çöz kazan kpss ÖSYM sorularına en yakın tek kitap tamamı çözümlü öğrenme psikolojsi 2014 kpss de 68 soru yakaladık soru bankası

Transkript

1 çöz kazan kpss 2015 ÖSYM sorularına en yakın tek kitap öğrenme psikolojsi tamamı çözümlü 2014 kpss de 68 soru yakaladık soru bankası

2 Komisyon KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ SORU BANKASI ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 14. Baskı Kasım 2014, Ankara Proje-Yayın Yönetmeni: Demet Tamer Dizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A Yenimahalle/ANKARA ( ) Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: İleti: E-ileti: pegem@pegem.net

3 Ön söz Sevgili Öğretmen Adayları, Öğretmenlik mesleğine başlamadan önceki son aşama olan KPSS Eğitim Bilimleri testinde önemli bir yer tutan Öğrenme Psikolojisi kapsamındaki sorular tüm yıllara göre analiz edilmiş ve bu analiz sonuçlarına göre kitapta yer alan sorular hazırlanmıştır. Sınavda başarılı olabilmek için yeterli bilgi düzeyinin yanı sıra çok sayıda soruyu anlayarak ve hızlı bir şekilde cevaplamak gerekmektedir. Bu özellik göz önünde bulundurularak sınavda karşınıza çıkabilecek soru türlerine konu testleri şeklinde yer verilmiştir. Büyük bir gayret ile hazırlanan bu kitap, size en üst düzeyde fayda sağlayacak ve KPSS de sizi başarıya ulaştıracaktır. Kitapta yer alan sorularla ilgili öğrenmek istediğiniz herhangi bir şey olur ise adresine e-posta göndermeniz yeterli olacaktır. Sorunuz en kısa sürede yazarlarımız tarafından mutlaka cevaplandırılacaktır. Bu ülkenin geleceğinin teminatı olan gençleri yetiştirme gibi kutsal bir meslek olan öğretmenlik hayatınızda başarılar dileriz Pegem Akademi Yayıncılık

4

5 İÇİNDEKİLER Ön söz... iii İçindekiler... v Temel Kavramlar Test Test 1 Çözümler... 5 Test Test 2 Çözümler Test Test 3 Çözümler Test Test 4 Çözümler Test Test 5 Çözümler Test Test 6 Çözümler Davranışçı Yaklaşım Test Test 7 Çözümler Test Test 8 Çözümler Test Test 9 Çözümler Test Test 10 Çözümler Test Test 11 Çözümler Test Test 12 Çözümler Test Test 13 Çözümler Test Test 14 Çözümler v

6 Test Test 15 Çözümler Test Test 16 Çözümler Test Test 17 Çözümler Test Test 18 Çözümler Test Test 19 Çözümler Test Test 20 Çözümler Test Test 21 Çözümler Test Test 22 Çözümler Test Test 23 Çözümler Test Test 24 Çözümler Test Test 25 Çözümler Test Test 26 Çözümler Bilişsel Yaklaşım Test Test 27 Çözümler Test Test 28 Çözümler Test Test 29 Çözümler Test Test 30 Çözümler Test Test 31 Çözümler vi

7 Test Test 32 Çözümler Test Test 33 Çözümler Test Test 34 Çözümler Öğrenme Psikolojisi - nahtarı vii

8

9 Ö Ğ R E N M E P S İ K O L O J İ S İ Temel Kavramlar Patronunun verdiği projeyi gece gündüz demeden çalışıp bitiren Hakan, tüm şirket elemanlarına projeyi sunacağı toplantıda çok heyecanlanmış ve çalışmasını katılımcılara yeterince anlatamamıştır. Toplantı sonunda Hakan patronuna Efendim, çok iyi hazırlanmıştım ama heyecanımı kontrol edemediğim için her şeyi elime yüzüme bulaştırdım. diyerek kendisini savunmuştur. Bunun üzerine patronu sinirlenerek, Hakan Bey projeye ne kadar çalıştığınızı toplantıda sergilediğiniz performansla değerlendirebilirim. demiştir. Patron, aşağıda verilen öğrenmeye ilişkin özelliklerden hangisinin önemini vurgulamıştır? A) Öğrenme yaşantılar sonucu gerçekleşir. B) Öğrenme kalıcı izli olmalıdır. C) Öğrenme davranışlarla gözlenebilen bir süreçtir. D) Öğrenme yeni bir davranış değişikliğini içerir. E) Öğrenme hazırbulunuşluğun etkisiyle ortaya çıkar. 2. Aşağıdakilerden hangisi öğrenmeyi kolaylaştıran etkinliklerden biri olamaz? A) Öğrenilecek materyalin karmaşıktan basite doğru sunulması B) Öğrenilecek materyali benzer kavramsal kategorilerde toplama C) Öğrenilecek materyali çağrıştıracak malzemeler kullanılması D) Öğrenilecek materyalin anlaşılabilir bir dille sunulması E) Öğrenilecek materyalin dikkat çekici şekilde verilmesi 4. Aşağıdakilerden hangisi dışsal güdülenmeye örnek olarak verilebilir? A) Bireyin kendini dinlendirdiğine inandığı için sabahları yürüyüşe çıkması B) Öğrencinin merak ettiği bilgiler için ansiklopedi okuması C) Öğretmenin eksik olduğuna inandığı konularda hizmet içi eğitimlere katılması D) Ergenin ilgi çekmek için saçlarını rengârenk boyatması E) Annenin sağlıklı çocuk sahibi olmak için internette sağlık sitelerini incelemesi 5. Dedesinin savaş anılarını dinleyerek büyüyen Metehan her zaman Tarih derslerinde arkadaşlarına göre daha başarılı olmuş ve Tarih e merak duyduğu için üniversitede Tarih Öğretmenliği bölümünü okumaya karar vermiştir. Bütün ailesi Metehan ın üniversite sınavında gerçekten çok başarılı olacağını düşünürken Metehan üniversite sınavında çok heyecanlandığı için bildiklerinin çoğunu karıştırmış ve kendinden beklenen başarıyı elde edememiştir. Yukarıda verilen parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Yüksek uyarılmışlık hali B) İçsel güdülenme C) Performans D) Duyarsızlaşma E) Olumlu transfer 3. Bir öğretim üyesinin, üniversitede tek ders sınavına kalan öğrencisine, Bence sınavdan hemen önce çalışmak yerine yaz tatilinde her gün bir saatini ayırıp ders çalışman daha iyi olur. Bu son şansın çünkü. şeklinde öneride bulunması, aşağıdaki ifadelerden hangisini destekler niteliktedir? A) Aralıklı çalışma bilgilerin uzun süre kalıcılığını sağlar. B) Sınavdan hemen önce çalışmak unutmayı aza indirir. C) Aralıklı çalışma heyecan düzeyini azaltır. D) Genel uyarılmışlık hali ders çalışırken hangi yöntemi kullanacağını etkiler. E) Toplu çalışma güdülenme düzeyini artırır. 6. Aşağıda performansla ilgili olarak verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? A) İlk kez çıktığı oyunda herkesin büyük beğenisini toplayan Tolga yüksek performans göstermiştir. B) ÖSS ye giren Soykan sınavda yüksek bir performans göstererek sayısal birincisi olmuştur. C) Şarkı yarışmasında detone olan Aydan düşük bir performans sergilemiştir. D) Bir önceki karşılaşmada sakatlanan Servet oynadığı final maçında performans gösterememiştir. E) Uyanamadığı için sınava geç kalan ve sınava alınmayan Ufuk performansını sergileyememiştir. 1

10 1 Temel Kavramlar İlköğretimde görev yapan bir öğretmen, her dersin başında işleyeceği konunun günlük yaşamda ne işe yarayacağını anlatarak konuya başlamakta, ders süresince öğrencilerin doğru davranışlarını pekiştirmeye özen göstermekte ve dersin sonunda bir sonraki derste hangi konuyu işleyeceğini belirterek dersi sonlandırmaktadır. Öğretmenin bu davranışı öğrenmeyi etkileyen hangi faktörle ilişkilendirilebilir? A) Eski yaşantılar B) Uyarılmışlık hali C) Güdülenme D) Dikkat E) Hazırbulunuşluk 11. I. Elinde su kabıyla sahibini gören kedinin sahibine doğru koşması II. III. IV. Prize elini değen çocuğu elektrik çarpması Bireyin yemeğin kokusundan hangi yemeğin piştiğini anlaması Yayladan gelen ineklerin kendi ahırlarına gitmesi V. Zabıtayı gören seyyar satıcının kaçması Yukarıdaki ifadelerden hangileri öğrenilmiş bir davranış olamaz? A) Yalnız II B) Yalnız IV C) I ve II D) I, III ve V E) II ve IV 8. Aşağıdakilerden hangisi öğrenilmiş bir davranış olamaz? A) Gece yatarken dua etme B) Türk kahvesi ile birlikte su içme C) Güneş çarpması nedeniyle bayılma D) Görgü kurallarına uygun davranma E) Kokusundan parfümün ismini söyleme 9. Muzaffer e annesi pek çok kelimenin yazılışını okula başlamadan önce öğretmiştir. Muzaffer okula başladığında, öğretmeni yazı yazmayı el yazısı kullanarak öğretmeye çalışmış ancak Muzaffer arkadaşlarına göre yazı yazmayı daha zor öğrenmiştir. Muzaffer in bu durumu aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturur? A) Genel uyarılmışlık hali B) Dışsal güdülenme C) Olumsuz transfer D) Yetersiz hazırbulunuşluk E) Olgunlaşmama 10. Aşağıda verilenlerden hangisinde duyuşsal bir davranışın öğrenilmesi söz konusudur? A) Öğrencinin Beden Eğitimi dersinde basketbol oynaması B) Köpeğin vurulan hayvanı avcıya getirmesi C) Ütüye değdiğinde eli yanan çocuğun ütüden uzak durması D) Çocuğun evinin adresini bilmesi E) Öğrencinin Matematik öğretmenini her gördüğünde tedirgin olması 12. ÜDS ye hazırlanan ve kelime öğrenmede güçlük çeken bir yüksek lisans öğrencisine devam ettiği İngilizce kursunda öğretmeninin, öğrenmesi gereken her kelimeyi geçmişte yaşadığı bir olayla ilişkilendirmesini tavsiye etmesi, sözel bir malzemenin öğrenilmesini kolaylaştıran aşağıdaki özelliklerin hangisiyle ilişkilendirilebilir? A) Telaffuz edilebilirlik B) Kavramsal benzerlik C) Anlamsal çağrışım D) Algısal ayırt edilebilirlik E) Çağrışımsal basamaklar 13. Organizma çevresindeki bir uyarıcıya normal olarak beklenilenin üstünde tepki gösteriyorsa, bu uyarıcıya duyarlı dır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu durum kapsamında ele alınabilir? A) Bir çocuğun köpek tarafından ısırılmasından sonra tüylü hayvanları gördüğünde tedirgin olması B) Bir gencin televizyonun sesinin çok açık olmasına rağmen okuduğu kitaba kendini kaptırması C) Bir çocuğun geçirmiş olduğu büyük depremin ardından çok düşük derecedeki bir sarsıntıyı bile hissetmesi D) Bir ev hanımının hipermarkette hemen kıyafetlerin olduğu reyona yönelmesi E) Bir kişinin yediği balık nedeniyle zehirlenmesi sonucu gittiği yerlerde balık kokusunu duyduğunda kendini kötü hissetmesi 2

11 Temel Kavramlar Meslek lisesinde eğitim görmüş bir gencin alanı ile ilgili girdiği bir işte, düz lise mezunu olan işçilere göre daha başarılı olması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır? A) Öğrenilen konu anlamlı ise öğrenme daha kolay gerçekleşir. B) Olgunlaşma bireyi hazır duruma getirmeden, öğrenme gerçekleşmez. C) Birey ilgi duyduğu konuları daha çabuk öğrenir. D) Öğrenme çoğu kere bilinçli bir çaba gerektirmeden gerçekleşir. E) İki konu arasındaki benzerlik ne kadar fazlaysa öğrenme o kadar kolay gerçekleşir. 17. Bir müzik öğretmeni, okulda oluşturduğu koronun ilk konserinden sonra korodaki öğrencilerle yaptıkları hataları söyleyerek bu hataları düzeltmeleri için neler yapabilecekleri konusunda konuşmuş ve koronun ikinci konserinde öğrencilerinin daha başarılı olduklarını gözlemlemiştir. Öğretmenin bu davranışı aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturur? A) Güdüleme B) Geribildirim C) Algısal ayırt edilebilirlik D) Olumlu transfer E) İçsel güdülenme 15. Bir üniversitede görevli öğretim üyesinin okullarda çalışan öğretmenlerle yaptığı bir toplantıda, Çocuğun sahip olduğu beceriler, yaratıcılığı, ancak ona uygun koşullar sağlanarak geliştirilebilir. Her çocuğun öğrenme hızı, davranışları, becerileri, başarısı birbirinden farklılık gösterir. Öncelikle, çocuğu her yönüyle tam anlamıyla tanıma, bireysel farklılıkları esas alarak, uygun öğretim modeli oluşturmak gerekir. şeklinde açıklama yapması, öğretim üyesinin öğrenmeyi etkileyen hangi faktörün önemini vurguladığını gösterir? A) Öğrenme ortamı B) Öğrenenin hazırbulunuşluk düzeyi C) Öğrenenin sağlık durumu D) Öğretmenin davranışı E) Öğrenme malzemesi 18. Aşağıda verilen örneklerden hangisinde uyarıcıtepki-karşılık ilişkisi bulunmaktadır? A) İçtiği sigara miktarı arttığı için öksürmeye başlayan kişinin sigarayı bıraktıktan sonra takdir görmesi B) KPSS yi kazanmak isteyen öğretmen adayının kursa yazılması C) Paraya ihtiyacı olan kişinin arkadaşlarından borç para istemesi D) Anneler Günü nde çocuğun annesine hediye alması E) Zil çaldığında öğrencilerin dışarı çıkması 16. Öğretmeni 23 Nisan töreninde Sezgi den bir şiir ezberlemesini istemiştir. Sezgi önce şiirin bütününe bakmadan, hemen ilk dörtlüğü ezberlemeye başlamış, onun işi bitince, bu kez ikinci dörtlüğü ele alıp onu ezberlemeye çalışmıştır. Sezgi nin şiiri bu şekilde ezberlemeye çalışırken aşağıdakilerden hangisini kullandığı söylenebilir? A) Toplu çalışma B) Bütün halinde çalışma C) Aralıklı çalışma D) Kavram haritası kullanarak çalışma E) Parçalara bölerek çalışma 19. Bir anne bir yaşındaki oğluna lego alarak parçalarını birleştirmesini öğretmek istemiş ama başarılı olamamıştır. Anne, oğlu üç yaşına geldiğinde çok kısa bir süre içinde legonun parçalarını nasıl birleştirmesi gerektiğini öğretebilmiştir. Yukarıda verilen örnek durum öğrenmeyi etkileyen hangi faktörle ilişkilendirilebilir? A) Hazırbulunuşluk B) Büyüme C) Olumsuz aktarma D) Olgunlaşma E) Biyolojik donanım 3

12 1 Temel Kavramlar Yılan balıkları dünyanın neresinde yaşarsa yaşasın üremek için Atlas Okyanusu nun kuzey kısmındaki Sargasso Denizi ne yönelirler. Yılan balığı yavruları burada doğarlar ve bu denizde bir müddet kaldıktan sonra yavaş yavaş büyüyerek asıl yerlerine geri dönerler. Yılan balıklarının bu davranışları aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturur? A) Refleks B) Geçici davranış C) Öğrenilmiş davranış D) İçgüdü E) Bitişik davranış 23. Aşağıdakilerden hangisi alışma kavramına örnek olarak verilemez? A) Çok gergin olan kişinin işine yoğunlaşamaması B) Fabrika çalışanlarının makinelerin gürültülerini duymaması C) İstasyon kenarında oturan kişinin tren gürültüsünden etkilenmemesi D) Çok sık küçük şiddette deprem olan bölgede yaşayan kişinin sarsıntıları hissetmemesi E) Bir odaya girildiğinde duyulan saat sesinin bir süre sonra duyulmaması 21. Aşağıdakilerden hangisi içsel güdülenmeye örnek olarak verilebilir? A) Okan ın ailesinin vadettiği yaz kampına gitmek için sınavlarına iyi hazırlanması B) Ceylan ın hoşlandığı erkeğin ilgisini çekmek için yeni kıyafetler alması C) Utku nun astronomiye meraklı olduğu için çeşitli bilim dergilerini takip etmesi D) Sinan ın öğretmenin gözüne girebilmek için ödevlerini yapması E) Ayşe nin arkadaşları tarafından kabul görmek için sürekli onlara hediyeler alması 24. Aşağıda verilenlerden hangisi öğrenme sonucu kazanılmamıştır? A) Sahibinin geldiğini gören köpeğin havlaması B) Şeker hastası olan kişinin hamur işlerinden uzak durması C) Annenin ateşi çıkan bebeğini ılık suyla yıkaması D) Uzun süre ayakta çalışan bir tezgahtarın tansiyonunun düşmesi E) Babalar Günü nde çocuğun babasına hediye alması 22. Bir Tarih öğretmeni, Osmanlı İmparatorluğu adlı üniteyi anlatırken imparatorluğu kuruluş, gelişme, gerileme ve çöküş dönemleri olmak üzere dört bölümde anlatmış, daha sonra her bir dönemde yer alan savaşları gruplandırarak şematize etmiştir. Tarih öğretmeninin üniteyi bu şekilde anlatması, aşağıdakilerden hangisini kullandığını gösterir? A) Anlamsal çağrışım B) Parçalardan bütüne doğru anlatma C) Kavramsal gruplama D) Algısal ayırt edilebilirlik E) Bütün halinde anlatma 25. İşi gereği sürekli telsiz kullanan polis memuru Hasan, cep telefonunun ilk çıktığı tarihlerde arkadaşlarına göre çok daha kısa sürede cep telefonu kullanmayı öğrenmiştir. Hasan ın cep telefonu kullanmayı arkadaşlarına göre daha kolay öğrenmesi aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Hazırbulunuşluk B) Olumlu aktarma C) Olgunlaşma D) Alışma E) Genelleme 4

13 Temel Kavramlar - 1 ÇÖZÜMLER 1. Öğrenmelerin hepsi (özellikle bilişsel davranışlar) gözlenebilir düzeyde gerçekleşmez. Fakat bir davranışın öğrenilip öğrenilmediği ancak organizmanın gösterdiği performansa bakılarak anlaşılabilir. Bir başka deyişle öğrenilen bir şey mutlaka gözlenebilir bir davranışa dönüştürülürse o davranış hakkında yorum yapılabilir. 2. Öğrenmeyi kolaylaştıran faktörlerden biri de öğrenilecek materyalin nasıl sunulduğu ile ilişkilidir. Öğrenilecek materyal öğrencinin dikkatini çekecek şekilde ve açık, net dilde sunulduğunda, öğrenilecek materyali çağrıştıran olay, durum ya da kavramlardan yararlanıldığında ve kavram haritaları şeklinde görselleştirildiğinde öğrenme süreci kolaylaşacaktır. Ancak öğrenlecek materyal karmaşıktan basite doğru sunulduğunda öğrenme kolaylaşmaktan öte daha da zorlaşacaktır. 5. Yüksek uyarılmışlık hali: Genel uyarılmışlık hali, organizmanın dışardan gelen uyarıcıları işleyebilme kapasitesi ve becerisini gösterir. Kişi bazı nedenlerden dolayı (örneğin; uyku hali, yorgun ya da hasta olma) çevreden çok az uyarıcı alıyorsa uyarılmışlık halinin düşük; bazı nedenlerden dolayı (örneğin; panik ya da kaygılı olma) ise çok fazla uyarıcı alıyorsa uyarılmışlık halinin yüksek olduğu söylenebilir. Buna göre Metehan ın üniversite sınavında çok heyecanlandığı için bildiklerinin çoğunu karıştırması yüksek uyarılmışlık hali ile açıklanır. İçsel güdülenme: Bireyin davranış sonunda herhangi bir ödül beklentisi olmadan kendi içinden gelen istekle ve güçle harekete geçmesini ifade eder. Metehan ın Tarih e merak duyduğu için üniversitede Tarih Öğretmenliği bölümünü okumaya karar vermesi içsel güdülenme ile açıklanır. Performans: Organizmanın yapmış olduğu davranışın düzeyini belirtir. Metehan ın öğrendiklerini kaygı landığı için davranışlarına yansıtamaması nedeniyle sınavda kendinden beklenen başarıyı elde edememesi, performans ile açıklanır. Olumlu transfer: Önceden öğrenilenlerin yeni öğrenilecek olanı kolaylaştırmasıdır. Dedesinin savaş anılarını dinleyerek büyüyen Metehan ın her zaman Tarih derslerinde arkadaşlarına göre daha başarılı olması olumlu transfere örnek oluşturur. 3. Aralıklı çalışma öğrenileceklerin günlük, haftalık ya da aylık programlar içinde öğrenilmesidir. Çoğu dersin öğrenilmesinde düzenli aralıklarla alışmak, yani çalışmaların arasına kısa dinlenme süreleri serpiştirerek çalışmak daha iyi sonuçlar verir. Aralıklı çalışmada insan beyni yorulmaz. Dersten sıkılma olasılığı azalır. Zaman geçtikten sonra hatırlama daha iyi olur ve öğrenme tekrarlarla gerçekleştiği için aralıklı çalışma en iyi yöntemdir. 6. Performans, organizmanın yapmış olduğu davranışın düzeyini belirtir. Düşük ya da yüksek bir performanstan söz edebilmek için organizmanın mutlaka bir davranış sergilemesi gerekir. Buna göre bir önceki karşılaşmada sakatlanan Servet, final maçında oynadığına göre iyi veya kötü bir davranış sergilemiştir ve bu nedenle oynadığı final maçında performans gösterememiştir ifadesi doğru olmayacaktır. 7. Güdülenme (motivasyon) insanın gereksinmesini (dürtüsünü, güdüsünü) doyurmak için eyleme geçecek düzeyde isteklenmesidir. Buna göre öğretmenin, her dersin başında işleyeceği konunun günlük yaşamda ne işe yarayacağını anlatarak konuya başlaması, ders süresince pekiştirme uygulamalarına yer vermesi ve bir sonraki derste neler işleyeceğini belirtmesi öğrencileri öğrenmeye istekli hale getirme amaçlı olduğu için güdülenme ile açıklanır. 4. Dışsal güdülenme bireyin yaptığı davranış sonucunda bir ödül ya da olumlu dönüt alacağı beklentisiyle harekete geçmesidir. Buna göre Ergenin ilgi çekmek için saçlarını rengârenk boyatması dışsal güdülenmeye uygun bir örnektir. 8. Öğrenme genel olarak, çevreyle etkileşimler sonucu yaşantılar kazanma yoluyla organizmada oluşan düşünce, duyuş ve davranış değişikliğidir. Refleks, içgüdü ve geçici davranışlar öğrenme olarak nitelendirilemez. Bu durumda Güneş çarpması nedeniyle bayılma öğrenme değil, geçici bir davranıştır. 5

14 ÇÖZÜMLER Temel Kavramlar Olumsuz transfer (olumsuz aktarma) önceden öğrenilen bilgi ve becerilerin yeni öğrenilecek olanı zorlaştırmasıdır. Buna göre annenin çocuğuna kelimelerin yazılışını okula başlamadan önce öğretmesi çocuğun okula başladığında, el yazısı ile yazı yazmasını etkilemiştir. Çocuğun arkadaşlarına göre daha geç öğrenmesi olumsuz transfer ile açıklanır. 10. Duyuşsal davranış, korku, kaygı, heyecan, mutluluk gibi olumlu/olumsuz duygularla bireyin ilgi, tutum, değer, inanç gibi özelliklerini ifade eder. A, B, ve C seçeneğinde psikomotor davranışlara, D seçeneğinde bilişsel davranışa yer verilmiştir. Oysa Öğrencinin matematik öğretmenini her gördüğünde tedirgin olması duyuşsal bir davranıştır. Cevap E 11. Öğrenme; A) Yaşantılar yoluyla gerçekleşir (doğuştan gelmez) B) Kalıcı ve izli değişiklikler oluşturur. C) Davranışta olumlu ya da olumsuz bir değişiklik yaratır. D) Davranışta oluşan değişiklik büyüme, olgunlaşma ve hazırbulunuşluğun etkisiyle meydana gelir. Buna göre Prize elini değen çocuğu elektrik çarpması öğrenimli bir davranış değildir. 12. Anlamsal çağrışım, öğrenilecek konunun önceden öğrenilenlerle ilişkili şekilde sunulmasıdır. Buna göre öğretmenin öğrencisine öğrenmesi gereken her kelimeyi geçmişte yaşadığı bir olayla ilişkilendirmesini tavsiye etmesi, anlamsal çağrışım ile açıklanır. 14. Öğrenme sürecinde önceden öğrenilen bilgi ve beceriler daha sonraki öğrenmeleri kolaylaştırır ve bu durum olumlu transfer olarak adlandırılır. Olumlu transfer sürecinde öğrenilecek iki konu arasında benzerlik ne kadar çoksa öğrenme o kadar kolaylaşacaktır. Bu durumda meslek lisesinde eğitim görmüş bir gencin alanı ile ilgili girdiği bir işte, düz lise mezunu olan işçilere göre daha başarılı olması olumlu transferin bu özelliği ile açıklanır. Cevap E 15. Bir çocuğun, okula gelerek, öğrenmeye hazır olması; öncelikle bilişsel, duyuşsal, sosyal ve fiziksel bir hazırbulunuşluğu gerektirir. Hazırbulunuşluk, bireyin sadece olgunlaşma düzeyini değil, aynı zamanda, bireyin önceki öğrenmelerini, ilgilerini, tutumlarını, güdülenmişlik düzeyini, yeteneklerini, genel sağlık durumunu da kapsar. Bu nedenle öğrenme sürecinde çocuğu her yönüyle tam anlamıyla tanıma, bireysel farklılıkları dikkate alma önemlidir. Cevap B 16. Öğrenme sürecini etkileyen faktörlerden biri konunun yapısıdır. Bir konu içeriğine göre parçalara bölünerek ya da bütün halinde çalışılabilir. Ancak en etkili yol öğrenilecek konunun önce bütün halinde, sonra parçalara bölünerek, sonrasında ise tekrar bütün halinde çalışılmasıdır. Cevap E 17. Sonuçlar hakkında bilgi verme (Geribildirim), öğrenenin öğrenmesinin doğru ve yeterli olup olmadığının bildirilmesidir. Buna göre öğretmenin ilk konserden sonra korodaki öğrencilere yaptıkları hataları söyleyerek bu hataları düzeltmeleri için neler yapabilecekleri konusunda konuşması geribildirim ile açıklanır. Cevap B 13. Soruda da tanımlandığı gibi duyarlılaşma organizmanın çevresindeki bir uyarıcıya normal olarak beklenilenin üstünde tepki göstermesidir. Bu durumda Bir çocuğun geçirmiş olduğu büyük depremin ardından çok düşük derecedeki bir sarsıntıyı bile hissetmesi depreme duyarlı hale geldiğini gösterir. Öte yandan A seçeneği öğrenilmiş bir davranışın genellenmesi ile B, D ve E seçenekleri ise algıda seçicilik ile açıklanır. 18. Uyarıcı: Organizmanın duyu organlarını etkileyerek onu harekete geçiren etkidir. Tepki: Organizmanın herhangi bir uyarıcı nedeniyle sergilediği davranıştır. Karşılık: Organizmanın göstermiş olduğu tepkiye çevrenin pekiştirme, ceza ve görmezden gelme şeklinde göstermiş olduğu davranıştır. Buna göre, İçtiği sigara miktarı arttığı için kişinin öksürmeye başlaması uyarıcı ; bunun üzerine kişinin sigarayı bırakması tepki ; sigarayı bıraktıktan sonra takdir görmesi ise karşılık tır. 6

15 Temel Kavramlar - 1 ÇÖZÜMLER 19. Olgunlaşma, organizmanın bir işi yapabilecek bedensel ve zihinsel yeterliğe ulaşmasıdır. Buna göre çocuğun bir yaşında legonun parçalarını birleştiremezken; üç yaşına geldiğinde çok kısa bir süre içinde legonun parçalarını nasıl birleştirmesi gerektiğini öğrenmesi olgunlaşma ile açıklanır. 20. İçgüdü, sadece belli bir türde görülen, belli bir uyaranı olmayan, ertelenemeyen karmaşık davranışlardır. Bu anlamda yılan balıklarının anlatılan davranış örüntüleri içgüdü ile açıklanabilir. 25. Öğrenme sürecinde önceden öğrenilen bilgi ve beceriler daha sonraki öğrenmeleri kolaylaştırır ve bu durum olumlu aktarma (transfer) olarak adlandırılır. Buna göre işi gereği sürekli telsiz kullanan Hasan ın, cep telefonunun ilk çıktığı tarihlerde arkadaşlarına göre çok daha kısa sürede cep telefonu kullanmayı öğrenmesi, her iki öğrenme durumunun benzer nitelikler taşımasıyla ilişkilidir. Cevap B 21. İçsel güdülenme sürecinde bireyi davranışa iten güç bireyin kendisidir, yani bireyin merak, isteklilik, başarma arzusu gibi ihtiyaçları içsel güdülenme kaynaklarıdır. Buna göre Utku nun astronomiye meraklı olduğu için çeşitli bilim dergilerini takip etmesi içsel güdülenmeye örnek oluşturur. 22. Öğrenmeyi etkileyen faktörlerden biri olan kavramsal gruplama, bir konunun içinde yer alan alt başlıkların hiyerarşik olarak sıraya dizilmesiyle oluşturulan, birbirleriyle bağlantılarını içeren şemalardır. Buna göre, öğretmenin bir ünitede yer alan başlıkları ayırarak şematize etmesi kavramsal gruplama ile açıklanır. 23. Alışma, duyusal yönden organizmayı etkileyen bir davranışı oluşturan bir durumla tekrar yüz yüze gelinmesi sonunda sözü edilen davranışın zayıflamasına denir. Bu durum, uzun süre aynı uyaranla karşı karşıya kalan organizmada uyaranın ilk etkisini, şiddetini yitirmesi demektir. Başka bir ifadeyle alışma fiziksel uyarıcılara karşı duyumun azalmasıdır. Buna göre Çok gergin olan kişinin işine yoğunlaşamaması duyarsızlaşma ile açıklanamaz. 24. Öğrenme genel olarak, çevreyle etkileşimler sonucu yaşantılar kazanma yoluyla organizmada oluşan düşünce, duyuş ve davranış değişikliğidir. Refleks, içgüdü ve geçici davranışlar öğrenme olarak nitelendirilemez. Bu durumda Uzun süre ayakta çalışan bir tezgahtarın tansiyonunun düşmesi öğrenilmiş bir davranış olamaz. 7

16 Ö Ğ R E N M E P S İ K O L O J İ S İ 2 Temel Kavramlar I. Hayranı olunan bir sanatçının konserine gitme II. III. IV. Ev satın almak için emlakçıları dolaşma Ceza almamak için eve erkenden gelme Dinlenmek için tatile çıkma V. Arkadaşını kırmamak için sokağa çıkma Yukarıda verilenlerden hangileri dışsal güdülenme kapsamında ele alınır? A) I, II ve III B) I, III ve V C) II, III ve IV D) II, IV ve V E) III ve V 4. Leyla Hanım, oğlunun okuduklarını anlamayacağını düşünerek walkman dinleyerek ders çalışmasına izin vermemektedir. Leyla Hanım ın bu tutumu öğrenmeyi etkileyen hangi faktörle ilişkilendirilebilir? A) Hazırbulunuşluk B) Olgunlaşma C) Genel uyarılmışlık hali D) Güdülenme E) Eski yaşantılar 2. Aşağıdakilerden hangisi öğrenilmiş davranışlara örnek olarak gösterilebilir? A) Kişinin sevgisini uygun olan davranışlarla göstermesi B) Şekerli su içen kişinin tansiyonun normal seviyeye gelmesi C) Saunaya giren kişinin terlemesi D) Gözüne toz kaçan kişinin gözünün yaşarması E) İğne vurulan bireyin canının yanması 5. Aşağıdakilerden hangisi bir annenin çocuğunu drama kursuna gitme konusunda güdülemek için kullanabileceği en etkili yoldur? A) Drama kursunun yaşamında ne işe yarayacağını açıklama B) Drama kursuna gittiği takdirde istediği bir şeyi almasına izin verileceğini söyleme C) Drama kursunu verecek uzmanla tanıştırma D) Drama kursuyla ilgili internette araştırma yapmasını isteme E) Drama kursuna gitmenin ne kadar entelektüel bir davranış olduğunu açıklama 3. Eğitim Fakültelerinden mezun olan öğrencilerin, Fen-Edebiyat Fakültelerinden mezun olan öğrencilere göre KPSS Eğitim Bilimleri dersinde anlatılan konuları daha kolay öğrenmeleri aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturur? A) Güdülenme B) Yüksek uyarılmışlık hali C) Olgunlaşma D) Olumlu transfer E) Türe özgü hazıroluş 6. Ağaç yaş iken eğilir. atasözü aşağıda öğrenme ile ilgili olarak verilen ifadelerden hangisiyle ilişkilendirilebilir? A) Öğrenme davranışlar aracılığıyla gözlenebilir. B) Bazı davranışlar belli yaşlarda öğrenilebilir. C) Öğrenilecek davranış bireyin ihtiyacından doğmalıdır. D) Öğrenilecek materyal anlamlı olmalıdır. E) Yaşantı, öğrenmenin en temel özelliklerinden biridir. 8

17 Temel Kavramlar Öğrenmeyi etkileyen pek çok faktör vardır. Bunlardan biri de organizmanın öğrenme için gerekli olan biyolojik donanıma sahip olmasıdır. Örneğin; bir tavşana bisiklete binmeyi öğretemezsiniz. Çünkü bu öğrenme için tavşanın bedeni gerekli donanıma sahip değildir. Parçada, öğrenmeyi etkileyen hangi faktör üzerinde durulmaktadır? A) Hazırbulunuşluk B) Olgunlaşma C) Genel uyarılmışlık hali D) Türe özgü hazıroluş E) Güdülenme 10. Organizmanın gereksiniminden fazla uyarılması aşırı uyarılmaya neden olur. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek oluşturur? A) Kişinin uzun süre karanlıkta bırakıldıktan sonra aydınlığa çıkarılması B) Kişinin otobüsle on saat yolculuk yapması C) Kişinin yetersiz ışıkta ders çalışması D) Kişinin hasta haliyle işine gitmesi E) Kişinin yemeğin hemen ardından raporları okumaya çalışması 8. Aşağıdakilerden hangisi içsel güdülenmeye örnek olarak verilebilir? A) Bireyin babasından çekindiği için evde sigara içmemesi B) Bireyin arkadaşını üzmemek için isteklerine evet demesi C) Bireyin yağmurlu havaları sevdiği için yağmurlu havalarda gezintiye çıkması D) Bireyin gelen zamlar nedeniyle ihtiyaçlarını kısıtlaması E) Bireyin çocuğuna söz verdiği için sıkılacağını bildiği halde onunla sinemaya gitmesi 11. I. Masanın üzerinde ip yumağı gören kedinin masaya sıçraması II. III. IV. Çocuğun hangi takımın hangi renkte forma giydiğini bilmesi Ev hanımının reklamlarda izlediği X marka temizlik ürünlerini kullanmayı tercih etmesi Ehliyet kursuna devam eden kişinin araba kullanabilmesi V. Görme engelli kişinin seslerine göre insanları ayırt etmesi Yukarıda verilenlerden hangileri psikomotor davranışlara örnek olarak verilebilir? A) Yalnız III B) I ve IV C) I, III ve IV D) I, IV ve V E) II, III ve V 9. Ali ÖSS ye aile baskısından kurtulmak için, Pınar sevgilisiyle aynı üniversitede okumak için, Aysun ise para kazanmasını sağlayacak bir meslek sahibi olmak için hazırlanmaktadır. Buna göre, aşağıda verilen ifadelerden hangisi doğrudur? A) Aynı uyarıcı her organizmada farklı tepkiler doğurur. B) Her uyarıcı mutlaka bir tepkiye neden olur. C) Öğrenme için uyarılmış olmak gerekli koşullardan biridir. D) Farklı uyarıcılar organizmalarda aynı tepkilere neden olur. E) Dışsal uyarıcılar organizma üzerinde daha etkilidir. 12. Yavrusu olacak ispinoz kuşları doğal yaşamda olmasalar bile yaşadıkları kafesin içinde ot, tüy ve dışkılarıyla yavruları için yuva yaparlar. İspinoz kuşlarının bu davranışı aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır? A) İçgüdü B) Refleks C) Öğrenilmiş davranış D) Güdülenmiş davranış E) Türe özgü hazıroluş 9

18 2 Temel Kavramlar Aşağıdakilerden hangisi öğrenilmiş bir davranıştır? A) Bireyin baharda polenler nedeniyle hapşırması B) Ateş düşürücü verilen bebeğin ateşinin düşmesi C) İşitme engelli bireyin işaret dilini kullanarak konuşması D) Lunaparkta çarpışan otolara binen bireyin midesinin bulanması E) Karnı doyan bebeğin ağlamayı kesmesi 16. Mesleğine yeni başlayan öğretmenin müfettişlerden çekindiği için teftiş sırasında müfettişin sorduğu soruları cevaplayamaması, aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır? A) Kaygı düzeyinin çok yüksek olması B) Dikkat probleminin olması C) Uyarılmışlık halinin düşük olması D) Güdülenme eksikliği E) Hazırbulunuşluk düzeyinin yeterli olmaması yaşındaki Çınar a anneannesi geceleri yatarken okuması için dua ezberletmeye çalışmakta; ama Çınar bu duaları öğrenememektedir. Yukarıda öğrenmeyi etkileyen hangi faktörün önemi vurgulanmaktadır? A) Düşük uyarılmışlık hali B) Türe özgü hazıroluş C) Olumsuz transfer D) Güdülenme E) Olgunlaşma 17. Aşağıda verilenlerden hangisinde dışsal bir güdülenme söz konusudur? A) Hayatında anlam arayışı içinde olan kişinin farklı türde kitaplar okuması B) Doğayla iç içe olmaktan hoşlanan kişinin bahçesinde çiçekler yetiştirmesi C) Öğretmenin kendini geliştirmek amaçlı seminerlere katılması D) Öğrencinin arkadaşları arasında kabul görmek için dış görünüşüne dikkat etmesi E) Kişinin sağlığına önem verdiği için spor yapması 15. Aşağıdakilerden hangisi öğrenmenin özelliklerinden biri değildir? A) Davranışlar birden çok öğrenme biçimi ile kazanılabilir. B) Öğrenme davranışlarla gözlenebilen bir süreçtir. C) Öğrenme her zaman istendik türdedir. D) Öğrenme sürecinde deneyimler, bilgiler, yetenekler vb. etkilidir. E) Davranış değişikliği öğrenmenin göstergelerinden biridir. 18 Boş zamanlarda fotoğraf çekmekten çok hoşlanan Zeynep fotoğrafçılık kursuna başlamış ve diğer kursiyerlere göre profesyonel olarak fotoğraf çekmeyi çok daha çabuk öğrenmiştir. Zeynep in bu durumu aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturur? A) Olumlu transfer B) Güdülenme C) Yüksek uyarılmışlık hali D) Ket vurma E) İçgüdüsel davranış 10

19 Temel Kavramlar Fizyolojik güdüler herkeste aynı olduğu halde sosyal güdüler bireyden bireye değişiklik gösterir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi tüm insanlarda aynı olan güdülerden biri değildir? A) Soğuktan korunma B) Karnını doyurma C) Susuzluğunu giderme D) Kendini geliştirme E) Tehlikelerden korunma 22. Aşağıda verilenlerden hangisi öğrenmeyi olumlu etkileyen faktörlerden biri olamaz? A) Öğrenme malzemesinin anlaşılır olması B) Önceki bilgilerden yararlanılması C) Öğrenenin yeterli olgunlaşma düzeyine erişmesi D) Bireyin aşırı uyarılmış olması E) Öğrenenin öğreneceği davranış için gerekli biyolojik donanıma sahip olması 20. KPSS ye hazırlanan bir öğretmen adayının, vatandaşlık dersindeki konuları önce hızlı şekilde ama bir bütünlük içinde okuması, ardından konuları parçalara bölerek ayrıntılara çalışması ve en sonunda konuları bütün halinde bir kez daha tekrar etmesi, öğrenmeyi etkileyen faktörlerden hangisi ile ilişkilidir? A) Anlamsal çağrışım B) Konuya ayrılan zaman C) Algısal ayırt edilebilirlik D) Konunun yapısı E) Kavramsal gruplama 23. Çocukluğunda, televizyon tamircisi olan babasının dükkanında vakit geçiren Ali meslek lisesi elektrik bölümüne başladığında çoğu derste arkadaşlarına oranla daha başarılı olmuştur. Ali nin diğer öğrencilerden daha başarılı olması aşağıdakilerden hangisinin etkisiyle açıklanabilir? A) Zeka düzeyi B) İlgi C) Kültürel-çevresel etki D) Biyolojik donanım E) Alışma 21. a) Daha önceden öğrenilen bilgilerin yeni öğrenilenleri etkilemesi b) Bireyin dışarıdan gelen uyarıcıları alma derecesi c) Çevresiyle belli bir düzeyde etkileşimi sonunda bireyde kalan iz d) Bireyin iyi ya da kötü davranış düzeyi Yukarıda verilen tanımlar aşağıdaki seçeneklerle eşleştirilirse hangi seçenek dışarıda kalır? A) Genel uyarılmışlık hali B) Transfer C) Güdülenme D) Performans E) Yaşantı 24. Aşağıda verilenlerden hangisi öğrenilmiş bir davranış olamaz? A) Davul sesini takip ederek düğün yerini bulma B) Elimiz yandığında yanan yere merhem sürme C) Fotoğraf çekilirken flaş patladığında gözümüzün kamaşması D) Acı biberi tadan çocuğun bir daha biber yememesi E) Bir öğrencinin sözlüye kaldırıldığında heyecanlanması 11

20 ÇÖZÜMLER Temel Kavramlar Dışsal güdülenme bireyin davranış sonucunda bir ödül ya da olumlu dönüt alacağı beklentisiyle harekete geçmesidir. Buna göre Ceza almamak için eve erkenden gelme ve Arkadaşını kırmamak için sokağa çıkma dışsal güdülenme ile sergilenen davranışlardır. Cevap E 2. Öğrenme genel olarak, çevreyle etkileşimler sonucu yaşantılar kazanma yoluyla organizmada oluşan düşünce, duyuş ve davranış değişikliğidir. Refleks, içgüdü ve geçici davranışlar öğrenme olarak nitelendirilemez. Buna göre Kişinin sevgisini uygun olan davranışlarla göstermesi yaşantılar yoluyla kazanılmış bir davranıştır. 3. Öğrenme sürecinde önceden öğrenilen bilgi ve beceriler daha sonraki öğrenmeleri kolaylaştırır ve bu durum olumlu transfer olarak adlandırılır. Bu bağlamda Eğitim Fakültelerinden mezun olan öğrencilerin, formasyon derslerini almaları nedeniyle Fen-Edebiyat Fakültelerinden mezun olan öğrencilere göre KPSS Eğitim Bilimleri sınavında daha başarılı olmaları olumlu transfer ile açıklanır. 4. Öğrenmeyi etkileyen faktörlerden biri olan genel uyarılmışlık hali, organizmanın çevreden gelen uyarıcıları alma düzeyi olarak tanımlanır. Eğer kişi var olan uyarıcıların çok azını alıyorsa (uyku hali, yorgunluk, hastalık gibi durumlarda) düşük uyarılmışlık hali ile; olması gerekenden çok fazlasını alıyorsa (aşırı kaygı, stres, ortamda kişiyi etkileyecek uyarıcıların fazla olması gibi durumlarda) yüksek uyarılmışlık hali ile açıklanır. Bu durumda öğrencinin ders çalışırken müzik dinlemek istemesi yüksek uyarılmışlık hali yaratacağı için öğrenmeyi olumsuz etkileyebilir. 5. Güdülenme uyarıcıların etkisiyle bireyde oluşan harekete geçme isteğidir. Çocuğun çevresinde öğrenme engellerini kaldırma, doğru davranışları pekiştirme, çocukların fikirlerinin önemsenmesi gibi pek çok faktör çocukların güdülenmelerini sağlar. Ancak ebeveynin çocuğa öğreneceği şeyin yaşamın içinde nerelerde kullanabileceğini açıklaması çocukları güdüleyen en önemli unsur olduğu unutulmamalıdır. 6. İnsan, en çok çocukken etkilenmeye açıktır. Bu nedenle eğitime çocukken başlanmalıdır. Geciktikçe eğitimindeki güçlükler artar, beklenen sonuçlar tam alınamaz. Cevap B 7. Türe özgü hazıroluş, organizmanın öğrenme gerçekleştirebilmesi için gerekli olan biyolojik donanıma sahip olmasını ifade eder. Başka bir ifadeyle bir organizma ancak fizyolojik donanımının el verdiği ölçüde öğrenebilir. 8. İçsel güdülenme herhangi bir dışsal uyaranın etkisi olmadan bireyin yeni bir şey öğrenmek ya da kendini geliştirmek gibi ihtiyaçlarının etkisiyle harekete geçme isteğidir. Buna göre Bireyin yağmurlu havaları sevdiği için yağmurlu havalarda gezintiye çıkması içsel güdülenme ile açıklanır. 9. Uyarıcı organizmayı harekete geçiren güç olarak tanımlanırken, tepki bu uyarıcılar karşısında organizmanın gösterdiği davranış olarak ifade edilebilir. Organizmaların tepkileri aynı olabilir ama bu tepkiyi ortaya çıkaran uyarıcı değişkenlik gösterebilir. Çünkü ilgileri, ihtiyaçları, geçmiş yaşantıları gibi pek çok değişken uyarıcı niteliği taşıyabilir. 10. Organizmanın alıştığı düzeyin üzerinde uyarıcı ile karşılaşması sonucu fizyolojik ve psikolojik anlamda çevreye uyum gücünün azalmasıdır. Bu bağlamda Kişinin uzun süre karanlıkta bırakıldıktan sonra aydınlığa çıkarılması aşırı uyarılmaya neden olacaktır. 11. Psikomotor davranış, organizmanın her an gözlemlenebilen fiziksel etkinlikleri olarak tanımlanabilir. Buna göre Masanın üzerinde ip yumağı gören kedinin masaya sıçraması ve Ehliyet kursuna devam eden kişinin araba kullanabilmesi psikomotor davranışlarken; II ve V bilişsel davranışlara, III duyuşsal davranışa örnek oluşturur. Cevap B 12. İçgüdü, sadece belli bir türde görülen, belli bir uyarını olmayan, ertelenemeyen karmaşık davranışlardır. Bu anlamda Yavrusu olacak ispinoz kuşlarının yaşadıkları kafesin içinde ot, tüy ve dışkılarıyla yuva yapmaları içgüdü ile açıklanabilir. 13. Öğrenme; a) Yaşantılar yoluyla gerçekleşir (doğuştan gelmez). b) Kalıcı ve izli değişiklikler oluşturur. c) Davranışta olumlu ya da olumsuz bir değişiklik yaratır. d) Davranışta oluşan değişiklik büyüme, olgunlaşma ve hazırbulunuşluğun etkisiyle meydana gelir. Buna göre İşitme engelli bireyin işaret dilini kullanarak konuşması öğrenilmiş bir davranıştır. 12

21 Temel Kavramlar - 2 ÇÖZÜMLER 14. Olgunlaşma, öğrenme yaşantılarından bağımsız, biyolojik olarak katılım tarafından kontrol edilen değişmedir. Bir organizma belli bir davranışı başaracak derecede yeterli olgunluk basamağına ulaşmadıkça, o davranışı öğrenemez ya da gereği gibi öğrenemez. Bu durumda 4 yaşındaki çocuğun uğraşlara rağmen dua ezberleyememesi olgunlaşmanın gerçekleşmediğini gösterir. Cevap E 15. Öğrenme; a) Yaşantılar yoluyla gerçekleşir (doğuştan gelmez). b) Kalıcı ve izli değişiklikler oluşturur. c) Davranışta olumlu ya da olumsuz bir değişiklik yaratır. d) Davranışta oluşan değişiklik büyüme, olgunlaşma ve hazırbulunuşluğun etkisiyle meydana gelir. e) Farklı öğrenme biçimleri ile gerçekleşebilir(tepkisel koşullanma ile, sosyal öğrenme ile, gizil öğrenme şeklinde vb.). Ancak her zaman istendik davranışlar değil, yalan söyleme, küfür etme, hırsızlık gibi istenmeyen davranışlarda öğrenilebilir. 16. Kaygı, kişinin bir uyaranla karşı karşıya kaldığında yaşadığı, bedensel, duygusal ve zihinsel değişimlerle kendini gösteren bir uyarılmışlık durumudur. Bu durumda mesleğine yeni başlayan öğretmenin müfettişlerden çekindiği için teftiş sırasında müfettişin sorduğu soruları cevaplayamaması kaygı düzeyinin yüksek olduğunu gösterir. 17. Bireyin çevrenin takdirini kazanmak, pekiştireç elde etmek ya da cezadan kaçınmak amaçlı harekete geçmesi, dışsal güdülenme ile açıklanır. Buna göre öğrencinin arkadaşları arasında kabul görmek için dış görünüşüne dikkat etmesi dışsal güdülenmeye örnek oluşturur. 18. Öğrenme sürecinde önceden öğrenilen bilgi ve beceriler daha sonraki öğrenmeleri kolaylaştırır ve bu durum olumlu transfer olarak adlandırılır. Buna göre daha önceden fotoğraf çeken bireyin fotoğrafçılık kursunda daha başarılı olması olumlu transfer ile açıklanabilir. 19. Sosyal güdüler, bireyin toplum içerisinde yaşaması sonucunda oluşan güdülerdir ve bireyden bireye değişiklik gösterir. Sevme, sevilme, beğenilme, başarı, hırs, kendini gerçekleştirme vb. Fizyolojik güdüler ise bireyin varlığını sürdürebilmesi için gerekli olan güdülerdir; açlık, susuzluk, cinsellik, dinlenme, uyku vb. Buna göre Kendini geliştirme sosyal bir güdü olduğu için bireyden bireye değişir. 20. Öğrenmeyi etkileyen faktörlerden biri olan konunun yapısı, öğrenilecek metinin, anlamlı parçalara bölünmeye uygun olup olmamasıdır. Bir derse ilişkin konuları önce bütün halinde ele almak, sonrasında parçalara ayırarak değerlendirmek ve en sonunda tekrar bütün halinde bir araya getirmek konunun yapısı ile ilgilidir. 21. Daha önceden öğrenilen bilgilerin yeni öğrenilenleri etkilemesi: Transfer (aktarma) Bireyin dışarıdan gelen uyarıcıları alma derecesi: Genel uyarılmışlık hali Çevresiyle belli bir düzeyde etkileşimi sonunda bireyde kalan iz: Yaşantı Bireyin iyi ya da kötü davranış düzeyi: Performans 22. Bireyin yüksek uyarılmışlık düzeyine sahip olması, stres, aşırı kaygı, çok yüksek beklenti gibi değişkenlerin etkisiyle aynı anda birden fazla uyarıcıya odaklanmasını ifade eder. Bu durum ise öğrenmeyi belli bir süre sonra olumsuz etkileyecektir. 23. Soru kökünde çocukluğunu televizyon tamircisi olan babasının dükkanında geçirmesi nedeniyle meslek lisesinde öğrenim görmeye başladığında derslerde diğer öğrencilerden daha başarılı olduğu belirtilmiştir. Soru incelendiğinde, öğrencinin derslerde başarılı olmasının nedeni daha önceki yaşantılarından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla yanıt kültürel çevresel etki olacaktır. 24. Bir deneyimin sonucunda davranışlarda meydana gelen sürdürülebilir ve kalıcı değişiklikler olarak tanımlanan öğrenme şu özelliklere sahiptir: a) Yaşantılar yoluyla gerçekleşir (doğuştan gelmez) b) Kalıcı ve izli değişiklikler oluşturur c) Davranışta olumlu ya da olumsuz bir değişiklik yaratır d) Davranışta oluşan değişiklik büyüme, olgunlaşma ve hazırbulunuşluğun etkisiyle meydana gelir. Bu durumda Fotoğraf çekilirken flaş patladığında gözümüzün kamaşması öğrenme olarak nitelendirilemez. 13