Mekanik Tesisatlarda Isıl Genleşmeler ve Uygulamalar

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Mekanik Tesisatlarda Isıl Genleşmeler ve Uygulamalar"

Zeki Tosun
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Mekanik Tesisatlarda Isıl Genleşmeler ve Uygulamalar E.Tümay KÖSE Makine Y. Mühendisi

2 1. Projelerde Isıl Genleşme 2. Isıl Genleşmeler 3. Sistem Elemanları a. Boru Askı ve Destekler b. Kompansatörler c. Doğal Kompanzasyon d. Yüzer Sistem

3 1. Projelerde Isıl Genleşme Şartnamelerimizden ve Keşiflerden örnekler, 10. GENLEŞMEYE KARŞI ÖNLEMLER : Yüklenici, projede gösterilmiş olsun veya olmasın, boru ve kanal şebekesinin gerekli noktalarına genleşme kompanzatörleri, genleşme parçaları monte etmek yoluyla, genleşmeye karşı bütün önlemleri alacaktır. Bunların yerleri ve tipleri hesap neticelerine göre tespit edilecektir. Tüm ısıtma tesisatı ve fan-coil tesisatı boru devreleri prefabrik kayar mesnetler kullanılarak taşıttırılacak ve gerekli yerlerinde genleşme alıcı tedbirler öngörülecektir. Bina dilatasyon geçişlerinde, tüm boru devrelerinde flexible borular (paslanmaz çelik tellerden örgülü tip -. veya muadili) kullanılacaktır

4 1. Projelerde Isıl Genleşme DMB DMB01 ISITMA VE SOĞUTMA TESİSATI ISITMA VE SOĞUTMA TESİSATI MÜŞTEREK TESİSATI DMB01A Dikişli Siyah Borular DMB01A02 DN20 çaplı dikişli siyah boru m DMB01A03 DN25 çaplı dikişli siyah boru m DMB01A04 DN32 çaplı dikişli siyah boru m DMB01A05 DN40 çaplı dikişli siyah boru m DMB01A06 DN50 çaplı dikişli siyah boru m DMB01A07 DN65 çaplı dikişli siyah boru m DMB01A08 DN80 çaplı dikişli siyah boru m DMB01A09 DN100 çaplı dikişli siyah boru m DMB01A10 DN125 çaplı dikişli siyah boru m DMB01A11 DN150 çaplı dikişli siyah boru m 544 DMB01A12 DN200 çaplı dikişli siyah boru m DMB01A13 DN250 çaplı dikişli siyah boru m 473 DMB01A14 DN300 çaplı dikişli siyah boru m 350 Bina içine kaynaklı döşenmiş boru montaj malzemesi bedeli; DMB01A15 montajlı boru tutarının m %

5 1. Projelerde Isıl Genleşme Uygulamada, boru hatlarının ısıl genleşmelerinin alınmasında, kompansatör, omega gibi elemanlar kullanılmaktadır. Hatta, bazen hattın kendisi ısıl genleşmeleri kompanze edecek yeterli esnekliğe sahip olmasına karşın, bu elemanlar gereksiz olarak kullanılmaktadır. Bu durum, hem yatırım hem de işletme maliyetinin artmasına yol açmaktadır

6 1. Projelerde Isıl Genleşme Uygulamada, boru hatlarının ısıl genleşmelerinin alınmasında, kompansatör, omega gibi elemanlar kullanılmaktadır. Hatta, bazen hattın kendisi ısıl genleşmeleri kompanze edecek yeterli esnekliğe sahip olmasına karşın, bu elemanlar gereksiz olarak kullanılmaktadır. Bu durum, hem yatırım hem de işletme maliyetinin artmasına yol açmaktadır

7 2. Isıl Genleşme Boru hatları çok geniş bir alanda ve çok değişik basınç ve sıcaklıklardaki gaz ve sıvı akışkanların taşınmasında kullanılır. Bilindiği gibi mühendislik bir bakıma, estetiğin göz önüne alınmasıyla, ekonomik açıdan optimum çözümler bulma sanatıdır. Bu çerçevede, mühendisler, boru hatlarıyla uğraşırken, üç önemli soruna çözüm bulmaya çalışır. Bunlar; optimum boru çapının belirlenmesi, optimum yalıtım kalınlığının belirlenmesi ve gerilmelerin en ekonomik biçimde alınmasıdır

8 2. Isıl Genleşme Fiziğin temel kurallarından biride maddelerin sıcaklık değişimleri sonucu genleşmesi ve büzüşmesidir. Bu genleşme ve büzüşmeler maddenin cinsine, iç yapısına ve sıcaklık farkına bağlıdır. Büyük sıcaklık farklarının söz konusu olduğu uygulamalarda sistemi tehlikeye sokacak boyutlara ulaşabilirler. Bu yüzden daha planlama aşamasında hesaplanmaları ve önlemlerinin alınması gereklidir

9 2. Isıl Genleşme ΔL = L x ΔT x α ΔL L ΔT α = Borudaki uzama miktarı (mm) = Boru uzunluğu (m) = Montaj sıcaklığı ile borunun çalışma sıcaklığı arasındaki fark ( C) = Lineer Uzama Katsayısı (mm/m C)

10 2. Isıl Genleşme Boyca uzama katsayısı α Malzeme α (10-6 /K 20 C'de) Cıva 60 Kurşun 29 Aluminyum 22 Pirinç 19 Paslanmaz çelik 17.3 Bakır 17 Altın 14 Nikel 13 Beton 12 Demir 12 Karbon çeliği 10.8 Platin 9 Cam 8.5 Galyum arsenit 5.8 İndiyum fosfit 4.6 Tungsten 4.5 Silisyum 3 Elmas 1 Kuvars

11 2. Isıl Genleşme

12 2. Isıl Genleşme

13 3. Sistem Elemanları a. Boru Askı ve Destek Sistemleri Sabit Nokta Kayar Mesnet Kompansatör İzolasyonsuz İzolasyonlu

14 3. Sistem Elemanları a. Boru Askı ve Destek Sistemleri

15 3. Sistem Elemanları a. Boru Askı ve Destek Sistemleri Sabit Noktaya Gelen Yükler

17 İzolasyon Takozu PU Poliüretan PF Fenolik Köpük CS Kalsiyum Silikat Takozda bilinmesi gereken en önemli özellikler Sıcaklık Dayanımı Isıl İletkenlik Katsayısı Su Buharı Difüzyon Direnç Katsayısı / Su Buharı Geçirgenliği İzolasyon Kalınlığı

20 3. Sistem Elemanları Bilgisayar Destekli Sistem Analizleri Basınç Değerlerinin ve Sıcaklıkların çok yüksek olduğu hatlarda stres analizleri uygulanır

21 3. Sistem Elemanları Bilgisayar Destekli Sistem Analizleri Basınç Değerlerinin ve Sıcaklıkların çok yüksek olduğu hatlarda stres analizleri uygulanır

22 3. Sistem Elemanları

23 3. Sistem Elemanları

24 3. Sistem Elemanları b. Kompansatörler

25 3. Sistem Elemanları b. Kompansatörler

26 3. Sistem Elemanları b. Kompansatörler Kompansatörlerin kullanım alanları çok geniştir. Bu nedenle hemen hemen her tür endüstride uygulamaları yapılır. Bugünün teknolojisinde, özellikle geniş nominal çaplı boru sistemlerinde çeşitli şekilleri ve özel tasarımları ile her türlü gereksinimlere cevap verebilecek olan kompansatörler tek yeterli esnek elemandırlar. Mevcut kompansatör tiplerinin her biri, ilgili kullanım alanına göre, kendi yararına sahiptir. Üretici, her çapta, her basınç ve sıcaklık için gerekli bütün kompansatörleri üretmektedir [1,7,10]. Söz konusu hareketler şu şekilde kısaca özetlenebilir: Eksenel Hareketler Yanal Hareketler Açısal Hareketler Bununla bağlı bileşik hareketler Sistem dinamiğinin oluşturduğu titreşimler Doğru seçimi yapılmış ve uzmanı tarafından monte edilmiş olmak koşuluyla kompansatörler aşağıdaki özellikleri taşıyan bağlantılardır. Basınca ve vakuma dayanıklı, Sıcaklığa dirençli, Pas tutmaz, Bakım gerektirmeyen, Uzun süre hizmet veren, Hizmette güvenilir, Ekonomik

27 3. Sistem Elemanları c. Doğal Kompansatörler

28 R < L / U ise sistem yeterli esnekliğe sahiptir

29 Değişik Boru Parçalarının Genleşmeleri

30 3. Sistem Elemanları d. Yüzer Sistem

31 3. Sistem Elemanları d. Yüzer Sistem

32 3. Sistem Elemanları d. Yüzer Sistem

33 Kaynaklar 1. BORU HATLARINDA ISIL GENLEŞME ve ANALİZ YÖNTEMLERİ, Ulusal Tesisat Mühendisliği Sergisi, Cihan ÇANAKÇI, Arif HEPBAŞLI 2. Karasus, Kompansatörler Teknik Bilgi Kataloğu 3. LINK Askı ve Support Çözümleri Sunumu ve Kataloğu İlginize Teşekkür ederiz

Benzer belgeler

UALITY MANAGEMENT SYSTEM

QUALITY MANAGEMENT SYSTEM Arsen KOMPANSATÖRLER EKSENEL KOMPANSATÖRLER DIŞTAN BASINÇLI KOMPANSATÖRLER KARDAN MAFSALLI KOMPANSATÖRLER DİLATASYON KOMPANSATÖRLERİ LASTİK KOMPANSATÖRLER ISO 9001:2008 REGISTERED