e-issn: X The Journal of Turkish Family Physician

Transkript

1 e-issn: X Yıl Year 2016 Cilt Volume 7 Sayı Number 2 The Journal of Turkish Family Physician Year: 2016 Volume: 7 Number: 2 Anne sütünün önemi ve ilk 6 ay sadece anne sütü vermeyi etkileyen unsurlar The importance of breastmilk and the factors that effect exclusive breastfeedings Naciye Irmak Ergenlerin psikiyatrik görüşme süre tercihlerinin sosyodemografik ve klinik özellikleri ile ilişkisi ve psikiyatrik tedaviye etkisi* The relationship between adolescents preferences of psychiatric interviews duration and sociodemographic and clinical features and its effect on psychiatric treatment Mustafa Yasin Irmak, Recep Tütüncü, Sibel Örsel, Haluk Özbay Ayak tabanında nasır tanısı ile gelen plantar verrü olgusu Case report: Plantar warts presenting as plantar calluses E. Zeynep Vural Tuzcular, Şirin Yaşar, Işık Gönenç

2 Yayın Kuralları Instructions to Authors The Journal of Turkish Family Physician (e-issn X) yılda dört kez, üç ayda bir sadece on-line yayınlanan ulusal süreli yayın türünde hakemli bir dergidir. Dergide hem Türkçe hem İngilizce dilinde araştırma makalesi, olgu sunumu, derleme, editöre mektup, ulusal ve uluslararası bilimsel içerikli belgeler ve çeviriler gibi, genel tıbbı ve aile hekimliği ve birinci basamak sağlık hizmetlerini ilgilendiren içerikte tüm bilimsel, kanıta dayalı hazırlanmış yazılar yer alabilmektedir. Yazıların Düzenlenmesi Yazılar Word formatında hazırlanmalıdır. Şekil ve resimler yazının sonuna ayrı birer sayfa olarak eklenmelidir. Bütün yazılar times new roman karakteri ile 12-pt font, iki aralıklı olarak yazılır. Yazı gönderme Dergiye başvuru elektronik olarak yapılır. Yazının başvurusu için ilk şart başka yerde değerlendirmede olmaması, başka yerde basılmamış olmasıdır. Tüm orijinal araştırmalar için etik kurul onayı (tarih, numara ve onaylayan kurul) gerekir. Yazı yayına kabul edildikten sonra son haline onay verilmesi için iletişim yazarına gönderilir. Kabulü halinde yazarlarca imzalanıp posta ile gönderilmek üzere yayın hakkı devir formu elektronik olarak gönderilir. 1. Başvuru mektubu: Dergiye değerlendirilmek üzere gönderilen bütün yazılar için gereklidir. Başvuru mektubu ile yazının başka bir yerde yayınlanmadığı ya da yayınlanmak üzere değerlendirmede olmadığı, herhangi bir ticari ya da ticari olmayan çıkar çakışması içinde olunup olunmadığı yöndeki sorular yanıtlanmış olur. Web sayfamızda yer alan başvuru örneği tüm yazarlarca imzalanıp, değerlendirilmesi istenen yazı ile birlikte, elektronik ortamda, ıslak imzalı form scan edilerek gönderilmelidir. Yazıda çıkar çakışması söz konusuysa bu konuda gerekli bilgi yazılı olarak ifade edilmelidir. Bu bilgiler yazı yayına kabul edildiğinde editör yazarlarla bu bilginin okuyucuya nasıl yansıtılacağı konusunu görüşür. 2. Başlık Sayfası: Yazının başlığı, yazarların adları, unvanları, kurumları ve iletişim bilgileri (mail, , telefon numarası, faks numarası) 3. Gönderilecek yazı tiplerine göre düzenlemeler: Derlemeler: Türkçe (Türkçe yazılar için) ve İngilizce özet ve anahtar kelimeler içermelidir. Orijinal araştırma yazıları: Türkçe (Türkçe yazılar için) ve İngilizce özet ve anahtar kelimeler içermelidir. Hem özet hem de metnin kendisi yapılandırılmış olmalı, genel bilgi, yöntem, bulgular, tartışma, sonuç, teşekkür, kaynaklar ve varsa kısaltmalar listesi olmalıdır. En fazla 5 resim, şekil ya da tablo kabul edilir. Resim, şekil ve tablolar metnin sonuna ayrı sayfalar içinde eklenmeli ya da ayrı dosya halinde gönderilmelidir. Olgu sunumu: Özet (Türkçe, İngilizce), genel bilgi, olgu, tartışma, sonuç, kaynaklar, resim/şekil ve tablolar yukarıda belirtildiği şekilde eklenmelidir. Olgu sunumu, özet ve resim/şekil/tablolar dışında 5 sayfayı, özet 250 kelimeyi aşmamalıdır. Kısa rapor: Deneysel bulgular ya da bilgilendirici klinik gözlemler kısa rapor olarak kabul edilir. Kısa rapor metni, özet ve resim/şekil/tablolar dışında 3 sayfayı, özet 250 kelimeyi aşmamalıdır. Editöre mektup: 2000 kelimeyi aşmamalıdır. Tek bir resim/şekil ya da tabloya ve yedi adet kaynağa izin verilir. 4. Yazıların yapılandırılmasına ilişkin kurallar: Özet: Türkçe ve İngilizce özetler 250 kelimeyi geçmemeli, İngilizce ve Türkçe özet birbirinin aynısı olmalı, giriş ve amaç, yöntem, bulgular, tartışma ve sonuç bölümleri bulunmalıdır. Özet sonunda en az üç, en fazla beş adet pub-med uyumlu (MESH) anahtar kelime olmalıdır. Genel Bilgi: Çalışmanın konusunu, önemini aynı alanda yapılmış olan başka çalışmalar ışığında kısaca açıklayan şekilde düzenlenmiş olmalı, çalışmanın amacını açık ve net bir şekilde açıklıyor olmalıdır. Yöntem: Kullanılan araştırma ve analiz yöntemleri, varsa araç ve gereçler ayrıntılı olarak açıklanmalıdır. İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalarda her birey için aydınlatılmış onam alınmış ve araştırmanının bütünü için etik kurul onayı sağlanmış olmalıdır. Bulgular: İstatistik sonuçların güven aralıkları ve tam p değerleri anlamlı çıkmayan sonuçlar için de belirtilmiş olmalıdır. Bulgular metin içinde ve tablolarda mükerrer olarak yer almamalıdır. Bulguların daha iyi anlaşılır olabilmesi için tablo ve şekiller kullanılmalıdır. Tartışma: Tartışmada bulgular, araştırmanın güçlü yanları ve kısıtlılıkları, konu hakkında daha önce bilinenler, yayınlar ışığında, pratiğe ve politikalara ya da ileri çalışmalara yön verecek şekilde ele alınmalıdır. Çalışmanın kısıtlılıkları (varsa) tartışma içinde ara başlık halinde açıklanmalıdır. Sonuç: Çalışmada varılan sonuç ya da okuyucuya aktarılmak istenen ana fikir birkaç sonuç cümlesiyle toparlanmalıdır. Teşekkürler: Bu kısım gerekirse konulur. Çıkar çakışması: (varsa) bu kısma yazarlarla konuşularak yerleştirilir. Tablolar: Tablonun numarası ve başlığı tablonun üst kısmında, varsa açıklamaları tablonun altında yer almalıdır. Tablolar ayrı sayfalar halinde metnin sonunda yer alır. Şekil ve resimler: Resimler renkli ve çözünürlüğü yüksek ve orijinal olmalıdır. Resimlerin arkasına yazarın ismi ve resim numarası yazılmalı ve üst tarafı işaret eden bir işaret konulmalıdır. Başka Kaynaktan tablo, şekil ve resim kullanılmak isteniyorsa kullanım izni alınmış olmalı ve dergiye yazının eki olarak gönderilmelidir. Resim ve Şekil numaraları ve açıklamaları resim/şeklin altında yer almalıdır. Kaynaklar: Kaynaklar yazının içinde geçiş sırasına göre listelenmelidir. Cümlelerin bitimine noktadan sonra üst simge olarak yerleştirilir. 1 Yazar adları 6 yazar adına kadar yazılmalı. Daha fazla ise 6 yazar adı yazıldıktan sonra, Türkçe makalelerde ve ark., İngilizce makalelerde ise et al. Şeklinde belirtilmelidir. Kullanılan kaynakların tipine göre önerilen yazım şekilleri şöyledir: 1. Dergide yayınlanmış makale: Yazar soyadı ve adının baş harfi/leri. Çalışmanın başlığı (sadece ilk harf büyük diğerleri küçük). Derginin Index Medicus ta geçtiği şekilde kısaltılmış adı. Yılı (varsa ayı); cilt (varsa sayı numarası): sayfa numaraları. Örnek: Dişcigil G, Tekin N, Söylemez A. Obesity in Turkish children and adolescents: prevalence and non-nutritional correlates in an urban sample. Child Care Health Dev 2009 Oct;35(2): Dergi suppleman ında yayınlanmış makale; Gimble JM, Bray MS, Young A. Circadian biology and sleep: missing links in obesity and metabolism? Obes Rev 2009 Nov;10 Suppl 2: Kitap: a. Kitap bölümü: Uzuner A, Kaya ÇA. Yaşlılarda hipertansiyon. Yaşlılarda Kronik Hastalıklar içinde. (ed) Dişcigil G, Kaya ÇA. Cilt baskı. Şehir, Yayınevi. 2009; b. Kitap İngilizce ise: Uzuner A, Kaya ÇA. Hipertension in the elderly. In Chronic Diseases In The Elderly. (ed/eds) Dişcigil G, Kaya ÇA. Vol 2. 2nd ed. Şehir, Yayınevi. 2009; c. Tek yazarlı (Türkçe) kitap: Topsever P. Diyabette Tanı ve Tedavi. Cilt baskı. İstanbul, Yayınevi. 2009; 3-9. d. Tek yazarlı (İngilizce) kitap: Topsever P. Diagnosis and Treatment in Diabetes. Vol 1. 2nd ed. Şehir, Yayınevi. 2009; 3-9. e. Çeviri kitap: Amerikan Psikiyatri Birliği DSM-IV Mental Bozuklukların Tanımsal ve Sayımsal El Kitabı. (çev.ed) Köroğlu E. Cilt baskı. Şehir, Yayınevi. 1994; 3-9. f. Çeviri kitapta bölüm: Uzuner A. Ailenin temelleri: Aile odaklı birincil bakım. Birincil Bakım içinde. (çev.ed.) Apaydın Ç. 1. baskı. İstanbul, Bilim Yayım. 2010; g. Kongre kitabında tam bildiri metni: Uzuner A. Dünyada ve Türkiye de RİA kullanımı. 6.Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması Kongresi, 3-5 Nisan Ankara, Kongre Kitabı. 2009; Kurumsal yazı ve raporlar: Basılı bir raporun içinde nasıl kaynak gösterileceği yazıyorsa o şekilde kullanılır. Rapor içinde belirtilmemişse: World Health Organization: World Health Report Primary Health Care. Now More Than Ever. Geneva, Switzerland, Rapor elektronik olarak internetten indirildiyse raporun ulaşılabileceği web adresi ve erişim tarihi belirtilmelidir. adresinden../../. tarihinde erişilmiştir. 5. Tezler: Çalışkan ARG. Bir grup tip 2 diyabet hastasında COOP-WONCA İşlevsel durum ölçeklerinin Türkçe geçerlik güvenirlik pilot çalışması. Uzmanlık tezi. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, İnternet kaynaklı yazılar: Yeni Pandemik A(H1N1) gribi vaka yönetim şeması. tarihinde erişilmiştir. 7. İnternet kaynaklı İngilizce yazılar: WHO Call for research proposals/concept papers on Medical Abortion. Accessed from call-for-research-proposals-concept-papers-on-medical-abortion-114.html,on 11/10/2010. i

3 Nisan-Haziran April-June Yıl Year 2016 Cilt Volume 7 Sayı Number 2 Baş Editör Editor-in-Chief Prof. Dr. Arzu Uzuner Editörler Kurulu Council of Editors Prof. Dr. Arzu Uzuner Prof. Dr. Güzel Dişcigil Doç. Dr. Çiğdem Apaydın Kaya Doç. Dr. Pınar Topsever Yayın Kurulu Editorial Board Prof. Dr. M. Mümtaz Mazıcıoğlu Doç. Dr. Sevgi Özcan Paycı Doç. Dr. Alis Özçakır Doç. Dr. Mehtap Kartal Uzm. Dr. Birgül Coşkun Sahibi Owner Prof. Dr. Arzu Uzuner Yönetim Yeri Administration Office Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı / Cep: / arzuuzuner@gmail.com e-posta: editor@turkishfamilyphsician.com Yayın Koordinatörü Technical Publishing Coordinator Hüseyin Kandemir / huseyin@medikalakademi.com.tr Grafik Tasarım Graphic Design Tuba Kandemir / info@medikalakademi.com.tr Yayınevi Publisher Medikal Akademi Yayıncılık ve Prodüksiyon Tic. Ltd. Sti. Halaskargazi Cad. No: 172, D: Şişli / İstanbul Tel: , Faks: (0212) Copyright Üç Ayda Bir Yayımlanır. Yerel Süreli Yayın. e-issn: X Çevrimiçi (online) sürüm: w Google Akademik (Scholar), Baskı Tarihi: Mayıs 2016 Ulusal Danışma Kurulu National Advisory Board Doç. Dr. Hülya Akan Yeditepe Üniversitesi TF Aile Hekimliği Anabilim Dalı Prof. Dr. Okay Başak Adnan Menderes Üniversitesi TF Aile Hekimliği Anabilim Dalı Doç. Dr. Perran Boran Marmara Üniversitesi TF Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Doç. Dr. Serap Çifçili Marmara Üniversitesi TF Aile Hekimliği Anabilim Dalı Prof. Dr. Ali Serdar Fak Marmara Üniversitesi TF İç Hastalıkları Anabilim Dalı Prof. Dr. Rasim Gençosmanoğlu Marmara Üniversitesi TF Genel Cerrahi Anabilim Dalı Prof. Dr. Dilek Güldal Dokuz Eylül Üniversitesi TF Aile Hekimliği Anabilim Dalı Prof. Dr. Sait Karakurt Marmara Üniversitesi TF Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Doç. Dr. Dilaver Kaya Acıbadem Üniversitesi TF Nöroloji Anabilim Dalı Doç. Dr. Nilgün Özçakar Dokuz Eylül Üniversitesi TF Aile Hekimliği Anabilim Dalı Prof. Dr. Recep Erol Sezer Yeditepe Üniversitesi TF Halk Sağlığı Anabilim Dalı Doç. Dr. Pemra Ünalan Marmara Üniversitesi TF Aile Hekimliği Anabilim Dalı Prof. Dr. Alin Başgül Yiğiter Bilim Üniversitesi TF Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Uzm. Dr. Işık Gönenç Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği K. Uluslararası Danışma Kurulu International Advisory Board Prof. Chris van Weel, MD. Department of Primary and Community Care Radboud University Nijmegen Medical Centre Prof. Eva Hummers, MD. Institut für Allgemeinmedizin Medizinische Hochschule Hannover Martin von Fragstein, MD. Honorary Special Lecturer School of Community Health Science / Clinical Director in Drugs and Alcohol Derby NHS ii

4 Yıl Year 2016 Cilt Volume 7 Sayı Number 2 Nisan-Haziran April-June İçindekiler Table of Contents Derleme Review Anne sütünün önemi ve ilk 6 ay sadece anne sütü vermeyi etkileyen unsurlar 27 The importance of breastmilk and the factors that effect exclusive breastfeeding Naciye Irmak Araştırma Research Article Ergenlerin psikiyatrik görüşme süre tercihlerinin sosyodemografik ve klinik özellikleri ile ilişkisi ve psikiyatrik tedaviye etkisi 32 The relationship between adolescents preferences of psychiatric interviews duration and sociodemographic and clinical features and its effect on psychiatric treatment Mustafa Yasin Irmak, Recep Tütüncü, Sibel Örsel, Haluk Özbay Olgu Case Ayak tabanında nasır tanısı ile gelen plantar verrü olgusu 38 Case report: Plantar warts presenting as plantar calluses E. Zeynep Vural Tuzcular, Şirin Yaşar, Işık Gönenç Editöre Mektup Letter to the Editor Randomize kontrollü çalışmalar 42 Randomize controlled studies M. Erol Yayla iii

5 Derleme Review doi: /tjtfp Anne sütünün önemi ve ilk 6 ay sadece anne sütü vermeyi etkileyen unsurlar The importance of breastmilk and the factors that effect exclusive breastfeeding Naciye Irmak 1 1) Koyulhisar Devlet Hastanesi, Aile Hekimi Uzmanı, Sivas Özet Anne sütü yeni doğan bebeğin altı ay boyunca hemen hemen tüm ihtiyaçlarına cevap veren fizyolojik bir besindir. Çeşitli sosyoekonomik, kültürel ve kişisel faktörler annenin bebeğini beslemede nasıl bir yol izleyeceğine karar vermesinde etkilidir. Anne sütünün hem anne hem bebek açısından sayısız yararına rağmen, emzirmeye başlama, ilk 6 ay sadece anne sütü (SAS) verme ve emzirmeye devam etme süresi tüm dünyada halen istenen düzeyde değildir. Annelerin emzirmeye başlamaları ve başarıyla sürdürmeleri için bilgi ve desteğe ihtiyaçları vardır. Emzirme konusunda eğitilmiş profesyoneller tarafından sağlanan destek, annenin bebeğini sadece anne sütü ile besleme süresini arttırmaktadır. Anahtar sözcükler: Emzirme, anne sütü, ilk 6 ay sadece anne sütü, erken ek besine geçiş Summary Breast milk is physiological food for a newborn baby for six months to meet almost all needs. Various socio-economic, cultural and personal factors are influential in deciding how to follow in her mother s infant feeding. Breastfeeding mothers need information and support to initiate and continue breastfeeding successfully. Despite the numerous benefits of breast milk for both mother and her baby, breastfeeding initiation and exclusive breastfeeding for the first 6 months are still below the desired level in all around the world. Mothers need information and support to initiate and continue breastfeeding successfully. Support provided by professionals trained in breastfeeding to the mother, increase exclusive breastfeeding period. Key words: breastfeeding, breastmilk, exclusive breastmilk, early weaning İletişim adresi: Uz. Dr. Naciye Irmak drnaciyeırmak@hotmail.com Geliş tarihi: Kabul tarihi: Çevrimiçi yayın tarihi: Alıntı Kodu: Irmak N. Anne sütünün önemi ve ilk 6 ay sadece anne sütü vermeyi etkileyen unsurlar. Jour Turk Fam Phy 2016; 07 (2): Doi: /tjtfp

6 Derleme Review doi: /tjtfp Giriş Sadece anne sütü (SAS) ile emzirme (Exclusive breastfeeding) tanımı ilk 6 ay boyunca bebeğe anne sütü dışında hiçbir katı, yarı-katı ve sıvı gıda (su da dahil) verilmemesidir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNICEF), Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), Amerikan Aile Hekimliği Akademisi (AAFP), Amerikan Obstetri Ve Jinekoloji Cemiyeti (ACOG), Tıp Emzirme Akademisi (ABM) bebeklerin doğumdan itibaren ilk 6 ay süresince sadece anne sütü ile beslenmelerini ve ek gıdalara ancak yedinci aydan itibaren başlanmasını, emzirmenin bebek iki yaşına gelene kadar devam ettirilmesini önermektedir. 1-5 Anne sütünün anne ve bebek için yararları Anne sütü yeni doğan bebeğin altı ay boyunca tüm ihtiyaçlarına cevap veren fizyolojik bir besindir ve her annenin sütü bebeğine özeldir. Çağlar boyu insanlar, anne sütünün bebek beslenmesinde benzersiz bir gıda olduğunu kabul etmiştir. Anne sütünü bebeklere en sağlıklı şekilde ulaştırmak ise yalnızca emzirmekle mümkündür. Anne sütü ve bebek beslenmesi çocuk sağlığının yanında, anne ve toplum sağlığını da etkilemektedir. 6,7 Anne sütünün bebeği birçok hastalıktan (pnömoni, orta kulak iltihabı, ishal, gastrointestinal sistem enfeksiyonları, menenjit, kızamık vb.) koruduğu bilinmektedir. 6,8,9 Anne sütünün bağışıklık sistemini güçlendirerek egzama, astım gibi allerjik reaksiyonları, nekrotizan enterokolit, obezite, diabetes mellitus ve Crohn gibi hastalıkların, çocukluk lenfoması gibi bazı kanserlerin görülme sıklığını azalttığı da bildirilmiştir. 10,11 Emzirme, bebek beslenmesinde en sağlıklı ve doğal yöntem olmasının yanı sıra zahmetsiz ve ekonomik olması nedeniyle de tercih edilen ve doğum sonrasında kuvvetle önerilen ve desteklenen bir yöntemdir. Emzirme süresince anne ile bebeğin sürekli temas halinde olmasının bebeğin kendini güvende hissetmesini sağladığı 6, emzirilen bebeklerin nörolojik gelişimlerinin daha iyi olduğu, emzirmenin psikomotor ve zihinsel gelişimi hızlandırdığı, zeka katsayısını yükselttiği, i- leri dönemde okul başarısını arttırdığı ve daha mutlu çocuklar olmalarına katkıda bulunduğu ileri sürülmektedir. Ayrıca emzirme bebeğin diş ve damak yapısını da korumaktadır Yapılan pek çok çalışmada emzirmenin anne sağlığı açısından da birçok olumlu etkisi olduğu bulunmuştur. 1,12,15,16 Doğumdan sonra emzirmenin erken dönemde başlatılması postpartum kanama miktarının azalmasını ve uterus involüsyonunun daha hızlı gerçekleşmesini sağladığı bilinmektedir. Böylece genital organlar gebelik öncesi durumlarına hızla geri dönebilmekte, emzirme sırasında harcanan enerji ile vücudun yağ dokusu azalarak annenin doğum öncesi vücut ağırlığına ulaşması kolaylaşmaktadır. Ayrıca, bebeğini herhangi bir ek gıda vermeksizin gece ve gündüz doğru sıklıkta emziren annelerde ovulasyonu baskılayarak, ilk altı ayda doğal doğum kontrolünü sağlamaktadır. Bebeğini uzun süre emziren kadınlarda meme kanseri ve over kanseri gelişme riski azalmaktadır. Doğum sonrası emziren kadınların kemik mineralizasyonunda artma, postmenopozal dönemde ise kemik kırıklarının görülme olasılığında azalma olduğu bildirilmektedir. Emzirme sonrası salınan endorfin ile anneler kendilerini daha iyi hissetmekte, annenin öz güveni artmakta, bebeği terk etme davranışı bu annelerde daha az görülmektedir. 1,7,8,12,15-17 Uzun süreli emzirmenin annelerde glukoz toleransını arttırması ve glukoz eliminasyonunu hızlandırması nedeniyle tip 2 diyabet gelişme riskini azaltabileceği de tespit edilmiştir. 1,12 Emzirmeyi etkileyen faktörler Anne sütünün hem anne hem bebek açısından sayısız yararına rağmen, emzirmeye başlama, ilk 6 ay SAS verme ve emzirmeye devam etme süresi tüm dünyada halen istenen düzeyde değildir. Dünyada gelişmekte olan ülkelerde 6 aydan küçük bebeklerin %39 u SAS alırken bebeklerin %58 i 20. ila 23. aya kadar anne 28

7 Derleme Review doi: /tjtfp sütü alımını devam ettirmektedir. 18 Altı aydan küçük bebeklerde yalnız anne sütü ile beslenme oranları; Afganistan da %16, Çin de %51, Doğu Asya da %32, Güney Afrika da %30 olarak rapor edilmiştir. 19 Centers for Disease Control (CDC) nin 2013 raporunda Amerika da bebeklerin %76 sının emzirilmekte olduğu, emzirilen bebeklerin %16,4 ünün ilk 6 ay sadece anne sütü almakta olduğu bildirilmiştir. 20 TNSA 2013 raporuna göre Türkiye de bebeklerin %96 sı bir süre anne sütü almakta, ilk bir ayda sadece anne sütü alan bebeklerin oranı %57,9 a, ikinci aydan itibaren %35,4 e, 4. ve 5. aylarda ise bu oran %9,5 e gerilemektedir. Çifçili ve arkadaşlarının araştırmasının sonuçları, doğumu takiben annelerin %98,9 unun anne sütü verdiğini, %44,6 sının ise altıncı aydan önce ek gıdaya başladığını göstermektedir. 0-3 ay arası ek gıdalara başlama sıklığı en yüksek olan zaman dilimidir. Altı aydan önce ek gıdalara başlanması; bebeğin zamanından önce doğmuş olması, altı aydan önce emzik ve biberon kullanması, bebeğe doğum sonrası hastanede mama verilmesi ile ilişkili bulunmuştur. 21 Çeşitli sosyoekonomik, kültürel ve kişisel faktörler annenin bebeğini beslemede nasıl bir yol izleyeceğine karar vermesinde etkilidir. Annenin anne sütü ile beslemeye ne kadar devam edeceği, sadece anne sütü ile ne kadar besleyebileceği ya da mama ile birlikte verip vermeyeceğine karar vermesinde rol oynayan çeşitli faktörler vardır. Doğum sırasındaki uygulamalar, hastanede anneye gerekli bilginin uygun zamanda ve yeterli süre ayrılarak verilmiş olması emzirmenin sürdürülmesini olumlu yönde etkileyen faktörlerdir. Bebeğin ağırlığı, sağlık durumu, akranlarının tutumu, varsa anneye doğum sonrası verilen izin ve işverenin işyerinde annenin çocuğunu kendi sütü ile beslemesine ve sütünü saklamasına elverişli olanakları hazırlaması annenin başlangıçtaki beslenme planlarını etkileyebilen faktörlerdir. Babanın da bu kararların alınmasında önemli etkisi vardır. 22 Çocuklarını hiç emzirmeyen ya da ek gıdalara erken başlayan annelerin özellikleri incelendiğinde; annenin yaşı, eğitim düzeyi, ırk, gelir düzeyi, doğum sayısı ve çalışma durumu, doğum sonrasında eşinin ve çevrenin desteği, sigara içme alışkanlığı ve doğum sonrası depresif duygu durumunun ek gıdalara erken geçilmesi ile ilişkili olduğu gösterilmiştir. Hastanelerde hazır mama örneklerinin serbest olarak bulunması ve tanıtılmasının da ek gıdaya erken başlanmasında etkili olduğu gösterilmiştir Annelerin anne sütü verme kararlarını, henüz antenatal kontrollerinde hekim ya da ebelerden aldıkları danışmanlık sırasında verdiklerini gösteren çalışmalar vardır. 30 Annelerin emzirmeye başlamaları ve başarıyla sürdürmeleri için bilgi ve desteğe ihtiyaçları vardır. 31 Emzirme konusunda eğitilmiş profesyoneller tarafından sağlanan destek, annenin bebeğini sadece anne sütü ile besleme süresini arttırmaktadır Antenatal dönemde annelere verilen anne sütü ve emzirme eğitimiyle, doğum sonrası 6. haftada emzirme süreleri kontrol grubuna göre anlamlı olarak uzun bulunmuştur. 36 Gebelerle yapılan eğitim müdahale çalışmalarının anne sütü verme sürelerini uzattığı 37, grup şeklinde verilen emzirme eğitiminin birebir ve prenatal vizitlerde verilen eğitimlere göre ilk 6 ay emzirme sıklığında anlamlı bir artış sağladığı bildirilmiştir. 38 Imdad ve ark.nın yaptığı bir sistematik derlemede; prenatal dönemde verilen emzirme danışmanlığının postpartum 4-6. haftaya kadar emzirmeye etkili olduğu prenatal ve postnatal dönemlerde verilen danışmanlığın ise ilk 6 ay SAS verme sıklığında anlamlı derecede artma sağladığı ortaya konmuştur. 39 Onbaşı ve ark.nın yaptığı araştırmada gebelerin anne sütü konusunda eğitilmesi halinde ilk altı ayda SAS ile beslenme oranında ve süresinde artma olabileceği sonucuna varılmıştır. 40 Forster ve ark.nın yaptığı çalışmada ise verilen eğitim yapılandırılmış ve detaylıca anlatılmıştır. Bu çalışmada yaklaşık gebelik döneminde 1,5 saat süren iki grup eğitimi ve sonrasında 29

8 Derleme Review doi: /tjtfp telefon desteği verilmiştir. Tüm bu araştırmalar incelendiğinde, her ne kadar eğitim içeriklerine çok az yer verilmiş olsa da eğitimin emzirme süresi üzerine olumlu etkileri olduğu açıktır. 41 Sonuç Emzirmek ve bebeğe ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi anne ve bebek sağlığı açısından en faydalı olan besleme biçimidir. Buna karşın emzirmeye başlama, ilk 6 ay SAS verme ve emzirmeye devam etme süresi ülkemizde ve tüm dünyada halen istenen düzeyde değildir. Yapılan randomize kontrollü çalışmalar, gebelik sırasında emzirme eğitiminin emzirmenin başlamasını, oranını ve süresini önemli ölçüde etkilediğini ortaya koymaktadır. Emzirme konusunda sağlık çalışanı tarafından sağlanan destek, annenin bebeğini SAS ile besleme süresini önemli oranda arttırmaktadır. 5,32,34 Kaynaklar 1. Stuebe AM, Rich-Edwards JW, Willett WC, Manson JE, Michels KB. Duration of lactation and incidence of type 2 diabetes. Jama 2005;294(20): Kramer MS, Kakuma R. Optimal duration of exclusive breastfeeding. Cochrane Database Syst Rev 2012;8:Cd Council N. The Infant Feeding Guidelines for Health Workers. Dietary Guidelines for Children and Adolescents in Australiain corporating. Commonwealth of Australia, Canberra, World Health Organization. Global Strategy on Infant and Young Child Feeding. Report by the Secretariat, FIFTY-FIFTH World Health Assembly, Infant and Young Child Nutrition. Geneva, Agendaitem, Gartner LM, Morton J, Lawrence RA, et al. Breastfeeding and the use of human milk. Pediatrics 2005;115(2): Coşkun T. Anne Sütü İle Beslenmenin Yararları. Katkı Pediatri Dergisi 2003;25(2): Kurtulus YE, Tezcan S. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, Bebeklerin Beslenme Alışkanlıkları, Çocukların ve Annelerin Beslenme Durumu Gür E. Anne Sütü İle Beslenme. Türk Pediatri Arşivi- Anne Sütü Özel Sayısı 2007; 42(1): Schack-Nielsen L, Michaelsen KF. Breast feeding and future health. Curr Opin Clin Nutr Metab Care 2006;9(3): Savino F, Lupica MM. Breast milk: biological constituents for health and well-being in infancy. Recenti Prog Med 2006;97(10): Özmert E. Erken Çocukluk Gelişiminin Desteklenmesi-I: Beslenme. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2005;48(1): Anonymous. 3 New Reasons to Breastfeed. Health Medical Complete 2007;26(5): Thompson J. Breastfeeding: benefits and implications. Part two. Community Pract 2005;78(6): Giray H. Anne Sütü ile Beslenme. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2004;13(1): Türk R. 2-6 Aylık Bebeği Olan Annelerin Emzirmeyi Aile Planlaması Olarak Kullanma Durumları ve Etkileyen Faktörler. Ankara, Hacettepe Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Erenel Ş. Doğum Sonrası Verilen Emzirme Eğitiminin Laktasyonel Amenore Sürecine Etkisi. Doktora Tezi. Ankara, Hacettepe Üniversitesi; İnce Z. Temel Yenidoğan Sağlığında Anne Sütünün Önemi ve Emzirme. Ankara, Baran Ofset, 2005: UNICEF. Breastfeeding 2014 [cited August]. unicef.org/nutrition/index_24824.html. adresinden tarihinde erişilmiştir adresinden tarihinde erişilmiştir. [updated ] adresinden tarihinde erişilmiştir. [updated ]. 21. Çifçili SY, Akgün TY, Akman M, Ünalan PC, Uzuner A, Kalaca S. Risk 30

9 Derleme Review doi: /tjtfp factors for early weaning among babies followed-up in a baby-friendly primary care unit in İstanbul. RISK 2011;66: Coşkun T. Laktasyonun Anatomi ve Fizyolojisi. Katkı Pediatri Dergisi 2003; 2(1): Scott JA, Binns CW. Factors associated with the initiation and duration of breastfeeding: a review of the literature. Breastfeed Rev 1999;7(1): Avery M, Duckett L, Dodgson J, Savik K, Henly SJ. Factors associated with very early weaning among primiparas intending to breastfeed. Matern Child Health J 1998;2(3): Taveras EM, Capra AM, Braveman PA, Jensvold NG, Escobar GJ, Lieu TA. Clinician support and psychosocial risk factors associated with breastfeeding discontinuation. Pediatrics 2003;112(1 Pt 1): Horta BL, Kramer MS, Platt RW. Maternal smoking and the risk of early weaning: a meta-analysis. Am J Public Health 2001;91(2): Hla MM, Novotny R, Kieffer EC, Mor J, Thiele M. Early weaning among Japanese women in Hawaii. J Biosoc Sci 2003;35(2): Berovic N. Impact of sociodemographic features of mothers on breastfeeding in Croatia: questionnaire study. Croat Med J 2003;44(5): Yang Q, Wen SW, Dubois L, Chen Y, Walker MC, Krewski D. Determinants of breast-feeding and weaning in Alberta, Canada. J Obstet Gynaecol Can 2004;26(11): Sheehan A, Schmied V, Cooke M. Australian women s stories of their baby-feeding decisions in pregnancy. Midwifery 2003;19(4): Ünsal H, Altıhan F, Özkan H, Targan S, Hassoy H. Toplumda anne sütü verme eğilimi ve buna etki eden faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2005; 48: Bertini G, Perugi S, Dani C, Pezzati M, Tronchin M, Rubaltelli FF. Maternal education and the incidence and duration of breast feeding: a prospective study. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2003;37(4): American Academy of Pediatrics Policy Statement. Breasfeeding and the use of human milk. Pediatrics 2005;115: Forster D, McLachlan H, Lumley J, et al. ABFAB. Attachment to the breast and family attitudes to breastfeeding. The effect of breastfeeding education in the middle of pregnancy on the initiation and duration of breastfeeding: a randomised controlled trial [ISRCTN ]. BMC Pregnancy Childbirth 2003;3(1): Renfrew MJ, McCormick FM, Wade A, Quinn B, Dowswell T. Support for healthy breastfeeding mothers with healthy term babies. Cochrane Database Syst Rev 2012;5:Cd Hill PD. Effects of education on breastfeeding success. Matern Child Nurs J 1987;16(2): Lumbiganon P, Martis R, Laopaiboon M, Festin MR, Ho JJ, Hakimi M. Antenatal breastfeeding education for increasing breastfeeding duration. Cochrane Database Syst Rev 2012;9:Cd Rosen IM, Krueger MV, Carney LM, Graham JA. Prenatal breastfeeding education and breastfeeding outcomes. MCN Am J Matern Child Nurs 2008;33(5): Imdad A, Yakoob MY, Bhutta ZA. Effect of breastfeeding promotion interventions on breastfeeding rates, with special focus on developing countries. BMC Public Health 2011;11(3):S Onbaşı Ş, Duran R, Çiftdemir NA, Vatansever Ü, Acunaş B, Süt N. Doğum öncesi anne adaylarına verilen emzirme ve anne sütü eğitiminin emzirme davranışları üzerine etkisi. Türk Pediatri Arşivi 2011;46(1). 41. Forster DA, McLachlan HL, Davey MA, et al. Ringing Up about Breastfeeding: a randomised controlled trial exploring early telephone peer support for breastfeeding (RUBY) - trial protocol. BMC Pregnancy Childbirth 2014;14:177. Alıntı Kodu: Irmak N. Anne sütünün önemi ve ilk 6 ay sadece anne sütü vermeyi etkileyen unsurlar. Jour Turk Fam Phy 2016; 07 (2): Doi: /tjtfp

10 Araştırma Research doi: /tjtfp Ergenlerin psikiyatrik görüşme süre tercihlerinin sosyodemografik ve klinik özellikleri ile ilişkisi ve psikiyatrik tedaviye etkisi * The relationship between adolescents preferences of psychiatric interviews duration and sociodemographic and clinical features and its effect on psychiatric treatment Mustafa Yasin Irmak 1, Recep Tütüncü 2, Sibel Örsel 3, Haluk Özbay 4 1) Kasımpaşa Askeri Hastanesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, İstanbul, 2) GATA Haydarpaşa Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Doç. Dr., İstanbul. 3) Yıldırım Beyazıt Dışkapı Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Prof. Dr., Ankara. 4) Özel Psikiyatri Kliniği, Doç. Dr., Ankara. *Bu çalışma, 8th International Congress on Psychopharmacology & 4th International Symposium on Child and Adolescent Psychopharmacology de poster bildirisi olarak sunulmuştur. İletişim adresi: Uzm. Dr. Mustafa Yasin Irmak myasinirmak@hotmail.com Geliş tarihi: Kabul tarihi: Çevrimiçi yayın tarihi: Alıntı Kodu: Irmak M. Y. Ergenlerin psikiyatrik görüşme süre tercihlerinin sosyodemografik ve klinik özellikleri ile ilişkisi ve psikiyatrik tedaviye etkisi. Jour Turk Fam Phy 2016; 07 (2): Doi: /tjtfp

11 Araştırma Research doi: /tjtfp Özet Summary Amaç: Ergenin başvuru sırasında psikiyatrik görüşme ve süreçlerle ilgili bilgilerinin psikiyatrist tarafından bilinmesi, ergenin psikiyatrist ile iş birliğini artıracaktır. Çalışmamızda ergenlerin psikiyatrik görüşmelerde süre tercihleriyle klinik özellikleri arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlandı. Yöntem: Çalışmamız psikiyatri polikliniğine başvuran yaş arası, çalışmanın amacını anlayıp onay verebilen ardışık 203 ergenle gerçekleştirildi. Çalışmaya katılmayı kabul eden hastalara muayene başlamadan önce tercihleri soruldu. Gruplar Kısa Psikiyatrik Görüşme grubu ve Uzun Psikiyatrik Görüşme grubu olmak üzere tanımlandı. Hastaların klinik özellikleri hasta takip dosyalarından retrospektif olarak belirlendi. Bulgular: Kısa görüşmeyi tercih edenlerin çoğunluğu (%61 kız, %39 erkek) kızdı. Hastaların süre tercihlerinin psikiyatristin vereceği tedaviyi etkilediği görüldü. Psikiyatristlerin kısa görüşmeyi tercih edenlere daha fazla ilaç tedavisi verdikleri saptandı (p<0,05). Uzun görüşmeyi tercih edenlere ise danışmanlık hizmeti daha fazla verilmekteydi (p>0,05). Sonuç: Bulgular ergenlerin psikiyatrik görüşme süresi hakkındaki düşüncelerinin psikiyatristin tedaviye yaklaşımını değiştirdiğini göstermektedir. Ergenin psikiyatri görüşmesinde geçirmek isteyeceği zamanı bilmek ve bu konuda empati göstererek ergenin gelişim düzeyine uygun olarak psikiyatrik değerlendirme sürecini açıklamak hasta-hekim ilişkisini ve tedavi sürecine uyumu artıracaktır. İlk görüşmeden itibaren ergenin bu konudaki fikrinin alınması önemlidir. Anahtar sözcükler: Ergen, hasta-hekim ilişkisi, psikiyatrik görüşme, süre Aim: Psychiatrist s knowledge of adolescent s information about the psychiatric interview and the process at the duration of adolescent s admission will improve the collaboration between adolescent and the psychiatrist. In this study, we aimed to investigate the relationship between the clinical features and the adolescents duration preferences of psychiatric interviews. Method: Clinical characteristics of the patients was determined retrospectively from patient follow-up file. Two hundred three adolescents between years old were recruited in the study. They were assessed in a psychiatry outpatient service. Preferences were asked to the patients who agreed to participate before starting the interview. Short Psychiatric Interview group and Long Psychiatric Interview group were identified. Results: As a result, more than half of those who prefered short psychiatric interview were girls (61% girls, 39% boys). Type of the treatment given by psychiatrists was affected by patients interview preferences. Psychiatrists preferred more drug treatment for those who preferred short interview (p<0,05). Also they gave more counseling services for those who preferred long interview (p>0,05). The data obtained Show that the ideas of adolescents on psychiatric interview duration can change the approach to treatment of psychiatrists. Conclusions: Knowledge about the psychiatric duration of adolescent s admission and explaining the psychiatric evaluation process in accordance with the adolescent stage of development to the patient will improve the collaboration of patient-physician relationship and the coherence of the treatment process. It is important to know adolescent thoughts from the first interview on psychiatric examination. Key words: Adolescent, patient physician relationship, psychiatric interview, duration 33

12 Araştırma Research doi: /tjtfp Giriş Psikiyatrist ve hasta, aynı amaç için birlikte çalışan bir ekibin bütünleyici iki üyesidir. Psikiyatrik tanı ve tedavi sürecinin birlikte yürütülmesinde, kararların birlikte alınmasında ve uygulanmasında, psikiyatristin olduğu kadar hastanın da düşünceleri önemlidir ve günümüzde bu konu güncelliğini korumaktadır. 1,2 Hastalar hastalıkları ve psikiyatrik süreç ile düşüncelerini paylaştıklarında psikiyatristler empati ile geri bildirim vermelidir. Hasta, psikiyatristinden hastalığına tanı koymasını ve hastalığını tedavisi etmesini umar. Hastanın tercihleri ile klinik özellikleri arasındaki ilişkinin bilinmesi, birlikte yürütecekleri bu süreçte psikiyatrist ile hastasının iş birliğini artıracaktır. 3,4 Ergenlerle psikiyatrik görüşme yapmak yetişkinlerle olduğundan daha fazla zaman almaktadır. 5 Bir ergenle yapılan görüşmeyi sadece bir hastaya ayrılan zaman olarak tanımlamak güçtür. Bazen psikiyatrik değerlendirme, hastanın anne-babasıyla, üvey ebeveynleri ile ya da sosyal hizmet uzmanıyla görüşmeyi kapsayan, sonrasında bu kişilerden telefonla bilgi almayı veya başka bir güne randevu vermeyi gerektiren karmaşık bir süreci içerebilir. 5 Bazen de psikiyatrik tanıya ulaşabilmek için psikolojik testlerin yapılması, psikolog görüşmeleri veya diğer branşlardan gelecek konsültasyon bilgileri gerekmektedir. 6 Tüm bu etmenler psikiyatrik tanıya ulaşmada karar verme süresini değişik oranlarda etkilemektedir. Yapılması gerekenler kadar hastanın beklentileri tanı sürecinin önemli unsurlarıdır. Bu bağlamda çalışmamızda ergenlerin psikiyatrik görüşmelerde süre tercihleri ve klinik özellikleri arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlandı. Yöntem Çalışmaya bir psikiyatri polikliniğine başvuran yaş arası ve çalışmanın amacını anlayıp onay verebilen ardışık 203 ergen (117 kız, 86 erkek, 17,05±2,3 yaş) alındı. Çalışmaya katılmayı kabul eden hastalara muaye- ne başlamadan önce Psikiyatrik görüşmemin 15 dakikada sonuçlanmasını istiyorum ve Psikiyatrik görüşmemin 15 gün sürebilecek psikolojik testler yapılarak sonuçlanmasını istiyorum olmak üzere psikiyatrik görüşme süresi tercihlerini belirlemek için iki seçenek sunuldu. Tercihlerine göre gruplar Kısa Psikiyatrik Görüşme (KPG) grubu ve Uzun Psikiyatrik Görüşme (UPG) grubu olarak tanımlandı. Katılımcıların muayene ve tedavileri, tercihlerinden bağımsız olarak bir erişkin psikiyatristi tarafından yapıldı. Hasta dosyaları araştırma grubu dışından bir araştırıcı tarafından retrospektif olarak değerlendirmeye alındı. Hastaların ortalama kaç yıl okula gittikleri, başvuru sırasında meşguliyetleri (öğrenci, çalışıyor ve çalışmıyor) ve daha önce psikiyatri başvuru öyküsü hakkındaki bilgileri araştırmacı tarafından oluşturulan bir forma kaydedildi. Hastalar DSM-IV tanı kriterlerine göre psikiyatrik tanı alanlar ve almayanlar olarak iki grupta toplanırken, tedavi açısından danışmanlık, farmakoterapi ve psikoterapi olmak üzere üç grupta değerlendirildi. Verilerin istatistiksel analizi: Verilerin dağılımı Kolmogorov-Smirnov testi ile değerlendirildi, sonuca göre sürekli değişkenler Mann Whitney U testi ile karşılaştırıldı. Gruplar arası kategorik değişkenler karşılaştırılırken Kikare testi kullanıldı. Tanımlayıcı analizler sayı-yüzde dağılımı, ortalama, standart sapma değerleri olarak belirtildi. P değeri 0,05 ten küçük değerler istatistiksel olarak anlamlı olarak kabul edildi. Bulgular KPG grubu; katılımcıların %71,9 unu (s=146, %61 kız, %39 erkek, 17,16±2,31 yaş) ve UPG grubu ise katılımcıların %28,1 ini (s=57, %49,1 kız, %51,9 erkek, 16,75±2,27 yaş) oluşturmaktaydı. Katılımcıların her iki grupta da en küçüğü 12, en büyüğü 21 yaşında idi. Gruplar arasında yaş ve cinsiyet açısından anlamlı bir fark yoktu (sırasıyla p=0,335 ve p=0,125). KPG grubundaki katılımcıların %19,2 si (s=28) çalışıyor, %34,9 u (s=51) çalışmıyor, %45,9 u (s=67) öğrenci idi. UPG grubundakilerin ise %14 ü (s=8) çalışıyor, %35,1 i 34

13 Araştırma Research doi: /tjtfp (s=20) çalışmıyor, %50,9 u (s=29) öğrenciydi. Tüm katılımcıların %47 si eğitimine devam etmekte %17,7 si çalışmaktaydı. Gruplar arasında psikiyatri başvurusu sırasındaki meslek durumları açısından fark saptanmadı (p=0,661). KPG grubundaki katılımcılar en az 5 yıl, en çok 14 yıl, ortalama 8,79±2,5 yıl okula gitmişlerdi. UPG grubundakiler ise en az 4 yıl, en çok 13 yıl, ortalama 8,74±2,3 yıl okula gitmişlerdi. Gruplar arasında okula gitme süreleri açısından anlamlı fark saptanmadı (p=0,800). KPG grubundakilerin %79,5 i (s=116) ilk kez psikiyatri başvurusu olan, %15,8 i (s=23) daha önce de psikiyatri başvurusu olan kişilerden oluşmaktaydı. UPG grubundakilerin ise %84,2 si (s=48) ilk kez psikiyatri başvurusu olan, %7 si (s=4) daha önce psikiyatrisi başvurusu olan kişilerden oluşmaktaydı. Daha önce psikiyatri başvuruları açısından gruplar arasında anlamlı bir fark saptanmadı (p=0,118). Grupların DSM-IV e göre psikiyatrik tanı alma durumu incelendiğinde; KPG grubundakilerin %77,1 i (s=108) bir psikiyatrik tanı alırken, %22,9 unda (s=32) bir psikopatoloji saptanmadı; UPG grubundakilerin %80,8 i (s=42) bir psikiyatrik tanı alırken, %19,2 sinde (s=10) bir psikopatoloji saptanmadı. Gruplar arasında psikiyatrik tanı alma açısından fark yoktu (p=0,589). Gruplara verilen tedaviler incelendiğinde KPG grubundakilerin %33,6 sına (s=49) danışmanlık hizmeti verildiği, %59,6 sına (s=87) farmakoterapi, %2,1 ine (s=3) psikoterapi tedavilerinin uygulandığı; UPG grubundakilerin ise %47,4 üne (s=27) danışmanlık hizmeti verildiği, %28,1 ine (s=16) farmakoterapi, %15,8 ine (s=9) psikoterapi tedavisinin verildiği saptandı. Katılımcıların 12 sine verilen tedavi konusunda bilgi bulunamadı (missing data=%5,9). Tüm katılımcılar analize dahil edildiğinde ise %53,9 (s=103) ile en fazla farmakoterapi uygulanırken, onu danışmanlık hizmetleri %39,9 (s=76) ve psikoterapi %6,3 (s=12) ile izlemekteydi. İki grup arasında psikiyatrik görüşmeler sonrası tercih edilen yöntemler açısından fark anlamlı bulundu (p<0,001). Yapılan ikili karşılaştırmalı analizlerde danışmanlık hizmeti ile farmakoterapi arasında, farmakoterapi ile psikoterapi arasında ve danışmanlık hizmeti ve psikoterapi arasında anlamlı farklılıklar gözlendi (sırasıyla p=0,002, p<0,001 ve p=0,013). Tartışma Çalışmamızda ergenlerin psikiyatrik tedavi süresi hakkındaki düşünceleri ile psikiyatrik tanı alma ve aldıkları tedavi türü arasındaki ilişki incelendi. Katılımcıların çoğunluğu 15 gün sürecek ayrıntılı muayene yerine 15 dakikalık kısa psikiyatrik görüşmeyi tercih etmekteydi. Bu durum ergen ve tedavi ekibinin tanı sürecine bakış açısındaki önemli bir farka işaret etmekteydi. Her ne kadar psikiyatrist başvuranın ayrıntılı değerlendirilmek isteyeceğini varsayıyor olsa da, ergenler değerlendirme sürecinin kısa olmasından yanaydı. 5 Günümüz psikiyatri pratiğinde sıklıkla hastayı ve hastalığı anlamak için yapılan değerlendirmeler başvuranların tahminlerinden daha fazla sürmektedir. Ergenlerle etkili bir hasta-hekim ilişkisi kurmak psikiyatri pratiğinde en zor durumlardan biridir ve bu durum özellikle ergen hasta-psikiyatrist arasındaki terapötik ilişkiyi etkileyebilir. 4 Klinisyenlerin ergenin patolojik yansıtmalarına dahil olması ergenle yapılan görüşmelere zorluk getirmektedir. 7 Psikiyatrik tedavi sürecindeki gelişme ergenlerle kurulan ilişki ile doğru orantılıdır. Ergenlerin psikiyatrik süreç hakkındaki beklentilerini bilerek müdahalelerde bulunmak, ergenle ilişki kurmayı artıracaktır. Literatürde hastaların psikiyatrik görüşme süreçleri hakkındaki düşüncelerini araştıran çalışmaya rastlanmamıştır. Ülkemizde geniş kapsamlı yapılan bir çalışmada ise hastalara ayrılan muayene süreleri arttıkça hastaların memnuniyetinin arttığı rapor edilmiştir. 8 Psikiyatri polikliniklerine başvuran hastaların cinsiyetlerinin dağılımı üzerine tanımlayıcı birçok çalışma bulunmaktadır. Ancak bu çalışmalarda farklı cinsiyetlerin psikiyatriye bakışlarını inceleyen çalışmalar 35

14 Araştırma Research doi: /tjtfp bulunmamaktadır. Bizim çalışmamızda KPG yi tercih eden kızların erkeklere oranı, uzun görüşmeyi tercih eden kızların erkeklere oranından yüksekti. Kısa görüşmeyi tercih edenlerin yarıdan fazlası (%61 kız, %39 erkek) kızdı. Diğer grupta ise bu oran neredeyse eşitti. İstatistiksel olarak anlamlı çıkmasa da kısa görüşmeyi kızlar daha fazla tercih etmekteydi. Eğitim düzeyi yükseldikçe hastaların sağlıkları için ayıracakları zamanın da artacağı düşünülmektedir. Ancak düşünülenin aksine çalışmamızda grupların eğitim düzeyleri ile psikiyatrik görüşme süresi tercihleri arasında farklılık saptanmamıştır. Bu sonuç hastaların psikiyatriye bakış açılarının eğitim düzeyi ile değişmediğini gösteren çalışmaları desteklemektedir. 9 Hastaların öğrencilik durumlarının ve çalışma durumlarının da tercihlerini etkilemediği gözlenmiştir. Çalışan hastaların işyerlerine sorumluluklarından dolayı kısa görüşme süresini seçecekleri tahmin edilmekteydi. Ayrıca eğitimine devam edenler tüm katılımcıların yarısından azdı. Hastaların psikiyatri polikliniğinde yaşadıkları tecrübelerin tekrarlayan psikiyatrik başvurularında psikiyatri polikliniğinde geçirmek isteyecekleri zamanı etkileyebileceği düşünülmektedir. Çalışmamızda ise daha önce psikiyatri başvurusunun psikiyatrik görüşme sürecini etkilemediğini göstermektedir. Ayrıca çalışmamızda psikiyatri tanı alma durumları açısından gruplar arası farklılık saptanmamıştır. Çalışmamızdaki kayda değer bulgulardan birisi de hastanın psikiyatrik muayene beklentisinin, almış oldukla rı tedavi şeklini etkileyebileceğidir. Hasta tutumlarının psikiyatrist üzerine etkilerini araştıran bir çalışmada; hasta ların görüşme süresince tutumlarının psikiyatristin tutumlarını etkilediği, hastalardan gelen negatif aktarımlara psikiyatristlerin negatif karşı aktarım gösterdiği bildirilmiştir. 10 Psikiyatrik muayeneye başvuran kişilerin yaklaşımı tedavi sürecini etkilemektedir. Çalışmamızda kısa psikiyatrik değerlendirme süresini tercih edenlere anlamlı olarak daha fazla farmakoterapi verilmiştir. Diğer yandan uzun psikiyatrik değerlendirme süresini tercih edenler daha fazla danışmanlık hizmeti almışlardır. Psikiyatristler hastaların tedaviye uyumunu artırmak için hastaya en uygun tedaviyi seçmeye çalışmaktadır. Hastalar psikiyatrik görüşme süre tercihlerini yaparken, psikiyatrik muayene ile ilgili olumlu ya da olumsuz düşünceleri görüşme boyunca devam etmekte ve psikiyatristin tedavi seçeneğini etkilemektedir. 10 Sonuç olarak ergenle terapötik ilişki kurmak psikiyatri görüşmelerinde çok önemlidir. Uzun süreli tanı süreçleri ergen ile kurulacak terapötik ilişkiyi olumsuz etkileyebilir. Ergenin psikiyatri görüşmesinde geçirmek isteyeceği zamanı bilmek ve bu konuda empati göstererek ergenin gelişim düzeyine uygun olarak psikiyatrik değerlendirme sürecini açıklamak ergenle kurulacak hasta-hekim ilişkisini iyileştirecek ve tedavi sürecine uyumu artıracaktır. İlk görüşmeden itibaren ergenin bu konudaki fikrinin alınması önemlidir. Bunun yanında kısa süreli tanı görüşmesinde, başvuranların daha az danışmanlık ya da psikoterapi hizmeti aldığı, çoklukla farmakoterapi verildiği unutulmamalıdır. Daha etkili ve hedefe dönük tanı ve değerlendirme süreçlerinin ortaya koyulabilmesi için daha geniş ölçekli ileri çalışmalara ihtiyaç vardır. 36

15 Araştırma Research doi: /tjtfp Kaynaklar 1. Bahadır G. Genel tıpta hekim-hasta iletişimi. Psikiyatri içinde. (ed) Kulaksızoğlu I, Tükel R, Üçok A, Yargıç İ, Yazıcı O. İstanbul, İstanbul Üniversitesi Basım ve Yayınevi. 2009: Özer Ü, Çeri V, Özgen G, Turan B. The preferred clothing style in psychiatrists and its effect on the patient-physician relationship. Anadolu Psikiyatri Derg 2016;17(1): Cepeda C. General Principles of Interviewing. In Clinical manual for the psychiatric interview of children and adolescents. 1 st ed. Arlington, American Psychiatric Pub. 2009: Tasman A, Kay J, Ursano R. Physician Patient Relationship. In The Psychiatric Interview: Evaluation and Diagnosis.. 3rd ed. West Sussex, John Wiley & Sons. 2013: Bereiter J. Psychiatric Evaluation of children and adolescents: It takes time. Psychiatr Times 2007;24(6): Pridmore S. The Psychiatric History. In The Psychiatric Interview: A Guide to History Taking and the Mental State Examination. 1 st ed. Australia, Harwood Academic Publishers. 2000: Parman T. Ergenlerde psikiyatrik görüşmenin çerçevesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 1995;2(3): Akıcı A, Mollahaliloğlu S, Özgülcü Ş, Dönertaş B, Alkan A. Birinci basamak sağlık merkezlerine ve devlet hastanelerine başvuran hastaların aldıkları sağlık hizmetinin akılcı ilaç kullanımı açısından değerlendirilmesi. Turkish Family Physician 2015;6(1): Yıldız N, Sevi OM, Soykal İ, Odabaşıoğlu G, Genç Y. Psikoloji öğrencileri ve mezunlarının psikiyatrik rahatsızlıklar ve bağımlılığa ilişkin bakış açılarının değerlendirilmesi. Bağımlılık Dergisi 2014;15(4): Markin RD, McCarthy KS, Barber JP. Transference, countertransference, emotional expression, and session quality over the course of supportive expressive therapy: The raters perspective. Psychother Res 2013;23(2): Alıntı Kodu: Irmak M. Y. Ergenlerin psikiyatrik görüşme süre tercihlerinin sosyodemografik ve klinik özellikleri ile ilişkisi ve psikiyatrik tedaviye etkisi. Jour Turk Fam Phy 2016; 07 (2): Doi: /tjtfp

16 Olgu Sunumu Case Report doi: /tjtfp Ayak tabanında nasır tanısı ile gelen plantar verrü olgusu Case report: Plantar warts presenting as plantar calluses E. Zeynep Vural Tuzcular 1, Şirin Yaşar 2, Işık Gönenç 3 1) Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği Koordinatörlüğü, Doç.Dr., İstanbul 2) Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Deri ve Zührevi Hastalıklar Kliniği, Doç. Dr., İstanbul 3) Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği Koordinatörlüğü, Başasistan, İstanbul Özet Plantar verrüler human papillomavirusün (HPV) yol açtığı, genellikle ayak tabanında oluşan cilt lezyonlarıdır. Yüzeyleri genellikle karnabahar görüntüsündedir, büyüteçle minik kanama odakları görülebilir. Birinci basamak sağlık hizmetinde sık rastlanılan bu lezyonlar kolaylıkla nasırla karışabilir. Ayak tabanında ağrı ve basamama şikayeti ile polikliniğimize başvuran bu olguyla; plantar verrünün ayırıcı tanısının, korunma yollarının ve tedavi seçeneklerinin tartışılması amaçlandı. Birinci basamakta sık görülen dermatolojik hastalıkların tanısı, önlenmesi ve tedavisi konusunda aile hekimlerine önemli görevler düşmektedir. Anahtar sözcükler: Verrü, siğil, nasır, birinci basamak sağlık hizmetleri Summary Plantar warts also known as verucca plantaris are skin lesions caused by the human papillomavirus (HPV) occurring frequently on the soles of the feet. Their surface usually resembles a cauliflower, and tiny black petechiae may be seen with a magnifying glass. They are often mistaken for calluses or corns in primary care settings. In this case report, we present a patient who came to the family medicine outpatient clinic with pain in the sole of his foot and difficulty in walking. We will discuss differential diagnosis, prevention and treatment modalities for veruca plantaris. The family physician plays an important role in diagnosis, prevention and treatment of common dermatological problems in primary care medicine. Key words: Verruca, warts, callosities, primary health care İletişim adresi: Doç. Dr. Zeynep Tuzcular Vural zeynepvural@mynet.com Geliş tarihi: Kabul tarihi: Çevrimiçi yayın tarihi: Alıntı Kodu: Vural Tuzcu Z. ve ark. Ayak tabanında nasır tanısı ile gelen plantar verrü olgusu. Jour Turk Fam Phy 2016; 07 (2): Doi: /tjtfp