Global Dalgalanman n Yans malar Reflections of the Global Fluctuation

Transkript

1 Global Dalgalanman n Yans malar Reflections of the Global Fluctuation

2

3

4 YASED Ad na mtiyaz Sahibi / Publisher Tahir Uysal Barbaros Bulvar Morbasan Sokak Koza fl Merkezi B Blok K:3 Befliktafl- stanbul Genel Yay n Yönetmeni ve Sorumlu Yaz flleri Müdürü / Chief Editor Mustafa Alper Barbaros Bulvar Morbasan Sokak Koza fl Merkezi B Blok K:3 Befliktafl- stanbul Yay n Kurulu / Publication Board Dilek Yard m, Erdal Karamercan, Günseli Ocako lu, Necla Zarakol, Tahir Uysal, Ümran Beba, Yaprak Özer Yay n Türü / Publication type Yayg n Süreli / Periodical Bask Tarihi / Date of publishing May s / May 2008 Yönetim Yeri / Head Office YASED Barbaros Bulvar Morbasan Sokak Kofl Merkezi B Blok K: 3 Befliktafl- stanbul Tel: (0212) Yaz flleri / Editors Zeynep Fetvac, Nilgün Eryeflil Duygu Kocagöz, Serpil Ifl ldar, P nar Karaman (YASED) Görsel Uygulama / Visual Application Yasemin Can P nar Gazanfer Müjgân Ero lu Reklam & Halkla liflkiler / Advertisement & PR Yeliz Dönmez Gülflah Marhan Yap m / Production Rota Yay n Yap m Tan t m Tic. Ltd. fiti. Prof. N. Mazhar Ökten Sok. No.1 Rota Binas fiiflli- stanbul Tel: Bask ve Cilt / Printing Tor Ofset San. Tic. Ltd. fiti. mam Çeflme Caddesi No: 26/2 Ayaza a fiiflli- stanbul Tel: (PBX) letiflim Adresi / Contact Address YASED Barbaros Bulvar Morbasan Sokak Koza fl Merkezi B Blok K: 3 Befliktafl- stanbul Tel: (0212) Dergide yer alan yaz ve foto raflar n tamam ya da bir k sm YASED in izni al nmadan hiçbir flekilde kullan lamaz Pfizer Türkiye den 50. y l nda e itime tam destek! 1957 den beri Türkiye de faaliyet gösteren Pfizer Türkiye, Zonguldak Mithatpafla Pfizer 50. Y l lkö retim Okulu nu yenileyerek ek derslik binas infla etti. Full support for education from Pfizer Turkey on its 50th year! Pfizer Turkey, active in Turkey has renovated the Zonguldak Mithatpafla Pfizer 50th Year Primary Education School, built an additional classroom building. Global dalgalanman n yans malar Global ekonomiyi k skac na alan krizin etkilerini HSBC Türkiye Genel Müdürü Piraye Antika, Multi Turkmall CEO'su Levent Eyübo lu, Unilever Türkiye Yönetim Kurulu Baflkan zzet Karaca ve Tofafl CEO su Ali Pand r YASED için de erlendirdi. Reflections of the global fluctuation General Manager of HSBC Turkey Piraye Antika, CEO of Multi Turkmall Levent Eyübo lu, Chairman of Unilever Turkey zzet Karaca, CEO of Tofafl Ali Pand r evalvated the effects of the crisis that is threatening the global economy, for YASED. 40 Henkel National Starch sat n ald Henkel daha önce National Starch n sahibi oldu u Akzo Nobel Yap flt r c ve Elektronik Malzemeler bölümünü sat n ald. Henkel has acquired National Starch Henkel has taken over from Akzo Nobel, the Adhesives and Electronic Materials businesses previously owned by National Starch.

5 Alman flirketleri Türk ekonomisine güveniyorlar Türkiye'nin Alman yat r mc lara cazip geldi ini belirten Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odas Genel Sekreteri Marc Landau, Alman yat r mc lar n Türkiye'ye bak fl aç s n anlatt. 23 German companies trust the Turkish economy German-Turkish Chamber of Commerce and Industry General Secretary Marc Landau declared that Turkey has kept up its allure for German investors and explained how German investors see Turkey YASED, Sanayi ve Ticaret Bakan Zafer Ça layan la biraraya geldi YASED'in stanbul'da düzenledi i toplant ya YASED üyeleri ve bürokratlar n da aralar nda bulundu u 200'e yak n kifli kat ld. YASED comes together with Trade Minister Zafer Ça layan. Around 200 guests including YASED members and bureaucrats participated in the meeting organized in Istanbul. Türk nakliye sektörü Avrupa da hakk n ar yor Avrupa nakliye sektörü ile eflit koflullara sahip olmak isteyen Türk nakliyecileri, gerekti i takdirde hukiki yollardan hakk n arayacak. Turkey s transport sector asserts its rights in Europe Turkish transporters will file suits at local courts for equal rights with their European counterparts, and will apply if necessary, to the Court of Justice of the European Communities, to assert their rights. Louvre Müzesi nin slam Eserleri Koleksiyonu Sabanc Üniversitesi Sak p Sabanc Müzesi nde gerçeklefltirilen Louvre Koleksiyonlar ndan Baflyap tlarla slam Sanat n n Üç Baflkenti: stanbul, sfahan, Delhi bafll kl sergi, 19 fiubat-1 Haziran 2008 tarihleri aras nda ziyaret edilebilecek. Louvre Museum s Islamic Art Collection The exhibition realized at the Sak p Sabanc Museum at the Sabanc University, titled The Three Capitals of Islamic Art: Istanbul, Isfahan and Delhi, With Masterpieces from Louvre Collections can be visited between February 19th and June 1st, 2008.

6 Değerli Okuyucularımız, ED TÖR / EDITOR Mustafa ALPER YASED Genel Sekreteri YASED Secretary General Dergimiz Insight YASED'in 2008 y l n n ikinci say s nda, ekonomi ve ifl dünyas ndaki geliflmeleri yine farkl isimlerin bak fl aç lar ndan yer verelim istedik. Yönetim'den bölümümüzde YASED Yönetim Kurulu Baflkan Yard mc s Mete Hüsemo lu'nun kaleminden Türkiye Yenilikçi laç Sektöründe Küresel Ölçekte Rekabet Edebilir mi? bafll kl yaz s yla bir girifl yapt k. Bu say m z n kapak konusu olan, ABD'de bafllayan ve di er ülkeleri de etkileyen Kriz üzerine de iflik sektörlerden farkl görüfllere yer verdik. Tofafl Türk CEO'su Ali Pand r, Multi Turkmall CEO'su Levent Eyübo lu, Unilever Yönetim Kurulu Baflkan zzet Karaca ve HSBC Genel Müdürü Piraye Antika konuyu kendi sektörlerinin gözüyle de erlendirdi. Dergimizin Makale bölümünde, Uluslararas Nakliyeciler Derne i Baflkan Tamer Dinçflahin, Avrupa'da baz ülkelerin Türk karayolu araçlar na uygulad kotalar üzerine görüfllerini Türk Nakliye Sektörü Avrupa'da Hakk n Ar yor bafll alt nda bizlerle paylaflt. Geçen say m zda yeni açt m z ve Yol Haritas ad n verdi imiz bölümümüzde, Türkiye'ye en fazla yat r m yapan ülkelerin Yabanc Ticaret Odalar - na ve Atefleliklerine yer vermekteyiz. Bu say m zda, Alman Türk Sanayi ve Ticaret Odas Genel Sekreteri Marc Landau, Alman yat r mlar n n Türkiye'nin üretim ve ihracat ndaki pay ve Alman yat r mc lar aç s ndan Türkiye'nin avantajlar ve dejavantajlar, Alman Türk Sanayi ve Ticaret Odas 'n n faaliyetleri üzerine bizlerle büyük bir keyifle okuyaca n za inand m z bir söylefli yapt. Büyüteç bölümümüzde, YASED'in düzenledi i ve Sanayi ve Ticaret Bakan Zafer Ça layan' n konuk olarak kat ld ö le yeme ine yer verdik. 13 fiubat 2008 tarihinde stanbul'da gerçekleflen ö le yeme ine, çok say da üst düzey bürokrat, ifl dünyas kurulufllar n n temsilcileri, oda baflkanlar, çok say da ülkenin baflkonsoloslar ve uluslararas kurulufllar n yetkilileri ile bas n mensuplar n n da aralar nda bulundu u çok say da davetli kat ld. Büyüteç bölümüzün bir di er konusu ise; Devlet Bakan Mehmet fiimflek'in onur konu u olarak bir konuflma yapt YASED'in 27. Ola an Genel Kurul toplant s oldu. Rapor ve Referans noktas bölümlerimizde, yabanc sermayenin profilini yükseltecek bilgilendirmeleri takip etmeye devam edebilirsiniz. YASED'in yat r m ortam n iyilefltirmek ve akademik çal flmalara verdi i destek kapsam nda Gazeteci fiafak Altun taraf ndan haz rlanan Türkiye'de Yabanc Sermayenin Tarihsel Geliflimi bafll kl kitab m z n tan t m n keyifle okuyaca n za inan yoruz. 2008'in bu keyifli bahar günlerinde, ekonomide ve siyasi çevrelerde de ayn güzel havan n devam etmesini dilerim.

7 YASED'in yat r m ortam n iyilefltirmek ve akademik çal flmalara verdi i destek kapsam nda Gazeteci fiafak Altun taraf ndan haz rlanan Türkiye'de Yabanc Sermayenin Tarihsel Geliflimi bafll kl kitab m z n tan t m n keyifle okuyaca n za inan yoruz. 2008'in bu keyifli bahar günlerinde, ekonomide ve siyasi çevrelerde de ayn güzel havan n devam etmesini dilerim. We believe you will read the review of the book entitled 'The Historical Development of Foreign Capital in Turkey' prepared by journalist fiafak Altun within the framework of the support provided by YASED for the improvement of the investment environment and for academic studies. I wish in these pleasant days of spring '08 that this good weather prevails in the economy and the political circles too. Dear Readers, We planned in this second issue of 2008 of Insight YASED, to convey the developments in the economy and the business world once again from the perspectives of diverse names. So our magazine opens up in the 'From the Board' section, with an article entitled Can Turkey Compete in the Innovative Pharmaceuticals Sector on the Global Scale by YASED Vice- Chairman Mete Hüsemo lu. You will find diverse views from different sectors about the cover story of this issue; i.e. the 'Crisis', which originated in the US and is now affecting other countries. CEO of Tofafl Ali Pand r, CEO of Multi Turkmall Levent Eyübo lu, Chairman of Unilever Turkey zzet Karaca and General Manager of HSBC Piraye Antika evaluated the issue from the points of view of their own sectors. Chairman of International Transporters Association of Turkey Tamer Dinçflahin shared his views with us in the 'Article' section of our magazine, on the quota implementations of some European states on Turkish road transport vehicles, under the title; 'Turkey's Transport Sector Asserts its Rights in Europe'. We host the chambers of commerce and the commercial representations of the leading investor countries in Turkey, in the 'Road Map' section, which we launched in our previous issue. You will find an interview with Marc Landau, the Secretary General of the German-Turkish Chamber of Industry and Commerce in this issue, which we hope you will enjoy, on the share of German investments in Turkey's production and exports, and the advantages and disadvantages in Turkey from the German investors' viewpoint, and the activities of the German-Turkish Chamber of Industry and Commerce. In our 'Magnifier' section you will read the details of the luncheon organized by YASED, where the Minister of Industry and Trade Zafer Ça layan also participated as the guest of the Association. A large number of guests including high-level bureaucrats, representatives of the business world, chairmen of chambers, consul generals of a number of countries representatives of international organizations and media members, participated in the luncheon held on 13 February 2008 in Istanbul. Another subject covered in the 'Magnifier' section, is the 27th Ordinary General Assembly Meeting of YASED, where the Minister of State Mehmet fiimflek addressed the Meeting as the Guest of Honor. You will continue to monitor the information resources prepared for enhancing the profile of the foreign capital in Turkey in our 'Report' and 'Reference Point' sections. We believe you will read the review of the book entitled 'The Historical Development of Foreign Capital in Turkey' prepared by journalist fiafak Altun within the framework of the support provided by YASED for the improvement of the investment environment and for academic studies. I wish in these pleasant days of spring '08 that this good weather prevails in the economy and the political circles too.

8 Türkiye, yenilikçi ilaç sektöründe küresel ölçekte rekabet edebilir mi? YÖNET M DEN FROM THE BOARD Mete HÜSEMO LU Baflkan Yard mc s Vice Chairman Nispeten büyük ve geliflen bir piyasaya sahip bir ülke olan Türkiye'nin Yaflam Bilimleri ve yenilikçi ilaçlar alan nda uzun bir süreden bu yana seyirci konumunda kalm fl olmas n n nedeni, günümüz ticaret ve politikas nda aç klanamamaktad r. Burada konu, Türkiye'nin di er ülkelere k yasla avantajlara sahip olmamas de ildir; -Türkiye'nin çeflitli avantajlara sahip oldu u son derece aç kt r - Konu, bu ülkenin insanlar n n bilimsel araflt rma ya da t bbi yenilikler gerçeklefltirme kapasitesine sahip olmamalar da de ildir. Yaflam Bilimi konusunda kesinlikle son derece yeteneklidirler. Mesele kamuoyunun hayat kurtaran veya yaflam kalitesini gelifltiren ya da art ran yeni ilaçlar n de erini takdir etmemesi de de ildir. Kamuoyu bu tür geliflmeleri takdir etti ini kesin bir flekilde belirtmektedir. Peki, o zaman, otomotiv veya elektronik gibi di er sektörlerin geliflmesine baflar l bir flekilde odaklanm fl olan Türkiye'nin Yaflam Bilimlerinde asla ayn düzeyde çaba göstermemifl olmas n n sebebi nedir? Bir doktor ve Türkiye'de yat r mlar yapan bir araflt rmac ilaç flirketinin müdürü olarak, bu durumun esas itibariyle 3 farkl etkenin kombinasyonundan kaynakland n düflünmekteyim. Ancak, do ru politikalar n ve stratejilerin uygulanmas suretiyle, Türkiye, mevcut aç klar kapatabilecek ve küresel ekonominin dinamik ve h zla büyüyen alan nda daha rekabetçi ve baflar l olabilecektir. Ancak ilk olarak, Türkiye'nin onlarca y ld r kaç rmakta oldu u trene yak ndan bir bakal m. F rsatlar: Tar msal ürünler, g da ve ilaç alanlar ndaki yenilikler, genel anlamda Yaflam Bilimleri olarak tan mlanmaktad r. Baz YASED üyeleri bu alanlar n bir veya daha fazlas nda lider pozisyonda oldu undan, yapm fl oldu um bu k sa de erlendirmede ilaç alan ndaki yenilikler konusunda Türkiye'nin önünde bulunan f rsatlar daha yak ndan incelenmektedir y l nda, biyoteknoloji ve araflt rmac ilaç sektöründe yeni ilaçlar n ve afl lar n keflfi ve bu konuda araflt rma ve gelifltirme çal flmalar gerçeklefltirilmesi amac ile küresel ölçekte 90 milyar USD'den daha yüksek bir tutarda yat r m yap lacakt r. Bu konuda Amerika Birleflik Devlet-

9 Türkiye, yenilikçi ilaç sektöründe y lda yaklafl k 1 milyar USD çekebilir; ancak bunun için ilk olarak politika ve düzenleme alan nda yap lmas gereken pek çok ciddi çal flma bulunmaktad r. Günümüzde çeflitli avantajlara ra men, Türkiye, yeni ilaç keflfi, gelifltirilmesi, imalat ve ihracat konular nda dünya devi olan ülkelerin gerisinde bulunmaktad r. Turkey could attract up to USD 1 billion per year in the innovative medicines sector, but first a lot of serious work needs to be done in the policy and regulatory area. Today, despite several advantages, Turkey lags far behind countries that are global tigers in new medicines discovery, development, manufacturing and exports. Can Turkey become a global competitor in innovative medicines? One of the commercial and policy mysteries of our day is how Turkey, a comparatively large emerging market country, has been a bystander for so long in the area of the Life Sciences and innovative medicines. It is not that Turkey doesn't possess comparative advantages - it demonstrably does. Nor that its people are incapable of scientific research or medical innovation - they decidedly are very capable in the Life Sciences. Or that the public does not appreciate the value of new medicines that save, improve or add quality to life. They assert emphatically that they do. So what then, is the reason that Turkey has focused successfully on building up other sectors such as automotive or electronics, but has not devoted the same level of effort to the Life Sciences? As a physician and head of a research-based pharmaceutical company investing here in Turkey, I believe that it is a combination, chiefly, of 3 factors, but that with the right policies and strategies in place, Turkey could remedy current deficits and become more competitive and successful in this dynamic and fast growing area of the global economy. But first, let's take a closer look at the train that Turkey been missing for several decades. The Opportunities: The area of innovation in crop, food and medicines is known broadly as the Life Sciences. While several YASED members are leaders in one or more of these areas, my short review examines more specifically the opportunities for Turkey in the area of medicines innovation. In 2008, the biotechnology and research-based pharmaceutical sector will invest globally more than USD 90 billion in discovering, researching and developing new drugs and vaccines. Companies based in the United States of America lead the field, but European and Japanese firms are also major players. To some extent, Asian countries, such as China and India, are also investing increasingly in this fast growing field, or are working hard to make themselves more attractive for international investment. As just one example, Merck Sharp & Dohme will invest globally USD 5.5 billion this year in the new searches for innovative treatments and cures for disease. In addition to investments in basic and applied research, biotechnology and research-based pharmaceutical companies also invest tens of billions of dollars each year in new plants and equipment. In meeting this expanding demand for advanced medicines, private sector companies will invest (conservatively) this year between USD billion

10 10 yönetim den/from the board lerinde yerleflik flirketler lider konumunda olsalar da Avrupa ve Japon flirketleri de önemli oyuncular aras nda yer almaktad r. Çin ve Hindistan gibi baz Asya ülkeleri de, belirli bir ölçüde, h zla büyüyen bu alana her geçen gün daha da artan tutarlarda yat r m yapmakta ya da kendilerini uluslararas yat - r mlar için daha cazip hale getirmek için büyük bir çaba sarf etmektedirler. Sadece bir örnek olarak, Merck Sharp & Dohme, bu y l yenilikçi tedavi ve hastal klara yönelik yeni ilaç araflt rmalar nda dünya çap nda 5.5 milyar dolarl k bir yat r mda bulunacakt r. Temel ve uygulamal araflt rmaya yap lan yat r mlara ek olarak, biyoteknoloji ve araflt rmac ilaç flirketleri, her y l yeni tesislere ve ekipmana da milyarlarca dolar yat r m yapmaktad rlar. Geliflmifl ilaçlara yönelik olarak her geçen gün artan bu talebi karfl lamak amac ile, özel sektör flirketleri yenilikçi ilaçlar n ve afl lar n üretimi için, bu y l klinik öncesi ve klinik araflt rmalara, ilaç ve afl gelifltirme faaliyetlerine, yeni tesislere, AR&GE merkezlerine ve ekipmana yaklafl k milyar USD (ihtiyatl bir tahminle) yat r m yapacakt r. Tüm dünyada, hükümetler, yat r m ajanslar ve di er paydafllar, özellikle uluslararas yat r mlar, teknoloji transferi ve istihdam yaratma alanlar nda, daha cazip bir ortam sunma konusunda rekabete giriflerek bu küresel yat r m ak fl ndan pay alma çabas ndad rlar. Zorluklar: Yaz m n bafl nda, Türkiye'nin nispeten birtak m avantajlara sahip bulunmas na ra men, flu ana kadar, Yaflam Bilimleri nde ve özellikle yenilikçi ilaçlar alan nda yat r mc lar n ilgisini fazla çekmemifl olmas n n üç temel nedene ba l olabilece ini ifade etmifltim. Bu nedenlerden ilki, Türkiye'de flu ana kadar arka arkaya göreve gelmifl olan hükümetlerin, Yaflam Bilimleri ne ya da yenilikçi ilaç sektörüne öncelik vermemeleridir. Türkiye her ne kadar otomotiv ve elektronik gibi di er sektörlerde rekabete girip kazanabilece ini göstermifl olsa da, 2008 y l na kadar, bu alanda uluslararas (ya da yerli) yat r mlar teflvik edecek aç k, tutarl veya anlafl labilir bir politika izlememifltir. kinci neden ise, Türkiye'de birçok kiflinin bu alana yap lan in pre-clinical and clinical research, drug and vaccine development, and new plants, R&D centers and equipment to manufacture innovative new drugs and vaccines. Around the world, Governments, investment agencies and other stakeholders seek to capture a piece of this global flow of investment, chiefly by competing to offer more attractive environments for international investment, technology transfer and job creation. The Challenges: At the outset, I mentioned that there were perhaps 3 reasons why Turkey has not, until today, attracted much attention from investors in the Life Sciences and specifically, innovative medicines, despite certain comparative advantages. The first reason may be that Turkey has, up until now, witnessed a succession of Governments that did not prioritize the Life Sciences or innovative medicines sector. While Turkey showed that it could compete and win in other sectors, such as automotive or electronics, it has not, up until 2008, put forward a clear, consistent or understandable policy to stimulate international (or domestic) investment in this area. The second reason is that many in Turkey may not have been aware of the massive flow of investment in this area. We have seen in discussions during the past 3 years in Ankara and Istanbul that officials and policy makers only seemed to have a very vague idea about the size of the investment, and are genuinely impressed and interested when they learn the true dimensions. Whereas countries such as Ireland or Singapore, or more recently, China and India, have been carefully thinking through their strategies, implementing effective policies and looking for ways to capitalize, Turkey's efforts, to the extent that they have been evident, have mainly focused on promoting import substitution or local companies (75% of which have been acquired in recent years by foreign generics firms). The lack of knowledge about the scope of the global effort to create and manufacture new medicines may have been a factor in Turkey's late arrival to the scene. Thirdly, and finally, it may be that some in Turkey were interested in the opportunities, but could not figure out how Turkey could best climb on board the train. Complicating this factor was the lack of communication on industrial policy with the biotechnology and research-based pharmaceutical companies operating in Turkey, and also, the massive export of many of Turkey's best and brightest scientists, clinicians, doctors, pharmacists and scholars to Europe and more significantly, to the USA. This reminds me of something that has vexed me for years. The

11 from the board/yönetim den 11 ciddi ölçekli yat r m ak fl n n fark na varmamas d r. Son 3 y l içerisinde Ankara'da ve stanbul'da yap lan görüflmelerde, resmi yetkililerin ve politika yap c lar n n bu yat r mlar n ölçe- i hakk nda belli belirsiz bir fikir sahibi olduklar n ve yat r m n gerçek boyutlar n ö rendiklerinde samimi olarak etkilendiklerini ve konuya ilgi gösterdiklerini gözlemlemifl bulunmaktay z. rlanda, Singapur ve daha yak n zamanlarda Çin ve Hindistan gibi ülkeler, stratejilerini dikkatli bir flekilde oluflturup etkin politikalar uygular ve sermayeleflme yollar ararlarken, göründü ü kadar yla Türkiye'nin çabalar, büyük bir ölçüde ithal ilaçlar n eflde erlerini veya yerel flirketleri (ki bu flirketlerin %75'i, son y llarda yabanc jenerik firmalar taraf ndan sat n al nm flt r) gelifltirmek üzerine odaklanm flt r. Türkiye'nin sahneye geç ç kmas n n nedenlerinden biri de yeni ilaçlar n yarat lmas ve üretimi konusunda küresel ölçekte sarf edilen çabalar hakk nda bilgi sahibi olunmamas d r. Üçüncü ve son olarak, Türkiye'de baz kifliler bu f rsatlara ilgi göstermifl; ancak Türkiye'nin trene en do ru flekilde nas l binmesi gerekti ini belirleyememifl olabilirler. Bu etken, s - nai politikalar n Türkiye'de faaliyet gösteren biyoteknoloji ve araflt rmac ilaç flirketleri ile paylafl lmamas ve Türkiye'nin en iyi ve en parlak bilim adamlar n n, klinisyenlerinin, doktorlar - n n, eczac lar n n ve akademisyenlerinin birço unun Avrupa'ya ve daha çok da Amerika ya ihrac ile daha da karmafl k bir hale gelmektedir. Bu, bana y llard r akl ma tak lan bir konuyu hat rlatmaktad r. Yurt d fl nda çal flan Türklerin elde ettikleri baflar lar ve insan sa l na yapt klar katk lar, Türk bas n nda düzenli olarak genifl bir yer bulmakta ve do al olarak ülkemiz için bir gurur kayna olmaktad r. Ancak en çarp c husus, bas nda yer alan bu haberlerin, çok say da insan n, bilimsel ve t bbi aç dan heyecan verici çal flmalar yabanc ülkelerde gerçeklefltirmelerinin ve kendi ülkelerinde bu çal flmalar gerçeklefltirecek müsait bir ortam bulamamalar n n ya da Türkiye'de flirket kurmamalar n n nedenlerine yönelik ülke çap nda bir tart flma yaratmamas d r. Derginin bu say s nda bana ayr lan bölümün sonuna geldi im için, dünyadaki di er ülkelere k yasla durumumuzu ve "yol haritas "n önümüzdeki say da sizlerle paylaflaca m. achievements of Turks working abroad and contributing to human health are regularly and extensively reported in the media in Turkey, and are understandably a source of pride for our country. But what is striking is that these reports never seem to spark much of a national discussion about why so many people are doing so much that is so scientifically and medically exciting in foreign countries, but are unable apparently to find a conducive environment at home to do their work here, or build up companies in Turkey. Since this is the end of the section given to me in this issue of the magazine, I will be sharing the comparative advantages and possible "road map" with you in the next issue. Dr. Mete Hüsemo lu Vice Chairman, Merck & Co., Inc. General Manager, MSD Turkey Dr. Mete Hüsemo lu Baflkan Yard mc s, Merck & Co., Inc. Genel Müdür, MSD Türkiye

12 12 genifl aç /wide angle Global dalgalanman n yans malar Reflections of the global fluctuation 2007 y l n n A ustos ay nda bafllayan Amerika'daki Mortgage krizi, Türkiye baflta olmak üzere geliflmekte olan ülkelerin de piyasalar n derinden etkiledi. Global ekonomiyi k skac na alan krizin boyutlar n ve sonuçlar n HSBC Türkiye Genel Müdürü Piraye Antika, Multi Turkmall CEO'su Levent Eyübo lu, Unilever Türkiye Yönetim Kurulu Baflkan zzet Karaca ve Tofafl CEO'su Ali Pand r YASED için de erlendirdi. The mortgage crisis that started in August 2007 in the US has deeply affected the markets of developing countries - particularly Turkey. General Manager of HSBC Turkey Piraye Antika, CEO of Multi Turkmall Levent Eyübo lu, Chairman of Unilever Turkey zzet Karaca and CEO of Tofafl Ali Pand r reviewed the magnitude and results of the crisis that is threatening the global economy, for YASED.

13 wide angle/genifl aç y l n n A ustos ay nda bafllayan ve dünyaya maliyeti 10 milyar dolar aflan Amerika'daki mortgage krizi, su yüzüne ç kmaya bafllad andan itibaren Türkiye baflta olmak üzere geliflmekte olan ülkelerin de piyasalar n derinden etkiledi. Yüksek riskli kesime verilen kredilerden do an krizle sarsan ve sars lan ABD, bas - na verdi i kriz kontrol alt nda, global ekonomi y llard r oldu u gibi güçlü demeçleriyle, güvenilir ve güçlü ekonomisinin bir ölçüde y pranan ve b çak s rt izlenim yaratan imaj n da düzeltmek için var gücüyle çal flt. Peki ev sahipleri, kirac lar, bankalar, inflaat sektörü çal flanlar yla birlikte otomobil sat fllar nda da etkisi hissedilen global kriz Türkiye'de nas l bir etki yaratt? Sektörün devi olan flirketlerin yöneticileri Amerika'daki krizin etkileri için neler söyledi? HSBC Türkiye Genel Müdürü Piraye Antika, Multi Turkmall CE- O su Levent Eyübo lu, Unilever Türkiye Yönetim Kurulu Baflkan zzet Karaca ve Tofafl CEO'su Ali Pand r ile global ekonomiyi k skac na alan krizin etkilerini YASED için de erlendirdi Y l ve Mortgage Krizi Dünya piyasalar nda etkisini hissettiren mortgage krizi 2008 y l n n ekonomik çizgisini de belirledi. Özellikle geliflmekte olan ülkeler ekonomilerini, giriflimlerini ekonomik kriz ölçe inde çizdi. The mortgage crisis, which started in August 2007 in the US and costed USD 10 billion to the world, has deeply affected the markets of developing countries - particularly Turkey, since the day it started surfacing. The government in the US, shaken by the crisis that caused by the loans given to high-risk groups, did all its best to restore the image of its reliable and powerful economy - marred to a certain extent and looking as if it was balanced on razor's edge - with statements to the press such as, The crisis is under control, The global economy is as mighty as it has been since decades. Now then, what are the impacts on Turkey of the global crisis, which was sensed markedly by homeowners, tenants, banks, construction companies, building contractors, building material suppliers, construction sector employees as well as car sales? What types of reflexes did the crisis cause the multinational corporations in Turkey to acquire? What did the top executives of the companies, which are the giants of their own sectors say about the effects of the crisis in the US? General Manager of HSBC Turkey Piraye Antika, CEO of Multi Turkmall Levent Eyübo lu, Chairman of Unilever Turkey zzet Karaca and CEO of Tofafl Ali Pand r, evaluate the effects of the crisis that is holding the global economy in its clutches, for YASED. Levent Eyübo lu/multi Turkmall CEO Gayrimenkul sektörü son 5 y ld r Türkiye'nin önemli lokomotiflerinden biri haline geldi. Sektör s f rdan yat r mlarla Türkiye'ye do rudan yabanc yat r m çekmede baflar l olurken; inflaat sektörünü ve ba l oldu u sektörleri de hareketlendirdi ve Türkiye'deki birçok üretim sektörünün geliflmesine önemli katk lar sa lad.multi Turkmall 2008 y l için belirledi i yol haritas n takip etmektedir. Krize ra men Multi Turkmall olarak hedeflerimiz do rultusunda ilerliyoruz. Levent Eyübo lu/ceo, Multi Turkmall Multi Turkmall is following the road map it has drawn for We at Multi Turkmall, are moving forward towards our targets, regardless of the crisis. Real estate sector has become one of the most important driving forces behind Turkey's economy during the last 5 years. The sector's achievement in attracting foreign direct investment to Turkey has stimulated the construction industry and the associated sectors, and has significantly contributed to the development of many manufacturing industries. Levent Eyübo lu - Multi Turkmall CEO

14 14 genifl aç /wide angle Piraye Antika/HSBC Türkiye Genel Müdürü HSBC Grubu Türkiye'deki yat r mlar na hep çok uzun vadeli bir perspektiften bakmaktad r. Bankac l k sektörünün en büyük oyuncular aras nda yer almay hedefleyerek haz rlad m z organik büyüme stratejimizi uygulamaya devam ediyoruz. Elbette k sa vadede hem d fl hem de iç geliflmelere karfl kay ts z kalamay z. Bu sebeple stratejimizde ciddi de iflikliklerden ziyade ufak tefek taktiksel ayarlamalar ve revizyonlar yap yoruz. Piraye Antika/General Manager-HSBC Turkey HSBC Group monitors its investments in Turkey always from a very long-term perspective. We continue to implement the organic growth strategy we have drawn up, with the objective to be one of the major players of the banking sector. We certainly cannot disregard short term developments, neither in Turkey, nor abroad. We therefore prefer to make small tactical revisions in our strategy, rather than significant changes. Piraye Antika - HSBC Türkiye Genel Müdürü General Manager 2007 y l n n ortalar nda yaflanan krizin yans malar n de erlendiren Unilever Türkiye Yönetim Kurulu Baflkan zzet Karaca, 2008 y l n n, istikrar n egemen oldu u geçti imiz dört befl y la oranla daha farkl seyretti ini belirtti. Amerika kaynakl olan ve küreselleflmeyle di er ülkelere yay lan dünya ekonomisindeki yavafllaman n her noktada farkl ölçülerde hissedildi ine dikkati çeken Karaca, 2008 y l nda dünyadaki büyüme h z n n yavafllayarak % 3'e inerken enerji ve hammadde fiyatlar n n artmas sonucu ortaya ç kan ikilemin Dolar-Euro paritesinin oturmas ndan sonra dengelenece ini söyledi y l n n ekonomik dengelerini de ifltiren bu krizin nedenlerini finans sisteminin çöküflü, öz kaynak sorunu ve ekonomik s k nt içine giren banka ve flirketlerin kulland k sa vadeli ancak sorunu temelden çözmeye yetmeyen finansmanlara ba layan Multi Turkmall Ceo'su Levent Eyübo lu ise dünyada hala çok önemli bir nakit oldu unun alt n çizdi. Ekonomik krizi 2008 y l için Türkiye ölçe inde de erlendiren HSBC Genel Müdürü Piraye Antika, ekonomik büyümenin iç talebe dayanan ancak d fl finansmanla beslenen yap s n n olumsuz sonuçlar do urabilece ini belirterek flunlar söyledi: çeride siyasi 2008 and the Mortgage Crisis The Mortgage Crisis, which has been affecting all world markets deeply, has also determined the economic trend of Developing countries in particular, have planned their economies, undertakings and expectations in accordance with the crisis. As he evaluates the reflections of the crisis experienced in mid-2007, Chairman of Unilever Turkey, zzet Karaca, mentions that 2008 carries on as a year different than the last 4-5 years, during which stability had prevailed. Karaca indicates that the slowdown of the world economy, which has originated in the US and propagated to all countries as a consequence of globalization, is sensed at different levels at every point, and asserts that the dilemma that has emerged in 2008 in the world due to increase in energy and raw material prices while the growth rate was slowing down to 3%, will break up only after the Euro/Dollar exchange rate settles. CEO of Multi Turkmall Levent Eyübo lu affirms that the reasons of this crisis, which has toppled the economic balances of 2008 are; the collapse of financial institutions, the equity shortages experienced, and short-term financing used by banks and companies that had undergone economic difficulties, which were not enough to solve the problems radically. Eyübo lu also underlines that there is still

15 wide angle/genifl aç 15 Ali Pand r/tofafl-ceo Otomotivde global anlamda rekabetçi olmak yüksek ve sürekli Ar-Ge yat r m ve çal flmalar ile kuvvetli finansman gücü gerektiriyor. Bunun için Türkiye için bir rekor seviye olan ciromuzun %4 ünü Ar-Ge yat r m ve harcamalar na ay r yoruz. Biz Tofafl olarak geçti imiz y l ne kadar büyük oynayabilece imizi tüm dünyaya kan tlad k. Bursa'da bulunan fabrikam z, Fiat Spa'n n dünyadaki 3 büyük üretim tesislerinden biri. Ancak bunun ötesinde Fiat Doblo modeliyle bafllatt m z Fiat'a katma de er sunma yolunda bu y l zirveye ulaflt k. Ali Pand r/tofafl-ceo To be competitive in the automotive sector on the global scale necessitates intensive and continual R&D investments and operations in addition to a mighty financial power. To this end, we are allocating 4% of our turnover to R&D investments and expenses, which is a record level for Turkey. We as Tofafl have demonstrated to the whole world how high we can play. Our Bursa plant is one of the three largest production facilities of Fiat Spa on the world. But, more than that; this year we have reached the uppermost point of our road leading to addedvalue generation for Fiat, which we had set out with the Doblo model. Ali Pand r - Tofafl CEO risklerden dolay düflen reel sektör ve tüketici güveni ile bozulan beklentiler, d flar da kredi piyasalar nda yaflanan s k fl kl klar ile bir araya gelince bütün bu faktörler Türkiye'nin ekonomik büyümesini daha da olumsuz etkileyecektir. Biz bu ba lamda 2008 y l büyümesinin %4 seviyesinin alt na inmesini bekliyoruz. Piraye Antika'n n finansal piyasalar üzerine belirtti i bu öngörüyü perakende boyutunda ele alan Turkmall CEO'su Levent Eyübo lu, Türkiye'nin geçti imiz y l al flverifl merkezlerinin de geliflmesiyle % 30 oran nda bir büyüme kaydetti ini belirtti. Eyübo lu ayr ca 2008'den itibaren kurumsal firmalar n öne ç kaca n ve krediye ulaflma imkanlar n n di er sektörlere oranla daha kolay oldu- u için büyümenin daha h zl gerçekleflece ini söyledi. ABD ekonomisinin, gücü ve hacmiyle dünya ekonomisine yön verdi ini belirten Tofafl CEO'su Ali Pand r, Türkiye'nin ekonomik de iflimlerden etkilendi ini ancak geçmifl y llara k yasla çok daha güçlü olan ekonomik altyap s sayesinde herhangi bir kriz yaflamadan baz parametrelerdeki oynamalarla bu tarz dönemleri considerable amount of cash in the world. In her evaluation of the economic crisis and the year 2008 from Turkey's perspective, General Manager of HSBC Piraye Antika states that the configuration of Turkey's economic growth, which depends on domestic demand but relies heavily on external financing might create unfavorable results, and adds, As expectations, which are upset due to the drop in consumer confidence and the hardships faced by the real sector due to political risks, add up on the difficulties experienced abroad in loan markets, Turkey's economic growth will be yet more adversely affected. We in this context, anticipate the 2008 growth rate to drop below 4% Levent Eyübo lu evaluates this forecast put forth by Piraye Antika with respect to the financial markets, on the retail dimension, and points out that Turkey's retail sector - backed by the development and growth of shopping centers - had accomplished a 30% growth has last year. Eyübo lu adds that institutional companies will gain further significance after 2008 and that the sector companies will grow more rapidly, since they will be able

16 16 genifl aç /wide angle zzet Karaca Unilever Türkiye Yönetim Kurulu Baflkan Unilever, Türkiye'ye uzun vadeli bak yor ve sadece k sa vadeyi kurtar p uzun vadede zarar verebilecek kararlar vermiyor. fiu ana kadar hedeflerimiz etkilenmedi. Ekonominin gidiflat na göre y l n geri kalan k sm nda muhtemel tüketici çekiflinde meydana gelebilecek azalman n iflimize etkisini en aza indirecek ve rekabetçili imizi artt racak önlemleri, Unilever'in dünyada ve Türkiye'deki kriz deneyiminden faydalanarak ald k. zzet Karaca/Unilever Turkey, Chairman Unilever's outlook on Turkey is long-termed, and we do not take decisions that save the day yet might lead to damages in the long term. Our targets have not been affected so far. We have taken the measures, which will minimize the effects of any potential decrease in consumer draw on our business during the rest of the year, and improve our competitiveness in line with the experiences Unilever has acquired all over the world, and during the crisis in Turkey. zzet Karaca - Unilever Türkiye Yönetim Kurulu Baflkan / Chairman atlatabildi ini belirtiyor ve yaflanan mortgage krizinin yans malar n Bu dönemi de öyle görüyorum. Negatif etkileri gördük, kur yukar gitti, faizler etkilendi, neticesinde iç pazarda durgunluk yafland ancak pazar geçmifl y llardaki gibi çökmedi. sözleriyle özetliyor. Mortgage Krizinin Türkiye'ye Yans malar Dünya ülkelerinin ekonomik dengesini önemli ölçüde de ifltiren mortage krizinin Türkiye'ye olan etkisini de erlendiren uzmanlar yaflanan bu de iflikli in Türkiye'yi bir ölçüde güçlendirdi i yönünde birlefliyorlar. Amerika'da bafllayan krizin Türkiye'de 2001 y l nda yaflanan krize benzedi ine dikkati çeken Unilever Yönetim Kurulu Baflkan zzet Karaca, Amerika'da yaflanan ve dünya piyasalar n etkileyen bu krize farkl bir aç - dan yaklaflarak yaflanan durumu bir temizlik olarak adland - r yor. Karfl l olmayan alacaklar n tahsil edilmesi, afl r yükselen gayrimenkul fiyatlar n n ve borsan n makul seviyeye çekilmesine bu tarz olaylar n olumlu yönde bir ivme kazand rd - to access loans easier than the ones dealing in other sectors. CEO of Tofafl Ali Pand r affirms that it is the US economy, which steers the world economy, owing to its might and size, and adds that Turkey has been affected from the economic developments, but is able to get over such periods without experiencing a crisis, but merely with some modifications in some parameters, thanks to its infrastructure, which is much resilient than before. Pand r summarizes the impacts of the ongoing Mortgage Crisis as; I consider that the current period is similar. We have witnessed the unfavorable effects; the exchange rate climbed, interest rates were influenced, and consequently, stagnation was experienced in the domestic market. Yet the market did not collapse as it had done in the previous years. The Reflections of the Mortgage Crisis on Turkey The experts, who assess the impacts on Turkey of the Mortgage Crisis, which has changed the economic balances of world countries considerably, share the same opinion; this change has to some extent strengthened Turkey. Chairman of Unilever Turkey zzet Karaca draws attention to the

17 wide angle/genifl aç 17 n n da alt n çiziyor. Türkiye'nin krizden dolayl yollarla etkilenece ini belirten Karaca, bankalar n 2001 krizinden sonra olumlu yönde yap land n belirtiyor ve ekliyor: Küresel para bollu unun azalmas ve d fl ticaret aç m z n yüksek olmas nedeniyle, d fl para ihtiyac n daha pahal ya karfl lama endiflesi vard r ve bu endifle, Türkiye'deki baz belirsizliklerle birlikte, y lbafl ndan beri %25'e yak n kur ayarlamas na neden olmufltur. Asl nda bu da bir düzeltmedir ve 2008'de yüksek enflasyona mal olacak olmas na karfl n, rekabetçili imizi ve ihracat m z artt racakt r. Orta ve uzun vadede ise, d fl ticaret aç m z n azalt lmas aç s ndan yararl d r ve ekonomide tafllar daha sa lam olarak yerine oturacakt r. Multi Turkmall CEO'su Levent Eyübo lu Türkiye'nin ve Türk giriflimcilerin bugüne dek ülkede yaflanan farkl krizlerle belli bir deneyim edindi ini belirtirken HSBC Genel Müdürü Piraye Antika da ekonominin seyrindeki ani ve olumsuz de iflimleri Türkiye aç s ndan flu sözlerle de erlendiriyor: Yüksek d fl finansman ihtiyac ve net emtia ithalatç s konumundan dolay Türkiye ekonomisi, di er geliflmekte olan ülkelere göre daha dezavantajl durumdad r. Ancak dünya ekonomisinin geçti imiz dönemde yaflad s k nt l dönemlerle karfl laflt r ld nda, Türkiye ekonomisi asl nda direncini de göreceli olarak art rm flt r. Bunun temel nedeni ise bankac l k sektörünün ve kamu maliyesini son befl-alt senelik süre zarf nda güçlendirilmifl olmas d r. Amerika'da yaflanan ekonomik dalgalanmay otomotiv sektörü aç s ndan de erlendiren Tofafl CEO'su Ali Pand r, Türkiye'de iç pazar aç s ndan bak ld nda, otomotiv pazar n n hala yeterince aktif oldu unu belirtti. Otomotiv sektörünün Türk sanayisinin lokomotifi haline geldi ini ve özellikle ihracatta çok önemli bir yere sahip oldu unun alt n çizen Pand r, sektörün bu anlamda ekonomik dalgalanmalardan etkilenebilece ini söyledi. Tofafl CEO'su Ali Pand r, Dövizdeki art fla ba l olarak nisan ay nda otomobil fiyatlar ndaki art fl n piyasaya olan etkisi düflük görünüyor. Y lbafl ndan bu yana yükselifl trendi sergileyen otomobil sat fllar, Nisan ay nda çok küçük bir gerileme yaflayarak 30 bin 313 adetle kapand. Mart ay na göre bu 4 bin adetlik bir düflüfl anlam na geliyor. Rakamlar, flu an için otomotivi etkileyecek bir krizin olmad na iflaret ediyor. sözleriyle global krizin otomotiv sektörü üzerindeki etkilerini de erlendirdi. similarity between this crisis and the one experienced in Turkey in 2001, and with an approach to this crisis that has started in the US and impacted the world markets from a different perspective, describes the current situation as a clearance. Karaca underlines that such developments add positive momentum to the collection of unsecured receivables, and settling down of overheated real estate prices and the stock market to normal levels. Karaca asserts that Turkey will be affected from the crisis indirectly. Karaca affirms that the banks have restructured encouragingly after the crisis of 2001, and adds There are concerns that outside financing might become very costly, due to the scarcity of funds on the global scale, and Turkey's large foreign trade gap. These concerns, in concert with some other uncertainties, have caused the exchange rates to be adjusted almost 25% since the beginning of the year. As a matter of fact, this too is a correction and even though it will produce high inflation in 2008, it will sharpen our competitive edge and increase our exports. As for the medium- and long-term perspective, it will help us in decreasing our foreign trade deficit and the corner stones of the economy will settle, this time more strongly, once the crisis is over. While Levent Eyübo lu puts forth that Turkey and Turkish entrepreneurs have lived through a variety of crises to date, and have taken lessons from these, Piraye Antika evaluates the sudden and negative changes in Turkey's economy with these words: Turkey's economy on the other hand, is in a more unfavorable position, compared to other developing countries because of its dependence to outside financing, and being a net commodity importer. On the other hand, Turkey's economy has in fact improved its resistance, in comparison with the difficulties it had experienced in the past. The fundamental reason of this improvement is the strengthening of the banking sector and the public finance during the last 5-6 years. While assessing the turbulence experienced in the US from the perspective of the automotive sector, Ali Pand r mentions that the domestic automotive market is still sufficiently active. Pand r underlines that the automotive sector has become the major driving force of the Turkish industry and that it has a very important share in exports, and asserts that the sector might therefore be affected from fluctuations. Ali Pand r evaluates the impacts of the global crisis on the automotive sector by saying; The effect of the price increase in April on the market, on account of the increase in the foreign exchange rates, seems to be small. Car sales have exhibited an increasing trend since the beginning of the year except a small decrease in April down to 30,313 units. This signifies a drop of

18 18 genifl aç /wide angle Kriz Sonras Yat r mc lar n Gözüyle Türkiye Dönem dönem yaflanan belli krizlerle dünya piyasan n dikkatini çeken Türkiye'nin yat r mc lar n gözündeki imaj her fleye ra men olumlu. Ülkemizin gayrimenkul ve perakende sektörü aç s ndan önemli bir dönüm noktas nda oldu unu belirten Levent Eyübo lu bu alanlardaki geliflmelerin yat r mc lar n dikkatini çekti ini söylüyor. Krizin yaratt belirsiz atmosferin yak n zamanda yerini pozitif iflbirliklerine b rakaca n belirten Eyübo lu olumsuz rekabetin de bir süre sonra verimli ortakl klara ve yeni yap lanmalara dönüflece inin alt n çiziyor. Yat r mc lar n Türkiye üzerindeki hedeflerinin uzun vadeli oldu una dikkati çeken Unilever Yönetim Kurulu Baflkan zzet Karaca ise Türk ekonomisinin küresel ekonominin yavafllamas ndan etkilendi ini ancak bu durumun küresel sermayenin ilgisini etkilemeyece- ini düflünüyor. Yaflanan krizi bankac l k sektörü aç s ndan ele alan HSBC Genel Müdürü Piraye Antika, geçmiflte yaflanan kriz deneyimlerinden sonra al nan önlemlerin de etkisiyle küresel krizin Türkiye aç s ndan içsel bir risk tafl mad n ve derin bir finansal krizin ihtimaller aras nda yer almad n belirtiyor. Genel ölçekte yat r mc lar n Türkiye'ye bak fl aç s n Böyle bir ortamda yat r mc lar n ülkemize ilgisi do al olarak bir miktar azalacakt r. Ancak Türkiye ekonomisinin geçirdi i evreler, özel sektörün siyasi ve ekonomik s k nt lar karfl s nda gösterdi i esnek ve dirençli yap s Türkiye'nin de erleriyle birleflti inde yabanc yat r mlar n Türkiye'ye kay ts z kalmas zor görünüyor sözleriyle de erlendiriyor. Türkiye'nin dünyadaki konumu itibariyle çok stratejik bir noktada yer ald n belirten Tofafl CEO'su Ali Pand r ise yabanc yat r mc lar n Türkiye'ye olan ilgilerinin azalmayaca n belirterek flunlar söyledi: Türkiye sadece genç ve kalabal k nüfusuyla de il, kaliteli ve maliyeti nispeten daha uygun olan iflçili iyle tüm sanayi dallar ndaki kurulufllar n ifltah n kabart yor. Bugün Türkiye'nin otomotiv sanayinde ulaflt yer çok aç k. Yat r m için Türkiye asl nda çok önemli bir noktada yer al yor. Ve yabanc yat r mc lar bunun fark nda. Onun için yabanc otomotiv yat r mc s n n Türkiye'ye ilgisi bu kriz nedeniyle de iflmez, belki bir miktar yavafllamaya, beklemeye yol açabilir. approximately 4 thousand units over March. Statistics at the time being indicate that there isn't any crisis in existence, which would affect the automotive sector. Post-crisis Turkey through the eyes of investors In spite of being the main focal point of world markets during certain crises experienced from time to time, Turkey's image in investors' eyes is still positive. Levent Eyübo lu mentions that Turkey is at a significant turning point regarding the real estate and retail sectors, and says that growth in these sectors attracts the attention of foreign investors. Eyübo lu underlines that the current uncertainty atmosphere will soon yield to positive co-operations, and that unconstructive competition will after some time transform into constructive partnerships and structuring. Calling attention to the fact that the goals of foreign investors in Turkey are long-termed, zzet Karaca states that Turkey's economy has been affected from the global slowdown, but that this situation would not impair the interest of global capital in Turkey. Evaluating the current crisis from the point of view of the banking sector, Piraye Antika mentions that the global crisis does not carry internal risks for Turkey and a deep financial crisis is not among the prospective scenarios, mostly on account of the measures taken following the crisis experienced in the past. Antika evaluates the investors' perspective towards Turkey on the whole, as follows; in such an environment, investor interest in Turkey will certainly decrease to some extent. But when the phases Turkey's economy has gone through, the flexible and strong structure of the private sector that has proven itself as resilient against political and economic hardships are taken into consideration together with the values Turkey is offering, it seems that foreign investors can hardly disregard Turkey. Ali Pand r affirms that foreign investors' interest in Turkey will not decrease due to the unique strategic location of the country and adds, Turkey is appealing for companies dealing with all branches of the industry, not only with its young and big population, but also with its qualified and cost effective labor. The level Turkey has reached in the automotive industry is evident. Turkey is situated at a very important location for investing, and investors are aware of this fact. So, foreign automotive investors' interest in Turkey would not weaken as a consequence of this crisis. It might only cause some delay or slow down.

19 Alman flirketleri Türk ekonomisine güveniyorlar road map/yol haritas 19 German companies trust the Turkish economy Türkiye'nin Alman yat r mc lara cazip geldi ini belirten Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odas Genel Sekreteri Marc Landau, Alman yat r mc lar n Türkiye'ye bak fl aç s n anlatt. Almanya, Türkiye'ye yat r m yapan ülkelerin bafl nda geliyor. Bize Alman flirketlerinin daha yo unlukla ilgi duyduklar alanlardan ve Türkiye'ye bak fl aç lar ndan bahsedebilir misiniz? Gerçekten, Türkiye'ye gelen ilk yabanc flirketlerin aras nda Alman flirketleri de vard. Bunlar n baz lar neredeyse 150 y ld r da burada. Türkiye'ye gelen ilk Alman flirketleri, 19. Yüzy lda Ba dat Demiryolu projesinde yer alm fl olan inflaat (Ph. Holzmann), elektrik (AEG, Siemens) ve finans (Deutsche Bank) sektörü kurulufllar yd. Türkiye'ye yerleflen Alman flirketlerinin ikinci dalgas ise, elli y l kadar önce kimya (Bayer, Hoechst, BASF), çelik (Mannesmann) ve otomotiv (Mercedes, MAN) sektörü kurulufllar ile bafllad. Bu büyük flirketlerin baz lar geleneksel tedarikçilerini Türkiye'de birlikte üretim yapmaya da ikna ettiler. Böylece yirmi y l kadar önce ilk orta ve küçük ölçekli Alman flirketleri de Türkiye'ye gelmeye bafllad. Marc Landau Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odas Genel Sekreteri Secretary General, German-Turkish Chamber of Commerce and Industry German-Turkish Chamber of Commerce and Industry General Secretary Marc Landau declared that Turkey has kept up its allure for German investors and explained how German investors see Turkey. Germany is one of the major investor countries in Turkey. Could you tell us about the areas German companies are most keenly interested in and their perspectives about Turkey? German companies have indeed been among the first foreign firms to come to Turkey. Some of them have been here since almost 150 years. The first wave of German companies came with the construction of the Baghdad railroad in the 19th century and it brought in enterprises of the construction (Ph. Holzmann), electrical (AEG, Siemens) and financial sectors (Deutsche Bank). The second move of German companies to Turkey started about fifty years ago with the arrival of the chemical (Bayer, Hoechst, BASF), steel (Mannesmann) and automotive sectors (Mercedes, MAN). Some of these big companies convinced their traditional sub-suppliers to join them in their production in Turkey. Thus, the first wave of medium sized German firms started arriving in Turkey some twenty years ago.

20 20 yol haritas /road map Günümüzdeyse Alman KOB 'leri Türkiye'de art k kendi inisiyatifleriyle flirket kurmakta. statistiklere göre sadece son üç y l içinde 1000'den fazla Alman ortakl yeni flirket kurulmufl durumda. Bunlar n büyük k sm, ifle mütevaz bir sermaye ile bafllamakla birlikte, ço u h zla büyütmekte. Tabii bu arada, onlarca y ld r burada olanlar da sermayelerini art rmaya devam etmekteler. Alman flirketlerinin ilgi alanlar belirli sektörlerle s n rl olmamakla birlikte, son y llarda perakende sektöründe ola anüstü bir art fl gerçekleflmifl bulunuyor. Türkiye ekonomisinin son y llardaki geliflimini nas l görüyorsunuz? Alman yat r mc lar n son y llarda Türkiye'ye bak fl aç lar nda ve yat r m alanlar nda bir farkl l k oldu mu? Türkiye ekonomisi enerji maliyetlerindeki h zl art fl gibi küresel geliflmelerden do al olarak etkilenmifl durumda. Ancak yat r mc lar n büyük bölümü Türk ekonomisinin güçlü oldu una ve son y llarda kendi iç dinamiklerini gelifltirmifl oldu una inanmaktad r. Bu nedenle, Alman flirketlerinin Türk ekonomisine olan güvenleri zay flamam flt r. Alman flirketleri yat r m yaparken daha çok birleflme ve sat n alma f rsatlar n m araflt r yorlar, yoksa s f rdan kendi yat r mlar n m yapmay tercih ediyorlar? Örnekler her iki yöntemin de kullan ld göstermekte. Bu seçim genellikle yat r mc n n kendi stratejisine ve iç pazar n durumuna göre yap lmaktad r. Baz Alman yat r mc lar Türkiye pazar na hedefledikleri alanda faaliyet gösteren bir flirketi devralarak girmeyi ye lerken, baz lar bir Türk ortak ile yeni giriflim ortakl klar (joint-venture) kurmay, di erleri ise her fleyi kendi bafllar na yapmay seçmekte. Alman yat r mc lar aç s ndan Türkiye ne gibi avantajlara ve dezavantajlara sahip? Avantajlar n bafl nda tabii ki Türk pazar n n büyüklü ü ve çekicili i gelmektedir. Ço u genç bir nüfustan oluflan ve sat n alma gücü devaml olarak yükselen yetmifl milyonluk bir pazar bu. Dahas, Odam z taraf ndan bir süre önce yap lan bir araflt rmaya göre, Türkiye'deki Alman sanayi flirketlerinin yüzde yetmifle yak n ihracata yönelik üretim yapmaktad r. Türkiye, Irak, Suriye ve ran' n yan s ra Karadeniz ülkeleri, Balkanlar ve Kafkasya gibi komflu pazarlar için de önemi giderek artan bir tedarikçi durumuna gelmifltir. Yat r mc lar taraf ndan s k s k ifade edilen bir dezavantaj ise ücretlerin Do u Avrupa'n n büyük bir bölümüne Nowadays small and medium sized companies have started to establish themselves in Turkey out of their own initiative. According to statistics there have been more than newly established companies with German participation just during the last three years. Most of them start with a moderate capital and a limited number of employees, but many of them grow fast. And of course, the big ones, that have been here for decades still increase their investment. The interest of German companies is not limited to specific sectors, however there has recently been a remarkable increase in the retail sector. How do you evaluate recent developments in Turkey`s economy? Has there been change in German investors` perspectives to Turkey or their investment areas in Turkey? Of course Turkey`s economy has been affected by worldwide developments like the rapid increase in the cost of energy. However, most investors believe that the Turkish economy is strong and has developed an own dynamism in recent years. So, the confidence of German companies has not diminished. When taking investment decisions, do German companies seek opportunities for mergers and acquisitions, or do they prefer to implement their greenfield investment projects? There are examples for both ways. It usually depends on the investor s individual strategy and on the situation of the local market. There have been cases of German investors entering the Turkish market by taking over an already existing company which was active in the same field, others decide to establish a joint-venture with a Turkish partner, while some prefer to do everything on their own. From German investors perspectives, what are the advantages and disadvantages of investing in Turkey? One of the most important advantages certainly is the size and attractiveness of the Turkish market itself. Seventy million people, mostly young and with a steadily increasing purchasing power. In addition, according to a survey conducted by our Chamber some time ago, around seventy percent of the German industrial companies in Turkey also produce for export. Turkey has become an increasingly important supplier for neighboring markets, such as the Black-Sea countries, parts of the Balkans and the Caucasus, just as well as Iraq, Syria and Iran. A disadvantage often quoted by investors is the fact that salaries and wages have reached a much higher level than in many parts of Eastern Europe. However it has to be added that productivity in Turkey also exceeds the level of Turkey s eastern European competitors.