T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI

Transkript

1 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI MARDİN YATIRIM DESTEK OFİSİ RAKAMLARLA MARDİN

2 İçindekiler 1. GENEL BİLGİLER VE TEMEL GÖSTERGELER Temel Göstergeler SOSYAL YAPI Nüfus & Demografi Eğitim Ve Kültür & Spor Eğitim Kültür&Spor Sağlık EKONOMİK DURUM Genel Ekonomik Durum İstihdam Tarım Ve Hayvancılık Sanayi Ticaret Turizm ÇEVRE VE ALTYAPI Genel Göstergeler Ulaştırma

3 Tablo Listesi Tablo 1: Temel Göstergeler... 5 Tablo 2: Belediye, İlçe Ve Köy Sayısı, Tablo 3: Sosyoekonomik Gelişmişlik... 6 Tablo 4: URAK İller Arası Rekabetçilik Endeksi nde Mardin, Tablo 5: EDAM Rekabet Endeksi nde Mardin, Tablo 6: İllerin Gelişmişlik Sıralamaları Ve Endeks Değerleri... 7 Tablo 7: Dicle İlçelerinin Gelişmişlik Sıralamaları Ve Endeks Değerleri... 8 Tablo 8: Yılları Arasındaki Nüfus Büyüklükleri... 9 Tablo 9: İlçelere Göre İl/İlçe Merkezi Ve Belde/Köy Nüfusu, Tablo 10: Mardin Göç Göstergeleri Tablo 11: Mardin Ve Diğer İller Arasındaki Göç Tablo 12: Nüfus Projeksiyonu Tablo 13: İlçelerdeki Ortalama Hanehalkı Büyüklükleri Tablo 14: Yıllar İtibariyle Ortalama Hane Halkı Büyüklükleri Tablo 15: Toplam Yaş Bağımlılık Oranı Tablo 16: Doğurganlık Hızı( ) Tablo 17: Eğitim Sektörü Gelişmişliği Tablo 18: İlköğretim Ve Ortaöğretimde Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı, Tablo 19: Okuryazarlık Göstergeleri, Tablo 20: Okullaşma Oranı (%) Tablo 21: Öğretim Yılı Öğrenci Ve Öğretim Elemanı Sayısı Tablo 22: Kültür Göstergeleri, Tablo 23: Basın Yayın Göstergeleri Tablo 24: Spor Göstergeleri Tablo 25: Sağlık Sektörü Gelişmişliği Tablo 26:Sağlık Personeli Sayısı, Tablo 27: Hastanelerin Dağılımı Ve Yatak Sayısı, Tablo 28: Yüz Bin Kişi Başına Düşen Sağlık Personeli Sayısı Tablo 29: Cari Fiyatlarla Bölgesel Gayrisafi Katma Değer Tablo 30: GSYİH Göstergeleri Tablo 31: Kamu Yatırımları (Bin TL) Tablo 32: Mardin de Kurulan Ve Kapanan Şirket Ve Kooperatifler Tablo 33: Yılları Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgesi Adedi Tablo 34: Yılları Arasında İşletmelere Verilen Yatırım Teşvik Belgesi Sabit Yatırım Tutarları Tablo 35: Yılları Arasında Verilen Teşvik Belgeleri ile Sağlanan İstihdam Tablo 36: İş Kayıtlarına Göre Girişim Sayıları, Tablo 37: Tarım Alanları Sınıflaması (2009, Hektar) Tablo 38: Arazi Dağılımı(Ha), Tablo 39: Tarla Bitkileri Ekili Alanları(dekar), Üretim Miktarları (ton), Tablo 40: Mardin Tarla Bitkileri Üretimi, Tablo 41: TR,DİCLE Ve Mardin Sebze Bitkilerinin Toplam Üretim Miktarları (2009,Ton) Tablo 42: TR,DİCLE ve Mardin Meyve Bitkilerinin Toplam Üretim Miktarları(2009,Ton)

4 Tablo 43: Hayvan Sayısı, Tablo 44: Hayvansal Üretim Tablo 45: Mardin İli Sanayi Envanteri, Tablo 46: Sanayi Siciline Kayıtlı Özel Sektör Firmaları Tablo 47: Mardin OSB Hakkında Genel Bilgiler Tablo 48: KSS Genel Bilgiler Tablo 49: Sektörlere Göre Açılan İşletmelerin Sayı Ve Sermayeleri Tablo 50: Kişi Başına İhracat Ve İthalat (ABD Doları), Tablo 51: Yılları Arasında İhracat Ve İthalat Değerleri Tablo 52: Sektörel Bazda İhracat Değerleri, Tablo 53: 2009 Yılına Ait Tesis Sayıları, Oda Ve Yatak Sayısı, Tablo 54: Sınıflarına Göre Konaklama Tesisleri, Tablo 55: Turizm İşletme Ve Belediye Belgeli Tesislere Geliş, Geceleme, Ortalama Kalış Süresi Ve Doluluk Oranları, Tablo 56: Mardin Ve İlçelerin Alanları, Tablo 57: Yüz Ölçüm Ve Rakım Değerleri, Tablo 58: İçme Ve Kullanma Suyu Şebekesi Ve Arıtma Tesisleri, Tablo 59: Belediye Atıksu İstatistikleri, Tablo 60: Belediye Atık İstatistikleri, Tablo 61: Kullanım Yerlerine Göre Elektrik Tüketimi, Tablo 62: Mardin Erişebilirlik Endeksleri Tablo 63: Ağ Durumu (Km) Tablo 64: Yol Ağımızın Satıh Cinsleri (Km) Tablo 65: Motorlu Kara Taşıtları Sayısı, Şekil Listesi Şekil 1: Nüfusun Yaş Grupları İtibariyle Dağılımı, Şekil 2: (15 +) Nüfusun Eğitim Seviyeleri İtibariyle Dağılımı, Şekil 3: İşgücü Göstergeleri, Şekil 4: İstihdamda Sektör Payları Şekil 5: Üretimde Olan İşletme Sayısı Şekil 6: Mardin de Faaliyet Gösteren İthalatçı Ve İhracatçı Firmaların Yıllara Göre Dağılımı Şekil 7: Mardin de Yıllarında Sektörel Bazda İhracat Değerleri ($) Harita Listesi Harita 1: Nüfus Artış Hızına Göre İller ( ) Harita 2: Net Göç Hızı( ) ( )

5 1. GENEL BİLGİLER VE TEMEL GÖSTERGELER 1.1 Temel Göstergeler Tablo 1: Temel Göstergeler Gösterge Yıl Mardin Mardin İl Sırası Nüfus (kişi) Yıllık Nüfus Artış Hızı-2009_2010( ) , ,32 13,49 TRC3 Nüfus Yoğunluğu(Kişi/Km 2 ) Şehir Nüfusunun Toplam Nüfusa Oranı , ,64 0,77 Toplam Yaş Bağımlılık Oranı (%) , ,96 73,56 Net Göç Hızı-2009_2010 ( ) , ,61 - İşsizlik Oranı (%) , * 14* İlköğretimde Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Yüz Bin Kişi Başına Toplam Hastane Yatak Sayısı Bin Kişi Başına Halk Kütüphanelerinden Yararlanma Sayısı Sinema Koltuk Sayısı Belediyelerde Kişi Başına Temin Edilen Günlük Su Miktarı (Litre/ Kişi-Gün) Kişi Başına Toplam Elektrik Tüketimi (Kwh) Bin Kişi Başına Özel Otomobil Sayısı Bir Milyon Nüfusta Trafik Kazası Sayısı Kişi Başına GSYH (Milyon TL) Kişi Başına İthalat ($) Kişi Başına İhracat ($) Kişi Başına Bitkisel Üretim Değeri (TL) Kişi Başına Canlı Hayvan Değeri (TL) Kişi Başına Hayvansal Ürünler Değeri (TL) Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler, 2012 *2009 yılına ait veridir. TR 5

6 Tablo 2: Belediye, İlçe Ve Köy Sayısı, 2011 Bölge Adı Belediye Sayısı İlçe Sayısı Köy Sayısı Mardin TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) Türkiye Kaynak: TÜİK, Bölgesel Göstergeler, 2012 Tablo 3: Sosyoekonomik Gelişmişlik Sosyoekonomik Gelişmişlik Sırası Mardin TRC3 Sosyoekonomik Gelişmişlik Sırası (1996) 66 - Sosyoekonomik Gelişmişlik Sırası (2003) 72 24/26 Kaynak: DPT - Sosyoekonomik Gelişmişlik Endeksi Çalışmaları, (76 İl İçin 1996 Yılı, 81 İl İçin 2003 Yılı Sıralamaları) Tablo 4: URAK İller Arası Rekabetçilik Endeksi nde Mardin, Endeks Adı Endeks Değeri Endeks Sıralaması 1. İl Endeks Değeri İller Arası Rekabetçilik Endeksi 12,63 60,00 İstanbul 86,01 Beşeri Sermaye Ve Yaşam Kalitesi Markalaşma Becerisi Ve Yenilikçilik Ticaret Becerisi Ve Üretim Potansiyeli 5,98 80,00 Ankara 67,52 0,14 50,00 İstanbul 100,00 17,68 23,00 İstanbul 87,64 Erişebilirlik 26,71 54,00 İstanbul 94,58 Kaynak: URAK İller Arası Rekabetçilik Endeksi, 2010 Tablo 5: EDAM Rekabet Endeksi nde Mardin, 2009 Rekabetçilik Göstergeleri Endeks Endeks Değeri Sıralaması 1. İl Endeks Değeri Rekabet Ankara 100 Ekonomik Etkinlik Ve Canlılık Endeksi İstanbul 100 Emek Piyasaları İstanbul 100 İnsani Sermaye Ankara 100 Yaratıcı Sermaye 1 78 Ankara 100 Sosyal Sermaye Ankara 100 Fiziki Altyapı İstanbul 100 Kaynak: Ekonomi Ve Dış Politikalar Araştırma Merkezi(EDAM) VE Deloitte Türkiye,

7 Tablo 6: İllerin Gelişmişlik Sıralamaları Ve Endeks Değerleri SosyoEkonomik Sosyal Ekonomik Turizm Sıra İl Endeks Sıra İl Endeks Sıra İl Endeks Sıra İl Endeks 1 İstanbul Ankara İstanbul Antalya Ankara 77 2 İstanbul 97 2 Ankara 71 2 İstanbul 59 3 İzmir 50 3 İzmir 81 3 İzmir 38 3 Muğla Batman Batman Mardin Mardin Mardin Mardin Batman Batman Siirt Siirt Şırnak Şırnak Şırnak Şırnak Siirt Siirt -5 Kaynak: DİKA Dicle Bölgesi Rekabet Analizi

8 Tablo 7: Dicle İlçelerinin Gelişmişlik Sıralamaları Ve Endeks Değerleri İlçe/İl Merkezi Sosyoekonomik Ekonomik Sosyal Tarım Alanı Büyükbaş Küçükbaş 2004 DPT Hayvancılık Hayvancılık Sosyoekonomik Sırası Endeksi Sırası Endeksi Sırası Endeksi Sırası Endeksi Sırası Endeksi Sırası Endeksi Sırası Endeksi Batman Mardin Siirt Kızıltepe Şırnak Nusaybin Midyat Cizre Silopi Yeşilli Kurtalan Ömerli Aydınlar Mazıdağı Kozluk Derik Baykan Savur Hasankeyf Beşiri Gercüş Dargeçit Eruh Sason Beytüşşebap İdil Güçlükonak Uludere Şirvan Pervari Kaynak: DİKA Dicle Bölgesi Rekabet Analizi,

9 2. SOSYAL YAPI 2.1 Nüfus & Demografi Tablo 8: Yılları Arasındaki Nüfus Büyüklükleri Mardin Türkiye (Milyon) Mardin/TR (%) ,6 1, ,7 1, ,5 0, ,8 0, ,6 1, ,98 Kaynak: ADNKS, 2012 Tablo 9: İlçelere Göre İl/İlçe Merkezi Ve Belde/Köy Nüfusu, 2011 İl/İlçe Merkezleri Belde/Köyler Toplam Derik Kızıltepe Mardin Merkez Mazıdağı Midyat Nusaybin Ömerli Savur Dargeçit Yeşilli Mardin Toplam Kaynak: ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı,

10 Şekil 1: Nüfusun Yaş Grupları İtibariyle Dağılımı, _14 5_9 0-4 Kadın Erkek Kaynak: ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı, 2012 Tablo 10: Mardin Göç Göstergeleri Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı TR Sıralama (N. Göç H.) Kaynak:2000 Genel Nüfus Sayımı, 2008, 2009 ve 2010 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı,

11 Harita 1: Nüfus Artış Hızına Göre İller ( ) Kaynak:2007, 2008, 2009, 2010 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı Tablo 11: Mardin Ve Diğer İller Arasındaki Göç Mardin'in Aldığı Göç Mardin'in Verdiği Göç Toplam Toplam İstanbul İstanbul Diyarbakır Adana İzmir İzmir Şanlıurfa Mersin Mersin Diyarbakır Şırnak 962 Şanlıurfa Batman 857 Batman Antalya 628 Antalya 832 Hatay 550 Gaziantep 776 Bursa 536 Şırnak 605 Konya 431 Bursa 549 Gaziantep 386 Hatay 524 Manisa 385 Konya 497 Kocaeli 236 Manisa 423 Van 221 Balıkesir 286 Muğla 206 Kocaeli 270 Kahramanmaraş 204 Muğla 210 Siirt 177 Siirt 122 Kaynak: 2009,2010 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı,

12 Harita 2: Net Göç Hızı( ) ( ) Kaynak: 2008,2009 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı Tablo 12: Nüfus Projeksiyonu 2009 Yılı Nüfusu 2013 Yılı Nüfus Tahmini 2018 Yılı Nüfus Tahmini Mardin DİCLE TR Toplam Kent % Kır % Toplam Kent % Kır % Toplam Kent % Kır % Toplam Yılı Nüfus Tahmini Kent % Kır % Kaynak: 2023 Yılı İçin İl Ve Bölge Düzeylerinde Nüfus Projeksiyonu, Mehmet Karakaya, Doç. Dr. Sinan Yılmaz, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Bilimleri Enstitüsü,

13 Tablo 13: İlçelerdeki Ortalama Hanehalkı Büyüklükleri İLÇE ADI ŞEHİR KÖY TOPLAM Derik 6,37 8,18 7,47 Kızıltepe 7,17 8,34 7,56 Mardin Merkez 5,09 7,39 5,79 Mazıdağı 6,24 8,23 7,49 Midyat 6,05 6,49 6,26 Nusaybin 6,88 6,82 6,87 Ömerli 4,93 6,05 5,53 Savur 5,36 6,96 6,53 Dargeçit 6,92 7,52 7,20 Yeşilli 8,67 7,58 8,43 Kaynak: 2009 ADNKS Tablo 14: Yıllar İtibariyle Ortalama Hane Halkı Büyüklükleri Mardin 6,9 7,3 7,4 7,7 6,79 Türkiye 5,3 5,2 5 4,5 3,97 Kaynak: DİE,Il Göstergeleri ,2009 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı Tablo 15: Toplam Yaş Bağımlılık Oranı 1 Mardin DİCLE TR Yaş Bağımlılık Oranı(%) 73,56 76,96 48,42 Kaynak: 2011 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı, 2012 Tablo 16: Doğurganlık Hızı( ) Yıl Mardin DİCLE TR Genel Doğurganlık Hızı* , Toplam Doğurganlık Hızı** , , Kaynak:2008 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı, TÜİK Doğum İstatistikleri *15-44 Yaş Arasındaki Her Kadına Düşen Doğum Sayısını İfade Etmektedir.**Yaşa Özel Doğurganlık Hızları Toplamının (5) İle Çarpımı Sonucu Elde Edilmektedir. 1 Yaş bağımlılık oranı: 0-14 yaş ve 65 yaş ve daha yukarıdaki nüfusun, yaş grubundaki nüfusa oranının yüzde olarak ifadesidir. 13

14 2.2 Eğitim Ve Kültür & Spor Eğitim Tablo 17: Eğitim Sektörü Gelişmişliği Endeks Değeri/Oran Mardin Türkiye Sıralaması Endeks Değeri/Oran DİCLE Bölgesi Türkiye Sıralaması Eğitim Sektörü Gelişmişlik Endeksi Okuryazarlık Oranı Okuryazar Kadın Nüfusun Toplam Kadın Nüfusa Oranı Üniversite Bitirenlerin 22 Ve Üstü Yaş Nüfusa Oranı İlköğretimde Okullaşma Oranı Liseler Okullaşma Oranı Mesleki Ve Teknik Liseler Okullaşma Oranı Kaynak: Sosyoekonomik Gelişmişlik Sıralaması Çalışması, (DPT 2003) Tablo 18: İlköğretim Ve Ortaöğretimde Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı, 2010 Mardin DİCLE TR İlköğretim Toplam Ortaöğretim Genel Ortaöğretim Mesleki Ve Teknik Ortaöğretim Kaynak: TÜİK, 2012 Tablo 19: Okuryazarlık Göstergeleri, 2010 Mardin DİCLE TR Okur-Yazar Oranı(%) 86,75 87,24 93,96 Okur-Yazar Kadın Oranı(%) 79,06 79,36 90,13 Kaynak: 2010 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı,

15 Tablo 20: Okullaşma Oranı (%) 2 Okul Öncesi İlköğretim Ortaöğretim Yaş Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Mardin ,6 19,7 19,6 Brüt 106,4 105,9 106,9 59,7 73,2 45, ,6 28,8 28,4 Net 96,1 96,4 95,8 40,7 48,9 32,1 TR ,9 27,3 26,5 Brüt 106,5 107,1 105,9 84,2 89,1 79, ,6 39,2 37,9 Net 98,2 98,5 97,8 65,0 67,6 62,2 Genel Ortaöğretim Mesleki Ve Teknik Ortaöğretim Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Mardin Brüt 45,2 57,4 32,5 14,5 15,8 13,2 Net 29,7 37,1 22,0 11,0 11,8 10,1 TR Brüt 48,1 49,1 47,0 36,1 40,1 32,0 Net 35,7 34,9 36,4 29,3 32,6 25,8 Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı, Örgün Eğitim İstatistikleri, 2009 Şekil 2: (15 +) Nüfusun Eğitim Seviyeleri İtibariyle Dağılımı, % % % % % % Mardin Türkiye GAP Doktora mezunu Yüksek lisans mezunu Yüksekokul veya fakülte mezunu Lise veya dengi mezunu Ortaokul veya dengi mezunu İlköğretim mezunu İlkokul mezunu Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler, 2012 Tablo 21: Öğretim Yılı Öğrenci Ve Öğretim Elemanı Sayısı Öğretim Elemanı Sayısı Öğrenci Sayısı Prof. Doç. Y.Doç. Öğr. Grv. Arş. Grv. Diğer Toplam Mardin Artuklu Üniversitesi* DİCLE Bölgesi Kaynak: T.C. Yüksek Öğretim Kurulu, Öğrenci Seçme Ve Yerleştirme Merkezi, Eğitim Öğretim Yılında 268 akademik personel 2011 Mardin Valiliği İl Brifingi 2 Brüt okullaşma oranı, herhangi bir eğitim seviyesindeki toplam okula gidenlerin, teorik nüfus içindeki toplam nüfusa bölünmesi ile elde edilmektedir. 15

16 2.2.2 Kültür&Spor Tablo 22: Kültür Göstergeleri, 2010 Mardin DİCLE Bölgesi GAP Bölgesi DİCLE/GAP(%) TR Kütüphane Sayısı , Sinema Salonu Sayısı , Tiyatro Salon Sayısı Müze Sayısı Müze Ziyaretçi Sayısı* Kaynak: TÜİK, Bölgesel Göstergeler 2012 *Kültür Ve Turizm Bakanlığı Müze Ve Ören yerleri 2011 Yılı İstatistikleri Tablo 23: Basın Yayın Göstergeleri Yerel Gazete Yerel Dergi Yerel Radyo Yerel Televizyon Ulusal Gazete Ulusal Radyo Ulusal TV Ulusal Haber Ajansları Mardin Kaynak: DİKA, 2010 Tablo 24: Spor Göstergeleri Mardin DİCLE Mardin/DİCLE Spor Kulübü ,7 Spor Tesisi Sayısı ,3 Lisanslı Sporcu Sayısı ,6 Kaynak: Mardin, Batman, Şırnak Ve Siirt Gençlik Ve Spor İl Müdürlükleri Ve Valilik İl Brifingleri,

17 2.3 Sağlık Tablo 25: Sağlık Sektörü Gelişmişliği Mardin DİCLE Türkiye Değer/Oran Sıralaması Değer/Oran Türkiye Sıralaması Sağlık Sektörü Gelişmişlik Endeksi Bebek Ölüm Oranı ( ) On Bin Kişiye Düşen Hekim Sayısı On Bin Kişiye Düşen Diş Hekimi Sayısı On Bin Kişiye Düşen Eczane Sayısı On Bin Kişiye Düşen Hastane Yatağı Sayısı Kaynak: Sosyoekonomik Gelişmişlik Sıralaması Çalışması,(DPT, 2003) Tablo 26:Sağlık Personeli Sayısı, 2010 Sağlık Bölge Adı Memuru Eczacı Hemşire Ebe Mardin DİCLE TR Kaynak: TÜİK, 2012 Tablo 27: Hastanelerin Dağılımı Ve Yatak Sayısı, 2010 Kamu Özel Toplam Hastane Sayısı Hastane Yatak Sayısı Kaynak: TÜİK,

18 Dicle Türkiye Tablo 28: Yüz Bin Kişi Başına Düşen Sağlık Personeli Sayısı Mardin DİCLE Türkiye Yüz Bin Kişi Başına Düşen Hastane Yatak Sayısı* Yüz Bin Kişi Başına Düşen Uzman Hekim Sayısı** Yüz Bin Kişi Başına Düşen Pratisyen Hekim** Yüz Bin Kişi Başına Düşen Diş Hekimi** Yüz Bin Kişi Başına Düşen Sağlık Memuru** Yüz Bin Kişi Başına Düşen Hemşire** Yüz Bin Kişi Başına Düşen Ebe** Yüz Bin Kişi Başına Düşen Eczacı** Kaynak: TÜİK ADNKS Nüfus Sayımı, (Veriler 2010,*2007,**2006 yıllarına aittir). 3. EKONOMİK DURUM 3.1 Genel Ekonomik Durum Tablo 29: Cari Fiyatlarla Bölgesel Gayrisafi Katma Değer Tarım (Bin TL) Pay (%) Sanayi (Bin TL) Pay (%) Hizmetler (Bin TL) Pay (%) Gayrisafi Katma değer (Bin TL) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0 Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler, 2012 Pay (%) 18

19 Tablo 30: GSYİH Göstergeleri Mardin DİCLE TR DİCLE/TR (%) Cari Fiyatlarla Kişi Başına Düşen GSYİH($) ,5 Satın Alma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına GSYH($) ,5 Kişi Başına GSYH Türkiye Sıralaması 68 24/ Kaynak: Bölgesel İstatistikler TÜİK 2001 Tablo 31: Kamu Yatırımları (Bin TL) Mardin DİCLE Türkiye Mardin/DİCLE (%) Mardin/TR(%) ,14 0, ,38 1, ,62 0, ,6 1,5 Kaynak: DPT, 2012 Tablo 32: Mardin de Kurulan Ve Kapanan Şirket Ve Kooperatifler Mardin Kurulan Şirket Ve Kooperatif Toplam Sayısı Kapanan Şirket Ve Kooperatif Toplam Sayısı 8 8 Kurulan Ticaret, Üniversite, İş Yeri Sayıları Kapanan Ticaret, Üniversite, İşyeri Sayıları Kaynak: TÜİK,

20 Tablo 33: Yılları Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgesi Adedi Yatırım Teşvik Belgesi Adedi İller (Ocak ve Şubat) MARDİN TRC GAP TR Mardin/TRC3 (%) 18,8 35,0 28,6 15,2 22,7 Mardin/GAP (%) 5,3 25,0 16,0 7,1 7,4 Mardin/TR (%) 0,4 2,0 2,1 0,9 0,9 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, Yatırım Teşvik İstatistikleri, 2012 Tablo 34: Yılları Arasında İşletmelere Verilen Yatırım Teşvik Belgesi Sabit Yatırım Tutarları Sabit Yatırım (TL) 2012 (Ocak ve İller Şubat) MARDİN TRC GAP TR Mardin/TRC3 (%) 3,8 38,4 26,6 4,7 37,0 Mardin/GAP (%) 1,4 4,7 11,3 5,2 10,4 Mardin/TR (%) 0,1 0,3 0,8 0,4 0,6 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, Yatırım Teşvik İstatistikleri, 2012 Tablo 35: Yılları Arasında Verilen Teşvik Belgeleri ile Sağlanan İstihdam İstihdam (Kişi) İller (Ocak ve Şubat) MARDİN TRC GAP TR Mardin/TRC3 (%) 10,5 46,3 28,1 11,4 20,8 Mardin/GAP (%) 1,7 24,8 10,0 5,6 12,8 Mardin/TR (%) 0,1 3,6 0,9 0,6 1,3 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, Yatırım Teşvik İstatistikleri,

21 Tablo 36: İş Kayıtlarına Göre Girişim Sayıları, 2010 Mardin DİCLE İlleri Türkiye Mardin/DİCLE (%) Mardin/TR (%) Toplam ,5 0,6 Madencilik Ve Taşocakçılığı ,2 0,3 İmalat ,1 0,3 Elektrik, Gaz, Buhar Ve Sıcak Su Üretimi Ve Dağıtımı ,0 0,1 Su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri ,4 0,7 İnşaat ,6 0,4 Toptan Ve Perakende Ticaret; Motorlu Taşıt, Motosiklet, Kişisel Ve Ev Eşyalarının Onarımı ,9 0,6 Ulaştırma ve Depolama ,6 1,4 Konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri ,9 0,3 Bilgi ve iletişim ,1 0,3 Finans ve sigorta faaliyetleri ,8 0,3 Gayrimenkul Faaliyetleri ,6 0,1 Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler ,9 0,3 İdari ve destek hizmet faaliyetleri ,5 0,3 Eğitim ,5 0,5 İnsan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri ,6 0,4 Kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor ,1 0,9 Diğer Hizmet Faaliyetleri ,4 0,3 Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler, * TÜİK Gizlilik Yönetmeliği Gereğince Belirlenen Gizlilik İlkeleri Uyarınca Bireysel Verinin Toplulaştırılması İle Oluşturulan Veri Tablosunun Her Hangi Bir Hücresindeki İstatistikî Birim Sayısının Üçten Az Olması Veya Birim Sayısı Üç Ve Daha Fazla Olduğu Halde Bir Veya İki Birimin Hâkim Durumunda Olması Halinde İlgili Hücredeki Veri Gizli Kabul Edilir. 21

22 3.2 İstihdam Şekil 3: İşgücü Göstergeleri, 2011 İŞSİZLİK ORANI İSTİHDAM ORANI TRC3; 12,7 TRC; 11,7 AB***; 64,1 Mardin*; 9,1 TR; 9,8 AB**; 9,7 Mardin*; 33,2 TRC3; 29,6 TRC; 32,1 TR; 45 Kaynak:*2010 TÜİK Bölgesel Göstergeler; **2011 EUROSTAT, ***2010 EUROSTAT, 2012 Şekil 4: İstihdamda Sektör Payları Metal Eşya ve Makine Teçhizatı Sanayii 9% Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi 27% Orman ve Kağıt Ürünleri Sanayii 1% Gıda,İçki, Tütün Sanayi 33% Tekstil,Giyim,Deri Sanayii 15% Kimya,Petrol,Kauçuk,Plastik Sanayii 15% GAP Sanayi Envanteri,

23 3.3 Tarım Ve Hayvancılık Tablo 37: Tarım Alanları Sınıflaması (2009, Hektar) Mardin DİCLE TR Mardin/DİCLE (%) Mardin/TR (%) Toplam Tarım Alanı Ekili Tarla Alanı ,5 1, ,9 1,8 Nadas Alanı ,5 0,2 Sebze Bahçeleri Alanı ,8 1,1 Meyve Alanı ,8 0,1 Kaynak: TÜİK, 2012 Tablo 38: Arazi Dağılımı(Ha), 2010 Arazi Sınıfı Mardin DİCLE Tarım Alanı Orman Ve Fundalık Alan Çayır Ve Mera Alanı Tarım Dışı Ve Diğer Arazi Toplam Kaynak: Tarım İl Müdürlükleri 23

24 Tablo 39: Tarla Bitkileri Ekili Alanları(dekar), Üretim Miktarları (ton), 2010 Toplam Ekilen Tarla Alanı Toplam Üretim Tarla Bitkileri Mardin DİCLE TR Pay (%) DİCLE/TR Baklagiller ,71 Endüstriyel Bitkiler ,51 Tahıllar ,87 Yağlı Tohumlar ,99 Yem Bitkileri ,62 Yumru Bitkiler ,05 Toplam ,62 Baklagiller ,81 Endüstriyel Bitkiler ,74 Tahıllar ,91 Yağlı Tohumlar ,27 Yem Bitkileri ,73 Yumru Bitkiler ,02 Toplam ,29 Kaynak: TÜİK,

25 Tablo 40: Mardin Tarla Bitkileri Üretimi, 2010 Toplam Üretim (Ton) Mardin TR Mardin/TR (%) Baklagiller , Bakla (Yemeklik) ,90 Burçak (Dane) ,45 Fasulye (Kuru) ,05 Fig (Dane) ,38 Mercimek (Kırmızı) ,02 Mürdümük (Dane) ,44 Nohut ,14 Endüstriyel Bitkiler ,53 Pamuk (Kütlü) ,81 Pamuk (Lif) ,80 Tahıllar ,90 Arpa (Diğer) ,20 Buğday (Diğer) ,22 Buğday (Durum) ,62 Çeltik ,04 Mısır (Dane) ,11 Yağlı Tohumlar ,63 Pamuk Tohumu (Çiğit) ,81 Yem Bitkileri ,04 Burçak (Yeşil Ot) ,86 Fiğ (Yeşil Ot) ,01 Yumru Bitkiler ,00 Kuru Soğan ,01 Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler, 2012 Tablo 41: TR,DİCLE Ve Mardin Sebze Bitkilerinin Toplam Üretim Miktarları (2009,Ton) Toplam Üretim Mardin DİCLE TR DİCLE/TR (%) Baklagil Sebzeler ,12 Meyvesi Yenen Sebzeler ,06 Soğansı-Yumru-Kök Sebzeler ,38 Yaprağı Yenen Sebzeler ,14 Diğer Sebzeler ,00 Sebze Bitkileri ,93 Kaynak: TÜİK 25

26 Tablo 42: TR,DİCLE ve Mardin Meyve Bitkilerinin Toplam Üretim Miktarları(2009,Ton) Toplam Üretim Mardin DİCLE TR DİCLE/TR (%) İçecek Bitkileri ,00 Sert Kabuklular ,76 Taş Çekirdekliler ,12 Turunçgiller ,00 Üzüm Ve Üzümsüler ,76 Yumuşak Çekirdekliler ,11 Zeytin ,25 Meyve Bitkileri ,98 Kaynak: TÜİK Tablo 43: Hayvan Sayısı, 2010 Mardin Dicle Türkiye Mardin/Dicle (%) Mardin/TR (%) Büyükbaş Hayvan Sayısı ,77 0,61 Küçükbaş Hayvan Sayısı ,57 3,04 Kümes Hayvanı ,41 0,13 Sayısı Kaynak: TÜİK, 2012 Tablo 44: Hayvansal Üretim Süt Üretimi Bal Üretimi Kırmızı Et Üretimi Mardin DİCLE TR DİCLE/TR (%) 1,5 1,4 1,8 1,4 1,3 1,4 0,2 0,1 Mardin/DİCLE (%) 37,2 42,2 44,9 28,5 34,5 32,3 3,1 1,6 Kaynak: TÜİK,

27 3.4 Sanayi Tablo 45: Mardin İli Sanayi Envanteri, 2009 Sanayi Envanteri Kimya, Gıda, Tekstil, Petrol, İçki, Giyim, MARDİN Kauçuk, Tütün Deri Plastik Sanayi Sanayii Sanayii Taş Ve Toprağa Dayalı Sanayi Metal Eşya Ve Makine Teçhizatı Sanayii Orman Ve Kâğıt Ürünleri Sanayii Toplam Üretimde Olan İşletme Sayısı Kurulu Kapasite (Ton/Yıl) Fiili Kapasite (Ton/Yıl) Kapasite Kullanım Oranı (%) İstihdam GAP Sanayi Envanteri, 2009 Şekil 5: Üretimde Olan İşletme Sayısı Taş ve Metal Eşya ve Toprağa Makine Dayalı Sanayi Teçhizatı 5% Sanayii 3% Tekstil,Giyim,Deri Sanayii 15% Gıda,İçki, Tütün Sanayi 53% Orman ve Kağıt Ürünleri Sanayii 3% Kimya,Petrol,Kauçuk,Plastik Sanayii 21% Kaynak: GAP Sanayi Envanteri,

28 Tablo 46: Sanayi Siciline Kayıtlı Özel Sektör Firmaları MARDİN Artış Oranı (%) 7 Kaynak: Mardin Sanayi Ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2009 Tablo 47: Mardin OSB Hakkında Genel Bilgiler MARDİN Başlama-Bitiş Tarihi Büyüklüğü (Ha) 300 Toplam Sanayi Parsel Sayısı 142 Tahsis Edilen Sanayi Parsel Sayısı 118 Tahsis Edilecek Sanayi Parsel Sayısı 14 Üretimde Firma Sayısı 71 İnşaa Halindeki Firma Sayısı 10 Kapalı/Faaliyete Ara Vermiş Firma Sayısı 11 Kaynak: OSBÜK OSB Bilgi Sitesi, Organize Sanayi Bölge Müdürlükleri, 2010 Tablo 48: KSS Genel Bilgiler MARDİN Merkez Kızıltepe Nusaybin Kuruluş İşyeri Kapasitesi Faal İşyeri Sayısı Kaynak: Mardin Sanayi Ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2009 Tablo 49: Sektörlere Göre Açılan İşletmelerin Sayı Ve Sermayeleri MARDİN İmalat/Sayı İmalat/Sermaye (Bin TL) Maden Taşoc./Sayı 3 2 Maden Taşoc./Sermaye (Bin TL) Toplam/Sayı Toplam/Sermaye (Bin TL) Kaynak: TÜİK,

29 Tablo 48: Biten Ve Devam Eden KSS Adet Ve İşyeri Kapasiteleri Biten Devam Eden Adet İşyeri Kapasitesi Adet İşyeri Kapasitesi Mardin Kızıltepe Nusaybin GAP KÖY'ler TR Kaynak: Sanayi Ve Ticaret Bakanlığı, Sanayi Ve Ticaret İl Müdürlükleri Verileri, 2010 Yatırım Programı 3.5 Ticaret Tablo 50: Kişi Başına İhracat Ve İthalat (ABD Doları), 2010 BÖLGE ADI Kişi Başına İhracat Kişi Başına İthalat Mardin DİCLE Türkiye Kaynak: TÜİK, 2012 Tablo 51: Yılları Arasında İhracat Ve İthalat Değerleri YIL Mardin İhracat Değeri (Bin Dolar) TR İhracat Değeri (Bin Dolar) Mardin/TR (%) Mardin İthalat Değeri (Bin Dolar) TR İthalat Değeri (Bin Dolar) Mardin/TR (%) , , , , , , , , , ,06 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı,

30 Şekil 6: Mardin de Faaliyet Gösteren İthalatçı Ve İhracatçı Firmaların Yıllara Göre Dağılımı İHRACATÇI FİRMA SAYISI İTHALATÇI FİRMA SAYISI Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı, 2012 Tablo 52: Sektörel Bazda İhracat Değerleri, 2010 Sektörler Mardin ($) Türkiye ($) Mardin/Tr (%) Tarım ,9 Sanayi ,2 Madencilik ,4 Toplam ,3 Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi, 2011 Şekil 7: Mardin de Yıllarında Sektörel Bazda İhracat Değerleri ($) TARIM SANAYİ MADENCİLİK TOPLAM Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi, Güneydoğu Anadolu İhracatçılar Birliği 30

31 3.6 Turizm Tablo 53: 2009 Yılına Ait Tesis Sayıları, Oda Ve Yatak Sayısı 3, 2010 Tesis Sayısı TURİZM YATIRIMI BELGELİ Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı TURİZM İŞLETMESİ BELGELİ Oda Sayısı Yatak Sayısı BELEDİYE BELGELİ* Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı MARDİN DİCLE GAP TR Kaynak: Kültür Ve Turizm Bakanlığı ve TÜİK Bölgesel Göstergeler, 2012 *2009 yılına ait verilerdir. Tablo 54: Sınıflarına Göre Konaklama Tesisleri, 2011 Sınıfı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı 5 Yıldızlı Yıldızlı Yıldızlı Yıldızlı Butik Otel Motel Belediye belgeli ve Pansiyon Toplam Kaynak: Mardin Valiliği 2011 İl Brifingi, Turizm Yatırım Belgeli Tesisler: Hazine Müsteşarlığı ndan yatırım teşvik belgesi alabilmek için Turizm Bakanlığından Turizm Yatırım Belgesi alan tesislerdir. Faaliyete geçmemişlerdir. Turizm İşletmesi Belgeli Tesisler: Kültür ve Turizm Bakanlığı ndan Turizm İşletme Belgesi almış olan konaklama tesisleri. Belediye Belgeli Tesisler: Belediyelerce belgelendirilen Belediye Belgeli konaklama tesisleri. Detaylı Bilgi için: Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 31

32 Tablo 55: Turizm İşletme Ve Belediye Belgeli Tesislere Geliş, Geceleme, Ortalama Kalış Süresi Ve Doluluk Oranları, 2010 TESİSE GELİŞ SAYISI GECELEME ORTALAMA KALIŞ SÜRESİ DOLULUK ORANI(%) MARDİN YABANCI YERLİ TOPLAM YABANCI YERLİ TOPLAM YABANCI YERLİ TOPLAM YABANCI YERLİ TOPLAM Merkez Kızıltepe Midyat Nusaybin Mardin Toplam TR Turizm İşletme Belgeli Belediye Belgeli Turizm İşletme Belgeli Belediye Belgeli Turizm İşletme Belgeli Belediye Belgeli Turizm İşletme Belgeli Belediye Belgeli Turizm İşletme Belgeli Belediye Belgeli Turizm İşletme Belgeli Belediye Belgeli ,8 1,5 1,5 5,14 39,86 45, ,3 1,6 1,5 5,21 10,95 16, ,1 1,4 1,4 1,13 27,81 28, ,7 1,0 1,0 0,07 38,08 38, ,6 1,4 1,4 3,03 37,35 40, ,3 1,6 1,5 5,12 10,95 16, ,2 1,3 1,3 1,33 11,49 12, ,0 2,0-20,50 20, ,7 1,5 1,5 3,87 34,17 38, ,3 1,4 1,4 2,51 18,46 20, ,3 1,9 3,3 37,23 11,94 49, ,3 1,6 2,2 16,56 16,18 32,74 Kaynak: Kültür Ve Turizm Bakanlığı ve TÜİK Bölgesel Göstergeler,

33 4. ÇEVRE VE ALTYAPI 4.1 Genel Göstergeler Tablo 56: Mardin Ve İlçelerin Alanları, 2002 Bölge Adı Alan (Km²) Bölge/TR (%) Merkez 969,06 0,12 Dargeçit 538,94 0,07 Derik 1323,30 0,17 Kızıltepe 1416,37 0,18 Mazıdağı 854,57 0,11 Midyat 1054,25 0,13 Nusaybin 1169,15 0,15 Ömerli 400,48 0,05 Savur 1031,82 0,13 Yeşilli 48,10 0,01 Mardin (Toplam) 8806,04 1,12 DİCLE 26090,11 3,33 Türkiye ,38 100,00 Kaynak: TÜİK, Bölgesel Göstergeler, 2012 Tablo 57: Yüz Ölçüm Ve Rakım Değerleri, 2002 Alan (Km²) Yüzde (%) İller Arası Büyüklük Sıralaması (1-81) Rakım (M) (%) Mardin 8806,04 1, DİCLE 26090,11 3, TR , Kaynak: TÜİK, Bölgesel Göstergeler,

34 Tablo 58: İçme Ve Kullanma Suyu Şebekesi Ve Arıtma Tesisleri, 2010 İçme Ve Kullanma Suyu Şebekesi İle Hizmet Verilen Belediye Nüfusunun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı (%) Belediyelerde Kişi Başı Temin Edilen Günlük Su Miktarı (Litre/Kişi-Gün) Belediyeler Tarafından Temin Edilen İçme Ve Kullanma Suyu Miktarı (1000 M3/Yıl) İçme Ve Kullanma Suyu Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Belediye Nüfusunun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı (%) Mardin Dicle İlleri Türkiye Belediyeler Tarafından Arıtılan İçme Ve Kullanma Suyu Miktarı (1000 M3/Yıl) Belediyelerde İçme Ve Kullanma Suyu Şebekesi İçin Çekilen Yüzey Suyu Miktarı (1000 M3/Yıl) Belediyelerde İçme Ve Kullanma Suyu Şebekesi İçin Çekilen Yeraltı Suyu Miktarı (1000 M3/Yıl) Su Temini İçin Belediyelerin Toplam Yatırım Harcamaları (YTL) Mardin DİCLE İlleri Türkiye Kaynak: TÜİK,

35 Tablo 59: Belediye Atıksu İstatistikleri, 2010 Kanalizasyon Şebekesi İle Hizmet Verilen Belediye Nüfusunun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı (%) Belediyelerde Kişi Başı Günlük Atıksu Miktarı (Litre/Kişi-Gün) Belediyelerde Kanalizasyon Şebekesinden Deşarj Edilen Atıksu Miktarı (1000 Metreküp/Yıl) Belediyeler Tarafından Arıtılan Atıksu Miktarı (1000 Metreküp/Yıl ) Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Belediye Nüfusunun Belediye Nüfusu İçindeki Payı (%) Belediyelerdek i Toplam Atıksu Arıtma Tesisi Sayısı Mardin Dicle İlleri Türkiye Belediyelerde ki Fiziksel Atıksu Arıtma Tesisi Sayısı Belediyelerdeki Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Sayısı Belediyelerdeki Gelişmiş Atıksu Arıtma Tesisi Sayısı Doğal Arıtma Sistemi Sayısı Atıksuların Toplanması Ve Arıtımı İçin Belediyeleri n Toplam Yatırım Harcamaları (YTL) Mardin Dicle İlleri Türkiye Kaynak: TÜİK,

36 Tablo 60: Belediye Atık İstatistikleri, 2010 Kişi Başı Ortalama Belediye Atık Miktarı (Kg/Kişi-Gün) Atık Hizmeti Verilen Belediye Nüfusunun Toplam Nüfusa Oranı (%) Atık Hizmeti Verilen Belediye Nüfusunun Belediye Nüfusuna Oranı (%) Belediye Tarafından Ya Da Belediye Adına Toplanan Atık Miktarı (1000 Ton) Yakma Tesislerinde Yakılan Belediye Atık Miktarı (1000 Ton) Mardin 0, Dicle İlleri 0, Türkiye 1, Çöp Depolama Sahalarında Bertaraf Edilen Belediye Atık Miktarı (1000 Ton) Diğer Bertaraf (Çöp Depolama Sahası Ve Yakma Tesisi Hariç) (1000 Ton) Yakma Tesisi Sayısı Yakma Tesis Kapasitesi Mardin Dicle İlleri Türkiye Kaynak: TÜİK, 2012 Tablo 61: Kullanım Yerlerine Göre Elektrik Tüketimi, 2009 Mardin DİCLE TR Mardin/DİCLE (%) Mardin/TR (%) Toplam Tüketim (Mwh) ,24 0,48 Resmi Daire (Mwh) ,90 0,63 Sanayi İşletmesi (Mwh) ,70 0,33 Ticarethane (Mwh) ,32 0,20 Mesken (Mwh) ,42 0,33 Tarımsal Sulama (Mwh) ,67 4,40 Şantiye (Mwh) Sokak Aydınlatma (Mwh) ,52 1,04 Diğer (Mwh) ,66 1,20 Kişi Başına Toplam Elektrik Tüketimi (Kwh) ,08 46,99 Kişi Başına Sanayi Elektrik Tüketimi (Kwh) ,30 32,23 Kişi Başına Mesken Elektrik Tüketimi (Kwh) ,13 3,15 Kaynak: TÜİK,

37 4.2 Ulaştırma Tablo 62: Mardin Erişebilirlik Endeksleri Endeksi'nde Endeksi'nde Erişilebilirlik Alt Endeksi Erişilebilirlik Alt Endeksi İL Bazında Sıra Ve Puan Bazında Sıra Ve Puanı Endeksi'nde Erişilebilirlik Alt Endeksi Bazında Sıra Ve Puan Sıralama Puan Sıralama Puan Sıralama Puan Mardin 54 26, , ,75 Kaynak: URAK, 2010 Tablo 63: Ağ Durumu (Km) Otoyol Devlet Yolu Bölünmüş Yol (Devlet Yolu) İl Yolu Bölünmüş Yol (İl Yolu) Toplam Bölünmüş Yol/Toplam (%) Mardin Dicle Türkiye Kaynak: KGM, 2012 Tablo 64: Yol Ağımızın Satıh Cinsleri (Km) Asfalt Betonu Sathi Kaplama (Asfalt) Stabilize Toprak Diğer MARDİN Kaynak: KGM,

38 Tablo 65: Motorlu Kara Taşıtları Sayısı, 2010 Mardin Dicle TR Mardin/Dicle (%) Mardin/TR (%) Otomobil ,59 0,22 Minibüs ,57 0,78 Otobüs ,62 0,20 Kamyonet ,56 0,39 Kamyon ,17 1,40 Motosiklet ,69 0,20 Yol Ve İş Makineleri Özel Amaçlı Taşıtlar ,61 0,55 Traktör ,25 0,50 Bin Kişi Başına Otomobil Sayısı ,79 21,57 Kaynak: TÜİK,