T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU. Zekeriya NAMLI Sosyal Güvenlik Denetmeni İSTANBUL SOSYAL GÜVENLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ Esenler Sosyal Güvenlik Merkezi

Transkript

1 T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU Zekeriya NAMLI Sosyal Güvenlik Denetmeni İSTANBUL SOSYAL GÜVENLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ Esenler Sosyal Güvenlik Merkezi

2 YEREL DENETİM USUL VE ESASLARI

3 YEREL DENETİM (DURUM TESPİTİ) NEDİR? Sigortalılık niteliğinin, sosyal sigorta olaylarının, asgari işçiliğin tespiti amacıyla yapılan işyerinde yapılan denetim ve kontrolleri ifade eder.

4 YEREL DENETİM YAPILMASINI GEREKTİREN BAŞLICA ARAŞTIRMALAR Sahte işyerleri ile ilgili araştırmalar, Sahte sigortalılık ile ilgili araştırmalar, Kayıt dışılık ile ilgili araştırmalar, Yasal süresi dışında verilen APHB ler ile ilgili araştırmalar, Özel bina inşaatları ile ilgili araştırmalar,

5 YEREL DENETİMDEN ÖNCE YAPILMASI GEREKENLER Denetim gerekçesi ve incelenerek yerel denetim yapılmasının gerekli olup olmadığı belirlenmelidir, İşyerinde denetim yapılmasına engel bir mevzuatın bulunup bulunmadığına dikkat edilmelidir. İşyeri dosyası veya işyeri tescil ekranı sorgulanarak işyerinde yapılan işin niteliği, yetkili yada ortaklarının kimler olduğu tespit edilmelidir. İşyerinin tescilli olması halinde en son aya ait APHB nin dökümü alınmalıdır.

6 YEREL DENETİM YAPILMASI GEREKEN ADRESİN TESPİTİ Kayıt dışılık ile araştırmalarda; Araştırmaya dayanak teşkil eden ihbar ve şikayette belirtilen adreste yerel denetim yapılır. Özel bina inşaatlarında; yapılır. İnşaatın parsel ve ada numarasına ait adreste yerel denetim Diğer araştırmalarda; yapılır. İşyerinin Kurum kayıtlarında yer alan adresinde yerel denetim

7 İşyerinin adreste bulunmaması ve denetim yapılmasının gerekli olduğu durumlarda; Tespit edilmesi halinde belirlenen adreste, aksi takdirde tüzel kişiler için Ticaret Sicil Gazetesindeki en güncel adreste, gerçek kişiler içinse vergi kaydının bulunduğu adreste yerel denetim yapılır.

8 FİİLİ TESPİT Kanun uygulamasında yetkili denetim elemanlarının işyerinde yaptıkları denetimler sırasında, işyeri ve çalışanları hakkında tespit ettikleri bilgilerdir. Fiili tespitten söz edilebilmesi için tespit edilen hususların durum tespit tutanağına kaydedilmesi gerekmektedir. Çalışmaları fiilen tespit edilenlere, irade fesadı halleri (hata, hile, tehdit, sigortalılık niteliğini taşımama vb.) hariç başkaca bir delile veya tespite gerek kalmadan hizmet kazandırılacaktır. ET

9 İŞYERİNDE YEREL DENETİM YAPILMASI Yerel denetime Sosyal Güvenlik Denetmeni kimliği gösterilip, işyeri yetkililerine denetim süreci ile ilgili bilgi verilerek başlanır. İzlenecek yok ve yöntem denetimin konusuna göre belirlenir. Denetimin işyerindeki faaliyetin aksamasına ve ya durmasına neden olmadan yapılmasına özen gösterilir. Denetim sırasında sigortalı ile görüşülürken işveren, diğer işçiler veya üçüncü şahısların bulunmamasına özen gösterilmelidir. Yapılan denetimle ilgili işyeri durum tespit tutanağı düzenlenir.

10 5510/59 uncu madde Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarının görevleri sırasında tespit ettikleri Kurum alacağını doğuran olay ve bu olaya ilişkin işlemler, yemin hariç her türlü delile dayandırılabilir. Bunlar tarafından düzenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir

11 DURUM TESPİT TUTANAĞI SOSYAL GÜVENLİK KURUMU İŞYERİ DURUM TESPİT TUTANAĞI GÖREV EMRİNİN ÇIKTIĞI BİRİM Adı ve Soyadı/Unvanı İŞYERİ SİCİL NUMARASI ÜNİTE KODU M İŞKOLU KODU SIRA NUMARASI İL KODU YENİ ESKİ TARİHİ GÖREV EMRİNİN SAYISI MÜKELLEFİN / İŞVERENİN / İŞVEREN VEKİLİNİN / ARACININ / SİGORTALIYI DEVİR ALANIN TUTANAĞIN Cilt No: Seri No: Sıra No: İLÇE KONTROL KODU NUMARASI ARACI KODU Vergi Kimlik No (*) Doğum Yeri/Doğum Tarihi Baba Adı/Ana Adı Vergi Dairesi Adı/Vergi Dairesi Kodu İşyeri Adresi/Yazişma Adresi Adres Numarası Telefonu/E-Posta adresi Yoklama / Tespit Dönemi Yoklama / Tespit Konusu ADRESTE BULUNAMADI İşyerinde Yapılan İşin Niteliği İşin Niteliğinin Değişme Tarihi (Var ise) BİLANÇO İŞE BA ŞLA MA /İŞİ BIRA KMA /NAKİL/DEĞİŞİKLİK TARİHİ FAALİYET ADI NAKİL İSE GİDİLEN VERGİ DAİRESİ Köy: Bucak: İlçe: Şehir: 1-Denetim AÇIK 2-İşe Başlama 4-Nakil Nedeniyle İşe Başlama 5-Nakil Nedeniyle Terk TESPİT EDİLEN HUSUSLAR YENİ ADRES: TUTULAN DEFTER TÜRÜ İŞLETME GÜN AY DİĞER YIL ÇALIŞMA OLUP, OLMADIĞI VERGİ KİMLİK NO (*) İŞYERİ 3-İşi Bırakma 6-Diğer FAAL GAYRİFAAL KAPALI TESCİLLİ TESCİLSİZ İŞYERİ ORTAKLIK İSE ORTAKLARIN ADI SOYADI / UNVANI HİSSE ORANI İŞYERİ TÜRÜ(V.U.K.Mad.156) İŞYERİ BÜYÜKLÜĞÜ m² İŞYERİ ADRESİNDE FAALİYET GÖSTEREN BAŞKA MÜKELLEF VAR İSE VERGİ KİMLİK NO (*) ADI SOYADI / UNVANI İŞLETME TA SF İYEDE İSE TASFİYEYE GİRİŞ TARİHİ GÜN AY YIL TASFİYE MEMURUNUN VERGİ KİMLİK NO (*) TASFİYE MEMURUNUN ADI SOYADI TASFİYE MEMURUNUN ADRESİ/TELEFONU İŞYERİNİN MÜLKİYET DURUMU MÜLK SAHİBİNİN ADI SOYADI (UNVANI) İŞYERİ EMLAK VERGİ DEĞERİ GAYRİSAFİ KİRA TUTARI (AYLIK) MÜLK SAHİBİNİN VERGİ KİMLİK NO (*) İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMESİ TARİHİ GAYRİSAFİ KİRA TUTARI (YILLIK) ŞUBE ADRESLERİ/DEPO/ŞANTİYE/ARDİYE V.B. ADRESLERİ GAYRİSAFİ KİRA TUTARI (AYLIK) İŞYERİNDE ÇALIŞAN İŞÇİ SAYISI Sıra No T.C. Kimlik No/ Sigorta Sicil No KİRA SÖZLEŞMESİ TARİHİ Doğum Adı Soyadı Baba Adı Ana Adı Yeri Tarihi İşe Giriş Tarihi GAYRİSAFİ KİRA TUTARI (YILLIK) Ücretin Şekli (Günlük, Haftalık, Aylık vb) Brüt Net Ücret İmza TESPİT EDİLEN DİĞER HUSUSLAR: Bu tutanak, / / günü saat, - 'de üç nüsha olarak düzenlenmiş, yapılan tespitlerin doğru olduğu taraflarca okunup anlaşıldıktan sonra, müştereken imzalanarak, bir nüshası mükellefe / işverene / işveren vekiline / aracıya / sigortalıyı devir alana verilmiştir. Bu Tutanakta yazılı bilgilerin doğru olduğunu beyan ve kabul ederim. MÜKELLEFİN/İŞVERENİN/İŞVEREN VEKİLİNİN/A RA CININ SİGORT A LIYI DEVİR A LA NIN A DI ve SOYA DI İMZA SI VE KA ŞESİ T A NIK VA RSA A DI ve SOYA DI İMZA SI DURUM T ESPİT İ YA PA NIN A DI ve SOYA DI İMZA SI ve KA ŞESİ

12 DURUM TESPİT TUTANAĞI SOSYAL GÜVENLİK KURUMU İŞYERİ DURUM TESPİT TUTANAĞI GÖREV EMRİNİN ÇIKTIĞI BİRİM Adı ve Soyadı/Unvanı İŞYERİ SİCİL NUMARASI ÜNİTE KODU M İŞKOLU KODU SIRA NUMARASI İL KODU YENİ ESKİ TARİHİ GÖREV EMRİNİN SAYISI İLÇE KODU KONTROL NUMARASI MÜKELLEFİN / İŞVERENİN / İŞVEREN VEKİLİNİN / ARACININ / SİGORTALIYI DEVİR ALANIN TUTANAĞIN Cilt No: Seri No: Sıra No: ARACI KODU Vergi Kimlik No (*) Doğum Yeri/Doğum Tarihi Baba Adı/Ana Adı Vergi Dairesi Adı/Vergi Dairesi Kodu İşyeri Adresi/Yazişma Adresi Adres Numarası Telefonu/E-Posta adresi Yoklama / Tespit Dönemi Yoklama / Tespit Konusu Köy: Bucak: İlçe: Şehir: 1-Denetim 2-İşe Başlama 3-İşi Bırakma 4-Nakil Nedeniyle İşe Başlama 5-Nakil Nedeniyle Terk 6-Diğer

13 DURUM TESPİT TUTANAĞI ADRESTE BULUNAMADI İşyerinde Yapılan İşin Niteliği İşin Niteliğinin Değişme Tarihi (Var ise) BİLANÇO İŞE BA ŞLA MA /İŞİ BIRA KMA /NA KİL/DEĞİŞİKLİK TA RİHİ YENİ ADRES: TUTULAN DEFTER TÜRÜ İŞLETME GÜN AY DİĞER YIL TESPİT EDİLEN HUSUSLAR ÇALIŞMA OLUP, OLMADIĞI FAAL GAYRİFAAL İŞYERİ AÇIK KAPALI TESCİLLİ TESCİLSİZ İŞYERİ ORTAKLIK İSE ORTAKLARIN VERGİ KİMLİK NO (*) ADI SOYADI / UNVANI HİSSE ORANI F A A LİYET A DI NAKİL İSE GİDİLEN VERGİ DAİRESİ İŞYERİ TÜRÜ(V.U.K.Mad.156) İŞYERİ BÜYÜKLÜĞÜ m² İŞYERİ ADRESİNDE FAALİYET GÖSTEREN BAŞKA MÜKELLEF VAR İSE VERGİ KİMLİK NO (*) ADI SOYADI / UNVANI İŞLETME TA SF İYEDE İSE TA SF İYEYE GİRİŞ TA RİHİ GÜN AY YIL TASFİYE MEMURUNUN VERGİ KİMLİK NO (*) TASFİYE MEMURUNUN ADI SOYADI TASFİYE MEMURUNUN ADRESİ/TELEFONU İŞYERİNİN MÜLKİYET DURUMU MÜLK SAHİBİNİN ADI SOYADI (UNVANI) İŞYERİ EMLAK VERGİ DEĞERİ GAYRİSAFİ KİRA TUTARI (AYLIK) MÜLK SAHİBİNİN VERGİ KİMLİK NO (*) İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMESİ TARİHİ GAYRİSAFİ KİRA TUTARI (YILLIK) ŞUBE ADRESLERİ/DEPO/ŞANTİYE/ARDİYE V.B. ADRESLERİ GAYRİSAFİ KİRA TUTARI (AYLIK) İŞYERİNDE ÇALIŞAN İŞÇİ SAYISI KİRA SÖZLEŞMESİ TARİHİ GAYRİSAFİ KİRA TUTARI (YILLIK) Sıra No T.C. Kimlik No/ Sigorta Sicil No Adı Soyadı Baba Adı Ana Adı Doğum Yeri Tarihi İşe Giriş Tarihi Ücretin Şekli (Günlük, Haftalık, Aylık vb) Brüt Net Ücret İmza TESPİT EDİLEN DİĞER HUSUSLAR: Bu tutanak, / / günü saat, - 'de üç nüsha olarak düzenlenmiş, yapılan tespitlerin doğru olduğu taraflarca okunup anlaşıldıktan sonra, müştereken imzalanarak, bir nüshası mükellefe / işverene / işveren vekiline / aracıya / sigortalıyı devir alana verilmiştir. Bu Tutanakta yazılı bilgilerin doğru olduğunu beyan ve kabul ederim. MÜKELLEFİN/İŞVERENİN/İŞVEREN VEKİLİNİN/A RA CININ SİGORT A LIYI DEVİR A LA NIN A DI ve SOYA DI İMZA SI VE KA ŞESİ T A NIK VA RSA A DI ve SOYA DI İMZA SI DURUM T ESPİT İ YA PA NIN A DI ve SOYA DI İMZA SI ve KA ŞESİ

14 DÜZENLENECEK DURUM TESPİT TUTANAĞINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Tutanakların okunaklı yazılmasına özen gösterilmeli, yanlış yazımlarda tutanaklarda silinti kazıntı yapılmamalı, yanlış yazımın üstü okunacak bicimde çizilmeli ve doğrusu altına veya yanına (veya ayrı bir paragrafa) yazılarak paraflanmalı, sigortalı ve işveren beyanları ile ilgili düzeltmelerde ilgililerin de parafı alınmalıdır. Sigortalıların işe giriş tarihleri ve aldıkları ücretler aynı olsa bile alt alta yazımlarda denden işareti kullanılmamalı, işe giriş tarihleri ve ücretler her sigortalı için ayrı ayrı ve rakamla yazılmalıdır. Sigortalıların işe giriş tarihleri sadece yıl olarak yazılmamalı, gün, ay ve yılı da içermelidir.

15 YANLIŞ Sıra No T.C. Kimlik No/ Sigorta Sicil No Zekeriya Adı Soyadı Baba Adı Ana Adı Yeri Doğum Tarihi İşe Giriş Tarihi Namlı 2018 Ücretin Şekli (Günlük, Haftalık, Aylık vb) Aylık Brüt Net Ücret Asgari Ücret İmza Sıra No 2 3 T.C. Kimlik No/ Sigorta Sicil No Zekeriya Fatma Ahmet Adı Soyadı Baba Adı Ana Adı Yeri Doğum Tarihi İşe Giriş Tarihi Ücretin Şekli (Günlük, Haftalık, Aylık Namlı Aylık 2.029,50 Hacıoğlu Aylık " Yılmaz " Aylık 3.000,00 vb) Brüt Net Ücret İmza

16 DOĞRU Sıra No T.C. Kimlik No/ Sigorta Sicil No Adı Soyadı Baba Adı Ana Adı Yeri Doğum Tarihi İşe Giriş Tarihi Ücretin Şekli (Günlük, Haftalık, Aylık vb) Brüt Net Ücret İmza Zekeriya Namlı Aylık 2.029,50 Sıra No 2 3 T.C. Kimlik No/ Sigorta Sicil No Zekeriya Fatma Ahmet Adı Soyadı Baba Adı Ana Adı Yeri Tarihi İşe Giriş Tarihi Namlı Hacıoğlu Yılmaz Doğum Ücretin Şekli (Günlük, Haftalık, Aylık vb) Aylık A ylık Brüt Net Ücret 2.029,50 A ylık 2.029, ,00 İmza

17 Kayıt dışı çalıştığı tespit edilenler tutanağa kimlik bilgileriyle birlikte tek tek yazılır, En son aya ait APHB de ismi kayıtlı olup, fiilen çalıştığı görülen herhangi bir yakınması, şikayeti olmayan, en son bildirim tarihinden yerel denetim tarihine kadar kesintisiz çalıştıklarını beyan eden sigortalıların tutanağa sadece isimleri yazılır,

18 Sıra No 2 T.C. Kimlik No/ Sigorta Sicil No Zekeriya Fatma Hacıoğlu Adı Soyadı Baba Adı Ana Adı Yeri Doğum Tarihi İşe Giriş Tarihi Namlı Ücretin Brüt Net Ücret Şekli (Günlük, Haftalık, Aylık vb) Aylık 2.029,50 A ylık 2.029,50 İmza İşyerinde ayrıca Ahmet Yılmaz ve Mehmet Kaya' nın çalıştığı tespit edilmiş olup bu kişilerin isimleri 2017/12 inci aya ait APHB' de görülmüştür. Ahmet Yılmaz ve Mehmet Kaya Aralık 2017 ayından yerel denetim tarihine kadar kesintisiz olarak çalıştıklarını beyan etmişlerdir.

19 APHB de ismi kayıtlı olmakla birlikte işyerinde bulunmayan sigortalıların isimleri ve işyerinde bulunmama nedenleri tutanağa kaydedilir. ÖRNEK: İşveren Zekeriya Namlı, 2019/1 inci aya ait APHB de ismi kayıtlı Fatma Hacıoğlu nun izinli olduğu, Fatma Hacıoğlu nun ise hastaneye gittiği için işyerinde bulunmadığını beyan etmiştir. Yapılacak kontrollerde, sigortalı sayısının tek tek kimlik ibrazına uygun olmaması ve işyerinde mesai takibine ilişkin bir sistemin uygulanması halinde, bu sistem üzerinden (mümkünse anlık veya denetim gününe ait zaman diliminin en yakın saatine ait olmak üzere) alınacak kayıtlar kullanılır.

20 APHB de kayıtlı olup işyerinde çalıştığı görülen sigortalıların sayısının tutanağa kaydedilemeyecek kadar çok olması durumunda; Sigortalıların toplam sayısı tutanağa yazılır, Örnek; Yukarıda isimleri yazılı kişiler dışında işyerinde 35 kişinin daha çalıştığı tespit edilmiş bu kişilerin isimleri 2019/1 inci aya ait APHB de görülmüştür. Çalıştığı tespit edilenlerin isimleri APHB de işlenir, işaretleme yapılan APHB işverene de imzalattırılarak işaretlenen sigortalı sayısı durum tespit tutanağında belirtilir. Örnek : İşyerinde toplam 30 kişinin çalıştığı tespit edilmiş olup, bu kişilerin isimleri tutanak eki 2019/1 inci aya ait APHB de görülmüş ve işaretlenmiştir.

21 İşyerinde bulunan herkesin işyeri çalışanı olmayabileceği göz önünde bulundurularak misafir, müşteri vb. olduğu tespit edilen kişilerin isimleri tutanağa yazılmaz. Ancak durum tespitinde işyerinde çalıştığı tespit edilip kendileri veya işveren tarafından misafir, müşteri vb. olduğu beyan edilen kişiler tek tek tutanağa kaydedilir ve buna ilişkin beyanları tutanağa yazılır. ÖRNEK : İşveren Ahmet YILMAZ, durum tespiti sırasında işyerinde diğer çalışanlarla aynı kıyafeti giyen ve yemek servisi yaparken görülen Zekeriya NAMLI nın işyerinde çalışmadığını, kendisini ziyaret için işyerine geldiğini beyan etmiştir.

22 Yine işyerinde çalıştığı tespit edilip kendileri ve ya işveren tarafından yardım amaçlı işyerinde bulunduğu beyan edilen kişilerin de isimleri tek tek tutanağa kaydedilir ve buna ilişkin beyanları tutanağa yazılır. ÖRNEK : İşveren Ahmet YILMAZ, işyerinde kasada çalıştığı görülen Zekeriya NAMLI nın işyerinde çalışmadığı, yaklaşık 1 haftadan beri yardım amaçlı işyerinde bulunduğunu beyan etmiştir. İşyerinde çalıştığı tespit edilip aday çırak, çırak, iş başı eğitim programı kursiyeri vb. oldukları beyan edilen kişiler durumlarının belgelerle kanıtlanması halinde tutanağa yazılmaz, aksi takdirde bu kişilerin isimleri beyanlarla birlikte tutanağa kaydedilir.

23 İMZADAN İMTİNA EDİLMESİ Düzenlenen tutanağı sigortalıların veya işverenin imzalamaktan kaçınması halinde bu durum tutanakta belirtilir. Örnek : İşyerinde çalıştığı tespit edilip verdiği bilgilerle tutanağa kaydedilen Zekeriya Namlı tutanağı imzalamaktan imtina etmiştir. İşveren Zekeriya NAMLI durum tespit tutanağını imzalamaktan imtina etmiştir.

24 Sahte İşyerleriyle ilgili örnek tutanak; Yapılan durum tespitinde işyeri adresi olarak gözüken yerin yaklaşık 5 m2 olduğu, 3 katlı binanın zemin katında bulunduğu, karşısında Namlı İş Merkezinin bulunduğu, en fazla 3 dikiş makinasının, masanın (vb) bulunabileceği tespit edilmiştir. Özel bina inşaatlarıyla ilgili örnek tutanak; Yapılan durum tespitinde binanın 2 kat olarak inşa edildiği, bodrumun bulunmadığı, birinci katının tamamen bittiği, ikinci katın ise sadece kaba inşaatının yapıldığı tespit edilmiştir.

25 HATIRLATMA! TUTANAĞA SOSYAL GÜVENLİK DENETMENİ KİMLİĞİ GÖSTERİLDİĞİ YAZILMALIDIR..

26 ADRESTE BAŞKA BİR İŞYERİNİN BULUNMASI Yerel denetim için gidilen adreste başka bir işyerinin faaliyette bulunduğunun tespiti halinde, denetim gerekçesi ile doğrudan bir ilgisi bulunmayan bu işyerlerinde yerel denetim yapılmaz. Yalnızca adreste bulunan işyerinin vergi levhası görülerek denetmenlerce kendi aralarında düzenlenecek tutanağa adreste faaliyette bulunan işyerine ilişkin temel bilgiler kaydedilir. Gerekirse adreste bulunanların, denetime konu işyerine ilişkin bilgileri alınır. ÖRNEK: İşyerinde bulunan vergi levhasından işyerinin Zekeriya Namlı adına faaliyet gösterdiği tespit edilmiştir. Zekeriya NAMLI, Fatma Hacıoğlu nun kendinden önce mevcut adreste faaliyet gösterdiğini fakat yaklaşık 6 ay önce işyerini kapattığını beyan etmiştir.

27 DENETİMİ ENGELLEME İşveren, sigortalı veya işle ilgili diğer kişiler tarafından denetimin tam ve eksiksiz olarak yapılmasının engellenmesidir. ENGELLEME HALLERİ İşyerine veya eklentilerine girişin engellenmesi Söz ve eylem ile çalışan kişilerin kimlik tespiti yapılamadan işyerini terk ettirilmesi Kimlik beyanı vermesinin engellenmesi Kimlik beyanından kaçınılması Fiziksel sürtüşme, darp denetimi engelleme olarak nitelendirilir.