BESLENME VE DİYETETİK ÖĞRETİMİNDE OLMAZSA OLMAZ DERS PROGRAMI VE DİYETİSYENLİĞE GİDEN YOLDA MİNİMUM KRİTERLER: TÜRKİYE DİYETİSYENLER DERNEĞİ YAKLAŞIMI

Transkript

1 BESLENME VE DİYETETİK ÖĞRETİMİNDE OLMAZSA OLMAZ DERS PROGRAMI VE DİYETİSYENLİĞE GİDEN YOLDA MİNİMUM KRİTERLER: TÜRKİYE DİYETİSYENLER DERNEĞİ YAKLAŞIMI Yrd. Doç. Dr. Ayhan DAĞ Türkiye Diyetisyenler Derneği Haziran 2015 Hacettepe Beslenme ve Diyetetik Günleri V. Mezuniyet Sonrası Eğitim Kursu

2 Beslenme ve Diyetetik eğitimi Türkiye de 1962 yılında Hacettepe Üniversitesinde başlamıştır. TDD 1969 yılında kurulmuş, 1994 yılında EFAD ve 2000 yılında ICDA e üye olmuştur. Diyetisyenlik mesleği ilk olarak 1961 yılında ILO (International Labour Organisation) tarafından yapılan meslek sınıflandırılmasında 0.69 kodu ile, 1988 yılında ise kodu ile standartlaştırılmıştır.

3 TSE tarafından hazırlanan; TÜRK STANDARDI / TURKISH STANDARD - TS Nisan ICS ; DİYETİSYEN Dietitian adlı standart Diyetisyen tanımı yapılmıştır.

4 TDD nin Politikalarının Oluşumunda; Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Avrupa Diyetetik Dernekleri Federasyonu (EFAD- European Federation of the Associations of Dietitians) Uluslararası Diyetetik Dernekleri Konfederasyo nu (ICDA- International Confederatio n of Dietetic Associations) Beslenme ve Diyetetik eğitimi veren bölümlerin deklarasyon ve önerileri temel alınmakta ve takip edilmektedir.

5 EFAD European Federation of the Associations 'Education Associate of Dietitians Membership' (EFAD) olarak isimlendirilen bu kategori, Avrupa'daki şu özelliklere Avrupa Diyetisyenler Dernekleri sahip tüm yüksek öğretim kurumlarına açıktır; Eğitimi bulunduğu Federasyonu, ülkenin Ulusal Diyetetik Derneği Beslenme tarafından ve Diyetetik tanınıyor olmak, eğitimi veren Diyetetik eğitimini, Avrupa Akademik ve Pratisyen yüksek Standartları öğretim ile kurumlarının EFAD standartlarında üye olabilecekleri tanımlanan düzeyde yeni veriyor bir üyelik olmak. kategorisinin kurulmasına karar vermiştir.

6 Avrupa Diyetetik Eğitim ve Uygulama Standartları (Benchmark)/Haziran 2005 Avrupa da Diyetetik Mesleğine Girmeye Hak Kazanma Aşamasında Ulaşılması Beklenen Yeterlilik Kriterleri ve Performans Göstergeleri/Mart 2009 Avrupa Diyetetik Staj Programı Uygulama Standartları/Eylül 2010

7 Beslenme ve Diyetetik alanında lisans eğitimi veren fakülte veya yüksekokullardan mezun; Sağlıklı bireyler için sağlıklı beslenme programları belirleyen, Hastalar için tabibin yönlendirmesi üzerine gerekli beslenme programlarını düzenleyen, Toplu beslenme yerlerinde beslenme programları hazırlayan Besin güvenliğini sağlayan sağlık meslek mensubudur.

8 Toplumun sağlık düzeyinin yükseltilmesi ve sağlıklı bir hayatın devam ettirilmesinde sağlık meslek mensuplarının büyük bir önemi vardır. Sağlık alanınında çalışan personelin, eğitimi eğitim aldığı mekanlar, laboratuvar staj olanakları büyük önem taşır.

9 Diyetisyenler; Tüm yaş gruplarında sağlığın sürdürülmesi için beslenme servisinin bulunduğu her yerde çalışırlar. Hastalıkları tedavi etmek, önlemek ve sağlığı sürdürmek için diyet önerileri geliştirirler ve uygularlar. Sağlığın sürdürülmesinde toplum düzeyinde, beslenme politikalarının oluşturulmasında ve halk sağlığı beslenmesinde çalışırlar.

10 Yirmi birinci yüzyılda kalkınma çabalarında daha zengin ve müreffeh ülke olma hedefine varmak için sürdürülen uğraşlarda, çok önemli ve işlevsel bir araçtır. EĞİTİM Uzun vadede ürün vermektedir, Bir ülkenin sosyal ve ekonomik kalkınmasını sağlayan insan gücünü hazırlayan araç olarak, gün geçtikçe ekonominin temel yatırımı haline gelmiştir.

11 YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI Ülkelerin kalkınması ve gelişmesi için gerekli olan bilginin üretildiği İnsan kaynaklarının yetiştirildiği Ulusların geleceğini belirleyen Gelişme sürecine katkı veren belli başlı kurumlar arasındadır.

12 EĞİTİM KALİTESİNİ BELİRLEYEN KRİTERLER Eğitim (eğitim kalitesi ve öğretim atmosferi) Öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı ve yayın sayısı Öğrencilerin giriş puanlarının homojenliği Endüstri geliri (araştırma projelerine verilen finansal destek) Atıflar (bilimsel yayınların diğer araştırmacılarca kullanım istatistikleri) Araştırma (bilimsel araştırmaların sayısı, fonları ve saygınlığı) Uluslararası çeşitlilik (öğrenci ve öğretim elemanı çeşitliliği) Toplam doktora öğrenci sayısı Doktora öğrencilerinin toplam öğrenci sayısına oranı

13 Beslenme ve Diyetetik Eğitiminin Misyonu Yaşam boyu toplumun yeterli ve dengeli beslenme ile sağlığının korunması, iyileştirilmesi, geliştirilmesi ve yaşam kalitesinin artırılması amacıyla, Uluslararası standartlar çerçevesinde belirlenen niteliklere uygun, Evrensel düşünce ve değerlere sahip, Bilim ve teknolojiye dayalı, uluslararası standartlarda eğitim-öğretim, araştırma ve danışmanlık hizmetleri sunmaktır.

14 ÜNİVERSİTE SAYILARI Vakıf Üniversitesi 65 adet Vakıf Üniversitesi 76 adet Devlet Üniversitesi 103 adet Devlet Üniversitesi 109 adet Toplam 168 adet Toplam 185 Adet

15 YILINDA TÜRKİYE DEKİ ÜNİVERSİTE SAYISI 76

16 YILLARA GÖRE ÖĞRENCİ ALAN BD BÖLÜM SAYISI ÖĞRENCİ ALAN BÖLÜM SAYISI TOPLAM BÖLÜM SAYISI 50 ADET

17 60 ÖĞRENCİ ALAN BÖLÜM SAYISI ÖĞRENCİ ALAN BÖLÜM SAYISI

18 KONTEJANLARININ DAĞILIMI ÜNİVERSİTE BÖLÜM SAYISI % KONTENJAN % DEVLET ÜNİVERSİTESİ 14/22 46,7/44,0 727/ ,6/38,0 VAKIF ÜNİVERSİTESİ 16/28 53,3/56,0 977/ ,4/62,0 TOPLAM 30/50 % ,0 1704/3399 % ,0

19 YILLARA GÖRE BDB GİREN ÖĞRENCİ SAYILARI ÖĞRENCİ SAYILARI ÖĞRENCİ SAYILARI

20 ÜNİVERSİTE YIL Hacettepe Üniversitesi SBF Erciyes Üniversitesi SBF Başkent Üniversitesi SBF Yakın Doğu Üniversitesi SBF Haliç Üniversitesi SYO Yeditepe Üniversitesi SBF İstanbul Bilim Üniversitesi SBYO Ankara Üniversitesi SBF Atatürk Üniversitesi SBF Ege Üniversitesi SYO Trakya Üniversitesi SBF Afyon Kocatepe Üniversitesi SYO Doğu Akdeniz SBF Gazi Üniversitesi SBF Gümüşhane Üniversitesi SYO İstanbul Arel Üniversitesi SBYO İstanbul Medipol Üniversitesi SBF

21 18-Ondokuz Mayıs Üniversitesi SYO İstanbul Bilgi Üniversitesi SBYO İzmir Şifa Üniversitesi SBF Lefke Avrupa Üniversitesi SBF Marmara Üniversitesi SBF Okan Üniversitesi SBF Selçuk Üniversitesi SYO Bitlis Eren Üniversitesi SYO Hasan Kalyoncu Üniversitesi SYO Kırklareli Üniversitesi SYO Mevlana Üniversitesi SYO İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi SBF Zirve Üniversitesi Gaziantep SBF Kastamonu Üniversitesi SYO Adnan Menderes Üniversitesi SYO Acıbadem Üniversitesi SBF İstanbul Gelişim Üniversitesi SYO Artvin Çoruh Üniversitesi SYO

22 36-Bahçeşehir Üniversitesi SBF Kırıkkale Üniversitesi SBF Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi SYO Nuh Naci Yazgan Üniversitesi SBF Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi SBF İstanbul Esenyurt Üniversitesi SBF Erzincan Üniversitesi SYO Fırat Üniversitesi SYO Bezmialem Üniversitesi SBF Turgut Özal Üniversitesi SBYO Biruni Üniversitesi SBF Sanko Üniversitesi SBF Amasya Üniversitesi SYO Bingöl Üniversitesi SYO Sivas Cumhuriyet Üniversitesi SBF Süleyman Demirel Üniversitesi SBF Bülent Ecevit Üniversitesi SYO Mardin Artuklu Üniversitesi SYO Namık Kemal Üniversitesi SYO Batman Üniversitesi SYO

23 56-Balıkesir Üniversitesi SYO Çankırı Karatekin Üniversitesi SYO Akdeniz Üniversitesi SYO Hitit Üniversitesi SYO İzmir Katip Çelebi Üniversitesi SBF Karabük Üniversitesi SYO İstanbul Medeniyet Üniversitesi SBF İzmir Üniversitesi SYO ist. Sabahattin Zaim Üniversitesi SBF British University of Nicosia SBF Abaant İzzet Baysal Üniversitesi SYO Bozok Üniversitesi SYO Çukurova Üniversitesi SYO Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi SYO Gaziantep Üniversitesi SBF Karadeniz Teknik Üniversitesi SBF Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi SBF

24 73- Mersin Üniversitesi SYO Mustafa Kemal Üniversitesi SYO (Hatay) Necmettin Erbakan Üniversitesi SBF Ordu Üniversiresi SYO Sinop Üniversitesi SYO Tunceli Üniversitesi SYO Yıldırım Beyazıt Üniversitesi SBF Yüksek İhtisas Üniversitesi SBF TOPLAM

25 MEZUN SAYISI MEZUN SAYISI

26 KİŞİYE ÜLKELER DÜŞEN DİYETİSYEN SAYISI 4 TÜRKİYE 6-10 DANİMARKA, İSVEÇ, İNGİLTERE, FRANSA NORVEÇ, İSVİÇRE, AVUSTURYA, MACARİSTAN, LÜKSEMBURG HOLLANDA İSVEÇ > 25 DANİMARKA Kaynak; Avrupa Diyetetik Eğitim ve Uygulama Standartları (Benchmark) EFAD 2005

27 YAPILANMA Beslenme ve Diyetetik Bölümü yapılanmasının fakülte çatısı altında olması, gelecek öğrencinin ÖSYS puanı açısından daha başarılı olmasını sağlayacak ve bu başarı lisans eğitimi sürecini ve sonrasını da olumlu yönde etkileyecektir.

28 YAPILANMA Ayrıca şu andaki gibi, fakülte ve yüksekokul bünyesinde bulunan bölümlere farklı puan türlerinden (YGS-LYS) öğrenci alınmaya devam edilmesi, Beslenme ve Diyetetik eğitiminin standardizasyonu açısından bir sorun olmaya devam edecektir.

29 YAPILANMA Çünkü gelen öğrencinin beceri ve donanımları başlangıçta benzer/standart değildir; lisans eğitiminin tam standardizasyonu sağlansa bile bu farklılık uzun dönemde Beslenme ve Diyetetik eğitiminin standardizasyonunu ve meslektaşların akademik donanım, beceri ve yetkinliklerini etkileyecektir. HÜBDB tarafından geliştirilen Beslenme ve Diyetetik Bölümü açılması için asgari koşullar dökümanı

30 ALAN GENEL KRİTERLER Yapılanma KOŞUL Sağlık Bilimleri Fakültesi veya Beslenme Bilimleri ve Diyetetik Fakültesi altında yapılanmalıdır Eğitim Süresi 4 yıl + 1 yıl isteğe bağlı İngilizce hazırlık (yıl) Toplam AKTS 240 Seçmeli Ders Mezuniyet için gereken AKTS nin en az %25 i Oranı seçmeli ders olmalıdır. Alan içi seçmeli derslerin oranı %15 olmalıdır. Klinik Uygulama Alan dışı seçmeli derslerin oranı %10 olmalıdır. En az 500 saat - En az 30 AKTS olmalıdır.

31 EFAD BENCHMARK 2005 e göre ALAN KOŞUL GENEL KRİTERLER Eğitim Süresi (yıl) En az 3.5 yıl Toplam AKTS Teorik derslerden sağlanan toplam AKTS Pratik derslerden sağlanan toplam AKTS Klinik Uygulama En az 210 AKTS En az 180 AKTS yıl En az 30 AKTS yıl En az 30 AKTS olmalıdır.

32 AKADEMİK PERSONEL YETERLİLİĞİ&YETKİNLİĞİ KOŞUL Akademik kadroda Beslenme ve Diyetetik Bölümlerinin lisans programından mezun olan, tam zamanlı 5 öğretim üyesi veya yardımcısı bulunmalıdır. Bu öğretim elemanlarından 3 ü öğretim üyesi (Yardımcı doçent, Doçent, Profesör) düzeyinde olmalıdır. Bu üç öğretim üyesinden en az biri profesör düzeyinde olmalıdır. Öğretim elemanlarından en az 2 si yüksek lisansını tamamlamış öğretim görevlisi veya öğretim yardımcısı düzeyinde olmalıdır.

33 AKADEMİK PERSONEL YETERLİLİĞİ&YETKİNLİĞİ KOŞUL Öğretim üyesi başına düşen lisans öğrenci sayısı 40 dan fazla olmamalıdır. veya Öğretim elemanı başına düşen lisans öğrenci sayısı en 15 ten fazla olmamalıdır. Öğretim elemanlarının yetkinliklerine göre dağılımları anabilim dallarına uygun olmalıdır. (Beslenme Bilimleri - Diyetetik - Toplum Beslenmesi- Toplu Beslenme Sistemleri)

34 DERSLER VERİLEN DERSLER YY HL HC GZ BL MP BG BŞ AR AK GŞ TR 1 Beslenme ve diyetetikte temel kavramlar X 2 Beslenme ve diyetetikte temel yaklaşımlar X X 3 Temel kimya X X X X X X X X X X X X 4 Organik kimya X X X X X X X 5 Temel matematik X - X X X - X X X X X X 6 Toplum bilim X X X 7 Genel iktisat X X X X 8 Bilgisayara giriş X X X X 9 Bilgi teknolojileri uygulamaları X X 10 Bilgi teknolojileri ve araçları X 11 Temel bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımı X X 12 Diyetetik uygulamalarında ilke ve sorunlar X 13 Demografik yapı ve sağlık X X X X X X X 14 Tıbbi biyoloji ve genetik X X X X X X - X X X X X 15 Temel psikoloji X X X X - - X X X 16 Psikolojiye giriş eleştirisel düşünme X X X 17 Sosyal antropolojiye giriş X X 18 Beslenme antropolojisi X 19 İşletmeye giriş X X X X X X 20 Diyetetik eğitimi kariyeri X 21 Tıbbi ilkyardım X X X

35 22 Beslenme ilkeleri X X X X X X X X X X X X 23 Beslenme biyokimyası X X X X X X X X X X X 24 Anatomi X X X X X X X X X X X X 25 Fizyoloji X X X X X X X X X X X X 26 Sistematik fizyoloji X 27 Genel mikrobiyoloji X X X X X X X X X X 28 Besin mikrobiyolojisi X X X X X X X X 29 Beslenme ekolojisi X X 30 Anne çocuk beslenmesi X X X X X X X X X X X X 31 Beslenme durumunu saptama yöntemleri X X X X X X X 32 Toplu beslenme sistemleri X X X X X X X 33 Hastalıklarda diyet tedavisi X X X X X X X X 34 Klinik beslenme X 35 Besin kimyası ve analizleri X X X X X X X X X X X X 36 Çocuk hastalıklarında beslenme X X X X X X X X X X X 37 Pediatride tıbbi beslenme tedavisi X 38 Besin kontrolü ve mevzuatı X X X X X X X 39 Beslenme eğitimi X X X X 40 Besin hazırlama X 41 Besin güvenliği X X 42 Besin güvenliği ve besin mikrobiyolojisi X X X X 43 Besinle ilgili yasal düzenlemeler X X X 44 İnsan kaynakları yönetimi X

36 45 Yiyecek içecek hizmetleri X 46 Yiyecek sistemleri yönetimleri X X X X 47 Toplum ve sağlık X X X X X X X 48 Toplum beslenmesi X 49 Sağlık hizmetlerinde iletişim X 50 İletişim becerileri X 51 Beslenme danışmanlığı ve iletişim becerileri X X 52 Menü planlama X X 53 Besin hazırlama ve pişirme yöntemleri X X X X 54 Gıdalar ve kültür X 55 Egzersiz ve beslenme X 56 Gıda toksikolojisi X 57 Besin metabolizması X 58 Gıda muhafaza teknikleri X 59 Farmakoloji ilkeleri X 60 Toplumda beslenme sorunları epidemiyolojisi X X X X X 61 Beslenme destek sistemleri X X 62 Kurum ve hastanede beslenme alan çalışması X X 63 Diyetetikte mesleki uygulama X 64 Mesleki uygulamalar X 65 İşbaşında eğitim X X 66 Klinik beslenme çocuk-erişkin stajı X X X X 67 Toplu beslenme sistemleri stajı X X X

37 68 Biyoistatistik X X X X X X - X X X X X 69 Mesleki oryantasyon X X X 70 Güdümlü çalışma saati X 71 Yiyecek hizmetlerine giriş X X 72 Beslenme eğitimi danışmanlığı X X X 73 Biyokimya X X 74 Diyetetik eğitimi ve kariyeri X 75 Beslenme gıda ilkeleri uygulamaları X 76 Besin metabolizması X 77 Tıbbi ve mesleki etik X 78 Beslenme ile ilintili hastalıkların biyokimyası X X 79 Besin ilaç etkileşimi X 80 Sporcu beslenmesi X 81 Meslek etiği ve sağlıkta iletşim X 82 Sağlık antropolojisi ve sosyolojisi X 83 Ergenlerde yeme bozuklukları X 84 Yetişkin hastalıklarında tıbbi beslenme tedavisi X X X 85 Beslenme ve diyetetiğe giriş X 86 Hastalıkların fizyopatolojisi X 87 Halkla ilişkiler X 87 Sosyoloji X

38 BESLENME VE DİYETETİK EĞİTİMİNDE DİYETİSYEN ÖĞRETİM ELEMANLARI TARAFINDAN VERİLMESİ GEREKEN DERSLER Beslenme İlkeleri Beslenme Biyokimyası Besin Kimyası ve Analizleri Anne ve Çocuk Beslenmesi Hastalıklarda Diyet Tedavisi Çocuk Hastalıklarında Beslenme Toplu Beslenme Sistemleri ve Catering Toplum Sağlığı Beslenmesi Beslenme Eğitimi Besin Kontrolü ve Mevzuatı Toplumda Beslenme Durumunun Saptanması Demografik Yapı ve Sağlık Egzersiz ve Beslenme Toplumda Beslenme Sorunları ve Epidemiyoloji Seminer Mezuniyet Çalışması

39 BESLENME VE DİYETETİK EĞİTİMİNDE DİYETİSYEN ÖĞRETİM ELEMANLARI TARAFINDAN VERİLMESİ GEREKEN DERSLER Dünya Mutfakları (S) Beslenme Antropolojisi (S) Diyetetik Uygulamalarda İlke ve Sorunlar (S) Ergenlerde Yeme Bozuklukları(S) Besin Toksikolojisi(S) Besin İlaç Etkileşimi(S) Yaşlılıkta Beslenme(S) Türk Mutfak Kültürü (S) Besin Destek Ürünleri ve Fonksiyonel Besinler(S) Sporcu Beslenmesi(S) Standart Yemek Tarifeleri Geliştirme (S) Beslenme İle İlintili Hastalıkların Biyokimyası(S) Besin İşleme Yöntemleri (S) Özel Gruplarda Menü Planlama (S)

40 BESLENME VE DİYETETİK EĞİTİMİNDE DİĞER DİSİPLİNLER TARAFINDAN VERİLMESİ GEREKEN DERSLER Temel Biyoloji Fizyoloji Anatomi Mikrobiyoloji ve Besin Mikrobiyolojisi Eğitim ve İletişim Sosyoloji İşletme/Ekonomi İstatistik Psikoloji Bilgisayar Temel Kimya Temel Matematik

41 KLİNİK UYGULAMA OLANAKLARI/(STAJLAR) TOPLUM SAĞLIĞINDA BESLENME STAJI (SAHA STAJI): Haftada en az 35 saat pratik olmak üzere 6 hafta süre ile sahada (toplum sağlığı merkezleri, aile sağlığı merkezleri, ev ziyaretleri) yürütülür. Staj şu uygulamaları kapsamalıdır: Beslenme durumunun ve beslenme alışkanlıklarının saptanması Beslenme eğitiminin verilmesi Özel gruplar için beslenme eğitim programları /materyallerinin geliştirilmesi

42 KLİNİK UYGULAMA OLANAKLARI/(STAJLAR) KLİNİK BESLENME ÇOCUK VE ERİŞKİN STAJI: Haftada en az 35 saat pratik olmak üzere 7 hafta süre ile yaptırılmalıdır. Asgari 200 yataklı Devlet Hastaneleri, Eğitim ve Araştırma Hastaneleri, Özel Hastaneler ve Üniversite Hastaneleri nin Çocuk Klinikleri veya Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastaneleri nde ve erişkin hasta bakılan birimlerinde yapılmalıdır. Sadece ayakta teşhis ve tedavi yapılan özel tedavi kuruluşlarında bu staj yaptırımamalıdır.

43 KLİNİK UYGULAMA OLANAKLARI/(STAJLAR) TOPLU BESLENME SİSTEMLERİ STAJI: Toplu Beslenme Sistemleri Stajı haftada en az 35 saat pratik olmak üzere 7 hafta süre ile toplu beslenme hizmeti veren kurum ve kuruluşlarda (sağlıkla ilgili kuruluşlar, eğitimle ilgili kuruluşlar, sanayi kuruluşları, özel ve kamuya ait kuruluşlar, ticari işletmeler, otel, restoran vb.) yapılmalıdır. ÜNİVERSİTE DIŞI HASTANE VE KURUM STAJI: Üniversite Dışı Hastane ve Kurum Stajı haftada en az 35 saat pratik olmak üzere 7 hafta süre ile yapılır.

44 Stajların Yürütülmesi; KLİNİK UYGULAMA OLANAKLARI/(STAJLAR) Beslenme ve Diyetetik Bölümü öğretim üye ve görevlilerinin kontrol ve denetimi altında (haftada en az 1 kez olacak şekilde ziyaret eder) sürdürülmelidir. Bu stajların gerçekleştirileceği kurumların bünyesinde Beslenme ve Diyetetik Lisans mezunu en az bir diyetisyen bulunması gerekmektedir.

45 STAJLAR İLE İLGİLİ GENEL STANDARTLAR Stajın öğrenim çıktıları ve stajdan beklentiler öğrenciler, stajdan sorumlu diyetisyenler ve akademik danışman için açık ve net olmalıdır. Staj yapılan kurumların yeterliliği ve kalitesi ile stajın akademik standartları uygun olmalıdır.

46 STAJLAR İLE İLGİLİ GENEL STANDARTLAR Stajın yapıldığı kurumun staj sürecindeki yetki ve sorumlulukları ile sağlanmayı beyan ettiği koşullar yazılı ve sözel olarak açıkça belirtilmiş olmalıdır. Öğrencilerin staj yerlerindeki yetki, sorumluluk ve rolleri yazılı ve sözel olarak açıkça belirtilmiş olmalıdır.

47 STAJLAR İLE İLGİLİ GENEL STANDARTLAR Stajın yapıldığı kurumda stajın gözetiminden sorumlu diyetisyen / diyetisyenlerin bilimsel ve mesleki gelişim ve güncellenmelerinin yapıldığı belgelendirilmelidir. Stajın denetiminden sorumlu akademik danışmanın staj yerlerindeki yetki, sorumluluk ve rolleri yazılı ve sözel olarak açıkça belirtilmiş olmalıdır.

48 STAJLAR İLE İLGİLİ GENEL STANDARTLAR Öğrencinin staj kazanımları akademik danışmanı tarafından, stajın doğasına uygun değerlendirme yöntemleri kullanılarak (yazılı sınav, sözlü sınav, vaka sunumu, rapor hazırlama vb.) ve staj gözetiminden sorumlu diyetisyenlerin görüşleri de alınarak değerlendirilmelidir.

49 ÜLKE % AVUSTURYA 51 İSVİÇRE 50 İTALYA 40 TÜRKİYE-FRANSA 29 ALMANYA 27 YUNANİSTAN 26 BELÇİKA-İRLANDA 22 HOLLANDA-MACARİSTAN 19 İNGİLTERE 16 İSPANYA-FİNLANDİYA 13 DANİMARKA 12 Kaynak; Avrupa Diyetetik Eğitim ve Uygulama Standartları (Benchmark) EFAD 2005

50 PRATİK UYGULAMA OLANAKLARI Beslenme İlkeleri Laboratuvarı Besin Kimyası Laboratuvarı Beslenme Antropometrisi Laboratuvarı Besin Mikrobiyoloji Laboratuvarı Beslenme ve Diyet Eğitim Ünitesi İleri Beslenme Araştırma Laboratuvarı Bilgisayar Laboratuvarı

51 DİYETİSYENLİĞE GİDEN YOLDA MİNİMUM KRİTERLER Avrupa da Diyetetik Mesleğine Girmeye Hak Kazanma Aşamasında Ulaşılması Beklenen Yeterlilik Kriterleri ve Performans Göstergeleri/Mart 2009

52 ALAN BECERİ/ÖZELLİK SAYISI Temel Bilgi ve Beceriler 31 Kişisel Özellikler 21 İletişim Özellikleri Besin ve Beslenme alanı ile ilgili beceri ve özellikler Diyetetik ve diyet tadavisi alanı ile ilgili beceri ve özellikler Toplu beslenme sistemleri alanı ile ilgili beceri ve özellikler Toplum beslenmesi alanı ile ilgili beceri ve özellikler TOPLAM

53 Toplum psikolojisi bilgisine sahip olmak, Problem çözme yeteneğine sahip olmak, Dikkatli olmak ve ayrıntılara özen göstermek, Dürüst, güvenilir olmak ve sır saklamak, Ekip çalışmasına uyum göstermek, İletişim becerisine ve ikna yeteneğine sahip olmak, Öz eleştiri yapabilmek, Sabırlı, soğukkanlı, tarafsız ve titiz olmak,

54 Öğrenme ve öğretme yeteneğine sahip olmak, Yeniliklere açık olmak ve kendini geliştirebilmek, Dinleme yeteneğine sahip olmak, Etkili ve güzel konuşmak, Güleryüzlü olmak, insan ilişkilerine özen göstermek, Karşı fikirlere saygılı olmak, Tartışma yeteneğine sahip olmak, Kendini ifade edebilmek, Uygun iletişim türü ve tekniğini seçmek/uygulamak, Beden dilini iyi kullanabilmek,

55 DİYETİSYENLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN MESLEKİ YETERLİLİKLER Beslenme ya da diyet tavsiyelerini, halihazırda kabul edilmiş standartlar, bilimsel görüşlere uygun olarak hastanın/danışanın, birikimine ve kültürüne uygun olarak vermek. Hastaya, diyet tavsiyelerine uyması için uygun iletişim ve motivasyon tekniklerini kullanmak.

56 DİYETİSYENLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN MESLEKİ YETERLİLİKLER Genel sağlık sorunlarını ve toplumsal sorunları inceleyebilmek ve sentezleyebilmek Temel bilgileri derinlemesine düşünüp uygulamaya geçirmek ve özellikle problem çözme ve karar alma becerilerine sahip olmak

57 DİYETİSYENLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN MESLEKİ YETERLİLİKLER Bulguları, verileri değerlendirmek, diğer ilintili bilgilerle birleştirmek ve beslenme konusunda mesleki olarak doğru kabul edilecek sonuçlara ulaşmak. Bireylerin ihtiyacına göre diyetetik sürece bağlı gerekçelendirmeyi tamamlamak için teorileri ve modelleri, beslenme ve aktivite analizini kullanmak.

58 DİYETİSYENLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN MESLEKİ YETERLİLİKLER Toplanan klinik verilerin incelenmesi ve yorumlanmasını temel alarak diyetetik tanı koymak Patofizyolojiyi, tıbbi beslenme tedavisi önerileriyle birleştirmek Hastalar için uygun olan beslenme yolunun belirlenmesine katılmak. (Ağız, bağırsak, damardan beslenme gibi.)

59 DİYETİSYENLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN MESLEKİ YETERLİLİKLER Bireyler ve nüfus gruplarını güvenli ve sağlıklı yiyecekler seçmeye teşvik edecek stratejiler geliştirmek ve uygulamak Beslenme hizmetlerinin sağlanmasında diyetetik muhakemeyi kullanmak. (Bireyler, gruplar ve kurumlara mümkün olabilecek en iyi beslenme hizmetini sunmada gerekli teori ve modellerin, beslenme ve aktivite analizlerinin seçilmesi ve uygulanması)

60 DİYETİSYENLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN MESLEKİ YETERLİLİKLER Tüketicinin ihtiyaçları, beslenme gereksinimleri, yiyeceklerin estetik niteliği, elde bulunan ekipman, personelin beceri düzeyi ve bütçe kısıtlamalarını göz önüne alan TBS leri için temel menüler hazırlamak ve onları uygulamak. Menü planlama ilke ve kurallarına göre menüleri değerlendirmek.

61 DİYETİSYENLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN MESLEKİ YETERLİLİKLER İnsan merkezli uygulama yapmak, özellikle bireysel farklılıklara ve bunların beslenme ve yaşam tarzı alışkanlıklarının üstündeki etkisini dikkate almak ve bireyin beklentilerinin farkında olmak

62 DİYETİSYENLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN MESLEKİ YETERLİLİKLER Diyetetik uygulama sanatı ve bilimine destek veren farklı disiplinlerden alınan bilgileri eleştirel bir bakış açısıyla bir araya getirmek ve bütünleştirmek Grup çalışmaları ve disiplinlerarası takım çalışmalarında sağlık ve sosyal hizmet çalışanlarıyla, profesyoneller ve hizmet alanlarla sözlü ya da yazılı iletişimde özel becerilere sahip olmak

63 DİYETİSYENLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN MESLEKİ YETERLİLİKLER Bireylerin seçimini kolaylaştırmak için; Ön görüşme, Değerlendirme, İhtiyaçları belirleme, Hedefleri formüle etme, Planlama, Gerektiğinde müdahale etme, Sonuçları değerlendirme de dahil olmak üzere Diyetetik süreci hayata geçirmek

64 DİYETİSYENLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN MESLEKİ YETERLİLİKLER Tartışma ve müzakere yoluyla uygulamalarının doğruluğunu göstermek için diyetetik bilgisini kullanmak, kararlarına gerekçeler ve kanıtlar sunmak Ulusal/uluslararası davranış ve etik kurallarına göre hareket etmek, diğer ülkelerin gelenekleri ve kültürleri hakkında bilgi sahibi olmak yoluyla bireysel ve kültürel farklılıkları değerlendirebilmek.

65 DİYETİSYENLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN MESLEKİ YETERLİLİKLER Bilgi toplama ve rapor hazırlama sürecinde güncel teknolojileri, bilgisayar ve bilgi işlem becerilerini kullanabilmek Meslekleriyle ilgili güncel gelişmeleri takip edebilmek için yeterli İngilizce bilgisine sahip olmak Bilgi kullanımında yasal ve etik ilkelere uymak

66 SONUÇ Teorik ve pratik donanım açısından üst düzeyde diyetisyen yetiştirebilmek için; Mesleki alanda, Ülkelerin en büyük zenginliği iyi yetişmiş insan gücüdür. Bunu sağlayabilmek için, meslek mensuplarının; mesleki becerilerinin belgelendirilmesi, mesleki yeterliliklerin ulusal ve uluslararası düzeyde kabul görebiliyor olması sağlanmalı,

67 SONUÇ Meslek standardını yükseltmek için, mesleki eğitimin alınmış olması ve mesleki yeterliliğin kanıtlanması sağlanmalı Bu amaçla akreditasyon sistemi vakit kaybedilmeden hayata geçirilmeli (ulusal yeterlilik sistemi) Üniversitelerin alanından akademik personel, fiziki alt yapı, laboratuvar, derslik ve staj olanaklarının tamamlanması sağlanmalı

68 SONUÇ Fakülte, Yüksek Okul ayrımı kalkmalı ve BDB leri aynı kaynaktan, birbirine yakın akademik düzeyde öğrenci almalı, hayat boyu öğrenme desteklenmeli, Atamalarda, KPSS sınavı yerine mesleki yeterliliği ölçen bir sınav uygulanması için konu ilgili makamlarla paylaşılmalı

69 SONUÇ Konunun bu boyutu düzenleyici kurumların gündemine getirilmeli ve gündemde tutulmalı, TDD tarafından bütün camianın katılımı ile akreditasyon, olmazsa olmaz ders programları ve içeriklerinin standartlaştırılmasının tartışılması için bir çalıştay düzenlenmesi,

70 TEŞEKKÜRLER