Tarih Anabilim Dalı Tezli Yüksek Lisans (Sak. Üni. Ort.) Programı Ders İçerikleri

Transkript

1 Tarih Anabilim Dalı Tezli Yüksek Lisans (Sak. Üni. Ort.) Programı Ders İçerikleri 1. Yıl - Güz 1. Yarıyıl Ders İçerikleri Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri TAR Bu dersin temel amacı araştırma sürecini (sorun belirleme, veri toplama, veri analizi ve sonuçları yorumlama) incelemek, belli başlı bilimsel araştırma yöntemlerini (deneysel yöntem, betimleme yöntemi vd.) gözden geçirmek ve öğrencilerin belirli bir konu hakkında araştırma yapabilmeleri için gereken araştırma sorusu bulma, denence (hipotez) kurma, kavramsallaştırma, işletimselleştirme, ölçme, veri toplama, veri analizi, verileri değerlendirme/yorumlama ve rapor yazma tekniklerini öğrenmelerini sağlamaktır. 1. Yarıyıl Seçmeli Dersler Cumhuriyet Dönemi Tarihçiliği TAR Cumhuriyet döneminde resmi tarih anlayışının oluşum süreci ve dinamikleri ele alınacak, daha sonraki yıllarda bu anlayışta yaşanan süreklilik ve kırılmalar üzerinde durulacak, bunun yanında Cumhuriyet ten günümüze tarih çalışmalarının temel nitelikleri ve evrimi incelenecektir. Tarih Araştırmalarında Çağdaş Yaklaşımlar TAR Derste günümüz tarihçilerinin araştırmalarına ışık tutacak çeşitli metodolojik ve kuramsal yaklaşımlar ele alınacaktır. Bunun yanında 20. yüzyıl tarih yazımında öne çıkan ve tarih ile toplumsal kuramların buluştuğu çeşitli başlıklar incelenecektir. Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Metin Okumaları I TAR Türkiye Cumhuriyeti Tarihi metinlerini okuma ve anlama yeteğinin geliştirilmesine çalışılacaktır. Osmanlı geç dönem basını ve matbu kitaplardan seçme metinlerle Osmanlıca okumaları yapılacaktır.

2 Cumhuriyet Tarihi Kaynakları TAR Türkiye Cumhuriyeti Tarihi kaynakları, arşiv belgeleri, basın, gazeteler, hatıratlar, nutuk ve araştırma eserleri tanıtılacaktır. 20. yy. Gayrimüslim Nüfus Hareketleri I TAR Balkan Savaşı ve Birinci Dünya Savaşı sırasındaki gayrimüslim nüfus hareketleri (göç, tehcir) üzerinde durulacaktır. Özellikle Osmanlı Devletinde nüfus bakımında en kalabalık grup olan Rumların ve Ermenilerin bu dönemlerdeki faaliyetleri ve bu faaliyetleri önlemeye yönelik alınan tedbirler, alınan tedbirlerin sonuçları incelenecektir. Milli Mücadele Tarihi TAR Mondros Mütarekesinden Lozan Barış Antlaşmasına kadar olan savaşlar dönemi incelenecektir. Kurtuluş Savaşının hangi koşullarda gerçekleştiği, hangi cephelerde hangi devletlerle savaşıldığı, Atatürk ün savaşın kazanılmasındaki rolü ele alınacaktır. Türkiye Selçukluları ve Beylikler Dönemi Tarihi I TAR Türklerin Anadolu ya gelişi yerleşmeleri, Anadolu Selçuklu Devleti nin ortaya çıkışı, 11 ve 12.yüzyıllarda Anadolu da sosyoekonomik durum, mimari, sanat, edebiyat, bilim ve kültür gibi konuları içerir. Ayrıca Anadolu Selçuklu Devleti nin yıkılışı ile ortaya çıkan Türk Beylikleri nin gelişmeleri, birbirleriyle mücadeleleri ve Osmanlı beyliğinin yükselişine varan olaylar ele alınacaktır. (Karesi, Germiyan, Menteşe, Aydın, Saruhan, Kadı Burhaneddin, Osmanlılar, vs.) Beyliklerin siyasi tarihleri, Anadolu tarihindeki siyasi ve kültürel rolleri araştırılacaktır. Klasik Dönem Osmanlı Tarihi Kaynakları I TAR Osmanlı tarihi kaynak bilgisi ele alınıp; beraberinde sosyal, siyasal, kültürel ve iktisadî arşiv belgeleri ile birlikte Osmanlı tarihi klasik eserler bilgisi, sınıflanması ve incelenmesi yapılacaktır. Ayrıca Osmanlı tarihi ile ilgili tetkik eserlerin incelemesi ve metodolojisi değerlendirilecektir.

3 Klasik Dönem Osmanlı Sosyo-Ekonomik Tarihi I TAR Dersle ilgili kaynakların tanıtımı ve Osmanlı dan önceki Türk Devletlerinin ekonomilerinin esasları ele alınacaktır. Klasik dönem Osmanlı tarihin sosyal ve ekonomik yönden değerlendirilecektir. Ayrıca kuruluşundan Tanzimat dönemine kadar olan süreçte Osmanlı Devleti nin ekonomik anlayışının ne olduğu araştırılıp incelenecektir. Bununla birlikte Osmanlı Devleti nin nüfusu ve nüfus hareketleri, sosyal yapısı, Müsadere usulü ve bunun sosyal ve iktisat tarihi açısından önemi, bütçeleri ve bütçelerinin gelirgider kalemleri araştırılıp değerlendirilecektir. Son olarak Coğrafi Keşiflerin Osmanlı ekonomisine etkileri, Osmanlı da ticaret ve ticaret yollarının durumu, Osmanlı nın dünya ticaretine olan etkisi gibi konular ele alınarak, Osmanlı ticaretine giriş yapılacak ve Osmanlı nın Anadolu, Balkanlar, Orta-Doğu, Kuzey Afrika gibi coğrafyalarda bulunmasının Dünya ticaret yollarına etkisi araştırılacaktır. Osmanlı Tarihi Metinleri I TAR Osmanlı tarihinin ana kaynaklarını oluşturan arşiv belgelerinin özellikleri, bu belgelerin nasıl ve ne şekilde kullanılacağı dersin ana amaçlarındandır. Osmanlı tarih yazımında Osmanlı arşiv belgeleri kadar önemli olan Kroniklerin büyük bölümü Osmanlıca dır. Bu metinlerin okunması, analiz edilmesi bir tarihçilik açısından son derece önemlidir. Farklı dönemlerde yazılmış kronikler seçilerek bunların analiz edilmesi sağlanacaktır. Ders Adi Kod Yarıyıl T+U AKTS Yeniçağ Osmanlı Tarihi Kaynakları TAR Osmanlı Tarihi ile ilgili İstanbul da Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Müftülük Arşivi ve Ankara Milli Kütüphane de bulunan Şeriyye Sicilleri Arşivi başta olmak üzere Osmanlı ile ilgili arşivlerin ve bu arşivlerdeki defter ve belge katalogların tanıtılması. Osmanlılar zamanında kaleme alınmış tarih kitapları, kronikler, bibliyografya eserleri ve Yeniçağ Osmanlı tarihi üzerine yazılmış ikinci el eserlerinin tanıtım ve kritiklerinin yapılması, dersin başlıca konularıdır Klasik Dönem Osmanlı Şehir Kurumları TAR Osmanlı Devlet Düzeninin Değişim Süreçleri; Osmanlı Devleti nin Kuruluşunu Hazırlayan Siyasal Ve Sosyal Şartlar; Osmanlı Devleti nde Yöneten-Yönetilen İlişkisi ve Yönetilenlere Karşı İzlenen Siyaset; Beledi ve Sosyal Hizmetlerin Gerçekleştirilmesinde Vakıf Kurumunun Rolü; Osmanlı Devleti nde Üretim Faaliyetleri. Ahilik ve Esnaf Loncaları; Osmanlı Toplumunda Nüfus Bileşenleri Ve Nitelikleri (Müslim-Gayrı Müslim, Yerleşik, Göçebe vb.); Hukuk ve İdare Adamı Olarak Kadı; Osmanlı Toplumunda Mahalle ve Mahalleli Kimliğinin Oluşumu; Tanzimat öncesi şehir halkının ödediği vergiler, derste işlenecek konulardır.

4 Yakınçağ Tarihi Osmanlı Metodolojisi TAR Yakınçağ Tarihi Osmanlı tarihi kaynaklarının başta arşiv vesikalarından başlamak üzere ilk ve ikincil kaynaklarının tanıtılması. Cumhuriyet Dönemi Kent Tarihi ve Tarihçiliği TAR ten günümüze Cumhuriyet Şehirciliğinin Gelişim Aşamasının Ele Alınması; Cumhuriyet dönemi kentleşme aşamalarının tespiti ve kent tarihçiliğinin incelenmesi. Türk-Ermeni İlişkileri Tarihi TAR Ermeni meselesinin ortaya çıkışı, berlin ve Ayastefanos anlaşmalarında Ermeni sorunu, Sevr ve Mondros Ateşkes anlaşmalarında Ermeni Sorunu, Lozan da Ermeni Meselesi. Türk Kültür Tarihi TAR Bu derste İslam öncesi Türk kültür öğeleri ele alınacaktır. Türklerin meydana getirdiği maddi ve manevi kültür değerleri ele alınarak, Türklerin dünya medeniyetine katkıları değerlendirilecektir. Hanlıklar Dönemi Türkistan Siyasi Tarihi TAR Timur sonrası Türkistan da yaşanan parçalanmış siyasi yapıda baş rol oynayan Buhara, Hive, ve Hokand hanlıkları ile bu hanlıkların birbirleri ve komşu devletler ile olan ilişkileri işlenecektir. Rus işgalinin gelişme aşamaları ve uyguladıkları politikalar üzerinde durulacaktır. Türkistan coğrafyasında yaşanan Rus, İngiliz ve Çin rekabetinin bu coğrafyaya etkileri hanlıklar üzerinden değerlendirilecektir. 21. Yüzyıl Türk Dünyası I TAR Bu derste Türkistan Türk Cumhuriyetleri'nin fiziki, beşeri ve ekonomik özellikleri incelenecektir. Bu çerçevede Batı Türkistan ın ve Kafkasya nın genel fiziki, beşeri ve ekonomik özellikleri ile Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Azerbaycan cumhuriyetlerinin, fiziki, iktisadi, beşeri ve kültürel özellikleri ele alınacaktır. Sovyetler dönemi siyasi ve ekonomi politikalarının bu bölgelerde ortaya çıkardığı değişiklikler ele alınarak, uluslar arası düzeyde yaşanan çevre sorunları, enerji mücadeleleri ve sosyo kültürel sorunlar işlenecektir.

5

6 Seminer Dersi I TAR Tez yazımında kullanılacak teorik temel metodolojik bilgilerin pratik olarak kazanımı sağlanacaktır. Osmanlı Devleti'nde Sosyal Kurum ve Uygulamalar I TAR Tanzimat öncesi sosyal kurum ve uygulamaların tespiti; Sosyal kurum ve uygulamaların hizmet ve fonksiyonları konusunda genel değerlendirme; Vakıf, imaret, şifahane ve mahalle temelli klasik yardım organizasyonları hakkında genel tespitler; Vakıfların tasfiye süreci ve Osmanlı toplum yaşamına yansımalar; II. Mahmut Dönemi ndeki merkezileşme çabaları, Sosyal kurum ve uygulamaların hizmet ve fonksiyonlarının merkezileşme sürecindeki durumları; Islahhane, Sanayi Mektepleri, Yetimhanelerin kurulması; Sosyal yardım ve koruma kuruluşlarının devlet denetimine alınması çabaları dersin içeriğini oluşturmaktadır. 1. Yıl - Bahar 2. Yarıyıl Ders İçerikleri Seminer TAR Yüksek lisans eğitiminde öğretim üyesinin denetiminde, çalışmak istediği konuya yönelik olarak literatür çalışması, veri toplama, derleme, analiz etme ve sonuçları raporlayarak sunmayı kapsayan faaliyetlerden oluşur. Yüksek Lisans Uzmanlık Alan Dersi TAR Yüksek Lisans öğrencileri için danışmanın atanmasını takiben yarıyıl, ara tatil ve yaz tatillerinde açılan teorik bir derstir. Doktora öğrencilerine bilimsel etik ve çalışma disiplini kazandırılmasını sağlar.

7 2. Yarıyıl Seçmeli Dersler Cumhuriyet Dönemi nde Eğitim ve Kültür TAR Derste, Cumhuriyet in modernleşme anlayışı ve bu doğrultuda uyguladığı eğitim ve kültür politikaları ele alınacaktır. Buna bağlı olarak Halkevleri, Üniversite reformu, Köy Enstitüleri, dünya klasiklerinin çevrilmesi gibi Tek Parti dönemine damgasını vuran önemli atılımlar analiz edilecektir. Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Metin Okumaları II TAR Türkiye Cumhuriyeti Tarihi metinlerini okuma ve anlama yeteğinin geliştirilmesi için Osmanlı geç dönem arşiv belgeleri, Mütareke dönemi arşiv belgeleri, Harf Devrimi öncesi Cumhuriyet arşivi belgeleri okumaları yapılacaktır. 20. yy. Gayrimüslim Nüfus Hareketleri II TAR Mütareke ve Milli Mücadele Döneminde Anadolu daki gayrimüslim nüfusun faaliyetleri ve bu faaliyetlere karşı alınan tedbirler, Yunanistan la yapılan nüfus mübadelesi ve mübadelenin sonuçları ele alınacaktır. Cumhuriyet Dönemi Siyasi Tarihi TAR te Cumhuriyetin ilanından 1950 de Demokrasiye geçinceye kadar olan dönemde yaşanan siyasi gelişmeler üzerinde durulacaktır. Türkiye Selçukluları ve Beylikler Dönemi Tarihi II TAR Türklerin Anadolu ya gelişi yerleşmeleri, Anadolu Selçuklu Devleti nin ortaya çıkışı, 11 ve 12.yüzyıllarda Anadolu da sosyoekonomik durum, mimari, sanat, edebiyat, bilim ve kültür gibi konuları içerir. Ayrıca Anadolu Selçuklu Devleti nin yıkılışı ile ortaya çıkan Türk Beylikleri nin (XIV-XVI. yüzyıl) gelişmeleri, birbirleriyle mücadeleleri ve Osmanlı beyliğinin yükselişine varan olaylar ele alınacaktır. (Karesi, Germiyan, Menteşe, Aydın, Saruhan, Kadı Burhaneddin, Osmanlılar, vs.) Beyliklerin siyasi tarihleri, Anadolu tarihindeki siyasi ve kültürel rolleri araştırılacaktır.

8 Klasik Dönem Osmanlı Tarihi Kaynakları II TAR Osmanlı tarihi kaynak bilgisi ele alınır; beraberinde sosyal, siyasal, kültürel ve iktisadî arşiv belgeleri ile birlikte Osmanlı tarihi klasik eserler bilgisi, sınıflanması ve incelenmesi yapılır. Ayrıca Osmanlı tarihi ile ilgili tetkik eserlerin incelemesi ve metodolojisi değerlendirilir. Klasik Dönem Osmanlı Sosyo-Ekonomik Tarihi II TAR Dersle ilgili kaynakların tanıtımı ve Osmanlı dan önceki Türk Devletlerinin ekonomilerinin esasları ele alınacaktır. Klasik dönem Osmanlı tarihin sosyal ve ekonomik yönden değerlendirilecektir. Ayrıca kuruluşundan Tanzimat dönemine kadar olan süreçte Osmanlı Devleti nin ekonomik anlayışının ne olduğu araştırılıp incelenecektir. Bununla birlikte Osmanlı Devleti nin nüfusu ve nüfus hareketleri, sosyal yapısı, Müsadere usulü ve bunun sosyal ve iktisat tarihi açısından önemi, bütçeleri ve bütçelerinin gelirgider kalemleri araştırılıp değerlendirilecektir. Son olarak Coğrafi Keşiflerin Osmanlı ekonomisine etkileri, Osmanlı da ticaret ve ticaret yollarının durumu, Osmanlı nın dünya ticaretine olan etkisi gibi konular ele alınarak, Osmanlı ticaretine giriş yapılacak ve Osmanlı nın Anadolu, Balkanlar, Orta-Doğu, Kuzey Afrika gibi coğrafyalarda bulunmasının Dünya ticaret yollarına etkisi araştırılacaktır. Yeniçağ Dönemi Osmanlı Arşiv Metinleri TAR Osmanlı kurumlarında kaleme alınmış defterlerin ve işlem görmüş vesikaların değerlendirilmesi. Mühimme, Ahkâm, Ruznamçe, Muhasebe, Name-i Hümayun, tahrir vb. defterlerdeki kayıtların tahlilinin yapılması; bu defterlerden ve özellikle Şerriye sicillerinden örnek okumalar, dersin başlıca konularıdır. Tanzimat Öncesi Osmanlı Vergi Sistemi TAR Klasik dönem Osmanlı mali teşkilatı, vergilendirme usulleri ve genel nitelikleri; söz konusu dönem Osmanlı mali sisteminin çağdaş Avrupa sistemleriyle karşılaştırılması; Şer i ve Örfî vergiler ve nitelikleri; Tarımsal üretimden alınan vergiler; Sınaî üretimden alınan vergiler; Şehirlerdeki üretim-tüketim üzerinden alınan dolaylı vergiler; İdarî bir fonksiyon sonucu talep edilen vergiler (cürüm, caize, harç vb.); Olağanüstü hâllerde talep edilen doğrudan vergiler (avârız) ve geçirdiği dönüşümler; Yerel carî masrafların yönetimi; Vergi tarh, tevzi ve tahsil usulleri ve Tevzi Defterleri gibi konular dersin içeriğini oluşturmaktadır.

9 Yakınçağ Osmanlı Tarihi ( ) TAR Osmanlı Devletinin siyasi, sosyal, ekonomik tarihi ele alınacaktır. Osmanlı Devleti nin parçalanmasını engelleme çabaları ve bu yönde yapılan çalışmalar konu edilecektir. Türk-Macar İlişkileri Tarihi TAR Öteden beri birlikte yaşamış komşu olmuş ve tarihin en eski dönemlerine kadar ilişkileri bulunan Türklerle Macarların ve dolayısıyla Türkiye ile Macaristan ın devleti arasındaki ilişkilerin detaylı bir şekilde tespit edilmesi. Özellikle Tarih alanında yüksek lisans seviyesindeki öğrencilerin Türk-Macar ilişkileri konusunda geniş bir perspektife sahip olmalarının sağlanması Osmanlı Tarihi Metinleri II TAR Osmanlı tarihinin ana kaynaklarını oluşturan arşiv belgelerinin özellikleri, bu belgelerin nasıl ve ne şekilde kullanılacağı dersin ana amaçlarındandır. Osmanlı tarih yazımında Osmanlı arşiv belgeleri kadar önemli olan Kroniklerin büyük bölümü Osmanlıca dır. Bu metinlerin okunması, analiz edilmesi bir tarihçilik açısından son derece önemlidir. Farklı dönemlerde yazılmış kronikler seçilerek bunların analiz edilmesi sağlanacaktır. Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Metin Okumaları II TAR Türkiye Cumhuriyeti Tarihi metinlerini okuma ve anlama yeteğinin geliştirilmesi için Osmanlı geç dönem arşiv belgeleri, Mütareke dönemi arşiv belgeleri, Harf Devrimi öncesi Cumhuriyet arşivi belgeleri okumaları yapılacaktır. 21. Yüzyıl Türk Dünyası II TAR Bu derste Türkistan Türk Cumhuriyetleri'nde bağımsızlık sonrası meydana gelen tarihi ve siyasi meseleler ile bu ülkelerde meydana gelen gelişmeler ele alınacaktır. Sovyetlerin yıkılma süreci, Türk cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarını ilan süreçleri, bağımsızlık esnasında ve sonrasında ortaya çıkan yakın dönem gelişmeler işlenecektir. Türk cumhuriyetlerinin Türkiye ve dünya devletleri ile kendi aralarında geliştirdikleri ilişkiler ele alınacaktır.

10 Genel Türk Tarihi Kaynakları TAR Bu derste Genel Türk Tarihinin ana ve ikincil kaynakları üzerinde durulacaktır. Kaynakların tanıtımı yapılarak bu sahada ön plana çıkmış yerli ve yabancı telif eserler değerlendirilecektir Ders Adi Kod Yarıyıl T+U AKTS Seminer Dersi II TAR Tez yazımında kullanılacak teorik temel metodolojik bilgilerin pratik olarak kazanımı sağlanacaktır. Tez konusu ile ilgili ön çalışma yapılacaktır. Osmanlı Devleti'nde Sosyal Kurum ve Uygulamalar II TAR II. Abdülhamit Dönemi sosyal kurum ve uygulamaları konusunda genel değerlendirme; Gayr-i Müslimlere ait sosyal kurum ve kuruluşların nitelik ve işlevleri; Manastır, kilise ve havraların kendi müminlerine sağladığı sosyal olanakların Müslümanlara ait kuruluşlarla kıyaslanması; Avrupa ülkelerinin sosyal alanla ilgili yürüttüğü faaliyetler; smanlı Devleti'nin Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı sürecindeki sosyal uygulamaları; Cemiyet-i İslamiye, Donanma Cemiyeti ve Himaye-i Etfal Cemiyeti gibi kuruluşların misyon ve işlevleri; Kurtuluş savaşı sürecinde sosyal kurum ve uygulamalar; Cumhuriyet Dönemi'de sosyal kurum ve uygulamalardaki değişimlerin tespiti dersin içeriğini oluşturmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Dış Politikası TAR Türkiye Cumhuriyeti nin dış politikası ve bu politikanın esasları; dış politika kapsamında incelenen olayları dönemsel zaman aralıkları içinde ele alma ve değerlendirme Müslüman-Haçlı İlişkileri TAR yılında başlayan ve İslam ve Avrupa tarihinde büyük bir dönüşüm meydana getiren Haçlı Seferleri sonucunda kurulan devletlerin bölgede hakim Türk-İslam devletleri ile ilişkileri, kültürel etkileşimler, siyasi ittifaklar, Orta Doğu nun siyasi tarihi içerisinde Haçlı seferlerinin yeri ve önemi

11 2. Yıl - Güz-Bahar Yarıyıl Ders İçerikleri Yüksek Lisans Uzmanlık Alan Dersi TAR Yüksek Lisans öğrencileri için danışmanın atanmasını takiben yarıyıl, ara tatil ve yaz tatillerinde açılan teorik bir derstir. Doktora öğrencilerine bilimsel etik ve çalışma disiplini kazandırılmasını sağlar. Yüksek Lisans Tez Çalışması TAR Yüksek Lisans öğrencileri için danışmanın atanmasını takiben yarıyıl, ara tatil ve yaz tatillerinde açılan pratik bir derstir. Öğrenci, danışman öğretim üyesinin bilgi ve deneyimlerinden faydalanarak özgün bir araştırmayı yürütür, sonuçları elde eder, yorumlar ve tez halinde sunar.

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29