T.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANI

Transkript

1 T.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANI Haziran 2012

2 ÖNSÖZ Sevgili Marmaralılar, Ülkemizin önde gelen akademik kurumlarından biri olan üniversitemizi, dünyanın da önde gelen akademik kurumlarından biri haline getirmek amacıyla başlattığımız köklü dönüşüm ve yeniden yapılanma çalışmasının belki de en önemli halkasını stratejik planlama çalışması oluşturmaktadır dönemini kapsayan stratejik planımız, önümüzdeki beş yılda yapmayı hedeflediğimiz temel faaliyetlerin ve hayata geçirmeyi hedeflediğimiz büyük projelerin yol haritası niteliğindedir. Stratejik planın hazırlanması yaklaşık bir yılı bulan uzun bir zaman diliminde gerçekleşmiştir. Üniversitemizdeki akademik ve idarî personelin yanı sıra öğrencilerimizin ve dış paydaşlarımızın aktif katılımıyla hazırlanan stratejik planımızda, kurumsal geçmişimiz gün yüzüne çıkarılırken, mevcut durumumuz ayrıntılı bir şekilde analiz edilmiş ve geleceğe dair iddialı, ancak gerçekçi hedefler konmuştur. Üniversitemizin misyonu, vizyonu ve kurumsal değerleri yeniden tanımlanmış, diğer stratejik planlardan farklı olarak üniversitemizin kurumsal kimliğini en iyi şekilde ifade edecek bir slogan geliştirilmiştir. Stratejik planımız beş stratejik alan ve yedi stratejik amaç üzerine oturmaktadır. Stratejik amaçlar, akademik ve idarî birimlerle doğrudan ilişkilendirilerek stratejik hedefler tanımlanmıştır. Diğer bir ifade ile stratejik amaçların uygulamadaki karşılığı bire bir tanımlanmıştır. Stratejik hedeflere uygun performans hedefleri belirlenmiş ve performans göstergeleri atanmıştır. Kurumsal stratejiler de bu kapsamda tanımlanarak stratejik plan çalışması tamamlanmıştır. Stratejik plan sürecine bütün Marmara ailesi ve dış paydaşlarımız aktif katkı ve destek vermiştir. Başta strateji geliştirme kurulu üyeleri olmak üzere, emeği geçen herkese en kalbî teşekkürlerimi sunarım. Toplumla ve dünya ile bütünleşmiş, insanlığa aktif katkı yapan, yüksek nitelikli katma değer üreten ve hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş bir üniversiteye ulaşma hedefiyle hazırlamış olduğumuz stratejik planımızın üniversitemize, akademik camiaya ve ilgili tüm kesimlere hayırlı olmasını diler, saygılar sunarım. Prof. Dr. M. Zafer GÜL Rektör 1

3 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 1 ŞEKİLLER, TABLOLAR LİSTESİ 4 1. GİRİŞ: YÖNTEM, SÜREÇ ve KAPSAM Stratejik Planının Yenilenmesi Gereği Hazırlık Çalışmaları Kurul ve Ekiplerin Oluşturulması Süreç Takvimi Uygulanacak Yöntemlerin ve Yapılacak Çalışmaların 7 Belirlenmesi 1.3. Kapsam 8 2. DURUM ANALİZİ Marmara Üniversitesi nin Kuruluşu ve Tarihî Gelişimi Hukukî Çerçeve Ana Faaliyet Alanları ve Kuruluş İçi Analiz Eğitim-Öğretim Faaliyetleri Araştırma, Danışmanlık, Yayın ve Bilimsel Organizasyon Faaliyetleri Kültür ve Sosyal Sorumluluk Faaliyetleri Genel Yönetim Faaliyetleri Paydaş Analizi İç Paydaş Analizi Dış Paydaş Analizi Çevre Analizi: Dünyada ve Türkiye de Yükseköğretimin Genel Durumu ve Geleceği Dünyada Yükseköğretim: Mevcut Durum, Eğilimler ve Öngörüler Türkiye de Yükseköğretim Sisteminin Genel Durumu ve Geleceği Türkiye de Yükseköğretimde Üst/İlgili Kurumların Yükseköğretim Sistemine Yönelik Yaklaşımları GZFT Analizi Güçlü Yanlar Zayıf Yanlar Fırsatlar 70 2

4 Tehditler GELECEĞİN TASARLANMASI Misyon, Vizyon, Değerler ve Slogan Stratejik Alanlar ve Stratejik Amaçlar Stratejik Hedefler MALİYETLENDİRME İZLEME VE DEĞERLENDİRME EKLER 89 EK 1: ÜFE Endeksinin Hesaplanması 89 EK 2: Dış Paydaşlar Listesi 89 EK 3: Yararlanılan Kaynaklar 96 3

5 ŞEKİLLER, TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1.1: Stratejik Planın Hazırlanması Süreci Takvimi 9 Tablo 2.1: Marmara Üniversitesi ndeki Akademik Birimler 11 Tablo 2.2: MÜSEM Koordinasyonunda Düzenlenen Kurslara Katılan Öğrenci Sayıları 13 Tablo 2.3: MÜSEM Koordinasyonunda Düzenlenen Kurslardan Elde Edilen Gelirin Yıllara Göre Değişimi 14 Tablo 2.4: Marmara Üniversitesi nde Akademik Personel Sayısının Akademik Birim Türlerine Göre Yıllar İçinde Değişimi 14 Tablo 2.5: Akademik Personel Sayısının Yıllar İçinde Değişimi 15 Tablo 2.6: Akademik Personelin Birimler Arası Dağılımında Yıllara Göre Değişim 16 Tablo 2.7: Öğrenci Sayısının Yıllara Göre Değişimi 17 Tablo 2.8: Öğrencilerin, Öğrenim Düzeyleri Açısından Yıllara Göre Dağılımı 18 Tablo 2.9: Öğrencilerin Akademik Birimler Arası Dağılımında Yıllara Göre Değişim 18 Tablo 2.10: Akademik Personel Başına Düşen Öğrenci Sayısının Yıllara Göre Değişimi 19 Tablo 2.11: Marmara Üniversitesi nde Toplam Akademik Personel ve Öğrenci Sayısı 20 Tablo 2.12: BAPKO Tarafından Desteklenen Projelerin Sayısının Yıllara Göre Değişimi 22 Tablo 2.13: BAPKO Tarafından Desteklenen Projelerin Tutarlarının Yıllara Göre Değişimi (TL) 22 Tablo 2.14: TÜBİTAK, DPT ve AB Projelerinin Sayılarının Yıllara Göre Değişimi 23 Tablo 2.15: TÜBİTAK, DPT ve AB Projelerinin Tutarlarının Yıllara Göre Değişimi (TL) 23 Tablo 2.16: Öğretim Üyesi Başına Düşen Proje Sayısı ve Proje Desteği Miktarı (TL) 24 Tablo 2.17: Türkiye Geneli ve Marmara Üniversitesi nin Bilimsel Makale Sayıları (2010) 25 Tablo 2.18: ISI Endeksli Yayın ve Makale Sayılarının Yıllara Göre Değişimi 25 Tablo 2.19: ISI Endeksli Yayınlarda Atıf Sayılarının Yıllara Göre Değişimi 26 Tablo 2.20: Akademik Yayınların Sayılarının Yıllara Göre Değişimi 26 Tablo 2.21: Marmara Üniversitesi Bünyesinde Yayımlanan Akademik Dergiler 27 Tablo 2.22: Marmara Üniversitesi Bünyesindeki Kütüphanelerin Mekânsal Büyüklükleri 28 Tablo 2.23: Kütüphanelerdeki Kitap Sayısının Yıllara Göre Değişimi 29 Tablo 2.24: Akademik Personel ve Öğrenci Başına Düşen Kitap ve e-kitap Sayısı 29 Tablo 2.25: Kütüphanelerin Koleksiyonunda Bulunan Süreli Yayınların Sayısı 29 Tablo 2.26: Bilimsel Organizasyonların Sayılarının Yıllara Göre Değişimi 30 Tablo 2.27: ERASMUS ve Hayat Boyu Öğrenme Programlarından Elde Edilen Gelirler 32 Tablo 2.28: Üniversite Bünyesinde Düzenlenen Kültürel Faaliyetlerin Sayısının Yıllara Göre Değişimi 33 Tablo 2.29: Tanıtım Amaçlı İştirak Edilen Organizasyon Sayısının Yıllara Göre Değişimi 33 Tablo 2.30: Marmara Üniversitesi Hakkında Medyada Çıkan Haberlerin Nicelik Analizi 34 Tablo 2.31: Eğitim ve Araştırma Hastanelerine Dair Nicelik Bilgileri 34 Tablo 2.32: Diş Hekimliği Fakültesi nde Gerçekleştirilen Tıbbî İşlem ve Hasta Sayıları 35 4

6 Tablo 2.33: Marmara Üniversitesi Yerleşkelerindeki Spor Tesisleri/Sahaları 36 Tablo 2.34: Yurt İçi ve Yurt Dışı Organizasyonlara Katılan Öğrenci Sayıları 37 Şekil 2.1: Marmara Üniversitesi Örgüt Yapısının Genel Görünümü 39 Tablo 2.35: Marmara Üniversitesi nde Personelin Meslekî ve Kişisel Niteliklere Göre Dağılımı 40 Tablo 2.36: WEB Sitesinde Yıllara Göre Erişim Sayıları 42 Tablo 2.37: Yerleşkelerin Alanı ve Akademik Birimlerin Yerleşkelere Göre Dağılımı 43 Tablo 2.38: Mülkiyeti Marmara Üniversitesi ne Ait veya Tahsisli Gayrimenkuller 44 Tablo 2.39: Bütçe Gelir Kaynaklarının Yıllara Göre Değişimi (TL) 45 Tablo 2.40: Döneminde Gelir Gerçekleşmelerinde Reel Değişim (TL) 45 Tablo 2.41: Bütçe Giderlerinin Yıllara Göre Değişimi (TL) 46 Tablo 2.42: Döneminde Gider Gerçekleşmelerinde Reel Değişim (TL) 47 Tablo 2.43: Bütçe Ödeneklerinin Gider Kalemlerine Göre Dağılımı 47 Tablo 2.44: Döneminde Gider Kalemlerine Göre Reel Değişim (TL) 48 Tablo 4.1: Stratejik Amaç ve Hedeflere İlişkin Maliyet Tablosu 80 Tablo 5.1: İzleme ve Değerlendirme Tablosu 88 Tablo 6.1: Etki Gücü Yüksek Düzeyde Olan Paydaşlar 89 Tablo 6.2: Etki Gücü Orta Düzeyde Olan Paydaşlar 93 Tablo 6.3: Etki Gücü Alt Düzeyde Olan Paydaşlar 94 5

7 MARMARA ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANI 1. GİRİŞ: YÖNTEM, SÜREÇ ve KAPSAM 1.1. Stratejik Planının Yenilenmesi Gereği Marmara Üniversitesi nin Stratejik Planı, ciddi emek verilerek hazırlanmış bir belge olmakla birlikte, gerek değişen çevre şartlarına uyumlu hâle getirilmesi, gerekse de bazı yapısal takviyelere ihtiyaç duyulması dolayısıyla revize edilmesi veya yeniden hazırlanması gündeme gelmiştir. Bir yandan mevcut stratejik planın yapısal anlamda takviye edilmesinin, ihtiyacı tam olarak karşılayamayacağına yönelik endişeler diğer yandan da konjonktürün yeni bir stratejik plan yapılmasına imkân tanıması sebebiyle, mevcut stratejik planın revize edilmesi fikrinden vazgeçilerek günün şartlarına uygun yeni bir stratejik planın hazırlanmasına karar verilmiştir Hazırlık Çalışmaları Mevzuatın verdiği yetki çerçevesinde yeni bir stratejik planın hazırlanması konusunda gerekli iznin alınması amacıyla Marmara Üniversitesi Rektörlüğü tarafından tarihinde Millî Eğitim Bakanlığı na müracaat edilmiş ve Bakan ın tarihli onayına istinaden, Rektör ün Üniversite deki bütün birimlere yönelik tarihli yazısı ile planlama süreci başlatılmıştır. Marmara Üniversitesi nin dönemi stratejik planının hazırlanması sürecinin temel aşamaları şunlardır: Kurul ve ekiplerin oluşturulması, süreç takviminin hazırlanması, uygulanacak yöntemlerin ve yapılacak çalışmaların belirlenmesi Kurul ve Ekiplerin Oluşturulması Stratejik planın hazırlık çalışmaları kapsamında Strateji Geliştirme Kurulu, Proje Koordinasyon Kurulu, Proje Ekibi ve Stratejik Planlama Ekipleri oluşturulmuştur Strateji Geliştirme Kurulu Strateji Geliştirme Kurulu, üniversitenin misyonu, vizyonu, değerleri, stratejik amaç ve hedeflerinin belirlenmesinde ve stratejik planın onaylanmasında, Yönetim Kurulu ve Senato öncesi karar mercii konumundadır. Kurul, Yürütme Kurulu üyeleri (Rektör, Rektör Yardımcıları, Baş Danışmanlar, Genel Sekreter), Strateji Geliştirme Dairesi Başkanı ve Proje Ekibi üyelerinden oluşturulmuştur. Rektör kurulun başkanıdır Proje Koordinasyon Kurulu Proje Koordinasyon Kurulu, stratejik planın hazırlanması sürecinde dış kuruluşlarla (diğer üniversiteler, yerel yönetimler, diğer kamu kuruluşları, sivil toplum örgütleri vb.) ve kurum içi birimlerle koordinasyon sağlamak ve sürecin doğru bir şekilde işlemesi için gerekli tedbirleri almakla görevlidir. Kurul, ilgili Rektör Yardımcısının başkanlığında Genel Sekreter, Proje Ekibi 6

8 üyeleri, Strateji Geliştirme Dairesi Başkanı, ilgili müdür ve ihtiyaç duyulması hâlinde diğer personelden oluşturulmuştur Proje Ekibi Proje Ekibi, stratejik plan konusunda uzman öğretim üyeleri ve iç denetçilerden terkip edilmiştir. Proje Ekibi stratejik plan metninin hazırlanmasından Strateji Geliştirme Kurulu na ve Proje Koordinasyon Kurulu na karşı sorumludur. Öğretim üyelerinden biri Rektörlük onayı ile Proje Ekibi Başkanı olarak görevlendirilmiştir Stratejik Planlama Ekipleri Her fakülte, enstitü, yüksekokul, meslek yüksekokulu, hastane, daire başkanlığı ve gerekli görülen diğer birimlerde en az 3 er kişilik stratejik planlama ekipleri oluşturulmuştur. Ekibin üye sayısının, birimin bütçesi, çalışan sayısı, öğrenci sayısı, öğretim elemanı sayısı ve yürüttüğü hizmetler/çalışmalar dikkate alınarak birim yöneticisi (dekan, müdür, başhekim, daire başkanı vb.) tarafından artırılabilmesine imkân tanınmıştır. Stratejik planlama ekipleri, birimlerini temsilen Proje Ekibi ne bilgi ve belge desteği sağlamış, eğitim ve diğer çalışmalara katılmış, iletişim ve koordinasyonun sağlanmasına katkı yapmış; birimin stratejik hedeflerini, göstergelerini, performans hedeflerini ve ihtiyaç duyulan diğer verileri hazırlamıştır Süreç Takvimi Marmara Üniversitesi dönemi stratejik planı toplam on aylık bir süre zarfında hazırlanmıştır. Planın hazırlanması sürecine dair takvim Tablo 1.1 de gösterilmiştir Uygulanacak Yöntemlerin ve Yapılacak Çalışmaların Belirlenmesi Stratejik plan çalışması kapsamında şu tür yöntemlerin kullanılmasına karar verilmiştir. 1. Arşiv Çalışması: Marmara Üniversitesi nin Stratejik Planı nın yanı sıra Stratejik Planı nın, Marmara Üniversitesi nin dönemi yıllık ADEK (Akademik Değerlendirme Kurulu) raporlarının, Marmara Üniversitesi hakkında Türkiye Kalite Derneği (KALDER) tarafından 2011 yılında hazırlanan İç Değerlendirme Raporu nun, Türkiye de Marmara Üniversitesi ne emsal oluşturan üniversitelerin stratejik planlarının 1, YÖK tarafından hazırlanmış olan Türkiye nin Yükseköğretim Stratejisi adlı çalışmanın ve ilgili mevzuatın etüt edilmesi. 2. Eğitim ve Bilgilendirme Çalışmaları: Kurum personeline verilen temel bilgilendirme ve tanıtım eğitimlerinden sonra, durum analizi, paydaş analizi, GZFT analizi ve geleceğin tasarlanması aşamalarında eğitim ve bilgilendirme çalışmalarının yapılması. 3. Grup Çalışması: Proje ekibinin düzenli aralıklarla toplanması, akademik ve idarî birimlerde oluşturulan stratejik planlama ekipleri ile grup çalışmalarının yapılması. 4. Saha Araştırması: İç ve dış paydaşlara yönelik anket çalışmasının yapılması ve paydaş analizinin tamamlanması. 1 Ankara Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi. 7

9 5. Ana Hizmet Alanlarının Belirlenmesi: Marmara Üniversitesi nin hizmet sunduğu ve faaliyet gösterdiği ana hizmet alanlarının tanımlanması, durum analizinin, paydaş analizinin ve GZFT (güçlü yanlar, zayıf yanlar, fırsatlar ve tehditler) analizinin buna göre yapılması. 6. Üniversite ye Dair Verilerin Derlenmesi: Üniversite bünyesindeki akademik ve idarî birimlerden dönemine ait verilerin derlenmesi, analiz edilmesi ve yorumlanması Kapsam Stratejik Planı toplam altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm giriş olarak adlandırılmış ve çalışmanın yöntemi, süreci ve kapsamı bu bölümde anlatılmıştır. Bu çerçevede stratejik planın yenilenmesi gereği, hazırlık çalışmaları, proje takvimi-zaman planı ve kapsam hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölüm durum analizi başlığını taşımakta olup, Marmara Üniversitesi nin kuruluşu ve tarihî gelişimi, üniversitenin faaliyetlerinin hukukî çerçevesi, ana faaliyet alanları ve kuruluş içi analiz (eğitim-öğretim faaliyetleri; araştırma, danışmanlık, yayın ve bilimsel organizasyon faaliyetleri; kültür ve sosyal sorumluluk faaliyetleri; genel yönetim faaliyetleri), paydaş analizi (iç paydaş analizi, dış paydaş analizi, öğrencilerin Marmara Üniversitesi ni tercih sebebi ve beklentiler anketi), çevre analizi (dünyada ve Türkiye de yükseköğretimin genel durumu ve geleceği, Türkiye de yükseköğretimde üst/ilgili kurumların yükseköğretim sistemine yönelik yaklaşımları, üniversitelerin akademik performansa dayalı başarı sıralaması ve Marmara Üniversitesi nin konumu), güçlü yanlar, zayıf yanlar, fırsatlar ve tehditler (GZFT) analizi ve geleceğe dair öngörülere bu bölümde yer verilmiştir. Üçüncü bölüm geleceğin tasarlanması başlığını taşımakta olup, bu bölümde misyon, vizyon, değerler, slogan, stratejik alanlar, stratejik amaçlar ve stratejik hedefler tanımlanmıştır. Dördüncü bölümde maliyetlendirme, beşinci bölümde izleme ve değerlendirme, altıncı bölümde ise ekler yer almaktadır. 8

10 Tablo 1.1: Stratejik Planın Hazırlanması Süreci Takvimi ÇALIŞMALAR Ağustos 2011 Eylül 2011 Ekim 2011 Kasım 2011 Aralık 2011 Ocak 2012 Şubat 2012 Mart 2012 Nisan 2012 Mayıs 2012 Haziran 2012 o o o o o o o Strateji Geliştirme Kurulu nun, Proje Koordinasyon Kurulu nun, Proje Ekibinin ve Birimlerde Stratejik Planlama Ekiplerinin Oluşturulması Proje Takviminin Hazırlanması Stratejik Planına Dair Bilgi ve Belgelerin Derlenmesi Stratejik Planı Hakkında İnceleme ve Değerlendirmelerin Tamamlanması Stratejik Planlama Ekiplerine Stratejik Plan Hakkında Teknik Bilgilendirme Eğitiminin Verilmesi Kuruluş İçi Analiz Çalışmasının Tamamlanması Paydaş Analizi Planlama Toplantısının Yapılması, Katılımcı Listesinin Hazırlanması, Formların Katılımcılara Gönderilmesi o Paydaş Analizi Çalışmasının Tamamlanması o GZFT (SWOT) Analizi Çalışmasının Tamamlanması o Çevre Analizi Çalışmasının Tamamlanması o o o o o o o o o o o Misyon, Vizyon ve Değerler Çalıştayının Yapılması Misyon, Vizyon ve Değerlerin Belirlenmesi Stratejik Amaçlar ve Hedeflere Dair Çalıştayın Yapılması Stratejik Amaçların ve Stratejik Hedeflerin Tanımlanması Performans Hedefleri, Performans Göstergeleri ve Stratejilere Dair Çalıştayın Yapılması Performans Hedeflerinin, Performans Göstergelerinin ve Stratejilerin Hazırlanması Maliyetlendirmenin Yapılması İzleme ve Değerlendirme Sisteminin Kurulması Stratejik Plan ın Üniversite Yönetim Kurulu ve Senato da Görüşülerek Onaylanması Stratejik Plan ın Rektör Tarafından Onaylanması Stratejik Plan ın Millî Eğitim Bakanlığı na, Yükseköğretim Kurulu na, Devlet Planlama Teşkilatı na ve Sayıştay a gönderilmesi ve Kamuoyu ile Paylaşılması 9

11 2. DURUM ANALİZİ Stratejik planlama çalışmalarının temel aşamalarından biri olan durum analizi çalışması kapsamında Marmara Üniversitesi nin kuruluşu ve tarihî gelişimi, Üniversite nin yürüttüğü faaliyetlerin hukukî çerçevesi, ana faaliyet alanları, kuruluş içi analiz ve bu çerçevede eğitimöğretim faaliyetleri; araştırma, danışmanlık, yayın ve bilimsel organizasyon faaliyetleri; kültürel ve sosyal sorumluluk faaliyetleri ve genel yönetim faaliyetleri konuları yer almaktadır Marmara Üniversitesi nin Kuruluşu ve Tarihî Gelişimi Marmara Üniversitesi nin çekirdeğini oluşturan Hamidiye Ticaret Mektebi nin kurulması hususundaki ilk teşebbüs, devrin Maarif Nâzırı Münif Paşa nın ( ) Sultan II. Abdülhamid e, bu konudaki düşüncelerini sözlü olarak arzıyla başlamıştır. Teklifi uygun bulan padişah, okulun kurulması için Münif Paşa yı görevlendirmiştir. Münif Paşa tarihinde Sadâret e yazdığı bir tezkire ile durumu sadrazamın bilgisine sunmuş ve bütçeden para ayırmaksızın zenginlerin yardımlarıyla bu mektebi kurmayı planladığını dile getirmiştir. Mektebin açılması için ilk ödenek olmak üzere kuruşun bu işe ayrılmasını da talep etmiştir. Bu talep 23 Mart 1883 te Saray a sunulmuştur. 2 Hamidiye Ticaret Mektebi, bu girişimler neticesinde Kanlıfırın daki İzzet Efendi konağında faaliyete geçmiş, bu konakta altı seneyi aşkın bir süre kalan okul, 1890 da Beyazıt taki Hakkı Bey konağına taşınmıştır. 3 Cumhuriyet in ilânı ile birlikte adı Ticaret Mekteb-i Âlisi olarak değişen okulun öğrenci sayısında ciddi bir artış yaşanmıştır. Okulun adı daha sonra sırasıyla Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi ve İstanbul İktisadî ve Ticarî İlimler Akademisi (İİTİA) olarak değiştirilmiştir. 4 Akademi tarafından Sultanahmet semtinde kullanılan bina, yapıldığı tarihten 1970 lere kadar geçen sürede bazı değişiklikler geçirmiştir. Bina 1977 yılında bir kundaklama sonucu tamamen olmasa da büyük çapta yanmıştır. İstanbul İktisadî ve Ticarî İlimler Akademisi 20 Temmuz 1982 tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Yüksek Öğretim Kurumları Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Marmara Üniversitesi ne dönüştürülmüştür Hukukî Çerçeve Marmara Üniversitesi nin akademik ve idarî faaliyetleri 1982 Anayasası nın ilgili maddeleri, çeşitli kanunlar, kanun hükmünde kararnameler ve birçok yönetmeliğe göre yürütülmektedir Anayasası nın 130. maddesi yükseköğretim kurumlarını, 131. maddesi yükseköğretim üst kuruluşlarını, 132. maddesi ise yükseköğretim kurumlarından özel hükümlere tâbi olanları düzenlemiştir. Anayasa nın 130. maddesine göre üniversite çağdaş eğitim-öğretim esaslarına dayanan bir düzen içinde milletin ve ülkenin ihtiyaçlarına uygun insan gücü yetiştirmek amacı ile; ortaöğretime dayalı çeşitli düzeylerde eğitim-öğretim, 2 İ. DH 879 / İlber Ortaylı, Vahdettin Engin, Erhan Afyoncu, Pây-i taht-ı Zemin Eminönü Bir Dünya Başkenti, c. II, s sayılı Resmi Gazete, s

12 bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli birimlerden oluşan bilimsel özerkliğe sahip kamu tüzel kişiliği dir. Üniversitelerdeki akademik ve idarî faaliyetleri düzenleyen birçok kanun bulunmakla birlikte bunlardan bazıları üniversitelerin organik kanunları niteliğindedir. Yükseköğretim Kanunu, Yükseköğretim Kurumları Teşkilat Kanunu, Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumlarının İdarî Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname bu çerçevede özel önem taşımaktadır. Kanun veya kanun hükmünde kararnamelerde olduğu gibi yönetmeliklerin bazıları yalnızca akademik veya idarî faaliyetleri düzenlerken, bazıları her ikisini de düzenlemiştir Ana Faaliyet Alanları ve Kurum İçi Analiz Ana faaliyet alanları ve kurum içi analiz başlığı altında eğitim-öğretim faaliyetleri; araştırma, danışmanlık, yayın ve bilimsel organizasyon faaliyetleri; kültürel ve sosyal sorumluluk faaliyetleri ve genel yönetim faaliyetleri konuları incelenmiştir Eğitim-Öğretim Faaliyetleri Marmara Üniversitesi bünyesinde yürütülen eğitim-öğretim faaliyetleri genel olarak üç ana başlık altında değerlendirilebilir. Bunlar akademik birimler, akademik personel ve öğrencilerdir Akademik Birimler Marmara Üniversitesi sözel ve sayısal tabanlı farklı bilim dallarında faaliyet gösteren akademik birimleriyle zengin bir çeşitliliğe sahiptir. Nitekim Marmara Üniversitesi 2011 yılı sonu itibarıyla 16 fakülte, 11 enstitü, 4 yüksekokul, 5 meslek yüksekokulu ve doğrudan Rektörlüğe bağlı 2 bölüm ve sürekli eğitim merkezinde eğitim ve öğretim faaliyetlerini sürdürmektedir. Fakülte, yüksekokul, meslek yüksekokulu, enstitü ve bölümlerin adları Tablo 1 de gösterilmiştir (Bkz. Tablo 2.1). Tablo 2.1: Marmara Üniversitesi ndeki Akademik Birimler Okul Bölümler/Anabilim/Ana Sanat Dalları Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi, Eğitim Bilimleri, Güzel Sanatlar, İlköğretim, Atatürk Eğitim İlköğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Eğitimi, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi, Orta Fakültesi Öğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi, Özel Eğitim, Türkçe Eğitimi, Yabancı Diller Eğitimi Diş Hekimliği Fakültesi Diş Hekimliği Klinik Bilimleri, Diş Hekimliği Temel Bilimler Eczacılık Fakültesi Eczacılık Meslek Bilimleri, Eczacılık Teknolojisi ve Temel Eczacılık Bilimleri Alman Dili ve Edebiyatı, Almanca Mütercim Tercümanlık, Bilgi ve Belge Yönetimi, Biyoloji, Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya, Fizik, Fransız Dili ve Edebiyatı, İngiliz Dili ve Edebiyatı, İstatistik, Kimya, Matematik, Sanat Tarihi, Sosyoloji, Tarih, Türk Dili ve Edebiyatı Canlandırma Film, Endüstri Ürünleri Tasarımı, Fotoğraf, Geleneksel Türk El Sanatları, Grafik Güzel Sanatlar Sanatları, Heykel, İç Mimarlık, Müzik, Resim, Seramik ve Cam, Sinema ve Televizyon, Tekstil Fakültesi Sanatları, Temel Eğitim Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku, Özel Hukuk İktisat Fakültesi İktisat (Türkçe), İktisat (İngilizce), Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Ekonometri, Maliye İşletme Fakültesi İşletme (Türkçe), İşletme (İngilizce), İşletme (Almanca), İşletme Enformatiği (Almanca) Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü (İngilizce), Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü (İngilizce), Kamu Yönetimi Bölümü (Türkçe), Kamu Yönetimi Bölümü (Fransızca) 11

13 İlâhiyat Fakültesi İletişim Fakültesi Mühendislik Fakültesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Teknik Eğitim Fakültesi Teknoloji Fakültesi Tıp Fakültesi Bankacılık ve Sigortacılık YO Beden Eğitimi ve Spor YO Takı Teknolojisi ve Tasarımı YO Yabancı Diller YO Adalet MYO İlâhiyat MYO Sağlık Hizmetleri MYO Teknik Bilimler MYO Sosyal Bilimler MYO Avrupa Birliği Ens. Bankacılık ve Sigortacılık Ens. Felsefe ve Din Bilimleri, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Eğitimi, İslâm Tarihi ve Sanatları ve Temel İslâm Bilimleri Gazetecilik, Halkla İlişkiler ve Tanıtım, Radyo, Televizyon, Sinema Bilgisayar Mühendisliği, Biyomühendislik, Çevre Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği, Kimya Mühendisliği, Makine Mühendisliği, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Beslenme ve Diyetetik, Ebelik, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Hemşirelik, Sağlık Yönetimi Eğitim, Elektronik ve Bilgisayar Eğitimi, Elektrik Eğitimi, Makine Eğitimi, Matbaa Eğitimi, Metal Eğitimi, Mekatronik Eğitimi, Tekstil Eğitimi Bilgisayar Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Makine Mühendisliği, Mekatronik Mühendisliği, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği, Tekstil Mühendisliği Cerrahî Tıp Bilimleri, Dâhilî Tıp Bilimleri, Temel Tıp Bilimleri Aktüerya, Bankacılık, Sermaye Piyasası, Sigortacılık Antrenörlük, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği, Spor Yönetimi Takı Tasarımı Almanca, Fransızca, İngilizce Adalet İlâhiyat Anestezi, Diş Protez, Parademik, Patoloji Laboratuarı, Tıbbî Görüntüleme Teknikleri, Tıbbî Laboratuar Basım ve Yayım Teknolojileri, Bilgisayar Programcılığı, Biyomedikal Cihaz Teknolojisi, Elektrik, Elektronik Haberleşme Teknolojisi, Elektronik Teknolojisi, Giyim Üretim Teknolojisi, Kuyumculuk ve Takı Tasarımı, Makine, Moda Tasarımı, Su Ürünleri Büro Hizmetleri ve Sekreterlik, Dış Ticaret, Finans-Bankacılık ve Sigortacılık, Muhasebe ve Vergi, Pazarlama ve Reklamcılık, Seyahat Turizm ve Eğlence Hizmetleri, Otel Lokanta ve İkram Hizmetleri, Yönetim ve Organizasyon Avrupa Birliği Hukuku, Avrupa Birliği Siyaseti ve Uluslararası İlişkiler, Avrupa Birliği İktisadı Bankacılık, Sermaye Piyasası ve Borsa, Sigortacılık Eğitim Bilimleri, Güzel Sanatlar Eğitimi, İlköğretim, Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanlar Eğitimi, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi, Türkçe Eğitimi, Özel Eğitim, Yabancı Diller Eğitimi, Eğitim Bilimleri Ens. Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öğretmenliği, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi, İmam Hatip Meslek Dersleri Öğretmenliği Biyoloji, Fizik, Kimya, Matematik, Bilgisayar Mühendisliği, Biyomühendislik, Çevre Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği, Kimya Mühendisliği, Makine Mühendisliği, Metalurji ve Fen Bilimleri Ens. Malzeme Mühendisliği, Elektrik Eğitimi, Elektronik ve Bilgisayar Eğitimi, Makine Eğitimi, Matbaa Eğitimi, Metal Eğitimi, Teknoloji Eğitimi, Tekstil Eğitimi, Çevre Bilimleri, Mekatronik, Mühendislik Yönetimi, Su Ürünleri Gastroenteroloji Ens. -- Resim, Heykel, Seramik ve Cam, Grafik, Tekstil, Endüstri Ürünleri Tasarımı, İç Mimarlık, Güzel Sanatlar Ens. Sinema-TV, Fotoğraf, Geleneksel Türk El Sanatları Nörolojik Bilimler Ens. -- Ortadoğu Araştırmaları Ens. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ortadoğu İktisadı, Ortadoğu Coğrafyası, Ortadoğu Siyasî Tarihi ve Uluslararası İlişkiler, Ortadoğu Sosyolojisi ve Antropolojisi Adlî Tıp, Anatomi, Beyin ve Sinir Cerrahisi, Biyofizik, Biyoistatistik ve Tıbbî Bilişim, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon, Fizyoloji, Halk Sağlığı, Hastane İşletmeciliği, Histoloji-Embriyoloji, İç Hastalıkları, Kulak-Burun- 12

14 Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Boğaz, Nöroloji, Radyoloji, Tıbbî Biyokimya, Tıbbî Biyoloji, Tıbbî Mikrobiyoloji, Tıbbî Patoloji, Tıp Eğitimi, Tıp Tarihi ve Etik, Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi, Diş Hastalıkları ve Tedavisi, Endodonti, Ortodonti, Oral Diagnoz ve Radyoloji, Pedodonti, Periodontoloji, Protetik Diş Tedavisi, Temel Tıp, Cerrahî Hastalıkları Hemşireliği, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Halk Sağlığı Hemşireliği, Hemşirelik Esasları, Hemşirelikte Öğretim, İç Hastalıkları Hemşireliği, Psikiyatri Hemşireliği, Analitik Kimya, Biyokimya, Eczacılık Temel Bilimleri, Farmakoloji, Farmakognozi, Farmasötik Biyoteknoloji, Farmasötik Botanik, Farmasötik Kimya, Farmasötik Mikrobiyoloji, Farmasötik Teknoloji, Farmasötik Toksikoloji, Beden Eğitimi ve Spor, Gastroenteroloji, Nörolojik Bilimler Tarih, Alman Dili ve Edebiyatı, Coğrafya, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, İşletme, İşletme (İngilizce), İşletme (Almanca), İşletme Enformatiği (Almanca), Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, Kamu Yönetimi, Özel Hukuk, Kamu Hukuku, İktisat, İktisat (İngilizce), Maliye, Ekonometri, Temel İslâm Bilimleri, İslâm Tarihi ve Sanatları, Felsefe ve Din Bilimleri, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öğretmenliği, Gazetecilik, Halkla İlişkiler ve Tanıtım, Radyo, TV ve Sinema Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Bilgi ve Belge Yönetimi, Türk Dili ve Edebiyatı, Türk Dünyası Coğrafyası, Türk Sanatı, Türk Tarihi, Balkan Dil ve Kültürleri, Kafkas Dil ve Kültürleri, Asya Dil ve Kültürleri, Akdeniz Ülkeleri Dil ve Kültürleri, Slav Dil ve Kültürleri, Ortadoğu Dil ve Kültürleri -- Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi -- Türk Dili Marmara Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi (MÜSEM) 2000 yılında kurulan ve 2002 yılında faaliyetlerine başlayan MÜSEM, Üniversite nin lisans ve lisansüstü eğitim-öğretim programlarının dışında toplum hizmetine sunulan eğitim-öğretim programlarının düzenlenmesini, yürütülmesini ve koordinasyonunu yürütmektedir. MÜSEM bünyesinde 2007 yılında toplam 21 farklı konuda kurs düzenlenmişken, 2008 yılında 9, 2009 yılında 8 ve 2010 yılında 9 kurs düzenlenmiştir. Düzenlenen kurslar 2011 yılında sayıca artarak 15 e yükselmiştir. Ayrıca, önceki yıllarda Üniversite içi birimlerle işbirliği yapılırken, 2010 yılında Yükseköğretim Kurulu ve Millî Eğitim Bakanlığı, 2011 yılında ise bu iki kurumun yanı sıra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (İŞKUR Genel Müdürlüğü) ile ortak faaliyetler yapıldığı görülmektedir döneminde MÜSEM koordinasyonunda düzenlenen kurslara katılanların toplam sayısı tir. Kurslara katılımda yıllar itibarıyla önemli dalgalanmalar görülmektedir. Toplam kişinin katıldığı 2007 yılı en çok katılımın sağlandığı yıldır. Onu, kişinin katılım gösterdiği 2010 yılı ve kişinin katılım gösterdiği 2009 yılı takip etmektedir. (Bkz. Tablo 2.2) Tablo 2.2: MÜSEM Koordinasyonunda Düzenlenen Kurslara Katılan Öğrenci Sayıları Yıllar Öğrenci Sayısı Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) 2007 Yılına Göre Değişim (%) ,1-39, ,5-33, ,5-2, ,3-45,7 Toplam yılları arasında MÜSEM koordinasyonunda düzenlenen kurslardan toplam TL gelir elde edilmiştir. Gelirlerin son iki yılda önemli ölçüde arttığı görülmektedir. 13