Fazlal klar. Bakkal. Gazete

Transkript

1 Haydar Ergülen Fazlal klar Bakkal Bakkalımız iyiymiş, sağlığı yerindeymiş. Bunu öğrenince derin bir nefes aldım. Karısı ve oğluyla birlikte köyüne tatile gitmiş. Yokluğunun dördüncü gününde köşedeki anahtarcıya sordum, o söyledi. Yalnızca gazete, sigara, ekmek, bira alıyoruz bakkaldan. Önemli değil, başka yerlerden de alırız bunları. Fakat bakkalın orada ve gece geç saatlere kadar açık olması bende sevinçli bir duygu uyandırıyor. Yağmurlu pazar geceleri hariç. Çünkü o gecelerde, bakkalın ve karısının yalnızlığı yukarıya doğru yağıyor ve bize kadar çıkıyor. Bir yurtdışı dönüşü, Frankfurt havaalanında, hayatımda muhtemelen ilk ve son defa bir telefon kartı alıp bir ekmek ayırması için aramıştım bakkalı. Karısı çıkmıştı telefona, nereden aradığımı öğrenince de şaşkınlıkla gülmüştü. Bir şair olsam şöyle derdim Mesele ekmek değil, orada mısınız, iyi misiniz diye aradım sizi! Şehirde bakkal, bir kasaba terzisinin serinliği gibi, sıcacık bir duygudur. Gazete Çok gazete alıyorum, çoğunu okuyamıyorum. Ürkütücü bir biçimde yığılıyor gazeteler, bir çöpdağı gibi, bazen patlayacak diye korkuyorum. Yılda 5-6 kez hafta sonlarını gazete bakmaya ayırıyorum: Okunacak sayfalar, köşeler, ekler, kesilecek yazılar, derken bu kez de bir kesikdağı büyüyor. Onlar da okunmadan kalıyor elbette, zamanla sararıyor, eskiyor. Gazete hastalığı ilkokula giderken başladı bende, sağdan sola, her gün 7-8 gazete alırdım. Nazlı Babaannem, okumayı çok seven ve sokaklardan yazılı kâğıt parçaları toplayıp iki göz evinin bir odasını sokak kâğıtları kütüphanesi ne dönüştüren eski, yoksul bir komşusuna benzeterek, MGE ÖYKÜLER YIL 1, SAYI 1, fiubat-mart

2 HAYDAR ERGÜLEN Kâğıtçı Hüseyin koymuştu adımı. Daha dünküleri okumadan yeni gazete alıyorsun, ne yapacaksın bu kadar kâğıdı? derdi. Ciddi ve komik bir kadındı, kaportacı olan babam da ona göre tenekeci ydi. Karım da dalga geçiyor benim gazete hastalığımla. Geçenlerde bir arkadaşımız, uzun yıllar evli kaldığı ve sonunda boşanabilmeyi başardığı eski kocasıyla ilgili bir hikâye anlattı: Adam da benim gibi çok gazete alırmış. 2-3 ayda bir, karısını da oturtup eski gazeteleri tarih sırasına göre, ekleriyle birlikte sıraya koyarlarmış. Bu işlem bitince de... Sıralı gazeteleri kapının önüne bırakırmış adam! Bunu duyunca eskisi kadar çok gazete almamaya karar verdim: Ne olur ne olmaz! Şimdi televizyona çıkıyor lar, eskiden kötü olaylar sonunda gazeteye düşmek ten korkardı insanlar! Sıhhiye Memuru Eskiden sıhhiye memurları vardı, yeni dilde sağlık memuru diyorlar. Babamın en küçük amcası, Yusuf Amcam sıhhiye memuruydu, tansiyon ölçer, evlere iğneye gider, sünnet yapardı, bir bakıma bütün erkek çocuklarının korkulu rüyasıydı. Necati Cumalı nın Ay Büyürken Uyuyamam adlı hikâye kitabını okuyup sonra da o hikâyelerden birinden uyarlanan Adı Vasfiye filmini seyredince Yusuf Amcamı hatırladım. Karısı hep çapkınlığından dem vururdu onun. Biz çocuktuk ve bize bile amcamla ilgili doğru-yanlış hikâyeler anlatırdı, öyle ya iğneciydi ve evlere girip çıkıyordu. Amcamsa hep gülerdi karısının bu kıskançlık krizleri karşısında. Yusuf Amcam çok yakışıklı biri değildi, ama bir Fransız filminde rahatlıkla oynayabileceğini düşünmüştüm yıllar sonra. Önce karısı öldü, 45 yaşında filan, amcam da öldüğünde 50 yaşından fazla değildi. Evlerinin bahçesinde bir tulumba vardı, suyu oradan alırlardı. Her hikâyenin sonunda, duvara asılı tüfek patlamıyor işte. Tulumbanın bu hikâyede ne işi var, bilmiyorum... Alınyazısı Şiir bazı şairler için elyazısıdır, bazıları için alınyazısı. Benim için hâlâ elyazısıdır, fakat 8 yıl önce alınyazısı da oldu. O sıralarda şiirlerimi elle yazıyor, işyerine götürüp daktiloya çekiyordum. Şiir için hâlâ elim kalem tutuyor, bitince de bilgisayarda yazdırıyorum. Nefesler ve gazellerden oluşan bir dizi şiir yayımlamıştım dergilerde. Evde çalışıp son düzeltmelerini de yaptığım 8 yeni nefes ve gazeli de işyerine götürüp daktiloya çektim. Temize çekmek duygu- 34 MGE ÖYKÜLER YIL 1, SAYI 1, fiubat-mart 2005

3 FAZLALIKLAR su belki de. Onları da yanıma alıp gece taksiyle döndüm. Evde bir kez daha okumak istedim: Şiirler yoktu! Evin altını üstüne getirdim, ertesi gün işyerinde aramadığım, bakmadığım yer kalmadı, fakat ne bir iz ne bir dize! Dizeler toz, şiirlerse sır olmuştu. Ne tuhaf, hemen tüm şiirlerimin müsveddelerini yıllarca saklarken, kıyıp atamazken, onların müsveddelerine bile rastlayamadım. Aradan birkaç gün geçince, şiirlerle birlikte başka bir şeyi daha yitirdiğimin farkına vardım. E. F. Schumacher in Aklı Karışıklar İçin Kılavuz adlı kitabını da yitirmiştim. Kim bilir belki de şiirleri yitirmeme sebep bu kılavuzdu. Şairlerin yarım akıllı olduğunu söyleyen bir taksi şoförüne rastlarsanız, lütfen yanlışını düzeltin, şairlerin aklı karışıktır deyin. Halâs Ya My Friend Roma da Navano Meydanı ndaki restoranlardan birinde karımla yemek yiyorduk. Hafta içiydi, bahar henüz geliyordu, bizden başka kimse yoktu restoranda. Bir de kırmızı sofra şarabı söylemiştik, casa vin. Ortadoğulu bir esmerlik taşıyan garson bir ara nereden geldiğimizi sordu, İstanbul dedik. Türk, Müslüman diye şaşkınlık belirterek heyecanlandı. Meğer şaşkınlığının nedeni farklıymış, masadaki şarabı göstererek Müslümansanız nasıl içersiniz? diyordu. Sonra da bütün servis boyunca gelip gidip Halâs ya my friend deyip durdu. Yemeği ve şarabı bitirmiştik. Ayrılırken vedalaştık, benim elimi sıktı, karımın elini de sıkınca, bu kez ben sordum: Şaraba karşısın fakat karımın elini nasıl sıkıyorsun? Güldü ve o başka dedi, Mısırlı garson. Bu kez sıra bana geldiği halde halâs ya my friend demedim ona, iyi bir bahşiş bıraktım. Kirazın Tadı Rumeli Caddesi ndeki büyük kitapçıdan çıkarken, gözüm ufak tefek çok yaşlı bir adama ilişti. ODTÜ den felsefe hocam Teo Grünberg e benzettim. Baktım, o değil. Adam elindeki bir büyüteçle Le Monde un başlıklarını okumaya çalışıyordu. İşim aceleydi, çıktım. Şişli de yürürken bir akordeon sesi işittim, yaklaştım: 25 yaşlarında bir adam akordeon çalıyordu, yanında başörtülü karısı, kucağında bebek ve elinde kartondan para kutusuyla 6-7 yaşlarında bir oğlan, kutuya para attım, adam gözleriyle teşekkür etti. Bir taksiye atladım, Taksim e geldim, MGE ÖYKÜLER YIL 1, SAYI 1, fiubat-mart

4 HAYDAR ERGÜLEN meydandan geçerken bir Alevi dedesiyle karşılaştım, fötr şapkasından, sakallarından ve eski, kemik çerçeveli, şişe dibi gibi kalın camlı gözlüklerinden tanırım onları. Japon malı, ucuz hesap makineleri satıyordu, Japon sözün gelişi belki de Tayvan. Biraz Züğürt Ağa yı hatırlattı bana. Hızlandım, filme yetiştim. İranlı yönetmen Abbas Kiorastami nin Kirazın Tadı filmini izlemeye koyuldum. İntihar üzerine yaşama sevinciyle dolu bir filmdi. Yolda görmeye başladığım filmin devamını sinemada izlemiş gibi oldum. Bazı filmler çok sürükleyicidir: Sokağın devamında hayat olduğunu anlatırlar, film bittikten sonra da. Geç! Nazlı Babaannem. Bu dünyaya 90 yılını verdi. Çalışkan bir kalbi vardı. Öyle çalışkan bir kalbi vardı ki, dünyanın, makinelerin, insanların gürültüsünden babaannem bir türlü sesini duyuramıyordu ona. Nihayet bir gece nasıl bir çığlık attıysa, kalbi onun sesini işitti. Bense bir trenin içinde, demek ki ömrümün en gürültülü treniymiş, onun kalbine yetişmeye çalışıyordum. Hiçbirimizin duymadığı o sessiz çığlığı, o içten duayı yalnızca melekler işitmiş. Hem zaten duymak, meleklerin işi değil midir? İki aydır aklımda, zihnimde o belirsiz an, o bulanık teselli: Gözlerine yetiştim, henüz açıktı. Kalbine yetiştim, sonsuzluğun gücüne çıkmadan biraz uyumak istiyordu, ellerine yetiştim, çocuğum gibi sevdim, okşadım, öptüm onları, gövdesine yetiştim, göğsü, karnı açıldıkça benden utanıyordu. Sesine yetişemedim, sesindeki şikâyetsiz harflerin sevincini göremedim: Soluğum çıkmadan gel demişti bana. Geldim, yetiştim! Elbette yetişilir her yere geç kaldıktan sonra! Ali nin Mendili Meselleri, hikâyeleri çoktu, babaannemin. Çok kardeştik, onları dinleye dinleye büyüyemedik. Hep çocuk kalmak istedik. Büyüdükten sonra dinleyebildim onları. Belki de en son meseli beni en çok etkileyeni oldu.yakın yıllara kadar kedilerle pek aram yoktu, iki yıldır kedisever oldum, ana-kız, Mısır ile Kiraz, iki kediyi sever oldum. Babaannem duyunca çok gülmüştü, sonra da yalnız kaldığımız bir vakit Dur sana bir mesel vereyim deyip kediyi niye sevmek gerektiğine dair etkileyici bir hikâye anlatmıştı: Muaviye nin adamları, Hazreti Ali yi camiye girerken sırtından hançerlemişler. Ali dönmüş, kendisini hançerleyen adama bakmış, sen sonsuza kadar fare ol demiş, elindeki mendili de yere bırakmış, sen de kedi ol bunun pe- 36 MGE ÖYKÜLER YIL 1, SAYI 1, fiubat-mart 2005

5 FAZLALIKLAR şini sonsuza kadar bırakma! Nazlı Babaannem, İşte böyle yavrum demişti kedi, Ali nin mendilidir. Pek hoşuma gitmişti bu mesel de, bizimkiler oyuncak fareyle bile oynamıyorlar deyince pek gülmüştü Kürt Kızı. Kiraz doğduğunda Mısır ın yarasını çocukluk mendilimle sarmıştım. Şimdi genç ölen dayıma kız istemeye götürmüşlerdi beni de, en küçük görücü olarak: Mendilim o gün kendini büyük bir büyük adam gibi hisseden o çocuktan kaldı bana. Yaramızsa adı güzel, kendi güzel, o çocuktan, Ali den. Kâmil Bey Gerçek adı bir hikâye kahramanı için öyle uygun ki, bazen hikâyecilerin kahramanlarına isim bulmakta zorlandıklarını düşünürüm, hikâyeci olsaydım adının hatırına bir hikâye yazardım mutlaka. Ben hikâyeci değilim, Kâmil Bey de kahraman filan değil, yalnızca komşumuz. Dul. Mühendis. Tatlı beyaz şarap içiyor. Tango öğreniyor. Semtin deprem komitesinde çalışıyor. Birkaç pazar akşamı bize gelmişti. Tuhaf bir şekilde, pazar akşamları onu beklemeye başladık. Aylar geçti, görünmedi. Sonra bir gece apartmanın girişinde karşılaştık, heyecan yaptık, sanırım biraz şaşırttık onu. Bir-iki gece sonra da sokakta dalgın dalgın yürürken gördüm Kâmil Beyi. Bir başka gün de yine... Her insanın bir hikâyesi var da hikâyecisi yok işte... Kıssadan Hikâye Niçin bu kısadan da kısa şeyleri yazıyorsun? -Hikâye yazamadığım için! Niçin hikâye yazamıyorsun? -Şiiri çok sevdiğim için! Peki bunları niçin yazıyorsun? -Uzun zamandır şiir yazamadığım için! Niçin sonunu sözümona kıssadan hisselerle bağlıyorsun? -Beceriksizliğim okuyanlara ders olsun diye! Peki bu açıklamaları niye yapıyorsun? - Fazlalıklar ı paylaşmak için... Belki azalırlar diye. MGE ÖYKÜLER YIL 1, SAYI 1, fiubat-mart