İŞYERİ MADDE TESTİ. Doç.Dr. Nebile DAĞLIOĞLU Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp ABD

Transkript

1 İŞYERİ MADDE TESTİ Doç.Dr. Nebile DAĞLIOĞLU Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp ABD

2 İşyeri madde testleri Amerika'da 1980'li yıllarda demiryolunda yaşanan kazalar ile gündeme gelmiş ve yasadışı ilaç kullanımını önlemek için politikalar geliştirilmiştir. Avrupa'da ise EWDTS ( European Workplace Drug Testing Society) 1998 yılında kurularak, Avrupa ülkelerinde işyeri madde testi uygulanmaya başlanmıştır.

3 EWDTS European Workplace Drug Testing Society

4 İLGİLİ DÜZENLEMELER İş kanunu İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İşyeri Hekimliği Ulaşım Havayolları Karayolları Deniz Taşımacılığı

5 İŞ KANUNU 4857 VE MADDE TESTİ İş Kanununun m.84/f.i hükmüne göre: İşyerinde sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve işyerinde alkollü içki ve uyuşturucu madde kullanmak yasaktır. İş Kanununun 84. maddesinin hükmüne bir seferlik aykırılık dahi sözleşmenin feshi için yeterli haklı neden oluşturur.

6 İşyeri Hekimliği Yönetmeliği Sağlık gözetimi; Madde 4:Hassas risk grupları, meslek hastalığı tanısı veya şüphesi olanlar, kronik hastalığı olanlar, madde bağımlılığı olanlar, birden fazla iş kazası geçirmiş olanlar gibi işçilerin, uygun işe yerleştirilmeleri için gerekli koruyucu sağlık muayenelerini yaparak rapor düzenlemek, Eğitim ve bilgilendirme; Madde 4: Bağımlılık yapan maddelerin kullanımının zararları konusunda işyerinde eğitim vermek.

7 Trafikte Madde Testi Kanunu Türkiye de, trafikte alkol ve uyuşturucu-uyarıcı madde kullanımı 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu nun 48.madde 6.fıkrasına ve yönetmeliğin 97.maddesi gereğince yasaklanmıştır. Ancak karayollarında sürücülere alkol testi uygulaması mevcut olmasına rağmen, diğer uyuşturucu ve uyarıcı madde testi uygulamasına henüz geçilmemiştir.

8 2008/112 No lu Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) kararı Kararı Madde 20 Servis/otobüs/taksi araçlarında Çalışacak Personele İlişkin Koşullar belirlenmiş ve Servis Aracı Çalışma İzin Belgeli araçlarda şoför olarak çalışacak kişiler için çıkartılacak Şoför Tanıtım Kartı nın alınabilmesi için Psikoteknik Rapor ile uyuşturucu/keyif verici madde (kimyasal/organik) kullanmadığını belirtir rapor alınabilmesi gerekmektedir.

9 Gemiadamı sağlık raporunda istenecek tetkikler Hemogram Lipid paneli Açlık Kan Şekeri Tam idrar tahlili Üre (BUN) Kreatinin Anti HIV Anti HCV HBs Ag Karaciğer enzim paneli PA Akciğer grafisi EKG tetkikleri Odyometri İdrarda madde bağımlılığı testlerinde esrar, opiat, kokain, amfetaminmetamfetamin(yalnızca tanker-petrol, kimyasal, gaz vb.-çalışanı gemiadamları için zorunludur)

10 HAVA ULAŞIMI

11

12

13 Ne zaman test yapılacak? İşe alım öncesi Ciddi şüphe durumu Kaza sonrası İzin sonrası göreve dönüş İzleme Rastgele/Random İsteğe bağlı

14 Hangi çalışanlara uygulanacak?

15 Ne şekilde uygulanacak? Örnek vermeyi kabul etmeme Örnek verirken olumsuz davranış gösterme Örnekte koku/renk değişikliği Örnek alımı öncesi veya sonrası örnekte fiziko kimyasal değişikliğe yol açacak (hilesel) girişimler Örneğin laboratuara transferinde girişim

16 ANALİZLER

17

18

19 Madde testinde negatif sonuç elde etmek için

20

21 SAÇ ÖRNEKLERİNİN TOPLANMASI

22

23 ANALİZ SONUCU

24 ANALİZ SONUCUNUN RAPORLANMASI Emniyet & Gözetim zinciri uygulanmış mıdır? Yapılan analiz ne dereceye kadar güvenlidir? Sonuç kesin mi, acaba hatalı olmuş olabilir mi? Elde edilen veriler kimler tarafından değerlendirilmiş ve yorumlanarak raporlandırılmıştır? ADLİ TOKSİKOLOG???

25 Bu çalışmada literatürde yer alan idrar örnekleri için yanlış pozitiflikle ilgili 173 makaleyi irdelemişler ve maddelere göre ayırmışlardır.

26

27 Akreditasyon Analizlerde kullanılan bütün yöntemler valide edilmiş olmalı, Laboratuvar EN ISO/IEC belgesi almış olmalıdır.

28

29 SONUÇLARIN YORUMLANMASI ADLİ TOKSİKOLOG Kişinin kullandığı tedavi ilaçları var mı? Hastalık (MRO; Medikal Review Officer)

30 OPIYATLAR

31 ANALİZ SONUCUNUN RAPORU

32 EN ÇOK SORULAN SORUNLAR THC Pasif maruz kalım? Kokain kullanan kız arkadaş ile öpüşme pozitif BZE? Kullanılan ilaçlardan kaynaklanan pozitiflik? Saç kaybına karşı kullanılan ilaçlardan kaynaklı pozitif EtG?

33 SAÇ ANALİZİ Dış kontaminasyonu ortadan kaldırmak için metabolit çalışması yapılması gerekli: Kokain kullanımı için en az iki metabolit : benzoylecgonine ve/veya cocaethylene 6-MAM ve morfin eroin alımını Metaamfetamin doğrulanması için amfetamin, Kannabis için THC-COOH, Ecstasy (MDMA) için MDA, Ketamin için Norketamin Methadon için EDDP

34 T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Tıbbi Laboratuvar Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Tıbbi laboratuvarlarda madde analizleri tıbbi, adli veya sosyal (idari) amaçlı yapılabilir.

35 TEŞEKKÜRLER