(23/2/2001 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.)

Transkript

1 7.4. VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSALARI GENEL DÜZENLEMELER VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSALARININ KURULUŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK (23/2/2001 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.) Yönetmelik değişikliklerine ilişkin liste: 1- (2/3/2001 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmeliğe Geçici Bir Madde Eklenmesine Dair Yönetmelik yayımlanmıştır.) 2- (12/4/2003 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır.) 3- (27/3/2004 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de; Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır.) 4- (5/2/2005 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de; Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır.) 5- (9/7/2008 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de; Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır.) 6- (21/8/2009 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de; Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır.) 7- (13/11/2009 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de; Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır.) 8- (15/6/2010 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de; Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır.) 9- (2/10/2010 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de; Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır.) Yürürlükten kaldırılan Yönetmelik: (23/7/1995 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Genel Yönetmelik 23/2/2001 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan aşağıda metni yeralan Yönetmelik ile yürürlükten kaldırılmıştır.) BİRİNCİ KISIM GENEL HÜKÜMLER Amaç ve Dayanak Madde 1 Bu Yönetmeliğin amacı, 15/12/1999 tarihli ve 4487 sayılı Kanunla değişik 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 40 ıncı maddesi uyarınca, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin güven ve istikrar içinde işlem görmesini sağlamak üzere vadeli işlem ve opsiyon borsalarının kuruluş, teşkilat, faaliyet, denetim, üyelik ilke ve esaslarını düzenlemektir. 2010/5 7. Bölüm 251

2 Kapsam Madde 2 Bu Yönetmelik, münhasıran ekonomik ve finansal göstergelere sermaye piyasası araçlarına, mala, kıymetli madenlere ve dövize dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile her türlü türev araçlardan oluşan sermaye piyasası araçlarının işlem göreceği vadeli işlem ve opsiyon borsalarını kapsar. Tanım ve Kısaltmalar Madde 3 Bu Yönetmelikte geçen; İlgili Bakan ve İlgili Bakanlık : Sermaye Piyasası Kurulunun ilgili olduğu Bakanı ve Bakanlığı, SPK Borsa : Sermaye Piyasası Kurulunu, : Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile her türlü türev araçtan oluşan sermaye piyasası araçlarının güven ve istikrar içinde, serbest rekabet şartlar altında kolayca alınıp satılabilmesini sağlamak ve oluşan fiyatları tespit ve ilan etmekle yetkili olarak anonim şirket şeklinde kurulan vadeli işlem ve opsiyon borsalarını, Borsa Yönetmeliği : Vadeli işlem ve opsiyon borsalarının işleyiş esaslarını düzenleyen ve bu Yönetmelik çerçevesinde borsa tarafından hazırlanarak, SPK nın görüşü üzerine İlgili Bakanlık tarafından onaylanan Yönetmeliği, Borsa Üyesi Vadeli İşlem Sözleşmesi Opsiyon Sözleşmesi ifade eder. : SPK dan türev araçların alım satımının yapılmasına aracılık yetki belgesi almış ve ilgili borsa mevzuatına göre üyeliğe kabul edilmiş kuruluşları, : Belirli bir vadede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli madeni ve dövizi alma veya satma yükümlülüğü veren sözleşmeyi, : Opsiyonu alan tarafa belirli bir vadede veya belirli bir vadeye kadar, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli madeni ve dövizi alma veya satma hakkı veren, satan tarafı ise yükümlü kılan sözleşmeyi, Kuruluş Madde 4 Borsalar, SPK nın teklifi ve İlgili Bakanın önerisi üzerine Bakanlar Kurulunun onayı ile kurulur. Kuruluş Şartları Madde 5 Borsaların kuruluşuna izin verilebilmesi için; a) Ekonomik durum ve gelişmelerin uygun olması, b) Borsada işlem görecek vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerine ilişkin piyasa yapısının ve beklenen işlem hacminin mevcut bir borsadan ayrı olarak borsa kurulmasını gerektirecek nitelik ve düzeyde olması, c) Borsaların çalışma esas ve kurallarının SPK tarafından yapılan düzenlemelere ve alınan kararlara uygun olması, d) Anonim şirket şeklinde esas sözleşmesinin hazırlanması, e) Hisse senetlerinin tamamının nama yazılı olması, f) Sermayelerinin SPK tarafından belirlenen miktardan az olmaması, gerekir Bölüm

3 Kurucuların, Ortakların, Yönetim Kurulu Üyelerinin, Denetçilerin ve Personelin Sahip Olmaları Gereken Şartlar Madde 6 Borsaların kurucularının, ortaklarının, yönetim kurulu üyelerinin, denetçilerinin ve personelinin; a) (Değişik: 2/10/2010 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile)(*) Sermaye piyasası mevzuatı, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu, ödünç para verme işleri hakkında mevzuata aykırılıktan dolayı hükümlülüklerinin bulunmaması, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkum olmamaları ve/veya zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı suçları ile Türk Ceza Kanununun 282 nci maddesinde düzenlenen suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama ve 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 8 inci maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen terörün finansmanı suçlarından dolayı hüküm giymemiş olmaları, b) Kurucuların borsa kurucusu veya ortağı olmanın gerektirdiği mali güç ve itibara sahip bulunmaları, c) Kamu tüzel kişileri hariç tüzel kişi ortakların bağımsız denetim kuruluşlarınca onaylı son bir yıla ait bilânço, gelir tablosu ve varsa ek mali tablolarını sunmaları, d) Kendileri veya sınırsız sorumlu oldukları kuruluşlar hakkında iflas kararı verilmemiş ve konkordato ilan edilmemiş olduğuna dair noterce tasdikli beyanda bulunmaları, e) Ödeme Güçlüğü Içinde Bulunan Bankerlerin İşlemleri Hakkında 35 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve eklerine göre kendileri veya ortağı olduğu kuruluşlar hakkında tasfiye kararı verilmediğini, Hazine Müsteşarlığı veya Tasarrufları Koruma Fonu Başkanlığından alınacak belge ile tevsik etmeleri, f) Faaliyet yetki belgelerinden biri veya birden fazlası iptal edilmiş yahut vadeli işlem ve opsiyon borsaları ile menkul kıymetler ve kıymetli madenler borsaları üyeliğinden sürekli olarak çıkarılmış kuruluşlarda, bu müeyyideyi gerektiren olayda sorumluluğu bulunan kişilerden olmadıklarını noterce tasdikli beyan ile ispat etmeleri, g) Yabancı kurucu ve ortaklar için uygun olduğu ölçüde Türk gerçek ve tüzel kişiler için aranan şartların taşındığına dair bulundukları ülke yetkili makamlarınca onanmış bilgi ve belgelerin noterce tasdikli çevirilerinin veya geçerliliği kanun veya uluslararası sözleşmelerle kabul edilen şekilde sunulması, zorunludur. (Ek cümle: 15/6/2010 TARİHLİ VE SAYILI Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile) Şu kadar ki bu fıkranın (a) bendinde belirtilen kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkum olmamak şartı yönetim kurulu üyeleri, genel müdür ve genel müdür yardımcıları için bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkum olmamak şeklinde aranır. Borsaların sermayesinin % 5 ine veya daha fazlasına doğrudan veya dolaylı sahip gerçek kişi ortaklarının da bu maddede belirtilen şartları taşımaları gerekir. (Ek fıkra: 21/8/2009 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile) Görev yapmaları için gerekli şartlardan birinin taşınmadığının sonradan tespiti veya ortaya çıkması halinde ilgili Borsa personeli görevden alınır. Yönetim ve denetleme kurulu üyelerinin görevden alınması SPK ca yapılır. (*) (a) bendi daha önce 13/11/2009 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile değiştirilmiştir. 2010/5 7. Bölüm 253

4 (Ek fıkra: 21/8/2009 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile) Kurucular, ortaklar, yönetim ve denetleme kurulu üyeleri ile personel, bu şartlarla ilgili durumlarında değişiklik meydana gelmesi halinde, durumu ivedilikle borsaya bildirmekle yükümlüdürler. Kurucular, ortaklar, yönetim ve denetleme kurulu üyelerinin durumları borsa tarafından gerekli bilgi ve belgelerle birlikte SPK ya derhal bildirilir. Genel müdürle ilgili olarak ortaya çıkacak durumlarda sorumluluk yönetim kuruluna aittir. Kuruluş İşlemleri Madde 7 Kurucular, kuruluş şartlarına uygun olarak hazırlayacakları esas sözleşme ve 5 ve 6 ncı maddelerde öngörülen belgelerle birlikte SPK ya başvuruda bulunurlar. 4 üncü madde uyarınca borsanın kuruluş onayının alınmasını takiben, kuruluş işlemlerinin Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde tamamlanması için Sanayi ve Ticaret Bakanlığına başvuruda bulunulur. Esas sözleşmede yapılacak değişiklikler ile pay devirleri SPK nın iznine tabidir. Pay devirlerinde, payları devralacak gerçek ve tüzel kişilerin 6 ncı maddede sayılan şartları taşımaları zorunludur. Faaliyete Geçme Madde 8 Kuruluşuna karar verilen borsanın 4 üncü madde çerçevesinde kuruluş onayının alınmasını takiben en geç bir yıl içinde, SPK ya faaliyet izni almak üzere başvurması şarttır. Sözkonusu süre içinde SPK ya başvurmayan veya başvurusunun sonucunda kendilerine faaliyet izni verilmesi uygun görülmeyen kuruluşun izin alma hakkı düşer. Bu süre gerektiğinde SPK tarafından bir yıl uzatılabilir. Faaliyet izninin verilebilmesi için, borsada SPK tarafından yapılan düzenlemelere uygun muhasebe kayıt, bilgi ve belge sistemi ile düzenli iş akışı ve haberleşmeyi sağlayacak yeterli bir organizasyonun kurulmuş, teknik donanımın sağlanmış, iç kontrolteftiş, denetim ve gözetim sisteminin oluşturulmuş ve borsa bünyesinde bulunacak bütün varlıkların asgari yangın ve hırsızlık rizikolarına karşı sigorta yaptırmak dahil gerekli güvenlik önlemlerinin alınmış olması gerekir. Borsaların, faaliyet izninin verilmesinden itibaren bir yıl içinde faaliyete geçmesi gerekir. Zorunlu hallerde SPK bu süreyi bir yıl uzatabilir. Bu sürede faaliyete geçmeyen borsanın faaliyet izni kaldırılır. Bu durumda, borsaların tasfiye yoluyla tüzel kişiliklerini sona erdirmeleri veya en geç üç ay içinde esas sözleşmelerindeki ticaret unvanı, amaç ve faaliyet konularına ilişkin hükümlerini değiştirmeleri zorunludur. Kuruluş ve faaliyet izni alınmasına ilişkin olarak öngörülen şartlardan herhangi birini kaybedilmesi üzerine, SPK'ca verilecek süre içerisinde sözkonusu şartların sağlanmaması halinde, borsaların faaliyetleri 4 üncü madde hükmü çerçevesinde geçici veya sürekli olarak durdurulabilir. Yabancı Borsalarla İşbirliği Madde 9 Borsaların birbirlerinin işlem sistemlerinde tek taraflı veya karşılıklı olarak işlem yapılmasına ve/veya sözleşmelerinin belirtilen yerlerde işlem görmesine ilişkin yabancı borsalarla yaptıkları anlaşmalar SPK'nın onayı çerçevesinde hüküm ifade eder. İKİNCİ KISIM BORSA ORGANLARI, KOMİTELER VE BORSA PERSONELİ BİRİNCİ BÖLÜM GENEL KURUL Bölüm

5 Yapısı Madde 10 Borsanın üst karar organı olan genel kurul, pay sahiplerinden oluşur. Görev ve Yetkileri Madde 11 Genel kurulun görev ve yetkileri şunlardır: a) Borsanın genel politikasını belirlemek ve yönetim kuruluna yetki tanınan haller dışında yönetime ilişkin kararlar almak, yetkili mercilere teklifte bulunmak, b) Yönetim kurulu üyelerini seçmek, ücretlerini belirlemek ve ibra etmek, ibra edilmeyen yönetim kurulu üyeleri ile denetçiler hakkında yapılacak işlemleri ve bunların göreve devam edip etmeyeceklerini karara bağlamak, seçimi genel kurula ait olan komitelerin üyelerini seçmek ve gerektiğinde görevlerine son vermek, c) Denetleme kurulu üyelerini seçmek veya değiştirmek, d) Yönetim kurulu tarafından hazırlanan yıllık faaliyet raporu ile denetleme kurulu raporunu inceleyip karara bağlamak, e) Borsanın bilançosunu ve gelir-gider hesaplarını inceleyerek karara bağlamak ve kesin hesabı onaylamak, f) Yönetim kurulu tarafından hazırlanan bütçe ve personel kadrosunu kesinleştirmek, g) Gündemde yer alan diğer hususları görüşüp karara bağlamak, h) Mevzuatla kendisine bırakılmış diğer görevleri yerine getirmek. Davet ve Gündem Madde 12 Genel kurul; her yılın ilk üç ayı içinde yönetim kurulunun belirleyeceği bir tarihte olağan olarak toplanır. Genel kurul gerekli hallerde, Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde yönetim kurulunun, denetleme kurulunun veya azınlığın ya da gerektiğinde SPK'nın daveti üzerine olağanüstü olarak da toplanır. Genel kurulun gündemi, yönetim kurulunca hazırlanarak ilan edilir. Gündem ve davet mektubu, pay sahiplerine ve SPK'ya toplantı tarihinden itibaren en az 30 gün önce taahhütlü olarak gönderilir. SPK temsilcisi, oy hakkı olmaksızın genel kurula katılabilir. Toplantı Nisabı ve Kararlar Madde 13 Genel kurul toplantı ve karar nisabında Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümleri uygulanır. Oylar, katılanların kararı gereğince yazılı veya iş'ari usule göre kullanılır. Genel kurulda verilen kararlar, yapılan seçimlerin sonuçları ve ortakların beyanları bir tutanağa geçirilir. (Değişik: 21/8/2009 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile)(*) Genel kurul tutanakları, başkanlık divanı tarafından imzalandıktan sonra, izleyen ilk iş günü SPK'ya gönderilir. Yönetim kurulu üyeleri ve denetleme kurulu üyelerinin seçimine ilişkin kararlar SPK'nın onayı ile, bu onayın gecikmesi halinde ise kararların SPK ya ulaşmasını izleyen 30 uncu iş günü sonunda yürürlüğe girer. SPK ca söz konusu genel kurul kararlarına ilişkin olarak, eksik bilgi ve belgelerin tamamlanması veya ilave bilgi ve belge istenmesi halinde 30 iş günlük bu süre söz konusu bilgi ve belgelerin SPK ya ulaşmasını izleyen iş gününden itibaren yeniden başlar. Kararın tümünün veya bazı maddelerinin onaylanmaması, genel kurulun yeniden kararını gerektiriyorsa, bu takdirde genel kurul, gerekliliğin belirlendiği tarihten itibaren, SPK tarafından 15 iş günü içinde olağanüstü toplantıya çağrılır. Çağrı mektuplarıyla birlikte SPK'nın onaylamama gerekçeleri de pay sahiplerine bildirilir. (*) 13 inci maddenin dördüncü fıkrası daha önce 5/2/2005 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile değiştirlmiştir. 2009/4 7. Bölüm 255

6 İKİNCİ BÖLÜM YÖNETİM KURULU Yapısı Madde 14 (Değişik birinci fıkra: 21/8/2009 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile)(*) Genel kurul tarafından en az 5, en fazla 11 kişiden oluşan bir yönetim kurulu seçilir. Genel kurul, ayrıca yönetim kurulu üyeliğinin süresi dolmadan herhangi bir nedenle boşalması halinde yerine geçtiği üyenin görev süresini tamamlamak üzere yönetim kurulu üyeliğine seçilen her üye için birer tane de yedek üye seçer. Genel müdür yönetim kurulu üyesidir ve yönetim kurulu üyeliği genel kurulun onayına sunulur. Yönetim kurulu üyelerinin yüksek öğrenim kurumlarından mezun olmaları ve mali piyasalar veya vadeli işlem ve opsiyon işlemlerine konu teşkil eden piyasalar hakkında bilgi ve bu alanlarda en az 5 yıl mesleki tecrübe sahibi bulunmaları gerekir. (Değişik: 21/8/2009 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile) Yönetim kurulu üyeleri 2 yıl için seçilirler. Süresi biten üyenin tekrar seçilmesi mümkündür. Süresi bitmeden yönetim kurulu üyeliğinin sona ermesi ve yedek üyenin de bulunmaması halinde yönetim kurulu tarafından yapılacak ilk genel kurula kadar görev yapmak üzere Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde yeni üye seçilir. Buna ilişkin yönetim kurulu kararı alındığı tarihten itibaren 5 iş günü içerisinde yönetim kurulu üyeliğine seçilen kişinin bu maddede ve 6 ncı maddede sayılan şartları taşıdığına dair belgeler ile birlikte SPK nın onayına sunulur. Görev ve Yetkileri Madde 15 Yönetim kurulu; a) Borsa tarafından hazırlanması gereken yönetmelikleri karara bağlamak, b) Borsa üyelik başvurularını karara bağlamak ve gerektiğinde borsa üyelerinin üyelikten geçici veya sürekli çıkarılmasına karar vermek, c) Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin, SPK tarafından yapılan düzenlemeler çerçevesinde borsada işlem görmesi, işlemlerinin duruldurulması ve işlemden kaldırılması esaslarını belirlemek, d) Borsada işlemlerin mevzuata ve kurallara uygun olarak düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak, e) (Ek bend: 9/7/2008 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile)(**) Bu Yönetmelikte belirtilen gözetim sistemini kurmak f) Yönetmeliklerle belirlenmiş veya ihtiyaç duyulabilecek komiteleri kurarak, üyelerini seçmek ve çalışma esaslarını düzenlemek, g) Yabancı borsa veya kuruluşlarla işbirliği anlaşmaları yapmak, h) Borsada düzeni ve dürüstlüğü bozanlar hakkında disiplin cezası vermek, i) Borsa bültenini çıkarmak, borsa tarafından açıklanması gereken bilgilerin ve borsada teşekkül eden fiyatların düzenli olarak yayınlanmasını sağlamak, j) Borsanın bütçesini, gelir ve giderlere ilişkin kesin hesabını ve yıllık faaliyet raporunu görüşüp karara bağlamak ve genel kurula sunmak, k) Borsanın personele ilişkin kadrosunu hazırlayarak genel kurula sunmak, l) Borsa gelir kalemlerinin miktar ve oranları ile bunların tahsil zaman ve şekillerini tespit etmek, m) Borsa adına imzaya yetkili olanları ve yetki sınırlarını belirlemek, (*) 14 inci maddenin birinci fıkrası daha önce 5/2/2005 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile değiştirlmiştir. (**) 15 inci maddeye 9/7/2008 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile e bendi eklenmiş, mevcut bentler buna göre teselsül ettirilmiştir Bölüm

7 n) Her türlü personel atamalarını yapmak ve bu atama yetkisini, gerektiğinde yönetim kurulu başkanına devretmek, o) Mevzuatla verilen sair görevleri yerine getirmek, ile görevli ve yetkilidir. Toplantı ve Karar Nisabı Madde 16 Yönetim kurulu, yönetim kurulu başkanının daveti üzerine ayda en az bir defa üye tam sayısının salt çoğunluğunun hazır bulunması ile toplanır. Denetçiler, oy hakkı olmaksızın yönetim kurulu toplantılarına katılabilirler. Kararlar, üye tamsayısının salt çoğunluğu ile alınır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DENETLEME KURULU Yapısı Madde 17 (Değişik: 21/8/2009 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile) Borsanın hesap ve işlemleri pay sahiplerinin göstereceği gerçek kişi adaylar arasından genel kurulca seçilen ve en az 2 kişiden oluşan denetleme kurulu tarafından denetlenir. Genel kurul ayrıca denetleme kurulu üyeliğinin süresi dolmadan herhangi bir nedenle boşalması halinde yerine geçtiği üyenin görev süresini tamamlamak üzere denetleme kurulu üyeliğine seçilen her üye için birer tane de yedek denetçi seçer. Denetleme kurulu üyelerinin yüksek öğrenim kurumlarından mezun olmaları ve mali piyasalar veya vadeli işlem ve opsiyon işlemlerine konu teşkil eden piyasalar hakkında en az 5 yıl mesleki tecrübeye sahip bulunmaları gerekir. Denetleme kurulu üyelerinin görev süresi 2 yıldır. Aynı kişinin yeniden denetçi seçilmesi mümkündür. Süresi bitmeden denetleme kurulu üyeliğinin sona ermesi ve yedek üyenin de bulunmaması halinde yapılacak ilk genel kurula kadar görev yapmak üzere Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde yeni üye seçilir. Bu şekilde belirlenen denetçinin denetleme kurulu üyeliği 5 iş günü içerisinde bu maddede ve 6 ncı maddede sayılan şartları taşıdığına dair belgeler ile birlikte SPK nın onayına sunulur. Görev ve Yetkileri Madde 18 Denetçiler, borsanın hesap ve işlemlerini mevzuat ve genel kurul kararları çerçevesinde denetlemekle görevli ve yükümlüdürler. Denetçiler yönetime müdahale edemezler, ancak görüşlerini yazılı olarak yönetim kuruluna ve aynı zamanda SPK'ya bildirirler. Yönetim kuruluna bildirilen hususlarda yönetim kurulu gerekli tedbirleri alır. Borsa, denetçilerin talep edeceği bütün bilgi ve belgeleri vermekle yükümlüdür. Denetçiler, her yıl sonunda borsanın işlem ve hesapları hakkında hazırlayacakları raporu genel kurula sunarlar. Denetçiler, gerekli gördükleri takdirde ara raporlar hazırlayıp görüşlerini yönetim kuruluna, genel kurula ve SPK'ya bildirirler. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KOMİTELER, GENEL MÜDÜR VE BORSA PERSONELİ Komiteler Madde 19 Borsada, bu Yönetmelik ile yönetim kuruluna verilen görevlerin yerine getirilmesinde, yönetim kuruluna yardımcı olmak üzere işin niteliğinin gerektirdiği sayıda komite kurulur. Komitelerin kurulmasına, üyelerinin seçilmesine, çalışma usul ve esaslarına ilişkin ilkeler borsa yönetmeliğinde gösterilir. 2009/4 7. Bölüm 256/1

8 Genel Müdür Madde 20 Borsa, yönetim kurulunca alınan kararlar çerçevesinde genel müdür tarafından idare ve temsil olunur. Genel müdürün hukuk, iktisat, maliye, bankacılık, işletmecilik, kamu yönetimi, uluslararası ilişkiler, mühendislik ve dengi dallarda en az dört yıllık lisans düzeyinde öğrenim yapmış olması ve mali piyasalarla ilgili en az 10 yıl mesleki tecrübeye sahip bulunması gerekir. 256/2 7. Bölüm

9 Genel müdürlüğe atanacakların bu maddenin ikinci fıkrasında ve 6 ncı maddede aranan şartları taşıdıklarını gösteren belgelerle birlikte SPK'ya bildirilmesi şarttır. Genel müdürün atanması, SPK tarafından bildirimin alındığı tarihten itibaren 15 işgünü içinde olumsuz bir görüş bildirilmediği takdirde yapılabilir. Herhangi bir nedenle görevden ayrılan genel müdürün, görevden ayrılma nedenleri borsa ve görevden ayrılan tarafından, ayrılış tarihinden itibaren 7 işgünü içinde SPK'ya bildirilir. Borsa Personeli Madde 21 Borsa yöneticilerinin ve ihtisas personelinin yüksek öğrenim kurumlarından mezun olmaları gerekir. Borsa personeli borsa üyeleriyle doğrudan veya dolaylı olarak herhangi bir menfaat ilişkisi kuramaz, özel bir kanuna dayanmadıkça resmi veya özel hiçbir görev alamaz, ticaretle uğraşamaz, borsada işlem yapan ya da borsa ile doğrudan ya da dolaylı ilişkisi olan ortaklıklarda pay sahibi olamaz, borsada vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin alım satımı amacıyla emir veremez. Hayır dernekleri ile amacı sosyal yardım ve eğitim işlerine yönelmiş vakıflardaki görevler ve kar amacı gütmeyen kooperatif ortaklığı bu hükmün dışındadır. Bu fıkra hükmüne aykırı hareket eden personelin görevine son verilir. Borsa personelinde aranacak şartlar ile personelin görev, yetki ve sorumlulukları ve çalışma usul ve esasları, borsa tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir. ÜÇÜNCÜ KISIM BORSA ÜYELERİNE İLİŞKİN ESASLAR Borsa Üyeleri Madde 22 Borsaya SPK tarafından yapılan düzenlemeler çerçevesinde türev araçların alım satımının yapılmasına aracılık yetki belgesi alanlar ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası üye olabilir. SPK, borsa üyelerinin sayısını toplam olarak veya gruplar itibariyle sınırlandırabilir. Borsa üyelerinin üyeliğe giriş, çalışma ve üyeliğin sona erme esasları ile mali yükümlülükleri ve diğer hususlar borsa yönetmeliği ile düzenlenir. Üye Temsilci ve Temsilci Yardımcıları Madde 23 Borsa üyeleri, noterden onaylı, temsil yetkisini içeren temsil belgeleri düzenleyerek, kendilerini borsada temsil edecek olanları borsaya bildirirler. Üye temsilcileri ve temsilci yardımcılarının nitelikleri borsa yönetmeliği ile düzenlenir. Borsa üyeleri azami sınırı yönetim kurulunca belirlenen sayıda üye temsilci ve temsilci yardımcısı bulundurabilirler. Üyelik Teminatı Madde 24 Borsa üyeleri, borsa işlemleri dolayısıyla müşterilerine, diğer borsa üyelerine ve borsaya verebilecekleri zararlara karşılık olmak üzere, nakit veya her an paraya çevrilebilir devlet iç borçlanma senedi ya da vadesiz ve kayıtsız şartsız ödeme taahhüdünü içeren banka teminat mektubu şeklinde teminat yatırmak zorundadırlar. Yatırılacak teminatın miktarı, borsadaki iş hacmi dikkate alınarak yönetim kurulunun teklifi üzerine SPK tarafından belirlenir. Borsa üyeleri, teminat vermeksizin işlem yapamazlar. Teminatların tahsili, eksik kalan kısmının tamamlanması ve kullanılma esasları ile borsa üyeliğinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde üyelik teminatının geri verilme zamanı ve şartları ile diğer hususlar borsa yönetmeliğinde gösterilir. 2008/4 7. Bölüm 257

10 Zararların Karşılanması Madde 25 Borsa üyelerinin müşterilerine, diğer borsa üyelerine veya borsaya verebilecekleri zararlar, sırasıyla; a) Borsa üyesi tarafından kabul edildiği, b) Borsaların yönetim kurulunca kararlaştırıldığı, c) Anlaşmazlık bir yargı organınca karara bağlandığı, takdirde, anlaşmaya varılan veya kararlaştırılan meblağın kendilerinden tahsili talep edilir, ödenmezse üyelik teminatından mahsup yapılarak ödenir. Kurtaj Madde 26 Borsa üyeleri borsada aracı olarak yaptıkları her işlem için, müşterilerinden kurtaj adı altında bir komisyon alırlar. Kurtaj tarifesi, yönetim kurulu tarafından belirlenir ve SPK tarafından onaylanır. Borsa Payı Madde 27 Borsa tarafından, borsa üyelerince gerçekleştirilen işlemler üzerinden; borsa üyesi, işlem ve sözleşme türü bazında yönetim kurulu tarafından belirlenen ve SPK tarafından onaylanan miktar veya oranda borsa payı alınır. DÖRDÜNCÜ KISIM İŞLEM VE TAKAS ESASLARI Sözleşmelerin İhdası Madde 28 Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin özellikleri, sözleşmeye dayanak teşkil eden varlığın niteliğine göre, yönetim kurulu tarafından belirlenip SPK tarafından onaylanır. Yönetim kurulunun bu konudaki kararları ve değişiklikleri borsa bülteninde duyurulur. Diğer türev araçlardan hangilerinin borsada işlem göreceğine SPK karar verir. Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde bulunacak asgari unsurlar borsa yönetmeliğinde düzenlenir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası görev alanına giren varlıkların ihdası halinde bu Bankanın görüşü alınır. Herhangi bir işlem gününde bir vadeye ya da sözleşme türünün tüm vadelerine ait işlemler, borsa yönetmeliğinde belirtilen nedenlerle yönetim kurulu kararıyla durdurulabilir ve işlemlerin tekrar başlaması yönetim kurulu kararıyla olur. Bu yetki, piyasa etkinliğinin korunması amacıyla borsanın ilgili birimlerine devredilebilir. İşlem Yöntemi Madde 29 Borsada işlemler, borsanın gözetiminde ve rekabet koşulları altında yönetim kurulu tarafından belirlenip SPK tarafından onaylanan işlem yöntemine uygun olarak gerçekleştirilir. İşlem Esasları ve İşlemlerin Gözetimi (*) Madde 30 Müşteri emirlerinin asgari unsurları, türleri, geçerlilik süresi, borsaya iletilmesi, alım satım tekliflerinin verilmesi, eşleştirilmesi, kaydedilmesi, hesapların güncelleştirilmesi, teminatların toplanması, uzlaşma fiyatının belirlenmesi, fiyatların ilanı, günlük fiyat hareket limitleri, piyasanın işleyişi, fiyat kotasyonu verilme şekli, borsa üyesinin ve müşterinin sorumlulukları, işlemlerin geçici olarak durdurulması, maddi hata ve rekabeti bozucu davranışlar sonucunda gerçekleştirilen işlemlerin iptali gibi hususlar borsa yönetmeliği ile düzenlenir. Borsaların serbest rekabet koşulları altında çalışması ve rekabetçi bir yapıya sahip olması açısından SPK, borsa düzenlemelerinde gerekli değişikliklerin yapılmasını borsalardan isteyebilir. (*)30 uncu maddenin başlığı; 9/7/2008 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile değiştirilmiş olup, değişiklik metne işlenmiştir Bölüm

11 (Ek fıkra: 9/7/2008 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile) Borsalar, işlemlerin açık, düzenli ve dürüst bir şekilde gerçekleşmesinin sağlanması ve buna ilişkin aykırılıklar ile Sermaye Piyasası Kanununa aykırılık oluşturacak şekilde gerçekleştirilen borsa işlemlerinin tespit edilmesi amacıyla bünyelerinde gerekli gözetim sistemini kurarlar. Borsalar kendisine gözetim konusunda SPK ca verilecek görevleri yerine getirirler. (Ek fıkra: 9/7/2008 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile) Borsalarda işlem gören sermaye piyasası araçları veya bu sermaye piyasası araçlarının dayanağını oluşturduğu varlıkların Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca kurulmuş diğer borsa ve teşkilatlanmış piyasalarda işlem görmesi halinde borsalar, diğer borsa ve teşkilatlanmış piyasalarda oluşturulan gözetim sistemlerinin etkin bir şekilde çalışması için veri ve bilgi akışı konusunda gerekli desteği verir ve işbirliği yapar. 2008/4 7. Bölüm 258/1

12 DİKKAT: BU SAYFA BİLİNÇLİ OLARAK BOŞ BIRAKILMIŞTIR. 258/2 7. Bölüm

13 Uzun Pozisyon Madde 31 Vadeli işlem ve opsiyon işlemlerinde uzun pozisyon, sözleşme türüne göre şunları ifade eder: a) Vadeli işlem sözleşmelerine ilişkin işlemlerde uzun pozisyon sahibi, sözleşmenin vadesi geldiğinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktarda satın almak ya da nakdi uzlaşmayı sağlamakla yükümlüdür. b) Opsiyon sözleşmelerinde; 1) Alım opsiyonuna ilişkin uzun pozisyon sahibi, sözleşmenin vadesinde veya vadeye kadar olan süre içinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı, sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktarda satın almak ya da nakdi uzlaşmada bulunmak hakkına sahiptir. 2) Satım opsiyonuna ilişkin uzun pozisyon sahibi, sözleşmenin vadesinde veya vadeye kadar olan süre içinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı, sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktardan satmak ya da nakdi uzlaşmada bulunmak hakkına sahiptir. Kısa Pozisyon Madde 32 Vadeli işlem ve opsiyon işlemlerinde kısa pozisyon, sözleşme türüne göre şunları ifade eder: a) Vadeli işlem sözleşmelerine ilişkin işlemlerde kısa pozisyon sahibi, sözleşmenin vadesi geldiğinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktardan satmak ya da nakdi uzlaşmayı sağlamakla yükümlüdür. b) Opsiyon sözleşmelerinde; 1) Alım opsiyonuna ilişkin kısa pozisyon, sahibi, sözleşmenin vadesinde veya vadeye kadar olan süre içinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı, sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirlenen miktardan satmak ya da nakdi uzlaşmayı sağlamakla yükümlüdür. 2) Satım opsiyonuna ilişkin kısa pozisyon sahibi, sözleşmenin vadesinde veya vadeye kadar olan süre içinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı, sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktardan satın almak ya da nakdi uzlaşmayı sağlamakla yükümlüdür. Ters İşlem (Pozisyon Kapatma) Madde 33 Vadeli işlem sözleşmelerinde ters işlem; aynı özelliklere sahip sözleşme bazında olmak kaydıyla, sözkonusu sözleşmenin işlem gördüğü piyasadaki son işlem gününe kadar uzun pozisyon karşısında kısa pozisyon, kısa pozisyon karşısında ise uzun pozisyon alınarak, pozisyonun tasfiyesidir. Opsiyon sözleşmelerinde ters işlem, aynı özelliklere sahip sözleşme türü bazında olmak kaydıyla, sözleşmenin işlem gördüğü piyasadaki son işlem gününe kadar; a) Alım (satım) opsiyonunda uzun pozisyon alındıysa, alım (satım) opsiyonunda kısa pozisyon alınarak, b) Alım (satım) opsiyonunda kısa pozisyon alındıysa, alım (satım) opsiyonunda uzun pozisyon alınarak, pozisyonun tasfiyesidir. Opsiyon Primi Madde 34 Opsiyon sözleşmesini alan taraf, opsiyon sözleşmesini satan tarafa, sözleşmede yer alan haklar karşılığında opsiyon primi öder. Kullanım Fiyatı Madde 35 Kullanım fiyatı, opsiyon sözleşmelerinde, sözleşmeye konu olan varlığın alım veya satım hakkının vade süresince veya vade sonunda kullanılabileceği fiyatı ifade eder. 7. Bölüm 259

14 Uzlaşma Fiyatı Madde 36 Uzlaşma fiyatı, yönetim kurulu tarafından sözleşme türü bazında belirlenen yöntem esas alınarak hesaplanır. Pozisyon Limitleri Madde 37 Her bir sözleşme, hesap ve/veya borsa üyesi bazında, tüm teslimat vadelerinde toplam olarak ve aynı sözleşme türü bazında çeşitli teslimat vadelerinde ara toplam olarak sahip olunabilecek azami pozisyon yönetim kurulu tarafından belirlenir. Yönetim kurulu, gerekli gördüğü hallerde pozisyon limitlerini belirleme yetkisini borsanın ilgili birimlerine devredebilir. Piyasa Yapıcılığı Madde 38 Piyasa yapıcılar, sorumlu oldukları her vadeli işlem ve opsiyon sözleşmesi için, yönetim kurulunca belirlenen yetkiler çerçevesinde, çift taraflı alış satış kotasyonu vermek ve bu kotasyonlar doğrultusunda işlem yapmak zorundadırlar. Piyasa yapıcılığı yapılacak sözleşmeler ile piyasa yapıcılarını belirlemeye yönetim kurulu yetkilidir. Piyasa yapıcılığına ilişkin şartlar borsa yönetmeliğinde düzenlenir. Takas Merkezi Madde 39 Takas merkezi, borsada alıcı karşısında satıcı, satıcı karşısında alıcı konumuna geçerek piyasa katılımcılarının hak ve yükümlülüklerini teminat altına alan, gerçekleşen işlemler sonucu oluşan ödeme ve teslimat yükümlülüklerinin zamanında yapılmasını sağlayan ve risklerin takibi, kontrolü ve teminatların tesisini sağlamakla görevli merkezdir. Takas merkezi, borsa bünyesinde oluşturulabileceği gibi, bir banka veya sadece takas işlemlerini yürüten bir takas kuruluşu da takas merkezi olarak görevlendirilebilir. Bu konuda düzenleme yapmaya ve karar vermeye ilgili borsanın görüşünü alarak SPK yetkilidir. Takas Üyeliği Madde 40 Takas üyeleri, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerine ilişkin işlemleri yerine getirmeyi, teyit etmeyi ve sona erdirmeyi taahhüt ederler. Takas üyeliği şartları ve yükümlülükleri takas merkezi tarafından düzenlenir. Takas Merkezi Ücretleri Madde 41 Vadeli işlem ve opsiyon sözleşme türü bazında takas işlemlerine uygulanacak ücret tarifesi, ilgili borsanın uygun görüşü alınarak takas merkezince belirlenir ve SPK'nın onayı ile yürürlüğe girer. Teminatlar Madde 42 Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde sözleşme hükümlerinin yerine getirilmesini sağlamak amacıyla borsa üyeleri, kendileri veya müşterileri adına açtıkları her pozisyon bazında gerçekleştirilen işlemler için bağlı bulundukları takas üyesi aracılığıyla teminat yatırmak zorundadırlar. Borsa üyesi, işlem, hesap ve sözleşme bazında değişik oranlarda teminat ve teminatlandırma yöntemleri uygulanması ile teminat olarak kabul edilebilecek kıymetler ve bunların temini, tahsili ve tamamlanma süresine ilişkin esaslar ilgili borsanın uygun görüşü alınarak takas merkezi tarafından belirlenir. Takas üyelerinin yükümlülüklerini yerine getirmemeleri dolayısıyla kullanılan teminatların yetersiz kalması halinde kalan kısmın garanti fonundan karşılanmasına ilişkin esaslar borsa yönetmeliğinde düzenlenir Bölüm

15 Başlangıç Teminatı Madde 43 Başlangıç teminatı, pozisyon açılırken, yatırılması zorunlu olan tutardır. Gün içinde tutulan pozisyonlar için de gerekli görülmesi durumunda başlangıç teminatı kısmen veya tamamen istenebilir. Sürdürme Teminatı Madde 44 Sürdürme teminatı, piyasadaki günlük fiyat hareketleri karşısında güncelleştirilen teminat tutarlarının koruması gereken alt düzeydir. Teminat hesapları, her gün uzlaşma fiyatına göre güncelleştirilir. Alınan pozisyon açısından vadeli işlem ve opsiyon işlemlerinde değer kaybı sözkonusu olduğunda, başlangıç teminatının sürdürme teminatına veya daha altına düşmesi durumunda tamamlama çağrısı yapılarak teminatın başlangıç teminatı seviyesine tamamlanması talep edilir. Asgari Teminat Madde 45 SPK, piyasa koşullarındaki gelişmeleri dikkate alarak, gerektiğinde başlangıç ve sürdürme teminat oranlarına ya da tutarlarına asgari bir sınır getirebilir. Bu durumda, borsa üyeleri, asgari düzeyde SPK tarafından belirlenen oran ve tutarı karşılayacak başlangıç ve sürdürme teminatını müşterilerinden talep etmek zorundadırlar. Garanti Fonu Madde 46 (Değişik: 27/3/2004 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile) Başlangıç ve sürdürme teminatı dışında, yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda kullanılmak amacıyla Garanti Fonu oluşturulur. Buna ilişkin esaslar Borsa Yönetmeliğinde düzenlenir. Fark İşlemleri Madde 47 Fark işlemleri, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin alım satımına ilişkin fiyat farklılıklarından kazanç elde etmek amacıyla, bir sözleşmenin alınması sırasında bir başka sözleşmenin satılması işlemidir. Bu işlem genellikle aynı varlığa ait farklı teslimat vadeleri arasında, varlıklar arasında veya borsalar arasında yapılır. Bu işlemler için farklı oranda teminat veya teminatlandırma yöntemi belirlenebilir. Ödeme ve Teslim Esasları Madde 48 Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde ödeme ve teslimat sürecinin tamamlanması ile temerrüt hali ve giderilmesi esasları borsa yönetmeliği ile düzenlenir. Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri fiziksel teslim veya nakdi uzlaşmaya tabidirler. Yönetim kurulu, yukarıda sayılanlara ek olarak sözleşmenin türüne göre farklı ödeme ve teslim esasları belirleyebilir. İşlem konusu vadeli işlem sözleşmeleri için fiziksel teslim şartı öngörülmüşse, alıcı taraf nakdi ödemekle satıcı taraf ise ilgili varlığı teslimle yükümlüdür. İşlem konusu opsiyon sözleşmeleri için fiziksel teslim şartı öngörülmüşse, alım opsiyonunda vadede veya vadeye kadar kalan süre içinde, alıcı tarafın talebi halinde, alıcı taraf nakdi ödemekle, satıcı taraf ise ilgili varlığı teslimle; satım opsiyonu için ise alıcı taraf ilgili varlığı teslimle, satıcı taraf ise nakdi ödemekle yükümlüdür. Nakdi uzlaşma, vade sonunda borsa tarafından ilan edilen uzlaşma fiyatı ile sözleşmenin alım ya da satım değeri arasındaki fark nedeniyle tarafların takas merkezine karşı nakit ödeme yapma yükümlülüğüne ya da nakit tahsil etme hakkına sahip olmaları esasına dayanır. 7. Bölüm 261

16 BEŞİNCİ KISIM ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER Gözetim ve Denetim Madde 49 Borsa ve takas merkezi ile borsa üyelerinin her türlü işlem, hesap, kayıt ve defterleri SPK'nın gözetim ve denetimine tabidir. Borsa ve takas merkezi ile borsa üyelerinin yetkilileri defter, belge ve kayıtlarını yetkili ve görevli denetim elemanlarına ibraz etmek ve istenen bilgileri vermek zorundadırlar. Borsa üyelerinin borsa ve takas işlemleriyle ilgili hesap ve işlemleri, borsanın yetkili elemanlarınca her zaman denetlenebilir. Borsa üyeleri, inceleme elemanlarına her türlü kolaylığı göstermek ve yardımda bulunmak, borsa faaliyetleriyle ilgili konularda borsa yetkililerince istenecek her türlü bilgiyi vermek zorundadırlar. Borsa üyeleri ilgili mevzuat çerçevesinde düzenlemeleri gerekli olan mali tablo ve raporlarını üyesi bulundukları borsa ve takas merkezine vermek zorundadırlar. Disiplin Cezaları Madde 50 Borsada düzeni veya dürüstlüğü bozan veya işlere hile karıştıran, işlerin açık, düzenli ve dürüst yürütülmesine ilişkin mevzuata ve kararlara aykırı hareket eden borsa üyeleri, üye temsilcileri ve temsilci yardımcıları hakkında uygulanacak disiplin cezaları ile disiplin cezalarının uygulanmasını gerektiren fiiller borsa yönetmeliğinde düzenlenir. Gelirler Madde 51 Borsaların gelirleri şunlardır: a) Borsa üyelerinden tahsil olunacak giriş aidatı, b) Borsa üyelerinden tahsil olunacak yıllık aidatlar, c) Disiplin cezası nedeniyle tahsil olunan paralar, d) Borsa payları, e) Borsa yönetim kurulunca belirlenecek sair aidat, ücret ve tarife payları, f) Sair gelir ve bağışlar. Bu maddede belirtilen gelir kalemlerinin, sair gelir ve bağışlar dışında kalanların miktar ve oranları ile bunların tahsil zaman ve şekilleri yönetim kurulunca belirlenir. Bu gelir kalemlerinden giriş aidatı ve borsa payı SPK onayı ile yürürlüğe girer. Bütçe ve Kesin Hesap Madde 52 Borsaların bütçe ve kesin hesabı, yönetim kurulunun teklifi üzerine genel kurulca onaylanır. Borsaların Faaliyetinin Geçici Olarak Durdurulması Madde 53 Borsalarda olağandışı menfi gelişmelerin olması halinde, ilgili borsaların faaliyetlerinin geçici olarak durdurulmasına karar verilebilir. Borsaların faaliyetlerinin beş güne kadar geçici olarak durdurulmasına karar almak yönetim kuruluna aittir. Yönetim Kurulunun talebi üzerine borsaların faaliyetlerinin bir aya kadar durdurulmasına karar almak SPK'nın yetkisindedir. SPK'nın talebi üzerine, borsaların faaliyetlerinin bir ay ve daha uzun süreli durdurulmasına karar almaya ilgili Bakan yetkilidir. Kar Dağıtımı Madde 54 Borsalar, yıllık karlarının % 20'sinden fazlasını dağıtamazlar Bölüm

17 Sır Saklama Yükümlülüğü Madde 55 Borsaların yönetim kurulu başkanı ve üyeleri, denetleme kurulu üyeleri, komitelerin üyeleri, yöneticileri ve tüm personeli sıfat ve görevleri dolayısıyla öğrendikleri; borsaya ve borsayla ilişkisi olan ortaklık, kurum ve diğer her türlü gerçek ve tüzel kişilere ait sırların gizliliğine uymak ve sırları kanunla görevli ve yetkili kılınmış kişi ve mercilerden başkasına herhangi bir suretle açıklamamak, kendilerinin veya üçüncü kişilerin yarar ve zararına kullanmamakla yükümlüdürler. Bu yükümlülük, ilgililerin borsadaki görevlerinden ayrılmalarından sonra da devam eder. Yürürlükten Kaldırılan Hükümler Madde 56 23/7/1995 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Genel Yönetmelik", 7/9/1995 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "İzmir Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası Yönetmeliği", 18/10/1996 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "İstanbul Altın Borsası Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası Yönetmeliği",29/1/1997 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Vadeli İşlemler Piyasası İşlem ve Üyeliğine İlişkin Yönetmelik" ve 29/1/1997 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Vadeli İşlemler Piyasası Takas Merkezi Üyeliği ve İşlemlerine İlişkin Yönetmelik" yürürlükten kaldırılmıştır. Geçici Madde 1 (Ek: 2/3/2001 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik ile) (*) Bu Yönetmeliğe göre kurulacak borsa faaliyete geçinceye kadar İstanbul Altın Borsası Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası bünyesinde yapılmakta olan işlemlere 18/10/1996 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İstanbul Altın Borsası Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası Yönetmeliği hükümlerine göre devam edilir. Yürürlük Madde 57 Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 58 Bu Yönetmeliği Sermaye Piyasası Kurulunun ilgili olduğu Bakan yürütür. ( * ) Geçici Madde 1 hükmü; 23/2/2001 tarihinden geçerli olmak üzere 2/3/2001 tarihinde yürürlüğe girer. 7. Bölüm 263

18 Bölüm