Gençlik Yıllarımdan Geleceğe Düşülen Bir Not: NAMAZIN ÖNEMİ. Namaz, Bilim ve Teknoloji

Transkript

1 Namaz dinin direğidir. Hadis Namaz namaz o namaz. Onu kimse kılamaz. Etten kâbe su kıble, onu kimse bilemez. (Bil bakalım!.. Bu namaz hangi namazdır?) Giriş Askerliğimi Ankara Mamak ta yapmıştım, 2. bölükteydim. Askerliğim, bir Çilehâne yi ziyâretle başlamıştı: Bölüğe teslim olmaya birkaç gün kala Ankara ya gelmiştim. Sabah namazı için Hacı Bayram a gittim. Namazdan sonra baktım ki, cemaatten birkaç kişi, Câmi nin çıkış kısmında bir merdivenden aşağı iniyorlar. Ben de onlara katıldım, yer altında ilerleyen bir dehlize girdik. Eğik vaziyette biraz ilerledikten sonra genişçe bir yere geldik Orada 9-10 kişi oturmuşlar, sohbet ediyorlardı, ben de oturdum Burası, meğer Hacı Bayram Velî Hazretleri nin çilehânesiymiş Baktım ki, karşı sırada Adâlet Bakanı Şevket Kazan var. Hoca da olduğu için sohbeti o idâre ediyordu. Bölüğe teslim olmadan Ahmet Tek Dal Bey i de ziyâret etmiştim. Hattâ bir gece Kemal adlı bir elektrik mühendisi arkadaşın evinde kalmış, onunla şimdi konusunu tam hatırlayamadığım bir öğrenci yürüyüşüne katılmış, ertesi sabah yorgun yorgun Mamak ta birliğe teslim olmuştum. Teslim olduğum günün sabahı yorgunluktan hasta olduğumu ve o gün ilk viziteye çıktığımı hatırlıyorum. Müslüman ın ilk düşüneceği iş namazdır: Bölüğe Pazar günü bir ikindi vakti teslim olmuştum. Bölük binâsına girer girmez, hemen abdest almak için tuvâlete gittim. Çünkü içinde bulunduğumuz rejim, insan haklarına NOT: Bâzı makâleler, verilen İnternet Elektronik Adresi nde zamanla meydana gelebilecek değişikliler nedeniyle, görüntülenmeyebilirler. İstenilen makâlenin adı, eksiksiz olarak Google a ya da arama motoruna yazılırsa (kopyalanırsa), istenen makâleye kolayca ulaşılabilir. Hattâ, makâlelerimde varsa, bir KONU yu merak edenler için, Google a ya da arama motoruna tırnak içinde, örneğin, prof. dr. mustafa temiz +KONU [eski makâleler için doç. dr. mustafa temiz +KONU ya da yrd. doç. dr. mustafa temiz +KONU] yazarak KONU hakkında kolayca bilgiye ulaşmak mümkündür.

2 2 tamâmen uymadığı 1 için, bizim, bugün de olduğu gibi, her zaman ilk düşüncemiz namazı böyle günlerde nasıl kılacağımızdı. Biliyoruz ki Namaz dinin direğidir. Bu nedenle, sağlam kaynaklar, Âhiret te namaz ile ilgili sınavı geçenlerin diğer hesaplarının kolay olacağını söylüyorlar. Ankara Mamak ta asker arkadaşları (Soldan birinci ve ikinci, sırasıyla) Abdullah ve Mustafa Temiz 1 Temiz, M., Cumhûriyet Döneminde Nerden Nereye, Bu Aziz Millet Allah Kelimesinin Yasaklandığı Dönemleri Bile Yaşamıştır, Alındığı İnternet Elektronik Adresi, En Son Erişim Târihi:

3 3 Abdestimi aldım. Namaz yeri aramak için dışarı çıkarken bir asker bana yanaştı, tanıştık. Adanalı bir diş doktoruymuş, adı Abdullah, aynı zamanda, sonradan onun vâsıtasıyla Sakarya da çok candan dostum olan, Hâdi Dinçer in bacanağı Meğer onun da derdi namaz olduğu için, bölük binâsına girer girmez: Şu tuvâletin giriş kısmında bekleyeyim. Abdest alan olursa, onunla hemen tanışayım, birlikte bir namaz yeri ararız. diye düşünmüş Nitekim beni görünce, bu münâsebetle tanıştık Binânın uygun bulduğumuz bir kenârında namazlarımızı kıldık Ondan sonra o arkadaşla hep berâberdik Namazın Önemi Namaz bir çadıra benzetilen dinin orta direği gibidir. Orta direk ne kadar sağlam olursa, çadır o oranda kuvvetli olur. Nitekim kaynaklar, Âhiret âlemindeki sorgu ve hesaplarda namaz ile ilgili sualleri başarı ile verenlerin diğer suallerde hiç zorlanmayacağını vurgulamaktadırlar. Bu bakımdan, İmâm-ı Âzam (RhA ) e, Âdem (AS ) dan beri dâimâ var olagelmiş olan, namaz hakkında şöyle bir soru sorulmuştur. Okuyucu verilen cevâbın ne kadar mânâlı olduğuna dikkat etsin!.. Soru şu: Namaz kılmayan kâfir olur mu? Cevâba dikkat ediniz: Kâfir olmaz ama kâfir de namaz kılmaz. Bunun çok yorumu olabilir ama en kestirmesi bence şu: Namaz kılmayanlarla kâfir arasındaki aralık çok dardır. Namaz kılmayan bir kimse âdetâ sınır çizgisi üzerinde demektir!.. Onun için her bir namaz kılmayan kimseyi şu sözlerle îkaz etmek gerekiyor: Namazın koruyuculuğundan mahrum olduğun için, Allah (CC) korusun, ayağın kayar kaymaz kendini sınırın dışında bulabilirsin de farkında bile olmazsın!.. Hele hele namazın sonunda her biri hadislerle târif edilmiş istiğfar, tesbihât (33 er Subhânallah, Elhamdülillah ve Allâhüekber), âyetelkürsî ve benzerlerinin usûlüne uygun olarak usanılmadan severek yerine getirilmesi hâlinde kazanılan dünyâ ve Âhiret bereket ve mükâfâtlarına diyecek yoktur!.. İslâm ın ilk başlangıcını hatırlıyorum: RhA kısaltması, Rahmetullâhi Aleyh - Allah ın rahmeti üzerine olsun!.. demektir. AS kısaltması, Aleyhisselâm-Selâm üzerine olsun. demektir.

4 4 Peygamberimiz (SAV), Hz. Ali (RA Ω ) ve arkalarında Hz. Hatice (RAh ) vâlidemiz, Kâbe ye yönelmiş namaz kılıyorlardı. Yâni, o sırada Dünyâ da Müslümanların sayısı yalnızca üç kişiden ibâretti. Bu üç kişilik cemaat, cemaatle namaz kılıyorlardı. O sırada İslâm ın ne olduğu henüz bilinmediği gibi, putperestliğin zirvede olduğu o devirde, bu üç kişi tarafından kılınan namazın da ne olduğu bilinmiyordu. Arap putperestlerinden olan ve taşradan gelerek Mekke ileri gelenlerinin birine misâfir olmuş bir taşralı putperest, kaldığı evin penceresinden tam bu sırada Mekke yi seyrederken, Kâbe ye karşı namaz kılan bu üç kişilik cemaati görmüş ve bu görülmemiş şeyin ne olduğunu ev sâhibine hayretle sormuştu. O günden bu güne bir düşününüz!.. İslâm ın bu üç kişisi bugün üç buçuk-dört milyar olmuş!.. İslâm, dünyâda ve gönüllerde devrim meydana getirmiş, târihe damgasını vuran koskoca bir İslâm Kültür ve Medeniyeti, insanlara iki cihan saâdetini sunmuş ve sunmaya da devam etmektedir. İslâm ın o mütevâzi başlangıcından bu yana dünyâda ve insanların idrak ve gönüllerindeki bu muazzam değişme ve terakkîleri Allah (CC), bakınız bize özetleyerek nasıl bildirmektedir: Biz onlara hem ufuklarda ve hem de kendi nefislerinde delillerimizi göstereceğiz ki, Kur an ın hak (gerçek) olduğu açıkça belli olsun 2. Sarmaşık Misâli Bizim evde bir sarmaşık var, ne ölüyor, ne de diriliyor. Ya toprağından ya da güneş görmemesinden Haftada bir kaç gün güneşe ve başka saksıların yanına konsa, belki bir dirilme işâreti verecek Bugün Müslümanların çoğu bu sarmaşık gibi bir hayat ortamındadırlar. Bunlar öyle bir çevrede bulunmaktadırlar ki, bunların mânevî hayat tarzları bulundukları ortama uymadığı için, bâzılarının ellerinde belki de yarı buçuk kıldıklarını zannettikleri bir şeklî namazları ya da sâdece bir Cumâ ları kalmıştır. Geçenlerde kanalların bir tânesinde Türkiye nin en zenginlerinden biri ile bir söyleşinin yapıldığını gördüm. Söyleşiyi yapan kişi soruyor: Namaz kılıyor musun? diye Trilyonluk adam cevap veriyor: Hayır, namaz kılmam, Cumâ ları kılarım. şeklinde Verilen cevâba hem sevindim, hem de üzüldüm. Çünkü ben o kişinin Müslüman olmadığını zannediyordum. Verdiği cevaptan Müslüman olduğunu anladım ve sevindim. Fakat namaza pek önem vermediği anlaşıldığı için de, onun adına, çok üzüldüm. Îbâdet ve namaz husûsundaki bu gevşekliklerle o kişi, İslâmî kan dolaşımını ne kadar sürdürebilir ki? Namaz Müslümanlığın alâmet-i fârikasıdır. Ω RA kısaltması, Radiyallâhü Anh - Allah ondan râzı olsun. demektir. RAh kısaltması, Radiyallâhü Anha - Allah ondan râzı olsun. demektir. 2 Fussilet Sûresi, âyet 53.

5 5 Mezhep imamımız İmâm-ı Âzam a, Namaz kılmayan kâfir olur mu? diye sorulan soru ve cevâbı, her Müslümanı epeyce düşündürmelidir. Anladığıma göre soru, namaz kılmayanın Müslümanlık tan çıkıp-çıkmayacağını açıklığa kavuşturmak için sorulmuş bir soru Cevâbın çok anlamlı oluşuna dikkat ediniz!.. İmâm-ı Âzam ın, verdiği: Kâfir olmaz ama kâfir de namaz kılmaz. şeklindeki cevâbın anlamı ne olabilir? Kâfir de namaz kılmaz. demek, aslında Müslüman ım diyen bir kimsenin mutlaka namaz kılması gerektiğine bir işârettir. Bu cevap namaz kılmayanın tehlikeye ne kadar yakın olduğunu göstermiyor mu? İslâm Dini ni çadıra, namazı çadırın orta direğine benzetmişlerdir. Orta direk çökerse çadır yıkılır. Zaman geçtikçe, görüş ve telâkkîleri bozulmaya başlayanların yaşayış ve davranışları o bozuk hayâta gittikçe uymakta, bu oranda da İslâmî ruh yapısından uzaklaşılmakta ve İslâmî duyarlıklar azalmaktadır. Bu durum, bizim sarmaşığın, gittikçe kurumaya yüz tutmasına benziyor. İnsan, inancını yaşamazsa, sonunda yaşadığı gibi inanmaya başlar. Atatürk Türkiye si Tekerlemesi Bâzı insanlar, muhtemel ki câhilliklerinden olacak, teknolojik gelişmelerle İslâmî esasların önemlerinin ayrı ayrı değerlendirilmesini anlayamamaktadırlar. Bunu sık sık duyduğumuz şu örneklerde görebiliyoruz: Efendim, bugünkü çağda, Atatürk Türkiyesi nde baş mı örtülürmüş? Ya da 21. yüzyılda bulunuyoruz. Çocukların kafaları Kur an kurslarında 14 yüz yıl önceki çöl kânunlarıyla doldurulur muymuş? Veyâ Kadının elini sıkmak günah mı olurmuş? İncelendiğinde görülecektir ki, bu insanların bu görüşlerinin çoğu, İslâmî çevrelerle ilişkisi olmamaktan ya da ilk zamanlar dindar çevrelerde yetişseler bile, hayat şartlarından dolayı uzun zaman. İslâmî duyarlığı olmayan çevre ve ortamlarda kalmanın verdiği değişimin "Namaz dinin direğidir. Namazın örneği çadırın örneği gibidir ki, eğer direk sağlam olursa kazıklar, ipler sağlam kalır. Ama eğer direk eğrilir ve kırılırsa ne sağlam bir kazık kalır ve ne de ip İmam Bakır.

6 6 etkisinde kalarak, telâkkî ve hayat görüşlerinin (bakış açılarının) değişmesiyle ortaya çıkmaktadır. Çünkü atalarımız: Üzüm üzüme baka baka kararır. ya da Huy bulaşıcı hastalık gibidir, insandan insana geçer veyâ Şaşı ile yatan kör olarak kalkar. demiyor mu? Dolayısıyla, bu modern dünyâda baskın olan hayat görüşü eninde sonunda her tarafı kuşatmaktadır. Onun için: İnandığın gibi yaşamıyorsan, sonunda yaşadığın gibi inanmaya başlarsın!.. demiyorlar mı? Bundan dolayıdır ki, bu tür ruhî erozyonlardan mümkün olduğu kadar az etkilenmek için iş ve âile çevresini ona göre seçmek ya da bu tamâmen mümkün olmuyorsa, hiç olmazsa, hepten yok olup gitmemek için, iyi çevrelerle mümkün olduğu kadar ilişkiyi devamlı tutmak gerekiyor. Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi, yalamaya uğramış bu tür hayat görüşlerine âit soruların sâhipleri, sorularında samîmi olsalar bile, bu samîmiyetleri ancak câhilliklerinin veyâ telâkki değişmelerinin birer eseri olabilir. Her ne olursa olsun bütün bunlar: İslâmî ruh yapısından uzaklaşmaya sebep olan günahlar neler olabilir? sorusu ile ilgilidir. Bunu bir örnekle daha bâriz hâle getirmek mümkündür. Yemek yerken, kapıdan içeri girerken besmele çekilmesini öğütleyen İslâm dininin bu uyarıları zamana, asra bağlı olmadığı halde, örneğin, yemek yeme vâsıtaları, kapı, taşıt, tahsil mekânları gibi maddî şekiller zaman ve teknolojiye bağlıdır. Meselâ, dağ başında küçük bir kulübenin kapısından içeri girerken çekilen besmele ile aya giden uzay gemisinin kapısından içeri girerken çekilen besmele aynıdır. Bu açıdan bakıldığında: Atatürk Türkiyesi nde baş mı örtülürmüş? görüşü de yanlış bir kıyaslamayı işâret etmektedir. Bu görüşte ortaya çıkan iki durumun irdelenmesinde fayda vardır. Bir kere bu tür ifâde, söz sâhibinin târihî bilgiden yoksun olduğunu göstermektedir. Bu kişi, başını örten Atatürk ün annesi ve hanımının bu baş örtüşlerinin dinî, ahlakî inançlarından ileri geldiğini de bilmemektedirler.

7 7 Eğer objektif olarak, başın örtülmesinin dinî, ahlâki ya da birer âdet inancından ileri geldiği düşünülürse, o zaman bunun Atatürk Türkiye siyle ilişkilendirilmesindeki mantık hatâsı ortaya çıkar. Çünkü inançla zaman, devir veyâ asır arasında ne ilişki bulunabilir ki? Zaman, devir ya da asır kullanılan vâsıtaların şekil ve biçimlerini ve teknolojik gelişmelerini değiştirebilir. İşte bu sebeptendir ki, 14 yüz yıl önce kamıştan yapılan evlerin kapılarından içeri girerken çekilen besmele ile Amerikalı astronotlarla uzay araştırmalarına katılan Arap Prensi nin uzay aracının kapısından içeri girerken çektiği besmele aynıdır. Kapı yapımı ve teknolojisindeki değişme aklî ilimlerin konusu ve besmele ise vahyî ilimlerin konusudur. Bugün herkes tarafından bilinmektedir ki, vahyî ilimler hiç değişmediği halde, aklî ilimler devamlı bir değişim içindedirler. Soruyorum size!.. Şu andaki atom modeli, ilk atom modelini kuran Rutherford un atom model midir? Elbette hayır!.. Nitekim çoğu ilgililer, bu özelliğinden dolayı bilimi (aklî ilimleri - pozitif ilmi), bâzen zamana göre değişen ilimler diye de târif etmektedirler. Bozuk mantıkla gidildiği takdirde bu görüşte olan bir insan bugün ineğe tapan Hintlileri ne yapacak, onları dünyâ üzerinden silip atmaya mı kalkacak? Demek oluyor ki, inançları zamana bağlı kıldığınız takdirde o artık bir inanç olmaktan çıkar, despotik bir görüş ya da bir ideoloji hâline gelir. İkinci olarak, Atatürk Türkiyesi yle dinî değerler arasında böyle bir ilişkinin kurulması, Atatürk ü zımnen dinsiz kabul etmek gibi bir hatâyı da berâberinde getirir ki, bu da ne ilme ne de insanlığa uygun düşmektedir. 21. yüzyılda bulunuyoruz. Çocukların kafaları Kur an kurslarında 14 yüz yıl önceki çöl kânunlarıyla doldurulur mu? Veyâ Kadının ellini sıkmak günah mı olurmuş? şeklindeki sorular veyâ görüşler de tıpkı bir önceki gibi, ya bilgisizliğin ya da inancın zamana bağlanarak, despotik bir görüş ya da bir ideoloji hâline getirilmesinin yanlışlığından kaynaklanan ilmî ya da, daha basit olarak, bilimsel kıymeti olmayan birer görüşten ileri geçemezler. Çünkü böyle saplantı sâhiplerinin, objektif bir görüşle söylemek gerekirse, en azından başörtüsünün bir dinî inanç olduğunu dahî bilmediklerini ya da saplandıkları ideoloji çarkından kurtulamadıkları için, bilinçli olarak bilmek istemediklerini düşünmek gerekiyor.

8 8 Bunların bir de insan hakları yönü vardır ki, bu konuya girmek istemiyorum. Çünkü bunları gündeme getirenlerin önce bulunduğumuz asrın (zamânın) aydınlığını kazanmaları gerekiyor. Bu düzeye gelmemiş insanlara ne anlatabilirsiniz ki? Bu örneklerle din esaslarının değişmediğini, her asırda aynı olduğunu vurgulamak istiyorum. Sonuç olarak diyebiliriz ki, dinî olmayan ortamlarda oldukları halde bâzıları, cemaatlerle ilişkilerini sürdürdükleri için, haftada birkaç gün güneşe ve açık havaya çıkarılan süs bitkilerinde olduğu gibi, çoğunlukla belki iki adım ileri bir adım geri metoduyla, ruhî ve İslâmî duyarlıklarını koruyarak, zararlı duruma geçmekten kendilerini ya da telâkkilerinin bozulmasını önleyebilirler. Nafileler ve Mânevî Dereceler Kefâret, genel anlamda işlenen bir suçun ya da bir günâhın karşılığı olarak kabul edilen cezâ şeklinde tanımlanmakla berâber, din dilinde, kusurları örten, günahların affına sebep olan ya da yerine getirilememiş bir ibâdetin karşılığını ödemek için yapılması gereken güzel amele deniyor. Meselâ, câmiye yürüyerek gitmek, (işleri olmayanlar için) namazlardan sonra mescitlerde oturmak, çirkin hallerden abdest alıp temizlenmek birer kefâret sayılır. Bozulan orucun veyâ yapılan bir yeminin karşılığı için tutulan oruca da kefâret orucu dendiğini biliyoruz. Yemek yedirmek, selâmı yaymak ve herkesin uyuduğu zamanlarda namaz kılmak dereceler sınıfından olup insana mertebe kazandıran güzel amellerdendir. Namaz, hem kefâretlerin başında ve hem de derecelerin sonunda yer alır. Anlaşılır bir dil ile söylemek gerekirse, namaz hem kefâret ve hem de derece sınıfındandır ve Namazdan kurtuluş yoktur. Başka bir ifâdeyle, insanın yaratılış sebebi gereğince kulluğunu yapması esnâsında meydana gelen eksik ve kusurlarında namaz bir kefâret yerine geçtiği gibi, normal vazîfelerini yapan müminler için de bir yükselme sebebidir. Peygamber (SAV) Efendimiz in "Bir namazı unutan, hatırladığı zaman onu kazâ etsin. O namazın başka kefâreti yoktur." dediği nakledilmektedir. Bu nedenle geçmişte kılınmamış namazların kefâreti olmaz fakat kazâsı olur. Her ne kadar, namaz hem kefâret ve hem de derece sınıfından olsa bile, îman ettikten sonra iyi bir mümin olmak için sâlih bir amel olarak namaz kılmak da yetmez. Bir insan ne kadar namaz kılarsa kılsın, hayırsever olmadıkça izzet görünümünden efendilik derecesini elde edemeyeceği gibi, iyi bir ahlâk sâhibi olmadıkça da Cennet e kavuşamaz.

9 9 İnfâkın başında zekât ve sadaka gelir. İnfâk, yâni, hayra harcamak, derecelere yükselmenin köprüsüdür. Çünkü, farzlar herkesin yapması gerekli birer kulluk borcu olduğu için, Allah a (CC) yaklaşmak, daha çok nâfile cinsinden olan ibâdetlerle sağlanır. Bütün evrenlerdeki yaratılmışların tesbihleri, bunların her birinin özel yetenekleri oranında ya fiîlen, ya sözlü ya da îtikadî olarak Allah ın (CC) bu cemal (rahmet) ve celâl sıfatlarının açıklanması için, O nun ilâhî emrine uymaktan ibârettir. Dolayısıyla, söz, fiil, niyet ve îtikadı içeren tesbih, sübhâneke ve sübhânallah gibi, tenzihleri ifâde eden zikirler ile namaz Allah ın (CC) yüceltilmesini ve kutsamasını içerir. Sonuç Eğer tesbih edenlerden olmasaydı 3. şeklindeki Saffat Sûresi nin 143. âyetini tefsirciler, Namaz kılanlardan olmasaydı. şeklinde tefsir etmişlerdir. Buradan da anlaşılmaktadır ki: Güzelce kılınan bir namaz, her türlü tesbih ve tenzih, övgü, hamt ve şükrü de içermektedir. Bir de namazlarda selâm verdikten sonra okunanların fazîletleri de eklenirse, o zaman nûrun alâ nur (nur üstüne nur) elde edilir. 3 Saffat Sûresi, âyet 143,144: Eğer çok tesbih edenlerden olmasaydı, yeniden dirilecekleri güne kadar onun karnında kalırdı. Açıklama: Bu âyet Yunus balığı tarafından yutulan Yunus peygamberle ilgilidir)