DAKKA TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ 2016 EYLÜL JÜT VE JÜT ÜRÜNLERİ HAKKINDA BİLGİ NOTU

Transkript

1 JÜT VE JÜT ÜRÜNLERİ HAKKINDA BİLGİ NOTU Altin Lif (Golden Fibre) olarak nitelendirilen JÜT, Corchorus Familyasinden bir bitkiden uzun, yumuşak ve parlak liflerinden elde edilmektedir. Jüt bitkisinin boyu bir yılda 2-4 metreye ulaşmaktadır. Yağmurlu bölgelerde yetişen jüt bitkisi nemli iklim koşullarına gereksinim duymakta yetiştirilmesinde çok fazla pestisit, gübre ve diğer kimyasallar kullanılmamakta, oldukça doğal şartlarda yetiştirilmektedir. Ticarette konu olan jüt iki cins bitkiden elde edilmektedir. Bunlar Corchorus capsularis (beyaz jüt) ve Corchorus olitorius (nalta jütü, tossa jütü, Yahudi ebegümeci/jew s mallow, Batı Afrika ekşiyoncası, çalı okra olarak da bilinir). Corchorus olitarius den elde edilen jüt ilgili sektörde yaygın olarak tossa jüt olarak bilinir. Jüt, pamuktan sonra dünyada en büyük ikinci doğal ipliktir. Tekstil biliminde iplik doğal iplik ve suni iplik şeklinde ikiye ayrılmakta olup, jüt ipliği doğal iplik altında bitkisel iplik altında sınıflandırılmaktadır. Jüt ipliği ve jüt ürünleri çok büyük bir kullanım çeşitliliğine sahiptir. Günümüzde cevre dostu çözümlere dönük tüketicilerde hızla artan farkındalık ve yeşil büyüme eğilimleri baz alındığında tamamen doğal ve çevre dostu olan jüt iplikleri petrol bazlı polimer ipliklere oranla önemli bir avantaja sahiptir. Jüt, coğrafya ve mevsime göre kalite farklılığı gösterir. Liflerinin uzunluğu, sağlamlığı, rengi, parlaklığı, hafifliği, yumuşaklığı ve pürüzsüzlüğü ile olduğu kadar, ayırt edilebilrliği ve düzgünlüğü bakımından da farklılık gösterir. Kesimlerin orantısı, sert merkezli lifler, kaba ürün ve kusurlar (örneğin kökler, kabuklar, çubuklar, parçacıklar, düğümler, sıyrıklar ve su izi) değeri düşüren diğer faktörlerdir. Kaliteyi etkileyen faktörler, yetiştirme uygulamaları; nemlilik; toprak ve suyun niteliği; yağmur miktarı; lifin alınma yöntemi (havuzlama); topografi, yıkama, kurutma ve muhafazadır. Ham jüt kalite açısından A, B, C şeklinde üçlü bir derecelendirmeye tabi tutulmakta A dan C ye doğru kalite artmakta olup, ham jütün kalitesi nihai jüt ürününün kalitesini doğrudan belirlemektedir. Ayrıca, jüt ürünlerinin fiyat formülünde ağırlıklı kalem ham jüt fiyatlarıdır. Jütün özellikle fosil kaynaklara bağımlı bazı ürünlerin ikamesi olması ve çevre dostu bir hammadde/ara ürün olması söz konusu ürünün kullanım imkanını artırmaktadır. Jüt ile rekabet halinde olan temel petrol bazlı sentetik ip polipropilen 1 (polypropylene/pp) dir. Polipropilende baz kimyasal propilen olup, söz konusu emtianın fiyatı petrol fiyatları ile doğru orantılı olarak hareket etmektedir. Bunun yanında Türkiye, aynı zamanda dünyada önemli bir polipropilen ithalatçısı olup, toplam yurtiçi talebin yarısı Petkim tarafından karşılanırken PP talebinin kalanı ithalat yolu ile karşılanmaktadır. 1 Polipropilen örgü, çuval, halı ipliği, halat, masa örtüleri, paspas, filtre bezleri, keçe, kord bezi, boru, kablo kılıfı, balık ağı, fırça, leğen, masa, sandalye, oyuncak, piknik eşyaları vb. yapımında kullanılır.

2 Jüt ürünlerinin çok geniş bir kullanım alanı bulunmakta olup, kullanıldığı bazı alanlar aşağıda gösterilmektedir.

3 Dünyada Jüt Piyasası Jüt piyasasını üreticisi ülkeler ve tüketicisi ülkeler olarak ikiye ayırmak mümkündür. Bununla birlikte jüt tüketimini en çok üreticileri yapmaktadır. Jüt yetiştiriciği emek yoğun bir sektör olup, iklim şartlarının uygunluğu ve emek maliyetlerinin düşük olduğu Bangladeş ve Hindistan jütün üretim merkezleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla, jüt üretiminin yaklaşık %98 i Güney Asya da bulunan Hindistan ve Bangladeş te gerçekleştirilmektedir. İki ülke benzer ürünler üretmekle birlikte özellikle Bangladeş in jüt ipliği ihracatında ön plana çıktığı görülmektedir. Bangladeş ve Hindistan ın jüt üretiminin yıllar itibari ile izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmekte olup, söz konusu ülkeler ham jüt üretimlerinin neredeyse tamamını kendileri işlemektedir. Bununla birlikte, Bangladeş in Hindistan ve Pakistan a belirli miktarda ham jüt ihraç ettiği de görülmektedir. Bangladeş yurtiçi kurulu jüt kapasitesinin ham jüt talebine bağlı olarak ham jüt ihracatına yasaklama getirebilmektedir.

4 Bangladeş ve Hindistan'ın Ham Jüt Üretimleri (Ton), , FAO Bangladeş Hindistan Bangladeş jüt ipliği ihraç eden neredeyse tek ülke konumunda olup, Türkiye de özellikle halıcılık sektörünün kullanmış olduğu jüt ipliğinin (GTİP: 5307) neredeyse tamamı Bangladeş ten ithal edilmektedir. Türkiye nin toplam jüt ürünleri ithalatının büyük kısmını jüt ipliği/sicimi oluşturmakta olup, Gaziantep teki halı üreticileri başta olmak üzere halıcılık sektörü tarafından hammadde olarak kullanılmaktadır.

5 Bangladeş Jüt Piyasası DAKKA TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ Bangladeş dünya ham jüt üretiminde Hindistan dan sonra ikinci sırada ve jüt ipliği ihracatında ilk sırada yer almaktadır. Bangladeş te bütün jüt ürünleri üretimi yapılabilmektedir. Ülkede jüt üretimi temelde dört adet kuruluş altında toplanmakta olup, söz konusu teşkilatlar ile ilgili bilgiler aşağıdaki tabloda sunulmaktadır. Bangladeş Jüt Piyasasının Yapısı Birlik İhracat Ürünleri Nitelik Bangladesh Jute Spinners Associaton (BJSA) Jüt İpliği/Sicim Özel Sektör Bangladesh Jute Mills Corporation (BJMC) CBC (Halı arkası kaplama), Hessian, Çuval, Soilsaver Kamu-KİT Bangladesh Jute Mills Association CBC, Hessian, Çuval, Soilsaver, Yer Döşeme Malzemesi-Muşamba Özel Sektör Bangladesh Jute Association (BJA) Ham Jüte (Pakistan ve Hindstan gibi ham jüt işleme kapasitesi olan ülkelere) Ham Jüt Sadece Bangladeş jüt piyasası ile ilgili detaylı istatistikler aşağıdaki tabloda sunulmaktadır. Bangladeş Jüt Piyasası Ham Jüt Üretimi (Balya) 87 Lac (1.56 Milyon Ton) Yurtiçi Tüketim 61 Lac (1.12 Milyon Ton) BJSA 97 BJMA 110 Jüt Fabrikaları Sayısı BJMC 27 TOPLAM 234 Jüt Fabrikalarının Toplam Çalışan Sayısı BJSA MT BJMA MT Ortalama Jüt Ürünleri Üretimi BJMC MT TOPLAM MT Ortalama Jüt Ürünleri Yurtiçi Tüketimi Ortalama Jüt Ürünleri İhracatı BJSA MT (İplik/Sicim) BJMA MT (Çuval/Hessian) BJMC 39055MT (Çuval/Hessian) TOPLAM MT BJSA MT BJMA MT BJMC MT TOPLAM MT 1 Balya = 180 KG Kaynak: Bangladesh Jute Spinners Association, 2015 Mayıs

6 Bangladeş te yukarıda belirtilen birlikler tarafından özellikle ham jüt fiyatları temel alınarak taban jüt fiyatları her sene belirlenmekte olup, söz konusu fiyatlarda pazarlık payı olduğu görülmektedir. Bahsi geçen birliklerden BJA nın iştigal alanı sadece ham jüt olup, diğer birliklerin faaliyet alanlarının jüt ürünleri olduğu görülmektedir. Jüt ürünleri ihracatında söz konusu birliklerin almış oldukları paylar aşağıdaki grafikte gösterilmektedir. Bunun yanında, Bangladeş in Türkiye ye olan jüt ürünleri ihracatında aynı zamanda Bangladeş in önemli jüt ürünleri üreticileri olan belli başlı bazı jüt fabrikalarının öne çıktığı görülmektedir.