ŞEBEKE BAĞLANTILI VE DEĞİŞKEN HIZLI ASENKRON JENERATÖRÜN RÜZGAR ENERJİSİ DÖNÜŞÜM SİSTEMİNDE KONTROLÜ
|
|
- Berk Türel
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 ŞEBEKE BAĞLANTILI VE DEĞİŞKEN HIZLI ASENKRON JENERATÖRÜN RÜZGAR ENERJİSİ DÖNÜŞÜM SİSTEMİNDE KONTROLÜ Tolga Sürgevil Eyüp Akpınar Dokuz Eylül Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü Kaynaklar Yerleşkesi, Buca / İzmir e-posta: tolga.surgevil@eee.deu.edu.tr, eyup.akpinar@eee.deu.edu.tr Özet 5 kw gücünde, şebeke bağlantılı olarak çalışan rüzgar enerjisi dönüşüm sistemi TÜBİTAK desteği ile tasarlanarak uygulaması gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada çift kafesli asenkron makina, PWM doğrultucu, PWM inverter, sayısal kontrol ünitesi kullanılmıştır. Kanatlar ve mekanik sistemin tümü yerli koşullarda ürettirilmiştir. Rüzgar türbininin genel görünüşü Şekil 1 de verilmiştir. Şekil 1. Rüzgar türbini genel görünüşü Rüzgar türbini tarafından sürülen çift kafes asenkron makina (DCIM) ile bu makinanın hız kontrolünde kullanılan çevirici devrelerinden oluşan sistemin genel blok şeması Şekil 2 de verilmektedir. Bu şemadan da görülebileceği gibi, güç elektroniği devrelerinin kontrolü TMS320F240 sayısal işaret işlemci (DSP) üzerinde geliştirilen yazılımla sağlanmaktadır. Geliştirilen yazılım, bu sistem için belirlenen kontrol yönteminin uygulanması sonucu IGBT anahtarlama elemanlarının, uygun
2 kontrol işaretleri ile denetlenmesini kapsamaktadır. Sistem üzerinde yer alan diğer yardımcı devreler (gerilim ve akım sinyallerinin algılanmasında kullanılan devreler, kapı sürücü devreleri gibi) bu şema üzerinde gösterilmemektedir ve ilerleyen kısımlarda detaylı olarak verilecektir. Sistem şebeke ve makine tarafında bulunan 2 çevirici ile kontrol edilmektedir. Çeviriciler köprü tipi, 3 faz olup, IGBT ve diyot elemanlarından oluşmaktadır. İki çevirici arasında bulunan DC kondansatör, DC link gerilimin filtrelenmesi ve enerji depolama amaçlı olarak kullanılmaktadır. AC şebeke tarafında bulunan endüktans ise şebeke akımların filtrelenmesi işlevini yerine getirir. Şekil 2. Sistemin genel blok şeması I. Şebeke Tarafı PWM AC-DC Çevirici Şebekeye bağlı olan PWM AC-DC çevirici devresi güç akışını iki yönlü denetleyebilmektedir; hem doğrultucu hem de inverter olarak çalışabilmektedir. Bu devrenin temel işlevi AC şebeke gerilimlerini belirli bir DC gerilime çevirmek ve şebeke akımlarını sinüs dalga formunda tutmaktır. Bu devrede giriş güç faktörü ayarlanabilmektedir ve sistemin çalışmasında güç faktörü 1 de tutulmaktadır. Literatürde PWM AC-DC çevirici devreleri için bir çok yöntem önerilmiştir [1-5]. Bunlar içerisinde hysteresis akım kontrolü (HCC) yöntemi oldukça uygulama açısından basit ve devre parametrelerine bağlılık göstermeyen bir yöntemdir. HCC yönteminde, PWM ac-dc çevirici devresinin çekmesi istenen komut akımı şekilleri ( ic 1, ic2, ic3 ) oluşturulur ve devrenin gerçekte çekmiş olduğu akımların (i 1, i2, i3 ) komut akımlarını izlemeye zorlayacak şekilde anahtarlama işaretleri üretilir. Komut akımları ile gerçek akımlar arasındaki fark bir hysteresis bandı içerisinde tutulur ve bu bandın genişliği akımların toplam harmonik bozulmasını (THD) ve IGBT lerin anahtarlama frekansını belirler. Bandın genişliği azaldıkça THD azalmakta, anahtarlama frekansı da artmaktadır.
3 PWM ac-dc çevirici devresinin güç faktörü 1 de ve sinüs biçiminde akımlar çekmesi istendiği için faz gerilimleri ve komut akımları şu formda olacaktır: 2π ek = Em sin[ ωt ( k 1) ] 3 k=1,2,3 (1) 2π ick = I cm sin[ ωt ( k 1) ] 3 k=1,2,3 (2) Burada I cm komut akımları genliği olup işaretinin pozitif veya negatif olması PWM ac-dc çevirici devresinin çalışma koşulunu (güç akış yönünü) belirler. Eğer I cm pozitif ise devre doğrultucu olarak (güç akışı şebekeden dc hatta doğru), negatif ise devre regeneratif olarak (güç akışı dc hattan şebekeye doğru) çalışacaktır. Buna göre, komut akımları üretildikten sonra bunların anlık değerleri ilgili fazın akımlarıyla karşılaştırılacak ve aradaki farka göre her faza ait IGBT ler şu şekilde tetiklenecektir: i ' > ε d k 0, d = 1 ck i k h = k i ' < ε d k 1, d = 0 ck i k h = k ε i i ε anahtarlar önceki pozisyonlarında bırakılır. h ck k h Burada d k değişkeni IGBT yarı iletkeninin açık veya kapalı konumunu gösteren mantıksal değişkendir. Sistemin açık çevrim çalıştırılması için yalnızca I cm değerinin belirlenmiş olması yeterlidir ve komut akımları yukarıda belirtilen formda üretildiğinde çevirici devresi şebekeden sinüs dalgasına yakın akımlar çekecektir. Çıkış dc gerilimi ( ) ise giriş-çıkış güç eşitliğini sağlayacak değere oturacaktır. u dc Kapalı çevrim kontrolü olarak tasarlanan sistemin şeması Şekil 3 de verilmektedir. Buna göre HCC için gerekli komut akımları genliği, dc link geriliminin referans ( ) değeriyle gerçek değeri arasındaki hatadan elde edilmektedir. Bu hata sinyali u dc _ ref gerilim denetleyicisi yardımıyla komut akımları genliğine dönüştürülmektedir. Burada kullanılacak denetleyici PI veya bulanık mantık denetleyici (FLC) olabilir. ADC yardımıyla örneklenen sinyallerden hata sinyali (E) ve hatanın değişimi (CE) sinyalleri elde edilir. Bunlar kapalı çevrim kontrol algoritması içinde değerlendirilerek komut akımları genliği için bir çıkış elde edilir. Bu çıkış komut akımlarının bir önceki değerine eklenir. Böylece hata ve hata değişim oranlarına bağlı olarak komut akımları genliği artırılıp veya azaltılarak dc link geriliminin istenen değere ulaşması sağlanır. Gerçekleştirilen sistemde, dc link gerilimi sabit bir değerde tutularak güç akışının her iki yönde denetlenmesi amaçlanmaktadır. Bu durumda PWM doğrultucu devresi ideal bir dc güç kaynağı gibi davranacaktır. Böylece rüzgar türbinine bağlı asenkron makine tarafından üretilecek enerji makine tarafındaki PWM çevirici aracılığı ile dc linke ve buradan da şebekeye aktarılabilir.
4 Şekil 3 PWM ac-dc çevirici kapalı çevrim kontrol şeması II. Makina Tarafı PWM DC-AC Çevirici Gerçekleştirilen rüzgar enerjisi dönüşüm sisteminde DCIM nın hız kontrolü PWM dc-ac çevirici devresi yardımıyla gerçekleştirilmektir. Sinüs dalga tabanlı PWM tekniğiyle çevirici anahtarlama elemanları tetiklenerek DCIM nın istenen hız değerinde jeneratör olarak çalışması sağlanmaktadır. Şekil 4 de tasarlanan PWM dcac çevirici kontrollü DCIM sürücü sisteminin blok şeması verilmektedir. DCIM hız kontrol yöntemi olarak slip regulation [6-7] yönteminden faydalanılmaktadır. Bu yöntemde DCIM için belirlenen referans hız değeri ile gerçek hız değeri arasındaki hatadan makine için gerekli kayma faktörü bilgisi elde edilir. Bu kayma faktörü bilgisi gerçek hızla toplandığında makinanın çalışma frekansı belirlenmiş olur. Dolayısıyla makinanın gerilim-frekans ilişkisinden aynı zamanda çalışma gerilimi bilgisi de üretilir. Böylece DCIM nın değişken gerilim değişken frekans kontrolü sağlanmış olur. Kapalı çevrim kontrol şemasında kayma bilgisinin elde edilmesi için yine PI veya FLC dan yararlanılabilir. Denetleyici çıkışı yine adım bir çıkış olup bu değer bir önceki kayma değerine eklenir. Böylece hızdaki hata ve hata değişimi oranlarına bağlı olarak kayma değeri artırılır veya azaltılır. Rüzgar enerjisi sisteminde DCIM referans hız bilgisi türbinden çekilebilecek maksimum güç noktası belirlenerek üretilmektedir.
5 Şekil 4 PWM dc-ac çevirici kontrollü DCIM sürücü devresi blok şeması III. DC Gerilim Denetleyici DC gerilim seviyesinin ayarlanabilmesi için kapalı çevrim kontrollünde bulanık mantık PI denetleyici kullanılmıştır. Bulanık mantık PI algoritmasının blok şeması Şekil 5 de verilmektedir. Gerilim sensörü (VT) ve TMS320F240 DSP üzerindeki 10- bit ADC yardımıyla DC link gerilim değeri (u ) programın her turunda ölçülüp DC link gerilim referans değeriyle (u dc _ ref ) ile karşılaştırılmaktadır. Buradan ek ( ) hata ve ce( k) hatanın değişimi hesaplanıp bulanık mantık denetleyicisine (FLC) girilmektedir. FLC programın her turunda komut akımları genliğinin ( Icm ) ne kadar değiştirileceği hesaplanıp sonuç olarak elde edilen bu genlik akımı hysteresis akım denetleyicisi (HCC) tarafından değerlendirilerek uygun ateşleme işaretleri üretilmektedir. dc Şekil 5 Bulanık mantık PI kontrollü PWM VSC blok şeması Bulanıklaştırma işleminde, Şekil 6 da gösterildiği gibi [-512, 511] aralığında tanımlanmış 7 adet bulanık üyelik fonksiyonu ile hata ve hatanın değişimi
6 sinyallerinin dilsel forma çevrilmektedir. Üyelik fonksiyonları üçgen formda olup üyelik dereceleri [0 1023] arasında değişmektedir. Buna göre hata ve hata değişiminin gerçek değerleri dilsel değişkenlerin üyelik dereceleri cinsinden ifade edilmektedir. Hata ve hata değişiminin üyelik dereceleri hesaplanırken tablo olarak hazırlanmış üyelik fonksiyonlarından yararlanılmaktadır. Değişken uzayı 8 parçaya bölünmüş ve buna göre değişkenlerin hangi bölgeye düştüğü belirlenerek üyelik derecelerinin hesaplanması yoluna gidilmiştir. Bir bölgede en fazla 2 fonksiyonun üyelik derecesi sıfırdan farklı ve diğer fonksiyonların üyelik dereceleri de sıfır olacaktır. Bu şekilde DSP nin işlem süresi kısaltılmıştır. Şekil 6 Hata ek ( ) ve hata değişimi ce( k) üyelik fonksiyonları Üyelik dereceleri hesaplanan bulanık değişkenler karar verme işleminde kullanılmaktadır. Her bir değişken 7 adet üyelik fonksiyonuyla ifade edildiği için toplam 49 kural Tablo I de gösterildiği gibi tanımlanmıştır. Bu kural tablosu yardımıyla Mamdani Metodu kullanılarak hata ve hata değişimi sinyallerinin ateşlemiş olduğu kurallar ve bu kuralların oluşturmuş olduğu çıkış şu şekilde belirlenir: u i = WC i i (3) burada C komut akımı genliğinde artış miktarı ( I ) ve i { i e e } W = min µ ( e), µ ( ce) (4) Mamdani Implication metoduyla belirlenir. Ateşlenen bu kurallar sayısal değerlere çevrilerek durulaştırma (defuzzification) işleminde kullanılmaktadır. Bunun için weighted average yönteminden yararlanılmaktadır. Bu yöntem simetrik çıkış üyelik fonksiyonları için geçerli olup bunlar Şekil 7 de gösterilmektedir. Buna göre hesaplanan çıkış değişiminin sayısal değeri şu şekilde hesaplanmaktadır: cm u i Icm = Wi (5)
7 TABLO I. Bulanık PI denetleyici kural tablosu e/ce NB NM NS Z PS PM PB NB NB NB NB NB NM NS Z NM NB NB NB NM NS Z PS NS NB NB NM NS Z PS PM Z NB NM NS Z PS PM PB PS NM NS Z PS PM PB PB PM NS Z PS PM PB PB PB PB Z PS PM PB PB PB PB Bu çıkış komut akımı genliğinin programın her turunda ne kadar değiştirileceğini ( I cm ) belirtir ve böylece istenen çalışma noktası için komut akımı genliği değeri FLC tarafından hesaplanır [8-9]. Şekil 7 Bulanık mantık PI denetleyici çıkış üyelik fonksiyonları IV. Sabit V/Hz ve PWM Yöntemi ile Asenkron Makina Hız Kontrolü Asenkron makina hız kontrolü için TMS320F240 üzerinde bulunan event manager (EV) modülü içerisindeki full compare unit kullanılmıştır. Bu modül 6 adet programlanabilir yönlendirmede PWM çıkış (PWMy) içermektedir. Sinüs dalga tabanlı PWM tetikleme sinyallerini üretebilmek için 3 adet compare register (CMPRx) ve iki adet zamanlayıcıdan (T1CNT, T2CNT) dan yararlanılmaktadır. Zamanlayıcılardan biri PWM frekansını ayarlamada diğeri ise PWM kayıtçılarını güncellemede kullanılmıştır. Değişken gerilim ve frekansta sinüs dalga üretebilmek için program başlangıcında yaratılan bir sinüs tablosundan yararlanılmaktadır. Buna
8 göre girilen komut frekansı bilgisine bağlı olarak sinüs tablosu üzerinde atılacak adım sayısı hesaplanır. Her bir faz için hesaplanan açının sinüs değeri oluşturulan tablo yardımıyla bulunmaktadır. Ayrıca genlik kontrolü için hız referansı değerinden belirlenen V/f oranı yardımıyla modulation index (m a ) hesaplanmaktadır ve her PWM periyodunun sonunda compare register lar bir sonraki sinüs değeriyle güncellenir. Tasarlanan sistemde PWM anahtarlama frekansı 2kHz olarak seçilmiştir. V. Doğrultucu-Inverter Sisteminin PI Denetleyicilerle Uygulanması Şebeke tarafı doğrultucu devresinin kapalı çevrim kontrolü ile çift kafesli asenkron makinanın hız kontrolü sırasıyla Şekil 8 ve Şekil 9 da verilmektedir. Tüm sistemin kontrolü tek bir DSP kartı ile sağlanmaktadır. Kapalı çevrim kontrollerinde bulanık mantık kullanıldığında programın 1 çevrim süresi yaklaşık 0.75ms iken bu süre PI denetleyici kullanıldığında yaklaşık 0.25ms ye düşmektedir. Bulanık mantık denetleyici de bir çevrimdeki işlem süresinin uzun olması nedeniyle PI denetleyiciler tercih edilmiştir. Şekil 8 Şebeke tarafı doğrultucu kapalı çevrim kontrolü Tüm sistemin kontrolü için geliştirilen programın akış şeması Şekil 10 da verilmektedir. Buna göre program başlangıçta kontrol için gerekli düzenlemeleri yapar (sinüs tablosu oluşturma, kayıtçıların ilk değerlerini atama gibi). Ana program içerisinde geri besleme sinyallerinin ADC den okunması işlemleri yapılmaktadır. Akım ve gerilim sinyallerinin algılanmasında hall-effect transducers kullanılmış ve bu algılayıcıların çıkışı DSP ADC girişlerine uygun gerilim seviyelerine (0-5V) getirilmiştir. Gerilim ve akım algılayıcı devreleri Şekil 11 ve Şekil 12 de verilmektedir.
9 Şekil 9 Inverter beslemeli çift kafes asenkron makinanın kapalı çevrim hız kontrolü Şekil 10 DSP programı akış şeması
10 Şekil 11 Gerilim geri besleme devresi Şekil 12 Akım geri besleme devresi I/O port anahtarlarının konumuna (DS1 ve DS2) bağlı olarak, program ilgili alt programı çağırarak, şebeke tarafı doğrultucu ve inverter devrelerinin kontrol sinyallerini üretir. İnverter devresinin kontrolünde sinüs tabanlı PWM tekniğinden faydalanılmaktadır. Programda PWM frekansı 2 khz olarak belirlenmiştir ve her PWM periyodunun sonunda üretilen kesme ile PWM kayıtçı ünitelerine yeni sinüs değerleri yüklenmektedir. Ayrıca her kesmede bir sonraki çevrim için yüklenecek sinüs değeri hesaplanmaktadır. Sistemde güç katı anahtarlama elemanı olarak 6MBP75RA120 FUJI IGBT IPM kullanılmıştır. Bu modüller köprü bağlı 6 adet IGBT ile bunların kapı sürücü ve koruma devrelerini içermektedir. Ayrıca her iki güç modülü HCPL4504 opto-izolatör elemanıyla kontrol devrelerinden izole edilmiştir. Kapı sürücü devreleri Şekil 13 de verilmektedir. Şekil 13 Kapı sürücü opto-izolatör devresi
11 VI. Deneysel Sonuçlar 5 kw gücünde rüzgar dönüşüm sistemi olarak tasarlanan güç akış devresi üzerinde testler Elektrik Makinaları ve Güç Elektroniği laboratuarında yapılmıştır. Rüzgar türbininin aktardığı güç laboratuar koşullarında Ward-Leonard Sistemi üzerinde benzeşim sağlanarak uygulanmıştır. Kullanılan bu sistem ile çift kafes asenkron makinanın yükleme testleri gerçekleştirilmiştir. Sisteme ilk enerji verildiğinde DC link geriliminin diyot doğrultucular yardımıyla kaynak geriliminin tepe değerine ulaşması sağlanmaktadır. Daha sonra şebeke tarafı doğrultucu devreye alınarak bu gerilim 500V a çıkarılmaktadır. DC link gerilimi stabilize olduktan sonra inverter devreye sokularak makinanın hız kontrolü yapılmaktadır. Şekil 14 de asenkron makinanın yüksüz kalkış esnasındaki rotor hızı ve DC link gerilimi görülmektedir. Rotor hızı yaklaşık 1.5 s de referans değerine ulaşmakta ve bu geçiş süresi boyunca DC link gerilimi maksimum ±%10 salınmaktadır. Şekil 15 ve Şekil 16 da sırasıyla asenkron makinanın fazlar arası gerilimi ve faz akımı ile şebeke tarafı doğrultucunun faz gerilimi ve akımı verilmektedir. Bu sonuçlar asenkron makinanın motor çalışma koşulu için alınmış olup bu durumda şebeke tarafındaki çevirgeç doğrultucu olarak çalışmaktadır. Doğrultucu akımları şekli sinüs dalga biçimine yakın ve güç faktörü 1 dir. Şekil 17 ve Şekil 18 de ise yine sırasıyla asenkron makinanın fazlar arası gerilimi ve faz akımı ile şebeke tarafı doğrultucunun faz gerilimi ve akımı verilmektedir. Bu sonuçlar ise makinanın jeneratör çalışma koşulunda alınmıştır. Şekil 19 ve 20 de sırasıyla motor ve jeneratör çalışma koşullarında makine miline uygulana tork kaldırılmış ve sistemin geçici davranışı incelenmiştir. Her iki çalışma bölgesinde (motor ve jeneratör) da mil torku atıldıktan sonra makinanın rotor hızı yaklaşık 1 s de tekrar referans değerine dönmekte ve bu süre içerisinde DC link gerilimi maksimum ±%10 salınmaktadır.
12 Şekil 14 Deneysel sonuç: motorun yüksüz başlatılması (üst kayıt: dc hat gerilimi-160v/cm, alt kayıt rotor hızı-375rpm/cm) Şekil 15 Deneysel çalışma: motorun yük altında kararlı çalışması (üst kayıt: motor fazlar arası gerilimi-320v/cm, alt kayıt: DCIM faz akımı: 5A/cm)
13 Şekil 16 Deneysel ölçüm: doğrultucu girişinde motor çalışma koşulunda ölçüm (üst kayıt: faz gerilimi-110v/cm, alt kayıt: faz akımı-4a/cm) Şekil 17 Deneysel sonuç: yük altında jeneratör testi (üst kayıt: DCIM fazlar arası gerilim-320v/cm, alt kayıt DCIM faz akımı: 2A/cm)
14 Şekil 18 Deneysel sonuç: Jeneratör çalışma koşullarında şebekeye gönderilen akım ve şebeke gerilimi (üst kayıt: DCIM faz gerilimi-110v/cm, alt kayıt:dcim faz akımı-4a/cm) Şekil 19 Deneysel sonuç: Motor olarak çalışırken yükte değişim (üst kayıt: dc link gerilimi-160v/cm, alt kayıt: rotor hızı-375rpm/cm)
15 Şekil 20 Deneysel sonuç:jeneratör olarak çalışırken yükte değişim (üst kayıt: dc link gerilimi-160v/cm, alt kayıt: rotor hızı-375rpm/cm) VII. Maksimum Güç Aktarımı Rüzgar türbininden maksimum gücü alabilmek için DSP üzerinde bir tarama algoritması gerçekleştirilmiştir. Buna göre maksimum güç aktarımı (MPPT) işlemi * başlamadan önce asenkron makinanın güç aktarımını belirli bir rotor hızında ( ω r ) gerçekleştirdiği varsayılmıştır. MPPT algoritması çalıştırılmaya başlandığında * referans hız değeri küçük değişikliklerle ( ω r ) bozulur ve elektriksel güçteki değişime bakılır. DC linkten ölçülen anlık elektriksel güç şu şekildedir: P = u dc i dc dc Şekil 21 de hız değişimine karşılık elektriksel gücün değişimi verilmektedir. Buradaki güç değişimi ayrık uyartımlı bir DC makinanın güç-hız karakteristiğidir ve belli bir hız değerinde güç maksimuma ulaşır. Gerçek rüzgar türbini kullanıldığında bu karakteristik biraz değişiklik göstermekle beraber amaç maksimum güç noktasını bulmak olduğu için deneylerde mil sürücüsü olarak DC makine kullanılmıştır. Buna göre maksimum güç noktasının üzerindeki hızlarda (1 ve 2), hız değişimi ile elektriksel güç değişimi aynı yöndedir. Tersi olarak, maksimum güç noktasının altındaki hızlarda ise (3 ve 4) bu değişim ters yöndedir. Maksimum güç noktasını yakalamak için algoritma 1 ve 2 noktalarının içinde olduğu bölgede hız değişikliğini * ( ω r ) küçük negatif bir değere, 3 ve 4 noktalarının içinde olduğu bölgede ise küçük pozitif bir değere ayarlar. Böylece DSP her 1 saniyede hız referansını değiştirerek maksimum güç noktasına ulaşmaya çalışır.
16 Şekil 21 Rotor hızına karşılık elektriksel güç değişimi Şekil 22 de MPPT algoritması çalıştırıldığında deneysel olarak elde edilen dc hat gerilimi ile rotor hızının değişimleri gösterilmektedir. Başlangıçta DCIM 820 devir/dakika rotor hızında boşta dönmektedir. Motor sürücü ünitesi tarafından rotor hızı bu referans değerde tutulmaktadır. MPPT algoritması başlatıldığında sistemin maksimum güç noktasını 477 rpm de bulduğu gözlenmiştir. Şekil 22 MPPT deneysel sonuçları (üst kayıt: dc hat gerilimi-160v/cm, alt kayıt: rotor hızı- 375 devir/dakika/cm)
17 VIII. Sonuç Rüzgar enerjisi dönüşüm sisteminde güç akışını kontrol edecek olan PWM çeviricilerin tasarımı tek bir sayısal işaret işlemci (DSP) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Sayısal PI denetleyiciler kullanılarak gerçekleştirilen kapalı çevrim kontrolünde DSP nin her program çevriminde ortalama işlem süresi 250ms dir ve bu süre tüm sistemin kontrolü için yeterli olmaktadır. Sistemde güç akışı her iki yönde de olabileceği için testler hem motor hem de jeneratör çalışma koşullarında yapılmıştır. Kapalı çevrim denetleyicileri her iki çalışma koşulunda da sistemin kararlı olarak çalışmasını sağlamaktadır. Rüzgar türbininden maksimum gücü almayı sağlayacak algoritma yine DSP üzerinde gerçekleştirilmiştir ve algoritma mil sürücüsü olarak kullanılan bir DC makine yardımıyla test edilmiştir. Tasarlanan elektrik ve elektronik devresinin görünümü Şekil 23 de verilmiştir. Şekil 23 Elektronik kontrol panosu Teşekkür 101E004 no lu araştırma projesi olarak DEÜ Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümünde tarafımızdan yapılmak üzere desteklediği için TÜBİTAK a teşekkür ederiz.
18 Kaynakça [1] B.T. Ooi, J.C. Salmon, J.W. Dixon, A three-phase controlled current PWM converter with leading power factor, IEEE Trans. on Industry Applications, vol. IA- 23, no.1, January/February 1987, pp [2] S.B. Dewan, R. Wu, A microprocessor based dual PWM converter fed four quadrant ac drive system, IEEE IAS Annual Meeting 1987, pp [3] J.W. Dixon, B.T. Ooi, Indirect current control of a unity power factor sinusoidal current boost type three-phase rectifier, IEEE Trans. on Industrial Electronics, vol.35, no.4, November 1988, pp [4] R. Wu, S.B. Dewan, G.R. Slemon, Analysis of a PWM ac to dc voltage source converter under the predicted current control with a fixed switching frequency, IEEE Trans. on Industry Applications, vol.27, no.4, July/August 1991, pp [5] R. Wu, S.B. Dewan, G.R. Slemon, Analysis of an ac-to-dc voltage source converter using PWM with phase amplitude control, IEEE Trans. on Industry Applications, vol.27, no.2, March/April 1991, pp [6] G.K. Dubey, Power Semiconductor Controlled Drives, Prentice-Hall, [7] A.M. Trzynadlowski, The Field Orientation Principle in Control of Induction Motors, Kluwer Academic Publishers, [8] S. Pravadalıoğlu, E. Akpınar, Implementation of fuzzy controller for dc-servo drive using a low cost microcontroller, 10th International Power Electronics and Motion Control Conference, Crotia, [9] Ross, T.J., Fuzzy Logic with Enginnering Applications, McGraw-Hill, 1995 [10] M.G. Simoes, B.K. Bose, R.J. Spiegel, Design and Performance Evaluation of a Fuzzy-Logic-Based Variable-Speed Wind Generation System, IEEE Trans. on Industry Applications, vol.33, no.4, July/August 1997, pp
PWM Doğrultucular. AA/DA güç dönüşümü - mikroelektronik devrelerin güç kaynaklarında, - elektrikli ev aletlerinde,
PWM DOĞRULTUCULAR PWM Doğrultucular AA/DA güç dönüşümü - mikroelektronik devrelerin güç kaynaklarında, - elektrikli ev aletlerinde, - elektronik balastlarda, - akü şarj sistemlerinde, - motor sürücülerinde,
DetaylıA.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 9. HAFTA
A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 9. HAFTA 1 İçindekiler DC/AC İnvertör Devreleri 2 Güç elektroniğinin temel devrelerinden sonuncusu olan Đnvertörler, herhangi bir DC kaynaktan aldığı
DetaylıRÜZGAR ENERJİSİ DÖNÜŞÜM SİSTEMLERİNDE KULLANILAN BİLEZİKLİ ASENKRON MAKİNANIN KONTROLÜ VE HARMONİK ANALİZİ
RÜZGAR ENERJİSİ DÖNÜŞÜM SİSTEMLERİNDE KULLANILAN BİLEZİKLİ ASENKRON MAKİNANIN KONTROLÜ VE HARMONİK ANALİZİ Abdül BALIKCI Eyüp AKPINAR Özgür Salih MUTLU Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Mühendislik Fakültesi,
DetaylıEVK Enerji Verimliliği, Kalitesi Sempozyumu ve Sergisi Haziran 2015, Sakarya
6. Enerji Verimliliği, Kalitesi Sempozyumu ve Sergisi 04-06 Haziran 2015, Sakarya KÜÇÜK RÜZGAR TÜRBİNLERİ İÇİN ŞEBEKE BAĞLANTILI 3-FAZLI 3-SEVİYELİ T-TİPİ DÖNÜŞTÜRÜCÜ DENETİMİ İbrahim Günesen gunesen_81@hotmail.com
DetaylıANAHTARLI RELÜKTANS MOTORUN SAYISAL HIZ KONTROLÜ
ANAHTARLI RELÜKTANS MOTORUN SAYISAL HIZ KONTROLÜ Zeki OMAÇ Hasan KÜRÜM Fırat Üniversitesi Bingöl Meslek Yüksekokulu Bingöl Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik - Elektronik Mühendisliği Bölümü
DetaylıGüç elektroniği elektrik mühendisliğinde enerji ve elektronik bilim dalları arasında bir bilim dalıdır.
3. Bölüm Güç Elektroniğinde Temel Kavramlar ve Devre Türleri Doç. Dr. Ersan KABALC AEK-207 GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ Güç Elektroniğine Giriş Güç elektroniği elektrik mühendisliğinde enerji ve
DetaylıTek Fazlı Tam Dalga Doğrultucularda Farklı Yük Durumlarındaki Harmoniklerin İncelenmesi
Tek Fazlı Tam Dalga Doğrultucularda Farklı Yük Durumlarındaki Harmoniklerin İncelenmesi Ezgi ÜNVERDİ(ezgi.unverdi@kocaeli.edu.tr), Ali Bekir YILDIZ(abyildiz@kocaeli.edu.tr) Elektrik Mühendisliği Bölümü
DetaylıŞEBEKE KESİNTİLERİNİN ASENKRON JENERATÖRLÜ RÜZGAR ENERJİSİ DÖNÜŞÜM SİSTEMİ ÜZERİNDE ETKİSİ
ŞEBEKE KESİNTİLERİNİN ASENKRON JENERATÖRLÜ RÜZGAR ENERJİSİ DÖNÜŞÜM SİSTEMİ ÜZERİNDE ETKİSİ Özgür Salih Mutlu Eyüp Akpınar Dokuz Eylül Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü Kaynaklar Yerleşkesi,
DetaylıAC-DC Dönüştürücülerin Genel Özellikleri
AC-DC Dönüştürücülerin Genel Özellikleri U : AC girişteki efektif faz gerilimi f : Frekans q : Faz sayısı I d, I y : DC çıkış veya yük akımı (ortalama değer) U d U d : DC çıkış gerilimi, U d = f() : Maksimum
DetaylıYükseltici DA Kıyıcılar, Gerilim beslemeli invertörler / 12. Hafta
E sınıfı DC kıyıcılar; E sınıfı DC kıyıcılar, çift yönlü (4 bölgeli) DC kıyıcılar olarak bilinmekte olup iki adet C veya iki adet D sınıfı DC kıyıcının birleşiminden oluşmuşlardır. Bu tür kıyıcılar, iki
DetaylıKARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri)
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri) 1. DENEYİN AMACI ÜÇ FAZ EVİRİCİ 3 Faz eviricilerin çalışma
DetaylıELEKTRİK ENERJİ SİSTEMLERİNDE OLUŞAN HARMONİKLERİN FİLTRELENMESİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ MODELLENMESİ VE SİMÜLASYONU
T.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ELEKTRİK ENERJİ SİSTEMLERİNDE OLUŞAN HARMONİKLERİN FİLTRELENMESİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ MODELLENMESİ VE SİMÜLASYONU Mehmet SUCU (Teknik Öğretmen, BSc.)
DetaylıÜç Fazlı Sincap Kafesli bir Asenkron Motorun Matlab/Simulink Ortamında Dolaylı Vektör Kontrol Benzetimi
Araştırma Makalesi Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi (05) 6-7 Üç Fazlı Sincap Kafesli bir Asenkron Motorun Matlab/Simulink Ortamında Dolaylı Vektör Kontrol Benzetimi Ahmet NUR *, Zeki
DetaylıÜÇ-FAZLI TAM DALGA YARI KONTROLLÜ DOĞRULTUCU VE ÜÇ-FAZLI EVİRİCİ
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Güç Elektroniği Uygulamaları ÜÇ-FAZLI TAM DALGA YARI KONTROLLÜ DOĞRULTUCU VE ÜÇ-FAZLI EVİRİCİ Hazırlık Soruları
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi Konu Başlıkları Enerjide değişim Enerji sistemleri mühendisliği Rüzgar enerjisi Rüzgar enerjisi eğitim müfredatı Eğitim
DetaylıAnahtarlama Modlu DA-AA Evirici
Anahtarlama Modlu DA-AA Evirici Giriş Anahtarlama modlu eviricilerde temel kavramlar Bir fazlı eviriciler Üç fazlı eviriciler Ölü zamanın PWM eviricinin çıkış gerilimine etkisi Diğer evirici anahtarlama
DetaylıStatik güç eviricilerinin temel görevi, bir DA güç kaynağı kullanarak çıkışta AA dalga şekli üretmektir.
4. Bölüm Eviriciler ve Eviricilerin Sınıflandırılması Doç. Dr. Ersan KABALCI AEK-207 GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ Giriş Statik güç eviricilerinin temel görevi, bir DA güç kaynağı kullanarak çıkışta
DetaylıKıyıcı Beslemeli DA Motorun Oransal İntegral ve Bulanık Mantık Oransal İntegral Denetleyicilerle Hız Kontrolü Karşılaştırılması
Kıyıcı Beslemeli DA Motorun Oransal İntegral ve Bulanık Mantık Oransal İntegral Denetleyicilerle Hız Kontrolü Karşılaştırılması Erhan SESLİ 1 Ömür AKYAZI 2 Adnan CORA 3 1,2 Sürmene Abdullah Kanca Meslek
DetaylıKaskat Bağlı Çok Seviyeli Eviriciden Beslenen Asenkron Motorun Kapalı Çevrim Hız Kontrolü
Kaskat Bağlı Çok Seviyeli Eviriciden Beslenen Asenkron Motorun Kapalı Çevrim Hız Kontrolü Ayşe Kocalmış Bilhan Sedat Sünter Hüseyin ALTUN 3, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü, Mühendislik Fakültesi,
DetaylıAkım Kontrollü Gerilim Kaynaklı Evirici İle Sürülen RL Yükü Üzerindeki Akım Harmoniklerinin İncelenmesi
6 th International Advanced Technologies Symposium (IATS 11), 16-18 May 011, Elazığ, Turkey Akım Kontrollü Gerilim Kaynaklı Evirici İle Sürülen RL Yükü Üzerindeki Akım Harmoniklerinin İncelenmesi Ş. Demirbaş
DetaylıDeney 3 5 Üç-Fazlı Tam Dalga Tam-Kontrollü Doğrultucu
Deney 3 5 Üç-Fazlı Tam Dalga Tam-Kontrollü Doğrultucu DENEYİN AMACI 1. Üç-fazlı tam dalga tam-kontrollü doğrultucunun çalışma prensibini ve karakteristiklerini anlamak. 2. Üç-fazlı tam dalga tam-kontrollü
DetaylıSÜRÜCÜLÜ SİSTEMLERDE ENERJİ KALİTESİ PROBLEMLERİNİN İNCELENMESİ
SÜRÜCÜLÜ SİSTEMLERDE ENERJİ KALİTESİ PROBLEMLERİNİN İNCELENMESİ Ahmet Can YÜKSEL a.canyuksel@gmail.com Elektrik Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Denizhan AKIN akindenizhan@gmail.com İstanbul Teknik Üniversitesi
DetaylıKARAMANOĞLU MEHMETBEY ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
KARAMANOĞLU MEHMETBEY ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Elektrik Makinaları II Laboratuvarı DENEY 3 ASENKRON MOTOR A. Deneyin Amacı: Boşta çalışma ve kilitli rotor deneyleri yapılarak
DetaylıBÖLÜM X OSİLATÖRLER. e b Yükselteç. Be o Geri Besleme. Şekil 10.1 Yükselteçlerde geri besleme
BÖLÜM X OSİLATÖRLER 0. OSİLATÖRE GİRİŞ Kendi kendine sinyal üreten devrelere osilatör denir. Böyle devrelere dışarıdan herhangi bir sinyal uygulanmaz. Çıkışlarında sinüsoidal, kare, dikdörtgen ve testere
DetaylıMatris Çevirici ve Gerilim Beslemeli Evirici ile Beslenen Sürekli Mıknatıslı Senkron Motor Sürücülerinin Karşılaştırılması
6 th International Advanced Technologies Symposium (IATS 11), 16-18 May 211, Elazığ, Turkey Matris Çevirici ve Geril Beslemeli Evirici ile Beslenen Sürekli Mıknatıslı Senkron Motor Sürücülerinin Karşılaştırılması
DetaylıBULANIK MANTIK DENETİMLİ SERİ AKTİF GÜÇ FİLTRESİ KULLANARAK HARMONİK GERİLİMLERİN BASTIRILMASI
Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. J. Fac. Eng. Arch. Gazi Univ. Cilt 9, No 2, 25-25, 24 Vol 9, No 2, 25-25, 24 BULANIK MANTIK DENETİMLİ SERİ AKTİF GÜÇ FİLTRESİ KULLANARAK HARMONİK GERİLİMLERİN BASTIRILMASI
DetaylıSürekli Mıknatıslı Senkron Motorun Sayısal İşaret İşlemcisi ile Histerezis Akım Denetleyicili Alan Yönlendirme Kontrolünün Gerçekleştirilmesi
Fırat Üniv. Mühendislik Bilimleri Dergisi Fırat Univ. Journal of Engineering 27(1), 15-22, 2015 27(1), 15-22, 2015 Sürekli Mıknatıslı Senkron Motorun Sayısal İşaret İşlemcisi ile Histerezis Akım Denetleyicili
DetaylıELEKTROLİZ YAPMAK İÇİN PI DENETİMLİ SENKRON DA-DA DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI
5. luslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (IATS 09), 13 15 Mayıs 2009, Karabük, Türkiye LKTROLİZ YAPMAK İÇİN PI DNTİMLİ SNKRON DA-DA DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI DSIGN OF A PI CONTROLLD SYNCRONOS DC-DC CONVRTR
DetaylıTEK FAZLI VE ÜÇ FAZLI KONTROLSÜZ DOĞRULTUCULAR
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri) TEK FAZLI VE ÜÇ FAZLI KONTROLSÜZ DOĞRULTUCULAR 1. DENEYİN
DetaylıDSP TABANLI GERİLİM KAYNAKLI ŞÖNT AKTİF GÜÇ FİLTRESİ UYGULAMASI
DSP TABANLI GERİLİM KAYNAKLI ŞÖNT AKTİF GÜÇ FİLTRESİ UYGULAMASI İ. Kocabaş, O. Uçak, A. Terciyanlı TÜBİTAK-Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 06531, ODTÜ/ ANKARA ilker.kocabas@uzay.tubitak.gov.tr Anahtar
DetaylıRÜZGAR TÜRBİNLERİNİN KANAT AÇILARININ YAPAY SİNİR AĞI TABANLI DENETİMİ
RÜZGAR TÜRBİNLERİNİN KANAT AÇILARININ YAPAY SİNİR AĞI TABANLI DENETİMİ Zafer ÖZER A. Serdar YILMAZ, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Elektrik-Elektronik Müh. Bölümü zaferozer@ksu.edu.tr ABSTRACT Bu
DetaylıAlternatif Akım; Zaman içerisinde yönü ve şiddeti belli bir düzen içerisinde değişen akıma alternatif akım denir.
ALTERNATiF AKIM Alternatif Akım; Zaman içerisinde yönü ve şiddeti belli bir düzen içerisinde değişen akıma alternatif akım denir. Doğru akım ve alternatif akım devrelerinde akım yönleri şekilde görüldüğü
DetaylıAsenkron Motorun Klasik Denetimli PWM İnverter İle Mikroişlemci Tabanlı Hız Kontrolü
Asenkron Motorun Klasik Denetimli PWM İnverter İle Mikroişlemci Tabanlı Hız Kontrolü Kübra BULUT kubrabulut92@gmail.com Gülşah DANE gulsahdane@gmail.com Artun SEL artunsel@gmail.com Serap TUTAN serap_tutan@hotmail.com
DetaylıİÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ...iii İÇİNDEKİLER...v 1. GÜÇ ELEKTRONİĞİNE GENEL BİR BAKIŞ YARI İLETKEN GÜÇ ELEMANLARI...13
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...iii İÇİNDEKİLER...v 1. GÜÇ ELEKTRONİĞİNE GENEL BİR BAKIŞ...1 1.1. Tanım ve Kapsam...1 1.2. Tarihsel Gelişim ve Bugünkü Eğilim...3 1.3. Yarı İletken Güç Elemanları...4 1.3.1. Kontrolsüz
DetaylıL3 Otomasyon Laboratuvarı
L3 Laboratuvarı Otomasyon laboratuvarı olarak kullanılmaktadır. Bu laboratuvarda ders alan öğrencilerimiz; Elektrik makinelerinin yapısı, bakımı, kontrolü ve endüstriyel uygulama alanlarını öğrenir. Enerji
DetaylıEleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendisliği Sempozyumu, Kasım 2014, Bursa
Eleco 214 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendisliği Sempozyumu, 27 29 Kasım 214, Bursa Davlumbazlarda Kullanılan Tek Fazlı Sürekli Kondansatörlü Asenkron Motor Analizi Analysis of a Permanent
DetaylıDENEY 7 DALGALI GERİLİM ÖLÇÜMLERİ - OSİLOSKOP
DENEY 7 DALGALI GERİLİM ÖLÇÜMLERİ - OSİLOSKOP Amaç: Bu deneyin amacı, öğrencilerin alternatif akım ve gerilim hakkında bilgi edinmesini sağlamaktır. Deney sonunda öğrencilerin, periyot, frekans, genlik,
DetaylıAlçak Gerilimde Aktif Filtre ile Akım Harmoniklerinin Etkisinin Azaltılması
618 Alçak Gerilimde Aktif Filtre ile Akım Harmoniklerinin Etkisinin Azaltılması 1 Latif TUĞ ve * 2 Cenk YAVUZ 1 Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Böl., Sakarya,
DetaylıŞekil-1. Doğru ve Alternatif Akım dalga şekilleri
2. Alternatif Akım =AC (Alternating Current) Değeri ve yönü zamana göre belirli bir düzen içerisinde değişen akıma AC denir. En çok bilinen AC dalga biçimi Sinüs dalgasıdır. Bununla birlikte farklı uygulamalarda
DetaylıÜç-faz Tam Dalga (Köprü) Doğrultucu
427 GÜÇ ELEKTRONİĞİ 3.1 Amaç Üç-faz Tam Dalga (Köprü) Doğrultucu Bu simülasyonun amacı R ve RL yüklerine sahip üç-faz köprü diyot doğrultucunun çalışma ve karakteristiğinin incelenmesidir. 3.2 Simülasyon
DetaylıASENKRON MOTORLARIN DARBE GENİŞLİK MODÜLASYONLU (DGM) İNVERTER ÜZERİNDEN BİLGİSAYAR DESTEKLİ HIZ DENETİMİNİN DENEYSEL YAKLAŞIMI
ASENKRON MOTORLARIN DARBE GENİŞLİK MODÜLASYONLU (DGM) İNVERTER ÜZERİNDEN BİLGİSAYAR DESTEKLİ HIZ DENETİMİNİN DENEYSEL YAKLAŞIMI Ayhan GÜN, Yılmaz ASLAN, A. İhsan ÇANAKOĞLU Dumlupınar Üniversitesi, Mühendislik
Detaylı300 W İNVERTER DEVRESİ TASARIMI VE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ DESIGN AND IMPLEMENTATION OF 300 W INVERTER
Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi Sayı: 11, 2016, ss. 57-66 Selcuk University Journal of Social and Technical Researches Volume:11, 2016, p. 57-66 300 W İNVERTER DEVRESİ TASARIMI
DetaylıAlçaltıcı DA-DA Çevirici Analiz ve Tasarımı
Alçaltıcı DA-DA Çevirici Analiz ve Tasarımı *1 Yasin Mercan ve *2 Faruk Yalçın *1,2 Sakarya Universitesi, Teknoloji Fakültesi, Mekatronik Mühendisliği Bölümü, Sakarya Özet Alçaltıcı DA-DA (Doğru Akım-Doğru
DetaylıGerilim beslemeli invertörler, akım beslemeli invertörler / 13. Hafta. Sekil-7.7 de endüktif yükte çalışan PWM invertör görülmektedir.
1 fazlı Gerilim Kaynaklı PWM invertörler (Endüktif yükte); Sekil-7.7 de endüktif yükte çalışan PWM invertör görülmektedir. Şekil-7.7 den görüldüğü gibi yükün endüktif olması durumunda, yük üzerindeki enerjinin
DetaylıÜÇ FAZLI ALTI SEVİYELİ PWM İNVERTER İLE BESLENEN ASENKRON MOTORUN MATLAB/SİMULİNK UYGULAMASI. Hüseyin GÜZELCİK 1,
ÜÇ FAZLI ALTI SEVİYELİ PWM İNVERTER İLE BESLENEN ASENKRON MOTORUN MATLAB/SİMULİNK UYGULAMASI Hüseyin GÜZELCİK 1, 1 Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Karadeniz Teknik Üniversitesi hguzelcik@ktu.edu.tr
DetaylıALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ ALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ Elektrik enerjisi, alternatif akım ve doğru akım olarak
DetaylıBölüm 1 Güç Elektroniği Sistemleri
Bölüm 1 Güç Elektroniği Sistemleri Elektrik gücünü yüksek verimli bir biçimde kontrol etmek ve formunu değiştirmek (dönüştürmek) için oluşturlan devrelere denir. Şekil 1 de güç girişi 1 veya 3 fazlı AA
Detaylı2. Bölüm: Rüzgar Enerjisi Dönüşüm Sistemleri ve Yapıları
2. Bölüm: Rüzgar Enerjisi Dönüşüm Sistemleri ve Yapıları Doç. Dr. Ersan KABALCI AEK-204 Rüzgar Enerjisi ile Elektrik Üretimi 2.1. Rüzgar Enerjisi Dönüşüm Sistemlerine Giriş Rüzgar enerjisinin elektriksel
Detaylı5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri
Elektrik devrelerinde ölçülebilen büyüklükler olan; 5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri Akım Gerilim Devrede bulunan kaynakların tiplerine göre değişik şekillerde olabilir. Zamana bağlı
DetaylıDA-DA BUCK, BOOST VE BUCK-BOOST KONVERTER DENEY SETĐ TASARIMI VE UYGULAMASI
MYO-ÖS 2010- Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu 21-22 EKĐM 2010-DÜZCE DA-DA BUCK, BOOST VE BUCK-BOOST KONVERTER DENEY SETĐ TASARIMI VE UYGULAMASI Muhammed ÖZTÜRK Engin YURDAKUL Samet EŞSĐZ
DetaylıELEKTRİKSEL EYLEYİCİLER
ELEKTRİKSEL EYLEYİCİLER Eyleyiciler (Aktuatörler) Bir cismi hareket ettiren veya kontrol eden mekanik cihazlara denir. Elektrik motorları ve elektrikli sürücüler Hidrolik sürücüler Pinomatik sürücüler
DetaylıY-0035 GÜÇ ELEKTRONİĞİ EĞİTİM SETİ
Güç Elektroniği Eğitim Seti, temel güç elektroniği uygulamaları, endüstriyel otomasyon, elektriksel işlemlerin kontrolü ve ölçümleri ile birlikte öğretilmesi, kullanılması, devre elemanlarının tanınması,
DetaylıEET-202 DEVRE ANALİZİ-II DENEY FÖYÜ OSİLOSKOP İLE PERİYOT, FREKANS VE GERİLİM ÖLÇME
OSİLOSKOP İLE PERİYOT, FREKANS VE GERİLİM ÖLÇME Deney No:1 Amaç: Osiloskop kullanarak AC gerilimin genlik periyot ve frekans değerlerinin ölçmesi Gerekli Ekipmanlar: AC Güç Kaynağı, Osiloskop, 2 tane 1k
DetaylıFatih Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü EEM 316 Haberleşme I LAB SINAVI DARBE GENLİK MODÜLASYONU (PWM)
Fatih Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü EEM 316 Haberleşme I LAB SINAVI DARBE GENLİK MODÜLASYONU (PWM) 9.1 Amaçlar 1. µa741 ile PWM modülatör kurulması. 2. LM555 in çalışma prensiplerinin
DetaylıÜÇ-FAZ SENKRON MAKİNANIN SENKRONİZASYON İŞLEMİ VE MOTOR OLARAK ÇALIŞTIRILMASI DENEY 324-06
ĐNÖNÜ ÜNĐERSĐTESĐ MÜHENDĐSĐK FAKÜTESĐ EEKTRĐK-EEKTRONĐK MÜH. BÖ. ÜÇ-FAZ SENKRON MAKİNANIN SENKRONİZASYON İŞEMİ E MOTOR OARAK ÇAIŞTIRIMASI DENEY 4-06. AMAÇ: Senkron jeneratörün kaynağa paralel senkronizasyonu
DetaylıDOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: 293 3. BASKI
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: 293 3. BASKI ÖNSÖZ Bu kitap, Dokuz Eylül Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümünde lisans eğitimi ders programında verilen
DetaylıÜÇ SEVİYELİ UZAY VEKTÖR DARBE GENİŞLİK MODÜLASYONLU İNVERTER İLE SABİT MIKNATISLI SENKRON MOTORUN ALAN YÖNLENDİRMELİ KONTROLÜ
Fırat ÜniversitesiElazığ ÜÇ SEVİYELİ UZAY VEKTÖR DARBE GENİŞLİK MODÜLASYONLU İNVERTER İLE SABİT MIKNATISLI SENKRON MOTORUN ALAN YÖNLENDİRMELİ KONTROLÜ Semra CEYLAN, Eyyüp ÖKSÜZTEPE,Zeki OMAÇ ElekElektronik
DetaylıÜÇ-FAZ SENKRON JENERATÖRÜN AÇIK DEVRE VE KISA DEVRE KARAKTERİSTİKLERİ DENEY 324-04
ĐNÖNÜ ÜNĐERSĐTESĐ MÜHENDĐSĐK FAKÜTESĐ EEKTRĐK-EEKTRONĐK MÜH. BÖ. ÜÇ-FAZ SENKRON JENERATÖRÜN AÇIK DERE E KISA DERE KARAKTERİSTİKERİ DENEY 4-04. AMAÇ: Senkron jeneratör olarak çalışan üç faz senkron makinanın
DetaylıELEKTRİK MOTOR SÜRÜCÜLERİ: PWM AC KIYICILAR
ELEKTRİK MOTOR SÜRÜCÜLERİ: PWM AC KIYICILAR Hazırlayan ve Sunan: ELEKTRİK_55 SUNUM AKIŞI: PWM (DARBE GENİŞLİK MODÜLASYONU) NEDİR? Çalışma Oranı PWM in Elde Edilmesi Temelleri PWM in Kullanım Alanları AC
DetaylıEEME210 ELEKTRONİK LABORATUARI
Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü EEME0 ELEKRONİK LABORAUARI DENEY 3: DİYOUN DOĞRULUCU OLARAK KULLANILMASI 04-05 BAHAR Grup Kodu: Deney arihi: Raporu Hazırlayan
DetaylıTEK BÖLGELİ GÜÇ SİSTEMLERİNDE BULANIK MANTIK İLE YÜK FREKANS KONTRÜLÜ
TEKNOLOJİ, Yıl 5, (2002), Sayı 3-4, 73-77 TEKNOLOJİ TEK BÖLGELİ GÜÇ SİSTEMLERİNDE BULANIK MANTIK İLE YÜK FREKANS KONTRÜLÜ Ertuğrul ÇAM İlhan KOCAARSLAN Kırıkkale Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elektronik
DetaylıKESİNTİSİZ GÜÇ KAYNAKLARI (KGK)
KESİNTİSİZ GÜÇ KAYNAKLARI (KGK) Bu yazıda, bir Kesintisiz Güç Kaynağının (KGK) genel yapısı incelenmiştir. Sistem, giriş güç katı, batarya doldurucusu, sürücü birimi, evirici birimi, çıkış güç katı, örnekleme
DetaylıTEK FAZLI DOĞRULTUCULAR
ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK ÜHENDĠSLĠĞĠ GÜÇ ELEKTRONĠĞĠ LABORATUAR TEK FAZL DOĞRULTUCULAR Teorik Bilgi Pek çok güç elektroniği uygulamasında, giriş gücü şebekeden alınan 50-60 Hz lik AC güç şeklindedir ve uygulamada
DetaylıArttıran tip DC kıyıcı çalışması (rezistif yükte);
NOT: Azaltan tip DC kıyıcı devresinde giriş gerilimi tamamen düzgün bir DC olmasına karsın yapılan anahtarlama sonucu oluşan çıkış gerilimi kare dalga formatındadır. Bu gerilimin düzgünleştirilmesi için
DetaylıTEK FAZLI VE ÜÇ FAZLI KONTROLLÜ DOĞRULTUCULAR
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri) TEK FAZLI VE ÜÇ FAZLI KONTROLLÜ DOĞRULTUCULAR 1. DENEYİN
DetaylıBİR FAZLI ASENKRON MOTORLARIN V/f KONTROLLÜ ÇALIŞTIRILMASI İÇİN SÜRÜCÜ TASARIMI
BİR FAZLI ASENKRON MOTORLARIN V/f KONTROLLÜ ÇALIŞTIRILMASI İÇİN SÜRÜCÜ TASARIMI Mehmet BEKLERGÜL 1, M. Necdet YILDIZ 2 ÖZET Bu çalışma, sürekli yük altında bulunan, bir fazlı yardımcı sargılı kondansatör
DetaylıDENEY-2 ANİ DEĞER, ORTALAMA DEĞER VE ETKİN DEĞER
DENEY-2 ANİ DEĞER, ORTALAMA DEĞER VE ETKİN DEĞER TEORİK BİLGİ Alternatıf akımın elde edilmesi Zaman içerisinde yönü ve şiddeti belli bir düzen içerisinde değişen akıma alternatif akım denir. Alternatif
DetaylıDers İçerik Bilgisi. Dr. Hakan TERZİOĞLU Dr. Hakan TERZİOĞLU 1
Dr. Hakan TERZİOĞLU Ders İçerik Bilgisi PID Parametrelerinin Elde Edilmesi A. Salınım (Titreşim) Yöntemi B. Cevap Eğrisi Yöntemi Karşılaştırıcı ve Denetleyicilerin Opamplarla Yapılması 1. Karşılaştırıcı
Detaylı1 ALTERNATİF AKIMIN TANIMI
1 ALTERNATİF AKIMIN TANIMI Alternatif Akımın Tanımı Doğru gerilim kaynağının gerilim yönü ve büyüklüğü sabit olmakta; buna bağlı olarak devredeki elektrik akımı da aynı yönlü ve sabit değerde olmaktadır.
DetaylıU.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Elektronik Mühendisliği Bölümü ELN3102 OTOMATİK KONTROL Bahar Dönemi Yıliçi Sınavı Cevap Anahtarı
U.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Elektronik Mühendisliği Bölümü ELN30 OTOMATİK KONTROL 00 Bahar Dönemi Yıliçi Sınavı Cevap Anahtarı Sınav Süresi 90 dakikadır. Sınava Giren Öğrencinin AdıSoyadı :. Prof.Dr.
DetaylıRobotik AKTUATÖRLER Motorlar: Çalışma prensibi
Robotik AKTUATÖRLER Motorlar: Çalışma prensibi 1 Motorlar: Çalışma prensibi Motorlar: Çalışma prensibi 2 Motorlar: Çalışma prensibi AC sinyal kutupları ters çevirir + - AC Motor AC motorun hızı üç değişkene
DetaylıBÖLÜM VI DENGELENMİŞ ÜÇ FAZLI DEVRELER (3 )
BÖLÜM VI DENGELENMİŞ ÜÇ FAZLI DEVRELER (3 ) Elektriğin üretim, iletimi ve dağıtımı genelde 3 devrelerde gerçekleştirilir. Detaylı analizi güç sistem uzmanlarının konusu olmakla birlikte, dengelenmiş 3
DetaylıBULANIK MANTIK ile KONTROL
BULANIK MANTIK ile KONTROL AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ Bulanık mantığın temel prensipleri: Bulanık küme sözel değişkenleri göstermek için kullanılır. Az sıcak, biraz soğuk gibi bulanık mantık üyelik fonksiyonları
DetaylıPSpice Simülasyonu. Hazırlayan : Arş. Gör. Cenk DİNÇBAKIR
PSpice Simülasyonu Hazırlayan : Arş. Gör. Cenk DİNÇBAKIR Ekim 2005 1. Giriş Bilgisayarla devre simülasyonu, elektronik devrelerin ve sistemlerin tasarımında en önemli adımlardan biridir. Devre ve tümdevre
DetaylıEleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendisliği Sempozyumu, 27 29 Kasım 2014, Bursa
Eleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendisliği Sempozyumu, 27 29 Kasım 2014, Bursa Çok Seviyeli Evirici Tabanlı Paralel Aktif Güç Filtresi için Geliştirilen Denetim Algoritması Control
DetaylıSERİ AKTİF GÜÇ FİLTRESİ için GELİŞTİRİLEN KASKAT BAĞLI ÇOK SEVİYELİ EVİRİCİ ve KONTROL ALGORİTMASI
SERİ AKTİF GÜÇ FİLTRESİ için GELİŞTİRİLEN KASKAT BAĞLI ÇOK SEVİYELİ EVİRİCİ ve KONTROL ALGORİTMASI 1,,3,4 Korhan KARAARSLAN, Birol ARİFOĞLU, Ersoy BEŞER, Sabri ÇAMUR Kocaeli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi
DetaylıDC DC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER
1. DENEYİN AMACI KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri) DC DC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER DC-DC gerilim azaltan
DetaylıASENKRON MOTOR ASENKRON (İNDÜKSİYON) MOTOR. Genel
Genel ASENKRON (İNDÜKSİYON) MOTOR Asenkron makinalar motor ve jeneratör olarak kullanılabilmekle birlikte, jeneratör olarak kullanım rüzgar santralleri haricinde yaygın değildir. Genellikle sanayide kullanılan
DetaylıCHF100A KOLAY DEVREYE ALMA KİTAPÇIĞI
CHF100A KOLAY DEVREYE ALMA KİTAPÇIĞI LED PANEL LCD PANEL PANEL ÜZERİNDEKİ BUTONLAR VE AÇIKLAMALARI GÜÇ VE KONTROL TERMİNALLERİ BAĞLANTI ŞEMASI Hız kontrol cihazları, panel üzerinden start/stop ve panel
DetaylıFRENIC MULTİ ÖZET KULLANIM KLAVUZU
FRENIC MULTİ ÖZET KULLANIM KLAVUZU GENEL BİLGİLER SÜRÜCÜ KONTROL BAĞLANTILARI PLC 24 VDC CM DİJİTAL GİRİŞ COM UCU FWD REV X1 X5 EN DİJİTAL GİRİŞLER ( PNP / NPN SEÇİLEBİLİR ) ENABLE GİRİŞİ SW1 Y1 Y2 DİJİTAL
DetaylıŞekil 1. Bir güç kaynağının blok diyagramı
DİYOUN DOĞRULUCU OLARAK KULLANIMI Bu çalışmada, diyotların doğrultucu olarak kullanımı incelenecektir. Doğrultucular, alternatif gerilim (Alternating Current - AC) kaynağından, doğru gerilim (Direct Current
DetaylıDENEY FÖYÜ 7: Seri ve Paralel Rezonans Devreleri
DENEY FÖYÜ 7: Seri ve Paralel Rezonans Devreleri Deneyin Amacı: Seri ve paralel rezonans devrelerini incelemek, devrelerin karakteristik parametrelerini hesaplamak ve ölçmek, rezonans eğrilerini çizmek.
Detaylıdirençli Gerekli Donanım: AC güç kaynağı Osiloskop
DENEY 01 DİRENÇLİ TETİKLEME Amaç: Tristörü iletime sokmak için gerekli tetikleme sinyalini üretmenin temel yöntemi olan dirençli tetikleme incelenecektir. Gerekli Donanım: AC güç kaynağı Osiloskop Kademeli
DetaylıŞekil 7.1. (a) Sinüs dalga giriş sinyali, (b) yarım dalga doğrultmaç çıkışı, (c) tam dalga doğrultmaç çıkışı
DENEY NO : 7 DENEY ADI : DOĞRULTUCULAR Amaç 1. Yarım dalga ve tam dalga doğrultucu oluşturmak 2. Dalgacıkları azaltmak için kondansatör filtrelerinin kullanımını incelemek. 3. Dalgacıkları azaltmak için
DetaylıGELENEKSEL GÜÇ KATSAYISI DÜZELTME DEVRELERİ İLE KÖPRÜSÜZ GÜÇ KATSAYISI DÜZELTME DEVRELERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
GELENEKSEL GÜÇ KATSAYISI DÜZELTME DEVRELERİ İLE KÖPRÜSÜZ GÜÇ KATSAYISI DÜZELTME DEVRELERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Özgün GİRGİN Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü ogirgin@yildiz.edu.tr
DetaylıÜÇ FAZLI KONTROLLÜ DOĞRULTUCU VE DİMMER DEVRE UYGULAMASI
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Güç Elektroniği Uygulamaları ÜÇ FAZLI KONTROLLÜ DOĞRULTUCU VE DİMMER DEVRE UYGULAMASI 1. DENEYİN AMACI Bu deneyin
Detaylı3 Fazlı Motorların Güçlerinin PLC ile Kontrolü. Doç. Dr. Ramazan BAYINDIR
3 Fazlı Motorların Güçlerinin PLC ile Kontrolü Doç. Dr. Ramazan BAYINDIR Endüstride çok yaygın olarak kullanılan asenkron motorların sürekli izlenmesi ve arızalarının en aza indirilmesi büyük önem kazanmıştır.
Detaylı6. DİJİTAL / ANALOG VE ANALOG /DİJİTAL ÇEVİRİCİLER 1
6. DİJİTAL / ANALOG VE ANALOG /DİJİTAL ÇEVİRİCİLER 1 Günümüzde kullanılan elektronik kontrol üniteleri analog ve dijital elektronik düzenlerinin birleşimi ile gerçekleşir. Gerilim, akım, direnç, frekans,
DetaylıRÜZGAR ENERJİSİ. Anahtar sözcükler: Rüzgar Enerjisi, Rüzgar Türbini, Elektriksel Dönüşüm Sistemleri, Jeneratör.
RÜZGAR ENERJİSİ Küçük güçlü sistemlerde eskiden çok kullanılan doğru akım (DA) jeneratörü, günümüzde yerini genellikle senkron veya asenkron jeneratörlere bırakmıştır. Bu jeneratörler, konverterler yardımıyla
DetaylıDENGESİZ GÜÇ AKIŞI ANALİZLERİ İÇİN SABİT HIZLI ASENKRON GENERATÖRLÜ RÜZGAR TÜRBİNİ MODELİ BÖLÜM 1: GENERATÖR MODELİ BÖLÜM 2: YÜK AKIŞI UYGULAMALARI
DENGESİZ GÜÇ AKIŞI ANALİZLERİ İÇİN SABİT HIZLI ASENKRON GENERATÖRLÜ RÜZGAR TÜRBİNİ MODELİ BÖLÜM 1: GENERATÖR MODELİ BÖLÜM 2: YÜK AKIŞI UYGULAMALARI Ahmet KÖKSOY Gebze Teknik Üniversitesi Elektronik Mühendisliği
Detaylı5kW, Trafolu Tek Faz Kısa Devre Korumalı İnverter Tasarımı 5kW, Short Circuit Protected Single Phase Inverter Design With Transformer
5kW, Trafolu Tek Faz Kısa Devre Korumalı İnverter Tasarımı 5kW, Short Circuit Protected Single Phase Inverter Design With Transformer Esra Erdem 1, Sinan KIVRAK 2, Selami KESLER 1 1 Elektrik-Elektronik
DetaylıEEM 202 DENEY 9 Ad&Soyad: No: RC DEVRELERİ-II DEĞİŞKEN BİR FREKANSTA RC DEVRELERİ (FİLTRELER)
EEM 0 DENEY 9 Ad&oyad: R DEVRELERİ-II DEĞİŞKEN BİR FREKANTA R DEVRELERİ (FİLTRELER) 9. Amaçlar Değişken frekansta R devreleri: Kazanç ve faz karakteristikleri Alçak-Geçiren filtre Yüksek-Geçiren filtre
DetaylıELEKTRİK TESİSLERİNDE HARMONİKLERİN PASİF FİLTRE KULLANILARAK AZALTILMASI VE SİMÜLASYONU. Sabir RÜSTEMLİ
ELEKTRİK TESİSLERİNDE HARMONİKLERİN PASİF FİLTRE KULLANILARAK AZALTILMASI VE SİMÜLASYONU Sabir RÜSTEMLİ Elektrik tesislerinin güvenli ve arzu edilir bir biçimde çalışması için, tesisin tasarım ve işletim
DetaylıELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ
Giresun Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Bölüm Başkanı Bölümün tanıtılması Elektrik Elektronik Mühendisliğinin tanıtılması Mühendislik Etiği Birim Sistemleri Direnç,
DetaylıFIRÇASIZ DA MOTORUN KONTROLÜNDE PWM VE HİSTERİSİZ BANT TEKNİĞİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
31 Vol. 2, No 3, September 2010 pp. 31-45 Mechanical Technologies FIRÇASIZ DA MOTORUN KONTROLÜNDE PWM VE HİSTERİSİZ BANT TEKNİĞİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Yasin BEKTAŞ, N. Füsun OYMAN SERTELLER * Özet Fırçasız
DetaylıEEM220 Temel Yarıiletken Elemanlar Çözümlü Örnek Sorular
EEM220 Temel Yarıiletken Elemanlar Çözümlü Örnek Sorular Kaynak: Fundamentals of Microelectronics, Behzad Razavi, Wiley; 2nd edition (April 8, 2013), Manuel Solutions. Bölüm 3 Seçme Sorular ve Çözümleri
DetaylıDENEY 3 HAVALI KONUM KONTROL SİSTEMİ DENEY FÖYÜ
DENEY 3 HAVALI KONUM KONTROL SİSTEMİ DENEY FÖYÜ 1. Deneyin Amacı Bu deneyde, bir fiziksel sistem verildiğinde, bu sistemi kontrol etmek için temelde hangi adımların izlenmesi gerektiğinin kavranması amaçlanmaktadır.
DetaylıKaradeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Laboratuvarı I İŞLEMSEL YÜKSELTECİN TEMEL ÖZELLİKLERİ VE UYGULAMALARI
Öğr. Gör. Oğuzhan ÇAKIR 377 42 03, KTÜ, 2010 Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Laboratuvarı I İŞLEMSEL YÜKSELTECİN TEMEL ÖZELLİKLERİ VE UYGULAMALARI 1. Deneyin
DetaylıBilgisayar Arayüzlü DsPIC Kontrollü Fırçasız Doğru Akım Motoru Sürücü Sistemi
Bilgisayar Arayüzlü DsPIC Kontrollü Fırçasız Doğru Akım Motoru Sürücü Sistemi Okan Bingöl 1 -Mehmet Ali Yalçınkaya 2 - Orhan Tosun 2 1 Süleyman Demirel Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Elektrik Elektronik
DetaylıMühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI İŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER VE UYGULAMALARI 1. 741 İşlemsel yükselteçlerin özellikleri ve yapısı hakkında bilgi veriniz. 2. İşlemsel yükselteçlerle gerçekleştirilen eviren yükselteç, türev
Detaylı