VALEH HACILARIN ARDINDAN

Transkript

1 VALEH HACILARIN ARDINDAN Dr. Semra ALYILMAZ Türk dünyasının bir dağı daha devrildi 23 Ocak 2010 tarihinde Dede Korkut Diyarı nı, Köroğlu nun Mekânı nı, Âşıkların, Ozanların Vatanı nı aydınlatan bir Yıldız kaydı dünyadan Bir köşe taşı daha düştü duvardan Gürcistan Türkleri nin önderi, Karapapak Türkleri nin lideri, âlim, şair, yazar, devlet adamı Valeh HACILAR ayrıldı aramızdan Gözlerde yaş, yüreklerde acı bırakarak yelken açtı sonsuzluğa Valeh Müellim: Hele gurumamış gözlerin nemi, Üstümüzü aldı ayrılık demi, Yolçu yolda gerek, açın yelkeni, Valeh in gedişi şeir deyil mi?! Kahramanlığın, yiğitliğin, sazın, sözün eksik olmadığı Türk yurtlarından Borçalı da hem de yiğidin harman olduğu Darvaz da 15 Nisan 1951 tarihinde doğmuştu Valeh HACILAR Karapapak Türkleri ile Türkiye Türkleri nin ortak kahramanı, İki Élin Balası Mihrali Bey in hemyerlisi / köylüsü idi O. Ebedî mekân / ebedî istirahatgâh olarak da Darvaz ı seçti O Neden mi? Yadlara, yağılara tarihin hiçbir döneminde baş eğmemişti çünkü Darvaz Kıpçaklar la Oğuzlar ın kaynayıp karıştığı; yürekleri kadar bilekleri de güçlü olanların doğup büyüdüğü yerdi Darvaz Ataların, babaların, ağbirçek anaların etrini / kokusunu, sırrını, büyüsünü barındıran, koruyup saklayan Kutlu Mekân dı Darvaz HACILAR ın gönlünün istediği, ruhunun sükûnet bulduğu, her gittiğinde düğün bayram ettiği, ayrılığına alışamadığı, dayanamadığı, aklından çıkaramadığı, doymadığı / doyamadığı, ebediyen kavuşmayı arzuladığı yerdi Darvaz: Yene Darvaz yada düşdü, Ne susmusan, din, ay könül. Heyalları gerçek ele, Köhlenini min, ay könül. Yollarına yar olginen, Ehde düz ilgar olginen, Sellerden ahar olginen, Yellerden yeyin, ay könül. Ellini hakladı yaşın, Şeherlerde nedir işin? Darvaz ile her görüşün Olar toy-düyün, ay könül. İller ötür zaman keçir, Günler ötür, güman çekir, Bu kent meni yaman çekir, Çekir günbegün, ay könül. Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü Yoncalık / Erzurum; semraalyilmaz@mynet.com

2 Valeh dözmez ferağına, Döner yanan çırağına, O halalca toprağına Govuşsan, sevin, ay könül. Türk dünyasının dört bir yanından gelen doğmaları, yoldaşları, gardaşları, can dostları 24 Ocak günü onun aziz naşını Tiflisteki evinden alıp çok sevdiği baba ocağına, Darvaz a götürdüler. 25 Ocak 2010 tarihinde de sevenleri Darvaz da emanet ettiler hasretine dayanamadığı, yaşarken doyamadığı Ata Toprağı na O nu Karapapak Élleri nde 80 li 90 lı yaşlarda ölenler için Daha cavandı / gençti derler. Peki ne demeli daha 59 yaşındaki gidişine Valeh Müellim in? Acelesi neydi sanki Valeh Müellim in? Söz mülkünün sultanı, sırdaşı Yunus mu bekliyordu O nu? Söz mülkünden deste tutan, Gül gohlayan Yunus m ola? Allahını sévenleri Gonaglayan Yunus m ola? Kimler durdu gesdimize? Gédemmedik dostumuza. Yad gülende üstümüze Gan ağlayan Yunus m ola? Hagg yolunda üzgün olan, Tereziden düzgün olan, Bir séhirli güzgüm olan, Sirr sahlayan Yunus m ola? Yadlaşarsag babamıza Küller olar tepemize, Bir ses yétdi obamıza Soraglayan Yunus m ola?! Çok erken oldu bu gidiş hem de çok erken Candan sevdiği, ömrünü adadığı Karapapaklar ı buydu şimdi üzen, inciten, yasa gark eden Öğrencisi Gazeteci, Şair, Yazar Rafig Hümmet, için için ağlayıp: Boş görerek yüvasını, Tutdum mehebbet yasını. Valéh hezin havasını Çaldı menim üreyimde derken Valeh Müellim, O na ve sevenlerine önceden cevabını hazırlamıştı sanki: Dünyadan géderik izimiz galar, Söhbetimiz galar, sözümüz galar. Ne geder yansag da, küle dönsek de, Hardasa, kül altda közümüz galar. Görklü Tanrı bilir kimin ne kadar ömür süreceğini. İster uzun ister kısa sürsün hayat; boyun büker, boyun sunarız buyruğuna Allah ın elbet: Küllü nefsin zaikatül mevt! (Her canlı ölümü tadacaktır) Ali İmran Suresi 185. Ayet

3 Valeh HACILAR ı Türkiyedeki bütün bilim insanları gibi ben de meslektaşım Cengiz ALYILMAZ vasıtasıyla tanıdım. 20 yıla ulaşan bir dostluk yalnız bizleri değil ailelerimizi de bağladı birbirine Üstelik dostlarımız, arkadaşlarımız da dost, arkadaş oldular birbirleriyle Sevinçte ve kederde birlikte olduk hep Yaşanan / yaşatılan acıları, çekilen / çektirilen sıkıntıları gönlümüzde ruhumuzda birlikte hissettik hep Bir farklı bağ vardı sanki HACILAR Ailesi yle aramızda Allah ın lütfuydu bu dostluk sanki Bilinsin diye Gürcistandaki Türkler, Karapapaklar, Terekemeler Duyulsun, işitilsin diye sesleri Doktora tezi olarak hazırladığım çalışma 1 da dikkatleri çekmek içindi zaten Karapapak Élleri ne Her sözcüğünde, her satırında benim kadar emeği vardı Valeh Müellim in Sonra projeler yapıldı Gürcistandaki Türkler in Dünü Bugünü ile ilgili olarak Gürcistan da Valeh Müellim ve ekibi Türkiye de Cengiz Bey ve ekibiyle iş birliği, güç birliği yaptılar atalar mirasını ortaya çıkarmak için Yordu zaman zaman suyun başını tutanların, yetkililerin, (sözde) ilgililerin ilgisizliği Cengiz Bey ve ekibini Garslı Gardaşım Cengiz ALYILMAZ a ithafıyla başlayan Seni başlıklı şiirinde olduğu gibi o anlarda Valeh Müellim in şiirleri güç verdi bizlere Çıkamadık bir daha Karapapak Élleri nden: Dost yolunda Borçalının Yolları yohlayar seni, Gözelliyi göz ohşayar, Könülden ohlayar seni. Gören tutar ellerinden, Doyammazsan dillerinden, Çıhammazsan éllerinden Torpağı bağlayar seni. Yollar uzak yoldu déme, Yolçusu yoruldu déme, Valeh e yad oldu déme Gelbinde sahlayar seni. Her gidenin ardından âdet olduğu üzere bir şeyler söylenir hep. Üstelik de tanıyan tanımayan, yanan yanmayan birçok kimse de kendini göstermek için bu gidişi fırsat bilir Gidenin neler yaşadığı, çektikleri, idealleri, hayalleri hep onların bilgisi dahilinde olmuş sanki Onlar dolaşmışlar bütün Karapapak Élleri ni adım adım Valeh Müellim le sanki Ortak olmuşlar onun yaşadıklarına ve çektiklerine sanki Ailece birlikte yaşamışlar, birlikte düşlemişler her şeyi sanki Namık ile Zarife nin; Fahri ile Ayten in nişanında, toyunda onlar varmış sanki Küçük Valeh ile Ümit in doğumuna da onlar şahit olmuşlar sanki Ömrünü Valeh Müellim e adayan, ad gününde ömür yoldaşını Rabb ine uğurlayan Ruhsare Hanım ın yaşadıklarına, çektiklerine, akıttığı göz yaşlarına ortak olmuşlar sanki Yine de yine de onun dediklerini, yazdıklarını gananlara / anlayanlara; ona candan yananlara, can dostlarına can kurban Sözümüz ehl-i dilden uzak Sözümüz dost meclisinden ırak Sözümüz yandan yananlara Sözümüz yalandan ağlayanlara Sözümüz Valeh Müellim e Ay Aman dedirtenlere: Tez ötüştü ömrümüzün illeri, 1 Dr. Semra ALYILMAZ Borçalılı Bilim Adamı, Eğitimci, Şair Valeh Hacılar Hayatı - Sanatı-Şiirleri (Ankara, 2003; VI+277 s., Devran Yay.).

4 Ayrılığa güman varmış, ay aman. Tutularmış mehebbetin göyleri, Dağlarında duman varmış, ay aman. Ayrılığa sinemizi gersek de, Keder yükü, gem çekimi görsek de, Biz hamını yahşı kimi görsek de Yahşıdan çoh yaman varmış, ay aman. Göylerinden hicran yaşı tökülen, Torpağında hesret şumu ekilen, Aramıza serhed kimi çekilen Bir amansız zaman varmış, ay aman. Valeh Müellim, çok şükür ki, sevdikleriyle, seçtikleriyle, yahşılarla beraberdi hep Her şeyin en iyisini, en güzelini sevdikleri için, seçtikleri için, halkı için düşünürdü hep Kendine defalarca milletvekilliği teklif edildiğinde bir bilim adamı olarak élsizleri elli eden; dilsizleri dilli eden ne yazık ki, şimdilerde élinden dilinden edilen Karapapaklar ın bilimsel arenada eli ve dili olmayı tercih etti O. Sağlığını hiçe sayarak, bir ömre birkaç ömür sığdırarak çalıştı O. Yoksa nasıl çıkardı ortaya Türk halk bilimi, Türk mitolojisi, Türk dili ve edebiyatı, Türk tarihi ve kültürü ile ilgili 20 yi aşkın eşsiz kitap ve 200 ü aşkın birbirinden özgün makale? 2 Dünyanın dört bir yanında (Gürcistan da, Azerbaycan da, İran da, Türkiye de, Özbekistan da, Kırgızistan da, Kazakistan da, Tuva da, Rusya da, Amerika da ) yetiştirdiği öğrenciler ve ekip arkadaşları gerçekleştirecekler bir bir arzularını, ideallerini Onlar yayımlayacak imkânsızlıklar yüzünden yayımlayamadığı kitaplarını Onlar yayımlayacak halktan ve arşivlerden derleyip, araştırıp inceleyip yazdığı eserlerini Onlar açacak hayalini kurduğu Uluslararası Türk Dünyası Dede Korkut Üniversitesi ni Borçalı da Onlar Şenlik Baba nın, Heste Hesen in türkülerini söyleye söyleye gidip gelecekler Kars tan Çıldır dan Borçalı ya, Karayazı ya Başgeçit e Asenalar, Valehler, Ümitler, Sencerler, İlbilgeler, Zeynepler, İlaydalar, Orkunlar, Orhanlar hünerli Türk gençleri ümidimiz olup Yaddaşların Aslanı nın, Kahramanlık Destanı nın adını Valeh Müellim i ve onun fikirlerini sonsuza kadar yaşatacaklar: Men daş déyil, yaddaşların aslanıyam Guruca bir daş bilse de çohu meni. Hüner dolu gehremanlıg dastanıyam, Hünerin var - aç, varagla, ohu meni! Ruhun şad olsun Hocam Mekânın cennet olsun Hocam Yüceler Yücesi Allah, çok sevdiğin Peygamber Efendimiz e komşu eylesin seni Ömür yoldaşın Ruhsare Abla, senin adına sanına layık bilge oğulların Fahri ve Namık başta olmak üzere HACILAR Ailesi ne ve bütün sevenlerine sabırlar ihsan eylesin; hayırlı ömürler bağışlasın Allah Gürcistan Türkleri nin, Karapapak Élleri nin, Odlar Yurdu Azerbaycan ın ve bütün Türk dünyasının başı sağ olsun 2 Ord. Prof. Dr. Valeh HACILAR ın hayatı, eserleri ve Türklük bilimine katkıları ile ilgili olarak bk.: Cengiz ALYILMAZ, Valeh Hacıların Türklük Bilimine Katkıları ve Yeni Kitabı: Heste Hasan, Karadeniz Araştırmaları Dergisi ( C. 6, S. 23, Ankara, 2009, s

5 Âşıklarla atışacak kadar saz çalıp türkü söyleyen HACILAR ın bir görüntüsü Valeh HACILAR la bir sohbet anı