FMV ÖZEL AYAZAĞA IŞIK ANAOKULU 5 YAŞ SINIFI BÜLTENİ

Transkript

1 KAVRAMLAR Geometrik Şekillerin tekrar edilmesi Yarım-Tam Kalabalık-Tenha Parça Bütün Sivri-Küt Mat-Parlak Kavram Çalışmaları DİL ETKİNLİKLERİ Bilmece Alıştırmaları Ses Farkındalık Çalışmaları Mustafa Kemal Atatürk ve 23 Nisan Ulusal Egemenlik Çocuk Bayramı Hakkında sohbet etkinlikleri GEMS/YUMURTALAR Bir Dinozorun Öyküsü Kitabı Yumurta Dekore Etme MONTESSORİ Günlük Yaşam Becerileri Avustralya Kıtası Sunumu Kara-Su Formları Sunumu

2 23 NİSAN HAZIRLIKLARI 23 Nisan Çocuk Şenliği müzik ve dans provalarının yapılması SANAT Dünya Çocukları Sanat Çalışmaları Oyun hamurlarından yumurta çalışmaları Geometrik şekillerden hayvan oluşturma çalışmaları Serbest Çalışmalar OYUN Bahçe Oyunları Dokun Bil Oyunu Yerden Yüksek Sek Sek Oyunlarının Oynanması OKUMA YAZMAYA HAZIRLIK Montessori Matematik Kitap Çalışmaları Eğlenerek Matematik Öğreniyorum Kitap Çalışmaları Çizgi Çalışmaları

3 PORTFOLYO YAŞAYAN DEĞERLER Çocuklar Niçin Değerlidir? Zıt Kavramlar Etkinliği Farklılıklara Saygı Etkinlikleri (Kültürel Farklılıklar) ÖNEMLİ GÜN KUTLAMALAR Vivaldi Etkinliği 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı Kutlaması EĞİTİM RUTİNLERİ Sessizlik yürüyüşü Sayı sayma Takvim çalışması Sınıf Yoklaması

4 PORTAGE ÇALIŞMALARI Sosyal Gelişim-Kendiliğimden özür diliyorum. (%50 oranında) Etkinlik Önerileri -Evde herkesin birbirine saygılı davranmasını ve çocukla ilgilenirken ona da aynı saygının gösterilmesini sağlayın. Siz de daima saygılı davranarak iyi bir örnek olun. -Çocuk gerektiği zaman özür dilemezse, bekleyin ve çocuğu izleyin. Gerekirse «Ne demelisin? diye sorun ve özür dileyince onu övün. Bilişsel Gelişim-Beş dokunun yapısını isimlendirebiliyorum. Etkinlik Önerileri -Beş tane nesneyi torbaya koyup bir oyun oynayın. Çocuk elini sokup bir nesne tutsun ve yapısına göre isimlendirdikten sonra doğru söyleyip söylemediğini görmek için torbadan çıkarsın. Sonra siz yapın. -Farklı dokuları bir doku tahtasına tutturarak başka bir oyun oynayın. Çocuğun gözlerini kapatın. Tahtadaki pürüzlü, düzgün, yumuşak vs. gibi farklı dokuları bulmasını isteyin. Öz bakım Çoraplarımı giyebiliyorum. Etkinlik Önerileri -Çocuğa çorabını yarıya kadar giydirin. Elinizi onun elinin üzerine koyup çorabı yukarıya çekin. Çabası için onu övün. Çorabı kendisi tutup yukarı çekene kadar yavaş yavaş yardımınızı azaltın. -Başlangıçta yukarı çekmesi kolay olan çoraplarla başlayın sonra çocuğun normal çorap boyuna inin. -Topuksuz çoraplar küçük çocukların giymesi için topuklu çoraplardan daha kolaydır.

5 Çocuk ve Ekran Çocukların maruz kaldıkları ekran çeşidi gün geçtikçe artmaktadır. Bir nesil öncesinin çocukları sadece televizyonu bilirken, sonrasında bilgisayarlar her evin parçası haline geldi. Son birkaç yılda ise hayatımızdaki ekranların sayısı tablet ve akıllı telefonlar ile oldukça arttı. Çocuklar oyun aşkı ile doğarlar, oyun oynamak onlar için yemek, içmek kadar doğal ve gereklidir. Çünkü çocuk dünyayı oyun ile keşfeder ve tanır. Üstelik oyunun iyileştirici ve geliştirici etkisi de vardır. İp atlayan çocuk fiziksel bedenini geliştirirken, oyunda sıra bekleyen çocuk sabrı öğrenir. Ayrıca çocuk serbest oyun esnasında arzularını, çatışmalarını, kaygılarını oyuna yansıtır ve rahatlar. Ekrana maruz kalan çocuklar ise çok fazla oynayamadıkları için oyunun geliştirici ve iyileştirici etkilerinden mahrum kalabilirler. Ekran aynı zamanda çocuğun hareket imkânını da elinden almaktadır. Günümüzde oldukça kalorili beslenen ancak yeteri kadar hareket edemeyen çocuklar var ve hareketsizliğin en büyük nedenlerinden biri ise ekranlar. Ekran çocuğu olduğu yere sabitlemekte ve hareketi durdurmaktadır.

6 Çocuk ve Ekran Çocuklar ekran ile muhatap oldukça hayal dünyaları da küçülebilmektedir. Zamanla ekransız oyun kuramayan, boş vakit geçiremeyen çocuklar görmekteyiz. Hâlbuki hayal gücü, çocukların en büyük gücüdür. Ekran karşısında hayal edemeyen ve ona sunulanı alan bir çocuk bir süre sonra bu yetisini kaybetmektedir. Hayali oyunlar kurgulayarak kendini oyalamak artık çocuk için mümkün değildir. Bir yolculukta, herhangi bir köşede beklerken hayalini kurmak yerine telefon ve tablet ister. Sosyal ipuçları yakalayamaz, dil becerileri kısıtlanır ve sosyalleşme imkânı elinden alınmış olur. Ekran aynı zamanda sunduğu içerik ile de çocuklara çok zarar verebilir. Birçok dizi ve sanal oyunda şiddet ana unsur olarak bulunur. Ekranlardaki şiddet, çocukların şiddeti bir çözüm yolu olarak görmesine, model almasına neden olur. Ekran şiddeti normalleştirir ve sıradan gösterir. Ekranda sunulan aşk, moda, sevgili, cinsellik ve alışveriş gibi kavramlar ile de çocukların dünyası olumsuz etkilenebilmektedir. Psikolojik açıdan sağlıklı çocuklar yetiştirebilmek için çocuklarımızın ekran ile olan ilişkisini kararlı bir şekilde düzenlemeye ihtiyacımız var. Çocuklarımızın ekrandan çok, insana ve yüz yüze kurulan insan ilişkilerine ihtiyacı vardır.

7 Televizyon Günümüzdeki ekran çeşitlerine baktığımızda öncelikle televizyonu görüyoruz. Dünyaya gözlerini yeni açan bir çocuk, ilk günden itibaren anne-babası dışında televizyonla da bir anlamda iletişime girmektedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde televizyonun çocuk üzerindeki etkisi daha da önem kazanmaktadır. Araştırmacılar, çocuklarda televizyon izleme süresinin yetişkinlerden farklı olmadığını, çocuklar ve yetişkinler için televizyonun en önemli boş zamanları değerlendirme aracı olduğunu ifade etmektedir. Okul öncesi dönemde hiç kuşkusuz çocukların en çok izlediği programlar çizgi filmler olmakla birlikte, çocuklar hayvanlarla ilgili basit hikayeleri ve basit komedileri de izlemekten hoşlanmaktadır. Çocuklar gelişim özellikleri itibariyle televizyon konusunda çok seçici ve bilinçli olmamakta, kendilerine yönelik hazırlanan programların yanında reklamlardan dizilere, haberlerden yarışmalara kadar ekranda gösterilen tüm programları izleyebilmektedir. Ancak izledikleri program ne olursa olsun televizyon karşısında fiziksel ve zihinsel yönden pasif kalmaktadırlar. En monoton programlarda bile, bir görüntünün ekranda kalma süresi 3 saniyedir. Bu nedenle izlerken gereken dikkat süresi de en fazla 3 saniye olacaktır. İzlenen şey her 3 saniyede bir değiştiği için, televizyon izlemek uzun süre zihinsel çaba ve dikkat gerektiren bir etkinlik değildir. Oysa okumak, çalışmak ve sınıfta ders dinlemek uzun süreli konsantrasyon gerektirmektedir. Televizyon tek yönlü bir sosyalleşme aracı olduğundan düşünme, yorumlama, sorgulama gibi becerileri köreltmektedir. Okul öncesi dönemde çocuklar kendi bilincini oluşturamadığı, dünyayı ve olayları yetişkinler gibi değerlendiremediği için televizyonun olumlu veya olumsuz mesajları karşısında savunmasızdır. Bu yüzden televizyon izleme süresi ve izlenecek programların seçiminin, çocuğun yaş ve gelişim düzeyine uygun olması ve programların anne ve babanın denetiminde izlenmesi oldukça önemlidir.

8 Aşırı ve uygunsuz televizyon izleme durumunda, daha çok geç saatlerde izlenmesine izin verilen programlar ile çocukların uyku ritmi bozulmakta, vakit ve motivasyon eksikliğinden dolayı çocukların oyun ve değişik aktiviteler ile kazanacakları motor beceriler yetersiz kalmakta, çocukların arkadaş ortamlarında kazanacakları sosyal adaptasyon yeteneği istenen seviyede olmamakta, ince motor becerilerin gelişimi ve anne-babaya eğitim için gerekli zaman azalmakta ve bu yaş için gerekli olan fiziksel hareketlilik ile enerji atımı eksik kalmaktadır. Televizyonun çocuklar için bir miktar katkısı olsa bile genel olarak dil, zihin, sosyal ve motor gelişiminde sıkıntılar gözlenmektedir. Ayrıca televizyon çocukların yemek programlarını da aksatmaktadır. Televizyon karşısında yemek yiyen çocuk, lokmalarını uzun süre ağzında tutma veya çiğnemeden yutma eğilimi gösterebilmektedir. Öte yandan şiddet içeren programlar ile saldırgan davranışlar arasında pozitif bir ilişki olduğu araştırmalarla ortaya koyulmuştur. Televizyonun tek başına çocukları şiddete yöneltmediği, ancak özendirdiği ve arttırdığı saptanmıştır. Okul öncesi dönemdeki çocukların öğrenebilmesi için doğrudan deneyime, yaşıtlarıyla sosyal ilişki kurabilmesi için onlarla bir arada bulunmaya, sağlıklı beden gelişimine ulaşmak için hareket olanağına sahip olması gerekmektedir.

9 ANNE BABALAR BU KONUDA NELER YAPABİLİR? Birlikte seyretmek: Böylece çocukların seyrettiklerinden haberdar olmak, zaman zaman onlarla birlikte oturup aynı programları seyretmek, izledikleri üzerine konuşmak, anlatarak ve paylaşarak doğru yorumlamalarını, fikirlerini tartışmalarını, problem çözmelerini belli bir programı neden sevdikleri üzerine düşünmelerini, farkındalık kazanmalarını ve kendilerini ifade etmelerini sağlamak gerekir. Televizyon seyretme süresini kısıtlayıp, alternatif faaliyetler önermek: Onunla hoşlanacağı etkinliklerde birlikte kaliteli zaman geçirmeniz, oyun oynamanız, aile içi ilişkilerin niteliği açısından yararlı olacak, ilişkileri, karşılıklı duygu ve düşünce paylaşımlarını zenginleştirip, geliştirecektir. Yemek zamanı televizyonu kapalı tutmak: Tüm ailenin bir araya gelebildiği ender zamanlardan biri olan yemek sofrası aile fertlerinin neşe içinde sohbet edecekleri, iletişim kuracakları mekânlar olmalıdır, televizyon karşısında yenen yemek bunu engellemektedir. Okumayı sevdirmek, bir hobi edinmesini sağlamak: En önemlisi çocukların okuma alışkanlığını kazanması, düşünme, tartışma ve yargılama yetisine kavuşması için onlara model olmaktır.

10 Tablet ve Akıllı Telefonlar Çocuklar 3-4 yaşlarındayken arkadaşlarıyla yan yana fakat tek başına oyun oynarlar. Böylece bir yandan oyun oynarken bir yandan da arkadaşlarını gözlemleme şansı bulurlar. Bu onların sosyalleşme sürecinin ilk adımıdır. Ayrıca bu dönemde çocuklar oyunlarını, hayal güçlerini kullanarak zenginleştirir. Bunlar pek çok açıdan çocuğun gelişiminde önemli rol oynamaktadır. Çocuk gerçek nesne ve kişilerle etkileşime girerek ve hayal kurarak, öğrenme, sosyalleşme, kendini ifade etme ve problem çözme gibi birçok beceride gelişim göstermektedir. Bu cihazlarla çok fazla vakit geçiren çocukların ise motor beceri gelişimleri, sosyal yaşam becerileri ve kişilik gelişimlerinin yaşıtlarına göre daha geride kaldığı görülmektedir. Gece geç saatlere kadar tabletle vakit geçiren çocukların gündüz sosyal oyun hayatının olamadığı, arkadaşlarının arasına katılmakta çekindiği ve zorlandığı gözlemlenmiştir. Ayrıca uyku bozuklukları, kalem tutmada karşılaşılan sorunlar, bu cihazları kullanırken sadece belli parmakların hareket etmesinden dolayı karşılaşılan ince motor beceri sorunları, dikkat toplama güçlüğü ve davranış problemleri de karşılaşılan sorunlar arasındadır. Bu cihazlarla ne kadar vakit geçirdiğine ve içeriğin ne olduğuna dikkat etmek gerekmektedir. Çocuğu sosyal, bilişsel ve psikomotor yönden geliştirebilecek alanlara yönlendirmek önem arz etmektedir. Unutulmamalıdır ki beyin gelişiminin %90 ı 0-6 yaş arasında gerçekleşir ve bu gelişime sunulacak en büyük katkı sağlıklı bir çevredir.

11 Bilgisayar Diğer bir yandan yirminci yüzyılın en önemli buluşlarından biri olan bilgisayar, insan yaşamında giderek önemli bir yer almaya başlamıştır. Bilgisayarın iyi değerlendirildiği takdirde çocuğun eğitim ve gelişimine olumlu katkılarının olduğu bir gerçektir. Öğrenmeyi eğlenceli kılar. Çocuğu merak ve rekabet duygusu ile cesaretlendirir. Çocuğun bilişsel gelişimine katkıda bulunur, planlama ve problem çözme yeteneğinin gelişmesine yardımcı olur. Sürekli ve süratli geri bildirimde bulunarak, çocuğun bir konuyu anlama düzeyini kendi kendine belirlemesine yardımcı olur. Tüm bunlara karşın, kullanımı belirli bir süreyi aştığı takdirde, bilgisayar çocuğu olumsuz şekilde de etkileyebilir. Örneğin; programlı yaşam alışkanlığı olmayan çocuk, bilgisayar kullanımında sınırı aşarak ekran bağımlısı olabilmektedir. Bu da çocuğun yüz yüze iletişimini büyük ölçüde etkilemekte ve onun sosyal gelişimini engellemektedir. Özellikle okulöncesi dönem çocuğunun günlük programında, bilgisayarın yeri sınırlı olmalıdır. Çünkü erken gelişim yıllarında, çocuğun hareket etmeye, deneyim kazanmaya, akran grubuyla oyun ortamında buluşmaya ve insan insana ilişki kurmaya yoğun şekilde ihtiyacı vardır.

12 Anne ve baba, ilgili ve sıcak bir yaklaşımla, çocuğa zengin bir uyarıcı çevre oluşturmalı, böylelikle bilgisayar ve internet çocuğun yegâne uğraş alanı olmaktan çıkıp, sinema, tiyatro, spor, müzik gibi farklı etkinliklerden sadece birisi olarak sınırlı bir süre için çocuğun ilgi alanı içinde kalabilmelidir. Çocuğun, gelişim yıllarında ailenin yanı sıra arkadaşlarına da ihtiyacı büyüktür. Arkadaş, çocuğun hem kendisini tanıması hem de benlik saygısını güçlendirmesi için gelişiminin değişik dönemlerinde özel bir önem taşır. Bunun için özellikle arkadaşla yüz yüze, işbirliği içinde ortak etkinliklere katılması için çocuğa ortam hazırlanmalıdır. FMV Özel Ayazağa Işık Anaokulu Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisi KAYNAKÇA: Yavuzer, H. (2003). Çocuğu Tanımak ve Anlamak. İstanbul: Remzi Kitabevi