RAKAMLARLA ANTALYA EKONOMİSİ ANTALYA ECONOMY IN FIGURES 2007 ANTALYA EKONOMİSİNİN GELİŞİMİ 1. NÜFUS GÖSTERGELERİ

Transkript

1 ANTALYA EKONOMİSİNİN GELİŞİMİ 1. NÜFUS GÖSTERGELERİ Antalya nüfusu döneminde yıllık ortalama % 4, döneminde ise % 4,2 oranında artış göstermiştir. Son yıllarda nüfus artış oranının yavaşladığı tahmin edilmektedir. Nitekim 27 yılında sonuçları açıklanan A.D.N.K.S. çalışmaları yerleşmelerin gerçek nüfuslarının tespitine imkân sağlamıştır. Yapılan projeksiyonlara göre Antalya nüfusu, 25 yılında 2.7. olarak tahmin edilirken, il genelindeki toplam nüfus 27 itibariyle 2 milyonun altında kalmıştır. Antalya genelinde en yüksek yıllık nüfus artışı % 4,8 ile döneminde görülmüştür. Söz konusu dönemde Türkiye deki artış oranı sadece % 2,2 dir. Nüfus artış hızı Türkiye ortalamasına paralel seyrederken, turizm yatırımlarına paralel olarak, özellikle 198 yılından sonra büyük ivme kazanmıştır döneminde Türkiye nüfusu % 51,6 artarken, Antalya nüfusu % 129,7 ile rekor bir artış göstermiştir. Antalya nın nüfusunun Türkiye genelindeki payı 1927 yılında % 1,5, 198 yılında 1,7 iken; bu oran 2 yılında % 2,5 e yükselmiştir. NÜFUS SAYIMLARI ANTALYA YILLIK MERKEZ YILLIK TÜRKİYE NÜFUS ŞEHİR BELEDİYE NÜFUS İÇİNDEKİ YILLAR TÜRKİYE ARTIŞ ORANI İL NÜFUSU NÜFUSU NÜFUSU ARTIŞ ORANI PAYI , , ,3 1, , ,1 1, , ,63 1, , ,26 1, , ,76 1, , ,3 1, , ,14 1, , ,4 1, , ,96 1, , ,24 1, , ,48 1, , ,79 2, , ,18 2,54 27* ,54 KAYNAK: TÜİK, DPT (*A.D.N.K.S. VERİLERİ) 2. İSTİHDAM Antalya da aktif sigortalı sayısı yarım milyonu aşmıştır. i

2 ANTALYA DA AKTİF SİGORTALILARIN DAĞILIMI* SSK BAĞ KUR EMEKLİ SANDIĞI KAYNAK: T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU, İLEMOD *Sosyal Güvenlik Kuruluşları nın birleşmesinden önce iş yeri ve aktif sigortalı sayıları Eylül ayında aylık prim ve hizmet belgesi gönderen iş yerlerini esas alarak açıklanıyordu. 27 yılı verisi Aralık sonu rakamlarını yansıtmaktadır yılları arasında SSK lı çalışan sayısı Türkiye genelinde % 48,8 artış gösterirken, aynı dönemde Antalya da % 16,3 artış olmuştur. Tablodan da görüleceği üzere 2 den itibaren SSK lı çalışan sayısı sürekli artmıştır arasındaki % 3,4 lük düşüş açıklanan verilerin dönemsel farklılığından kaynaklanmaktadır. 27 sonu itibariyle, Antalya da SSK ya bağlı çalışanların Türkiye genelindeki payı % 3,5 tir. Bağ- Kur lu sayısında bu oran % 4,5 e yükselmektedir. Bu göstergeler Antalya ekonomisinde küçük ticaret ve turizm işletmelerinin ağırlığını ortaya koymaktadır. Diğer taraftan sosyal güvenlik kapsamındaki aktif çalışanların toplam il nüfusuna oranında Antalya, % 33 lük payla ilk sıradadır. Bu durum kayıtlı çalışanların oranının nispeten yüksek olduğuna işaret etmektedir. Antalya SSK lı çalışan sayısı bakımından Türkiye de beşinci sırada yer almaktadır. SSK lı çalışanların sektörel dağılımına bakıldığında, hizmet sektöründe çalışanların % 65,2 lik oranla kayıtlı istihdamın büyük kısmını oluşturduğu görülmektedir. AKTİF SİGORTALILARIN SEKTÖREL DAĞILIMI İŞ YERİ SİGORTALI PAY SAYISI SAYISI (%) TARIM VE ORMANCILIK ,6 İMALAT ,1 İNŞAAT ,87 HİZMETLER ,64 TOPTAN VE PERAKENDE TİCARET ,76 DİĞER ,57 TOPLAM KAYNAK: ANTALYA SOSYAL GÜVENLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ ii

3 3. GSYİH GSYHİ -2 5 milyar dolar Türkiye payı % 2,5 GSYHİ - 27 (tahmini) 15 milyar dolar GSYHİ 27 - SEKTÖREL DAĞILIM (TAHMİNİ) TARIM 2, MİLYAR DOLAR SANAYİ 1, MİLYAR DOLAR İNŞAAT 1,2 MİLYAR DOLAR TURİZM-TİCARET 6,3 MİLYAR DOLAR ULAŞTIRMA-HABERLEŞME 1,5 MİLYAR DOLAR KONUT SAHİPLİĞİ,5 MİLYAR DOLAR MALİ KURULUŞLAR,1 MİLYAR DOLAR DEVLET HİZMETLERİ 1, MİLYAR DOLAR G.S.Y.H.İ. VERGİ GELİRLERİ VE ELEKTRİK TÜKETİMİNDE ANTALYA NIN PAYI 4, 3,5 3, 2,5 ( % ) 2, 1,5 1,,5, G.S.Y.İ.H. 2,5 2,64 VERGİ GELİRLERİ,8,92,97,98 1,14 1,22 1,25 1,31 ELEKTRİK TÜKETİMİ 3,57 2,76 2,72 2,9 2,71 3,42 KAYNAK: TÜİK, TEDAŞ, MUHASEBAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4. VERGİ GELİRLERİ 27 yılında Antalya nın vergi geliri 2 milyar YTL, bütçe geliri 2,4 milyar YTL olmuştur. Antalya bütçe gelirleri tahsilâtında yedinci sıradadır. Vergi mükellefleri sayısı bakımından 27 sonu itibariyle beşinci sırada, basit usul gelir vergisi mükellefleri toplamı bakımından ise İstanbul ve İzmir den sonra üçüncü sırada yer almaktadır. Turizmciler başta olmak üzere birçok şirketin vergisini başka illere aktarmaları Antalya nın gelirlerini düşürmektedir. Diğer illerde vergi gelirlerini yükselten bir diğer faktör ise ulusal pazara hitap eden büyük firmaların ve büyük kamu işletmelerinin varlığıdır. iii

4 TOPLAM VERGİ GELİRLERİNDE ANTALYA'NIN PAYI (MİLYON YTL) 2,5% 2,25% 2,% 1,75% 1,5% 1,25% 1,%,75%,5%,25%,% PAY (%),8,92,96,98 1,14 1,22 1,25 1,3 TÜRKİYE ANTALYA KAYNAK: MUHASEBAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Antalya toplam mükellef ile KDV mükellefleri sıralamasında dördüncülüğe yükselmiştir. Gayrimenkul sermaye iradı faal mükellefleri sıralamasında beşincidir (22.825). Basit usul gelir vergisi mükellefleri toplamında İstanbul, İzmir den sonra üçüncü sıradadır (27.412). Kurumlar vergisi mükellefleri toplamında dördüncüdür (27.34). Gelir vergisi mükellefi sayısında beşincidir ( 66.1). VERGİ GELİRLERİNDE ANTALYA NIN PAYI ( YTL) ANTALYA TÜRKİYE PAYI ( % ) GELİR VERGİSİ ,1 GELİR VERGİSİ TEVKİFATI ,99 KURUMLAR VERGİSİ ,12 KURUMLAR GEÇİCİ VERGİSİ ,99 MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ ,74 BEYANA DAYANAN KDV ,44 ÖTV MOTORLU TAŞITLAR ,72 TAPU HARÇLARI ,98 KAYNAK: MUHASEBAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ * Tapu Harçları verileri Gelir İdaresi Başkanlığı ve Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı ndan alınmıştır. iv

5 5. TURİZM Turizm İl Müdürlüğü 27 verilerine göre, Antalya da Bakanlık belgeli turistik yatak mevcuttur. Bakanlığın 26 göstergelerine göre ise Bakanlık belgeli ve 87.2 belediye belgeli yatak bulunmaktadır. 26 rakamları çerçevesinde Bakanlık belgeli yatak kapasitesinin % 44 4üne, belediye belgelilerin ise % 22 sine sahip olan Antalya, 27 yılında ülkeye gelen yabancı turistlerin % 31,2 sini misafir etmiştir. Geceleme sayısı Türkiye ortalamasının yaklaşık bir buçuk katıdır. GELEN TURİST SAYILARI ANTALYA TÜRKİYE KAYNAK: KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI, ANTALYA İL EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ Antalya yı tercih eden turistlerin aylara göre dağılımını gösteren aşağıdaki tablodan da görüleceği üzere son yıllarda turizm sezonunun Nisan dan Ekim ayına kadar uzandığı görülmektedir. AYLARA GÖRE GELEN TURİST SAYILARI OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK KAYNAK: KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI, ANTALYA İL EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ v

6 6. TARIM BİTKİSEL ÜRETİM - 27 (TON) (%) ANTALYA TÜRKİYE PAY SEBZE ÜRETİMİ ,74 MEYVE ÜRETİMİ ,53 DİĞER BİTKİSEL ÜRETİM ,95 TOPLAM ,56 KAYNAK: TÜİK ÖRTÜ ALTI TARIMSAL ÜRETİMDE ANTALYA NIN PAYI ( TON) 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % PAY (%) 42,46 43,66 39,64 52, 53,51 52,48 52,6 52,3 TÜRKİYE ANTALYA KAYNAK: TÜİK ÖRTÜ ALTI ALANINDA ANTALYA NIN PAYI (DEKAR) 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % PAY (%) 33,59 34,18 28,92 35,45 35,93 34,88 33,91 35,7 TÜRKİYE ANTALYA KAYNAK: TÜİK Türkiye deki cam sera alanlarının % 81,7 si, plastik sera alanlarının % 46,8 i Antalya dadır. Türkiye nin örtü altı sebze üretiminin % 54,2 si Antalya da gerçekleştirilmektedir. vi

7 Türkiye domates (sofralık) üretiminin % 28,8 i, hıyar (sofralık) üretiminin % 3,7 si, kabak (sakız) üretiminin % 22,6 sı, patlıcan üretiminin % 19,3 ü, biber (sivri) üretiminin % 25,7 si, fasulye (taze) üretiminin % 9,5 i Antalya ilinde yapılmaktadır. Meyvecilikte Antalya nın payı; muz üretiminde % 32,4, portakalda % 19,6 dır. Türkiye de avokadonun % 79,2 si, narın % 5,1 i, keçiboynuzunun % 28,7 si, yenidünyanın % 58,9 u Antalya da üretilmektedir. Tarla bitkileri üretiminde ise Türkiye deki susam üretiminin % 3 u Antalya dan karşılanmaktadır. BİTKİSEL ÜRÜN İHRACATI - (FOB USD) (%) DEĞİŞİM BİTKİSEL ÜRÜNLER ,62 YAŞ SEBZE MEYVE ,68 KESME ÇİÇEK ,97 KAYNAK: ANTALYA İHRACATÇI BİRLİKLERİ 7. SANAYİ Antalya da sanayi siciline kayıtlı firma sayısı 54, bu firmalarda çalışan sayısı kişidir. 25 nin üzerinde işçi çalıştıran firmaların oranı % 1,5 tir. ANTALYA DA SANAYİ SİCİLİNE KAYITLI FİRMALARIN ÇALIŞAN SAYISINA GÖRE DAĞILIMI 1,5% 13,9% 5,% 79,6% İŞÇİ SAYISI 4 OLAN FİRMALAR İŞÇİ SAYISI 41 1 OLAN FİRMALAR İŞÇİ SAYISI OLAN FİRMALAR İŞÇİ SAYISI 251 VE ÜZERİ OLAN FİRMALAR ANTALYA DA SANAYİ SİCİLİNE KAYITLI FİRMALARIN ÇALIŞAN SAYISINA GÖRE DAĞILIMI FİRMA SAYISI PAY (%) İŞÇİ SAYISI 4 OLAN FİRMALAR 43 79,63 İŞÇİ SAYISI 41 1 OLAN FİRMALAR 75 13,89 İŞÇİ SAYISI OLAN FİRMALAR 27 5, İŞÇİ SAYISI 251 VE ÜZERİ OLAN FİRMALAR 8 1,48 TOPLAM 54 KAYNAK: ANTALYA SANAYİ VE TİCARET İL MÜDÜRLÜĞÜ vii

8 İSO İmalat Sanayi Anketi ne göre Birinci 5 Büyük İmalat Sanayi Kuruluşu sıralamasında dört, İkinci 5 Büyük İmalat Sanayi Kuruluşu sıralamasında altı Antalya firması bulunmaktadır. Sanayi ihracatı 2 yılında 54,5 milyon dolar iken, 27 de 12,9 milyon dolara çıkmıştır. ANTALYA DA SANAYİ İHRACATI SANAYİ TEKSTİL VE HAMMADDELERİ HAZIR GİYİM VE KONFEKSİYON KAYNAK: ANTALYA İHRACATÇI BİRLİKLERİ ANTALYA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ Antalya Organize Sanayi Bölgesi sanayi sektörünün temel unsurudur yılında 28 olan faal tesis sayısı, 25 te 83 e, 27 sonu itibariyle ise 117 ye ulaşmıştır. 27 sonu itibariyle fiziki gerçekleşme oranları Toplam sanayi parseli sayısı 36 adet Tahsisi yapılan parsel sayısı 186 adet Parsel tahsis oranı % 6,1 İnşaatı biten tesis sayısı 12 adet İnşaatı devam eden tesis sayısı 3 adet Projelendirilmekte olan tesis sayısı 34 adet Faal tesis sayısı 117 adet Boş parsel sayısı (1 ve 2 nolu tevsi alanında) 12 adet ANTALYA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ DEĞİŞİM (%) TOPLAM CİRO (' YTL) ,33 TOPLAM İHRACAT (' $) ,68 TOPLAM İSTİHDAM ,58 KAYNAK: AOSB viii

9 AOSB firmalarının ağırlıklı sektörel dağılımı; % 16,7 gıda, % 11,7 kimya, % 1,8 plastik, %1,8 ahşap, % 1 mermer şeklindedir. AOSB deki üretimin yarıya yakını yapı malzemesi üretimidir; inşaat malzemeleri, turistik tesis ekipmanları, tarımsal girdi ve sera malzemesi üretilmektedir. İnşaat ve proje halindeki yatırımlarda da benzer dağılım söz konusudur. Bu açıdan bakıldığında, yapı malzemesi ve gıda iki hâkim sektör olarak ortaya çıkmaktadır. ANTALYA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 23,3% 16,7% 11,7% 8,3% GIDA KİMYA PLASTİK AHŞAP 8,3% 1,% 1,8% 1,8% MERMER MAKİNA METAL TEKSTİL DİĞER KAYNAK: AOSB ANTALYA SERBEST BÖLGESİ 27 sonu itibariyle Serbest Bölgede bulunan 15 firmanın 54 ü üretimle uğraşmaktadır. Son yıllarda yat imalatının ve ihracatının gelişmesi, Antalya Limanı nın ve deniz ulaşımının etkinliğinin sağlanması Bölgenin dinamizmini artırmıştır. ANTALYA SERBEST BÖLGESİ TİCARET HACMİ ( $) YURT İÇİNDEN BÖLGEYE BÖLGEDEN YURT İÇİNE YURT DIŞINDAN BÖLGEYE BÖLGEDEN YURT DIŞINA KAYNAK: ANTALYA SERBEST BÖLGESİ ix

10 KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ 27 sonu itibariyle, ilimizde kurulu 11 faal küçük sanayi sitesindeki 4.91 iş yeri kişilik istihdama sahiptir. Bu iş yerlerinin % 39,4 ünde otomotiv bakım ve onarımı, geri kalanların büyük bölümünde ise mobilya, ağaç işleri, diğer konut ve yapı sektörüne dönük faaliyetler yürütülmektedir. 8. İNŞAAT 22 yılında inşaat kullanım izinleri 864 bin m 2 ye düşmüşken, 25 yılında 2,1 milyon m 2 ye, son olarak 27 yılında da 4,6 milyon m 2 ye ulaşmıştır. YENİ VE İLAVE YAPILARIN YÜZÖLÇÜMÜ İÇİNDE ANTALYA NIN PAYI ( M 2 ) 5,% 4,5% 4,% 3,5% 3,% 2,5% 2,% 1,5% 1,%,5%,% PAY (%) 3,95 3,22 2,82 3,45 4,4 4,41 3,8 3,71 TÜRKİYE ANTALYA KAYNAK: TÜİK YENİ YAPILAN DAİRELER İÇİNDE ANTALYA NIN PAYI 5,5% 5,% 4,5% 4,% 3,5% 3,% 2,5% 2,% 1,5% 1,%,5%,% PAY (%) 4,17 3,2 3,21 3,23 3,43 4,42 5,16 4,38 TÜRKİYE ANTALYA KAYNAK: TÜİK x

11 İnşaat sektörünün gelişimini elektrik abonelerindeki artıştan da izlemek mümkündür. Antalya da 22 yılında olan mesken abonesi sayısı, 27 itibariyle % 37,7 lik artışla a ulaşmıştır. 9. ENERJİ Türkiye elektrik tüketiminde Antalya nın payı 22 yılında % 3,6 iken, 27 yılında % 3,4 olarak gerçekleşmiştir. Diğer taraftan 22 yılında 764,1 bin olan abone sayısı 1.53,2 bine yükselmiştir. ABONE SAYILARININ SEKTÖREL DAĞILIMI SANAYİ MESKEN TİCARET TARIMSAL SULAMA TOPLAM KAYNAK: TEDAŞ SEKTÖREL ELEKTRİK TÜKETİMİ (MWH) SANAYİ MESKEN TİCARET TARIMSAL SULAMA ANTALYA TOPLAMI KAYNAK: TEDAŞ xi

12 ANTALYA NIN TÜRKİYE ELEKTRİK TÜKETİMİNDEKİ PAYI (MWH) 1% 5% 25% 13% 6% 3% 2% PAY (%) 3,57 2,76 2,72 2,9 2,71 3,42 TÜRKİYE ANTALYA KAYNAK: TEDAŞ 1. KAMU YATIRIMLARI ANTALYA DA KAMU YATIRIMLARI 5,% 4,5% 4,% 3,5% 3,% 2,5% 2,% 1,5% 1,%,5%,% PAY (%) 1,12 1,23 1,17 1,8 1,16 1,25 1,17 1,51 TÜRKİYE ANTALYA KAYNAK: DPT ANTALYA DA KAMU YATIRIMLARININ SEKTÖREL DAĞILIMI ,1% 1,7% 3,5% 6,2% TARIM MADENCİLİK 12,6% ENERJİ ULAŞTIRMA TURİZM KONUT EĞİTİM SAĞLIK DİĞER KAMU HİZMETLERİ KAYNAK: DPT 1,6%,1%,6% 3,5% xii

13 11. BANKA MEVDUAT VE KREDİLERİ Antalya 27 yılında kredi kullanımında İstanbul, Ankara ve İzmir den sonra dördüncü, mevduat hacminde Bursa dan sonra beşinci sırada bulunmaktadır. 27 yılında banka kredisi hacmi % 32,8 artış göstererek 7 milyar YTL, mevduat hacmi ise % 16,5 artış göstererek 7,8 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. Kredi kullanımındaki artış % 28,3 lük Türkiye ortalamasının üzerindedir. Mevduat hacmindeki artış da yine % 6,3 lük Türkiye ortalamasının üzerindedir. 2 yılından bugüne, Antalya toplam mevduatlarda Türkiye ortalamasının üzerindedir. ANTALYA DA BANKA MEVDUATLARI TÜRK LİRASI DÖVİZ TOPLAM İLLER ORTALAMASI KAYNAK: TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ ANTALYA DA BANKA KREDILERI İHTİSAS KREDİLERİ İHTİSAS DIŞI KREDİLER TOPLAM İLLER ORTALAMASI KAYNAK: TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ xiii

14 TOPLAM MEVDUAT VE KREDİLERDE ANTALYA NIN PAYI (%) 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, MEVDUATLAR 1,7 2, 2,2 2,2 2,4 2,3 2,3 2,4 KREDİLER 1,6 1,4 1,2 1,8 2,4 2,7 2,9 3, KAYNAK: TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ * 27 baz alınmıştır. xiv