B R F LM KAHRAMANI OLARAK PETRA

Transkript

1 B R F LM KAHRAMANI OLARAK PETRA Petra Woschniak; 19 unda anavatanı Almanya yı bırakıp İstanbul a yerleşen, saç keserek hayatını kazanan, Çukurcuma da renkli, bol dost, sohbet ve eğlence ile dolu bir yaşam süren özel bir kadın. İsmail Necmi nin,!f Uluslararası Filmler Festivali, Uluslararası Yarışma da gösterilen Should I Really Do It?/Bunu Gerçekten Yapmalı Mıyım? adlı ilk uzun metraj filminin iiham kaynağı Petra, hayatın aslında kurgudan daha ilginç olduğuna da müthiş bir kanıt. Eda Göklü Fotoğraflar: İsmail Necmi Petra, y llra sonra yeniden Almanya da; k z kardeflinin köpe iyle birlikte. 408

2 19 yafl nda geldi i stanbul a yerleflen Petra, evinde saç kesiyordu. fiimdi Berlin de kendine yeni bir hayat kuruyor. 409

3 Petra filmin bir karesinde, Berlin de bir arkadafl yla birlikte. MARIE CLAIRE: Sizi İstanbul a getiren neydi? PETRA WOSCHIAK: Bir arkadaşımı ziyaret ediyordum. M.C.: Kaç yıl yaşadınız? P.W.: Yaklaşık 15 yıl. M.C.: Bekletiniz neydi? P.W.: Tatile geldiğim için pek bir şey beklemiyordum. İlk önce nefret etmiştim şehirden. Ancak seneler sonra âşık oldum. M.C.: Burada var olmak yabancı bir kadın için zor muydu? P.W.: İstanbul da kendimi hiçbir zaman yabancı gibi hissetmedim. Çünkü İstanbul artık benim şehrim olmuştu. M.C.: Nasıldı burada hayatınız? P.W.: Çok renkli! İstanbul fahişe gibidir çünkü; ya seversiniz ya da nefret edersiniz! Ben onu seviyordum, o da beni seviyordu. M.C.: İstanbul da saç kesiyordunuz. Ya İstanbul öncesi? P.W.: Kuaför olarak doğmuştum zaten. Hep bu işi yaptım, hep bu işi yapacağım... M.C.: Neyi özlüyorsunuz en çok? P.W.: Bunu zaman gösterecek. Ama 24 saat canlı ve hareketli olmasını özlüyorum. Petra Woschniak ı eğer İstanbul sokaklarından, gecelerinden ya da sahne arkalarından tanımıyorsanız ya da eğer saçlarınızı ona kestirmediyseniz hiç, onunla İsmail Necmi nin!f Uluslararası Bağımsız Filmler Festivali nde gösterilen ilk uzun metraj filmi Should I Really Do It?/Bunu Gerçekten Yapmalı Mıyım? sayesinde tanışıyorsunuz. Bir kamera, hayatının en 410 STANBUL DA KEND M H Ç YABANCI H SSETMED M. ÇÜNKÜ O ARTIK BEN M fiehr M OLMUfiTU! -PETRA özel 2,5 yılı boyunca ona eşlik ediyor. Eski kapı komşusu, arkadaşı, hukuk eğitimi alıp sonra fotoğrafçı olmaya karar veren İsmail Necmi nin elindeki kamera... Her şey aslında İsmail Necmi nin artık film çekme zamanının geldiğine karar vermesiyle başlıyor. Filmin çıkış noktasını böyle anlatıyor yönetmen; 35 yaşındaydım ve hep yapmak istediğim şey için artık Ya şimdi ya da asla! dedim. O sırada kapı komşum Petra geldi. Petra film çekiyoruz dedim. Petra güldü; biz filme başladık. Benim için, filmin öncesinde ve filmi çekerken, anlatmak istediğim şeylerden çok filmin seyirciye geçireceği his önemliydi. O yüzden bu film yaparken anlatmak değil, göstermek ve yorumu seyirciye bırakmak öncelikli amacım oldu. Petra nın Çukurcuma daki renkli hayatını çekmek için yola çıkıyor Necmi. İlk kez 19 yaşındayken Hamburg dan İstanbul a tatile gelen Petra sonra bu dilini bilmediği şehre yerleşiyor. Türkçe öğreniyor, evinde saç kesiyor, tasarımcılarla çalışıyor, güzel evlerde güzel hayatlar yaşıyor. Bir dönem evlenip altı sene evli kalıyor. Sonra boşanıyor ve bir daha evlenmiyor. 15 yıl İstanbul da yaşıyor. İstanbul topraklarında aykırı görünen uzun boyu, ince silueti, kısacık saçları ile göçmen bir Alman kadın olarak... Ama Petra dan bir yabancı olarak bahsetmek mümkün değil. O da zaten hiç yabancılık çekmiyor İstanbul da. Bir çift makas ile hayatını kazanıyor. İsmail Necmi kapı komşusunu filminin kahramanı yapmaya karar veriyor. Sadece Petra nın hayatını değil, herkesin hayatını kurgudan daha ilginç bulduğu için. Renksiz, sıradan bir hayat yaşadığını düşündüğünüz insanların bile biraz deşince neler yaşadıklarına dair ciddi anlamda sarsılabilirsiniz. Petra bu filmin kahramanı çünkü film yapmaya karar verdiğimde en yakınımda o vardı. Üstelik Petra nin renkli yaşam tarzı, hayata karşı duruşu bir film kahramanı olmak için fazlasıyla potansiyel ihtiva ediyordu. Ama heyhat yine hayat kurgudan daha ilginç konusu devreye girdi ve ben başlangıçta çok eğlenceli, Petra nın merkezinde olduğu bir Beyoğlu filmi yapacağım derken, hem film hem de ben başka sulara yelken açtık. İsmail Necmi Petra ile MOS ta çalıştığı dönemden tanıyor. Bir arkadaşım ona saç kestirmeye giderdi. Ben kestirmez sohbet ederdim. Sonrasında Çukurcuma da oturduğu evin yan dairesi boşalıyor, yeni kiracıların muhafazakar bir aile olduğunu öğrenince, İsmail Necmi ev sahibine telefon edip kiranın iki katını teklif ediyor. Ev sahibini ikna ettim ve sonra Petra yı arayıp Sana ev tuttum dedim! Petra arada bana gelirdi; yüksek tavanlı, tarihi bir yapı olmasından dolayı binaya çok imrenirdi. Böylece Petra ile kapı komşusu olduk. Ve film başlıyor... Bunu Gerçekten Yapmalı Mıyım? da, Petra nın tıpatıp kendisine benzeyen bir ikiz kız kardeşi olduğunu görüyoruz. Karen. Petra gibi incecik, upuzun, kısacık saçlı. Sonra

4 Petra, Zeynep Arkok ile bir defilede. Karen ın iki güzel, iyi eğitimli köpekleri ile tanışıyoruz. Aslında Petra nın kardeşini yalnız bırakmamak için Almanya ya, Karen in yaşadığı köy evine geldiğini öğreniyoruz. Karen in çok nadir görünen bir kanser türüyle mücadele edişi, Petra nın sözleriyle ölümü kabullenmesi, Karen ı son yolculuğuna gönderirken yapılan veda tören, Petra nın köpeklerle baş başa kalışı, seri hareketlerle onların tüylerini kesişi... Filmin kahramanı, İsmail Necmi nin reallife-fiction diye adlandırdığı gerçek hayat kurgulaması filmde beklenmedik trajik olaylarla karşılaşıyor -kardeşinin ölümü-, hayatında radikal kararlar alıyor alkol ve uyuşturucuyu bırakması- ve yaşadığı şehri değiştiriyor -Petra bugün ikizinden yâdigar köpekleri ile Berlin de yaşıyor-. Annesi ile babasını da aynı hastalıktan kaybettiğini öğreniyoruz; Petra nın yine kanserden dolayı karnının altında böbreğinin alındığı yerdeki ameliyat izini görüyoruz. Hayat kurgudan daha acımasız ilerliyor bazen... Yıllara yayılan çekimlerde sadece Almanya da dolaşmıyor kamera. Petra yı Boğazda yüzerken, çalışırken, evde Ümit Ünal ile iş konuşurken, Dilara Erbay ın bebeğinin yanına uzanırken izliyoruz. Gerçek hayat görüntülerinin bitiminde 412 Petra (Sa da) ikiz k z kardefli Karen ile birlikte. F LM ADINI, TERAP YAPILAN ODADA ASILI, ALMAN B R RESSAMA A T B R RES MDEN ALIYOR... Petra yı konuşturmak için kurgu bir karakter oluşturuyor yönetmen. Maskeli terapist Herold. Filmde, Petra ile Herold bir araya geliyor; bir terapist ile hastası arasındaki diyaloğa tanık oluyoruz. Uyuşturucudan bahsederken dürüstlüğü, kız kardeşi için artık göz yaşı dökmeyeceğini söylerken metaneti sarsıyor insanı. Her konu başlığı İsmail Necmi tarafından belirlenmiş, bazı diyaloglar onun tarafından yazılmış olsa da, kimi zaman gerçek gibi görünen bu terapi sahneleri filmin içine serpiştiriliyor. Filmin ne kadarının gerçek, ne kadarının kurgu olduğunun kararını seyirciye bırakıyorum. Filmde birçok açık kapı var. Bu kapıları aralamak ya da tamamen kapatmak seyirciye kalıyor... Etkileyici görselliği ile film, farklı karakteriyle Petra izleyiciyi içine çekiyor. Filmin adının Bunu Gerçekten Yapmalı Mıyım? olması da tesadüf değil. Filmin açılışında ve film boyunca Petra ile terapistin konuştuğu odanın duvarında, Berlin de yaşayan ressam Grigori Dor un Should I Really Do It? (2005) adlı işi yer alıyor. Bu resim aslında, başta yönetmen olarak benim, sonrasında ise oyuncu olarak Petra nın, Herold ın filmin yaratım süreci boyunca içinde bulunduğumuz ruh haline işaret ediyor. Ruh halleri filme adını veriyor; İsmail Necmi Türkiye de zorluklarla da olsa istediği gibi film yapma sınavını başarıyla geçiyor, Petra yıllar sonra Berlin de yeni bir hayata başlıyor... Birileri bunu gerçekten yapmalıydı şüphesiz... PETRA YI NASIL B L RS N Z? ÜM T ÜNAL- Moda Tasar mc s Onu tanıdığım da beyaz gömlekleri vardı. Hiç ait gibi durmadığı bir yerde nefes almadan saç keserdi. Sonra benim de saçlarımda dolaştı parmakları. Tanıdım. Daha çok tanıdım. Ondan dinlemeye âşık oldum hayatı. Kesik kullanırdı kelimeleri. Türkçe yi. Kestiği saçlar gibi onları da keserdi. Sözleri kısa saçlar gibiydi. Öfkeli gibi duran ama aslında çok utangaç ve uysaldı. En güzel evler onundu. Evlerini kıskanırdım. Aramızda aşk vardı. Bende hâlâ devam ediyor. Biraz platonik... Ben çay içerdim o kahve. Gülüşüne de âşıktım. Öyle güzel gülerdi Petra. Sonra çok gülmez oldu. O sustu. Ben de sustum. Ben ona hep biraz âşıktım. Kıskanırdım. Ona gitmek en güzeliydi. Sonra o gitti. Ben onsuz kaldım. Seni başka bir aşkla sevdim hep Petra... ZEYNEP ARKOK-Koreograf Hayat ona ne sunarsa sorgulamadan yoluna devam edebilen, bunlardan dersler çıkaran ve çıkarmamızı sağlayan Petra ile evlenip Türkiye ye yerleştiği yıllardan tanışırız. Çevresindeki kalabalığın içinde kendine has suskunluğu, karşısına çıkan olumlu olumsuz her durumla mücadele

5 Petra ve maskeli terapist Herold. edebilecek yüreği vardır. Bir bakarsın şarkının bir bölümünde ölümden söz eder. Durup aynada bir kez daha kendine bakarsın. Petra yı nasıl bilirdiniz sorusuna başka biçimde cevap vermek benim için zor. Yaratıcılığı, özgürlüğü ve kimseye göstermediği bilgeliği sinemada paylaşıma açılınca duygularıma hakim olmakta zorlandım. Kapalı duvarların ardında yaşayan Petra nasıl bu duvarları yıktı? İsmail Necmi yi tekrar kutlarım. RAB A BAKICI- fl kad n Petra yı tek kelime ile tanımlamamı isteseler aklıma gelen kelime glamorous olur. Türkçe karşılığı büyüleyici, göz alıcı, göz kamaştırıcı arası bir şey olmalı. Sene '97, kendime Aix en Provence dan nefis ayakkabılar almışım, kimsede yoktur diye bir heves gelir gelmez Godet ye giymişim, aynı gece kapıdan Petra giriyor, aynı ayakkabı onda da var! Henüz tanışmıyoruz ama birbirimize kötü kötü bakıyoruz! Bir daha o ayakkabıyı ikimiz de giymedik! İki sene sonrası, o sıralar Paris te yaşıyorum, İstanbul dan arkadaşlarımız bizde kalmaya geldiler, ve yanlarında Petra! Böylece birbirimizi yakından tanıdık, ve o gün bugündür Petra en yakın dostlarımdan biri. Bu kadınsı ayakkabı hikâyesi bir yana Petra benim gözümde benzersiz bir kadın. Birlikte çılgınlar gibi eğlenebilecek kadar hafif, en kötü durumda sırtınızı dayayabilecek kadar sağlam... Her ortamda göz kamaştıran, dünyanın nimetlerinden faydalanmayı bilen, birlikte seyahat etmekten hoşlandığım, dertlerimi paylaştığım arkadaşım, özel bir kadın. 414 KEfiKE B NLERCE PETRA OLSA STANBUL SOKAKLARINDA. AMA PETRA B R TANED R... -SEHER SANDER D LARA ERBAY- Abracadabra Chef Owner Petra on parmağında on hüner hayatımda tanıdığım en becerikli, en yaratıcı kadındır. O uzun parmaklı elleri her şeyi yapabilir. Etrafta sanatçıyım diyenlerin çoğunu cebinden çıkarır. Zamansız tasarımlar yapar; kıyafet, mobilya, resim, yerleştirme, saç, inşaat, yemek ya da herhangi bir prodüksiyon. Nettir, dürüsttür, gerçektir, numara yapmaz, neyse odur. Bazen hırçın, bazen utangaç, bazen kışkırtıcı, bazen ev kızı, bazen çok kırılgan, bazen umarsız, her zaman bonkör, vefalı, gururlu. Ve savaşçı. Hayat ne gösterirse göstersin o üstesinden gelir, şansını değiştirebilir. Sadece artık eşini bulmalı. Çoluk çocuğa karışacağını sanmıyorum ama umuyorum, tüm bunları küçük Petra lara aktarmak dünya için hayırlı olurdu. SEHER SANDER- Makyöz 80 lerin sonunda Petra İstanbul semalarında gözüktü ve İstanbulluların gözlerini yuvalarından çıkaracak 1.80 boyuna eklediği yüksek topukları, kısacık saçları, incecik vücudu, kasap önlüğü, elinde makasıyla İstanbul da yaşayan bir gavur olmaktan öte, kimliğiyle hafızalara kazındı. O tam anlamıyla bir total sanatçıdır. Saç keser, tasarlar, pantolon diker, şapka yapar, gömlek tasarlar, tahtadan pabuç oyar, gurme yemek yapar, moda defilelerinde kulis yönetmenliği yapar, kahve açar, dekorasyon yapar, mobilya, lamba tasarlar... İstanbul da keyifli yaşamanın kitabını yazabilir. Balık pazarını dolaşır, en iyi meyve sebzeyi seçer ve tek kişilik muhteşem yemeğini hazırlar, overlok makinesinin başında, şampanyasını yudumlar İstanbul da ona aklınıza gelebilecek her detayı sorabilirsiniz. Tabii en iyi konseri, partiyi ve restoranı da... O pek çoğumuza ilham ve heyecan verir. Keşke binlerce Petra olsa İstanbul sokaklarında. Ama o bir tanedir. SAVAfi ERTUNÇ- Changa n n Sahibi Seneler önce Mos a saçımı kestirmeye gittiğimde kısacık platin saçlı, yarı İngilizce yarı bozuk bir Türkçe ile konuşan kadın dikkatimi çekmişti. Gide gele adının Petra olduğunu öğrendim. O zamanlar Akmerkez de uluslararası bir şirkette çalışıyordum ve Petra ya saç kestirmek, onunla konuşmak bana eğlenceli geliyordu. Petra oradan ayrıldı ben de gitmez oldum. Çukurcuma da, evinde saç kesmeye başlamıştı. Telefonla randevu ayarlamaya çalışıyor, bazen bir gün belirlemek iki haftamızı alıyordu. Evine gitmek çok güzeldi. Tavanları yüksek, yerleri kendi dökmüş olduğu epoksi kaplama, pencerelerinde kendi dikmiş olduğu perdeler, duvarlarında kendinin yapmış olduğu aydınlatmalar, çiçekleri, ortada kıyafet tasarladığı ahşap masası, kamuflaj koltuğu çok ama çok güzeldi. Saç bahaneydi, aslında Petra ile sohbet etmeye gidiyordum. Petra hep şarkı söyler saç keserken. Kendi başına ülkeler, kültürler üzeri bir hayat kurabilme başarısı göstermiştir. Kardeşinin iki köpeğini bırakmayacak kadar şefkatlidir. Tek kişilik dev kadrodur. Filmde seyretmek yetmez, Petra yı daha yakından tanımak gerekir.