Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Derneği Genel Temsilci Uz. Dr. Gülsüm Önal Kav

Transkript

1 Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Derneği Genel Temsilci Uz. Dr. Gülsüm Önal Kav

2 Türkiye de Yaşam Hakkı İhlalleri Polis şiddetiyle hayatını kaybedenler, kadın cinayetleri, işçi ölümleri, bombalı saldırılar; Reyhanlı, şüpheli asker ölümleri, ırkçı ayrımcı saldırılar Soma

3 Kadın Yönelik Şiddet 1 Ağustos 2014 te yürürlüğe giren Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi nden( İstanbul Sözleşmesi ) hareketle; Kadınlara yönelik şiddet bir insan hakları ihlali ve kadınlara yönelik ayrımcılığın bir biçimi olarak anlaşılmaktadır ve ister kamusal ister özel alanda meydana gelsin, kadınlara fiziksel, cinsel, psikolojik ve ekonomik zarar veya ıstırap veren veya verebilecek olan toplumsal cinsiyete dayalı her türlü eylem veya bu eylemlerle tehdit etme, zorlama veya keyfi olarak özgürlükten yoksun bırakma anlamına gelir. İstanbul Sözleşmesi, şiddetin nedenleri ve alınacak önlemler konusunda bütünsel bir mücadele için dört temel ilke sayar: 1. Önleme (şiddeti önleme), 2. Koruma (şiddet mağdurunu koruma), 3. Kovuşturma (şiddet uygulayanı soruşturma), 4. Politikalar (kadına karşı şiddetin sonlandırılmasına yönelik politikalar.

4 Kadına Yönelik Şiddet ve Tıp Günümüzde kadına yönelik şiddet, ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak tanımlanıyor; şiddete maruz kalmış kadınların fiziksel veya ruhsal sağlık sorunları yaşama olasılıkları şiddet yaşamamış kadınlara oranla iki kat daha fazla. Ancak Türkiye de araştırma sayısı yetersiz: Her 10 kadından 4 ünün eşinden fiziksel şiddet gördüğü(hacettepe 2011) 1800 evli kadınla 56 ilde yapılan araştırmada her üç kadından birinin fiziksel şiddet gördüğü(tübitak 2007) Her on kadından dokuzu dayağı haklı görmüyor, çoğunlukla gizlenen bir sorun; birçok kadın yaşadığı şiddeti ilk kez araştırma sırasında anlatmıştır, bununla beraber aile içi bir mesele olarak görmüyor,

5 Kadın Cinayetleri Arttı mı? Görünürlüğü mü arttı? Neden?

6 Resmi rakamlara göre; Dönemin Adalet Bakanı kadın cinayetlerinin 2002'den, 2009'a kadar yüzde 1400 oranında arttığını açıkladı:

7 Şiddet neden artıyor? Türkiye nin cinsiyet eşitliği karnesinin kötü olması kadına yönelik şiddetin temelini oluşturuyor Kadın cinayetlerinin artışı diğer şiddet biçimlerinin sürmesini kolaylaştırıyor, Ülkemizde toplumsal cinsiyete duyarlı veri ve istatistiklerin üretilmemesi sorunu örterek şiddetin sürmesine neden oluyor, Şiddet, çeşitli mekanizmalarla meşrulaştırıldığı için de devam ediyor: Ceza İndirimlerinin devam ediyor oluşu, Aile Bakanlığı kurulması( Kadın ı görünmez kılmak), dünyada da var söylemi, erkekler de şiddet görüyor tezi, basının dili vb

8 Türkiye eşitliğin neresinde? TÜRKİYE'NİN CİNSİYET EŞİTLİĞİ KARNESİ 142 ülke arasında sıralama Kabinede kadın 133 Ekonomik aktiviteye katılım ve fırsat eşitliği 132 İşgücüne katılım 128 Satınalma gücü paritesi 126 Milletvekili, üst düzey yetkili ve yönetici 111 Eğitim fırsatları 105 Okur-yazarlık 102 Profesyonel ve uzman çalışan 102 Eşit işe eşit ücret 87

9 Kadın Cinayetlerinin Yıllara Göre Seyri( )

10 Kadın Cinayetlerinin İllere Göre Dağılımı(2014)

11 Kadın Cinayetlerinin İllere Göre Dağılımı(2014) En çok cinayet işlenen iller İstanbul 50 Adana 15 Gaziantep 14 Ankara 9 İzmir 9

12 Kadın Cinayetlerinde Öne Sürülen Nedenler(2014) Hangi Neden Öne Sürüldü? 2014 Yılı Oransal Ortalaması(%) Ayrılık/boşanma 25 Bilinmiyor 18 Ekonomik sebepler 10 Kadının hayatına dair bir karar vermek istemesi 47

13 Kadın Cinayetlerinde Failler(2014) Kadınlar Kim Tarafından Öldürüldü? 2014 Yılı Oransal Ortalaması(%) Koca 40 Eski kocası 7 Akrabası 26 Erkek Arkadaşı 13 Tanıdığı Biri 14

14 Yeni Havva-Eski Adem Rakamlar cinayetlerin münferit değil, sistematik olduğunu düşündürüyor. Birbirinden farklı şehirlerde, farklı yaşlarda, farklı kültürlerde ve farklı toplumsal statülerdeki erkekleri ortak bir kurgu/hikâye içinde kadın cinayet işlemeye iten sisteme feminist literatürde ataerkil (patriyarkal)ya da erkek egemen sistem deniliyor. Toplum ilerliyor, kadınlar buna uyum sağlıyor; hak arıyor.erkek egemenliği buna ayak sürüyor; kör şiddet ile bastırmaya çalışıyor.

15 Şiddetin Normalleştirilmesi Bu organize ve sistematik eylemin kendisi kadar korkunç ve kötü olan ise şiddetin normalleştirilmesi dir. Kadına yönelik şiddet tek tek anormal erkeklerin anormal davranışı değil, sistemli olarak üretilen ve buna maruz kalanların da bu süreci kabullenmek için içselleştirme stratejileri ürettiği bir süreçtir. [Normalleştirme] [İçselleştirme] [Dışsallaştırma]

16 Güldünya dan Ayşe Paşalı ya ; Töre Cinayeti-Kadın Cinayeti; Benzerlikler, Farklılıklar Birbirinden kesin sınırlara ayrılamaz: ikisinde de kurban kadınlardır. Ancak Kadın Cinayeti törel sebeplerle ve içinde kadınların da yer aldığı aile meclisi kararıyla değil, bir erkeğin karar aldığı, daha önce aşk, tutku, kıskançlık cinayeti gibi gerçeğin üzerini örten terimlerle anılmış, töre cinayetine karşı olanların bile bazen mazur gördüğü; İstanbul Sözleşmesinden hareketle; kadına yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddet olarak doğrudan kadına yalnızca kadın olduğu için uygulanan ayrımcı şiddet saiki ile öldürmesidir.

17 Tüm Davalarımız( ) 1. İstanbul Adliyesi - Münevver Karabulut - 24 yıl hapis 2. Van Adliyesi - Eylem Pesen - Müebbet hapis 3. Ankara Adliyesi - Ayşe Paşalı - Ağırlaştırılmış müebbet hapis 4. Siirt Adliyesi - Esin Güneş - Müebbet Hapis 5. İzmir Adliyesi - Ayşe Selen Ayla, Esra Yaşar, Azra Has - 3 kez Ağırlaştırılmış müebbet hapis 6. Ankara Adliyesi- Necla Yıldız - Ağırlaştırılmış Müebbet hapis 7. Eskişehir Adliyesi - Öznur Uluişden - Ağırlaştırılmış müebbet hapis 8. İstanbul Adliyesi - Gülay Yaşar - Dava AİHM 'de 9. İzmir Adliyesi - Naciye Kalyoncu - 18 yıl hapis 10. İstanbul Adliyesi - Zeynep Yılmaz - Müebbet hapis 11. Konya Adliyesi- Dilber Keskin - Müebbet hapis 12. Konya Adliyesi - Gülşah Aktürk - Ağırlaştırılmış müebbet hapis 13. İzmir Adliyesi - Pınar Ünlüer - Ağırlaştırılmış müebbet 14. Bursa Adliyesi - Kadriye Menkeş - 22 yıl hapis 15. Ankara Adliyesi - Sevda Sonay - Cezai ehliyeti yok beraat etti

18 Tüm Davalarımız( ) 16. Adana Adliyesi - Tuba Genç - Ağırlaştırılmış müebbet hapis 17. Zonguldak Adliyesi - Kader Demiroğlu - Sanık intihar etti 18. Uşak Adliyesi - Hatice Palta - Müebbet hapis 19. Uşak Adliyesi - Nermin Şen - Ağırlaştırılmış müebbet hapis 20. İzmir Adliyesi - Pınar Yolver - Müebbet hapis 21. İzmir Adliyesi - Nurgül Erbaş - Müebbet hapis 22. Manisa Adliyesi - Fethiye Gökçen - Müebbet hapis 23. İstanbul Adliyesi - Gülşah Sarcan - Müebbet hapis 24. Ankara Adliyesi - Gönül Dilekçi- Ağırlaştırılmış müebbet hapis 25. Ankara Adliyesi- Hülya Çelik - Devam ediyor 26. Ankara Adliyesi- Hatice Kaçmaz - Devam ediyor 27. Eskişehir Adliyesi - Huriye Kara - Devam ediyor 28. Eskişehir Adliyesi - Şeker Dikbıyık - Ağırlaştırılmış müebbet hapis 29. Eskişehir Adliyesi Yasemin Varıcı - Ağırlaştırılmış müebbet hapis 30. İzmir Adliyesi - Nuray Çelik - Müebbet Hapis

19 Tüm Davalarımız( ) 31. İzmir Adliyesi - Yasemin Yüksel - Ağırlaştırılmış müebbet hapis 32. İzmir Adliyesi - Serpil Erfındık-Devam ediyor 33. İzmir Adliyesi Zerrin Canol müebbet 25 yıl hapis 34. İzmir Adliyesi Ferdane Çöl Ağırlaştırılmış müebbet hapis 35. İstanbul Adliyesi - Beyaz Bal - Müebbet hapis 36. İstanbul Adliyesi-Fatma Şerban 37. İstanbul Adliyesi- Muhterem Göçmen- Müebbet hapis 38. İstanbul Anadolu Adliyesi Güllücan Özbir, Rojda Kaya, Dilan Kaya - Devam ediyor 39. İstanbul Adliyesi - Gülşah Sarcan - Müebbet hapis 40. İstanbul Adliyesi - Hülya Çadırcı - Devam Ediyor 41. Gebze Adliyesi-Mehtap Bülbül - Müebbet hapis 42. Sakarya Adliyesi -Emine Yayla - Ağırlaştırılmış müebbet hapis 43. Manisa Adliyesi - Gülşah Kurban - Ağırlaştırılmış müebbet hapis 44. Manisa Adliyesi - Burcu Akyol - Devam ediyor 45. Muğla Adliyesi - Sedef Berberoğlu - Devam ediyor

20 Tüm Davalarımız( ) 45. Muğla Adliyesi - Sedef Berberoğlu - Devam ediyor 46. Muğla/Fethiye Adliyesi - Birgül Ergen - Sanık intihar etti 47. Mersin Adliyesi- Yankı Duygu Bayrak - Devam ediyor 48. Sivas Adliyesi - Ayşe Topçu - 20 yıl hapis 49. Mardin Adliyesi - Ayten Şen - Devam ediyor 50. Adana Adliyesi - Burcu Çiftçi - Devam ediyor 51. Adana Adliyesi - Halime Yelmez - Devam Ediyor 52. Hatay Adliyesi - Fatma Karaca - Devam ediyor 53. Kayseri Adliyesi - Hülya Ege - Müebbet hapis 54. Uşak Adliyesi - Sevim Gündoğdu - Ağırlaştırılmış müebbet hapis 55. Uşak Adliyesi - Ayşe Bulut - Müebbet hapis 56. Uşak Adliyesi - Hatice Karaca - Devam ediyor 57. Ağrı/Doğubeyazıt Adliyesi - Dilan Doğan - Devam ediyor 58. Antalya Manavgat Adliyesi - Şule Seçil Tengir - Müebbet hapis 59. Afyonkarahisar Adliyesi - Özlem Selek - Devam ediyor 60. Diyarbakır Adliyesi - Fatma Atagün - Ağırlaştırılmış müebbet hapis

21 Tüm Davalarımız( ) 61. Diyarbakır Adliyesi - Güldane Poçak - Müebbet hapis 62. Diyarbakır Adliyesi - Emine Börü - Devam Ediyor 63. Urfa Adliyesi - Gülsüm Çelik - Devam ediyor 64. Kütahya Adliyesi Ümit Zehra Aydar - Devam ediyor 65. Karaman Adliyesi - Merve Ciblavi - Devam ediyor 66. Bilecik Adliyesi - Emine Baş - Devam ediyor 17 ayrı ilde (Ankara, İzmir, İstanbul, Manisa, Muğla, Mersin, Mardin, Adana, Hatay, Uşak, Ağrı/Doğubeyazıt, Afyonkarahisar, Diyarbakır, Urfa, Kütahya, Karaman, Bilecik), 20 dava devam ediyor, 9 davada müdahale talebimiz kabul edildi.

22 2015 Mayıs ayı dava takvimimiz: İstanbul :30 Kartal Adliyesi - Güllican Özbir,Rojda ve Dilan Kaya nın cinayet davası İstanbul :00 Kartal 7. Asliye Ceza Mahkemesi - Kübra Eken in yaralama davası Yozgat :00 Yozgat Adliyesi -Arzu Boztaş ın öldürmeye teşebbüs davası Adana :00 Adana 3. Ağır Ceza Mahkemesi - Burcu Çiftçi nin cinayet davası İzmir :00 Bayraklı Adliyesi 6. Ağır Ceza Mahkemesi - Serpil Erfındık ın cinayet davası Muğla :30 Muğla 1. Ağır Ceza Mahkemesi - Sedef Berberoğlu nun cinayet davası Afyonkarahisar :00 Ayonkarahisar 2. Ağır Ceza Mahkemesi - Özlem Selek in cinayet davası İskenderun :30/ Fatma Karaca nın cinayet davası Manisa :15 Manisa 1. Ağır Ceza Mahkemesi - Burcu Akyol un cinayet davası Diyarbakır Diyarbakır Adliyesi - Emine Börü nün cinayet davası İstanbul :00 Kartal 2. Ağır Ceza Mahkemesi -Fatma Şerban ın cinayet davası

23 2014 yılında 23 ilde 42 dava 18'i sonuçlandı: 8'i ağırlaştırılmış müebbet hapis. Sonuçlanan davalar içinde müdahil olduğumuz 6 dava vardı: 5'i nde karar ağırlaştırılmış müebbet hapis 15 davaya müdahilliğimiz kabul edildi. Platform tüm bu deneyimden ve İstanbul Sözleşmesinden hareketle; kadın cinayetlerinin TCK da nitelikli hallerden sayılması için Ek Madde Önerisinde de bulundu.

24 yılında 21 ilde 38 dava

25 TCK Ek Madde Teklifi( Madde81-82) Türkiye de kadınlar sadece kadın oldukları için, cinsiyetleri nedeni ile şiddet görüyorlar ve öldürülüyorlar. O nedenle; (i) (ii) TCK nın 81. Maddesi nden yer alan Kasten Öldürme suçunun Nitelikli Halleri nin sayıldığı 82. Madde ye de kadına karşı ayrımcılığın önlenmesini temin edecek nitelikli hal tanımı girilmelidir: Öneri: TCK 82 (6284 sayılı Kanun daki ve İstanbul Sözleşmesi ndeki Kadına Yönelik Şiddet tanımlarından hareketle) kadına yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddet olarak doğrudan kadına yalnızca kadın olduğu için uygulanan ayrımcı şiddet saiki ile.

26 TCK Ek Madde Teklifi(Madde 85-86) (ii) TCK nın 85. Maddesi nden yer alan Kasten Yaralama suçunun Nitelikli Halleri nin sayıldığı 86. Madde ye de kadına karşı ayrımcılığın önlenmesini temin edecek nitelikli hal tanımı girilmelidir: Öneri: TCK 86 (6284 sayılı Kanun daki ve İstanbul Sözleşmesi ndeki Kadına Yönelik Şiddet tanımlarından hareketle) kadına yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddet olarak doğrudan kadına yalnızca kadın olduğu için uygulanan ayrımcı şiddet saiki ile.

27 TCK Ek Madde Teklifi(Madde 106) (iii) TCK nın 106. Maddesi nden yer alan Tehdit suçunun Nitelikli Halleri nin sayıldığı 2.fıkrasında da kadına karşı ayrımcılığın önlenmesini temin edecek nitelikli hal tanımı girilmelidir: TCK 106 (6284 sayılı Kanun daki ve İstanbul Sözleşmesi ndeki Kadına Yönelik Şiddet tanımlarından hareketle) kadına yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddet olarak doğrudan kadına yalnızca kadın olduğu için uygulanan ayrımcı şiddet saiki ile.

28 TCK Ek Madde Teklifi(Madde 109) (iii) TCK nın 109. Maddesi nden yer alan Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma suçunun Nitelikli Halleri nin sayıldığı 2.fıkrasında da kadına karşı ayrımcılığın önlenmesini temin edecek nitelikli hal tanımı girilmelidir: TCK 109 (6284 sayılı Kanun daki ve İstanbul Sözleşmesi ndeki Kadına Yönelik Şiddet tanımlarından hareketle) kadına yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddet olarak doğrudan kadına yalnızca kadın olduğu için uygulanan ayrımcı şiddet saiki ile

29 TCK Ek Madde Teklifi(Madde 62) (iii) TCK nın 62. Maddesi nden yer alan Takdiri İndirim Nedenleri ilgili Maddelerde Nitelikli Hal olarak tanımlanan kadına yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddet olarak doğrudan kadına yalnızca kadın olduğu için uygulanan ayrımcı şiddet saiki ne uygulanmamalıdır.

30 Çözüm var:

31 Kaynaklar ALTINAY, A., ARAT, Y.; Türkiye de Kadına Yönelik Şiddet, İstanbul erişim tarihi: Kasım e773de94e0d/siddet-yasasi-kadin-cinayetlerini-durduracak-mi.aspx Eva Lundgren, Şiddetin Normalleştirilme Süreci, çev. Berna Ekal, Ankara: Gökkuşağı Yayınları, 2009 Kaptanoğlu, C.; Neden Şiddet?, Psikoart, S:5, Eylül-Ekim 2009, S;8-13 TÜRK CEZA KANUNU,Kanun No. 5237, Kabul Tarihi :