İÇİNDEKİLER İTKİB Genel Sekreterliği Ar-Ge ve Mevzuat Şubesi

Transkript

1 TEKSTİL SEKTÖRÜ İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ 2013 OCAK - EYLÜL İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ AR & GE VE MEVZUAT ŞUBESİ EKİM 2013

2 İÇİNDEKİLER YÖNETİCİ ÖZETİ Ocak Eylül İlk Dokuz Aylık Tekstil İhracatı... 4 Ülke Grupları Bazında Tekstil İhracatındaki Gelişmeler... 4 Belli Başlı Pazarlara Tekstil İhracatında Gelişmeler... 4 Belli Başlı Ürün Grupları Bazında İhracat... 5 İplik, Dokuma ve Örme Kumaş İhracatında Başlıca Pazarlar... 6 Ev Tekstili İhracatı %15,7 Oranında Arttı... 6 Kapasite Kullanımı ve Üretim Endeksindeki Gelişmeler... 7 Türkiye de ve Dünyada Pamuk Fiyatında Son Aylarda Artış Var... 7 Euro/Dolar Paritesi nin Tekstil İhracatına Etkisi... 7 I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER... 8 Dünya Ekonomisi... 8 ABD Ekonomisi... 9 Avrupa Birliği Ekonomisi Almanya Ekonomisi İngiltere Ekonomisi Fransa Ekonomisi İtalya Ekonomisi Hollanda Ekonomisi İspanya Ekonomisi Diğer Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler BDT Ülkeleri nde Gelişmeler Ortadoğu Ekonomileri Türkiye Ekonomisi: İhracat Yavaşlıyor II OCAK EYLÜL DÖNEMİNDE GENEL OLARAK TÜRKİYE İHRACATI 21 Türkiye Genel İhracatı Artıyor Ancak İvme Küçülüyor: %0, Tekstil İhracatında Artış %7, Aylar İtibariyle Tekstil İhracatı III. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARİYLE İHRACAT En Büyük Tekstil İhracat Pazarı AB Ülkeleri En Fazla Tekstil Mamulü İhraç Edilen Ülkeler AB Ülkeleri AB Ülkelerine İhracat Artışı % İtalya, Almanya, İngiltere ve Romanya En Fazla Tekstil İhraç Edilen AB Ülkeleri Eski Doğu Bloku Ülkeleri ne Tekstil İhracatı Artış Oranı %3, Ortadoğu Ülkeleri ne Tekstil İhracatı Düşmeye Devam Ediyor: Düşüş %2, Afrika Ülkeleri ne İhracat %13,1 Oranında Arttı Amerika Ülkeleri ne İhracatta Düşüş Küçük Oranda: %0, Asya ve Okyanusya Ülkelerine İhracatta Artış Oranı %17, Serbest Bölgelere İhracatta Performans Kaybı Devam Ediyor, Ancak İvme Azaldı: Düşüş % Türk Cumhuriyetleri ne İhracat Artmaya Devam Ediyor: %12, En Yüksek Oranlı İhracat Artışı Diğer Avrupa Ülkeleri nde: %29, IV. BAŞLICA ÜRÜNLER VE ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA TEKSTİL İHRACATI

3 Elyaflar Hariç, Diğer Tüm Ürün Gruplarında İhracat Artıyor En Çok İplik İhraç Edilen Ülkeler İtalya, İngiltere ve Rusya Dokuma Kumaş İhracatında En Önemli Pazar: Rusya Rusya Federasyonu Örme Kumaş İhracatında En Önemli Pazar Ev Tekstili İhracatı 1,5 Milyar Dolara Ulaştı, Artış: %15, V. KAPASİTE KULLANIM ORANI VE ÜRETİM ENDEKSİ VI. PERFORMANSA ETKİ EDEN FAKTÖRLER Pamuk Fiyatları Dünya Fiyatlarının Üstüne Çıktı Yılı Ocak-Eylül Döneminde Tekstil İhracatına Euro/Dolar Paritesi nin Etkisi Ocak Eylül Dönemi Eylül Ayı Ek 1: Sektörler ve İhracatçı Birlikleri Bazında Türkiye İhracat Kaydı 2013 Ocak-Eylül EK 2: TÜRKİYE TEKSTİL İHRACAT KAYDI EK 3: TÜRKİYE HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRACAT KAYDI

4 YÖNETİCİ ÖZETİ 2013 Ocak Eylül İlk Dokuz Aylık Tekstil İhracatı Türkiye nin tekstil ve hammaddeleri ihracatı, 2013 yılının Ocak-Eylül döneminde, 2012 yılının Ocak-Eylül dönemine göre %7,3 oranında artışla 6,2 milyar dolara yükselmiştir yılının Ocak-Eylül döneminde Türkiye nin genel ihracatı %0,6 oranında artarak 112 milyar dolara çıkmış; sanayi ihracatı ise %4,1 oranında artarak 88,1 milyar dolara yükselmiştir. Türkiye genel ihracatı ve sanayi ihracatının sırasıyla %0,6 ve %4,1 oranlarındaki artış oranları yanında tekstil sektöründe elde edilen %7,3 oranındaki daha yüksek artış neticesinde, tekstil ve hammaddeleri ihracatının Türkiye genel ihracatı içindeki payı %5,2 den %5,5 e, sanayi ürünleri ihracatındaki payı ise %6,8 den %7 ye yükselmiştir. Ülke Grupları Bazında Tekstil İhracatındaki Gelişmeler 2013 yılının ilk üç çeyreğinde Türkiye den Ortadoğu ülkelerine, Amerika ülkelerine ve Serbest Bölgeler e yapılan tekstil ihracatında sırasıyla %2,7, %0,8 ve %1,9 oranlarında düşüş olmuştur. Diğer yandan, AB (27) ülkeleri, Eski Doğu Bloku ülkeleri, Afrika ülkeleri, Asya ve Okyanusya ülkeleri, Türk Cumhuriyetleri ve diğer Avrupa ülkelerine Türkiye den yapılan tekstil ihracatında %3,5 ile %29,7 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. Ocak-Eylül 2013 döneminde gerçekleşen 6,2 milyar dolarlık tekstil ihracatının 2,8 milyar dolar ile %45,1 i AB ülkelerine yapılmış ve ihracat 2012 Ocak-Eylül dönemine kıyasla %10 oranında artmıştır. Tekstil sektörü ihracatının en büyük pazarı konumundaki AB ülkelerine ihracatın %10 oranında artmasının yanı sıra, diğer ülke gruplarındaki ihracat artışları da Türkiye tekstil ihracatının %7,3 oranında artmasına olanak sağlamıştır yılının ilk üç çeyreği itibarıyla tekstil ihracatının en yüksek oranlı arttığı ülke grubu Diğer Avrupa ülke grubudur. Söz konusu ülke grubuna ihracat artışı %29,7 olurken, Türk Cumhuriyetleri %12,1 lik, Asya ve Okyanusya ülkelerine %17,3 lük ve Afrika ülkeleri %13,1 lik ihracat artışları ile dikkat çekmektedir. Belli Başlı Pazarlara Tekstil İhracatında Gelişmeler Ülke bazında bakıldığında, 2013 yılının Ocak-Eylül döneminde Türkiye den 4

5 en fazla tekstil ve hammaddeleri ihraç edilen ülkeler Rusya Federasyonu, İtalya, Almanya, İngiltere, Romanya, ABD, Bulgaristan, Ukrayna, Polonya ve Mısır olarak sıralanmaktadır. Bu on ülkeye yapılan ihracatın Türkiye toplam tekstil ihracatında payı %52,6 düzeyindedir. En fazla ihracat yapılan ilk on ülke içerisinde sadece Rusya Federasyonu na ihracat %6,8 oranında azalmış, diğer dokuz ülkenin tamamında %5,4 ile %47,8 arasında değişen oranlarda ihracat artışları olmuştur. En yüksek oranlı artışlar %47,8 ile Ukrayna ya, %18,9 ile İtalya ya ve %15,9 ile Romanya ya yapılan ihracatta kaydedilmiştir. Belli Başlı Ürün Grupları Bazında İhracat 2013 yılının Ocak-Eylül döneminde elyaf, iplik, dokuma kumaş, örme kumaş ve dokusuz yüzeyler (keçeler ve vatkalar dahil) olarak belirlenen belli başlı tekstil ürün gruplarında ihracat incelendiğinde, elyaf hariç diğer tüm tekstil ürün gruplarında %5,3 ile %10,9 arasında değişen oranlarda ihracat artışları görülmektedir. Ocak-Eylül 2013 döneminde, 2012 yılının aynı dönemine kıyasla, Türkiye den %0,9 oranında düşüşle 476,5 milyon dolar değerinde elyaf, %6,6 artışla 1,3 milyar dolar değerinde iplik ve %10,9 oranında artışla 2,1 milyar dolar dolar değerinde dokuma kumaş ihraç edilmiştir. Diğer önemli ihracat kalemlerinden örme kumaşların ihracatı da %5,3 oranında artışla 1,3 milyar dolara yükselmiştir. Dokusuz yüzeylerin ihracatı %9,6 oranında artışla 291,9 milyon dolar olmuştur. Toplam tekstil ihracatında elyaf ihracatının payı %7,7, iplik ihracatının payı %20,6, dokuma kumaş ihracatının payı %33,8 olarak hesaplanmaktadır. Dokuma kumaşların yanı sıra, konfeksiyon sanayiinin bir diğer temel hammaddesi olan örme kumaşların ihracatının toplam tekstil ihracatındaki payı %20,4 olurken, kullanımları ve dolayısıyla önemleri gün geçtikçe artan dokusuz yüzeyler (non-woven), vatka ve keçelerin payı ise %4,7 olarak kayda alınmıştır. Elyaf, iplik ve dokuma kumaşların alt ürün grupları incelendiğinde, 2013 yılının ilk dokuz ayında elyafta en çok ihraç edilen alt ürün grubu, %5 düşüş ve 299,3 milyon dolarlık ihracat değeri ile sentetik-suni devamsız lifler olmuştur yılı Ocak-Eylül döneminde Türkiye den en fazla ihraç edilen iplik alt ürün grubu %17,9 artışla 467,3 milyon dolarlık ihracat düzeyiyle sentetiksuni filament iplikleridir. 5

6 Aynı dönemde, en fazla ihraç edilen dokuma kumaşlar, %19 oranında artış ve 946,7 milyon dolarlık ihracat değeri ile pamuklu dokuma kumaşlardır. Ocak-Eylül 2013 de en çok ihraç edilen örme kumaş alt ürün grubu ise %2,9 artış ve 685,5 milyon dolar ihracat değeri ile diğer örme kumaşlardır. İplik, Dokuma ve Örme Kumaş İhracatında Başlıca Pazarlar 2013 yılının Ocak-Eylül döneminde Türkiye den en fazla iplik ihraç edilen ülkeler sırasıyla İtalya, İngiltere, Rusya Federasyonu, Belçika ve Almanya olarak sıralanmaktadır. İhracatın en yüksek oranlı arttığı ülke %45,6 ile ABD, en yüksek oranlı azaldığı ülke ise %35,7 düşüş ile İran olmuştur. Diğer yandan en fazla dokuma kumaş ihraç edilen ülkeler Rusya Federasyonu, İtalya, Almanya, Romanya ve Tunus olarak sıralanmaktadır. İlk yirmi ülke içerisinde %128,4 ihracat artışı ile Çin Halk Cumhuriyeti ve %99,6 ihracat artışı ile Ukrayna dikkat çekerken, en yüksek oranlı düşüş %24,7 ile yine İran a ihracatta olmuştur Ocak-Eylül döneminde örme kumaş ihracatının en fazla yapıldığı ülkeler Rusya Federasyonu, İtalya, Bulgaristan, Ukrayna ve Romanya olmuştur. En fazla ihracat yapılan ilk yirmi ülke içinde en yüksek oranlı artış %59,5 ile Ukrayna ya ihracatta kaydedilirken, en yüksek oranlı düşüş %20 ile Rusya ya ihracatta olmuştur. Ev Tekstili İhracatı %15,7 Oranında Arttı Türkiye nin ev tekstili ihracatı, 2013 yılının ilk üç çeyreğinde %15,7 oranında artarak 1,5 milyar dolara ulaşmıştır. Türkiye tekstil ve konfeksiyon sektörünün toplam ihracatının 2013 yılı Ocak- Eylül döneminde %8,1 artarak 19,2 milyar dolar olduğu göz önüne alındığında ev tekstili sektörünün, genel ihracattan daha yüksek bir performans sergilediği görülmektedir. Söz konusu performans, ev tekstili sektörünün tekstil ve konfeksiyon ihracatından aldığı payın da %7,2 den %7,7 ye yükselmesine yol açmıştır yılının ilk dokuz aylık döneminde ev tekstili ürün gruplarından diğer mefruşat eşyası, battaniyeler, örme bornozlar, yatak örtüleri ve el işi duvar halılarının ihracatında %1,5 ile %74,2 arasında değişen oranlarda azalma görülürken diğer tüm ürün gruplarında %0,4 ile %30,1 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. Türkiye den en fazla ev tekstili ihraç edilen ülkeler Almanya, ABD, Fransa, Rusya Federasyonu ve İtalya olarak sıralanmaktadır. Ev tekstili ihracatında en yüksek oranlı ihracat artışı %78,4 ile Estonya ya yönelik ihracatta elde edilirken, en yüksek oranlı düşüş %20,6 ile Irak a yapılan ihracatta kaydedilmiştir. 6

7 Kapasite Kullanımı ve Üretim Endeksindeki Gelişmeler Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Eylül verilerine göre, tekstil ürünleri imalatında kapasite kullanım oranı 2012 yılının Eylül ayında %77,8 iken, 2013 yılının Eylül ayında %79,2 ye yükselmiştir. Bir başka ifade ile, tekstil ürünleri imalatında kapasite kullanım oranı 2013 yılının Eylül ayında bir önceki yılın Eylül ayına göre %1,8 oranında artmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2013 yılı Temmuz ayı tekstil ürünleri imalatında üretim endeksi, bir önceki ay olan Haziran ayına göre %1,1 oranında azalırken, 2012 yılının Temmuz ayına göre ise %3,6 oranında artmıştır. Türkiye de ve Dünyada Pamuk Fiyatında Son Aylarda Artış Var 2011 ve 2012 yıllarında dünya fiyatlarının altında seyreden Türkiye deki pamuk fiyatı, 2013 yılının Ocak-Ağustos döneminde, Haziran ayı hariç, dünya fiyatının üstüne çıkmıştır. Euro/Dolar Paritesi nin Tekstil İhracatına Etkisi 2013 yılı Ocak-Eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine oranla %7,3 lük artışla 6,2 milyar dolarlık tekstil ihracatı yapılmıştır. Sözkonusu ihracatın, 2,8 milyar dolarla %45,1 i, ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB27 ülkelerine yapılmaktadır yılı Ocak-Eylül döneminde 1 Euro 1,28 ABD Dolarına eşit iken, 2013 yılının Ocak-Eylül döneminde Euro nun değeri ABD Dolarına karşı %2,73 lük artışla 1,32 dolar düzeyine çıkmıştır. Dolayısıyla, 2013 yılı Ocak-Eylül döneminde Euro bazında yapılan ihracat, dolar olarak istatistiklerde yeralırken %2,73 oranında fiktif bir artış yaratmaktadır. Bu çerçevede, 2,8 milyar dolarlık Euro bölgesine yapılan ihracat, %2,73 lik pariteden kaynaklanan fiktif artıştan arındırılarak yeniden hesaplandığında, 2013 yılı Ocak-Eylül döneminde reel toplam ihracat tutarı 6,1 milyar dolar olmaktadır. Bu rakam, 2012 yılı Ocak-Eylül döneminde gerçekleştirilen 5,8 milyar dolarla kıyaslandığında, 2013 yılının Ocak-Eylül döneminde tekstil sektörünün ihracat performansında %7,3 lük artış değil, reel bazda %6 lık artış meydana geldiği anlaşılmaktadır. 7

8 I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER Dünya Ekonomisi 2013 yılının 3. çeyrek dönemi sona ererken, dünya ekonomisi gelişmiş ülkelerin durgunluk ve işsizlik sorunlarıyla ve gelişmekte olan ülkelerin ABD Merkez Bankası'nın (FED) varlık alımlarını azaltarak bu ülkelere sermaye akışını kesmesi endişeleri arasında toparlanmaya çalışmaktadır. Özellikle cari açık sorunu bulunan ve yabancı sermaye ve döviz akışına bağımlı gelişmekte olan ülkeler yakın gelecekte küresel çapta dolar rezervinde azalma olacağı yönündeki beklentiler ışığında endişelenmektedir.ayrıca başta AB olmak üzere gelişmiş ülke ekonomilerinde son dönemde olumlu gelişmeler olsa da, genel olarak dünyada ekonomik büyüme ve istihdam anlamında ciddi düzeyde bir düzelme olmadığından fırtına şimdilik dinmiş görünse de temelde sorunlar devam etmektedir. Küresel kriz sonrasında büyümenin itici gücü olan gelişmekte olan ülkelerin büyüme hızlarında ise son dönemde yavaşlama kaydedilmiştir. Son dönemde Suriye ye yönelik askeri müdahale olasılığının azalması ile Ortadoğu ya ilişkin endişeler zayıflamış ve küresel ekonominin gündemine yeniden ABD Merkez Bankası'nın (FED) para politikası kararları oturmuştur. FED in gevşek para politikasına bir müddet daha devam etme kararı alması ise ilk etapta finansal piyasaları olumlu yönde etkilese de, ABD de önümüzdeki dönemde ekonomik göstergelere bağlı olarak varlık alım programının bu yıl sonuna doğru azaltılmaya başlaması olasılığı halen gündemdeki yerini korumaktadır. Uluslararası Para Fonu (IMF), Ekim ayında Dünya Ekonomik Görünüm (World Economic Outlook) raporunu açıklayarak dünya ekonomisiyle ilgili büyüme tahminlerini bir miktar aşağı çekerken, dünya ekonomisinin ılımlı bir şekilde toparlanmaya devam edeceği, ancak aşağı yönlü risklerin de devam ettiğini vurgulamıştır. IMF, 2013 yılı dünya ekonomisinde büyüme oranıyla ilgili daha önceki öngörüsünü % 0,3'lük düşüş ile % 2,9 a çekerken, 2014 yılı büyüme tahminini ise % 0,2 düşürerek % 3,6 olarak revize etmiştir. IMF yeni raporunda daha önceki raporlarından farklı olarak, küresel ekonomik büyümede gelişmiş ülkelerin daha büyük paya sahip olacağını ve gelişmekte olan ülke ekonomilerinin önümüzdeki dönemde, hala gelişmiş ülkelerden hızlı seyretseler de, geçmiş performanslarına göre nispeten yavaşlayacağını öngörmektedir. Bu çerçevede gelişmekte olan ülkelerin 2013 yılında % 4,5 büyümesi beklenirken, 2014 yılında ise % 5,1 büyüme öngörülmektedir. Gelişmiş ülkelerin ise 2013 yılında % 1,2 büyümesi beklenirken, 2014 yılında ise % 2 büyüme tahmin edilmektedir. Güncel tahminlere göre sözkonusu dönemde küresel ticarette de yavaşlama beklenmektedir. IMF tahminlerine göre dünya mal ve hizmetler ticareti 2013 yılında % 2,9 artarken, 2014 yılında ise % 4,9 büyüme beklenmektedir. Haziran ayında ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Ben Bernanke nin ABD 8

9 ekonomisinin beklenenden daha hızlı bir toparlanma sürecine girmesi halinde varlık alım programının 2013 yılsonundan önce bitirilebileceğini açıklaması sonrasında özellikle cari açık sorunu bulunan gelişmekte olan ülkeler ABD nin gevşek para politikasını ve tahvil alımlarını erken bir tarihte azaltmaya başlamasından endişe etse de, radikal bir değişiklik için ABD ekonomik verilerinin istenen seviyelere henüz gelmediği ifade edilmektedir. Son dönemde açıklanan veriler, dünyanın ikinci büyük ekonomisine sahip Çin de yılın ilk yarısında yaşanan yavaşlamanın yerini tekrar hızlanmanın aldığını göstermektedir. Bu çerçevede 2013 yılının ilk iki çeyrek döneminde yavaşlayarak sırasıyla % 7,7 ve % 7,5 büyüyen Çin ekonomisinde 3. çeyrek dönemde % 7,8 büyüme kaydedilmiştir. Çin ekonomi yönetimi son dönemde temel hedeflerinin ekonomiyi ihracata olan bağımlılığından kurtarıp iç tüketimi artırmak olduğunu ifade etmektedir. Asya kıtasının diğer önemli ekonomisi Japonya nın ise küresel krizin de etkisiyle kronik durgunluk ve deflasyon sorunları devam etmekte olup, durgunluktan çıkmaya çalışan Japonya nın Abenomics adı verilen yeni ekonomik politikası ve Merkez Bankası nın parasal genişleme programı nispeten olumlu sonuçlar vermeye başlamış ve önümüzdeki dönemde de devam etmesi beklenmektedir. Bu çerçevede Japon ekonomisinin 2013 yılında % 2 büyümesi beklenirken, 2014 yılında ise % 1,3 büyüme öngörülmektedir. Yılın ilk 9 aylık döneminde dolar/varil aralığında seyreden ve Ağustos ayında 117 dolar / varil seviyesine kadar yükselmesine rağmen Ekim ayında dolar / varil seviyelerine kadar gerileyen ham petrol fiyatlarının yakın gelecekte 100 dolar/varil seviyesinin altına düşmesi beklenmezken, 2014 yılında ABD nin İran a uyguladığı yaptırımı gevşetmesi durumunda İran ın petrol üretimi ve ihracatının artacağı ve dünya petrol fiyatlarında da düşüş olabileceği değerlendirilmektedir. ABD Ekonomisi Dünyanın en büyük ekonomisi ABD de Merkez Bankası FED in gevşek para politikası ve parasal genişlemenin de yardımıyla ekonomi yeni yılın ilk yarısında büyümeye devam etmekte ve AB ekonomilerinden daha iyi bir görünüm sergilemektedir.bununla birlikte ekonomideki iyileşme beklentilerin altında ve yavaş gerçekleşmekte ve ekonomide ciddi bir mali konsolidasyon ihtiyacı devam etmektedir. Öte yandan Temmuz ayı başından beri uygulamaya konulan federal bütçe kesintileri ve yüksek vergi oranları ekonomiyi olumsuz yönde etkilerken, son olarak Ekim ayında Başkan Obama ile Cumhuriyetçilerin ağırlıkta olduğu Kongre arasında yaşanan borç tavanı krizi nedeniyle government shutdown olarak adlandırılan Federal Hükümetin deyim yerindeyse kepenkleri indirmesi ile birlikte ABD ekonomisinin ciddi yara aldığı değerlendirilmektedir. Obamacare olarak da adlandırılan ve Başkan 9

10 Obama nın en önemli projesi olarak kabul edilen yoksul ABD lilerin hastanelerden ve sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için bütçeden fon ayrılması sağlık reformuna sert biçimde muhalefet eden Cumhuriyetçi Parti kontrolündeki Kongre nin federal borçlanma tavanının yükseltilmesini onaylamaması nedeniyle ortaya çıkan ekonomik ve idari kriz son tarih olan 17 Ekim e 1 gün kala anlaşmayla çözülmesine rağmen, ABD ekonomisi üzerinde ciddi olumsuz etki yaptığı belirtilmektedir. Diğer taraftan, varılan uzlaşmayla bütçe için 15 Ocak 2014, borçlanma tavanıyla ilgili olarak ise 7 Şubat 2014 tarihinin belirlenmesi, bu tarihlerin yaklaşmasıyla ABD de benzer bir belirsizliğin tekrar yaşanabileceği yönündeki endişelerin sürmesine neden olmaktadır. Bu çerçevede ABD ekonomisi 2013 yılının ilk çeyrek döneminde % 1,1 büyüme gerçekleştirirken, ikinci çeyrek dönemde ise % 2,5 büyüme kaydedilmiştir yılının tamamında ise % 1,9 büyüme öngörülmektedir. IMF ise ABD ekonomisinin 2013 yılında % 1,7 büyüyeceğini öngörmektedir. Ülke genelinde gıda dışı perakende satışları 2013 yılının Ocak-Ağustos dönemi toplamında % 4,4 artış göstermiştir. ABD genelinde hazırgiyim ve aksesuar ile ayakkabı perakende satışları ise yine 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 3,8 artış göstermiştir. Öte yandan, ABD genelinde 2013 yılının ilk ayında % 7,9 seviyesinde olan işsizlik oranı, Temmuz ayında % 7,4 ve Ağustos ayında ise % 7,3 e inerken, Eylül ayında ise % 7,2 olarak kaydedilmiştir. ABD nin güncel dış ticaret verilerine göre ülkenin mal ihracatı 2013 yılı Ocak-Temmuz döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 1 artarak 918,2 milyar dolar olarak gerçekleşirken, aynı dönemde ithalat ise % 1,3 azalarak 1,3 trilyon dolara gerilemiştir. Aynı dönemde ABD nin mallar bazında dış ticaret açığı ise % 6 düşüşle 413,7 milyar dolara gerilemiştir. Avrupa Birliği Ekonomisi AB ve Euro Bölgesi nde açıklanan veriler Avrupa ekonomisinin toparlanma yolunda adımlar attığını ve henüz çok zayıf ta olsa büyümenin başladığını göstermektedir. AB genelinde işsizliğin yüksek olması iç talebin ülke ekonomilerinin canlanmasına katkı yapmasını zorlaştırırken, Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Mario Draghi son dönemdeki kısmi ekonomik canlanma hakkında temkinli olduklarını belirtirken, düşük büyüme ve işsizlikle mücadele çerçevesinde genişletici para politikasına devam edileceğini de belirtmektedir. Avrupa Merkez Bankasının uyguladığı parasal önlemlere ve reform çabalarına rağmen AB genelinde henüz güven ortamı tam olarak kurulamamış ve finansal istikrar sağlanamamıştır. Güncel tahminlere göre Euro Bölgesi ndeki resesyonun giderek daha da 10

11 hafifleyeceği beklenmektedir. Nitekim IMF Euro Bölgesi ekonomilerinin 2013 yılında % 0,4 daralacağını öngörürken, 2014 yılında ise % 1 büyüme öngörmektedir. Bu çerçevede Euro Bölgesi ekonomilerinin büyümeyi teşvik edici reformlara devam etmelerinin önemli olduğu düşünülmekte, bankacılık sektörünün ise toparlanmasının gerekli olduğu belirtilmektedir. Öte yandan, AB de işsizlik oranlarında yaşanan artış ise 2013 yılının ikinci yarısından itibaren durmuş bulunmaktadır. Euro Bölgesi işsizlik oranı Mayıs ayında % 12,2 iken, Haziran ve Temmuz aylarında % 12,1 ye gerilemiş, Ağustos ayında ise % 12,0 seviyesinde kaydedilmiştir. AB genelinde işsizlik oranı ise Mayıs ayında % 11 olarak kaydedilirken, Haziran ve Temmuz aylarında da % 11 seviyesinde kalmış, Ağustos ayında ise % 10,9 seviyesine gerilemiştir. Aynı verilere göre 2013 yılı Ağustos ayı itibariyle AB genelinde en yüksek işsizlik oranları % 27,9 ile Yunanistan, % 26,2 ile İspanya ve % 16,9 ile Güney Kıbrıs Rum Kesimi nde gerçekleşirken, en düşük işsizlik oranları ise % 4,9 ile Avusturya, % 5,2 ile Almanya ve % 5,8 ile Lüksemburg ta kaydedilmiştir. Güncel verilere göre, Euro Bölgesi 2013 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,5 küçülürken, AB ekonomisi ise aynı dönemde % 0 büyüme ile yerinde saymıştır. Mevcut tahminlere göre 2013 yılında Euro Bölgesi ekonomisinin % 0,3-0,4 aralığında daralacağı öngörülürken, AB genelinde ise aynı dönemde % 0 büyüme gerçekleşmesi beklenmektedir. AB genelinde 2013 yılının ilk 8 aylık döneminde perakende satışlarda durgunluk devam ederken, tekstil, hazırgiyim ve ayakkabı satışlarında ise nispeten toparlanma mevcuttur. Euro Bölgesi nde perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 0,7 düşerken, Ağustos ayında ise % 0,3 gerilemiştir. AB genelinde ise perakende satışlar Temmuz ayında % 0,2 artarken, Ağustos ayında ise % 0,3 artmış bulunmaktadır. Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışları ise Euro Bölgesi nde geçen yılın aynı dönemine göre Haziran ayında % 2,9 artarken, Temmuz ayında ise % 1,3 artmıştır. Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışları AB genelinde ise Haziran ayında % 2,5 artarken, Temmuz ayında ise % 1,4 artış kaydedilmiştir. Diğer yandan, AB ekonomisinin önemli göstergelerinden sanayi üretimi Euro Bölgesi nde geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 1,9 düşerken, Ağustos ayında ise % 2,1 oranında azalmıştır. AB genelinde ise sanayi üretimi Temmuz ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 1,5 azalırken, Ağustos ayında ise % 1,6 düşüş göstermiştir. 11

12 Almanya Ekonomisi İhracat sektörlerimizin en önemli pazarı olan Avrupa Birliği nin en büyük ekonomisi Almanya nın GSYH sinin 2013 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,5 büyüdüğü açıklanmıştır. Almanya ekonomisinin 2013 yılı genelinde ise en fazla % 0,2-0,3 büyüyeceği öngörülmektedir. Almanya için büyüme tahminleri daha önceki tahminlere göre yarı yarıya düşürülerek % 0.3'e indirilirken, 2014'te ise % 1.3 oranında büyümesi beklenmektedir. Almanya da işsizlik oranı ise ekonomideki yavaşlamaya rağmen AB ortalmasının çok altında seyretmeye devam etmekte olup, Temmuz ayında % 5,3 seviyesindeyken, Ağustos ayında ise % 5,2 seviyesine gerilemiştir. Almanya genelinde perakende satışlarda ise geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 0,2 düşüş kaydedilirken, Ağustos ayında ise % 0,4 artış meydana gelmiştir. AB nin sanayi üretiminde lokomotifi olan Almanya nın sanayi üretiminde Temmuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 2 düşüş kaydedilirken, Ağustos ayında ise % 0,4 artış gerçekleşmiştir. İngiltere Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden İngiltere nin GSYH sinin 2013 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 1,5 büyüdüğü açıklanmıştır. İngiltere ekonomisinin 2013 yılı genelinde ise % 0,6-0,7 oranında büyümesi beklenmektedir. Öte yandan IMF, Temmuz ayında % 1 olarak öngördüğü İngiltere 2013 yılı büyüme tahminini Ekim ayında % 1,4 olarak revize etmiştir. İngiltere de işsizlik oranı ise Mayıs ayında % 7,7 seviyesindeyken, Haziran ayında da aynı seviyede kaydedilmiştir. İngiltere genelinde perakende satışlarda ise geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 3,4 artış kaydedilirken, Ağustos ayında ise % 1,8 artış meydana gelmiştir. Fransa Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden Fransa nın GSYH sinin 2013 yılının ikinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,3 büyüdüğü açıklanmıştır. 12

13 Fransa ekonomisinin 2013 yılı genelinde ise % 0,1 0,2 seviyesinde küçülmesi beklenmektedir. Fransa da işsizlik oranı ise Temmuz ayında % 11 seviyesindeyken, Ağustos ayında da aynı seviyede gerçekleşmiştir. Fransa genelinde perakende satışlarda ise geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 1,4 artış kaydedilirken, Ağustos ayında ise % 1,7 artış meydana gelmiştir. İtalya Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve ihracat sektörlerimizin başlıca pazarlarından İtalya nın GSYH sinin 2013 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 2 küçüldüğü kaydedilmiştir. İtalya da işsizlik oranı ise Temmuz ayında % 12 seviyesindeyken, Ağustos ayında % 12,2 seviyesine yükselmiştir. İtalya genelinde perakende satışlarda ise geçen yılın aynı dönemine göre Haziran ayında % 0,3 düşüş kaydedilirken, Temmuz ayında ise % 1,3 gerileme meydana gelmiştir. Öte yandan, IMF İtalya nın bu yıl % 1,8 daralacağını öngörürken, 2014 yılında ise % 0,7 büyüme öngörmektedir. İki yıldan fazladır ağır mali borç kriziyle uğraşan İtalya da hayat koşulları giderek ağırlaşırken, yoksul insan sayısının 9,5 milyonu aştığı belirtilmektedir. Hollanda Ekonomisi Özellikle hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatımızda önemli pazarlarımızdan olan Hollanda ekonomisinin GSYH sinin 2013 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 1,8 küçüldüğü kaydedilmiştir. Geçmiş dönemlerde AB nin en düşük işsizlik oranına sahip olan ülkelerinden biri olan Hollanda da işsizlik oranı son yıllarda artışa geçmiş olup, bu yılın Temmuz ayında % 7 seviyesindeyken, Ağustos ayında da % 7 seviyesinde kaydedilmiştir. Hollanda da perakende satışlarda geçen yılın aynı dönemine göre Haziran ayında % 3,4 düşüş kaydedilirken, Temmuz ayında ise % 3,8 düşüş meydana gelmiştir. 13

14 İspanya Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve hazırgiyim başta olmak üzere ihracat sektörlerimizin önemli pazarlarından İspanya ekonomisi içinde bulunduğu borç sarmalı ve durgunlaşan ekonomiye bağlı olarak artan işsizlik nedeniyle zor bir dönemden geçerken, ülkenin GSYH sinin 2013 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 1,6 küçüldüğü açıklanmıştır. İspanya ekonomisinin 2013 genelinde ise % 1,6 küçüleceği öngörülmektedir. İspanya genelinde perakende satışlarda geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 5,2 düşüş kaydedilirken, Haziran ayında ise % 6 düşüş meydana gelmiştir. Yunanistan ile birlikte AB nin en yüksek işsizlik oranına sahip iki ülkesinden biri olan İspanya da işsizlik oranı Temmuz ayında % 26,3 iken, Ağustos ayında % 26,2 seviyesine gerilemiştir. Bir çok uzman, İspanya Hükümeti nin tasarruf ve bütçe kesintileriyle borçları azaltmaya çalışmasını doğru bulmamaktadır. Böyle düşünen uzmanlar, asıl çözümün borç para ile bile olsa harcamaların ve tüketimin devam etmesi olduğunu ve ekonominin canlı tutularak işsizlik oranının daha da artmasının önüne geçilmesi gerektiğini belirtmektedirler. Diğer Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler BDT Ülkeleri nde Gelişmeler Rusya Pazarındaki Gelişmeler İhracat sektörlerimizin en önemli pazarlarından Rusya ekonomisinin 2012 yılı genelinde büyüme oranı ise % 3,4 olarak açıklanırken, 2013 yılının ilk çeyrek dönem büyüme oranı % 1,6 olarak kaydedilmiştir. Rusya ekonomisinin 2. çeyrek dönemde ise 2009 yılından beri çeyrek dönemler bazında en düşük oran olan % 1,2 oranında büyüdüğü kaydedilmektedir. Çeyrek dönemler bazında ekonomik büyüme ardarda 5. çeyrek dönemdir ivme kaybetmektedir. Rusya ekonomisinin en önemli sorunları arasında düşük güven ve zayıf yatırım ortamı, azalan iç tüketim ve düşen sanayi üretimi görülmektedir. Ülke genelinde perakende satışlarda 2013 yılının ilk aylarında başlayan yavaşlama devam etmektedir. Perakende satışlar Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 4 artarken, Eylül ayında yavaşlayarak % 3 artış göstermiştir. Ülke genelinde enflasyon ise artmaya devam etmekte ve yıl sonunda yıllık enflasyon oranının % 6,5 seviyesine yükseldiği belirtilmektedir. 14

15 Rusya genelinde resmi işsizlik oranının % 6 düzeylerinde olduğu kaydedilirken, 2013 yılı sonunda işsizlik oranınında düşüş beklenmektedir. Petrol fiyatlarındaki dalgalı seyir ve kamu harcamalarındaki artış nedeniyle Rusya nın cari fazlasının 2012 yılında % 4 olan seviyesinden 2013 yılı sonunda % 2,5 e gerilemesi beklenmektedir. Hazır giyim, deri ve tekstil ürünleri ihracatımız açısından önemli bir pazar olan Rusya ekonomisinde 2013 yılında bir yavaşlama olsa da iç pazardaki canlılığın kısmen devam etmesi beklenirken, olası bir küresel ekonomik krizde petrol fiyatlarının düşmesi durumunda gelirlerinin büyük bölümü petrole bağlı olan Rusya ekonomisinin orta ve uzun vadede düşük de olsa sıkıntıya girme olasılığı da mevcuttur. Güncel tahminlere göre Rusya ekonomisinin 2013 yılında % 2 2,5 civarında bir oranda büyümesi öngörülürken, küresel krizin derinleşmesi durumunda bundan olumsuz etkilenecek Rus ekonomisinin büyüme oranının bu oranın altına düşebileceği belirtilmektedir. IMF ise son yayımladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu nda Rusya nın 2013 yılı büyüme oranını daha önce öngördüğü % 2,5 ten % 1,5 e indirmiş bulunmaktadır. Aynı raporda 2013 yıl sonu enflasyon oranının ise % 6,7 ye yükselmesi öngörülmektedir. Dünya Bankası ise Rusya nın 2013 yılında % 1,8 büyüme göstermesini öngörmektedir. Diğer BDT Ülkeleri Rusya dışındaki BDT ülkeleri ekonomileri 2012 yılında % 3,3 büyüme kaydederken, 2013 yılı için ise % 3,5 büyüme öngörülmektedir. BDT ülkeleri arasında birçok ihracat sektörü açısından potansiyel vaadeden pazarlar arasında yeralan Kazakistan ekonomisi büyük oranda petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı bir hammadde ekonomisi olup, ekonomideki performansı petrol fiyatlarına paralel gelişmektedir. Dünya Bankası verilerine gore Kazakistan da kişi başına düşen gelir resmi verilere göre 10 bin dolar düzeyine yükselmiş olup, Orta Asya ülkeleri arasında gelir büyüklüğü açısından lider konumundadır. Son yıllarda ekonominin istikrarlı bir şekilde büyümesi ve yabancı yatırımların artması halkta adil bir gelir dağılımı sağlamamakla birlikte yoksulluk azalmaktadır. Güncel verilere göre Kazak ekonomisi 2012 yılında % 5 oranında büyürken, 2013 yılının ilk yarısında ise % 5,1 büyüme kaydedilmiştir yıl geneli için büyüme tahmini % % 5, 2014 yılı içinse % 5,2 olarak öngörülmektedir. Ülkede işsizlik oranı da % 5 5,5 aralığında gayet düşük bir seviyededir. BDT üyeleri arasında diğer önemli bir ülke olan Ukrayna'da ise, önceki yıllara göre nispeten daha istikrarlı seyreden siyasi ortam, ülkenin ekonomik krizin etkilerinden sıyrılma sürecini de hızlandırmış görünmektedir. Öte yandan, ülke ekonomisinin önemli bir kısmı hala kayıtdışı ekonomiden 15

16 oluşması ekonomi yönetiminin önündeki en ciddi sorunlardan biridir. Küresel krizin yaralarını sarmaya çalışan Ukrayna da ekonomi performansını en çok etkileyen iki faktör olarak kur hareketleri ile önemli bir bölümü Rusya dan alınan doğalgazın fiyatlandırılması gösterilirken, güncel verilere göre 2013 yılının ilk çeyrek döneminde % 1,1, ikinci çeyrek dönemde ise % 1,3 daralan Ukrayna ekonomisinin 2013 yılını olumlu bir performansla kapatması beklenmemektedir. IMF son yayımladığı tahminlerde Ukrayna ekonomisinin 2013 yılını % 0,4 büyümeyle kapatacağını öngörürken, Dünya Bankası ise % 0 büyüme öngörerek Ukrayna Hükümeti ni yapısal reformları geciktirmemesi konusunda uyarmaktadır. Öte yandan, ülke genelinde işsizlik oranının yaklaşık % 9 un üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Bölgenin diğer önemli ülkesi ve deri ürünleri pazarlarımızdan olan Beyaz Rusya (Belarus) ekonomisinin 2012 yılında % 1,5 oranında büyüdüğü tahmin edilirken, 2013 yılı tamamı için ise % 2 2,1 oranında bir büyüme öngörülmektedir. Bilindiği gibi Beyaz Rusya ekonomi ve dış ticaret açısından büyük ölçüde Rusya ya bağımlı olup, Beyaz Rusya, Rusya ve Kazakistan arasında kurulan gümrük birliği de 2012 yılının Ocak ayından beri yürürlüktedir. Ortadoğu Ekonomileri Eylül ayında kimyasal silah envanterinin uluslararası denetime açılması önerisinin Suriye yönetimi tarafından kabul edilmesi sonucunda Suriye ye yönelik askeri müdahale olasılığının azalması ile Ortadoğu ya ilişkin endişeler bir miktar zayıflamış olup, diplomatik çözüm yollarının zorlanmaya devam edileceği görüşünün ağırlık kazanması bölge siyasi ve ekonomik istikrarı açısından olumlu bir gelişme olarak kabul edilmektedir. Uluslararası yaptırımlar ve iç savaş nedeniyle Suriye ekonomisinin 2012 yılında % 10 un üzerinde bir oranda küçüldüğü tahmin edilirken, 2013 yılı için net bir veri bulunmamakla birlikte ülke ekonomisi iç savaş nedeniyle tam bir yıkım içindedir. Başta tekstil ve hammaddeleri olmak üzere ihracat sektörlerimizin önemli bir pazarı olan Ortadoğu ülke grubundaki Suriye tarafından Serbest Ticaret Anlaşması nın askıya alınması ve Türkiye den yapılan ihracatlarda % 30 oranında ek gümrük vergisi uygulanması sonucunda genel ihracatın yanı sıra geçmiş dönemlerde en fazla sektörel ihracatımızın olduğu tekstil ve hammaddeleri ihracatında Eylül ayında yaşanan hızlı artışa rağmen 2013 yılı Ocak-Eylül döneminde % 16,5 düşüş yaşanırken, geçtiğimiz yıl dibe vuran hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı ise Ocak-Eylül döneminde %

17 artmış bulunmaktadır. Özellikle tekstil ve hammaddeleri ihracatımızda başlıca pazarlardan olan İran, ABD nin öncülük ettiği mali ve ekonomik yaptırımlar nedeniyle sıkıntılı bir süreçten geçerken, İran da Cumhurbaşkanlığına Ruhani nin seçilmesi sonrasındaki süreçte başlayan ABD-İran yakınlaşmasının kısa vadede İran üzerindeki ambargonun kalkması için yeterli olmayacağı belirtilmektedir. Bu kapsamda AB, İran a yönelik yaptırımların kapsamını daha da genişleterek insani ihtiyaçlar dışında Avrupalı banka ve finans kuruluşlarının İran bankalarıyla tüm işlemlerini yasaklarken, İran Merkez Bankası na yönelik kısıtlamaları da genişletmiştir. Uluslararası yaptırımlar nedeniyle İran ın petrol gelirlerinin geçmiş yıllara gore % 50 den fazla azaldığı belirtilmektedir. Öte yandan, İran para birimi Riyal in dolar karşısında 2012 yılında ciddi değer kaybetmesi ve İran Merkez Bankası nın döviz sıkıntısı nedeniyle İran a yapılan ithalatlarda döviz tahsisinde zorluk çıkarması Türkiye den bu pazara yapılan ihracatı daha da zorlaştırmaktadır. Diğer yandan, İran ekonomisinin ağırlaşan yaptırımlar nedeniyle 2012 yılında en az % 1,5 düzeyinde küçüldüğü tahmin edilirken, işsizlik oranının ise % 20 ye yaklaştığı tahmin edilmektedir. İran ekonomisinin 2013 yılında ise % 1,5 oranında daralması beklenmektedir. Ortadoğu pazarının önemli ülkelerinden ve Türkiye nin yükselen ihracat pazarı Irak ekonomisinin 2012 yılında % 10 un üzerinde bir oranda büyüdüğü tahmin edilirken, 2013 yılında ise % 4 oranında büyüme beklenmektedir. 30 milyona yakın nüfusu ve gelecekte artması beklenen petrol gelirleri sayesinde özellikle ayakkabı, halı ve konfeksiyon sektörlerimiz için gittikçe büyüyen pazar haline gelen Irak ın önemi ihracat sektörlerimiz açısından giderek daha da artmakta ve Kuzey Irak ta bir çok Türk hazır giyim firması mağaza açmaktadır. Öte yandan, yabancı petrol şirketlerinin Irak'ta petrol üretmeye başlamasıyla birlikte petrol ihracatının artması, buna paralel ülkenin mali durumunun düzelmesi ve büyümenin devam etmesi beklenmektedir. Halen milli gelirin büyük bölümü petrol ihracatından sağlanmaktadır. Güncel tahminlere göre Irak 2035 e kadar petrol ihracatından yıllık ortalama 200 milyar dolar olmak üzere toplam yaklaşık 5 trilyon dolarlık bir gelir beklemektedir. Diğer yandan, bilindiği üzere Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi bölgeye gerçekleştirilen ithalatta sevk öncesi inceleme uygulamasını kesin olarak başlatmış, buna istinaden ihracatçıların ihraç mallarını sevk etmeden önce, yetkilendirilmiş olan Bureau Veritas ile SGS gözetim şirketlerinden uygunluk belgesi edinmeleri zorunlu hale getirilmiştir. Sözkonusu uygulama nedeniyle ihracatçılarımız zaman ve maliyet yönünden çeşitli sorunlarla karşılaşmaktadır. 17

18 Dünyanın başlıca petrol ihracatçılarından ve Ortadoğu nun en zengin ekonomisi olan Suudi Arabistan'da, ülkenin GSYH'sinin 600 milyar doları aştığı hesaplanırken, satın alma paritesine göre kişi başına gelir ise 25 bin dolar seviyesinde bulunmaktadır. Güncel verilere göre Suudi Arabistan ın 2012 yılında % 5 in üzerinde bir oranda büyüdüğü tahmin edilirken, 2013 yılında ise % 4 ün üzerinde bir oranda büyüme beklenmektedir Ocak 2011 Türkiye Ekonomisi: İhracat Yavaşlıyor 2013 yılının ilk çeyrek döneminde % 2,9 büyüyen Türkiye ekonomisinin, 2013 yılının 2. çeyrek döneminde beklentilerin üzerine çıkarak % 4,4 büyüdüğü açıklanmıştır. Böylece 2012 yılında ivme kaybeden büyüme oranı artışı, 2013 yılının ikinci çeyrek döneminde yeniden yükselişe geçmiş olup, GSYH yıllık bazda 2011 yılının son çeyrek döneminden beri en hızlı artışını kaydetmiştir yılında sadece net ihracatın katkısıyla sınırlı büyüyen ekonomi, 2013 yılında ise daha çok iç talepte yaşanan artış ile kamu harcamalarındaki artış sayesinde büyümektedir. Bu çerçevede, yurt içi talepte artışa bağlı olarak 2013 yılının ilk çeyreğinden itibaren iç tüketime dayalı bir büyüme performansı sergileyen Türkiye ekonomisinde, ikinci çeyrekte de tüketim harcamalarının hız kazandığı görülmektedir. Bu çerçevede, özel sektörün yurt içi tüketim harcamaları % 5,3 artarken, kamu tüketim harcamaları da % 7,4 oranında artarak büyüme oranını yukarı taşımıştır. Son olarak Ekim ayındaki Dünya Ekonomik Görünüm Raporu nda güncellenen IMF verilerine göre Türkiye ekonomisinin 2013 yılında % 3,8, 2014 yılında ise % 3,5 büyüyeceğini tahmin edilirken, raporda IMF ekonomi yönetiminin daha sıkı bir mali ve parasal politika uygulaması tavsiyesinde bulunmaktadır. Ekonominin lokomotifi olan ihracat 2013 yılının Ocak-Eylül döneminde yavaşlayarak % 5,6 artışla 107 milyar dolara yükselirken, başlıca ihracat pazarlarımızın yeraldığı AB deki daralmanın 2013 yılının kalan bölümünde de devam ederek ihracat artışını olumsuz yönde etkilemesi beklenmektedir. Öte yandan, 2012 yılında ithalatın hız kesmesiyle azalan dış ticaret açığında, 2013 yılının ilk 8 aylık döneminde yeniden artışa geçen iç talebin de etkisiyle kısmi bir yükseliş sözkonusudur. TUİK verilerine göre Türkiye genel ihracatı 2013 yılının ilk 8 aylık döneminde % 0,5 düşüşle 99,4 milyar dolar olarak kaydedilirken, ithalat ise aynı dönemde % 6,3 artışla 167 milyar dolara yükselmiştir. Bu sonuçlara göre yılın ilk 8 aylık döneminde dış ticaret açığı % 18,3 artışla 67,6 milyar dolara yükselmiş ve ihracatın ithalatı karşılama oranı geçen yılın aynı döneminde % 63,6 iken, bu yılın Ocak- Ağustos döneminde ise % 59,5 e gerilemiştir. Sanayi üretiminde yılın ikinci yarısında karışık sinyaller alınmaktadır Nitekim TÜİK sanayi üretim endeksine göre imalat sanayii endeksi bir önceki yılın 18

19 aynı dönemine göre Temmuz ayında % 6,3 artış gösterirken, Ağustos ayında ise % 0,6 artmış bulunmaktadır. Merkez Bankası tarafından açıklanan kapasite kullanım verilerine göre ise imalat sanayii kapasite kullanım oranı 2013 yılı Ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre % 1,2 artışla % 75,5'e yükselirken, Eylül ayında ise yine bir önceki yıla göre % 1,4 artışla % 75,4 olarak kaydedilmiştir. Öte yandan, TÜİK tarafından açıklanan verilere göre işsizlik oranı 2013 yılı Mayıs ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 0,6 artarak % 8,8 e yükselirken, Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 0,8 artarak yine % 8,8 seviyesinde kaydedilmiş, Temmuz ayında ise geçen yılın aynı dönemine göre % 0,9 artarak % 9,3 seviyesine yükselmiştir. İhracat sektörlerimizi yakından ilgilendiren döviz kurlarıyla ilgili olarak, ABD de yaşanan borç tavanı krizi nedeniyle doların değerinin düşmesi nedeniyle ihracat sektörlerimizin rekabet gücünü doğrudan etkileyen euro/dolar paritesi Ekim ayının son haftasında 1,375 seviyesine yükselerek 2011 yılı Kasım ayından beri en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Öte yandan, son dönemlerde başta Avrupa olmak üzere dünya ekonomisinde devam eden olumsuz gelişmeler ve Ortadoğu da yaşanan siyasi krizlerin Türkiye ekonomisine olumsuz etkilerinin ışığında aşağı çekilen büyüme hedeflerine paralel Orta Vadeli Ekonomik Program da (OVP) Ekim ayında revizeye gidilerek revize hedefler 8 Ekim 2013 tarihli ve sayılı Mükerrer Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Yeni Orta Vadeli Ekonomik Program da büyüme, kişi başına milli gelir ve ihracat hedeflerinde aşağı yönlü revize yapılırken, 2013 yılında tarihi dip seviyelere inen yurtiçi tasarruf oranının döneminde artırılması hedeflenmektedir. Yeni Orta Vadeli Ekonomik Program da özetle yurtiçi tasarruf ve üretimin teşvik edilmesi, ihracatta istikrarlı artış sağlanması ve buna karşılık ithalat artışının sınırlanmasının yanısıra istikrarlı büyümenin sürdürülmesi hedeflenmektedir yılı için daha önceden 858 milyar dolar olarak hedeflenen GSYH, Yeni Orta Vadeli Ekonomik Program da 823 milyar dolara indirilirken, GSYH büyüme oranı da % 4 ten % 3,6 ya revize edilmiştir yılı için daha önceden öngörülen % 5 büyüme hedefi ise % 4 olarak değiştirilmiş, 2015 yılı için daha önceden belirlenen % 5 büyüme hedefi ise değiştirilmeyerek korunmuştur. Halen % 12,6 seviyesinde seyreden yurtiçi tasarrufun GSYH ye oranının 2014 yılında % 13,8, 2015 yılında % 14,9, 2016 yılında ise % 16 ya yükseltilmesi öngörülmektedir. Yeni programda Türkiye genel ihracatı 2013 yılı için 158 milyar dolar yerine 153,5 milyar dollar olarak öngörülürken, 2014 yılı için 166,5, 2015 yılı için 184, 2016 yılı içinse 202,5 milyar dolar iihracat hedeflenmektedir. Bu çerçevede 2014 ve 2015 yıllarında aşağı yönde revize edilen ithalat 19

20 rakamları çerçevesinde dış ticaret açığında da düşüş sağlanarak 2014 yılında 95,5 milyar dolar, 2015 yılında da 98 milyar dolar dış ticaret açığı hedeflenmektedir. Yeni programda dış ticaret açığı ve cari açığın aşağı doğru revize edilmesine dayanak olarak yurt içi tüketimin ve tüketici kredilerinin sınırlandırılması hedefinin yanısıra yılları arasındaki dönemde petrol fiyatları ve enerji maliyetlerinde düşüş yaşanacağı tahmini de bulunmaktadır. Bu çerçevede, 2014 yılı için daha önceden 63,6 milyar dolar olarak öngörülen cari açık 55,5 milyar dolara revize edilirken, 2015 yılı için 55 milyar dolar, 2016 yılı içinse yine 55 milyar dolar olarak öngörülmektedir. Yeni OVP de dış konjonktürde yaşanan olumsuz gelişmelerden etkilenen Türkiye ekonomisinde daha önceden belirlenen işsizlik oranlarında yukarı yönlü revizeye gidilmiştir. Bu çerçevede 2013 yılı için daha önceden % 8,9 olarak öngörülen işsizlik oranı % 9,5 e yükseltilirken, 2014 yılı için % 8,8 den % 9,4 e, 2015 yılı içinse % 8,7 den % 9,2 ye revize edilmiştir. Türkiye ekonomisi açısından özetle, Suriye ye askeri müdahale olasılığının azalması olumlu bir gelişme olarak görülürken, sanayi üretimindeki veriler dikkate alındığında ekonominin yılın 3. çeyrek döneminde toparlanmaya devam ettiği, ancak dış konjonktürde yaşanan gelişmeler ve Merkez Bankası nın sıkı para politikasına devam etmesinin ekonomik büyümeyi sınırlandıracağı değerlendirilmektedir. 20

21 II OCAK EYLÜL DÖNEMİNDE GENEL OLARAK TÜRKİYE İHRACATI Türkiye Genel İhracatı Artıyor Ancak İvme Küçülüyor: %0,6 Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından açıklanan verilere göre, 2013 yılının Ocak-Eylül döneminde Türkiye genel ihracatı 112 milyar dolar olmuştur yılının aynı dönemine kıyasla ihracat artışı %0,6 olarak hesaplanmaktadır. Türkiye sanayi ihracatı ise 2013 yılının ilk üç çeyreğinde %4,1 artış ile 88,1 milyar dolara ulaşmıştır. Tekstil İhracatında Artış %7, yılının ilk dokuz ayında Türkiye den 6,2 milyar dolar değerinde tekstil ihracatı yapılmıştır yılının ilk dokuz ayına kıyasla ihracat %7,3 oranında artmıştır. Genel İhracat Performansı İçinde Birim: 1000 $ Tekstil ve Hammaddeleri İhracatının Payı /12 Ocak - Eylül Ocak - Eylül Değişim % Türkiye Genel İhracatı ,6 Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı ,3 Teks.ve Hammaddeleri İhracatının Payı % 5,2 5,5 Sanayi İhracatı ,1 Teks.ve Hammaddeler İhracatının Sanayi İhracatındaki Payı % 6,8 7,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 21

22 Milyon ABD Doları Ocak-Eylül 2013 Ocak-Eylül - Türkiye Genel İhracatı Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı Sanayi İhracatı Tekstil sektörünün ihracat artışı oransal olarak Türkiye genel ihracat artışının (%0,6) bir miktar üstündedir. Bunun bir sonucu olarak, tekstil ihracatının genel ihracattaki payı 2012 yılının Ocak-Eylül döneminde %5,2 iken, 2013 yılının Ocak-Eylül döneminde %5,5 seviyesine yükselmiştir. Paralel şekilde, tekstil ihracatında kaydedilen daha yüksek oranlı artış sonucu, tekstil ihracatının Türkiye nin sanayi ürünleri ihracatı içerisindeki payı da %6,8 düzeyinden %7 düzeyine çıkmıştır. Dolayısıyla, 2013 Ocak-Eylül döneminde tekstil sektörünün, hem genel ihracattan hem de sanayi ihracatından daha iyi bir ihracat performansı gösterdiği ifade edilebilir yılının ilk üç çeyreğinde tekstil ve konfeksiyon sektörü birlikte değerlendirildiğinde, toplam 19,2 milyar dolarlık toplam ihracat rakamı ile Türkiye de en fazla ihracat yapan bir numaralı sektör konumundadır. Otomotiv sektörü 15,7 milyar dolar ile en fazla ihracat gerçekleştiren ikinci sektör olurken, kimyevi maddeler ve mamulleri sektörü ise 12,9 milyar dolar ihracat ile üçüncü sırada yeralmaktadır. Aylar İtibariyle Tekstil İhracatı 2013 yılının Ocak-Eylül döneminde ay ay tekstil ihracatının seyri incelendiğinde, ihracatın devamlı arttığı ancak ivmesinin dalgalı bir seyirle küçülmekte olduğu görülmektedir. Yılın ilk ayında %17,1 olan artış oranı, Şubat ayında %2,7 ye gerilemiş, Mart ayında %2,1 olarak daha da küçülmüş, Nisan ayında ise tekrar ivmesini arttırarak %8,9 olarak kayda geçmiştir. Mayıs ayında da tekstil ihracatındaki artış ivme kazanarak devam etmiş ve aylık ihracatın artış oranı %10,1 e yükselmiştir. Haziran ayında ise ihracat artış oranında yine küçülme görülmüş ve oran %1,6 ya kadar inmiştir. Bununla beraber Temmuz ayında artış oranı %16,8 e yükselmiştir. Ancak, Ağustos ayında ihracat artışı tekrar küçülerek %0,8 oranına gerilemiştir. Eylül ayında ise tekstil sektörü ihrcat artış oranı tekrar ivmesini arttırarak %9,2 ye yükselmiştir. 22

23 Aylar itibariyle tekstil ihracatının seyrini gösteren bir tablo ve izleyen grafikler aşağıda verilmektedir. AYLAR İTİBARİYLE TEKSTİL İHRACATI Birim: ABD $ AYLAR DEĞİŞİM % 2013 DEĞİŞİM % OCAK , ,1 ŞUBAT , ,7 MART , ,1 NİSAN , ,9 MAYIS , ,1 HAZİRAN , ,6 TEMMUZ , ,8 AĞUSTOS , ,8 EYLÜL , ,2 EKİM ,0-100,0 KASIM ,7-100,0 ARALIK ,8-100,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları YILI 2013 YILI % 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 - AYLIK BAZDA TEKSTİL SEKTÖRÜ İHRACAT ARTIŞ ORANI ,1 2,7 2,1 8,9 10,1 1,6 16,8 0,8 9,2 23

24 III. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARİYLE İHRACAT En Büyük Tekstil İhracat Pazarı AB Ülkeleri Ocak-Eylül 2013 döneminde AB ülkeleri, Eski Doğu Bloku Ülkeleri, Ortadoğu Ülkeleri, Afrika Ülkeleri, Amerika Ülkeleri, Asya ve Okyanusya Ülkeleri, Serbest Bölgeler, Türk Cumhuriyetleri ve Diğer Avrupa Ülkeleri olarak sıralanan ülke gruplarına yönelik tekstil ihracatının detayı aşağıda verilmektedir yılının ilk dokuz ayında Türkiye den Ortadoğu ülkelerine, Amerika ülkelerine ve Serbest Bölgeler e yapılan tekstil ihracatında sırasıyla %2,7, %0,8 ve %1,9 oranlarında düşüş görülmüştür. Diğer yandan, AB ülkeleri, Eski Doğu Bloku ülkeleri, Afrika ülkeleri, Asya ve Okyanusya ülkeleri, Türk Cumhuriyetleri ve Diğer Avrupa ülkelerine Türkiye den yapılan tekstil ihracatında %3,5 ile %29,7 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Tekstil İhracat Kaydı 2012 Ocak - Eylül 1000$ 2012 PAY % 2013 Ocak - Eylül 1000$ 2013 PAY % DEĞİŞİM % AB Ülkeleri (27) Toplamı , ,1 10,0 Eski Doğu Bloku Ülkeleri Toplamı (Rusya Fed.,Ukrayna, Sırbistan vb) Afrika Ülkeleri Toplamı (Mısır, Cezayir, Güney Afr. Cum.vb) Ortadoğu Ülkeleri Toplamı (S. Arabistan, İsrail, Kuveyt vb) Amerika Ülkeleri Toplamı (ABD, Kanada, Brezilya, Meksika vb) Asya ve Okyanusya Ülkeleri Toplamı (Japonya, ÇHC, Hong Kong, Hindistan vb) , ,7 3, , ,3 13, , ,7-2, , ,9-0, , ,1 17,3 Serbest Bölgeler Toplamı , ,5-1,9 Türk Cumhuriyetleri Toplamı (Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan vb) Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı (Norveç, İsviçre, KKTC) , ,5 12, , ,3 29,7 Toplam Tekstil İhracat Kaydı , ,0 7,3 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 24

25 Ocak - Eylül 2013 Ocak - Eylül Bin Dolar En Fazla Tekstil Mamulü İhraç Edilen Ülkeler 2013 yılının ilk dokuz ayında Türkiye den en fazla tekstil ve hammaddeleri ihraç edilen ülkeler incelendiğinde, Türkiye nin en büyük ilk üç pazarının Rusya Federasyonu, İtalya ve Almanya nın olduğu görülmektedir. Söz konusu ülkeler son yıllarda Türkiye nin en önemli tekstil pazarları konumundadır yılının Ocak-Eylül döneminde Türkiye den Rusya ya tekstil ve hammaddeleri ihracatı %6,8 oranda düşerek 809,4 milyon dolara gerilerken, İtalya ya ihracat %18,9 artışla 623,7 milyon dolara ve Almanya ya ihracat %6,7 artışla 318,6 milyon dolara yükselmiştir. Bu üç ülkeyi dördüncü sırada 236,3 milyon dolarlık ihracat rakamı ile İngiltere ve beşinci sırada 236 milyon dolarlık ihracat rakamı ile Romanya izlemektedir. Rusya, ilk 10 pazar içinde ihracat kaybının yaşandığı tek ülke olmuştur. ABD, Bulgaristan, Ukrayna, Polonya ve Mısır Türkiye nin en fazla tekstil ürünü ihraç ettiği ilk on pazarı içerisinde yeralan diğer ülkelerdir. Bu ülkelerin tamamına yönelik tekstil ihracatında %5,4 ile %47,8 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. İlk on pazar içinde, en yüksek ihracat artışının görüldüğü pazar %47,8 ile Ukrayna olmuştur. Ukrayna, daha önceki yıllarda ilk 10 pazar içinde yer almazken, 2013 yılının ilk üç çeyreği itibariyle 8. büyük ihracat pazarı konumuna yükselmiştir. 25