SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TÜRK VERGİ SİSTEMİ II

Transkript

1 SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TÜRK VERGİ SİSTEMİ II Hafta 3 Doç. Dr. Habib YILDIZ Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan Öğretim" tekniğine uygun olarak hazırlanan bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan izin almadan ders içeriğinin tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz. Her hakkı saklıdır 2012 Sakarya Üniversitesi

2 ÜNİTE 3 KATMA DEĞER VERGİSİNDE İNDİRİM İÇİNDEKİLER I. KATMA DEĞER VERGİSİNDE İNDİRİM A. Katma Değer Vergisinde İndirim Mekanizması B. İndirilebilecek Katma Değer Vergisi C. İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi D. İstisna Edilmiş İşlemlerde İndirim E. Kısmi Vergi İndirimi F. İndirimin Belgelendirilmesi G. Matrah ve İndirim Miktarlarının Değişmesi II. VERGİLENDİRME USULLERİ VE ÖDENMESİ A. Vergilendirme Dönemi B. Beyan Esası C. Beyan Zamanı ve Yeri

3 ÖĞRENME HEDEFLERİ Bu konuyu çalıştıktan sonra: Katma değer vergisinde indirim, Katma değer vergisinin ödenmesi ve vergilendirme usullerini öğreneceksiniz. ÖNERİLER Dersi öğrenmeye başlamadan önce katma değer vergisi ile ilgili bir ön araştırma yapmak dersi öğrenmede etkili olacaktır. Kütüphane ve internet imkanlarından yararlanarak ünitede geçen başlıca kanun metinleri ve eserlerin sistematiği ve genel muhtevasını incelemeye çalışınız.

4 ÜNİTE 3 KATMA DEĞER VERGİSİNDE İNDİRİM I. KATMA DEĞER VERGİSİNDE İNDİRİM A. Katma Değer Vergisinde İndirim Mekanizması KDVK nın 29. maddesine göre, mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak aşağıdaki vergileri indirebilirler: Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi, İthal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi, Götürü veya telafi edici usulde vergiye tabi mükelleflerden gerçek usulde vergilendirmeye geçenlerin, çıkarılan envantere göre hesap dönemi başındaki mallara ait fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi. Başka bir ifade ile, vergi mükellefi işi ile ilgili olarak satın aldığı veya ithal ettiği mallar veyahut yaptırdığı hizmetler dolayısıyla borçlandığı veya ödediği vergiyi (indirilecek KDV), teslim ettiği mallar veya yaptığı hizmetler dolayısıyla müşteriden aldığı veya alacağı olduğu KDV den (hesaplanan KDV) düşerek ve aradaki farkı vergi dairesine ödeyecektir 1. Hesaplanan KDV-İndirilecek KDV=Ödenecek KDV (Veya Devreden KDV) Örnek: Toptancılık yapan bir şirket, imalatçılık yapan bir firmadan maliyeti 100,00 TL olan bir malı KDV dahil 118,00 (100,00+18,00) TL ye satın almıştır. 100,00 TL maliyetle malı alan bu toptancı 20,00 TL kar ilavesi ile 120,00 (100,00+20,00) TL ve yüzde 18 KDV ilave ederek (120X0,18=21,60) bu malı perakendeciye toplam 141,60TL ye satmıştır. Toptancının malı satarken aldığı KDV 21,60 TL iken, malı alırken ödediği KDV 18,00 TL dir. Bu işlemde toptancının Hazineye ödeyeceği KDV 3,60 TL olacaktır. Bu durumda; Hesaplanan KDV : 21,60 İndirilecek KDV : 18,00 Tarh edilecek KDV: 3,60 1 Arslan, 2007: 421

5 Ancak bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı, mükellefin vergiye tabi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunur ve iade edilmez. Ancak, Bakanlar Kurulu tarafından vergi oranları indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup teslim ve hizmetin gerçekleştiği vergilendirme döneminde indirilemeyen ve tutarı Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sınırı aşan vergi, bu mükelleflerin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli idareler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan işletmeler ile organize sanayi bölgelerinden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsuben ödenir (KDVK, m. 29). İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir (KDVK, m. 29). Örnek: Bir toptancının alışları dolayısıyla bir ay içinde ödediği KDV toplamı 200,00 TL iken, satışları dolayısıyla tahsil ettiği KDV 160,00 TL dir. Böyle bir durumda toptancının ödeyeceği KDV oluşmadığı gibi, 40,00 TL devreden KDV ortaya çıkmıştır. Toptancı bu KDV yi sonraki dönemde hesaplanan KDV den indirebilir. Maliye ve Gümrük Bakanlığı vergi indirimi uygulamasında doğabilecek aksaklıkları, vergi mükerrerliğine ve vergi muafiyetine meydan vermeyecek şekilde, bu Kanunun ana ilkelerine uygun olarak gidermeye ve indirimle ilgili usul ve esasları düzenlemeye yetkilidir (KDVK, m. 29). B. İndirilebilecek Katma Değer Vergisi Mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, faaliyetlerine ilişkin olarak ödedikleri katma değer vergilerini indirebilirler. Ancak vergi indirim hakkına sahip bulunan mükelleflerin bu haktan yararlanabilmeleri için aşağıda belirtilen şartların oluşması gerekmektedir 2 ; Yüklenilen KDV nin vergiye tabi faaliyetlerle ilgili olması: Katma değer vergisinde vergi indiriminden yararlanabilmesi için mükellefin esas itibariyle gerçek usulde vergiye tabi olması gerekir. Bir teslim, hizmet veya ithal işleminin bulunması: Katma değer vergisinde 2 Arslan, 2007:

6 vergi indiriminden yararlanabilmesi için mükellef tarafından bir teslim, hizmet veya ithalat yapılmış olması gerekir. Ortada vergiye tabi bir işlemin olmaması halinde indirimden yararlanılması mümkün değildir. Bu nedenle, tazminat ve temettü ödemesi hallerinde indirim sözkonusu olamaz. Yüklenilen KDV nin işletmenin faaliyet konusuyla ilgili olması: Vergi indiriminin yapılabilmesi için indirime esas olacak vergiler işletmenin faaliyeti sonucu kendilerine yapılan mal teslimi veya hizmet ifaları ya da ithal olunan mal ve hizmetlerle ilgili olmalıdır. Yani, mal ve hizmetin satın alınması veya işletmede üretilmesi, mutlaka mükellefin mesleki faaliyeti ile ilgili olmalıdır. İşletmenin faaliyeti ile ilgili olmayan işlemlere ilişkin vergiler indirim konusu yapılamaz. Örneğin, özel ve ailevi ihtiyaçlar için satın alınan, ithal edilen mallara ilişkin katma değer vergisi, İndirim konusu yapılamaz. Bu konuda, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında gider olarak kabul edilmeyen harcamalar, genel bir ölçü niteliğindedir. Mesleki kazancın elde edilmesine ilişkin bulunmayan bu harcamaların vergileri indirim konusu yapılamaz. Bir inşaat müteahhidi, kendisine konut inşa etmek üzere malzeme salın alırsa, bu alışa ilişkin katma değer vergisi indirim konusu yapılamaz. Aynı müteahhit, taahhüt işleri için malzeme satırı alırsa, bunlara ilişkin vergi indirim konusu yapılır. Yüklenilen KDV nin indirimine engel bir düzenlemenin olmaması: İndirimin yapılabilmesi için vergilerin indirilemeyeceği konusunda Kanun'da aksine bir hüküm bulunmaması gerekir. Kanun'da bazı vergilerle ilgili olarak indirim yapılamayacağı konusunda hüküm bulunuyorsa bu vergiler indirim konusu yapılamaz. Yüklenilen KDV nin fatura ve benzeri belgelerde gösterilmesi: KDVK nın 34. maddesinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV'nin alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmiş olması koşuluyla indirilebileceği açıkça hükme bağlanmıştır. Ayrıca, ithale ilişkin katma değer vergisinin indirilebilmesi için mutlaka ödenmiş olması gerekmektedir. Buna göre fatura ve benzeri belgelerde gösterilmeyen vergiler indirim konusu yapılamayacaktır. Yüklenilen KDV yi doğuran olayın meydana geldiği yıl içinde defterlere kayıt edilmesi: Vergi indirimi uygulayabilmenin bir başka koşulu, fatura ve benzeri belgeler ile gümrük makbuzunun ve dolayısıyla bu belgeler üzerindeki matrah, oran ve vergi miktarına ait bilgilerin vergiyi doğuran olayın meydana geldiği yılda kanuni

7 defterlere kaydedilmiş olmasıdır. C. İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi Aşağıdaki vergiler mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez: Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisi, Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi, Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep ilân ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait katma değer vergisi, Gelir ve kurumlar vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi. D. İstisna Edilmiş İşlemlerde İndirim KDVK nın 11, 13, 14 ve 15. maddeleri ile 17. maddenin 4 numaralı fıkrası uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak katma değer vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen katma değer vergisi, Maliye, tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade edilir. KDVK nın, 11. maddesi, ihracat istisnasını; 13. maddesi, araçlar, petrol aramaları, ulusal güvenlik harcamaları İle yatırımlarda istisnayı; 14. maddesi, taşımacılık istisnasını, 15. maddesi ise diplomatik istisnaları düzenlemektedir 3. Söz konusu istisnaların kapsamına giren mal ve hizmetlerin tesliminde katma değer vergisi tahsil edilmez. Ancak, teslimde vergiden istisna edilmiş olan mal ve hizmetlerin alışları sırasında katma değer vergisi yüklenilmesi söz konusudur. Mükellefin faaliyetinin sadece vergiden istisna edilmiş mal ve hizmet satışından ibaret olması durumunda ya da mükellefin 3 Pehlivan, 2008: 365

8 bir kısım mal ve hizmet satışlarında katma değer vergisi tahsil etmiş olmasına rağmen, tahsil ettiği Katma Değer Vergisinin alışları sırasında yüklenmiş olduğu Katma Değer Vergisinin indirimine imkân vermeyebilir. Bu durumda, mükellefin yüklendiği ve indirim imkânı bulamadığı vergi, kendisine iade edilir 4. KDVK, iade işlemlerine ilişkin esasları düzenleme yetkisini Maliye Bakanlığı'na vermiştir. Maliye Bakanlığı, bu yetkiye dayanarak yaptığı düzenlemede, katma değer vergisi iadesine ilişkin tespit ettiği başlıca ilkeler şunlardır 5 ; Belli tutarları aşan iadeler, inceleme raporuna dayanılarak yapılır. Belli tutarları aşan iade taleplerinde, talep edilen iade tutarı kadar teminat mektubu verilmesi ve diğer belgelerin ibraz; gereklidir. Bu belgeler, İşlemin niteliğine göre değişmektedir. Bu belgelerin başlıcaları şunlardır: İade talebini ihtiva eden dilekçe; gümrük çıkış beyannamesi; döviz alım belgesinin fotokopileri veya bunların listesi; yüklenilen Katma Değer Vergisinin nasıl hesaplandığını gösterir tablo; belli bir tutarı aşan iade taleplerinde teminat mektubu; yeminli mali müşavir tasdik raporu. İade işleminin mahsup yoluyla da gerçekleştirilmesi mümkündür; Mükellefin, varsa muaccel hale gelmiş başka vergi borçlan, örneğin gelir ve Kurumlar Vergisi borcu gibi, iade hakkı doğan katma değer vergisi alacağına mahsup edilebilir. Sermayesinin %51'i veya daha fazlası devlete ait olan işletmelerce yapılacak ihracata ilişkin iade taleplerinde inceleme raporu ve teminat mektubu aranmaz. Haksız vergi iadelerinde, mükellefle ilişkisi olan diğer kişi ve kuruluşlar müteselsil sorumludurlar. Örneğin, İhracat KDV den istisna olduğu için, sadece yurt dışına ihracat yapan bir firmanın teslimlerinde KDV tahsil etmesi sözkonusu değildir. Ancak yapmış olduğu bu teslimle ilgili yurt içinde yüklendiği KDV ler bulunmaktadır ve bunları indirim konusu yapması mümkün değildir. Böyle bir durumda bu firma yurt içindeki yüklendiği KDV yi indirim konusu yapamayacağı için iade talep edebilir. E. Kısmi Vergi İndirimi KDVK nın 33. maddesine göre göre indirim hakkı tanınan işlemlerle indirim hakkı tanınmayan işlemlerin bir arada yapılması halinde, fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen 4 Pehlivan, 2008: Pehlivan, 2008: 366

9 KDV nin ancak indirim hakkı tanınan işlemlere isabet eden kısmı indirim konusu yapılır. Mükellef, münhasıran indirim hakkı doğuran işlemler yapıyorsa, işi ile ilgili yüklendiği Katma Değer Vergisini indirir. Mükellef, istisna kapsamına giren işlemler ya da temel gıda maddeleri teslimi yapıyorsa ve bu nedenlerle belli bir dönemde indiremediği katma değer vergisi varsa, indirilemeyen bu vergi iade olarak geri alınır. Münhasıran indirim hakkı tanınmayan işlemleri yapanlar, (banka ve sigorta işletmeleri gibi) yüklendikleri Katma Değer Vergisini gider ya da maliyet unsuru olarak kayıtlarına yansıtırlar. İndirim hakkı tanınan ve tanınmayan işlemleri bir arada yapanlar ise, yüklendikleri Katma Değer Vergisinin sadece indirim hakkı tanınan işlemlerle ilgili olanların indirebilirler. İndirim hakkı tanınmayan İşlemlere İlişkin Katma Değer Vergisi, gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınır. Bu uygulama kısmi vergi indirimi olarak nitelendirilir ve bu uygulamanın usul ve esaslarını belirleme yetkisi, Maliye Bakanlığı'na aittir. Maliye Bakanlığının bu konuya ilişkin yaptığı düzenlemeye göre, indirim hakkı tanınan ve tanınmayan işlemleri birlikte yapan mükellefler, alışlarında yüklendikleri vergileri, herhangi bir ayırım yapmaksızın tamamen o dönemde indirilebilir. Katma değer vergisi hesabına intikal ettireceklerdir. Daha sonra aynı dönemde, toplam satışlar içinde indirim hakkı tanınmayan işlemlerin oranı bulunacak, bu oran, o dönemdeki toplam satışlar nedeniyle yüklenilen vergilere uygulanarak, istisna kapsamına giren işlemler dolayısıyla vergi miktarı hesaplanacaktır. Bu şekilde bulunacak vergisiz satışlara (kısmi istisna kapsamına giren işlemlere) ait yüklenilen vergiler, indirilebilir katma değer vergisi hesabından çıkartılacak, gider veya maliyet hesaplarına intikal ettirilecektir 6. Örnek 7 : Bir mükellef satın aldığı arsa üzerinde bağımsız bölümler halinde satmak üzere 20 daire ve 10 işyerinden oluşan bina inşa etmektedir. Dairelerin net alanı 100 m 2, dükkanların ise 50 m 2 'dir. Mükellef Haziran 2013 vergilendirme döneminde 400 Milyon TL KDV yüklenmiştir. Bu duruma göre; Mükellef firmanın kısmi KDV indirimi şu şekilde hesaplanacaktır. - Binanın Toplam Net Alanı : 2500 m 2 - İstisna Kapsamındaki Konutların Net Alanı : 2000 m 2 - İşyerlerinin Net Alanı : 500 m 2 - Dairelerin Binanın Toplanı Net Alanına Oranı (2500/2000) : %80 6 Pehlivan, 2008: Timur, 200?: 1 ( Mehmet Timur, İnşaat İşlerinde Kısmı KDV İndirimi,

10 - İşyerlerinin Binanın Toplam Net Alanına Oranı (2500/500) : %20 - İndirilecek KDV (400 MilyonTL x %20) : TL - İndirilemeyip Gider veya Maliyet Unsuru Olarak Dikkate Alınacak KDV (400 Milyon x %80): TL F. İndirimin Belgelendirilmesi Yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV nin indirim konusu yapılabilmesi için iki şartın gerçekleşmesi gerekir; Buna göre (KDVK, m. 34); Verginin alış faturası veya benzeri belgeler ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmiş olması, Sözkonusu belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması, gerekir. KDV nin fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesine gerek görülmeyen işlemlerde vergi indiriminin nasıl belgelendirileceği Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilir (KDVK, m. 34). Bu doğrultuda Maliye Bakanlığının yapmış olduğu düzenleme şöyledir; Katma değer vergisinin fatura ve benzeri vesikalarda gösterilmesine gerek görülmeyen işlemler ile vergisi önceki safhada beyan edilen özel matrah şekline tabi işlemlere konu teslim ve hizmetlerde bu mal ve hizmetleri satın alanlar, tarife, bilet veya fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen bedel üzerinden iç yüzde oranı uygulanmak suretiyle katma değer vergisi hesaplayacak ve bu tutarı yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indireceklerdir. Maliye bakanlığı yetkisini kullanarak KDV indiriminin hangi hallerde ayrıca gösterilmesine gerek olmadığını tesbit etmiştir. Buna göre; Fiyatın tarife ile belirtildiği hallerde; Örneğin ilaç, akaryakıt, gibi mallarda fatura perakende satış aşamasına kadar ayrıca gösterilir. Perakendeciler ise bu malları KDV dâhil satın alırlar. Bedelin biletle tahsil edildiği durumlarda, tekel maddeleri, gazete, dergi ve diğer periyodik yayınlarda da KDV fiyatın içerisinde yer alır ve ayrıca belgeye bağlanması gerekmez. Yukarıda belirtilen hallerde KDV nin fatura vb belgelerle gösterilmeksizin satış belgeleri üzerinden hesaplanarak indirime konu olabilir. Bu indirimin nasıl yapılacağı iç yüzde hesabıyla bulunmaktadır. Koyuya ilişkin örnekler aşağıda verilmiştir.

11 Örnek : 600 TL lik bir malın %18 KDV si ne kadardır? 600 x 0,18 = 108 veya ( 600 x 18 ) / 100 = 108 TL KDV tutarıdır. Malın KDV dahil fiyatı = 600 TL TL = 708 TL dir. Örnek : TL lik bir malın %8 KDV si ne kadardır? x 0,08 = 96 TL veya ( x 8 ) / 100 = 96 KDV tutarıdır. Malın KDV dahil fiyatı = = TL dir. İç Yüzde Hesabıyla KDV nin Bulunması: KDV Miktarı = KDV Dahil Bedel X Vergi Oranı /100+Vergi Oranı Örnek: KDV oranın yüzde 18 olduğu bir mal grubunda KDV dahil 10 TL ye satılan bir malın KDV si ne kadardır? 10x18/100+18=1,52 TL Örnek : KDV ürünün yüzde 8 olarak uygulandığı bir malı 200 TL ödeyerek satın alan mükellef ne kadar KDV ödemiştir? 200 x 8/108 =14,81 TL KDV tutarıdır ,81=185,19 TL malın KDV siz tutarıdır. Örnek: Lokantacılık ile iştigal eden mükellef (A) işletmesinde kullanmak üzere 236 TL bedelle bir marketten özel matrah şekline tabi tekel ürünü satın almıştır. Alış vesikasında katma değer vergisi gösterilmeyeceğinden, mükellef vergiye tabi işlemleri üzerinden hesapladığı katma değer vergisinden indirebileceği katma değer vergisini, iç yüzde oranı ile (236 x18/118=) 36 TL olarak hesaplayacaktır. G. Matrah ve İndirim Miktarlarının Değişmesi Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vukubulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vukubulduğu dönem içinde düzeltilir (KDVK, m. 34).

12 Şu kadar ki, iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile beyannamede gösterilmesi şarttır (KDVK, m. 34). II. VERGİLENDİRME USULLERİ VE ÖDENMESİ A. Vergilendirme Dönemi KDVK da vergilendirme dönemi, faaliyet gösterilen takvim yılının üçer aylık dönemleri olarak belirtilmiştir. Ancak, Maliye Bakanlığı mükelleflerin yıllık gayri safi hasılatlarına göre üç aylık vergilendirme dönemi yerine birer aylık vergilendirme dönemi tespit etmeye yetkilidir (KDVK, m. 39). Nitekim Maliye Bakanlığı, kendine verilen bu yetkiye dayanarak üçer aylık vergilendirme dönemi birer aylık vergilendirme dönemine dönüştürmüştür. Böylece katma değer vergisinde birer aylık vergilendirme dönemi tespit edilmiştir. Ancak aylık vergilendirme döneminin kendileri için güçlük oluşturan mükellefler de vardır. Bunların vergilendirme dönemi yine üçer ay olarak belirlenmiştir. Bu mükellefler şunlardır 8 : İşletme hesabı esasına göre defter tutan ve münhasıran uluslararası yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar, İşletme hesabına göre defter tutan ve münhasıran şehirlerarası ve şehir içi yük taşımacılığı yapanlar, İşletme hesabı esasına göre defter tutan münhasıran uluslararası yük ve yolcu taşımacılığı ile birlikte şehirlerarası yük taşımacılığı işini birlikte yapanlar, Konut yapı kooperatifleri, Mükelleflerin takvim yılı içerisinde işe başlamaları vergilendirme dönemini değiştirmeyecektir. Kanunun 9. maddesine göre vergi kesmekle sorumlu tutulanlar için vergilendirme dönemi bir aydır. İthal, transit ve Türkiye İle yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık İşlerinde vergilendirme dönemi, gümrük bölgesine girildiği veya gümrük bölgesinden çıkıldığı andır 9. 8 Arslan, 2007: Arslan, 2007: 429

13 B. Beyan Esası Katma Değer Vergisi, bu Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça mükelleflerin yazılı beyanları üzerine tarholunur. Ancak kanunda belirtilen bazı hallerde hallerde bu beyan, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından yapılır (KDVK, m. 40). Herhangi bir vergilendirme döneminde vergiye tabi işlemleri bulunmayan mükellefler de beyanname vermek mecburiyetindedirler (KDVK, m. 40). İthalatta alınan Katma Değer Vergisi, gümrük giriş beyannamesindeki beyan üzerine, gümrük giriş beyannamesi verilmeyen haller ve motorlu kara taşıtları ile Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan yük ve yolcu taşımaları ile transit taşımalara ait katma değer vergisi mükelleflerin yapacakları özel beyan üzerine tarh olunur. Bu fıkra hükmüne göre tarhiyata esas alınacak beyannamelerde, vergi matrahının unsurları ile vergi oranının açıkça gösterilmesi gereklidir (KDVK, m. 40). C. Beyan Zamanı ve Yeri Mükellefler ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar katma değer vergisi beyannamelerini, vergilendirme dönemini takibeden ayın 24. günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlüdürler.vergi sorumluları beyannamesini takip eden ayın 24. Günü akşamına kadar verirler. İşin bırakılması halinde de takip eden ayın 24 üne kadar beyannamenin verilmesi gerekir. Memleketi terk halinde terkten önceki 15 günde verilmelidir. İthalatta ise beyanname, gümrük çıkış beyannamelerinin verilme süresidir. Bu beyannameler KDV beyannamesi yerine de geçer ve gümrüğe giriş ve çıkış esnasında verilir (KDVK, m. 42). Örnek: Mükellef A, Mart 2013 vergilendirme döneminde mal alış faturaları üzerinden TL katma değer vergisi ödemiştir. Mükellef bu dönemde sattığı mallar için düzenlediği faturalarda TL katma değer vergisi hesaplayıp göstermiş olsun. Bu mükellef 24 Nisan 2013 günü akşamına kadar vereceği Mart 2013 dönemi katma değer vergisi beyannamesinde TL olan hesaplanan katma değer vergisinden TL indirilecek katma değer vergisini düşecek ve kalan TL vergiyi beyan ederek ödeyecektir.