Yedi Kat Yerin Altından Uğultular Geliyor

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Yedi Kat Yerin Altından Uğultular Geliyor"

Ilkin Tunç
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Onur Bütün Yedi Kat Yerin Altından Uğultular Geliyor Yeni Çeltek'ten Soma'ya Maden İşçileri 4 dipnot yayınları

2 Çetin Uygur ve Kamil Kartal' Tüm Madencilere...

3 KIYAMET SURELERİ 1 ALÂMETLER SURESİ Yedi kat yerin altından uğultular geliyor. Çok alâmetler belirdi, vakit tamamdır. Haram sevaboidu, sevap haramdır. Ak kurt, kara tahtayı daha bir yol kemir, Çekin ki körükleri ateşe girdi demir. Çok alâmetler belirdi, vakit tamamdır. Duyuldu kim ölüm satılıp kâr edile, Kendi kendilerin reddü inkâr edile Ve duyuldu kabuğuna tık ettiği civcivin. Duyuldu uykusundan uyandığı zincirinden başka kaybedecek şeyi olmayan devin. Yedi kat yerin altından uğultular geliyor. Medet yoktur, bakma geri. Kantarma zapteylemez oldu beygiri. Çıkmış üzengiden, ayağı yok mu? Kan sızar, şâk olmuş, dudağı yok mu? Gider, böyle gider, dahi gider bu ateş yolların durağı yok mu? Bu yol orda biten yoldur. "Türabolmak ne müşküldür..." Çekin ki körükleri ocağa girdi demir. Bir ateş külçesi düştü buzların ortasına. Alâmetler belirdi, kıyamet alâmetleridir. Haberdir, erişmekte kaynayan su galeyan noktasına. 1 NAZIM HİKMET 1 Nâzım Hikmet, Kuvâyi Milliye Destanı (Şiirler 3), Yapı Kredi Yayınları, s. 134.

4 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 15 Çetin Uygur GİRİŞ 17 BİRİNCİ BÖLÜM BOZKIRI TUTUŞTURAN KIVILCIM: TÜRKİYE YERALTI VE YERÜSTÜ DEVRİMCİ MADEN İŞÇİLERİ SENDİKASI (YERALTI MADEN-İŞ) 23 Maden mühendisi Sabahattin Çakır linç ediliyor 23 Hekimhan ve BİLFER 24 Yeraltı Maden-İş Sendikası kuruluyor 25 Yeraltı Maden-İş Sendikası kendi içinde çalışan TKP'lilere bir operasyon yaptı mı? 27 Yeraltı Maden-İş'in komite ve konsey deneyimleri 28 Komite ve konsey deneyimlerinden direniş komitelerine 31 Yeraltı Maden-İş Sendikası'nın örnek mücadeleleri 33 Aşkale maden işçileri 42 Hekimhan maden işçisine "kazması olan gelsin çalışsın" denmiş 46 Turhal Antimuan işçileri 49 Sümerbank-Ateştuğla Şiferton örgütlenmesi 51 Bigadiç örgütlenmesi 52 Divriği Meclisi 52 Yeraltı Maden-İş Sendikası eğitim çalışmaları ve felsefesi 53 İşçi sınıfının eğitiminde temel kavramlar 57

5 DİSK/Yeraltı Maden-İş Sendikası ile Yeni Çeltek Kömür ve Madencilik A.Ş. arasında imzalanan 8. Dönem Toplu İş Sözleşmesi 57 Yeni Çeltek THKP-C/Dev-Yol Davası ve İddianame üzerine 63 İKİNCİ BÖLÜM YERALTI MADEN-İŞ SENDİKASI 1. DÖNEM SÖYLEŞİLERİ ( ) 67 Yönetime Katılma İlkesi Hayata Geçirilmişti/Ahmet Atak 67 Arkasından Bir Bardak Su Dökerdik, Bir An Önce Dönsün Diye/Çetin Uygur 74 Sendikanın Örgütlü Olduğu Bölgelerde, Devrimci Güçlerle Birlikte/Emin Yüksel 78 Üreten Biziz Yöneten de Biz Olacağızl/Gültekin Bekdemir 80 Hayrola Hasan Ne 01uyor?/Hasan Dündar 85 Hoşçakal Zeki! 93 Mustafa Durna Bazen İzlendik, Gözaltına Alındık Ama.../İrfan Demirkol No'lu Sanık/Mehmet Şahin 97 Salkım Saçak Bir Herif Geldi, Ocağı Kapattı/Mehmet Tayfun Özuslu 100 Yaba İşçilerinin Özyönetimi/Mustafa Durna 103 Yeni Çeltek'in Katırları Bile Kadrolu/Mustafa Irmak 111 Tabandan Örgütleniyor, Her Süreçte İşçileri Karar Süreçlerine Katıyor/Mustafa Sönmez 114 Bu Evde Herkes Liseyi Bitirecek!/Nihal Uygur 116 Belvarlı Kadınların, Yeni Çeltekli Madencilerin.../Nurhan Şahin 119 Biz Sımf Kardeşlerimizle TİS Masasına Geldik/Osman Fahri Şanlı 121 Hekimhan'da Bir Maden Mühendisi Linç Ediliyor/ Raif Tokel 123 Olan Biteni Görünce Ağladım Ama Ertesi Gün İşbaşı.../ Ramazan Tozlu 132 Yaratıcı Emeğini Sendikada Çok İşlevli Olarak Kullandı/ Selçuk Demirel 134

6 Evimize Politik İnsanlar Gelirdi, Hepsi Kardeşimiz, Yoldaşımızdı/ Selver Irmak 138 Bir Çocuğun Gerçeküstü Anılarından Yeraltı Filmine Doğru.../Sinem Öztürk 140 Artı-Değer Sömürüsünü, Emeğin, Paranın, Sermayenin.../Veli Mercan Maden İşçisinin Sesz'/Yalçın Çilingir 150 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YERALTI MADEN-İŞ SENDİKASI 2. DÖNEM SÖYLEŞİLERİ ( ) 153 Ben Bir Madenci Çocuğuyum/Ahmet Özer 153 Genç İşçi Arkadaşları İle Birlikte.../Kamil Kartal 160 Ankara Yürüyüşü Okul Gibiydi/Salim Çalık 175 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM CİDDİ VE ÖNLEYİCİ BİR "MADENCİ DENETİMİ"NİN İHDASI VE BEKASI İÇİN KAMUSALLIĞI DİRİLTEBİLECEK BİR ANTİKAPİTALİST MÜCADELE PROGRAMI GEREKİYOR! 183 Tayfun Özuslu YERİN DERİNLİKLERİNDEN GELİP, GÜNÜ VE GELECEĞİ AYDINLATAN EMEĞE, MADENCİYE BİR BORÇ OLARAK TARİHTEN ÖĞRENMEK 196 Özgür Narin BEŞİNCİ BÖLÜM SINIF MÜCADELESİNDEN SINIF SAVAŞINA 219 Marx'ta sınıf kavramı 220 Birer sınıf olarak proletarya ve burjuvazi 223 Sınıf mücadelesi-savaşımı ve sınıf savaşı 224 Mücadele, savaşım, savaş! 225 Mücadeleden savaşa! 226 Savaşan bir işçi sınıfı örneği olarak özyönetim 227

7 Meta Elektronik Fabrikası özyönetim örneği 228 Sınıf savaşı için son değini 232 ZİHİN/BEDEN EMEĞİ BİRLİĞİNİN SENDİKAL ÖRGÜTLENME VE KOMÜNİZM İLE İLİŞKİSİ 233 İlksel toplumlardan günümüze zihin/beden emeği 234 Ortaçağ açısından Galileocu bilimin zihin/beden ayrımındaki işlevi nedir? 236 Kapitalizmde zihin/beden emeği 237 Gelecek toplum tasavvuru ve zihin/beden emeği 239 Yeralü Maden-İş deneyimi gelecek tasavvurunu oluştururken hangi yönleri öne çıkardı? 242 Dönemin maden mühendislerinin politik tavrı 243 ALTINCI BÖLÜM ÖLÜ MADENCİLERLE ANILAN SOMA 245 Soma madenciliğinin kısa tarihi 245 Günümüzün Soma'sı 247 Peki, Soma'da yeralünda çalışma koşullan nedir? 248 Soma katliamı sonrasında maden işçilerinin durumu 250 "Sendika istifa, katiller dışarı!" 251 İlk kez bir sendikaya işçi ölümlerinden sorumlu olduğu için dava açılıyor 252 Komite ve konsey örgütlenmeleri Soma için neden önemlidir? 255 Soma maden işçileri komite ve konsey çalışmalan 257 Umut-Sen Örgütlenme Koordinatörü/Başaran Aksu 258 Soma maden işçileri ile söyleşiler 260 Soma 13 Eylül Kurtuluş Parkı söyleşileri 262 Soma'da Çepniler 266 Soma Maden İşçileri Anket Çalışması 268

8 BİR MADENCİ ANTROPOLOJİSİ DENEMESİ 290 Madenci antropolojisi için bir başlangıç noktası 291 Bir madenci kültüründen söz edebilir miyiz? 293 Madenci şakaları 294 ALBÜM: YERALTI MADEN-İŞ SENDİKASI ARŞİVİNDEN 305

9 KISALTMALAR ASİS DEV MADEN-SEN DIKG-DER DİSK EKİ ELİ MAB-İŞ MC MDD MMO MTA ÖDP TİB TİÇSF TMMOB TİP TİS TKİ TKP TÖB-DER TÜRK-İŞ Ağaç Eşya Sanayi İşçileri Sendikası Türkiye Devrimci Maden Arama ve İşletme İşçileri Sendikası Devrimci İşçi Köylü Gençlik Derneği Devrimci İşçi Sendikalan Konfederasyonu Ereğli Kömür İşletmeleri Ege Linyit İşletmeleri Maden Arama Bilumum İşçileri Sendikası Milli Cephe Milli Demokratik Devrim Maden Mühendisleri Odası Maden Tetkik Arama Enstitüsü Özgürlük ve Dayanışma Partisi Tüm İktisatçılar Birliği Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği Türkiye İşçi Partisi Toplu İş Sözleşmesi Türkiye Kömür İşletmeleri Türkiye Komünist Partisi Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği Türkiye İşçi Sendikalan Konfederasyonu YERALTI MADEN-İŞ Türkiye Yeraltı ve Yerüstü Devrimci Maden İşçileri Sendikası

10 Teşekkür... Bu çalışmanın hemen her aşamasında yanımda olan Çetin Uygur'a teşekkür etmekle başlamalıyım. O olmasaydı bu kitap asla ortaya çıkmazdı. Ankara'da yaptiğım söyleşilerin mekânı olan Maden Mühendisleri Odası' nda rahat ve özgür bir çalışma ortamı sağlayan Oda Başkanı Ayhan Yüksel'e ve Maden Mühendisi M. Fikret Özbilgin'e teşekkür ederim. Maden Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Nedret Durukan, Yönetim Kurulu Üyesi Hürriyet Demirhan'a Oda arşivini açtıklan için, Maden Yüksek Mühendisi Tayfun Özuslu' ya tüm teknik/teorik tartışmalanmızda sunduğu katkılar için müteşekkirim. Ankara'da yapağımız toplantılarda kaynak, bilgi ve belge toplamama yardıma olan Avukat Ahmet Atak'a, kitabın yazımı ve teorik tarbşmalan konusunda beni yüreklendiren Özgür Narin'e, Orçun Kaya'ya ve Esma Bektaş'a kaynak araştırmam sırasında destek olan Atila Özsever, Nadir Sevinç, Kadim Fırat ve Didem Aksoy'a da aynca teşekkür ederim. Kitabın söyleşilerine ve anketlere kanlan maden işçilerine, maden mühendislerine, topograf Hasan Dündar'a, defalarca kez gözden geçirip kontrol eden herkese, yazılmamış bir tarihi açığa çıkardıklan için şükran borçluyum. Yeni Çeltek, Suluova, Merzifon, Gümüşhacıköy, Havza ve Çorum'a söyleşiler için gidişimizde bize yardıma olan Muzaffer Kaya'ya, bizi evlerinde dostlukla ve heyecanla ağırlayan, vakitli vakitsiz arayarak sorular sorabildiğim Selver-Mustafa Irmak çiftine, Belvar Köyündeki görüşmelerimizi organize eden Mehmet Şahin'e, Zonguldak ve çevresinde yaptığımız görüşmelerde her türlü bilgi ve deneyimlerini aktaran, bizi ağırlayan dostlanmız, Raif Tokel, Serpil Açıl Özer ve Ahmet Özer'e sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum. Soma üzerine yazdığım yazılarda, özellikle anket sorulanının uygulanmasında, Kamil Kartal, Başaran Aksu, Ayşegül Ersoy ve maden işçisi Ali Sögüt'ün katkılan bulunuyor, onlar bu kitabın ortaya çıkması için inanılmaz bir çaba harcadılar. Kitabın neredeyse tamamında Mehmet Beşeli ve Arif Geniş'le tartışma olanağını bulduğum için şanslıydım. İsmet Gün olmasaydı, yazı yazabilmek bir hayal olabilirdi. Soma Maden İşçileri Anket çalışmasının hazırlık aşamasında Poyraz Pektaş, Cihat Yılmaz bana yardıma oldular. Oğlum Uygar Öztaş, bir antropoloji öğrencisi olarak sonuçlan değerlendirdi, bana yol gösterdi. Sibel Özbudun, madenci antropolojisi yazışma katkıda bulundu, her zaman bana sesini, fikrini açık tuttu, sağ olsun! Metin Yeğin, özyönetim tartışmasında kaynak önermekten, Kürt hareketinin ve dünyadaki patronsuz fabrikalara! çalışmalarına kadar pek çok başlığı benimle tartıştı. Bir madenin ya da fabrikanın patronsuz ve işçi denetimindeyken nasıl tasarlanabileceğim düşünmemde teorik, pratik dayanak oluşturdu.

Benzer belgeler

İÇİNDEKİLER ONSOZ Çetin Uygur GİRİŞ... 17

İÇİNDEKİLER ONSOZ Çetin Uygur GİRİŞ... 17 İÇİNDEKİLER.. 1 ONSOZ... 15 Çetin Uygur GİRİŞ... 17 BİRİNCİ BÖLÜM BOZKIRI TUTUŞTURAN KIVILCIM: TÜRKİYE YERALTI VE YERÜSTÜ DEVRİMCİ MADEN İŞÇİLERİ SENDİKASI (YERALTI MADEN-İŞ)... 23 Maden mühendisi Sabahattin