TOPRAK MAHSULLERĠ OFĠSĠ ÇELTĠK ALIM VE ÇELTĠK/PĠRĠNÇ SATIġ ESASLARINA ĠLĠġKĠN UYGULAMA YÖNETMELĠĞĠ

Transkript

1 TOPRAK MAHSULLERĠ OFĠSĠ ÇELTĠK ALIM VE ÇELTĠK/PĠRĠNÇ SATIġ ESASLARINA ĠLĠġKĠN UYGULAMA YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ KISIM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1 - Bu Yönetmelik; Avrupa Birliği Çeltik Ortak Piyasa Düzeni mevzuatına paralel olarak; çeltik alım ve çeltik/pirinç satış esaslarının belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Kapsam Madde 2 - Bu Yönetmelik; Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü tarafından tespit edilen işyerlerinde veya ürün sahiplerince TMO ya satışı teklif edilen stokların bulunduğu depolarda belirli kalite kriterleri uyarınca çeltiğin satın alınmasını, oluşan stokların gerek yurt içi, gerekse yurt dışı pazara satış esaslarına ilişkin teknik ve idari hususları kapsar. Hukuki Dayanak Madde 3 - Bu Yönetmelik, tarih, 233 Sayılı Kamu Ġktisadi Teşebbüsleri Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde yürürlüğe giren ve Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) hukuki bünye, amaç ve faaliyet konuları, organları ve teşkilat yapısını düzenleyen 11 Aralık 198 tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan TMO Ana Statüsüne dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde - Bu Yönetmelikte yer alan terimlerin tanımları aşağıda belirtilmiştir: a) TMO: Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğünü, b) Ürün Sahibi: Türkiye de üretilmiş olması kaydıyla, üretim yaptığını belgeleyen Çeltik Ekim Ruhsatı almış üreticiler, çeltik üreticilerinin ortağı olduğu kooperatif ve birlikler ile satın aldığı ürünü müstahsil makbuzu ile belgeleyen tüccarları ve şirketleri, c) Akredite Merkez Referans Laboratuarı: TMO nun Genel Müdürlük bünyesinde kurulu, Türk Akreditasyon Kurumunca onaylı tam donanımlı, anlaşmazlıklarda hakem rolü üstlenecek merkez laboratuvarını, d) Müstahsil Makbuzu: Tüccar veya şirketin ürünü üreticiden aldığını ispatlayan belgeyi ifade eder. ĠKĠNCĠ KISIM Çeltik Alım Esasları BĠRĠNCĠ BÖLÜM Çeltik Ġçin TMO ĠĢyerlerinin Tespit Edilmesi ĠĢyeri Açılabilmesi Ġçin Gereken ġartlar Madde 5 - Çeltik için faaliyet gösterecek işyerleri aşağıdaki koşulları kapsamalıdır; a) Ġşyerinin faaliyet göstereceği yerde üretim fazlasının olması, b) Depolama tesisi ve teknik ekipmanların olması, c) Taşıma açısından elverişli bir konumda olması. TMO; her yıl hasat öncesi yukarıda belirtilen özellikleri kapsayan işyerlerinin bir listesini hazırlayacak ve bu liste her sene ihtiyaca göre yeniden belirlenecektir. 7- TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği 1

2 ĠKĠNCĠ BÖLÜM Çeltik Alımına Esas TeĢkil Edecek ĠĢlemler, Asgari Alım Kriterleri Alım Dönemleri Madde 6 (26/7/2012 tarihli ve 13/63-1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı, 15/7/2013 tarihli ve 8/62-2 sayılı Yönetim Kurulu Kararı) Türkiye de içinde bulunulan hasat döneminde üretilmiş olması kaydıyla, TMO ca alımı yapılacak çeltik için alım dönemleri aşağıda belirtilmiştir: Alım Dönemleri Üretici, Üretici Birlikleri Tüccar ve ġirketler ve Kooperatifler 2009/ / Ekim 31 Temmuz 1 Mayıs 31 Temmuz 2012/ Temmuz 1 Mayıs 31 Temmuz 2013/ Temmuz 1 Mayıs 31 Temmuz 201/15 1 Kasım 31 Temmuz 1 Mayıs 31 Temmuz 2015/16 1 Aralık 31 Temmuz 1 Mayıs 31 Temmuz 2016/17 1 Ocak 31 Temmuz 1 Mayıs 31 Temmuz 2017/18 den itibaren 1 Nisan 31 Temmuz 1 Nisan 31 Temmuz Alım Miktarları Madde 7 (Değişik : Yönetim Kurulunca verilen yetkiye istinaden 22/7/2011 tarihli ve 599 sayılı Genel Müdürlük Makam Olur u, 26/7/2012 tarihli ve 13/63-1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı, 15/7/2013 tarihli ve 8/62-2 sayılı Yönetim Kurulu Kararı) Tüccar ve şirketlerden yapılacak çeltik alımlarında asgari alım miktarı tüm dönemler için 20 ton olup, asgari tonajın alım esnasında sağlanması zorunludur. Üretici, kooperatif ve üretici birliklerinin TMO ya getirebilecekleri asgari çeltik miktarı aşağıda gösterilmiş olup, bu tonajların aynı gün alım esnasında sağlanması zorunludur. 2010/ /12 dönemleri için asgari : /13 dönemi için asgari : /1 dönemi için asgari : / /16 dönemleri için asgari :10 ton 2016/17 dönemi için asgari :15 ton 2017/18 dönemi ve sonrası için asgari :20 ton Minimum Alım Kriterleri Madde 8 TMO ca satın alınacak ürünün satın alınabilmesi için aşağıdaki şartların karşılanması gerekmektedir: a) Çeltiğin sağlıklı, uygun ve pazarlanabilir kalitede olması gerekmektedir. Çeltiğin sağlıklı, uygun ve pazarlanabilir kalitede olması için anormal koku ve canlı haşerelerden ari olması ve EK:1 de belirtilen minimum kalite kriterlerini karşılaması gerekir. b) Kısa tane, orta tane, uzun tane, diğer çeşit, yabancı madde, tam, kırpık, kırık, kusurlu taneler ve randımana ilişkin tanımlar EK:2 de açıklanmıştır. Fiyat ArtıĢ/Ġndirim Uygulaması Madde 9 TMO ca satın alınacak çeltiğin EK:1 de belirtilen minimum alım kriterlerini karşıladığı tespit edildiği takdirde, fiyat indirim ve artışları aşağıda belirtilen esaslara göre uygulanacaktır: a) Rutubet miktarına göre uygulanacak fiyat indirimleri EK:3 te tablo halinde belirtilmiştir. b) Randıman oranları EK: (A) ve EK: (B) deki tablolarda belirtilen randıman oranlarından farklı olduğu taktirde, fiyat indirim ya da artışlarına ilişkin esaslar EK:5 te tablo halinde belirtilmiştir. c) Kusurlu tane oranlarına göre uygulanacak fiyat indirimleri, EK:6 da tablo halinde belirtilmiştir. d) Yabancı madde miktarına göre uygulanacak fiyat indirimleri EK:7 de tablo halinde belirtilmiştir. e) Diğer çeşit oranına göre uygulanacak fiyat indirimleri EK:8 de tablo halinde belirtilmiştir TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği

3 TMO ya Ürün Satımı Madde /16 Dönemine kadar; ürünü TMO ya satmak isteyen üretici, kooperatif ve üretici birlikleri başvuru formu doldurmaksızın ürünlerini TMO ya satabileceklerdir. Tüccar ve şirketlerin ise 2009/10 döneminden itibaren TMO ca verilen başvuru formunu doldurmak suretiyle TMO ya teklifte bulunmaları gerekmektedir. 2015/16 döneminden itibaren; ürünü TMO ya satmak isteyen üretici, kooperatif ve üretici birliklerinin de TMO ca verilen başvuru formunu doldurmak suretiyle TMO ya teklifte bulunmaları gerekmektedir. Teklifin kabul edilebilir olması halinde ürün, alım işlemine tabi tutulacaktır. Söz konusu form aşağıdaki bilgileri içerecektir; (a) Başvuranın adı/unvanı, (b) T.C. kimlik numarası/vergi dairesi ve numarası, (c) Teklif edilen çeltiğin çeşidi, (d) Teklif edilen çeltiğin depo yeri ve depo tipi, (e) Teklif edilen çeltiğin miktarı, temel özellikleri ve üretim yılı, (f) Teklifin yapıldığı işyeri. Üreticilerin Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı olup olmadığı elektronik ortamdan alınacak kayıtlardan kontrol edilecektir. Ancak ÇKS de kayıtları gözükmüyor ise Tarım Ġl ve Ġlçe Müdürlüğünce onaylanmış ÇKS Bilgi Formu istenecektir. Kooperatif ve birliklerden yapılacak alımlarda ÇKS kaydı aranmayacaktır. Ürün sahibi tüccar veya şirket olduğu takdirde, tüccar ise; müstahsil makbuzunun bir kopyası ile birlikte Esnaf Odası veya Ticaret Odası sicil kaydının onaylı bir fotokopisini, şirket ise; müstahsil makbuzunun bir kopyası ile birlikte Sanayi veya Ticaret Odasından alınmış şirket sicil kaydının onaylı bir fotokopisini başvuru formlarına ekleyeceklerdir. Fiyatlandırma ve Ödeme Esasları Madde 11 (Değişik : Yönetim Kurulunca verilen yetkiye istinaden 22/07/2011 tarihli ve 599 sayılı Genel Müdürlük Makam Olur u ile.) Ġşyerine getirilen her araçtan veya yerinde satın alınacak ürünlerden usulüne uygun olarak her depo ünitesinden temsili numune alınacak ve bu numune ürün analizi için kullanılacaktır. Analize tabi ürünün, EK:1 de belirtilen minimum alım kriterlerini karşıladığı tespit edildiği takdirde, Madde 9 da belirtilen esaslara göre fiyat artış ya da indirimi uygulanmak suretiyle alım fiyatı belirlenecek ve ürün sahibine bildirilecektir. Ürün sahibinin bildirilen fiyatı kabulü halinde, ürün alınmak üzere ürün alım fişi düzenlenecektir. Ödeme ürün teslimatını müteakip 35. güne kadar yapılacaktır. Banka kartı ile TMO alım merkezlerine gelen üreticilere, ürün bedelleri ilan edilecek ödeme tarihinden 15 gün önce ödenecektir. Ürün sahiplerinin yapılan analiz neticesinde belirlenen fiyata itirazı halinde; Akredite Merkez Referans Laboratuarında yapılacak analiz esas alınır. Bu durumda ürün sahibinin Akredite Merkez Referans Laboratuarının sonucuna rıza göstereceğine dair yazılı beyan vermesi şarttır. Bu amaçla TMO üründen numune alır ve posta ücreti ürün sahibine ait olmak üzere Akredite Merkez Referans Laboratuarına gönderir. Eğer ihtilaf konusu olan ürün işyerine getirilmiş ise, bu ürünün işyerine teslim edilmesi şarttır. Bu durumda söz konusu ürün usulüne uygun şekilde tartılır ve tartı sonucu ürün muayene fişine geçilerek tesellüm edilip ayrı depolanır. Akredite Merkez Referans Laboratuarının sonucu nihai olup, belirlenen nitelikler ürün fiyatının tespitine esas alınır ve ayrı depolanan ürün ait olduğu depo ünitesine konulur. Akredite Merkez Referans Laboratuarının analiz neticelerine göre belirlenen satın alma fiyatı, ilk analiz neticelerine göre belirlenen satın alma fiyatı ile aynı veya daha düşük olması halinde, Merkez Referans Laboratuarında yapılan analizlerin masrafları ürün sahibinden tahsil edilir. Ürün Analiz FiĢi Düzenlenmesi Madde 12 (Değişik : Yönetim Kurulunca verilen yetkiye istinaden 13/5/2010 tarihli ve 529 sayılı Genel Müdürlük Makam Olur u ile.) Ġşyeri tarafından, her bir araç bazında veya yerinde alım halinde her bir depo ünitesi için ürün analiz fişi hazırlanacaktır. Ürün analiz fişinde ürün sahibine ait kimlik bilgileri ile ürüne ait kalite özellikleri ve varsa diğer bilgiler yer alacak ve sorumlular tarafından imzalanacaktır. 7- TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği 3

4 ĠĢyerleri Arasındaki Nakliye Farkı Madde 13 Ürün sahipleri tarafından işyerine yapılan teklif, en az masrafla nakil olabileceği işyerine yapıldığında, ürünlerin bulunduğu yerden söz konusu işyerine nakil olmasına ilişkin masraflar teklifi yapan tarafından karşılanacaktır. TMO ürünün en az masrafla nakledilebilecek işyerinden farklı bir yerde teslim alınmasını talep ettiği takdirde, TMO daha önceden tespit ettiği işyerleri arası nakliye farkını ürünü getirene ödeyecektir. Ürün Muhafazası Madde 1 Ġşyerleri depodaki ürünün muhafaza koşullarını düzenli olarak takip edecek, herhangi bir sorun çıkması halinde, TMO nun merkez birimini gecikmeksizin durumdan haberdar edecektir. Ġşyerleri depoda muhafaza edilen ürünün kalitesini ayda en az bir kez kontrol edecek ve TMO merkez birimine bilgi verecektir. ÜÇÜNCÜ KISIM Çeltik /Pirinç SatıĢ Esasları BĠRĠNCĠ BÖLÜM Yurtiçi SatıĢ Esasları Yurtiçi SatıĢlar Madde 15 Yurtiçi satışlar 2017/18 dönemine kadar aşağıda belirtilen usullerde, bu dönem ve sonrasında ise sadece ihale yoluyla depo teslimi olarak yapılacaktır; a) TMO gerektiğinde çeltik/pirinç satış fiyat, şekil ve esaslarını tespit eder, işyerlerine talimatlayarak uygulanmasını sağlar ve sonuçları izler. Ġhtiyaç duyulması halinde de değişiklikler yaparak teşkilata duyurur. b) TMO çeltiği/pirinci ihale yoluyla satışa arz edebilir. c) TMO çeltiği/pirinci borsalarda satışa arz edebilir. d) Doğal afetler durumunda Türk Kızılay ına yapılan satışların fiyat ve şartları özel olarak tespit edilir. Alıcılar yukarıda (a) bendi kapsamında yapılan satışlarda malı almadan, (b) ve (c) bentlerinde belirtilen durumlarda ise tekliflerini vermeden önce, TMO satışa sunduğu çeltiğin/pirincin kalitesi konusunda alıcıların değerlendirme yapmalarını sağlamak için gereken kolaylığı sağlayacaktır. Ġhale Yoluyla Yurtiçi SatıĢ Madde 16 Madde 15 (b) de belirtilen ihaleli satışların şartnamesinde aşağıda belirtilen hususlar özellikle yer alacaktır; a) Ġhaleye verilecek olan ürünlerin cinsi ve miktarları, b) Ġhaleye konu ürünlerin TMO tarafından belirlenmiş olan kalite özellikleri, c) Ġhaleye konu ürünlerin depo yerleri, depoların adları ve adresleri, d) Ġhale tarihi ve kapanış saati. Ġhale ilanı TMO web sayfasında ve gerektiğinde Türkiye genelinde çıkan günlük ulusal gazetelerin en az birinde yayınlanarak tüm tarafların bilgisine sunulur. Ġhale ilanı ile son teklif verme günü arasında en az 8 günlük bir zaman aralığı olmalıdır. TMO, ihale ilanını ayrıca TMO merkez binasında ve gerekli görülen işyeri binalarında asarak, bunun yanında ilgili sektörlere bildirimde bulunarak kamuoyuna duyuracaktır. Ġhale Sonuçlarının Duyurulması Madde 17 TMO, ihalenin sonuçlanmasını müteakip üç (3) iş günü içerisinde ihaleye teklif vermiş olanların tümüne ihale sonuçlarını bildirecektir. Bildirimler iadeli taahhütlü mektup ya da yazılı telekomünikasyon yoluyla yapılacaktır. TMO ihaleye yeterli katılım ve uygun fiyat olmaması halinde ihaleyi tek taraflı iptal etmekte serbesttir. Ġhalenin iptal edilmesi nedeniyle isteklilerce idareden herhangi bir hak talebinde bulunulamaz. 7- TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği

5 ĠKĠNCĠ BÖLÜM YurtdıĢı SatıĢ Esasları YurtdıĢı SatıĢlar Madde 18 (Değişik : Yönetim Kurulunca verilen yetkiye istinaden 12/6/2009 tarihli ve 802 sayılı Genel Müdürlük Makam Oluru ile.) Yurtdışı satışlar aşağıda belirtilen usullerde FOB ve/veya depo teslimi olarak (iç merkezler ve/veya liman silolarında) yapılacaktır: a) TMO, stoklarını uluslararası ihale ile satışa arz edebilir. b) Devlet satışları; hükümetler arasında imzalanan ticari antlaşmalar çerçevesinde yapılır. c) TMO vasıtasıyla, uluslararası yardım kuruluşları, Türk Kızılay ı veya TMO ca yapılacak yurtdışı yardımlar için TMO Bakanlar Kurulu Kararı ile verilen yetki çerçevesinde satış fiyat ve şartlarını belirlemeye yetkilidir. Ġhale Yoluyla YurtdıĢı SatıĢ Madde 19 Madde 18 (a) da belirtilen ihaleli satışların şartnamesinde aşağıda belirtilen hususlar özellikle yer alacaktır; a) Ġhaleye çıkılacak olan ürünlerin cinsi ve miktarı, b) Ġhaleye konu ürünlerin TMO tarafından belirlenmiş olan kalite özellikleri, c) Ġhaleye konu ürünlerin depolandığı iç merkezler veya liman siloları, d) Ġhale tarihi ve kapanış saati. Ġhale ilanı Türkiye genelinde çıkan günlük ulusal gazetelerin en az birinde ve Resmi Gazete de ayrıca TMO web sayfasında yayınlanacaktır. Ayrıca ihale; yurtdışında bulunan ve TMO ya müracaatta bulunmuş olan uluslararası çeltik/pirinç ticareti yapan firmalara ve yurtdışı T.C. Ticaret Müşavirliklerine duyurulur. Ġhale ilanı ile son teklif verme günü arasında en az 8 günlük bir zaman aralığı olmalıdır. Ġhale ilanında, her parti için asgari nakliye masrafı ile ulaşılabilecek ve ihaleye verilen çeltik/pirincin ihraç edilmesi için yeterli teknik tesislere sahip olan işyeri veya çıkış limanı belirtilecektir. Kısmi tekliflerin mevcut olması halinde, tekliflerde bu durum açıkça yer alacak olup, şartnamede kısmi tekliflerin hangi şartlar altında kabul edileceği açıkça belirtilecektir. Alıcılar tekliflerini vermeden önce TMO, satışa sunduğu çeltik/pirinç kalitesi konusunda alıcıların değerlendirme yapmalarını sağlamak için gereken tüm kolaylığı sağlayacaktır. Ġhale Sonuçlarının Duyurulması Madde 20 TMO, ihalenin sonuçlanmasını müteakip üç (3) iş günü içerisinde ihaleye teklif vermiş olanların tümüne ihale sonuçlarını bildirecektir. Bildirimler iadeli taahhütlü mektup ya da yazılı telekomünikasyon yoluyla yapılacaktır. TMO ihaleye yeterli katılım ve uygun fiyat olmaması halinde, ihaleyi tek taraflı iptal etmekte serbesttir. Ġhalenin iptal edilmesi nedeniyle isteklilerce idareden herhangi bir hak talebinde bulunulamaz. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Ġhale Bedelinin Tahsili ve Teminat Oranlarının Belirlenmesi Ġhale Bedelinin Tahsili Madde 21 Ġhale bedelinin tahsiline ilişkin hükümler şartname ve sözleşme taslağında belirlenir. Teminat Oranları Madde 22 TMO dan yurtiçine veya yurtdışına sevk etmek üzere ihale ile ürün alınması durumunda uygulanacak geçici ve kesin teminat oranlarını tespit etmeye TMO yetkilidir. 7- TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği 5

6 DÖRDÜNCÜ KISIM ÇeĢitli ve Son Hükümler BĠRĠNCĠ BÖLÜM Özel Hüküm Özel Hüküm Madde 23 Bu yönetmelikte belirtilen yurt içi ve yurt dışı ihale yoluyla, TMO nun stoklarındaki çeltiğe ilişkin yapılacak satışlarda, yönetmelik ile düzenlenmeyen hususlarda TMO Ġhale Yönetmeliği hükümleri uygulanır. TMO, bu yönetmelikte yer alan maddelere ilişkin ayrıntılı uygulama kurallarını belirlemeye yetkilidir. ĠKĠNCĠ BÖLÜM ÇeĢitli ve Son Hükümler Yürürlük Madde 2 Bu yönetmelik tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 25 Bu yönetmelik hükümlerini Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü yürütür TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği

7 EK: 1 ÇELTĠK ALIMINDA UYGULANACAK MĠNĠMUM KALĠTE KRĠTERLERĠ (En Fazla %) Kısa Tane Orta Tane Uzun Tane Rutubet 2009/ /17 15,0 15,0 15,0 2017/18 den itibaren 1,5 1,5 1,5 Ham + TebeĢiri tane (2009/ /17) Ham tane TebeĢiri tane TebeĢiri tane 2017/18 den itibaren 6 Kırmızı çizgili tane Hasarlı tane 2009/ /17 (Lekeli ve Benekli tane + Amber tane + Sarı tane) /18 ve sonrası (Hasarlı tane içerisinde yer alan Lekeli ve Benekli tane, Amber tane ve Sarı tane ayrı ayrı minimum kalite kriteri olarak değerlendirilecektir) Lekeli ve Benekli tane 2,75 2,75 Amber tane 1 0,50 0,50 Sarı tane 0,175 0,175 0,175 Yabancı madde 2009/ / /18 den itibaren Diğer çeģit oranı Randıman oranı (En az % ) 2009/ / /18 den itibaren EK (B) de belirtilen temel randıman (tam tane ve toplam randıman) oranlarının en fazla 5 puan altında olabilir. Minimum alım kriterlerini karģılamayan çeltikler SATIN ALINMAZ 7- TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği 7

8 EK:2 TANIMLAR: ÇELTĠK Buğdaygiller (Graminea) familyasına giren Oryza Sativa L. Kültür bitkilerinin kavuzları soyulmamış tanelerini ifade eder. KAVUZU SOYULMUġ TANE Yalnızca kavuzu soyulmuş olan çeltik anlamına gelmektedir. Ticarette kahverengi pirinç, kargo pirinci, loonzain ve riso sbramato gibi isimlerle tanımlanmaktadır. PĠRĠNÇ Buğdaygiller familyasından Oryza sativa türüne giren kültür bitkilerinin danesi olan çeltiğin, tekniğine uygun olarak yabancı maddelerden arındırılması, kavuzlarının soyulması, danelerin ayrılması, beyazlatılması, toz halindeki kepeğinden ayrılması, parlatılması, boylanması, kırıkların ve pirinç dışındaki diğer maddelerin ayrılması suretiyle elde edilen üründür. KISA, ORTA VE UZUN TANE ÇELTĠK TANIMLARI (Değişik : Yönetim Kurulunca verilen yetkiye istinaden 13/5/2010 tarihli ve 529 sayılı Genel Müdürlük Makam Oluru ile.) Kısa taneli çeltik: Tane uzunluğu ortalaması 7,5 mm ve daha az olan çeltikler, Orta taneli çeltik: Tane uzunluğu ortalaması 7,5 mm den fazla 9,0 mm den az olan çeltikler, Uzun taneli çeltik: Tane uzunluğu ortalaması 9,0 mm ve üzeri olan çeltiklerdir. KISA, ORTA VE UZUN TANE PĠRĠNÇ TANIMLARI 2009/10 Döneminden Ġtibaren Geçerli Tanım: Kısa Taneli Pirinç: Tane uzunluğu 5,2 mm.yi geçmeyen ve uzunluk/genişlik oranı 2 den az olan pirinç anlamına gelmektedir. Orta Taneli Pirinç: Tane 5,2 mm yi geçen ama 6,0 mm yi geçmeyen ve uzunluk/genişlik oranı 3 ten fazla olmayan pirinç anlamına gelmektedir. Uzun Taneli Pirinç: o Tane uzunluğu 6,0 mm.yi geçen ve uzunluk/genişlik oranı 2 den fazla ama 3 ten az olan uzun taneli pirinç A; o Tane uzunluğu 6,0 mm.yi geçen ve uzunluk/genişlik oranı 3 e eşit ya da 3 ten fazla olan uzun taneli pirinç B anlamına gelmektedir. TANE UZUNLUĞU TESPĠT YÖNTEMĠ Pirinç taneleri aşağıdaki yöntem ile ölçülür: (i) partiyi temsil eden bir numune alınır; (ii) numune, ham taneler de dahil olmak üzere sadece tam taneler kalacak şekilde elekten geçirilir; (iii) 100 tane üzerinden iki ayrı ölçüm yapılır ve ortalaması alınır; (iv) sonuçlar, ondalık basamağına yuvarlanarak milimetre cinsinden ifade edilir. DĠĞER ÇEġĠT TANIMI Çeltik taneleri arasında bulunan kendi çeşidi dışındaki diğer çeltik çeşitlerine ait tanelerdir TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği

9 EK:2 (devam) YABANCI MADDELERĠN TANIMI Çeltik taneleri içerisinde bulunan çeltik dışındaki diğer bitkilere ait taneler ile taş, toprak, kum gibi inorganik maddeler ve kavuz, sap, saman, kılçık, ölü haşere ve parçaları gibi organik maddelerdir. TAM, KIRPIK, KIRIK VE KUSURLU PĠRĠNÇ TANELERĠNĠN TANIMLARI TAM TANE: 2017/18 Dönemine Kadar Geçerli Tanım: Değirmenleme işlemi tamamlanmış 100 gr. çeltikten elde edilen en fazla ¼ ü kırılmış pirinç taneleridir. 2017/18 Döneminden Ġtibaren Geçerli Tanım: Çeltiğin değirmenleme işlemlerinin niteliği dikkate alınmaksızın, tane ucunun sadece bir kısmının ayrılmış olduğu tanelerdir. KIRPIK TANE: Ucu tamamıyla ayrılmış tanelerdir. Bu tanım 2017/18 den itibaren geçerlidir. KIRIK TANE: 2017/18 Dönemine Kadar Geçerli Tanım: Çeltiğin kavuzlarının ayrılıp değirmenleme işleminden sonra elde edilen pirinçlerden ayrılan ¼ ünden fazlası kırılmış olan pirinç parçalarıdır. 2017/18 Döneminden Ġtibaren Geçerli Tanım: Ucundan daha büyük bir bölümü ayrılmış tanelerdir. Kırık taneler şunları kapsar: Ġri kırık taneler (tanenin en az yarısı kadar veya yarısından fazla uzunluğu olan ancak bütün olmayan kırık tanelerdir), Orta kırık taneler (tanenin en az çeyreği veya çeyreğinden fazla uzunluğu olan ancak yarım taneden daha küçük olan kırık tanelerdir), Küçük kırık taneler (tanenin kırılmamış kısmı bütün tanenin bir çeyreğinden küçük olan ancak 1, mm lik yuvarlak delikli elekten geçemeyen kırık tanelerdir), Parçacıklar (1, mm lik yuvarlak delikli elekten geçen küçük kırıklardır.); tanenin boyuna bölünmesi suretiyle oluşmuş parçacıklar bu tanıma girer. KUSURLU TANELER: Ham Taneler: Tam olgunlaşmamış yeşil tanelerdir. Doğal ġekil Bozukluğu Olan Taneler: Doğal şekil bozukluğu, kalıtsal kökenli olsun ya da olmasın, türün tipik morfolojik özellikleriyle kıyaslandığında görülen şekil bozukluklarıdır. TebeĢiri Taneler: Tane yüzeyinin en azından dörtte üçü mat ve tebeşir görünümünde olan tanelerdir. Kırmızı Çizgili Taneler: 2017/18 Dönemine Kadar Geçerli Tanım: Üzerinde o çeşide has olmayan kesik, boydan boya ince veya kalınca koyu kırmızı renkli çizgiler bulunan pirinç taneleridir. Ayrıca mandık da kırmızı çizgili taneler içerisinde değerlendirilecektir. Mandık yabani bir çeltik çeşidi olup, kavuzu ayrıldığında yüzeyi kırmızı renkli perikarp ile kaplı olan tanelerdir. 2017/18 Döneminden Ġtibaren Geçerli Tanım: Perikarpın bir kalıntısı olarak çeşide has olmayan, değişik yoğunlukta ve koyulukta boyuna kırmızı çizgiler taşıyan tanelerdir. Benekli Taneler: Üzerinde siyah renkli belirgin küçük benekler olan tanelerdir. Ayrıca üzerinde hafif açık siyah çizgiler taşıyan taneler de benekli tane grubuna girer. Benekli tanelerde benek ve çizgi renklerinin sarı olmaması gerekir. 7- TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği 9

10 EK:2 (devam) Lekeli Taneler: Tane yüzeyinin küçük bir bölgesinde, tane doğal renginde belirgin değişiklik olan tanelerdir. Lekeler değişik renklerde olabilir (siyah, kırmızı, kahverengi). Koyu siyah çizgiler de leke olarak kabul edilir. Eğer lekelerin rengi hemen görülecek kadar yeterince belirginse (siyah, pembe, kırmızımsı kahverengi) ve eğer tanenin yüzeyinin yarısından daha fazla bir alanı kapsıyorsa, böyle taneler sarı tane olarak değerlendirilmelidir. Sarı Taneler: Kurutma sebebi dışında, doğal rengini kısmen ya da tamamen kaybederek limon ya da portakal sarısı tonu almış tanelerdir. Amber Taneler: Kurutma sebebi dışında, tüm yüzey rengi hafif amber-sarı bir renge dönüşmüş olan tanelerdir. 2017/18 dönemine kadar Benekli, Lekeli, Sarı ve Amber taneler topluca Hasarlı Tane olarak tanımlanacak, 2017/18 döneminden itibaren ise Hasarlı Tane başlığı altında ayrı ayrı değerlendirilecektir. RANDIMANA ĠLĠġKĠN TANIMLAR: a) 2017/18 Alım Dönemine Kadar Geçerli Olacak Tanımlar Tam Pirinç: Değirmenleme işlemi tamamlanmış 100 gram çeltikten elde edilen tam taneler ile en fazla 1/ ü kırılmış olan tanelerin toplamıdır. BaĢ Pirinç: Tam pirinçler içerisinden ham ve tebeşiri taneler ayrıldıktan sonra kalan tam pirinç miktarına, uzun taneli çeltikler için bu miktarın % 3 ü, orta ve kısa taneli çeltikler için ise % 5 i ilave edilmesiyle elde edilen değerdir. Randıman: 100 gram çeltikten elde edilen baş pirincin yüzde olarak ifadesidir. b) 2017/18 Alım Döneminden Ġtibaren Geçerli Olacak Tanımlar Toplam Randıman Değirmenleme işlemi tamamlanmış 100 gram çeltikten elde edilen toplam pirinç miktarıdır. (Her türlü kırık ve kusurlu taneler dahildir) Tam Tane Randımanı Değirmenleme işlemi tamamlanmış 100 gram çeltikten elde edilen (% 3 kırpık pirinç toleransı ile birlikte) kusurlu taneler dahil tam pirinç miktarıdır TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği

11 EK:3 RUTUBET ORANINA GÖRE YAPILACAK FĠYAT ĠNDĠRĠMLERĠ Rutubet Oranı (%) Fiyat Ġndirimi(%) 2009/ / /18 den Ġtibaren 13,1 0,1 0,1 13,2 0,2 0,2 13,3 0,3 0,3 13, 0, 0, 13,5 0,5 0,5 13,6 0,6 0,6 13,7 0,7 0,7 13,8 0,8 0,8 13,9 0,9 0,9 1,0 1,0 1,0 1,1 1,1 1,1 1,2 1,2 1,2 1,3 1,3 1,3 1, 1, 1, 1,5 1,5 1,5 1,6 1,6 1,7 1,7 1,8 1,8 1,9 1,9 15,0 2,0 7- TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği 11

12 EK: FĠYAT ARTIġ YA DA ĠNDĠRĠMĠNE TEMEL OLACAK RANDIMAN ORANLARI EK: (A) 2009/ /17 ALIM DÖNEMLERĠ ĠÇĠN NEV' Ġ UZUN TANE ORTA TANE ÇEġĠT Amborio, Bersani, Baldo, Drago, Gridna, I-R-8, Karolin, Koral, Osmancık, Rocca, Ribe, Roma, Rialto, Sezya, Sürek, Viyolin, Yasemin ve diğer uzun taneli çeltikler. Akçeltik, Arco, Calrose, Derviş, Java, Karacadağ, Maratelli, Pembegöbek, Plovdiv, Rodina, Ranbelli, Sarıçeltik, Serhat, Veneria ve diğer orta taneli çeltikler. RANDIMAN ORANI (%) KISA TANE Krasnodorsky, Mısır Çeltiği ve diğer kısa taneli çeltikler. 63 EK: (B) 2017/18 ALIM DÖNEMĠNDEN ĠTĠBAREN ÇELTĠK ÇEġĠTLERĠ TAM TANE RANDIMAN ORANI (%) TOPLAM RANDIMAN ORANI (%) Krasnodorsky Arco Veneria Drago, Koral, Ribe, Osmancık Baldo, Rocca, Roma Maratelli Çeşidi belirlenmemiş olanlar TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği

13 RANDIMAN ORANLARINA GÖRE YAPILACAK FĠYAT ARTIġ VE ĠNDĠRĠM ESASLARI EK: / /17 ALIM DÖNEMLERĠ ĠÇĠN Randımanda her % 1 lik artıģ ya da düģüģ için fiyat artıģ ve indirim oranları Randıman oranı geçildiğinde Fiyat artışı % 0,75 Randıman oranı altına düşüldüğünde Fiyat indirimi % /18 ALIM DÖNEMĠNDEN ĠTĠBAREN Randımanda her % 1 lik artıģ ya da düģüģ için fiyat artıģ ve indirim oranları Tam Tane Randıman oranı geçildiğinde Fiyat artışı % 0,75 Tam Tane Randıman oranı altına düşüldüğünde Fiyat indirimi % 1 Toplam Randıman oranı geçildiğinde Fiyat artışı % 0,60 Toplam Randıman oranının altına düşüldüğünde Fiyat indirimi % 0,80 7- TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği 13

14 KUSURLU TANE ORANLARINA GÖRE YAPILACAK FĠYAT ĠNDĠRĠMLERĠ (Değişik : Yönetim Kurulunca verilen yetkiye istinaden 13/5/2010 tarihli ve 529 sayılı Genel Müdürlük Makam Oluru ile.) Kusurlu Tane Oranları % EK:6 Kusurlu Tane Tebeşiri tane 2017/18 den itibaren Kısa Tane Orta Tane Uzun Tane 0-2,00 2,01-2,50 2,51-3,00 3,01-3,50 3,51 -,00,01 -,50,51-5,00 5,01-5,50 5,51-6,00 0-2,00 2,01-2,50 2,51-3,00 3,01-3,50 3,51 -,00 0-1,5 1,51-2,00 2,01-2,50 2,51-3,00 3,01-3,50 3,51 -,00 Fiyat Ġndirimi % Ġndirim yapılmaz Kırmızı çizgili tane 2010/ /17 0-2,0 2,1-3,0 3,1 -,0,1-5,0 5,1-6,0 6,1-7,0 7,1-8,0 8,1-9,0 9,1-10,0 0-2,0 2,1-3,0 3,1 -,0,1-5,0 0-2,0 2,1-3,0 3,1 -,0,1-5,0 Ġndirim yapılmaz Kırmızı çizgili tane 2017/18 den itibaren 0-1,00 1,01-2,00 2,01-3,00 3,01 -,00,01-5,00 5,01-6,00 6,01-7,00 7,01-8,00 8,01-9,00 9,01-10,00 0-1,00 1,01-2,00 2,01-3,00 3,01 -,00,01-5,00 0-1,00 1,01-2,00 2,01-3,00 3,01 -,00,01-5,00 Ġndirim yapılmaz Hasarlı Tane 2010/ /17 0-1,0 1,1-2,0 Ġndirim yapılmaz /18 den itibaren HASARLI TANE ĠÇERSĠNDE DEĞERLENDĠRĠLEN UNSURLARIN (Lekeli ve Benekli tane + Amber tane + Sarı tane) HER BĠRĠ AYRICA FĠYATA ETKĠ EDECEKTĠR TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği

15 EK:6 (devam) 2017/18 den itibaren Kusurlu Tane Lekeli ve Benekli tane Kusurlu Tane Oranları % Kısa Tane Orta Tane Uzun Tane 0 0,50 0,51 0,75 0,76 1,00 1,01 1,25 1,26 1,50 1,51 1,75 1,76 2,00 2,01 2,25 2,26 2,50 2,51 2,75 2,76 3,00 3,01 3,25 3,26 3,50 3,51 3,75 3,76,00 0 0,50 0,51 0,75 0,76 1,00 1,01 1,25 1,26 1,50 1,51 1,75 1,76 2,00 2,01 2,25 2,26 2,50 2,51 2,75 0 0,50 0,51 0,75 0,76 1,00 1,01 1,25 1,26 1,50 1,51 1,75 1,76 2,00 2,01 2,25 2,26 2,50 2,51 2,75 Fiyat Ġndirimi % Ġndirim yapılmaz 0,8 1,6 2, 3,2,0,8 5,6 6, 7,2 8,0 8,8 9,6 10, 11,2 Amber tane Sarı tane 0 0,05 0,06 0,30 0,31 0,55 0,56 0,80 0,81 1,00 0 0,020 0,021 0,15 0,16 0, ,05 0,06 0,30 0,31 0,50 0 0,020 0,021 0,15 0,16 0, ,05 0,06 0,30 0,31 0,50 0 0,020 0,021 0,15 0,16 0,175 Ġndirim yapılmaz 1,25 2,50 3,75 5,00 Ġndirim yapılmaz TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği 15

16 EK:7 KISA ORTA UZUN TANELĠ ÇELTĠKTE YABANCI MADDE ORANINA GÖRE YAPILACAK FĠYAT ĠNDĠRĠMLERĠ Alım Dönemleri Yabancı Madde % Fiyat Ġndirimi % 2009/ /17 0 0,1 0,5 0,6 1,0 1,1 1,5 1,6 2,0 Ġndirim uygulanmaz 0,5 1,0 1,5 2,0 2017/18 den itibaren Yabancı Madde % Fiyat Ġndirimi % Yabancı Madde % Fiyat Ġndirimi % 0-0,10 Ġndirim uygulanmaz 0,35 0,50 0,11 0,02 0,36 0,52 0,12 0,0 0,37 0,5 0,13 0,06 0,38 0,56 0,1 0,08 0,39 0,58 0,15 0,10 0,0 0,60 0,16 0,12 0,1 0,62 0,17 0,1 0,2 0,6 0,18 0,16 0,3 0,66 0,19 0,18 0, 0,68 0,20 0,20 0,5 0,70 0,21 0,22 0,6 0,72 0,22 0,2 0,7 0,7 0,23 0,26 0,8 0,76 0,2 0,28 0,9 0,78 0,25 0,30 0,50 0,80 0,26 0,32 0,51 0,82 0,27 0,3 0,52 0,8 0,28 0,36 0,53 0,86 0,29 0,38 0,5 0,88 0,30 0,0 0,55 0,90 0,31 0,2 0,56 0,92 0,32 0, 0,57 0,9 0,33 0,6 0,58 0,96 0,3 0,8 0,59 0,98 0,60 1,00 0,81 1,2 0,61 1,02 0,82 1, 0,62 1,0 0,83 1,6 0,63 1,06 0,8 1,8 0,6 1,08 0,85 1,50 0,65 1,10 0,86 1,52 0,66 1,12 0,87 1,5 0,67 1,1 0,88 1,56 0,68 1,16 0,89 1,58 0,69 1,18 0,90 1,60 0,70 1,20 0,91 1,62 0,71 1,22 0,92 1,6 0,72 1,2 0,93 1,66 0,73 1,26 0,9 1,68 0,7 1,28 0,95 1,70 0,75 1,30 0,96 1,72 0,76 1,32 0,97 1,7 0,77 1,3 0,98 1,76 0,78 1,36 0,99 1,78 0,79 1,38 1,00 1,80 0,80 1, TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği

17 KISA-ORTA-UZUN TANELĠ ÇELTĠKTE DĠĞER ÇEġĠT ORANINA GÖRE YAPILACAK FĠYAT ĠNDĠRĠMLERĠ EK:8 Diğer ÇeĢit % Fiyat Ġndirimi % 2009/ /17 0 3,0 Ġndirim uygulanmaz 3,1 3,5 0,5 3,6,0 1,1,5 1,5,6 5, /18 den itibaren 0 3,0 Ġndirim uygulanmaz 3,1 0,1 3,2 0,2 3,3 0,3 3, 0, 3,5 0,5 3,6 0,6 3,7 0,7 3,8 0,8 3,9 0,9,0 1,0,1 1,1,2 1,2,3 1,3, 1,,5 1,5,6 1,6,7 1,7,8 1,8,9 1,9 5,0 2,0 7- TMO Çeltik Alım ve Çeltik/Pirinç Satış Esaslarına İlişkin Uygulama Yönetmeliği 17