KARŞILAŞTIRMALI ÖZEL GÜVENLİK MEVZUAT VE UYGULAMALARI

Transkript

1 3. Ulusal Özel Güvenlik Sempozyumu 1-2 Mart 2013 Gaziantep KARŞILAŞTIRMALI ÖZEL GÜVENLİK MEVZUAT VE UYGULAMALARI Yusuf Vehbi DALDA İstanbul Özel Güvenlik ve Eğt.Hiz.A.Ş. ÖZET Dünyada, 19.yüzyılda sanayinin gelişme sürecinde duyulan ihtiyaç doğrultusunda ilk özel güvenlik uygulamaları başlamıştır. Bu süreçte, özel güvenliğin uygulanmakta olduğu ülkelerde sivil toplum kuruluşları kurulmuştur. Bugün dünyanın çok sayıdaki ülkesinde özel güvenlik hizmetleri verilmektedir. Ülkemiz de özel güvenlik alanındaki 1980 li yıllardaki ilk çabalar sonrası 2004 yılında çıkartılan 5188 sayılı özel güvenlik hizmetlerine dair yasa ile de bu alandaki uygulamalar yurt çapında hızla yaygınlaşmıştır sayılı yasanının çıkışından bugüne 8/9 yıl geçmiştir. Bu süreçte özel güvenlik uygulamalarının toplumca benimsendiği gözlenmektedir. Günümüzde bazı ülkelerde özel güvenlik görevlilerinin sayısı polisin 2-3 katı civarında, bazılarında eşit sayıdadır. Bu çalışmada, ülkemiz özel güvenlik sivil toplum kuruluşu gusod un da üyesi olduğu Avrupa Özel Güvenlik Dernekleri Konfedarsayonu - COESS in yaptığı çalışma ve dokümanlarından yaralanılmıştır. Anahtar Kelimeler: Özel Güvenlik, Avrupa Özel Güvenlik Dernekleri Konfedarsayonu/CoESS, Özel Güvenlik Sivil Toplum Kuruluşları 1. GİRİŞ Dünyada, 19. yüzyılda sanayinin gelişme sürecinde duyulan ihtiyaç doğrultusunda ilk özel güvenlik uygulamaları başlamıştır yılında ABD de ilk özel güvenlik şirketi kurulmuştur. Özel güvenlik uygulamalarının dünyada yaygınlaşması sonucu genelde hassas olan bu tür hizmetlerin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için mevzuatlar çıkartılmaya, şirketlerde ve çalıştırılacak elemanlarda bazı şartlar aranmaya başlanmıştır. Bu süreçte, özel güvenliğin uygulanmakta olduğu ülkelerde sivil toplum kuruluşları kurulmuştur. Bunlar, çeşitli araştırmalar yapma, kitap-dergi yayınlama, eğitim seminerleri düzenleme ve standart oluşturma, etik kuralları belirleme ve kamuyla işbirliği/ortak projeler geliştirme gibi çalışmalar yaparak özel güvenlik mesleğinin oluşum ve gelişiminde ciddi katkıda bulunmuşlardır. 57

2 Bugün dünyanın çok sayıdaki ülkesinde özel güvenlik hizmetleri verilmektedir. Son yıllardaki küreselleşmenin de etkisiyle bazı güvenlik şirketleri dünyanın pek çok ülkesinde faaliyet göstermektedir. Bu, uluslararası ilişki ve işbirliğini gerekli kıldığı gibi mevzuat ve uygulamalarda uyum sağlanmasını da zorunlu kılmaktadır. Bunun gerçekleşmesinde özel güvenlik sivil toplum kuruluşları arasındaki ilişki ve işbirliği etkili bir rol oynamaktadır. Ülkemiz de özel güvenlik alanındaki bu gelişmelerin dışında kalmamıştır. 80 li yıllardaki ilk çabalar sonrası 2004 yılında çıkartılan 5188 sayılı özel güvenlik hizmetlerine dair yasa ile de bu alandaki uygulamalar yurt çapında hızla yaygınlaşmıştır. Yasanın çıktığı ilk yıllarda, güvenliğin özele verilmesi, özel güvenlik görevlilerinin yetkileri, eğitimi, nitelikleri, faaliyet alanları hakkında çeşitli eleştiriler yapılmıştır. Bunların bir kısmı haklı olmakla birlikte genelde her hangi bir araştırma yapılmadan ve dünyadaki örnekleriyle kıyaslanmadan, kişilerin sübjektif değerlendirmelerine göre yapılmaktadır sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun çıkışından bugüne 9 yıl geçmiştir. Bu süreçte özel güvenlik uygulamalarının toplumca benimsendiği gözlenmektedir. Eleştiriler asgari düzeye inmiş ancak hizmetlerin daha iyi yapılması arayışları devam etmektedir. Sektörün kalitesinin artırılması için öncelikle özel güvenlik alanında hangi düzeyde olunduğunun belirlenmesi ve diğer ülkelerle karşılaştırılmasının yapılmasını gerektiği düşünülmektedir. Genel değerlendirme, iyileştirme plan ve projeleri bunun sonucuna göre yapılabilir. Günümüzde bazı ülkelerde özel güvenlik görevlilerinin sayısı polisin 2-3 katı civarında, bazılarında eşit sayıdadır. Bir kısım ülkelerde özel güvenlik faaliyet alanı oldukça geniş olup, güvenlik danışmanlığı, özel dedektiflik, alarm sonrası müdahale, para ve kıymetli mal nakli, cezaevi korunması ve benzeri türde oldukça geniş alanda hizmetler verilmektedir. Özel güvenlik sektörünün tüm yönleriyle tam olarak anlaşılması için Avrupa ülkeleri esas alınarak mevzuat-şirket ve güvenlik görevlisi sayısı-yetki-eğitim düzeyi-çalışma alanları ve benzeri konulardaki derlenen bilgiler paylaşılarak, birlikte değerlendirilmeye çalışılacaktır. Bu çalışmada, ülkemiz özel güvenlik sivil toplum kuruluşu GUSOD un da üyesi olduğu Avrupa Özel Güvenlik Dernekleri Konfederasyonu-CoESS in yaptığı çalışma ve dokümanlarından yararlanılmıştır. 2. ÖZEL GÜVENLİK SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI 2.1. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Asis International 1955 yılında ABD de kurulmuştur. Halen 204 ülkede temsilciliği bulunmaktadır. Dünyanın dört bir köşesinde üyesi vardır. Seçimle yönetimde görev alan 16 üye tarafından yönetilir. Merkezde 70 çalışanı ile her yıl düzenlediği seminer ve fuarlar kadar gündemde olan özel seçilen konu başlıkları ile güvenliğe yönelik geniş çaplı eğitim programı ve eğitim materyali geliştirerek güvenlik profesyonellerinin etkinliği ve 58

3 verimliliğine adanmış bir kuruluştur. Üyeleri ve güvenlik mesleğini seçenlere program ve hizmetlerine girişe imkân vererek ve güvenlik sektörünün bir numaralı dergisi, Security Management ı (Güvenlik Yönetimi) yayınlayarak, güvenlik performansının ilerlemesi ve gelişiminde öncü rol oynar. Asis üyeleri için, yılda bir defa açılan sınavda başarılı olma kaydıyla üç sertifika programını yönetir. Bunlar; Profesyonel Koruma Sertifikası PPC, Fiziki Güvenlik Sertifikası (PSP) ve Profesyonel Araştırmacı Sertifikası (PCI) dır yılında oluşturulan Asis Vakfı Fonları ile çok geniş oranda akademik, stratejik ve profesyonel faaliyetlerin gelişimini yardımları ile destekler/yönetir yılında yayımlanan Güvenlik Sanayinin Genel Durumu isimli komisyon raporu gibi, güvenlikle ilgili rapor ve araştırmalara sponsorluk yapar. Güvenlik sanayinde dünyadaki en kapsamlı eğitim ve olay bilgisi derleme ağı, 135 Eğitim seansı, 810 şirketin katıldığı 2106 standı alacak genişliğindeki alanla dünyada güvenliğe ayrılan en geniş ve dünyadaki tüm ülkelerden ön kayıt sistemiyle katılımcı kabul eden Fuarlar/Seminerle düzenler. Oluşturulan uzman komitelerle özel güvenlik sektörünü ilgilendiren ana konularda rehber dokumanlar hazırlamaktadırlar: - Bilgi Koruma Rehberi - Fiziki Güvenlik Tedbirleri Rehberi - İşin Devamlılığını Sağlama Rehberi - Güvenlik Yöneticisi Rehberi - Genel Güvenlik Risk Değerlendirmesi Rehberi - İş Öncesi Özgeçmiş Araştırması Rehberi - Özel Güvenlik Görevlisi Seçme ve Eğitim Rehberi - Tehdit Danışmanlığı Sistemi Cevap Verme Rehberi - İş Yerinde Meydana Gelen Şiddetin Önlenmesi Ve Karşılık Verilmesi Rehberi ASIS International özel sektörün her faaliyet alanı ile ilgili pek çok sayıda kitap yayınlamıştır Avrupa Özel Güvenlik Hizmetleri Konfederasyonu-CoESS Merkezi Belçika/Brüksel dedir. Avrupa Birliğine üye ülkelerden 24 aktif, diğer Avrupa ülkelerinden 6 ortak ülke toplam 34 ülke Derneklerinden oluşmaktadır. Birinci amacı üye Dernek/Federasyonu ile bunlara üye şirketlerin Avrupa ve uluslararası düzeyde ortak menfaatlerini korumak/savunmaktır. Bununla birlikte, ulusal özel güvenlik yasaları ve düzenlemelerinin yüksek düzeyde kaliteli ve profesyonelleştirilerek uyumlu hale getirilmesini hedeflemektedir. Avrupa Kurumları tarafından resmen tanınan ve danışmanlık statüsünde bulunan tek konfederasyondur. Avrupa Standart Komitesi (CEN) ile Avrupa Elektronik Standart Komitesinin-(CENELEC) imtiyazlı temsilcisidir. CoESS in ulusal üyeleri çok geniş kapsamlı aşağıdaki hizmet alanlarını kapsar: - Elemanlı Ticari Koruma/Güvenlik, - Devriye Hizmetler, - Elemanlı Güvenlik Birimi, - Etkinlik Güvenliği (Kalabalık Yönetimi) - Kapı Koruma, - Kişi Koruma, 59

4 - Para ve Değerli Mal Nakli, - Görüntüleme ve Alarm İzleme Merkezi - Alarma Mukabele Hizmetler, - Havacılık Güvenliği, - K9-Köpek Hizmetleri - Deniz Limanları Güvenliği, - Hassas Altyapıların Korunması, - Kent Güvenliği, - Kayıp Önleme, - Danışma/Kapıcılık Hizmetleri, - Güvenlik Danışmanlığı, - Özel Koruma - Özel Güvenlik Eğitimi CoESS; Yıllık Genel Kurul, Konferans ve Seminerler dışında, 8 Çalışma Komitesi vasıtasıyla çalışmalarını sürdürmektedir. Bunlar: Koruma/Güvenlik Görevlisi, Değerli Mal Nakli, Görüntüleme ve Alarm İzleme Merkezi, Havaalanı Güvenliği, Deniz Limanı Güvenliği, Hassas Altyapı Güvenliği, Uyum ve Sosyal Diyalog. Hazırlanan dokuman ve aylık bilgi bültenleri yayınlanmaktadır. CoESS, Avrupa daki çok çeşitli politika ve stratejinin özel güvenliği doğrudan ve dolaylı olarak etkilediğini belirterek her türlü riskin önlenmesi ve azaltılması için bunların koordine ve bütünleştirerek gerçek bir ilerleme sağlanacağına inanıyor. Tehlike ve risklerin küreselleştiğinin dikkate alınarak Avrupa Birliğinin bu politika, strateji ve uygulamaları her düzeyde koordine edecek ideal konumda olduğu ifade ediliyor. Bu bağlamda özel güvenlik için yeknesak bir bakış oluşturmasını öneriyor Uluslararası Özel Dedektiflik Federasyonu IKD 1964 yılında kurulmuştur. Merkezi Viyana/Avusturya dadır. Avrupa Birliğine üye her ülkede yasal düzenlemeler yapmak, mevcut düzenlemeleri gözden geçirmek, sınırları aşan faaliyetler için standartlar belirlemeyi hedeflemektedir. Federasyona, halen Avrupa Birliğine üye ve üye olmayan, 21 ülke üyedir. Özel Dedektiflik mesleğinin standartlarının belirlenmesi ve üye ülkeler arasında mevzuat ve uygulamaların uyumu için araştırma ve çalışmalar yapılarak, raporlar hazırlanmıştır Dünya Özel Dedektifler Derneği-W-A-D 1925 yılında kurulmuştur. Merkezi Baltimore/Amerika dır. Dünyanın hemen hemen her ülkesinden bireysel üyeleri bulunmaktadır. 60

5 3. ULUSAL SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI 3.1.Dernekler Ülkemizde özel güvenlik alanında ilk dernek 1994 yılında İstanbul da kurulan Güvenlik Servisleri Organizasyon Birliği Derneği- GUSOD tur ( Derneğe kurumsal ve bireysel üyelik mümkündür. Halen 13 kurumsal 10 bireysel üyesi bulunmaktadır. CoESS te Türkiye temsilcisidir sayılı yasanın çıkması için önemli çalışmalar gerçekleştirmiştir. CoESS tarafından hazırlanan dokümanları Türkçeye kazandırmışlardır sayılı yasanın yürürlüğe girmesinden sonra Ankara, Eskişehir, Malatya, İzmir ve İstanbul da çalışan ve işveren dernekleri kurulmuştur. Halen 13 adet Dernek faaliyet göstermektedir (Dalda, 2009) Özel Güvenlik Federasyonu-ÖGF 2011 yılında Antalya, İzmir, İstanbul Özel Güvenlik ve Özel Dedektifler derneğinin katılımı ile kurulmuştur Tüm Özel Güvenlik Dernekleri Federasyonu-TOGF 2006 yılında o tarihteki mevcut Derneklerin katılımı ile kurulmuştur. Merkezi Ankara dadır TOBB Özel Güvenlik Hizmetleri Meclisi 5188 sayılı yasanın yürürlüğe girmesinden sonra hızla çoğalan özel güvenlik şirket ve eğitim kurumları için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesinde bir Özel Güvenlik Hizmetleri Meclisi kurulmuştur. 40 üyesi bulunmaktadır ASIS Türkiye Bölümü 2011 yılında İstanbul merkezli Asis Türkiye Birimi kurulmuştur. Halen 56 üyesi bulunmaktadır. Hizmet alan ve hizmet veren tarafların bireysel olarak üye olduğu bu oluşum kurulduğu tarihten bugüne kadar yılda 5 defa üyeler arası toplantı yaptığı gibi, uluslararası uzman konuşmacıların da katıldığı çeşitli temalı seminerler düzenlemektedir Özel Dedektiflik Derneği 2007 yılında İstanbul da kurulmuştur. Özel Dedektiflik mesleğini tanıtmak, kalteli hizmet sunmak ve bir özel dedektiflik yasası çıkartılması yönünde faaliyetlerini sürdürmektedir yılında Uluslararası Özel Dedektif Dernekleri Federasyonuna üye olmuştur. Yurt düzeyinde çeşitli seminerler düzenlemekte, fuarlara katılmaktadır. Kocaeli Üniversitesi Ömer İsmet Uzunyol Meslek Yüksek Okulu Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölümü ile bir işbirliği protokolü imzalanmıştır. Bu protokol çerçevesinde 2011 yılında MYO bölümü öğrencileri için seçmeli Özel Dedektiflik ve Araştırma Teknikleri eğitim programı başlatılmıştır. 61

6 4. AVRUPA ÜLKELERİ ÖZEL GÜVENLİK MEVZUAT VE UYGULAMA RAPORU DOKUMANI VE VERİLERİN ANALİZİ Çalışmanın Metodolojisi; çalışma üye ülke temsilcilerine aşağıdaki üç alanda çeşitli sorular sorulmak suretiyle gerçekleştirilmiştir. Genel Bilgiler: Nüfus, Milli Gelir, Polisin Nüfusa Oranı ve Özel Güvenlik Görevlisinin Nüfusa Oranı Ekonomik Durum: Özel Güvenlik Pazarı, Güvenlik Şirketi Lisansı, Güvenlik Şirketi Sayısı, Yıllık Büyüme Oranı, Faaliyet Alanları, Güvenlik Görevlisi Lisansı, Güvenlik Görevlisi Sayısı, Silahlı Özel Güvenlik Görevlisi Sayısı, Kadın-Erkek Oranı, Ortalama Yaş, Yıllık Değişim Oranı, Çalışma süresi ve Ücret Yasal Durum: Özel Güvenlik Yasası, Giriş Şartları ve Kısıtlamalar, Denetim ve Müeyyide, Ortak Özel Güvenlik Sözleşmesi, Giriş Şartları Ve Kısıtlamalar, Özel Koşullar, Görev ve Yetkiler, Silah, Köpek Kullanımı, At Kullanımı, Eğitim ve Özel Güvenlik Görevlilerinin Kimlik Almak İçin Başvuru Şartlar 34 ülkenin verdiği cevaplarla ilgili yapılan çeviri metni ile bazı verileri karşılaştırmak amacıyla hazırlanan analiz dosyalar aşağıda/ekte sunulmuştur. Tablo 1: Genel Bilgiler Özel Güvenliğin nüfusa oran ortalaması vatandaş % 31,11 Polis nüfusa oran ortalaması vatandaş %36,28 Özel Güvenlik Pazarı Tablo 2: Ekonomik Durum Yıllık toplam ciro rakamı 35 Milyar Euro Yıllık ortalama büyüme rakamı( ) %13,30 Yıllık Genel Koruma Hizmetlerinden Sektörün Diğer Alanlarına %60,19 Değişim Oranı Yıllık ortalama zırhlı araç kullanımı miktarı 825 Özel Güvenlik Sözleşmeleri Yıllık Ortalama Özel Sektör Özel Güvenli k sözleşmeleri (Özel %73,25 sektör müşterisi) Yıllık Ortalama Kamu Sektör Özel Güvenlik Sözleşmeleri(Kamu %25,01 Müşterisi) Yıllık Güvenlik Birimi Özel Güvenlik Sözleşmeleri %1,74 Yıllık İcra Edilen Özel Güvenlik Hizmeti Saat Sayısı

7 Tablo 3: Özel Güvenlik Şirketi Yasal olarak Özel Güvenlik Şirketi lisans/faaliyet belgesi alma zorunluluğu %94 Toplam Özel Güvenlik Şirket Sayısı 52,300 Yasalarında şirketlerin münhasıran özel güvenlik hizmeti yapılacağına %18 dair özel hükmün bulunduğu ülkeler Özel Güvenlik Görevlisi Tablo 4: Özel Güvenlik Görevlisi Yasal olarak Özel Güvenlik Görevlisinin Lisans/Çalışma İzni alma %88 zorunluluğu Toplam Özel Güvenlik Sayısı Özel Güvenlik Sektöründe Çalışanların Ortalama Yaş Oranı 35 Özel Güvenlik Sektöründe Çalışan Ortalama Erkek Oranı %83 Özel Güvenlik Sektöründe Çalışan Ortalama Kadın Oranı %17 Yıllık Ortalama Personel Değişim Oranı %33,27 Tablo 5: Yasal Durum Özel Güvenlik Yasası Özel Güvenlik Sektörü Yasal Olarak Düzenlenmiştir % 94 Yasa Hazırlama, Değişikli Önerme ve Yürüten Makam % 41 Polis % 38 İçişleri Bakanlığı % 18 Diğer % 3 Adalet Bakanlığı Tablo 6: Özel Bir Özel Güvenlik Yasası Olmayan Ülkeler 1 ALMANYA-MESLEK YASASI 2 AVUSTURYA 3 ÇEK CUMHURİYETİ-TİCARET YASASI Tablo 7: İdari Müeyyide Uygulamaya Yetkili Makam İçişleri Bakanlığı % 38 Polis % 29 Diğer % 18 Adalet Bakanlığı % 15 63

8 Tablo 8: Cezai Müeyyide Uygulamaya Yetkili Makam Mahkemeler % 38 Polis % 29 İçişleri Bakanlığı % 22 Diğer % 15 Tablo 9: Ortak Özel Güvenlik Sözleşmesi %62 Tablo 10: Giriş Koşulları Şirketler İçin (Sahibi) Temiz Adli Sicil % 88 Özgeçmiş araştırması veya İyi Davranış Belgesi % 87 Personel için (Operasyonel) Temiz Adli Sicil % 97 Özgeçmiş araştırması veya İyi Davranış Belgesi % 97 Ortalama Yaş (Yönetici 19 Ortalama Yaş (Güvenlik Görevlisi) 18 Tablo 11: Özel Koşullar Üniformayla ilgili özel koşullar % 100 Üniforma zorunlu % 95 Kimlik Kartıyla ilgili özel koşullar %100 % 100 Kimlik Takmak Zorunlu % 98 Tablo 12: Görev ve Yetkiler Sade vatandaş kadar yetkisi var % 59 İlave yetkileri var % 41 Arama ve Yakalama Yetkisi Var (Tam veya sınırlı) % 56 64

9 Tablo 13: Silah Silah Kullanımına İzin Var (Genelde şarta bağlı) % 82 Şirketler İçin Silah Kullanmak İçin Özel Bir Lisans Alınması Öngörülüyor % 82 Mesai Saatleri Sonrası Silahların Muhafazası Öngörülüyor % 85 Silahlı Hizmet Veren Şirketlerin Detaylı Silah Kaydı Tutması Öngörülüyor % 92 Görevlileri İçin Silah Kullanımı İçin Özel Bir Lisans/İzin Alınması Öngörülüyor % 96 Silah Kullanımı İçin Zorunlu Bir Silah Eğitimi Alınması Öngörülüyor % 96 Tablo 14: Köpek (K9) Özel Güvenlik Hizmetlerinde Köpek Kullanılabiliyor % 91 Köpek Kullanımı İçin Özel Bir İzin Alınması Öngörülüyor % 39 Köpek Kullanımı İçin Özel Bir Uzmanlık Eğitimi Öngörülüyor % 59 Tablo 15: At Özel Güvenlik Hizmetlerinde At Kullanılabiliyor % 37 At Kullanımı İçin Özel Bir İzin Alınması Öngörülüyor % 29 At Kullanımı İçin Özel Bir Uzmanlık Eğitimi Alınması Öngörülüyor % 0 Tablo 16: Eğitim ve İlgili Koşullar Özel Güvenlik Görevlilerinin Temel Koruma/Güvenlik Eğitimi Zorunlu % 97 Bu Eğitim Programı Yasal Olarak Zorunlu % 97 Ortalama Eğitim Süresi 97 Saat Başarılı Olana Sertifika Veriliyor % 87 Özel Güvenlik Yöneticileri İçin Uzmanlık Eğitimi Zorunlu % 50 İşbaşı ve Yenileme Eğitimleri Mevcut % 70 65

10 Tablo 17- Uzmanlık Eğitimleri 1-Para Nakli (Para İşleme Prosedürleri Dâhil) % 75 2-Kişi/Yakın Koruma % 63 3-Alarm ve CCTV Yönetimi % 54 4-Havacılık Güvenliği % 46 5-Etkinlik Güvenliği(Kalabalık Kontrolü) % 46 6-Araçlı Alarm ve Çağrıya Cevap Verme % 42 7-Kapı Güvenliği/Denetimi % 38 8-Elemanlı Ticari Güvenlik % 33 9-Devriye % Hassas Altyapı Güvenliği % Yangın Önleme ve Güvenliği % Deniz Limanları Güvenliği % Diğer % Özel Güvenlik Eğitimi % Kent Güvenliği (Tren/Metro İstasyonu, Polisi Tamamlayıcı Kent % 21 Devriyesi) 16-Danışma/Kapıcılık Hizmetleri % Elemanlı Güvenlik Birimi % 17 Tablo 18: Başvuru Koşulları Özgeçmiş Araştırması/Güvenlik Soruşturması % 100 Psikoteknik/Psikolojik Test % 71 Doktor Raporu % 66 Tablo 19: Yasal Düzenlemenin Niteliği Düzenleme Yok Zayıf Düşük/Alçak/Gevşek Orta Katı Çok Katı Toplam x(yok) x(yok Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Malta Almanya, Bulgaristan, Fransa, İngiltere, Kıbrıs, Lituanya Norveç, Finlandiya, Estonya Letonya, Danimarka, Hollanda Polonya, Slovakya, İsviçre, Romanya, Slovenya, Hırvatistan, İtalya, Bosna-Hersek, Makedonya Türkiye, Yunanistan Belçika, Macaristan, İsveç, İspanya Portekiz, Sırbistan 34 ülke 66

11 5. TARTIŞMA VE SONUÇ Mevcut verilere göre yapılacak bir karşılaştırmada ülkemizde gerçekleştirilen özel güvenlik düzeyinin Avrupa standardında olduğu değerlendirilebilir. Ekonomik açıdan (yıllık ciro ve büyüme oranı) Avrupa ülkeleri arasında ilk sıralarda yer almakta ve iyi bir gelişme eğilimi göstermektedir. Bununla beraber 5188 sayılı yasanın uygulamaya girdiği 2004 den günümüze kadar geçen süredeki gerek resmi makamlar gerekse sektör sivil toplum kuruluşları tarafından bir takım eksik ve aksaklıkların olduğu tespit edilmiştir. Bunların sağlıklı bir analizi yapılarak kanun/yönetmelikte gerekli değişikliklerin yapılması ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Henüz düzenlenmeyen veya eksik düzenlenen bazı hususlar, örneğin köpek-at kullanımı, para nakli ve alarm merkezi işletim esasları ile alan/uzmanlık eğitimi için kanuna hüküm konması ve ülke genelinde 81 il ve ilçelerde uygulama birliğinin saklanması halinde sektördeki kalitenin artacağı düşünülmektedir. Diğer taraftan, özel güvenlik yasası dışında, diğer bakanlık ve kurumların faaliyet alanına giren mevzuatta uyum, koordine ve uygulamada yeknesaklık sağlanması halinde de sektörün daha iyi işlemesine imkân sağlayacaktır. Yasayı yürüten makam olan İçişleri Bakanlığıdır. Ancak Çalışma ve Sosyal Güvenlik, Maliye ve Sağlık Bakanlığı ilgili bakanlıklar ile Hazine Müsteşarlığı, Kamu İhale Kurumu, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, Sosyal Güvenlik Kurumu gibi kamu kurum ve kuruluşları da konu ile ilgilenmektedir. Bu nedenle resmi kurumlar ve özel sektör sivil toplum kuruluşları arasında oluşturulacak daimi ve sistemli bir İlişki ve İşbirliği mekanizması, sektör sorunlarının çözümünde önemli bir katkı sağlayacaktır. Bilindiği üzere küreselleşmenin etkisiyle özel güvenlik alanında yabancı yatırımcılar ülkemizde yatırım yapmaktadırlar. Aynı oranda olmamakla birlikte, Türk şirketlerinin de yurt dışında faaliyetleri olmaktadır. Konuya bu açıdan da bakıldığında, yapılacak düzenlemeler ve uygulamadaki iyileştirmelerin sadece ülke içindeki kaliteyi artırmış olmayacağı, aynı zamanda bu hizmetlerin yurt dışında da daha hızlı yayılması sayesinde, özellikle eğitim alanında, çevre ülkelerden ülkemize eğitim hizmeti almaya gelecek olanların sayısında da önemli artışlar olabileceği değerlendirilmektedir. Bu arada, özel güvenlik sektörü içinde önemli bir alanı olan, yurt dışında birbirine paralel zamanda ortaya çıkan ve gelişme gösteren özel dedektiflikle ilgili bir yasal düzenlemenin de bir an önce yapılması gerekmektedir. İncelemesi yapılan 33 ülkede bu alanda, bir kısmında özel güvenlik yasaları içinde ayrı bir bölüm olarak, diğerlerinde ise müstakil olmak üzere, yasal düzenlemeler mevcuttur. Ülkemizde 1994 yılında bu alanda bir teşebbüs olmuş, ancak çıkartılan yasa veto edildiği için gerçekleşmemiştir. Halen TBMM de 2007 yılında programa alınan bir tasarı taslağı bulunmaktadır, bunun güncellenerek hayata geçirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Günümüzde giderek artan bir şekilde ortaya çıkan ihtiyaçlar ve fiili uygulamalar bunu zorunlu kılmaktadır. 67

12 TEŞEKKÜR Bu çalışmada çeviri/yazıları gözden geçiren ve bilgisayarda gerekli düzenlemeleri yapan kızım Uzm. Psikolog Başak DALDA ya teşekkür ederim. KAYNAKÇA Dalda, Y. V. (2009), Genel Kolluk-Özel Güvenlik İlişki ve İşbirliği, İstanbul: TÜMGED Yayın No:2 Elektronik Kaynakça EK : ÖZEL GÜVENLİK SOY/AİLE AĞACI TABLOSU ŞEMASI Özel güvenlik hizmetleri, kamu güvenliği hizmetleri ve özel askeri hizmetler Aşağıdaki tablonun odak noktası elemanlı koruma hizmetleri ve diğer bütünleşmiş güvenlik çözümlerinin temel taşlarıdır. Düzeltici, yangın ve ambulans hizmetleri ve güvenlik donanımları üretimi (sanayi) bunun dışındadır. Bununla birlikte, yangından koruma ve ambulans hizmetleri, (yangın devriyesi, kontrol ve ilk cevap verme), elektronik güvenlik (yangın alarmı donanımı montesi) ve alarma ve alarm kabul etme (yangın alarmı) çoğu zaman müşteriye koruma faaliyet alanları kapsamı içinde verilir. Değişik başlıklar altında verilen faaliyet/ürünler teferruatlı değildir, ancak ilişkili olduğu faaliyet/ürünler hakkında bir örnek verir. 68

13 ÖZEL GÜVENLİK HİZMETLERİ Kamu Güvenliği Hizmetleri Özel Askeri Hizmetler Güvenlik Danışmanlığı Özel Araştırma/ Dedektiflik Kalabalık Yönetimi Koruma Elektronik Güvenlik Fiziki mekanik güvenlik Para nakli hizmetleri Bilgi Güvenliği Kamu Güvenliği Görevleri Silahlı koruma Askerlik hizmetleri -Risk Yönetimi - İş İstihbaratı -Güvenlik Planı Uygulama Güvenlik Eğitimi ve tatbikat Suç Araştırmasında (özel) farkı Alarm Merkezi Yönetimi -Etkinlik güvenliği -Kapı gözetim ve denetimi -Sabit/, Hareketli, güvenlik noktası -Yakın koruma -Alarma cevap verme -Danışma/ Kabul (Anahtar Muhafaza) -Alarmlar -Giriş kontrolü -Medya girişi -CCTV -Kilitler, -Bariyerler -Mühürler -Aydınlatma -Emniyet -Kasa odası/ Kasa -Para nakli -Nakit para uygulaması -ATM bakımı -ICT Güvenliği -Evrak güvenliği -Kimlik güvenliği -Kamu güvenliği görevleri -Özel suç araştırması -Park kontrolü -Trafik Kontrolü -Silahlı koruma -Askeri hizmetler Ulusal Kritik Altyapının Korunması -Alarm Kabul ve dağıtma) -Elektronik güvenlik ve pozisyon alma -Uzaktan kontrol operasyonu -Koruma emniyeti kontrolü -Para nakli uzaktan kontrolü 69