Eylül 2013 B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

Transkript

1 YUNANİSTAN ÜLKE RAPORU Eylül 2013 B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

2 2

3 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı Yönetim Şekli : Yunanistan Cumhuriyeti : Parlamenter Demokrasi Coğrafi Konumu : Güneydoğu Avrupa da yer alan Yunanistan ın kuzeydoğusunda Arnavutluk, kuzeyinde Makedonya ve Bulgaristan, doğusunda Ege Denizi ve Türkiye, güneyinde ise Akdeniz bulunur. Zaman Ayarı - GMT : GMT den 2 saat ileridir. Zaman Ayarı - Türkiye : Türkiye ile aynı zaman dilimindedir. Yüzölçümü : km 2 Başkent Önemli Şehirleri İklimi : Atina (3.7 Milyon) : Selanik (1.1 Milyon), Pire (470 Bin), Patra (335 Bin), Kandiye (300 Bin), Larisa (280 Bin), Yanya (100 Bin), Kavala (75 Bin) Türk Azınlığın yaşadığı şehirler: Batı Trakya - Dedeağaç (65 Bin), Gümülcine (70 Bin), İskeçe (55 Bin); Oniki Adalar - Rodos (80 Bin), İstanköy (30 Bin) : Ülke tipik Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Ocak ayı ortalama sıcaklığı Selanik te 6 C, Atina da 10 C dir. Yaz aylarında bütün ülkeye sıcak ve kurak iklim şartları egemen olup, Temmuz ayı ortalama sıcaklığı C dolayındadır. Resmi Dil Ticari Dil Din Üyelikler : Yunanca : Yunanca, İngilizce : Hıristiyan Ortodoks (%96), Müslüman (%3), Diğer (%1) : Birleşmiş Milletler (1945), Uluslararası Para Fonu (IMF) (1945), Dünya Bankası (1945), Avrupa Konseyi (1949), OECD (1961), Avrupa Birliği (1981), Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ) (1992), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) (1994), Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) (1995) 3

4 II. DEMOGRAFİK GÖSTERGELER Nüfus 11,2 Milyon (2012) Türk Kökenli Nüfus 150 Bin Nüfus Yoğunluğu 85,4 kişi/km Yaşın Nüfusa % 66 Oranı İnternet Kullanıcıları % 56 OECD Gelir Grubu Üst Beklenen Yaşam 80,7 Yıl (OECD Ort: 80) Süresi İşgücü 5,2 Milyon İşsizliğin toplam işgücüne oranı % 17,7 Kaynak: Dünya Bankası ( ) III. EKONOMİK GÖSTERGELER YILLAR Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 292,3 289,6 249,0 (Milyar ABD $) (GDP) Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Dünya Sıralaması Kişi Başı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (ABD Doları) Reel GSYİH Büyüme Hızı (%) % -4,9 % -7,1 % -6,4 Enflasyon (Tüketici Fiyatlarıyla) (%) % 4,7 % 3,3 % 1,5 Para Birimi = Euro (EUR) 1 EUR = 2,68 TL Kaynak: Dünya Bankası ( ) IV. BİR BAKIŞTA YUNANİSTAN Sektörlerin Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya Katma Değer Oranı (%) Tarım : % 4 Sanayi : % 16 Hizmetler : % 80 Kaynak: CIA The World Factbook ( ) Yunanistan ekonomisi ağırlıklı olarak hizmet sektöründen oluşmaktadır. Hizmet sektörü içinde de kamu hizmetleri toplam gayri safi yurt içi hasılanın %40 ına tekabül etmektedir. Yunanistan, Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında en yüksek kamu istihdamına sahip ülkedir. Bunun yanı sıra, toplam gayri safi yurt içi hasılanın %15 i ise turizm sektöründen sağlanmaktadır. 4

5 V. DIŞ TİCARETİ YUNANİSTAN IN DIŞ TİCARETİ (Mallar ve Hizmetler) (Milyar ABD Doları) Yıllar İhracatı İthalatı Ticaret Hacmi Ticaret Dengesi ,9 64,2 104,1-24, ,7 76,2 128,9-23, ,7 78,0 133,7-22, ,5 90,5 151,0-30, ,6 115,8 188,4-43, ,4 131,9 214,3-49, ,8 98,6 160,4-36, ,0 92,1 157,1-27, ,5 95,9 168,4-23, ,2 79,7 146,9-12,5 Dünya Bankası ( ) Başlıca İhracat Yaptığı Ülkeler (İlk 5 Ülke 2012) Başlıca İthalat Yaptığı Ülkeler (İlk 5 Ülke 2012) Başlıca İhraç Ürünleri (İlk 5 Ürün 2012) Başlıca İthal Ürünleri (İlk 5 Ürün 2012) Türkiye, İtalya, Almanya, Bulgaristan, Kıbrıs Rum Kesimi Rusya, Fransa, İtalya, Suudi Arabistan, Hollanda 1. Gıda ürünler 2. Tüketim malları 3. Petrol ürünleri 4. Kimyasallar 5. Tekstil ürünleri 1. Makine ve cihazlar 2. Lojistik malzemeleri 3. Mineral yakıtlar ve yağlar 4. Kimyasallar 5. Elektrikli makine ve cihazlar Kaynak: CIA Factbook ( ) 5

6 VI. TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ TÜRKİYE YUNANİSTAN TİCARİ İLİŞKİLERİ (Milyar ABD Doları) Türkiye nin Türkiye nin Ticaret Ticaret Yıllar İhracatı İthalatı Hacmi Dengesi ,43 0,43 0,86 0, ,12 0,72 1,85 0, ,60 1,04 2,64 0, ,26 0,95 3,21 1, ,42 1,15 3,57 1, ,62 1,13 2,76 0, ,45 1,54 2,99-0, ,55 2,56 4,12-1, ,40 3,53 4,94-2, (ilk 6 ay) 0,77 2,41 3,18-1,64 Ticaret dengesi Türkiye açısından değerlendirilmektedir. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ( ) 6

7 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 2012 Yılında Türkiye nin Yunanistan a İhracatındaki Başlıca Ürünler (İlk 10) Mineral yakıtlar ve yağlar Plastikler ve mamülleri Elektrikli makine ve cihazlar Kazanlar, makineler ve cihazlar Örme eşya Demir ve çelik Örme giyim eşyası ve aksesuarları Demir ve çelikten eşya Kağıt ve karton, kartondan eşya Motorlu kara taşıtları ve bunların aksam, parça ve aksesuarları 2012 Yılında Türkiye nin Yunanistan dan İthalatındaki Başlıca Ürünler (İlk 10) Mineral yakıtlar ve yağlar Pamuk Plastikler ve mamülleri Alüminyum ve alüminyumdan eşya Bakır ve bakırdan eşya Ham postlar ve deriler İnciler, kıymetli veya yarı kıymetli taşlar Hububat Kazanlar, makineler ve cihazlar Gemiler ve suda yüzen taşıt ve araçlar VII. YATIRIM İLİŞKİLERİ Türkiye de yatırım yapan Yunan firmaların büyük çoğunluğu İstanbul da faaliyet göstermektedir. Son verilere göre İstanbul daki Yunan sermayeli firma sayısı 206 dır. Türkiye deki Yunan yatırımları genel olarak finans sektöründedir. Yunanistan Ulusal Bankası (NBG), Finansbank ın çoğunluk hisselerini satın alarak Finansbank-NBG ortaklığına 2.9 Milyar Dolarlık sermaye transferi gerçekleştirmiştir. Ayrıca, Yunanistan ın üçüncü büyük bankası olan EFG Eurobank 142 Milyon Dolarlık yatırım ile Tekfenbank ın %70 ini satın alarak Türkiye de finans sektörüne girmiştir. Bunlara ek olarak Yunan Intralot şirketi Türkiye de faaliyet gösteren üçüncü büyük Yunan grubudur. Şirket, şans oyunları alanında faaliyet göstermekte ve Spor Toto İdaresi nin özelleştirdiği İddaa nın hisselerini elinde bulundurmaktadır. Yunanistan da yatırım yapan Türk firmaları ise bankacılık, tekstil, mobilya, gıda ve lojistik sektörlerinde faaliyet göstermektedirler. Ziraat Bankası, Koton, 7

8 İstikbal Mobilya, Güllüoğlu, Kontur, Eke Grup ve Arkas gibi önemli Türk firmalarının başı çektiği Yunanistan daki Türk yatırımları 70 Milyon Dolar dolayındadır. Son dönemde, özelleştirmesi yapılan Midilli Adası Marina İşletme hakkı Koç Grubu na bağlı Setur tarafından 40 yıllığına alınmıştır. Ek olarak, Yunanistan da yapılması planlanan havaalanı ve liman özelleştirmeleri ile Tepe AKFEN Grubu nun ilgilendiği bildirilmektedir. Kaynak: T.C. Atina Ticaret Müşavirliği VIII. YUNANİSTAN DAKİ SON EKONOMİK GELİŞMELER Yunanistan, 2007 yılından başlayarak ekonomik krize sürüklenmiş ve 2011 ile 2012 yıllarında ülkedeki ekonomik kriz ciddi boyutlara ulaşmıştır. Ülkenin yükselen iç ve dış borcu, sanayi ve tarımdaki düşük üretim hacmiyle birleşince bütçe açığı sürekli büyümüş ve kamu kurumları çalışanlarının maaşlarını dahi ödeyemez duruma gelmiştir. Avrupa Birliği ve IMF tarafından hazırlanan kurtarma planları ile ülke ekonomisi ayakta tutulmaya çalışılmaktadır. İlk kurtarma planı 2010 yılında uygulamaya konulmuş, 147 Milyar Dolar kredi karşılığında istihdamın çok yüksek olduğu kamuda, harcamalarda önemli ölçüde kısıtlamaya gidilmiş ve bunun sonucu işsizlik artmıştır. AB&IMF kurtarma paketlerinin ikincisi 2011 yılında uygulamaya konulmuştur. 169 Milyar Dolar kredi karşılığında kamu sektöründe özelleştirmelere gidilmesi kararlaştırılmıştır. Ancak, 2012 yılı itibariyle özelleştirme hamlelerinin yavaş ilerlediği rapor edilmekte ve kurtarma paketleri kapsamında taahhüt edilen reformların zamanında gerçekleştirilememesi sebebiyle ülke ekonomisinin bir müddet daha resesyondan kurtulmasının zor olduğu değerlendirilmektedir. Yunanistan ın 2012 yılı itibariyle toplam iç ve dış borcu 450 Milyar Dolar dolayındadır. Toplam kamu borcunun gayri safi milli hasılaya oranı %170 in üzerindedir. Ülkede uygulanan sıkı mali politikalar, vergi politikaları ve sosyal kesintiler dolayısıyla kişi başı reel gelir düşmekte ve zaman zaman sosyal sıkıntılara sebep olmaktadır. Resmi rakamlara göre işsizlik %17 dolayında olmasına rağmen son yapılan araştırmalarda yaş arasındaki genç nüfus arasında işsizlik oranının %26 olduğu tahmin edilmektedir. Yunanistan genel olarak yatırımcılar açısından riskli ülke konumunda değerlendirilmesine rağmen, kamu sektöründe başlatılan özelleştirme programları kapsamında fırsatları da barındırmaktadır. Ülkenin Euro bölgesinden çıkarılma riskinin şimdilik ortadan kalkmış olması özellikle turizm ve ulaştırma sektörlerinde potansiyel yatırım imkanlarını ortaya çıkarmaktadır. IX. TÜRKİYE-YUNANİSTAN İLİŞKİLERİNDE SON GELİŞMELER İki ülke arasındaki siyasi ilişkilerde, yüksek düzeyli görüşmeler son dönemde, dönemin Yunanistan Başbakanı Andreas Papandreu nun Üçüncü Büyükelçiler Konferansına ve 25. Dünya Üniversiteler Kış Oyunları tesislerinin açılışına katılmak üzere 6 7 Ocak 2011 tarihlerinde Erzurum a; Dışişleri Bakanı Ahmet 8

9 Davutoğlu nun 8 10 Mart 2011 ve 10 Ekim 2012 tarihlerinde Atina ya; Yunanistan Dışişleri Bakanı Dimitris Avramopoulos un Karadeniz Ekonomik İşibirliği Örgütü (KEİ) Zirvesi vesilesiyle 26 Haziran 2012 tarihinde İstanbul a ve 15 Şubat 2013 tarihinde Ankara ya yaptıkları ziyaretlerle devam etmiştir. Son olarak, Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi nin ikinci toplantısı ve Türk-Yunan İş Forumu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Yunanistan Başbakanı Antonis Samaras ın başkanlığında ve ilgili bakanların katılımıyla 4 Mart 2013 tarihinde İstanbul da düzenlenmiş olup 25 belge imzalanmıştır. Ayrıca, Ege sorunları konusunda Türkiye ile Yunanistan arasında iki diyalog kanalı mevcuttur. Bunlardan ilki, 2002 yılında başlatılan ve Ege sorunlarının çözümü için kapsamlı bir çerçeve üzerinde mutabakata varılmasını amaçlayan istikşafi görüşmeler olup, bugüne kadar 54 tur görüşme yapılmıştır ve söz konusu istikşafi görüşmeler kamuoyuyla sınırlı paylaşılarak devam etmektedir. Türkiye nin Yunanistan la Ege konusunda sürdürdüğü ikinci diyalog kanalı ise Güven Artırıcı Önlemler sürecidir. Bu süreçte bugüne kadar iki ülke arasında 29 önlem kabul edilmiştir. Bu önlemler Ege de istenmeyen gerginliklerin önlenmesi için sigorta niteliği taşımakta olup, aynı zamanda iki ülke askeri makamlarının da işbirliği yapmalarına imkan sağlamaktadır. İki ülke arasındaki önemli anlaşmalar: Lozan Anlaşması (İmza Tarihi: 24 Temmuz 1923) Hava Ulaştırması Anlaşması (İmza Tarihi: 22 Temmuz 1947) Türk-Yunan Kültür Anlaşması (İmza Tarihi: 20 Eylül 1951) Ticaret ve Ödeme Anlaşması (İmza Tarihi: 7 Kasım 1953) Uluslararası Karayolu Nakliyatına Dair Anlaşma (İmza Tarihi: 4 Nisan 1970) Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması (İmza Tarihi: 10 Mayıs 2000) Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (İmza Tarihi: 20 Ocak 2000) Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Anlaşması (İmza Tarihi:10 Mayıs 2000) Gümrük İdarelerinin İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Anlaşması (İmza Tarihi:10 Mayıs 2000) Kültürel İşbirliği Anlaşması (İmza Tarihi: 10 Mayıs 2000) Terörizm, Örgütlü Suçlar, Uyuşturucu Madde Kaçakçılığı ve Yasadışı Göç ile Mücadelede İşbirliği Anlaşması (İmza Tarihi:14 Temmuz 2001) Tarım Alanında Teknik, Bilimsel ve Ekonomik İşbirliği Protokolü (İmza Tarihi: ) 9

10 Deniz Taşımacılığı Anlaşması (İmza Tarihi: 18 Temmuz 2001) Ekonomik İşbirliği Anlaşması (İmza Tarihi: 25 Temmuz 2001) Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması (İmza Tarihi: 2 Aralık 2003) Standardizasyon, Uygunluk Değerlendirmesi ve Test Alanında İşbirliği Anlaşması (İmza Tarihi: ) Sağlık Alanında İşbirliği Anlaşması (İmza Tarihi: ) Kaynak: T.C. Dışişleri Bakanlığı X. TEMSİLCİLİK ADRESLERİ Türkiye nin Yunanistan daki Temsilcilikleri T.C. Atina Büyükelçiliği Büyükelçi: Kerim Uras Adres: Vassileos Gheorgiou B 8 Athens/Greece Tel.: (+30) (210) Faks: (+30) (210) E-posta: embassy.athens@mfa.gov.tr T.C. Gümülcine Başkonsolosluğu Başkonsolos: İlhan Şener Adres: Odos Ionon 14 Komotini/Greece Tel.: (+30) (25310) Faks: (+30) (25310) E-posta: consulate.komotini@mfa.gov.tr T.C. Pire Başkonsolosluğu Başkonsolos: Nurdan Altuntaş Adres: Vasileos Pavlou 22, Paleo Psihiko Athens/Greece Tel.: (+30) (210) (+30) (210) Faks: (+30) (210) E-posta: consulate.athenspiraeus@mfa.gov.tr T.C. Rodos Başkonsolosluğu Başkonsolos: Hakan Aytek Adres: Iroon Politechniou Rhodes/Greece Tel.: (+30) (22410) (+30) (22410) Faks: (+30) (22410) E-posta: consulate.rhodes@mfa.gov.tr T.C. Selanik Başkonsolosluğu Başkonsolos: Tuğrul Biltekin Adres: Odos Agiou Dimitriou 151 Thessaloniki/Greece 10

11 Tel.: (+30) (2310) Faks: (+30) (2310) E-posta: Yunanistan ın Türkiye deki Temsilcilikleri Yunanistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği Büyükelçi: Kyriakos Loukakis Adres: Ziya-ür-Rahman Cad. No: 9-11 Gaziosmanpaşa/Ankara Tel.: (0312) Faks: (0312) E-posta: Yunanistan Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu Başkonsolos: Nikos Mathioudakis Adres: Turnacıbaşı Sk. No: 22 Beyoğlu/İstanbul Tel.: (0212) Faks: (0212) E-posta: Yunanistan Cumhuriyeti İzmir Başkonsolosluğu Başkonsolos:Theodoros Tsakiris Adres: Atatürk Cad. No: 366/1A Alsancak/İzmir Tel.: (0232) (0232) Faks: (0232) E-posta: Yunanistan Cumhuriyeti Edirne Konsolosluğu Konsolos: Katerina Varvarigou Adres: Şükrüpaşa Mah Sok. No: 2 Edirne Tel.: (0284) Faks: (0284) E-posta: grcon.adr@mfa.gr XI. FAYDALI BAĞLANTILAR Yunanistan Dışişleri Bakanlığı ( Yunanistan Ekonomi Rekabet ve Denizcilik Bakanlığı ( Yunanistan Maliye Bakanlığı ( Yunanistan Kültür ve Turizm Bakanlığı ( Yunanistan Yatırım Merkezi ( Yunanistan İhracatı Geliştirme Kurulu ( Yunanistan Ulusal İstatistik Hizmetleri Servisi ( Yunanistan Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği ( Atina Ticaret ve Sanayi Odası ( 11

12 Selanik Ticaret ve Sanayi Odası ( 12