi bilgisayarlar yoluyla yei ilişkilere açılmaktadır. MSN aıda iletişim olaağı sağladığı içi bu ilişkilerde vazgeçilmez olmaktadır. Geçleri birbirleriyle ola etkileşimi, geçleri gelişimie ve oları çeşitli koularda fikir geliştirme, değerledirme ve kritize etme koularıda kedilerie duygusal destek sağlayacak siber arkadaşlıklarıı kurulmasıa hizmet etmektedir. Bu arkadaşlıklar MSN kullaımı yoluyla güçledirilmektedir. Yüz yüze iletişimi yerie geçecek yei etkileşimler kurabilmektedirler. İlk öğretim öğrecileri üzeride yapıla araştırmada MSN e çok kullaıla sohbet programıdır. Sohbet edile kişiler ise sohbeti geleeksel toplumsal ilişkileri yaşadığı akraba ve diğer yakılar değil, arkadaş çevreside oluşmaktadır (Kert ve Kert, : 9). Bezer biçimde iteret kafeleri kullaımı ile ilgili yapıla araştırmada, kullaıcıları büyük orada erkeklerde oluştuğu ve sosyal koumları bakımıda değerledirildiğide ise öğrecilerde oluştuğu görülmektedir (Taşpıar ve Gümüş, :). Böylelikle MSN de sohbet ve iteret hizmetleride yararlama düzeyii cisiyet temelide farklılaştığı görülmektedir. MSN sohbet ortamıa yabacı kişiler girememektedir. Geçler aide kedi forum sayfalarıa, sohbet odalarıa bezer şekilde MSN e gire yabacılarda hoşlamamakta ve düşmaca davramaktadır. Geçler taımadıkları kişileri iletişim çağrısıa kesilikle yaıt vermemektedir (Biark ve Bayraktuta Sütçü; 7:16). Bu programı 6

7 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı kullaıcısıa sağladığı görüüm özgürlüğü yoluyla istedikleri ada iletişime açılabilmekte ya da kedilerii iletişim ortamı dışıda tutabilmektedirler. Bu durum yarattığı meka sıırlarıı aşılması kolaylığı ile ilişkileri hem gücellemekte hem de yei toplumsallıklar ile topluma bağlatı kurmaya olaak sağlamaktadır. Gerçek yaşamı yüz yüze iletişimi zayıf toplumsal ilişki örütüleri, MSN yoluyla yeide güçledirilmekte ve kedi kurdukları, kotrol ettikleri, ilişki düzeyii belirledikleri bir güve ortamıa döüşmektedir. Üstelik bu yazılım kurula bu etkileşim ortamıda, geçlere gerek duyduklarıda, kedilerii/kimliklerii, görütülerii, vb. istedikleri biçimde suma olaağı da taımaktadır. İteret kullaımıda cisiyet farklılıkları, araştırmalarda ortaya komuştur (Tapscott, 1997:6). Cisiyetle ilgili olarak 199 larda itibare yapıla birçok çalışma da yei tekolojileri kullama yoluyla kurula araçsallaşmış iletişimi çeşitli alalarıda, cisiyet farklılıklarıı ortaya çıktığı saptamıştır (Lüders, :). Cisiyete göre kullaıla dil, kurula iletişimi içeriği değişmiştir. MSN dili kouşma dilide farklıdır. Kullaıla dil, döüştürülmüş bir dil olup kurallamış bir dil değildir. Geçler, MSN Messeger ı kedi aralarıdaki kouştukları güdelik dili akışkalığı içide kurallı ve kuralsız birçok dil yapılarıa, kısaltmalarıa olaak taımaktadır. MSN dilideki kuralsızlıklar yakı sosyal ilişki kurmaı bir alatımı olarak da gözükmektedir. Hatta bu kuralsız dil kullaımları alteratif bir dil yaratılmışçasıa iformal olarak kurallamaya doğru gide bir sürece girmiştir. Kullaıla kısaltmalar, argo sayılabilecek söylem biçimleri, simgeler, vb. ile yaratıla ortak bir iletişim ortamı geçleri birbirie bağlamaktadır. Eşzamalı sosyal etkileşim kurma olaağı sağladığı içi zamaıda (gecikmesiz) sosyal etkileşim süreçlerie girebilme fırsatı sumaktadır. İteret düyasıı yeilikleri ile buludukları toplumsal yapıları buluşmasıda aracı bir rol oyamaktadır. Geçler çeşitli koularda tartışabilir, fikir değişimi yapabilir. Hatta çeşitli saal topluluklarda üyelerle buluşma ve etkileşim sağlayarak üyelikleri sürdürülmeside MSN bir iletişim platformu oluşturmaktadır. Kurula MSN iletişimi yoluyla geçler araçsallaşmış iletişim etkileşimi içide sosyal ilişki yolları deeme sürecie dahil olmaktadır. Söz kousu araçsallaşmış iletişimi, bireylere sağladığı avatajları (Raeto ve Oulasvirta, 7:) şu şekilde sıralamaktadır. a) Zama ve uzay yakılığıı üretilmesi olaaklı hale gelir. Böylece diğer isalarla ola aktiviteler, eylemler, yakılık ve yei ilişki zemilerii oluşması içi yararlı fikirleri açığa çıkmasıa zemi oluşturmaktadır. Bu iletişim oluşmadığı zama iletişime katılaları algıladığı fikirler üzeride yüz yüze görüşmelerle fırsatları yakalamaları gerekmektedir. Söz kousu fikirler, iletişimi kura kişiye kedi dışıdaki ötekileri gelecekte olası eylem biçimlerii dikkate almalarıa ve bu bağlamda kedisii plalamasıa yardım etmektedir. b) Mobil iletişim iyi bir etkileşim içi fikirleri ve ifadeleri dışavurumuda bir ortam yaratır. Özelikle okul arkadaşlık gruplarıda tartışma, sohbet ve fikirleri oluşması içi özgürce sergilee fikirleri elde edilmesie olaak sağlar. c) Söz kousu fikirler, isa olmaı temel gerekleri olarak, uzaktaki kişilerle de yakılık, arkadaşlık içi asıl ve e şekilde ilişki kurulacağıa ilişki bir ortam sağlar. Etkileşim sürecide serbest bir biçimde yazıla 6

8 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı yazıları/ifadeleri kişii kedi dışavurumlarıı daha fazla kotrol etmesie kolaylık sağlar. Böylelikle geçler bu tekolojileri kullaarak güdelik yaşamı aktiviteleri içie daha çok katılabilmekte ve güdelik ilişkilerii yöetebilmektedir. Ev ödevleri hakkıda arkadaşlarıyla ola ilişkilerii düzelemede, toplatı orgaize etmede çoklu ortam dosyalarıı ve dokümalarıı paylaşma gibi koularda bu ortamlarda yararlamaktadırlar. Bu etkiliklerii hepsi sadece ekra ilişkileri ile sıırlı kalmayıp, bular üzeride ekraı dışıda kala güdelik yaşamlarıdaki kedi toplumsallıklarıı yeide işa etmektedirler. Daha da öemlisi, sosyal ilişkileri ve duyguları, tutumları, değerleri kültürel kullaım biçimi olarak yaşamı düzelemektedir. Güümüzü yei medya döemide alamı yeide suumuda yei semiotik oluşumları ortaya çıktığı görülmektedir (Carme ve Lee, 7:). Öreği; ekra olaakları kullaıcılara imaj, ses, görütü ve çeşitli oluşumlar kullama olaağı sağlamaktadır. Bu şekilde geçler stadartlaşmış, simgeleşmiş yei alam kurma olaaklarıı elde etmiş olmaktadırlar. Bu alamları geçiş trafiği içide yei ifade olaakları yaratılmış olmakta ve kullaıcılar tarafıda beimsemektedir. Böylelikle yei tekolojiler bir yada isaları tekolojik determiizm içie iterke, diğer yada yei teko alamları sosyal gereksiimleri karşılamaları sağlamış olmaktadır. İteret, MSN kullaıcılarıa boş zamalarıı asıl değerledireceklerii, asıl çalışacaklarıı, asıl iletişim kuracakları koularıda değişim yaratmalarıa imka taımaktadır. Acak güdelik yaşam ritmii bu olaaklarla iç içe geçmesii sağlamaktadır. O kulda, işte, üiversite de vb. yaşamı her alaıda bu değişim söz kousu olmaktadır. Çükü değişik amaçlar içi kullaılabilmektedir. İtereti etkilerii aalizi, sosyal kapitali stadart göstergelerii kullaarak elde edile faydaları ölçümleemez bir topluluk etkileşimlerii yei biçimlerii kurulmasıa katkı sağlamaktadır. Kullaıcılar, aıda mesajlaşma yoluyla, oyu oyayabilmekte, haber gruplarıı kedi içide ve dışıda kısa mesajları değişimi yoluyla etkileşim kurabilmektedirler (Wellma v.d., :). Bu etkileşim ortamıda bilgisayar aracılığı ile iletişim kurulduğu içi, kişileri e hakkıda, e zama mesajlaşma ve bilgi edimeleri üzeride daha fazla kotrol edilmesii egellemektedir. Böylelikle isaları ihtiyaçları tercihlerie göre biçimlee etkileşimlere olaak sağlayarak bir kişilik kazadırma söz kousu olmaktadır (). AMAÇ VE YÖNTEM Araştırmamız İzmir ilide gelir düzeyi farklı bölgede rastgele seçile iteret kafelerde MSN kullaa geçler üzeride gerçekleştirile bir amaçlı örekleme üzeride çalışılmıştır. Alsacak, Gaziemir ve Çamdibi semtleride eşit sayıda geçleri örekleme girmesi sağlamaya çalışılmıştır. geç üzeride uygulaa aket tekiği yoluyla veriler elde edilmiştir. Araştırmaı bağımsız değişkeleri eğitim, cisiyet ve yerleşim yeri olarak belirlemiş, bağımlı değişkeler ise, MSN yoluyla iletişim kurula sosyal ilişkiler, MSN kullama sıklığı, MSN Messeger programıı erede kulladıkları, yazışma türleri ve içerikleri, MSN Messeger i güdelik yaşamdaki yeri olarak tespit edilmiştir. Çalışmaı amacı, geçleri bilgi tekolojilerii kullama hususuda rağbet ettikleri MSN Messeger programıı, geçleri sosyal yaşamlarıdaki öemii ortaya çıka 6

9 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı rılmasıdır. Çükü birçok yölerde yeiliklere açık ola geçleri özellikle bu programı tercih etme edelerii ortaya çıkarılması, geçleri sosyal sorularıı alaşılması açısıda öemli gözükmektedir. Elde edile sayısal veriler SPSS istatistik paketi kullaılarak test edilmiştir. Bağımlı değişkeler frekas dağılışları ile aaliz edilirke, ayı zamada eğitim, cisiyet ve yerleşim yeri bağımsız değişkeleri ile MSN Messeger kullaımı yoluyla kurula ilişkiler λ aalizi istatistik tekiği ile değerledirilmiştir. Bu çalışma ile geçleri güdelik hayattaki iletişim biçimleri, MSN Messegerʹı kullama gereksiimleri, MSN Messegerʹı kullaım yoluyla güdelik yaşamdaki geliştirdikleri iletişim ve ilişki biçimleri ve oları güdelik hayatlarıdaki yeri ve öemii ortaya çıkarılması hedeflemektedir. Buu içi geçleri demografik özellikleri dikkate alıarak bağımsız değişke olarak belirlemiş, bulara göre değişe, MSN yoluyla iletişim kurula kişi ve gruplar, kullaım sıklığı, yeri ve kullama edeleri, kouşma dili üzerideki etkisi yorumlamaya çalışılmıştır. Araştırmaı Hipotezi H: MSN geçleri bilgi tekolojilerii kullama olaakları içide vazgeçemedikleri bir iletişim biçimidir. Acak MSN Messeger kullaımı geçleri demografik özellikleride bağımsız olarak güdelik yaşamlarıa girmiştir. Dolayısı ile MSN Messeger kullaımı ile geçleri demografik özellikleri arasıda ilişki yoktur. H1: MSN geçleri bilgi tekolojilerii kullama olaakları içide vazgeçemedikleri bir iletişim biçimidir. Acak MSN Messeger kullaımı geçleri demografik özellikleride bağımsız olarak güdelik yaşamlarıa girmiştir. Dolayısı ile MSN Messeger kullaımı ile geçleri demografik özellikleri arasıda ilişki vardır. BULGULAR Geçleri Sosyo Demografik Özellikleri Çalışmada; uygulama salt geçler 1 yaş geçleri üzeride uyguladığı içi yaş faktörü değerledirme dışı tutulmuştur. Ou yerie geçleri öğreim gördüğü okula göre eğitim durumlarıı etkisi araştırılmıştır. Bilgisayar okuryazarlığıı belli bir yaş ve birikim gerektirmesi edeiyle ilköğretimi birici evresi değerledirme dışı tutulmuştur. Araştırmaya katıla geçleri eğitim durumlarıa göre seçimi ilköğretim ikici evre, lise ve üiversite eğitimide olma kriterie göre yapılmıştır. Eğitim Durumu: Gelir düzeyi farklı bölgede rastgele olarak seçile MSN kullaa geçleri 16 sı ilköğretim, i lise, 6. sıı üiversite öğrecisi olduğu saptamıştır. Yaş: Görüşüle geçleri 6.7 si 1 1, si 16 19, 1. ü yaş aralığıdadır. Bu durumda çoğuluğu lise öğrecileri oluşturmaktadır. Yerleşim Yeri: Araştırma üç yerleşim yeride gerçekleştirilmiştir. Yerleşim yerleri keti sosyo ekoomik düzeyi olarak gelişmişlik düzeyie göre tespit edilmiştir. Alsacak, gelişmiş ket merkezi olarak, Gaziemir daha az gelişmiş ve Çamdibi ise gelişmemiş yerleşim alaı olarak seçilmiştir. Deekleri. ü Çamdibi, ü Alsacak ve.7 si Gaziemir ilçeleride ikamet etmektedirler. Cisiyet: Yapıla çalışmaı.7 si kız, 7. ü erkek üzeride uygulamıştır. Bu dağılımda kızları ağırlıklı gözükmesii edeleri içide oları görüşmeye katılım göstermedeki duyarlılıkları etkili olmuştur. 6

10 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı Yerleşim Yerie Göre MSN Kullaımı Güümüz toplumuda yei iletişim tekolojileri aracılığıyla iletişim hızlı, ucuz, eğleceli bir hale gelmiştir. Bu iletişim araçlarıda birisi ola MSN de yaşamımızda öemli ölçüde yer tutmaktadır. MSN i öemli bir iletişi aracı olması yerleşim yerie göre alamlılık sağlamıştır (p=.). Çamdibi (7), Alsacak (.) ve Gaziemir (7.) bölgeleride MSN kullaımı yüz yüze iletişim olmadığı durumlarda devreye girdiği ve görsellikte olduğu içi öemli bir iletişim aracı olarak değerledirilmiştir (Tablo 1, s.:7). Yerleşim yerie göre itereti kullaım yeri arasıda alamlı bir ilişki görümektedir (p=.1<p=.). Geçler e yoğu (7) olarak Çamdibi bölgeside iteret kafe de girerke, e az da Alsacak bölgesidedir (1.). Bu durum Çamdibi bölgesideki sosyo ekoomik koşullar edeiyle ev, işyeri ve okul olaakları içide iteret olmadığıda iteret kafe tercih edildiği düşüülebilir. Alsacak ve Gaziemir bölgelerideki iterete evde girme oraları birbirie eşittir (9) (Tablo:, s.:7). Geçler MSN kullama yoluyla kurdukları ilişkiler oları güdelik yaşamlarıı bir parçası halie gelmekte ve diğer sosyal ilişkileri yerie geçerek olarda bir bağımlılık yaratabilmektedir. Hatta MSN kullaım gereksiimi edeiyle diğer sosyal ilişkilerii erteleyebilmekte ya da oları yerie tercih edebilmektedirler. Zama, para, dersleri ve arkadaşlarıyla görüşme yerie geçebilmektedir. Bu durum yerleşim yerie göre alamlı bir farklılık göstermektedir (p=.1< p=.). Çamdibi bölgesi birici sırada (7 ) zamada, tasarruf ederke, Alsacak bölgesi ikici sırada (7) yer almaktadır. Gaziemir bölgesi ise diğer bölgelerde farklı olarak ilk olarak parada (.7) ve daha sora dersleride (.6) fedakarlık yapabileceklerii ifade etmişlerdir (Tablo:, s.:7). Yerleşim yerie göre MSN kullaım sıklığı arasıda alamlı bir ilişki görülmektedir (p=.1<p=.). Geel dağılıma bakıldığıda e yoğu MSN kullaa geçleri Alsacak ta olduğu dikkati çekmektedir (66.7). Bu geçler her fırsat bulduklarıda MSN e girme eğilimi içidedirler. E düşük () girme eğilimide olalar Çamdibi bölgesideki geçlerdir (Tablo:, s.:7). Yerleşim yerie göre iterette e tür yazışmalar yaptıkları arasıda alamlı bir ilişki görümektedir (p=.<p=.). Geçler e yoğu (9) olarak Çamdibi bölgeside güdelik yaşamda ortaya çıka çeşitli gereksiimleri (sohbet vb.) üzeride kouşurke, Gaziemir bölgesi (.) e çok cisellik üzeride, Alsacak bölgesideki geçlerde e çok siyaset vb. toplumsal olaylar üzeride kouştuklarıı belirtmişler (Tablo:, s.:7). Gaziemir ve Alsacak bölgesideki geçler ise çeşitli koularda fikir alışverişlerii kedi deyişleriyle beyi fırtıası yaptıkları görülmektedir. Öğrecileri yerleşim yerie göre MSN yoluyla ilişki kurdukları kişiler değişmekte ve alamlı bir farklılık gözlemektedir (p=.<p=.). Çamdibi () ve Alsacak ta (6.9) geçleri MSN kullamak yoluyla e çok okul arkadaşlarıyla görüşmektedirler. Gaziemir de geçler ise daha çok yabacılarla MSN de kouştuklarıı belirtmişler (.1) (Tablo: 6, s.:7). Bu durum rastlatısal olabilmektedir. Çükü MSN programı olaaklarıı yurtdışı olduğu kadar yurt içide de sosyal ilişkileri güçledirdiği bilimektedir. 66

11 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı MSN kullama yoluyla açıldıkları iteret ortamıda zama zama taımadıkları isalarla görüşme içie girmektedirler. Bu durum oları yei sosyal ilişkileri açmakta hem de güdelik yaşamı rutileri içide yüz yüze iletişimi yaptırımlarıda ve yükümlülükleride kurtarmaktadır. Taımadıkları isalarla kurdukları görüşme sıklığı yerleşim yerie göre değişmektedir (p=.<p=.). Gaziemir bölgesideki kullaım yaklaşık olarak eşit düzeyde ike Çamdibi () ve Alsacak (1) bölgeside zama zama kullaımı ö plaa çıktığı görülmektedir (Tablo: 7, s.:76). MSN yoluyla kız ve erkek arkadaş edime durumu yerleşim yerie göre farklılaşmaktadır (p=.<p=.). MSN geçlere yei arkadaş bulma, var ola sosyal ilişkileri ötesie uzaabilme ve toplumsal deetimi kırılması yöüde olaak sağlamaktadır. Geçler toplumumuzu cisiyet ayrımlarıı getirdiği sıırlamaları bu yolla kısme azaltabilmektedirler. Çamdibi de geçleri büyük çoğuluğu MSN yoluyla kız/erkek arkadaşı kurmadıklarıı belirtmişlerdir (). Alsacak bölgeside geçleri büyük çoğuluğu (9. belki,11. i de kesilikle buluabilir) bu yolla arkadaş bulmaı mümkü olduğuu belirtmektedir. Gaziemir de Alsacak la bezerlik içidedir (9 belki,1. de kesilikle buluabilir) (Tablo:, s.:76). Güümüzü sosyal ilişkileri yei tekolojileri sağladığı olaaklarla zama ve meka sıırlarıı zorlamaktadır. Yüz yüze iletişimi gerektirdiği fiziksel yakılık bu tekolojilerle aşılabilmektedir. MSN bazı durumlarda yüz yüze iletişimi yerie geçebilmekte yada destekler mahiyetide işlevii sürdürebilmektedir. Acak yie de bu araştırma da MSN kullaımı yüz yüze iletişimi yerii tutmadığı geleeksel ilişki kalıplarıı daha belirleyici olduğu görülmektedir. Çalışma da, bu durum doğrulamıştır. Yerleşim yerie göre MSN i yüz yüze iletişim kurmaı yerii alması arasıda alamlı bir farklılık vardır (p=.<p=.). Çamdibi bölgeside deekler kısme tutabileceği yöüde bilgi verirke Gaziemir (), Alsacak (.9), MSN i hiçbir zama yüz yüze iletişimi yerii tutmayacağı kaaati belirgidir. Acak zama zama yerii tutabileceği yöüde Gaziemir (.) ve Alsacak (9.) birbirie yakıdır (Tablo:9, s.:76). Yei tekolojileri yaşamımıza girmesiyle görütü ve ses tekolojisii kullaımı MSN iletişimii daha çok kullaılır hale getirmiştir. Görütü ve ses tekolojisii kullaılmasıyla geçler aralarıdaki iletişimi daha eğleceli hale getirebilmektedir. Yerleşim yerie göre geçleri MSN de ses ve görütü araçlarıda yararlaması farklılık göstermektedir (p=.<p=.). Bua göre, Çamdibi ( zama zama, hiçbir zama), Alsacak (1 zama zama,. sık sık), Gaziemir (67. zama zama) yerleşim yerlerideki geçleri çoğuluğuu zama zama ve sık sık görütü ve ses tekolojiside yararladığı görülmektedir (Tablo:, s.:77). Yerleşim yerie göre MSN de kullaıla dil gerçek kouşma dilii etkilemektedir (p=.1<p=.). MSN de kullaıla dili güdelik yaşamda da kullaımı, farklı yerleşim yerleride zama zama kullama eğilimlerii birbirie yakı oralarda dağılım içide görülmektedir (Tablo: 11, s.:77). Dil MSN yazışma biçimie göre kısaltılmakta ve değiştirilmektedir. Yerleşim yerie göre yapıla istatistik aalizlerde MSN i güdelik hayattaki yeri ve öemi değişmemektedir. Tüm öğreciler zama zama gerek olduğuda itereti 67

12 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı çok kullaıldığıı ve iletişimi kolaylaştırdığıı belirtmişlerdir. MSN kullaımıı yerleşim yeri ile MSN i kullaım ortamı, MSN de kurula ilişkiler, sohbeti güdelik yaşamdaki yeri, MSN dilii güdelik yaşama taşıması, MSN de kouşula kişiler, MSN kullaımıı yarattığı duyumsal hisler arasıda yerleşim yerie göre farklılık gözlememektedir. Yaşa Göre MSN Kullaımı Yaş bağımsız değişke olarak MSN kullaımıda ve araştırmaı yürütüldüğü diğer alalarda (öemi, kullaım sıklığı, öceliği, ortamı,vb.) etkili olmadığı görülmektedir. Diğer deyişle; yaş ile MSN kullaımı ve sağladığı olaaklarıda yararlama düzeyi istatistiksel olarak alamlı değildir. Bu edele yaşa göre bağımlı değişkeler tek tek icelememiştir. Geçleri tekoloji kullaımıda yaş öemli bir yere sahiptir. Yaşa göre kouşma dilii MSN dili tarafıda bozulup tahrip edilmesi arasıda alamlı bir ilişki gözlemektedir (p=.<p=.). 1 1 ve yaş aralığıdaki geçleri yaklaşık birbirie eşit dağılımda zama zama MSN de kulladıkları terimleri güdelik yaşamlarıda kulladıklarıı ifade ettikleri görülmektedir. yaş aralığıdaki geçlerde ise hiçbir zama kullamayalar (.) ile her zama kullaaları (.6) oralarıı birbirie yakı olduğu görülmektedir (Tablo: 1, s.:77). Burada görüldüğü gibi; geçleri yaşları ilerlediğide MSN de kullaıla kısaltmaları güdelik dilde de kullamayı tercih etmedikleri görülmektedir. MSN de geçleri yaşa göre çoklukla kouşula kişileri farklılaştığı görülmektedir (p=.6). 1 1 (7) yaş ve (77.7) yaş aralığıdaki geçler daha çok okul arkadaşlarıyla kouşurke, yaşlarıdaki geçler, okul arkadaşları (6.) ve yüz yüze iletişim kurmadıkları (.) kişilerle de görüştükleri dikkati çekmektedir (Tablo: 1, s.:7). Bu durum geçleri giderek bilgisayar okuryazarlığı kousuda beceri kazamaları ve bilgisayarlar üzeride iletişim kurma alışkalığıı yıllar içide geliştiğii göstergesidir. Geçler, MSN yoluyla kız/erkek yakı arkadaşlığıı gerçekleştirebileceği kaaati yaşa göre değişmektedir (p=.). 1 1 yaş aralığıdaki geçleri çoğu () MSN yoluyla kız/erkek arkadaşı kısme buluabileceğii, kala bir kısmı da (7.) kesilikle buluamayacağıı düşümektedir yaş aralığıdaki geçleri çoğu (1.) bu yolla arkadaşlığı kurulamayacağıı ifade ederlerke, bua yakı bir oradaki (.), geçlerde bu kouu hiç güveilir bir yol olmadığıı, öemli bir orada (.) geçlerde belki ifadesi ile baze bu yolu deeebileceğii acak (19) oraıdaki geçlerde buluabileceğii belirtmişlerdir. Oysa yaş aralığı yükseldikçe bu kouda MSN e güveilirlik artmaktadır. Öreği; yaş aralığıdaki geçleri öemli bir kısmı (.), bu yolu da geçerli olabileceğii beimsemektedirler (Tablo: 1, s.:7). Eğitim Düzeyie Göre Geçlerde MSN Kullaımı Eğitim düzeyi, bağımsız değişke olarak MSN kullaımıı etkilememektedir. Ayı zamada MSN i sağladığı diğer olaaklarda yararlama durumu ile eğitim arasıda da alamlı bir ilişki saptamamıştır. Bu edele eğitim göre bağımlı değişkeler tek tek icelememiştir. Geçleri eğitim düzeyi yükseldikçe MSN kullaımı da artmaktadır. Acak buluduğu ortamda iteret olaaklarıa ulaşamama durumu kullaım sıklığıı da etkilemekte 6

13 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı dir. Eğitimle ile MSN i kulladıkları yer bakımıda alamlı bir farklılık görülmektedir (p=.19<p=.). Eğitim düzeyi yükseldikçe MSN i daha çok evdeki bilgisayarlarda kullaıldığı görülmektedir. Bu durum bilgisayara sahip olma ile doğruda ilişkilidir. İlköğretimdeki okuya çocukları çoğu (6.) iteret kafelerde MSN i kullaırke, bir kısmı da (7.) evde MSN i kullamaktadır. Lisede eğitim göre geçlerde de durum bezer şekildedir. İteret kafelerde girme oraı (61.1) ve evde girme oraı (6.) ilköğretim çağıdaki geçlere göre düşüktür. Çükü lise çağıdaki geçlerdeki dağılımda okul, iş ve diğer kullaım alalarıa da az da olsa yer verilmektedir. Fakat üiversitede okuya geçlerde evde kullaım (7.) daha yüksek düzeydedir. İkici sırada ise iteret kafede kullaım (7) yer almaktadır (Tablo: 1 s.:7). Eğitim durumlarıa göre geçleri MSN de kouşula kouu ertesi gü güdemie taşıması arasıda alamlı farklılık gözlemektedir (p=.16<p=.). İlköğretim çağıdaki geçler MSN i ertesi gü güdemie taşımak kousuda yaklaşık eşit dağılım göstermektedir. Lise öğreimide (.), üiversite geçliğide ise bu ora (6) daha yoğu olarak kedi güdemleri içide MSN e yer vermektedirler (Tablo: 16, s.:79). Daha öce de belirtildiği gibi MSN dili kouşma dilii bozmaktadır (p=.< p=.). Bu durumu daha çok lise öğrecileride belirgileştiği görülmektedir. İlköğretim (1.7), lise (1.) ve üiversite (.) de ola geçler kedi içleride zama zama güdelik yaşamlarıda MSN terimlerii kullamaktadır. Ayrıca ilköğretim çağıdaki çocuklar, sık sık (.) bu terimleri güdelik yaşamlarıa taşırke, üiversite çağıdaki geçler hiçbir zama (.6) taşımadıklarıı belirmişlerdir (Tablo: 17, s.:79). Geçler MSN de çoklukla kouştukları kişiler, eğitim seviyelerie göre farklılaşmaktadır (p=.<p=.). Eğitim seviyesie göre kurula sosyal ilişkiler değiştiğide öğreciler, yaş kategorileri yükseldikçe okul çevreleride okul dışı çevreye doğru MSN yoluyla iletişim kurmaya eğilim gösterdikleri alaşılmaktadır. Bu durum eğitim seviyelerie göre, ilköğretim (79.), lise (7.6) ve üiversitede () okul çevresiyle sürdürüle iletişim, üiversitede azalmakta ve taımadıkları kişilere (.7) doğru eğilim göstermektedir (Tablo: 1, s.:79). Moder toplum daha çok sayıda isaı bir araya getirirke ayı ada birbiride bağımsız ve farklı yöelimler içie de itmiştir. İletişim olaaklarıı üzeride kurula toplumsal ilişkiler oları geleeksel toplumu ilişki bağlamıı dışıa taşımaktadır. Bu olaaklar grupsal oluşumlardaki gevşek etkileşim süreçlerii beslemekte acak yalızlığı farklı boyutlarıda isalar kedii hissetmekte kaçamamaktadır. Eğitim durumuu bu algıyı farklılaştığı görülmektedir. Bu edele eğitim durumua göre MSN kullaımıı algılaa duyumu değişmektedir (p=.< p=.). İlköğretimde okuya çocuklar MSN i eğlece amaçlı kullaırke (66.6), lisede eğitim ala geçleri çoğu eğleceli (7.) bulurke, sırada bir program gibi kullaalarda (.) gözlemektedir. Üiversitedeki geçler, diğer eğitim gruplarıda daha fazla (79.6) MSN i eğledikleri içi kulladıklarıı ifade etmişlerdir (Tablo: 19, s.:79). TARTIŞMA VE SONUÇ Bilgisayar tekolojilerii kullaımıı giderek artmasıyla, isalar arasıda salt makieleri kurduğu bir iletişim alaı değil, 69

14 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı geleeksel olaı dışıda yei bir toplumsal etkileşim ortamı da yaratılmış olmaktadır. MSN programı, bu alaı temel bileşeleride biridir. İletişime katılalara süreci kotrol etme yetkisi ve aıda iletişim kolaylığı sağlamasıa rağme, daha çok sohbet içi kullaıla bir programdır. Programı diğer olaakları kullaılmamaktadır. Bu edele güdelik yaşamda tercih edile bir iletişim alaı olmaktadır. Bu programı e yoğu kullaıcısı ola geçler, giderek azala yüz yüze iletişimlerii, MSN i kurduğu yei ilişki mekaı ile desteklemekte ve güçledirmektedir. Program kedilerie çevrimiçi/dışı olabilme, görüümde olup/olmama, ilişkiyi kimlerle kuracağıa ve asıl kotrol edeceğie kedi kedie karar verebilme, vb. fırsatlar suduğu içi, yüz yüze iletişimi toplumsal ve mekasal sıırlılıklarıı aşılabilmeside olaaklar sağlamaktadır. Bu edele, serbest ve serbest olduğu kadar da yakı ve aıda iletişim kurma kolaylığıyla gerçekleşe MSN iletişimi, geçleri toplumsal etkileşim sıırlarıa eseklik ve ilişki etkileşim özgürlüğü kazadırmaktadır. Yerleşim yerii suduğu iteret olaakları ve sosyo ekoomik farklılıkları yarattığı gereksiimleri değişimi edeiyle, MSN iletişimdeki bekletileri de etkilemektedir. Bua göre söz kousu program, kullaım oraları ve biçimlerii de değiştirmektedir. Alt ve orta sosyo ekoomik yerleşim bölgeleride MSN e yöelim görece daha yüksektir. Üç yerleşim yeride de bezer toplumsal gereksiimlerle bu iletişim ortamıa yaklaşım söz kousu ise de asıl edeler farklılaşmaktadır. Alt (Çamdibi) ve orta (Gaziemir) sosyo ekeomik düzeydeki yerleşim bölgeside geçler, geleeksel toplumsal kotrol mekaizmalarıı sıırlarıı bu yolla aşabildikleri içi, MSN de daha çok zama harcamaı alamlılığı üzeride birleşmektedir. Sosyo ekoomik düzeyi yüksek yerleşim yerii (Alsacak) geçleri de zama kousuda bezer eğilim gösterseler de gerekçeleri toplumsal kültürel bakımda yei ve özel (mahrem) olabilecek ilişki zemiii yaratılması olmaktadır. Orta sosyo ekoomik düzeyde (Gaziemir) geçler ise maddi olaaklarıda ve eğitim zamalarıda fedakârlık ederek MSN e yöeldiklerii belirtmişlerdir. Üç yerleşim yeride de vazgeçilmez bir iletişim alaıdır. Bu edele geçler uygu oldukları her zama bu iletişim ortamıda kalmayı, dostlukları, arkadaşlıkları ve dayaışmaları gücelleyerek pekiştirmektedirler. Geçler geel olarak her fırsat bulduklarıda MSN e girme eğilimidedirler. Acak evide bilgisayarı olmayalar Çamdibi bölgeside daha yoğu olmak üzere, iteret kafeleri kullamaktadırlar. MSN kullaım sıklığıı Alsacak bölgeside daha yüksek olduğu görülmektedir. Bu durum bilgisayar okuryazarlığıı yüksek, bilgisayar ile iteret olaaklarıa sahip olmakta ve kurula toplumsal ilişkilerde mekaı sıırlılıklarıı aşma eğilimii yüksek olmasıda kayaklaabilmektedir. MSN de iletile mesajları içeriğii de yerleşim yerie bağlı olarak değiştiği görülmektedir. Gaziemir bölgeside toplumda tabu sayıla cisellik koularıı MSN iletişim ortamıda ifade edilebilir hale gelirke, üst sosyo ekoomik düzeydeki (Alsacak) yerleşim yeride, deekleri siyaset, çeşitli kültürel kouları, toplumsal olayları üzeride kouşulup paylaşıldığı görülmektedir. Araştırma bölgelerie göre deekleri taımadıkları isalarla kouşma sıklığı, değişmektedir. Geçler MSN yoluyla taımadıkları kişilerle iletişim kurma kousuda, alt ve üst sosyo ekoomik düzeydeki yerleşim 7

15 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı yerleride taımadıkları yei kişilere kapalılık eğilimii yüksek olduğu görülmektedir. Görece orta düzeydeki yerleşim yeride daha yüksektir. Bu durum alt sosyoekoomik düzeyde olaları ket ortamıı riskleri karşısıda hissettikleri güvesizlikleri, üst sosyo ekoomik düzeyde olalar içi ise güdelik yaşamlarıdaki çoklu toplumsal ortamlara katılımda ortaya çıka seçicilik edei ile oluşmaktadır. Boy/girl fried gibi özel arkadaş edime ve ilişkisii sürdürme kousuda geçlere MSN, iyi bir yol olarak gözükmektedir. Acak Çamdibi deki geçler bu kouda MSN i yararlı olamayacağı görüşüdedirler. Bu durum evlilik kurumuu bu bölgede geleeksel ilişki formatıda sürdürüldüğüü göstergesidir. MSN ortamı kişiyi ve ait olduğu toplumsal özellikleri taımada yeterli verileri suabileceği iacıı düşük olmasıa dayadırılabilir. Zate bu gruptaki geçleri bir kısmı MSN i hiçbir zama yüz yüze iletişimi yerie geçmeyeceğii ifade etmektedirler. Bua karşı Alsacak ve Gaziemir bölgelerideki geçler, yukarıda da belirtildiği gibi, MSN i çok kullamalarıa karşı, hiçbir zama yüz yüze iletişimi yerii tutmayacağı görüşüü beimsemektedirler. Bilgisayar okuryazarlığıdaki farklılaşmalarda dolayı, diğer görütü ve ses tekolojileride de olduğu gibi, Çamdibi bölgeside de geçleri, yeterice MSN de yararlaamadıkları ve güdelik yaşamlarıı merkezie alamadıkları görülmektedir. Güdelik yaşamda kullaıla dil ile MSN deki dil kullaımıı birbirie yakı olması durumu, göreceli olarak üst sosyo ekoomik düzeydeki yerleşim yeride öe çıkmaktadır. Dildeki yozlaşmalara bu yerleşim alaıda geçleri daha çok katılım gösterdikleri ileri sürülebilir. Yaş aralıkları yükseldikçe bu yödeki eğilimleride arttığı görülmektedir. Yaş aralığı yükseldikçe MSN de kouşula kişileri uzak mesafelere kaydığı hatta taımaya kişilere doğru bir değişim olduğu gözlemektedir. Bezer şekilde yaş aralıkları yükseldikçe MSN kullaımı yoluyla boy/girl fried gibi özel arkadaş edime ve ilişkisii sürdürme eğilimi de artmaktadır. Evide bilgisayar ve iteret kullama durumu temel alıdığıda, eğitim düzeyi ile bilgisayar sahibi olma arasıda da bir paralellik kurulabilmektedir. Bu durum MSN yoluyla kurula iletişim olaaklarıa da yasımaktadır. Eğitim düzeyi arttıkça MSN ve yüz yüze iletişim yoluyla kurula etkileşimler arasıdaki farklılık azalmaktadır. Hatta geçler bu yolla yüz yüze iletişimlerii pekiştirmekte ve sosyal ilişkilerii gücellemektedirler. İlköğretim ve ortaöğretim geçleri MSN ortamıda kulladıkları dili ve kouşma içeriğii sıklıkla güdelik yaşamlarıa taşırlarke, üiversite geçliği MSN dilii kullamada güdelik ilişkilerii sürdürmektedirler. Eğitime göre geçleri MSN deki kouşula kişiler yaş aralığı veya eğitim düzeyi yükseldikçe, okul arkadaşlarıyla olduğu kadar, taımadıkları kişilere yöeldikleri görülmektedir. MSN programı, geçler içi bilgisayar okuryazarlığıı bir gereği olarak ortaya çıkmaktadır. Kuşkusuz farklı yerleşim yerleride geçler farklı toplumsal ilişki kalıplarıı olaaklı kıldığı ölçüde MSN e yöelim biçimi ve kurula iletişimi içeriği de değişmektedir. Geçleri toplumsal özellikleri iteret olaaklarıda olduğu gibi MSN kullamada da etkili olduğu ve öemli bir iletişim alaı olarak güdelik yaşamlarıı ayrılmaz bir parçası halie geldiği görülmektedir. 71

16 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı KAYNAKLAR Biark, M.(7). Yei Medya Çalışmalarıda Yei Sorular ve Yötem Soruu. Mutlu Biark (Edited by). Yei Medya Çalışmaları (1 ). Akara: Dipot Yayıları. Biark, M. & Bayraktuta Sütçü, G. (7). Tekogülüklerdeki Çok(lu) Sessiz Yaşamlar: Yei Medyaı Sessiz Estrümaları Yei Orta Sııf Geçlik. Mutlu Biark (Edited by). Yei Medya Çalışmaları (17 176). Akara: Dipot Yayıları. Carme, K. & Lee M. (7). Messagig Affordaces ad Text Makig Practices i Olie IstatWritte Commuicatio, wcx.sagepub.com/cgi/reprit///. Cziko, G.A. & Park, S. (, Jauary). Iteret Audio Commuicatio For Secod Laguage Learig: A Comparative Review Of Six Programs; Uiversity of Illiois at Urbaa Champaig, Laguage Learig & Techology 7 (1), 1 7. Eltugay Ö. (). İteret ve Yabacılaşma, Ağustos 6,, arsiv.sabah.com.tr//1 /1/hydepark9. html. Erdur, Ö., Yeri, O. & Akbaba, S. (6). Bilgi ve İletişim Tekolojileri Çocuk ve Ergeleri Nasıl Etkiliyor?. I. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevreside Çocuğa Yöelik Şiddet ve Alıabilecek Tedbirler Sempozyumu, İstabul, Mart 6. Güey Dogu Aadolu Geçlik Içi Sosyal Gelisim Programi (GSGP) (). Ağustos 7,, tr/tr/projeler/gap/doc/degerledirme.pdf. Güzel, M.(7).Küreselleşme, Tüketim Kültürü ve İteretteki Geçlik Siteleri. Mutlu Biark (Edited by). Yei Medya Çalışmaları (177 ). Akara: Dipot Yayıları. Kert,K. & Kert,A. (). İlk Öğretim Öğrecilerii Çevrimiçi Ortamlarda Eş Zamalı ve Eş Zamasız İletişim Profilleri. Elektroik Sosyal Bilimler Dergisi. C.7 S.. Jauary, 9. Lüders, M. (). Istat messeger as a eviromet for coductig qualitative iterviews; Challeges for research about Olie Commuities. Roskilde., September,, www. media.uio.o/persoer/ marikal/persoal_media/luders6.pdf. Paik. S. (). Youth ad ICC, Youth ad Iformatio ad Commuicatio Techologies (ICT). Future Magazie, Jauary, 7, Piccard, P. (). Securig IM ad PP Applicatios for the Eterprise. Rocklad, MA, USA: Sygress Publishig,, Jauary, 7, site.ebrary.com/lib/ege/doc?id=1& ppg=1. Raeto, M. & Qulasvirta, A.(). Desigig for privacy ad self presetatio i social awareess.spriger Verlag Lodo Limited, August,, 9vt1j766/?p=17addc1bd9c 799c971&pi=. 7

17 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı Selwy, N.(, 1 Jauary). Apart from techology: uderstadig people s o use of iformatio ad commuicatio techologies i everyday life, Techology i Society, (1), Slevi,J. (). The Iteret ad Society, Uited Kigtom, Polity Press. Tapscott, D.(1997). Growig up Digital : The Rise of the Net Geeratio; McGraw Hill Compaies, August,, site.ebrary.com/lib/ege/top?chaelname=ege&cpage=1&docid=1& f=text&frm=smp.x&hitsperpage=&layout=documet&p=growig+up+digital+a+the+rise+of +the+net+geeratio&sortby=score&sortorder=desc. Taşpıar, M. & Gümüş, Ç. (). Ülkemizde İteret Kafeleri Ortam ve Kullaıcı Profili: Bilgi Toplumu açısıda Değerledirme (İşletmeciler, Müşteriler, Emiyet ve Milli Eğitim İdarecileri Yöüyle). Elektroik Sosyal Bilimler Dergisi. C.. S.1. Ocak, 9, sosder.com. Timisi, N.(). Saallığı Gerçekliği: İtereti Kimlik ve Topluluk alalarıa Girişi. Mutlu Biark, Barış Kılıçbay (Edited by), İteret, Toplum, Kültür ( 9 ). Akara: Epos Ayıları. Wellma, B., Qua Haase, A., Boase, J. & Che, W. (). Examiig the Iteret i Everyday Life; Cetre for Urba ad Commuity Studies, Uiversity of Toroto, Nijmege, Netherlads, October, September,, chass.utoroto.ca/~wellma/publicatios/euricom/examiig Euricom.PDF. Wiberg M. (). The Iteractio Society:Theories, Practices ad Supportive Techologies, Iformatio Sciece Publishig Ebrary, March 1,, site.ebrary.com/lib/ege/top?adv.x= true&c= all&chaelname=ege&cpage=1&d=all&f=text&f1=subject&f=subject&frm= adv.x&hitsperpage=&id=6619&l=all&layout=documet&p=youth+chat+iteret+usig&p1 =Iformatio+techology&p=Telecommuicatio&sglayout=default&sortBy=score&sortOrder=desc 7

18 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı TABLOLAR Tablo 1: Güdelik Yaşamda MSN i Öemi İlçe Hızlı Ucuz Eğleceli Yüzyüze İletişimi Olmadığı Durumlar Çamdibi Alsacak 9 17,6 9 17,6 19,6, 1 Gaziemir 7 1, 1 1 6, 7, 9 1, , Tablo : İteret Kullaımı İlçe Okul İşyeri Ev İteret Cafe Çamdibi Alsacak,9, , 1 Gaziemir 6, ,9 9,,7 9 9, 79,7 Tablo : MSN Kullaımıı Öceliği İlçe Çamdibi Alsacak Gaziemir Zama Para Ders Aile/Arkadaş , ,7 16, , 1,6, 9,,1 6,

19 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı Tablo : MSN Kullaım Sıklığı İlçe Haftada Bir Üç güde bir Güde bir Her fırsatta Çamdibi 11 Alsacak 7, 1,7 9, 66,7 1 Gaziemir,1 16, 1 6,7 19, ,,7 7 Tablo : İterette Yapıla Yazışma Türü İlçe Gülük Hayat Cisellik Siyaset Beyi Fırtıası Çamdibi Alsacak 6, 9 17,6,9 7 1,7 1 Gaziemir 1 6,, 16, 9 9 7,6 1,7 16,7 Tablo 6: MSN de Kurula İlişkiler İlçe Çamdibi Alsacak Gaziemir Akraba İle İş Ark. Okul Ark. Yabacılar,9 6,1, 9,, 9 6,9, , 6,1 1 7, 1 9 7

20 İLETİŞİM FAKÜLTESİ DERGİSİ / Bilgi Tekolojileri Düyasıa Giriş: Geçliği MSN Kullaımı Tablo 7: Geçleri MSN de Yei Kişilerle Kurula İlişki Sıklığı İlçe Hiçbir Zama Zama Zama Sık Sık Her Zama Çamdibi Alsacak 9 17, ,6 6 11, 1 Gaziemir, 1,6 1,6, , ,6 Tablo : Geçleri Özel Arkadaş Edime Durumu İlçe Kesilikle Bulumaz Bu Kouda Güveilmez Belki Buluabilir Kesilikle Buluabilir Çamdibi 9 1 Alsacak 1,7 17, 9, 6 11, 1 Gaziemir 11,, 9 9 1, 9 1, 6 16,7 Tablo 9: MSN Kullaımı Yüz yüze İletişimi Yerie Geçme Durumu İlçe Hiçbir Zama Zama Zama Sık sık Her Zama Çamdibi Alsacak 7,9 1 9, 7 1,,9 1 Gaziemir 61, 11,,, 9 7 9,, 19 1,7 7,7 76