Model: SX736. ph/mv/ilekenlik/do

Transkript

1 2011 Model: SX736 ph/mv/ilekenlik/do

2 İÇERİK 1) ÖZET 2) TEKNİK PARAMETRELER 2.1) ph 2.2) mv 2.3) İletkenlik 2.4) Çözülmüş oksijen 2.5) Diğer teknik parametreler 2.6) Çalışma Koşulları 3) GENEL BAKIŞ 3.1) LCV Gösterge 3.2) İşlem Tuşları 3.3) Ölçüm Bilgilerinin Kayıt edilmesi gösterilmesi ve temizlenmesi 4) ph ÖLÇÜMÜ 4.1) Çalıştırılmak için ön hazırlık 4.2) Cihaz Kalibrasyonu 4.3) Örnek test 4.4) Parametre Ayarları 4.5) Öneriler 4.6) Kendi kendine teşhis bilgileri 5) mv ÖLÇÜMÜ 5.1) Örnek Test 5.2) Parametre Ayarları 6) İLETKENLİK ÖLÇÜMÜ 6.1) Çalıştırılmak için ön hazırlık 6.2) Cihaz Kalibrasyonu 6.3) Örnek test 6.4) Önemli Açıklamalar 6.5) Parametre Ayarları 6.6) Düşünceler Öneriler 7) DO ÖLÇÜMÜ 7.1) Çalıştırılmak için ön hazırlık 7.2) Cihaz Kalibrasyonu 7.3) Örnek Su Testi 7.4) Düşünceler Öneriler 7.5) Parametre Ayarlar 7.6) Mebron Kapağının Değiştirilmesi 7.7) Oksijen 0(sıfır) Noktası Kalibrasyonu 7.8) Tuzluluk Kalibrasyonu 7.9) Barametrik Basın Kalibrasyonu 8) CİHAZIN TAM KİTİ 9) GARANTİ 1

3 TABLO 1: Cihaz parametre ayarları tablosu TABLO 2: Cihaz eski ve varsayılan ayarları tablosu TABLO 3: Kod simgesi ve kısaltma tablosu TABLO 4: Farklı sıcaklıklarda ki suda doymuş oksijen içeriği TABLO 5: Farklı sıcaklıklarda ki suda barometrik basınç içeriği TABLO 6: Farklı yüksekliklerde doymuş oksijen içeriği ÖZET SX736 ph, mv, İletkenlik ve doymuş oksijen cihazınızı aldığınız ve kullandığınız için teşekkür ederiz.(kılavuz içerisinde kısaca cihaz olarak bahsedilecektir.) Cihazı kullanmadan önce yardım almak ve cihazı doğru şekilde kullanabilmek için lütfen kullanma kılavuzunu dikkatlice okuyunuz. Üründen sürekli performans almanın en temel yollarından biri ürün parçalarının tam olarak çalışıyor olmasıdır. Eğer ürün parçalarında Tam olarak verim almanızı etkileyen herhangi bir parçayı biz değiştirme hakkı veriyoruz. Bu cihaz; en gelişmiş elektronik teknolojinin, sensör teknolojisinin ve donanım teknolojisinin mükemmel tasarım birleşiminden oluşmaktadır. Cihaz ph, mv,iletkenlik, TDS, Tuzluluk, İletkenlik, Direnç, DO ve Yüksek hassasiyetle sıvı solüsyon ve sıcaklığı parametrelerini ölçmektedir. Cihaz en yüksek performanslı en iyi portatif su analiz cihazıdır ve özelliklerine rağmen piyasada ki en uygun fiyatlı cihazdır. Cihaz madencilik endüstrisine, enerji santrali endüstrisine, su tedavi projelerine, çevresel koruma sektörüne ve buna benzer sektörlere uygun bir cihazdır. Özellikle saha alanında yapılacak uygulamalara ve nokta testlerine uygundur. Cihaz mikroişlemci çip, güzel görüntü, çoklu özellikler ve kolay kullanımlı bir yapıya sahiptir. Bu cihaz aşağıdaki belirgin özellikleri içermektedir. 1.1) Çoklu parametre ölçümü; ph Elektrotu, İletkenlik Elektrotu, DO Elektrotu, kalibrasyon solüsyonları ve özel taşıma çantası ile kolay kullanımlı birden fazla parametrede ölçüm yapabilen bir cihazdır. 1.2) Mikro işlemci çip teknolojisi ile tasarlanmıştır. Bu sayede otomatik kalibrasyon, otomatik sıcaklık kompanizasyonu, kayıt hafızası, otomatik kapanma, düşük pil göstergesi, fonksiyon özellikleri ve otomatik kendi teşhis özelliklerine sahiptir. 1.3) Dijital filtre ve kayma teknolojisini benimseyerek akıllı ölçüm ve hızlı tepki özellikleri ile ölçüm hassasiyeti artmaktadır. işareti ekranda göründüğü zaman ölçünüz stabil hale gelmiş demektir. 1.4) Cihaz standart 3 çeşit ph solüsyonlarına kendini ayarlayabilir. Kullanıcılar aşağıda yer alan herhangi bir kalibrasyon solüsyonu serisini seçebilir. - Avrupa 8 USA. Serisi - NIST serisi - ÇİN serisi 1.5) Yüksek saflıktaki su ve amonyak ekli saf su ph ölçüm modu ayarlanabilir. Bu iki özel ph ölçüm modu için genel kompanizasyon dışında ayrıca lineer olmayan sıcaklık kompanizasyonlu fonksiyon ölçümü daha hassas hale getirmek için eklenebilir. Özellikle elektrik güç alanlarında ve petrokimya ve benzerlerinde kullanılır. 2

4 1.6) iletkenlik ölçüm aralığını (K=1) on (10) kez arttırabilmek için ölçümde geliştirilmiş otomatik frekans ayarı ve voltaj regülasyon teknolojisi benimsemiştir. Bu sayede ölçüm hassasiyeti yalnızca tek nokta kalibrasyonu kullanarak 0 (sıfır) ile 200mS/cm aralığına çıkartılmıştır. 1.7) Cihaz 8 çeşit standart iletkenlik çözeltisine kendini otomatik olarak ayarlayabilir. Kullanıcılar iki çeşit standart solüsyon serisinden istediklerini seçebilir. ( Avrupa/USA. Serisi ya da Çin Serisi). 1.8) Otomatik iletkenlik ölçüm aralığı sayesinde cihaz 10uS cm den daha düşük lineer olmayan sıcaklık ve kompanizasyonlu yüksek saflıkta ki suyu ve saf suyu ölçebilir. Bu ölçümü çok yüksek hassasiyet ile mükemmel şekilde gerçekleştirebilir. Bu özellik özellikle elektrik üretim alanında, mikro elektronikte ve sağlık sektöründe özellikle uygundur. 1.9) Cihaz sıcaklık ve tuzluluk sensörlerini içeren otomatik sıcaklık kompanizasyonlu ve otomatik tuzluluk kompanizasyonlu ayrıca manuel barometrik basınç kompanizasyonlu yeni çeşit DO elektrodu ile donatılmıştır bu sayede ölçümü kolay hassasiyeti yüksek hale getrilmiştir. 1.10) Polologram tip DO elektrodu özel elektrod kalibrasyon kapağına sahiptir. Sadece elektrod polarizasyonu için 3-5 dakikaya ihtiyaç duyar. Elektrod kullanılması çok elverişli olan kombinasyon diyagram kabını benimser. Her bir doymuş oksijen elektrodu üç ayrı diyagram kapağına sahiptir. 1.11) cihazın ürün güvenilirliğini artırmak için SMT film teknolojisini benimsemektedir. 1.12) Cihaz LCD gösterge arka aydınlatmasına sahiptir. 1.13) Cihaz IP57 su geçirmez ve toz geçirmez özelliktedir. 2.1) Teknik parametreler; 2.2) ph; Mesaurung range (Ölçüm aralığı) Resalution (Çözünürlük) Accuracy (Doğruluk) Input Current (GirişAkımı) Input İmpendance (Stabil durumu) Stability (İstikrar) Temp. compensation range (Sıcaklık kompanizasyon aralığı) (-2.00~19.99) ph 0.1/ 0.01 ph Meter ± 0.01pH; Overall: ±0.02pH 2x10-12 A 1x10 12 Ω ±0.01pH/3h 0 ile 100 ºC (Otomatik) 2.2) mv; Mesaurung range (Ölçüm aralığı) Resalution (Çözünürlük) Accuracy (Doğruluk) (-2.00~19.99) ph 0.1/ 0.01 ph Meter ± 0.01pH; Overall: ±0.02pH 2.3) Conductivity; Conductivity; (0.0 ile 19.99) µs/cm (20.0 ile 199.9) µs/cm 3

5 Mesaurung range (Ölçüm aralığı) (200 ile 1999) µs/cm (2.00 ile 19.99) ms/cm (20.0 ile 199.9) ms/cm TDS: (0 ile 100) g/l Salinity (Tuzluluk): (0 ile 100) ppt Rasitivity (Özdirenç): (0 ile 100) MΩ cm Resalution (Çözünürlük) Accuracy (Doğruluk) Temp. compensation range (Sıcaklık 0.01/0.1/1 µs/cm 0.01/0.1 ms/cm Meter ± 1.0 %FS, Overall: ±1.5%FS (0~50) ºC (otomatik) kompanizasyon aralığı) Elektrod canstant (Elektrod sabiti) 0.1/1/10cm -1 Benchmark Temperature (Kriter Sıcaklığı) 25ºC, 20ºC ve 18ºC 2.4) Dissolued Oxygen (DO): (Doymuş Oksijen) Mesaurung range (Ölçüm aralığı) (0 ile 40.00) mg/l (ppm) (0 ile 200.0) % Resolution (Çözünürlük) 0.1/0.01 mg/l (ppm) 1/0.1 % Accuracy (Doğruluk) Meter ± 0.10 mg/l; Overall: ±0.40 mg/l Response time (Tepki süresi) 30s (25 ºC, 90% responce ) Residual current (Kaçak akım) Temp. compensation range (Sıcaklık kompanizasyon aralığı) Salinity Compensation (Tuzluluk kompanizasyonu) Automatic Calibrastion (Otomatik kalibrasyon) Electrode type (Elektrod modeli) 0.1mg/L (0 ile 45) ºC (otomatik) (0 ile 45) ppt (otomatik) Hava ile doymuş su, su ile doymuş hava (saturasyon) Polaroram modeli 2.5) Other Technical Parameters: Data storage (Veri depolama) (0 ile 40.00) mg/l (ppm) (0 ile 200.0) % Storege cantent (kayıt içeriği) Seri numarası, ölçüm değeri ve birimi ve sıcaklık Power (güç) 2 adet AA Batarya (pil) (1.5V x 2) Size and weight Quality and safety (kalite ve güvenlik) Metre: (65x120x31) mm/1.6 Kg ISO9001:2000, CE, CMC 2.6) Working Condition: (Çalışma koşulları) Environment temperature: (çevresel sıcaklık) 5 ile 35 ºC (0.01 garede) Environmenal humudity (çevresel nem) 85 % IP rating (IP Derecesi ) IP57 Su ve toz geçirmez 4

6 3) CİHAZA GENEL BAKIŞ 3.1) LCD Gösterge 1) Parametreler modu simgesi 2) Ölçüm değeri 3) Kaydedilen ve geri çağırılan seri numarası ve ölçüm değeri göstergesi; özel durumlar işaret ikonları M+ Kaydedilen ölçüm değeri RM Göstergede görünen ölçüm değeri ikonu. 4) Ölçüm Birimi. 5) Sıcaklık ölçüm değeri ve birim sıcaklık kompanizasyon konum ikonu. 6) Stabil ölçüm durumu ikonu 7) Belirtilen elektrod kalibrasyon ikonu; Voltaj 2.4V ın altına düştüğünde pilleri değiştirmeniz için uyarı vermektedir. 3.2) Çalışma Tuşları; Cihaz 5 adet çalışma tuşuna sahiptir ) Parametre modu simgesi 3.2.2) Kalibrasyon Tuşu basınız. a) Ölçüm durumunda kalibrasyon moduna girmek için butona basınız. b) Parametre ayarları durumunda değerleri değiştirmek için bu tuşa veya ON/OFF tuşuna 3.2.3) Fonksiyon tuşu a) ph modunda iken ölçüm parametresini değiştirmek için bu tuşa kısa süre basınız. (1.5sn den az) cihaz göstergesinde gösterecektir. b) Diğer ölçüm modlarında parametre ayarlarına girmek için bu tuşa basınız. Göstergede P1,P2, P3 gösterilecektir ) Arka ışık ve giriş tuşu. 5

7 a) Ölçüm durumunda arka aydınlatmayı açmak veya kapatmak için bu tuşa kısa süre basınç (1.5 sn den az). b) Kalibrasyon durumundayken veya parametre ayarları durumundayken ayarlamak için bu tuşa basınız. ve cihaz ölçüm konumuna geri dönecektir. c) modundayken çözünürlük ayarlarını değiştirmek için bu tuşa basınız. Seçmek istediğiniz moda geldiğiniz de elinizi (0.01 0,1 ph ) d) iletkenlik modundayken parametre modunu değiştirmek için bu tuşa basınız; Toplam Çözülmüş Tuz Tuzluluk, Özdirenç, İletkenlik ve seçmek istediğiniz moda geldiğinizde eliniz tuştan çekiniz. e) Doymuş oksijen modundayken birim değiştirmek için; mg/l ppm % bu tuşa basılı tutunuz ve seçmek istediğiniz moda geldiğinizde elinizi tuştan çekiniz ) Kayıt etme ve kaydı gösterme kombinasyon tuşu. a) Ölçüm modundayken ölçümü cihaz hafızasına kaydetmek için (1.5sn den az). Cihaz hafızasında ki veriyi ekrana getirmek için uzun süre basınız. (2sn den fazla) b) Parametre ayarları kontrolündeyken ekrandaki rakamı değiştirmek için bu tuşa veya ON/OFF tuşuna basınız. 3.3) Kayıt Gösterme ve Ölçüm Bilgilerinin Temizlenmesi ) Ölçüm Kayıt Bilgileri, Ölçüm modundayken ölçüm stabil hale geldiğinde ekranda işareti gördüğünde kısa süreli olarak basınız.) ekranda M+ değeri görülecek ve kaydedilen ölçümün kayıt seri numarası görülecektir. Ve bütün ölçüm bilgileri kayıt modu için bu geçerlidir. Cihaz ph, mv, İletkenlik, çözülmüş oksijen ölçüm bilgilerinin her birinin toplamında 400 kez kayıt edilebilir ) Ölçüm Gösterme Bilgileri; a) Ölçüm modundayken tuşuna uzun süre bastığınız zaman (2sn den fazla) bastığınız zaman cihaz sağ alt köşesinde RM işareti görülecek ve de kayıt numarası ekranda belirecek ve tüm kayıt bilgileri ekran yazacaktır. Tekrar kalibrasyon ya da ölçü birimlerinin olduğu ekrana dönecektir. ve tuşlarına basmak, tarama yapmadan çabuk sorgulama yapmanızı sağlar. b) Kayıt gösterme modunda (sağ alt köşede RM işareti olduğunda ve ekranda kayıtlı ölçüm seri numarası göründüğünde ) tuşuna bastığınız zaman ölçüm moduna geri dönecektir. 6

8 3.3.3) Kayıtlı hafızayı temizleme bilgileri Kayıtlı hafıza gösterme modunda tuşuna uzun süre bastığınız da (yaklaşık 5 sn) LCD ekranda 2 sn boyunca görünecektir. Bu hafızanın temizliği anlamında gelecektir. Daha sonra cihaz ölçüm modunda geri dönecektir. 4) ph ÖLÇÜMÜ 4.1) Çalıştırmak için ön hazırlık; Cihazın üzerindeki tuşuna basarak cihazı açınız 201T-S ph/atc üç özelliği barındıran elektrodu cihazın soketine takınız. Cihaz otomatik olarak ph ölçüm moduna geçecektir. 4.2) Cihaz Kalibrasyonu 4.2.1) Kalibrasyon moduna girmek için tuşuna basınız. Cihazın ekranında tek nokta kalibrasyonu yazısı göstergede yanıp sönmeye başlayacaktır ) ph elektrodunu saf suda yıkayınız ve sudan çıkararak silkeleyiniz. Daha sonra probu ph 7.00 kalibrasyon sıvısı içine daldırınız. Elektrodu sıvının içine hafifçe karıştırarak bırakınız ekranda görünen değerin stabil hale gelmesini ve işaretinin görünmesi bekleyiniz. Tuşuna bastığınız zaman LCD ekranda 7.00pH yazısının yanıp sönmeye başladığını göreceksiniz. Kalibrasyon ekranında stabil ph değeri göründüğünde ve yazısı yanıp sönmeye başladığında tamamlanmış olacaktır. Cihaz bu şekilde ilk noktadaki kalibrasyonunu tamamlamış olup, ikinci noktada ki kalibrasyonuna geçecektir ) ph elektrodunu saf suda yıkayınız ve sudan çıkararak silkeleyiniz. Daha sonra probu ph 4.00 kalibrasyon sıvısı içerisine daldırınız, sıvı içerisinde hafifçe karıştırınız ve bırakınız. Ekranda stabil ph değerinin görülmesi ve işaretinin görünmesini bekleyiniz. Tuşuna basınız. Kalibrasyon tuşuna bastığınız zaman LCD ekranda 4.00pH yazısının yanıp sönmeye başladığını göreceksiniz. Kalibrasyon ekranda stabil ph değeri göründüğünde yazısı yanıp sönemye başladığı zaman tamamlanmış olacaktır. Cihaz bu şekilde ikinci noktadaki kalibrasyonunu tamamlamış olup üçüncü noktadaki kalibrasyonuna geçecektir ) ph elektrodunu saf suda yıkayınız ve sudan çıkararak sirkeleyiniz. Daha sonra probu ph10.00 sıvısı içerisine daldırınız elektrodu sıvının içerisinde hafifçe karıştırarak karıştırarak bırakınız. Ekranda görünen değerin stabil hale gelmesi ve işaretinin görünmesini bekleyiniz. Tuşuna basınız. Kalibrasyon tuşuna bastığınız zaman LCD ekranda 10.00pH yazısının yanıp sönmeye başladığını göreceksiniz. Kalibrasyon birkaç saniye sonra bitecektir. ve ekranda üç noktadan 7

9 kalibrasyon işareti görünecektir. Resim 4-1 de üç noktadan ve ölçüm moduna geçen cihaz ekranını görebilirsiniz ) Not: a) Cihaz tek noktada iki noktan ve üç noktadan ölçüm özelliğine sahiptir. İlk noktada kalibrasyonundan sonra (bölüm 4.2.2) tek noktada kalibrasyonu tamamlamak için enter tuşuna basınız. Cihaz tek noktadan kalibrasyonu tamamlamak ve cihaz ölçüm moduna geçecektir. LCD ekranın sol alt köşesinde tek nokta kalibrasyon işareti M gözlenecektir. İstenilen ölçüm hassasiyeti 0.1 ph değerinden küçük olması yeterli olduğunda kullanıcılar ölçüm yapacağı değere en yakın kalibrasyon sıvısını seçerek tek noktadan kalibrasyon yapabilir. b) ikinci nokta kalibrasyonundan sonra iki nokta kalibrasyonu için enter tuşuna basınız cihaz iki nokta kalibrasyonunu tamamlayacak ve ölçüm moduna geçecektir. LCD ekranın sol alt köşesinde iki n oktadan kalibrasyonun tamamlandığını gösteren L-H işareti görülecektir. Kullanıcılar asidik ölçüm için ph 4.00 ve ph 7.00 iki nokta kalibrasyonu veya bazik ölçümler için ph 7.00, ph10.00 iki nokta kalibrasyonunu tercih edebilir. c) Eğer ölçüm aralığı gemiş ise kullanıcılar daha hassas ölçüm yapabilmek için kullanıcılar üç noktadan kalibrasyonu tercih etmelidirler. Üç noktadan kalibrasyon elektrodun yaşlanması geciktirmeyi sağlamaktadır. Yeni bir elektrod ilk defa kullanılldığında cihazın eğim eğrisinin ph elektroduyla eşitlenebilmesi için cihaz üç noktadan kalibre edilmesi gerekmektedir. 4.3 Örnek Test: ph elektrodunu yıkadıktan sonra ve kuruladıktan sonra örnek sıvının içerisine bırakınız. Sıvıyı hafifçe karıştırarak bekleyiniz. ölçüm değeri stabil hale geldiğinde ve ekranda işareti göründüğünde ölçüm not alınır ve örnek olarak koyduğunuz solüsyon (kalibrasyon sıvısı) değerinin aynı olduğunu gözlemleyebilirsiniz. NOT: ph eşit sıcaklık teorisine göre kalibrasyon sıvısı ve ölçüm yapılacak sıvının sıcaklıklarının yakın olması ölçümün en sağlıklı şekilde alınmasını sağlamaktadır. Lütfen bu teoriyi göz önünde bulundurunuz. 4.4) PARAMETRE AYARLARI 8

10 4.4.1) ph ölçümü parametresi tablosu MENÜ PARAMETRE AYARLARI ÇEŞİTLERİ KOD PARAMETRELER P1 ph Kalibrasyon sıvısı serisi seçimi SOL -avrupa/amerika -nist -Çin P2 Saf su ph sıvısı kompanizasyonu PU1 Aç / Kapa P3 Amonyak ekli saf su ph sıcaklık komp. PU2 Aç / Kapa P4 Sıcaklık birim seçimi ºC / F P5 Ekran aydınlatma süresi bl dakika Otomatik kapanma süresi AC dakika Eski veya varsayılan ayarlar Aç / Kapa 4.4.2) ph kalibrasyon serisi seçimi (P1) a) Mod tuşuna uzun süre basınız (2 sn den fazla) cihaz P1 moduna geçecektir. b) Kalibrasyon sıvısı serisinin seçmek için CAL veya M+ tuşuna basınız. USA 1.68,4.00,7.00,10.01 ve 12,45pH nis 1.68,4.01,6.86,9.18 ve 12.45pH CH 1.68,4.00,6.86,9.18 ve 12.48pH c) Bir sonraki parametre ayarına geçmek için MODE tuşuna basınız veya ENTER tuşuna basarak kaydediniz ve ölçüm moduna geri dönünüz ) Saf SU ph Sıcaklık Kompanizasyon Ayarları (p2) a) Cihaz P1 menüdeyken MODE tuşuna kısa süreli basınız. (1.5 sn den az Cihaz P2 moduna geçecektir. b) Safsu ph sıcaklık kompanizasyon ayarını açmak yada kapatmak için CAL ve M+/RM tuşuna basınız. c) Bir sonraki parametreye geçmek için mode tuşuna basınız veya ayarlarınızı kaydetmek için ENTER tuşuna basarak cihaz ölçüm moduna geri dönünüz. d) Tavsiye edilen ayar kapalı (off) NOT: Eğer sıcaklık, saf su kompanizasyon ayarları açık hale getirilirse LCD ekranın sağ alt köşesinde PU1 ikonu gözlenecektir ) Amonyak ekli saf su ph sıcaklık kompanizasyon ayarları P3 a) P2 menüsündeyken P3 moduna geçmek için MODE tuşuna kısa süre basınız. 9

11 b) Amonyak ekli saf su ph sıcaklık kompanizasyon ayarları açmak ve kapatmak için CAL veya M+/RM tuşuna basınız. c) Bir sonraki parametreye geçmek için MODE tuşuna basınız veya ENTER tuşuna basarak ayarları kaydedip ölçüm moduna geçiniz. d) Önerilen ayar kapalıdır. NOT: Eğer amonyak ekli saf su kompanizasyon ayarları açık hale getirilirse LCD ekranın sağ alt köşesinde PU2 ikonu gözlenecektir 4.4.5) Sıcaklık Birimi ºC/F ayarları a) P3 menüsündeyken P4 moduna geçmek için MODE tuşuna kısa süreli basınız. b) Sıcaklık birimi ºC veya F seçmek için CAL veya M+/RM tuşuna basınız. c) Bir sonraki parametreye geçmek için MODE tuşuna basınız veya ENTER tuşuna basarak mevcut ayarları kaydederek ölçüm moduna geçiniz ) Gösterge Aydınlatma Ayarları: a) P4 menüsünde iken P5 moduna geçmek için MODE tuşuna kısa süreli basınız. b) Arka aydınlatma süresini seçmekl için CAL veya M+/RM tuşuna basınız; 0dk,1dk,3dk veya 6dk eğer 0dk seçilirse arka aydınlatma fonksyonu kapalı olacaktır. c) Bir sonraki parametreye geçmek için MODE tuşuna veya ENTER tuşuna basarak mevcut ayarları kaydederek ölçüm moduna geçiniz. d) Tavsiye edilen ayar. 1dk dır ) Otomatik kapatma zamanı ayarları (P6) a) P5 menüsünde iken P6 menüsüne geçmek için MODE tuşuna kısa süreli basınız. b) Otomatik kapatma zamanını seçmek için CAL veya M+/RM tuşuna basınız. (0.dk, 10dk veya 20.dk) eğer 0 dk seçilirse otomatik kapanma fonksyonu kapalı olacaktır. c) Bir sonraki parametreye geçmek için MODE tuşuna veya ENTER tuşuna basarak mevcut ayarları kaydederek ölçüm moduna geçiniz. d) Tavsiye edilen 10dk dır )Varsayılan ayarlara geri dönme (P7) a)p6 menüsündeyken P7 menüsüne geçmek MODE tuşuna kısa süre basınız. b) Varsayılan ayarları geri yüklemek için CAL veya M+/RM tuşuna basarak ON seçeneğini seçin. Cihaz varsayılan ayara 2sn içinde gri dönecektir ) Düşünceler Tavsiyeler ) Örnekte sıvıda yapılan kalibrasyon sayısı elektrodun performansı ve mevcut hassasiyetini etkileri yüksek (0.02 den yüksek) ölçüm hassasiyetini için cihazın yüksek hassasiyeti kalibrasyon sıvısını 10

12 kalibrasyon sıvısını kalibrasyon sıvısını kalibre edilmesi gerekir. Genel ölçüm hassasiyeti için (0.1 den büyük) standart bir kalibrasyon sıvısına haftada bir veya daha uzun serede bir kalibre edilmesi gerekir ) Cihaz Aşağıdaki durumlarda tekrar kalibre edilmesi gerekir. a) Yani elektrod kullanımda veya uzun süre kullanılmayan elektrod tekrar kullanıldığında b) ph ı 2 den küçük asit veya ph 2 den büyük bas ölçümü yapıldığında. c) Flor ve konsantre organik madde içeren sıvılarda ölçüm aralığında. d) Ölçüm alınan sıvının sıcaklığı kalibrasyon sıcaklığında çok farklı olduğunda 4.5.3) Cihaz problarının ucunda bulunan koruma sıvısı solüsyonları ph elektrodunun cam ampülünü ve bağlantısını aktif tutmak içindir. Ölçüme hazırlanırken elektrodu koruma kabından çıkarın saf suyla temizleyerek koruma sıvısı içiren kapsüle kapsülün kapağını iyice sıkın. Eğer koruma solüsyonu bulanıklaşır veya küflenirse lütfen yıkayarak yenisiyle değiştiriniz ) Koruma solüsyonun hazırlanması ; 25gr analitik saf KCL (sodyumklorür)olarak saflaştırılmış ve temizlenmiş su ile 100mL olacak şekilde seyreltin. Elektrodun uzun süre boyunca saflaşmış protein solüsyonundan ve asid floroid solüsyonundan temasından kaçınılmalıdır. Ayrıca organik silikon materyallerinden de kaçınılması gerekir ) Cihazın ölçüm doğruluğunu arttırmak için, Cihazı ph değeri güvenilir olan standart ph kalibrasyon solüsyonu ile kalibre edilmesi gerekmektedir. Kalibrasyon sıvısı 1-2 kullanımdan sonra değiştirilmelidir. Tekrar tekrar kullanılan sıvılar, ph değerlerini kaybederler ) Cihazı özellikle soket ve elektrodu, herzaman kuru ve temiz tutmaya özen gösteriniz. Aksi taktirde ölçüm yanlış veya geçersiz olacaktır. Eğer cihaz, soket veya elektrodta kirlenme varsa saf alkol ile temizleyerek medikal pamuk ile kurulayınız ) ph elektrodunun ucunda bulunanhassas cam ampülün sert cisimlerle temas etmemesi gerekmektedir. Kırılan veya çatlayan cam ampül yanlış veya geçersiz ölçüme neden olacaktır. Ölçümlerden önce ve sonra elektrodun saf su ile yıkanması gerekmektedir. Yıkandıktan sonra elektrodu kurulayınız; bu durum ölçüm kabiliyetini, elektrodun ölçüm hassasiyetini ve elektrodun cevap süresini etkileyecektir. Elektrodun ucunda sabit olarak bağlı bulunan koruma sıvısından her çıkarıldığında yıkanılması gerekmektedir. veya uygun temiz bir kalibrasyon sıvısı ile de yıkanabilir. Ürünü koruma sıvısı kabı içine yerleştirilmeden önce aynı şekilde temizlenmesi gerekmektedir. 11

13 4.5.8) ph elektrodunun veya elektrod içerisindeki koruma sıvısı veya elektrod içerisinde ki hassas cam içindeki özel sıvı uzun süre kullanıldığında; elektrot pasifize olacaktır: Hassasiyeti azalacak, tepki süresi yavaşlayacak ve doğru ölçüm almayacaktır bu durum aşağıda yer alan çeşitli mathalarda düzeltilebilir. a) Cam ampülün kirlenmesi ve yaşlanması: Elektrodu 0.1 mol/2 lik seyreltik hidroklorik asid çözeltisi içinde 24 saat bekletiniz. (hazırlanışı: sulandırılımış 3 ml hidroklorür asidi 1000mL saf suyun içine ekleyiniz. ) Daha sonra saf su ile durulayınız. Daha sonra elektrodu koruma sıvısı içerisinde 24 saat bekletiniz. Eğer posivosyon ciddi boyutta ise, elektrodun cam ampül kısmı %4 lük hidroklorik asid çözeltisine veya elektrod aktivasyon sıvısı içerisine 3,5 sn boyunca daldırınız. saf suyla durulayınız. ve elektrodu yenilemek için koruma solüsyonunun içinde 24 saat bekletiniz. NOT: Elektro aktivasyon sıvısını firmamızdan temin edebilrisiniz. b) Kirlenmiş cam ampülü ve bağlantı noktasını (jak girişi) yıkayınız. KİRLİLİĞE SEBEP OLAN MADDE TEMİZLEYİCİ İnorganik metal asid 1/mol/L den düşük seyreltik asid sulandırarak yıkama Organik lifli metaryal Reçine makromolekül madde Hemojlobin protein tortusu Bitki çeşitleri 4.5.9) ph elektodunun kullanım ömrü yaklaşık olarak 1 yıldır. fakat yanlış bakımda veya yanlış ölçüm alamaya başladıktan sonra hemen değiştirilmelidir ) Ekranda çok fazla anormal bir değer göründüğünde (ölçüm veya kalibrasyon sırasında ), lütfen menü7 (P7) resetleme özelliğini kullanarak cihazı varsayılan ayarlarına geri yükleyiniz ve ölçüm veya kalibrasyon moduna geri dönünüz. 4.6) Kendi kendinize teşhis bilgileri; cihaz kullanırken ciha ekranında bazı işaretler gözelenbilir, bunlar cihazın kendi kendine teşhis bilgileridir. Bu sayede cihaz kendisi veya elektrodlar hakkında kullanılırken bilgileri verir. 12

14 4.6.1) ph veya ph sabit ikonu: bu işaret değeri ölçüm aralığını aştığı zaman ekranda belirir. Ayrıca cihaz elektrodu cihaz tam olarak bağlanmamış veya sinyal alamıyor ise veya cihaz probu sıvı ile temas etmiyor ise bu işaret gözlenebilir. bu normal bi durumdur ) Err 1 elektrod sıfır potansiyeli aşılmış (<-60mV veya >60mV) 4.6.3) Err2 elektrod eğimi aşılmış (<85% veya >105%) ekranda Err-1 veya Err-2 noktası görüldüğünde cihaz çalışmaz. Bu durumda lütfen aşağıdaki adımları izleyiniz. a) Elektrot ampülünde hava kabarcığı olup olmadığını kontrol edin; eğer varsa hızlı bir şekilde sallayınız. b) Tampon çözeltinin yanlış veya bozulmuş, değerinin aşırı derecede kaumış olup olmadığından emin olun. c) Cihazı varsayılan ayarlarına geri yükleyiniz. Daha sonra; 4.4.8de belirtildiği gibi tekrar kalibre ediniz. Eğer bu adımlar cihazın normal göstermesi için yeterli olmuyorsa lütfen yeni bir ph lektrodu temin ediniz. 5) mv ÖLÇÜMÜ 5.1) Örnek Test 5.1.1) ph ölçüm modundayken kısa süreli MODE tuşuna basarak mv ölçümüne geçiniz ) Diğer bir ölçüm modunda, model 301Pt-3 orp elektrodunu (ayrı olarak satılır) cihazın uygun soketine takıldığı zaman cihaz otomatik olarak mv ölçüm moduna geçer. Daha sonra probu örnek solüsyon içine batırıp karıştırınız ve bırakınız. Ekranda işareti göründüğünde ve ölçüm stabil hale geldiğinde ekranda görünen değer iyon elektrodun ORP değeri olarak gözlemlenecektir. 5.2) Parametre ayarları 5.2.1) mv ölçüm parametreleri tablosu:, işl. no Parametre Ayarı Birimi Kodu Parametreler P1 Ekranda Arka aydınlatma zaman ayarı bl dk P2 Otomatik kapanma ayarı AC dk 13

15 5.2.2) Ekran arka aydınlatma ayarı (P1) MODE tuşunu cihaz P1 moduna geçene kadar basılı tutunuz ayrıntılı bilgileri P16 daki bölümünden görebilirsiniz ) Otomatik kapanma ayarı (P2) P1 modundayken MODE tuşuna kısa süreli basarak P2 moduna geçiniz. Ayrıntılı bilgiler P16 daki bölümünden görebilirsiniz. 6) İLETKENLİK ÖLÇÜMÜ 6.1) Ölçüme hazırlık 6.1.1) ON/OFF tuşuna basarak cihazı açınız ve 2301-S iletkenlik probunu cihaza takınız. Cihaz otomatik olarak iletkenkenlik ölçüm moduna geçecektir ) ENTER tuşuna basılı tutularak, TDS (total çözünmüş tuz) SAL(tuzluluk) RES (özdirenç) COND (iletkenlik) modlarından hangisini seçmek isterseniz o moda geldiğinizde elinizi tuştan çekiniz. 6.2) Elektrod Kalibrasyonu CAL tuşuna basınız CAL göstergesi LCD ekran üzerinde yanıp sönmeye başlayacaktır. ve cihaz kalibrasyon moduna geçecektir. İletkenlik probunu saf su ile yıkayınız. Daha sonra probu 1413ms/cm kalibrasyon solüsyonunun içerisine daldırınız, Hafifçe karıştırınız ve bırakınız. işareti göründüğünde vede ölçüm stabil hale geldiğinde tekrar CAL tuşuna basınız. Ekranda 1413ms/cm ışığı yanıp sönemeye başlayacaktır. bir kaç saniye sonra ekranda END yazısı belirecek ve cihaz tekrar ölçüm moduna geçecektir. Bu anda ekranda stabil 1413ms/cm değeri görülecek ve kalibrasyon tamamlandığını göstererek M işareti sol alt köşede belirecektir. Eğer ölçüm değeri stabil değilse, kullanıcılar belirtilen kalibrasyon adımlarını, ölçüm değeri stabil olana kadar tekrarlanması gerekmektedir. NOT: Cihaz yalnızca iletkenlik (COND) modundayken kalibre edilebilir. ve RES, TDS ve SAL modlarındayken kalibre edilemez. Cihazın, kalibrasyon için iletkenlik moduna getirilerek kalibre edilmesi ve kalibrasyon tamamlandıktan sonra istenilen moda geri dönülmesi gerekmektedir. 6.3) Örnek Test 6.3.1) İletkenlik probunu yıkayınız ve hızlıca sallayarak üzerindeki suyu atınız. Daha sonra ölçüm yapılacak sıvının içerisine daldırınız, yavaşça karıştırınız ve bırakınız. Ölçüm oturduktan ve işareti görüldükten sonra ölçüm tamamamlanmıştır. Gözlemlenen değer solüsyonu iletkenlik değildir ) Ölçümü yapılan sıvının TDS, tuzluluk veya özdirenç değerlerini görmek için ENTER tuşuna basılı tutularak, ölçüm istenilen mode gelince elinizi tuştan çekiniz. 14

16 6.4) Önemli Açıklama 6.4.1) Aşağıda yer alan 2 farklı seri kalibrasyon sıvısı cihazı cihazın hafızasına yazılmıştır. ve P1 menüsünde istenilen seri seçilebilir. a) USA (avrupa & amerika) serisi -84µs/cm, 1413ms/cm, 12.88µs/cm ve ms/cm b) CH (çin)serisi -146,µs/cm, 14.08µs/cm, 12.85ms/cm ve 111.3ms/cm 6.4.2) Bu cihazı eşsiz tek noktadan kalibrasyon özelliğine sahiptir. Doğru kali,brasyon sıvısını seçebilme için örnek sıvının iletkenliğinin kalibrasyon sıvısı iletkenliğine mümkün olduğu kadar yakın olma ilkesi baz alınmalıdır. Genelde en yaygın kalibrasyon sıvı 1413µs/cm sıvıdır s iletkenlik elektrodunu kullanınız (k:1cm -1 ) ve 1413µs/cm kalibrasyon solüsyonu ile kalibre edin böylece cihaz 200ms/cm ye yakın bir aralıkta kullanılabilir. Lütfen tablo G-1 referans alınız. NOT: Eğer kullanmak için DJS-0.1-s iletkenlik elektrodu seçilirse (opsiyone parça, k=0.1cm -1,sıcaklık elementi yok) cihaza manüel sıcaklık kompanizasyonu modeli yüklenebilir: MODE tuşuna uzun süreli olarak basınız. (2sn den fazla) bu sürede bu serede sıcaklık değeri ekranda yanıpp sönemeye başlayacaktır. CAL ve M+/RM tuşuna basın sıcaklık değerini değiştiriniz ve uygun değere getirdiğinizde ENTER tuşuna basınız Ölçüm aralığı 0.05den 20µs/cm 0.5µs/cm den 0.5µs/cm den 0.5µs/cm den 200µs/cm 200µs/cm 200µs/cm Elektrod sabiti K=0.1cm -1 K=1.0µs/cm Kalibrasyon sol. 84µs/cm 84µs/cm 1413ms/cm 12.88ms/cm Kalibrasyon işareti ikon 111.9ms/cm L L M H 6.4.3) 2 adet iletkenlik kalibrasyon metodu bulunmaktadır. Bunlardan biri srandart kalibrasyon solüsyonu metodu, bir diğeri ise sabit kaibrasyon metodudur. Sabir kalibrasyon metodu cihaz içerisinde ayarlanmıştır. Standart kalibrasyon metodu bölüm 6.2 deki elektrod kalibrasyonu açıklanmıştır. Standar solusyonun doğruluğu önerilenden daha doğru olduğunda, standart kalibrasyon metodu öncelikli seçilmelidir. Bu en iyi çözünürlüğü ve doğruluğu sağlıyacaktır eğer kullanıcılar sabit kalibrasyon metodunu kullanmak zorunda kalırsa, elektrod sabiti parametreleri P5 den ayarlayınız. (P25 bölüm 6.5.6) bu iki metodta kullanılabilir ve birbirlerini etkilemezler. Sabit kalibrasyon metodu baz alındığı zaman, LCD gösterge kalibrasyon birimi ikonunu ekranda göstemeyecektir. 15

17 6.4.4) Cihazın varsayılan iletkenlik sıcaklık kompanizasyon katsayı farklı sıvılarda farklı değer ve yoğunluk alabilir. Kullanıcılar referans olarak Tablo G-2 yi baz alabilirler. Kendi tecrübeleriniz ile oluşturulan referans değerleri parametre ayarlarından P4 menüsünden girilir. Aynı zamanda, cihaz: 10ms/cm den daha düşük saflaştırılmış sudaki otomatik lineer olmayan sıcaklık kompanizasyonunu yapacaktır. NOT: Sıcaklık kompanizasyon katsayısı 0.00 ayarlandığında, ölçüm sırasında hiçbir sıcaklık kompanizasyonu olmayacaktır ve ölçüm değeri varsayılan sıcaklığı baz alınacaktır. Solüsyon Sıcaklık Kompanizasyon Katsayısı NaCI Tuz Solüsyonu 2.12 % C %5 lik NOOH Solüsyonu 1.72 % C Seyreltik Amonyak Solüsyonu 1.88 % C %10 Hidroklorik asid solüsyonu 1.32 % C %5 Sülfirik asid Solüsyonu 0.96 % C 6.4.5) Diğer parametre ayarları için lütfen Tablo 6-3 e bakınız 6.4.6) ÖZEL UYARI: Parametre ayarlarının içeriği varsayılan ayarlar içeriğiyle tutarlı olduğu zaman, iletkenlik ölçüm arayüzü resim GT-1deki gibi görülecektir. Parametre ayarlarının içeriği varsayılan ayaralar içeriğinden farklı olduğu zaman, iletkenlik ölçüm arayüzü resim GT-2 deki gibi görülecektir. Kod ikonu bu durumda LCD nin sağ üst köşesinde görülecektir. Parametrelerden birden fazlası değiştirlmesi gerektiğinde, LCD göstergede yalnızca tek bir kod sembolü gösterilecektir. Bu durumda kullanıcılar parametre ayarları arayüzünü girmeli ve ayarlar içeriğini veya cihazı değiştirilen varsayılan ayarlarını kontrol etmeli ve gerekenleri tekrar ayarlamalıdır. 6.5) Parametre Ayarları 16

18 6.5.1) İletkenlik ölçümü Parametre Ayarları tablosu Tablo GT-3 istek işareti Parametre Ayarları Birimleri Kod Parametreler P1 Standart solüsyon seçimi SOL USA (84µs/cm, 1413ms/cm, 12.88ms/cm, 111.9ms/cm) CH (146.6µs/cm, 1408ms/cm 12.85µs/cm, 111.3ms/cm) P2 Elektrod sabiti seçimi CON 0.1,1,10 P3 Sıcaklık kriteri seçimi ref 25C-20C-18C P4 Sıcaklık kompanizasyon katsayısı +CC 0.00 dan 9.99% ayarı P5 Elektrod sabiti ayarı CC P6 Sıcaklık birimi seçimi C, F P7 Arka aydınlatma süresi bl dak P8 Otomatik Kapanma zaman ayarı AC dak P9 Varsayılan ayarları geri yükleme ON/OFF 6.5.2) İletkenlik kalibrasyon solüsyonu serisi seçimi (P1) a) MODE tuşuna uzunsüreli olarak basarak P1 moduna giriniz. b) CAL veya M+/RM tuşuna basarak srandart solüsyon serilerinden birini seçiniz. USA-(avrupa & amerika)\ CH- (çin serisi) c) MODE tuşuna basarak bir sonraki parametreye geçiniz veya ENTER tuşuna basarak ölçüm moduna geri dönünüz ) Elektrod sabiti seçim P2 a) P1 modundayken, MODE tuşuna kısa süreli olarak basarak P2 moduna geçiniz. b) CAL veya M+/RM tuşuna basarak elektrod sabitni değiştiriniz c) MODE tuşuna basasrak bir sonraki parametreye geçiniz veya ENTER tuşuna basarak ölçüm moduna geri dönünüz. d) P2 varsayılan ayar K=1.0 dır 17

19 6.5.4) Sıcaklık Kriteri Seçimi (P3) a) P2 modundayken MODE tuşuna kısa süreli olarak basarak P3 moduna geçiniz. b) CAL veya M+/RM tuşuna basarak sıcaklık kriterini seçiniz 25ºC 20ºC 18Cº c) MODE tuşuna basarak bir sonraki parametreye geçiniz veya ENTER tuşuna basarak ölçüm moduna geri dönünüz. d) P3, varsayılan ayarı 25ºC dir. UYARI: Eğer sıcaklık kriteri 20ºC veya 18ºC olarak değiştirirse LCD gösterge ölçğüm modundayken sağ üst köşesinde EF ikonunu gösterecektir ) Sıcaklık Kompanizasyon ayarı (P4) a) P3 modundayken MODE tuşuna kısa süreki basarak P4 moduna geçiniz. b) CAL veya R+/RM tuşuna basarak rakımı değişriniz. Değişim aralık verişi 0.00 dan 9.99 a kadardır. Hızlıca değiştirmek için CAL veya M+/RM tuşlarına kısa süreli olarak basınız. UYARI: Eğer sıcaklık kompanizasyon katsayısı ayarı 0.00 olarak ayarlanırsa, bu hiç bir sıcaklık kompanizasyon ayarı olmadığı anlamına gelir. P21 deki bölümünden detaylara bakabilirsiniz. c)bir sonraki parametreye geçmek için R+/RM tuşuna basınız veya ENTER tuşuna basarak geri dönünüz. d) P4, Varsayılan ayara 2.00%dir. UYARI: Eğer sıcaklık katsayısı farklı bir değeri değiştirirse, LCD göstergenin sağ üst köşesinde +CC ikonu; ölçüm modundayken görünecektir ) Sabit Kalibrasyon ayarı, Lütfen referans olarak P19 daki bölümünü baz alınız. a) P4 modundayken MODE tuşuna kısa süreli olarak basarak P5 moduna geçiniz. LCD Gösterge son kalibrasyon sabitini ekranda gösterecektir. b) CAL veya M+/RM tuşlarına basarak ekranda yanıp sönen değeri değiştiriniz ve iletkenlik elektrodunun üzerinde yer alan değere göre sabiti ayarlayınız. c) MODE tuşuna basarak bir sonraki parametreye geçiniz veya ENTER tuşuna basarak ölçüm moduna geri dönünüz. d) Eğer iletkenlik elektrod sabit 1 olmayan farklı bir elektrod kalibrasyonu ihtiyacı olursa, örnek olarak elektrod sabiti 10.3 olan ilk olarak P2 modu ayarlarına girilerek sabit 10 olarak değiştirmek ve daha sonra P5 modundaki sabit 10.3 olarak ayarlanmalıdır ) Sıcaklık Birimi seçimi ºC / F (P6) moduna geçiniz. Ayar yapmak için Lütfen P16 daki Bölümüne bakınız. 18

20 6.5.8) Arka Aydınlatma Süresi Ayarları (P7) P6 modundayken MODE tuşuna kısa süreli olarak basarak P7 moduna geçiniz. Ayar yapmak için lütfen P16 daki bölümüne bakınız ) Otomatik Kapanma Ayarları (P8) P7 modundayken MODE tuşuna kısa süreli olarak basarak P8 moduna geçiniz. Ayar yapmak için lütfen P16 daki bölümüne bakınız ) Varsayılan Ayarlara Geri Dönmek (P9) P8 modundayken MODE tuşuna kısa süreli olarak basarak P9 moduna geçiniz. Ayar yapmak için lütfen P16 daki bölümüne bakınız. 6.6) Düşünceler ) Cihaz fabrikadan ayrılmadan önce iletkenlik elektrodu kalibre edilmiştir ve kullanıcılar direk olarak, normal şartlar altında probu kullanabilirler ) Normal şartlar altında cihazın heray bir defa olmak üzere kalibre edilmelidir. Yeni bir elektrod kullanılacağı zaman veya elektrod uzun süre kullanıldığı zaman kullanmadan önce kalibre edilmesi gerekmektedir ) İletkenlik elektrodunu temiz tutunuz ve saf su ile yıkayınız. Daha sonra; ölçüm almadan önce ve sonra probun üzerindeki sıvıyı silkeleyerek atınız. Probu örnek solüsyon ile durulamak daha salıklıdır ) 2301-s iletkenlik elektrodu yüzeyindeki siyah metal platinyum katmanı, elektrod polorizasyonunu düşürmek için kaplanmıştır. Bu durum ölçüm aralığını artırmaktadır, bu yüzden siyah platiyum yüzeyini asla cilalamayınız. Platinyumun siyah kaplamasının zarar görmemesini engellemek için, organik kalıntılar sıcak suyla karışık detarjan veya alkol ile yıkanabilir )Siyah pilatinin posivise olmasını engellemek için iletkenlik elektrodu kullanmadan önce suya batırılabilir, eğer siyah pilatin elektrod plakası geçersiz (yalnız) olarak bulunursa, %10luk nitrik asid solüsyonuna veya %10 hidroklorik asid solüsyonuna 2dak boyunca daldırılabilir. Daha sonra saf suya daldırın veya tekrar test edin. Eğer durum düzelmezse, siyah pilatin parçanın veya iletkenlik elektrodunun değiştirilmesi gerekmektedir ) Kalibrasyon veya ölçüm durumunda, Anormal bir değer gözlenmesi durumunda, Lütfen P9 (menü 9) daki ayarı ON konumuna getirerek cihazı varsayılan ayarlarına geri yükleyin ve tekrar kalibre ederek yeniden ölçüm alın. 7) DO ÖLÇMÜ 7.1) Ölçüme Hazırlık 7.1.1) DO500 Doymuş Oksijen elektrodunu resim 7-1 de kontrol ediniz. Elektrod kalibrasyon alt kapağı vidalı olarak kapatılmaktadır içindeki su depolama süngeri ıslak olup olmadığını kontrol ediniz. Eğer 19