Türkiye ve Dünya da Güneş Enerjisi Sektörünün Bugünü ve Yarını

Transkript

1 Türkiye ve Dünya da Güneş Enerjisi Sektörünün Bugünü ve Yarını Levent Gülbahar Yönetim Kurulu Başkanı 24 Mart 2010 AYMED - İstanbul

2 Enerji Enerji, tüm dünya devletlerinin olduğu gibi ülkemizin de olmazsa olmaz ihtiyaçlarından en önemlisidir. Doğalgaz, petrol ürünleri ve zaman zaman elektrik enerjisi olarak dış devletlere bağımlı yaşamaktayız. Bu bağımlılık bizim uluslar arası arenadaki hareket alanımızı kısıtlamaktadır. Bu nedenle ülkemizin doğal kaynaklarından en üst düzeyde yararlanmamız gerekir.

3 Dünya Enerji Tüketimi ve RES Üretimi Dünyadaki Enerji İhtiyacı: 2007 de 14 TW ( Türkiye 42 GW = 0,042 TW ) - Üretilen Enerji yaklaşık TWh 2050 de 30 TW ( + 16 TW daha gerekiyor ) Mevcut kömür, petrol ve doğalgaz kaynakları bu miktarı karşılamaya yetmiyor. Almanya bugün %18 RES den sağlıyor, 2020 hedefi %30 Avrupa bugün % 6 RES den sağlıyor, 2020 hedefi %20 Dünya bugün %2 RES den sağlıyor, 2020 hedefi % 4-5 Türkiye bugün % 1,2 RES den sağlıyor, 2020 hedefi?* *hidro hariç

4 Enerji Üretim Kaynakları Petrol Doğalgaz Kömür Nükleer Hidro Yenilenebilir

5 Dünya Enerji Tüketimi yılından bu yana birincil enerji kaynakları tüketimindeki dağılımı Kömür Hidroelektrik Nükleer Doğal gaz Petrol Dünya Enerji Tüketimi MTEP 2008 yılında birincil enerji kaynaklarından tüketim son on yılın ortalamasının altında ~ %1,4 oranında gerçekleşmiştir..

6 Dünya Enerji Talep Artışı Geçmiş Öngörü 45% Increase 2009 ve 2030 arasında enerji talebinin yılda ortalama %1,6 artacağı öngörülmektedir yılına kadar toplam %45 OECD/IEA-2008, ENERGY OUTLOOK 2008

7 Kaynaklara Göre Dünya Enerji Üretimi Nükleer %6 Hidro Elektrik %6,3 Diğer %0,9 World Energy Production by Source Doğal Gaz %23,4 Kömür %26,6 Petrol %36,8

8 Küresel CO 2 Emisyonu

9 Yenilenebilir Enerji Alanları Rüzgar Güneş Yakıt Pilleri Jeotermal Biyokütle Mini Hidro

10 Dünya da Yenilenebilir Enerji Teknolojik ve Ekonomik Potansiyel Varolan teknoloji ile küresel enerji ihtiyacının 5.9 katını yenilebilir kaynaklardan karşılayabiliriz. SUN GEOTHERMAL HEAT WIND BIOMASS HYDRODYNAMIC POWER OCEAN POWER 3.8 TIMES 1 TIMES 0.5 TIMES 0.4 TIMES 0.15 TIMES 0.05 TIMES ENERGY RESOURCES OF THE WORLD Toplam Potansiyel SOLAR ENERGY 2850 TIMES WIND ENERGY 200 TIMES HYDRPOWER 1 TIMES BIOMASS 20 TIMES GEOTERMAL ENERGY 5 TIMES WAVE TIDAL ENERGY 2 TIMES POTENTIAL OF RENEWABLE ENERGY SOURCES ALL RENEWABLE ENERGY SOURCES PROVIDE 3078 TIMES THE CURRENT GLOBAL ENERGY NEEDS

11 AB İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ PAKETİ ( ) 17 Aralık 2008 Avrupa Parlamentosunda kabul edilmiştir. ( ) Paketinde 2020 yılına kadar öngörüler: Kullanılan enerjinin %20 sini yenilenebilir enerjilerden sağlanmasını onaylamaktadır (%35 Elektrik enerjisi için) Sera gaz salınım düzeyini 1990 daki değerinden %20 azaltmak Enerji verimliliği alanında %20 değerinde geliģtirme

12 AVRUPA da Yenilenebilir Enerji Avrupa 2020 yılında, - PV den %12 elektrik elde etmeyi MT CO2 emisyonu sağlamayı hedefliyor. Almanya nın 2008 deki yıllık enerji üretimi 618 TWh 92.8 TWh (%15 ini) yenilenebilir kaynaklardan elde ediyor milyon m 2 PV sistem kuruldu. (2008 deki toplam kurulu güç) 5600 MW lık sistemden 4.3 TWh enerji üretilmektedir yılında PV sektöründe çalışan kişi sayısı : yılında PV sektöründe çalışan kişi sayısı : milyar İhracat gerçekleştirilmiş. Türkiye de 12 milyon m 2 güneş kollektörü (su ısıtıcı sistemi) mevcut DÜNYA 2. si

13 Yenilenebilir (Sürdürülebilir ) Enerji, 2009 Küresel ölçekte ; Rüzgar enerjisi Kurulu gücü MW 2009 Kapasite artışı %31 Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretme Kurulu güç MW 2009 Kapasite artışı %53 (2008 de Dünya genelinde 1,5 milyon evin çatısında fotovoltaik sistem bulunmaktadır). Güneş enerjisi ile su ısıtma ya da ısınma Toplam kurulu güç 145 gigawat-termal (GW th ) Kapasite artışı %21 (Dünya genelinde 50 milyona yakın ev ya da iş yerinin çatısında sistem bulunduğu bildirilmektedir.) 13

14 2008 Yılında Dünyadaki Sürdürülebilir Enerji Kaynaklarına Dayalı Toplam Güç (Kaynak: RENEWABLES GLOBAL STATUS REPORT 2009 Update)

15 Dünya Genelinde Yılları Arasında Sürdürülebilir Enerji Alanında Yapılan Yatırımlar (Milyar Dolar) Ve Yatırım Artış Oranları 2008 yılında yaşanan büyük ekonomik krize rağmen sürdürülebilir enerji alanında yapılan yatırımlar devam ederek 155 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır. Dünya genelinde bu alanda şirketlere ve projelere yapılan yatırımlar 2006 yılına göre %60 artarak 2007 yılında 148 Milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir, ancak 2007 den 2008 yılına bu artış ancak %5 değerinde kalmıştır.

16 2008 Yılında Sürdürülebilir Enerji Alanında Yapılan Yatırımların Bölgesel Dağılımı ( Toplam 119 Milyar ABD Doları) 2008 Avrupa Birliği Sürdürülebilir Enerji Yatırımlarında Birinci Sırada (2007 ye göre %2 artıģ) Yatırmları Ülke Politikaları Belirlemekte Ġspanya da 17.4 milyar ABD Doları Yatırım.. Milyar ABD Doları

17 2008 Sürdürülebilir Enerji Yatırımları (Milyar ABD Doları ) Rüzgar Enerjisi 51.8 Güneş Enerjisi 33.5 ( yıllık ortalama artış %25 nin üzerinde) Sürdürülebilir, temiz ve yenilenebilir enerji sektöründeki yatırımlarda sıralama 1. Avrupa Birliği 2.ABD 3.Çin 4.Hindistan 5. Brezilya 6..

18 2007 Yılı Verilerine Göre Dünya Genelinde ; Yenilenebilir enerji sektöründe çalışanların sayısı : 2,5 milyon Yenilenebilir Enerji hedeflerini belirleyen ülke sayısı: (Yenilenebilir Enereji Kaynaklarının Payı) Avrupa Birliğinin 27 ülkesi %20 Çin %15 ABD %20 Bugün 37 gelişmiş ve 23 gelişmekte olan ülke yenilenebilir enerjiler için teşvikler vermektedir. ( Ülkelerin listesi ve teşvik ayrıntıları Yenilenebilir Enerjiler 2009 Küresel Raporu ndan görülebilir ( Teşviklerin çoğunluğu üretilen enerjinin sisteme beslendiğinde yüksek birim fiyattan belir süre satın alma garantisi biçiminde olup,(feed-in tariff), kısaca şebeke besleme tarifesi olarak özetlenebilir.

19 Rüzgar Enerji Sistemleri

20 Dünya Rüzgar Enerji Sektörü ( Aralık 2009 ) Dünyada Kurulu Güç: MW Avrupada Kurulu Güç: MW En Büyükler - ABD: MW - Almanya: MW - Çin: MW - İspanya: MW - Hindistan: MW - TÜRKİYE: 801 MW

21 Türkiye Rüzgar Enerji Sektörü ( ) İşletmedeki Faal Kurulu Güç: 433,35 MW İnşa Halindeki Güç: 402,40 MW Sözleşmeli Proje Halindeki Güç: 667,60 MW TOPLAM: 1.503,35 MW

22 Türkiye Rüzgar Enerji Sektörü( Dünya Raporu ) 2008 Sonu Kurulu Güç: 458 MW 2009 da İlave Kurulan Güç: 343 MW 2009 Sonu Toplam Kurulu Güç: 801 MW

23 Güneş Enerji Sistemleri

24 Güneş Enerjisi Türkiye nin ortalama yıllık toplam güneşlenme süresi, 2738 saat (günlük toplam 7,5 saat), ortalama toplam ışınım şiddeti ise 1527 kwh/m 2 yıl ( günlük toplam 4,18 kwh/m 2 ) olarak tespit edilmiştir. Rakamlarında gösterdiği gibi ülkemiz alternatif enerji kaynaklarına yönelmeli, özellikle devlet firmalarımızı bu konuda cesaretlendirmeli ve mevcut güneş enerjisinden faydalanmalıyız.

25 Güneş Enerji Sistemlerinin Üstünlükleri Temiz,çevreye ve canlılara zararsız,atık içermeyen enerjidir. CO 2 artışına bağlı olarak sera gazı etkisi ve küresel ısınmaya neden olmaz. Modülerdir, taşınabilir.ihtiyaç halinde sisteme ilaveler yapılabilir. Son kullanıcıların yakınına kuruldukları için iletim ve dağıtım cihaz gereksinimi azalır ve yerel elektrik hizmetinin güvenilirliği artar. Lokal çözümlerde bakır kablo kullanımı engellenir, enerji kayıpları en aza indirilir.

26 Güneş Enerji Sistemlerinin Üstünlükleri İşletme ve bakım maliyetleri diğer sistemlere göre yok denecek kadar azdır. Gereken enerji her yerde bulunabilir ve ücretsizdir. Aydınlatma ve haberleşme sistemleri başta olmak üzere her alanda kullanılabilir. Gerekli düzeneklerle AC ve DC yükler,aküler beslenebilir. Kesintisiz regüle edilmiş enerji sağlandığı için ups,regülatör veya jeneratöre ihtiyaç duyulmaz. Fotovoltaik sistemlerin ömürleri 20 yıl ve üstüdür.

27 Projelendirmede Dikkat Edilecek Hususlar Bölge seçimi Yıllık yağış miktarının ve rutubet oranının düşük olması Bulutsuz ve sissiz bir atmosfer ortamı Hava kirliliği olmaması Açık alan (ormanlık ve ağaçlık olmayan alan) Rüzgar hızının düşük olması, fakat hafif esintili olması Güneş enerjisi ve iklim değerlendirmesi Yılda en az 2000 saat güneşlenme süresi Metrekare başına yıllık 1500 kwh güneş enerjisi 4 saatlik güneşlenme gün sayısının min. 120 gün olması

28 Ground mounted Roof mounted BIPV PV Uygulamaları Dağılımı PV Applications 1% Market share (2007) 27% 49% 13% 10% Size of the System Residential Homes 1-10 kwp Commercial kWp Very large Commercial > 1 GW

29 Güneş Enerji Sistemi Yapısı - Ev Uygulaması Bir evin enerjisi güneşle karşılanabilir.

30 Güneş Enerjisi Kullanımı Şebekeden bağımsız güneş enerjili sistemlerde, güneş ışınımı vasıtasıyla oluşturduğu elektriği akümülatörlere depolayarak istenilen yük ihtiyacını karşılar. ġarj Regülatörü Akümülatör DC Yük Ġnvertör AC Yük

31 Şebeke Bağlantılı Sistemler Şebeke bağlantılı sistemlerde, güneş panellerinden ve rüzgar türbinlerinden üretilen elektrik enerjisi, şebeke niteliklerine uygun çeviriciler ile elektriği şebekeye verir. GüneĢ panelinden veya rüzgar türbininden elde edilen elektrik enerjisinin Ģebeke durumuna göre ayarlayarak verir. ġebeke

32 Güneş Enerji Sistemi Merkezleri

33 Şebeke Bağlantılı Güneş Sistemleri 140 kw nominal Güç 52 kw nominal Güç 50 kw nominal Güç 1 MW nominal Güç

34 Küresel PV Kapasite Kurulumu Kümülatif

35 Avrupa PV Kapasite Kurulumu

36 EPIA PV DÜNYA PAZARI 2013 ÖNGÖRÜSÜ 8,600 MW

37 EPIA 2020 PV PAZAR ÖNGÖRÜSÜ

38 COMMERZBANK ÖNGÖRÜSÜ

39 Teşvik Öncesi ve Sonrası PV Pazarı Gelişimi Genel olarak teģvik öncesi durum 2 kat Ülkelerde teşvik yasası çıktıktan sonra PV kurulu gücü katlanarak artış göstermektedir. ALMANYA ĠSPANYA TeĢvik öncesi TeĢvik öncesi 4 kat 4 kat 2 kat

40 Enerji Üretim Destekleri Ülke Almanya Tarife ( /kwh) BIPV +5 Destekleme yasası (Feed in Law) Süre (yıl) Destek Limiti (MW) Yıllık Pazar (MW) İtalya , Portekiz Ömür boyu İspanya Fransa BIPV Bulgaristan Yunanistan Diğer ülkeler Destekleme yasası: İsviçre (1991); Danimarka (1993); İsveç (1997); Norveç; Slovenya (1999); Letonya (2001); Avusturya; Çek Cumhuriyeti; Litvanya (2002); Kıbrıs; Estonya; Macaristan; Slovak Cumhuriyeti (2003); İrlanda (2005); Türkiye

41 Fiyat-Maliyet Öngörüleri 1980 Today Long-term potential Typical turn-key system price (2009 /Wp, excl. VAT) > Typical electricity >2 0, generation costs Southern Europe (2009 /kwh) (competitive with retail electricity) (competitive with Wholesale electricity) Typical commercial up to up to up to up to up to module efficiencie 8% 15% 20% 25% 40% (total area) Typical system energy pay-back time Southern Europe (yrs) > ,3 PV Technology Platform

42 Maliyeti Etkileyen Ana Faktörler Yüksek volümde üretim yapılması Üretim hacminin iki katına çıkartılması ile üretim maliyetinin %15 20 azalması Yeni teknolojiler Daha az malzeme kullanımı ve verimliliğin artırılması Global pazardaki üretici sayı ve kapasitesinin artması Arz / Talep dengesi Hammadde ( Silikon ) arzının artması ve maliyetinin düşmesi Üretici stokları Global ekonomik krizler

43 Fiyat-Maliyet Öngörüleri PV TRAC Vision Report

44 Güneş Enerjisi Sektörüne Genel Bakış

45 Modül Maliyetlerindeki DüĢüĢ

46 3,50 3,00 2,50 2,00 Farklı Teknolojilerde Modül Maliyetleri MANUFACTURING COSTS (USD/Wc) (ABD Doları/Wp) c-si (average CE) c-si (high CE-low cost) c-si (high CE) a-si/uc-si CdTe (glass) CIGS (glass) CISEL (50 MW) 1,50 1,22 1,00 1, Ekim En düģük Modül Fiyatları Çok kristal silisyum PV modül $2.48 /Wp ( 1.69/Wp) (ABD Kaynaklı) Tek kristal silisyum PV Modül $2.50 /Wp ( 1.70/Wp) Asya kaynaklı 0, Asya kaynaklı en ucuz ince film modül $1.76 per watt ( 1.20 per watt) Source: Deutsche Bank for all technologies but CISEL (assumptions of NEXCIS BP) Kaynak :Solarbuzz 2009 Yılında, Fotovoltaik Modül Fiyatlarının %43 azalacağı öngörülmektedir.

47 Büyük ölçekli Fotovoltaik Güç Sistemleri için Maliyet Aralığı Öngörüsü (Watt başına Euro, 1Euro~ 1,5 ABD Doları) 2020 yılına kadar sistem maliyetlerinde yaklaģık %50 azalma öngörülmektedir.

48 20 yıl süreyle çalışan bir fotovoltaik Güç Santrali için faiz oranın ABD Doları üzerinden %4 alınıp, %1 İşletme ve bakım gideri dikkate alındığında değerlendirilmesi Sistem Maliyeti 2400 kwh/kwp y 1kWp kurulu gücün bir yılda üreteceği kw-saat elektrik enerjisi ve 1 kw saat fotovoltaik elektrik enerjisinin maliyeti 2200 kwh/kwp y 2000 kwh/kwp y 1800 kwh/kwp y 1600 kwh/kwp y 1400 kwh/kwp y 1200 kwh/kwp y 1000 kwh/kwp y 800 kwh/kwp y 200 $/kwp $/kwp $/kwp $/kwp $/kwp $/kwp $/kwp $/kwp $/kwp $/kwp $/kwp $/kwp $/kwp

49 Güneş Pilleri Güneş pilleri üzerlerine ışık düştüğü zaman uçlarında elektrik gerilimi oluşan yarı iletken maddelerden oluşurlar. Güneş Pilleri 1839 yılında Fransız fizikçi Edmond Becquerel tarafından bulunmuştur. Güneş enerjisini doğrudan elektrik enerjisine dönüştürürler. Kare,dikdörtgen,daire şeklinde;100 cm² civarında;0,2-0,4mm kalınlığında üretilir. Verimleri yapılarına bağlı olarak % 13- %17 arasında olabilir. Çok sayıda güneş pili birbirine paralel yada seri bağlanarak bir yüzey üzerine monte edilir,bu yapıya güneş pili modülü denir.istenen güce göre paralel yada seri bağlanan güneş pilleriyle birkaç Watt tan megawatt lara varan sistemler oluşturulabilir.

50 Güneş gözelerinin laboratuarda ölçülen verimlilik değerlerinin 1975 den buyana tarihsel gelişimi. Modül verimlilik değerleri, özellikle ince filmlerde bu değerlerin oldukça altındadır. LİTERATÜRDEKİ GÜNCEL EN YÜKSEK DEĞERLER Multijunction Concentartors 41.1 Güneş (Fraunhofer ISE Jan2009 Multijunct. Güneş Specrolab Sept x güneş Sharp, September 2009 Crystall Si HIT Solar Cells (<200 μm ) 23.0% Sanyo Feb 2009 Next Generation HIT Solar Cells (98μm Thick ) 22,8% Sanyo July 2009 Thin Film Single Crystal Silicon 24.7% Organic Multicrystal Silicon 20,3% CIGS 20.0% (NREL) CdTe 16,5% a-si 12% 50 DSC Polymer 5.4% 11%

51 Güneş Panel Çeşitleri Amorf Thin Yapılı Poli Yapılı Mono Yapılı Esnek Yapılı Mobil Yapılı

52 Teknoloji c-si Ġnce Film

53 Silisyum Tabanlı Güneş Gözesi Modül Verimlilikleri Anahtar teslimi sistemlerde üretilen modül verimlikleri, daha yüksek verimlilikte modüller piyasada olmakla birlikte bunlar anahtar teslimi satılmayan teknolojilerin ürünü olup oldukça yüksek fiyatlarla pazarlanmaktadır. Technology Monocrystalline Silicon Multicrystalline Silicon * Cell fficiency(%) (24,7) (20,3) * Modul Efficiency(%) Area needed per ** kwp ~7m 2 ~8m 2 * Standard Testing Conditions: 25 C, light intensity of 1,000W/m2, air mass = 1.5 ** kwp = kilowatt. Solar PV products and arrays are rated by the power they generate at Standard Testing Conditions 53

54 Ġnce Film GüneĢ Hücreleri Technology Thin Film Amorphous silicon (a-si) Cadmium telluride (CdTe) CI(G)S a-si/m-si Cell Efficiency(%) at STC* 12 16,5 20,0 16 Module Efficiency Area needed per kw** ~15m 2 ~11m 2 ~10m 2 ~12m 2 * Standard Testing Conditions: 25 C, light intensity of 1,000W/m2, air mass = 1.5 ** kw = kilowatt. Solar PV products and arrays are rated by the power they generate at Standard Testing Conditions 54

55 Güneş Gözesi Teknolojileri Karşılaştırması Kristal Silikon İnce Film Malzeme Yatırım C-Si (Ort 200 µc Kalınlık) 13 M (30 MW) 22 M (60 MW) 2-5 µc aktif tabaka TCO, SiO 2 a-si: 50 M (20 MW) CIGS: 50 M (25 MW) + IPR maliyeti CdTe: 20 M (25 MW) + IPR maliyeti Üretim Maliyetleri ( ) 1,0 1.5 /W 0,60-0,80 /W Pazar Payı %93 %7 Modül Verimi Ort %14-16 Ort % 8-11 Teknoloji Transferi Yaygın Yüksek patent bedelleri, a-si hariç Teknolojinin Olgunluk Düzeyi Olgun a-si Olgun, CdTe, CIGS: Geliştiriliyor

56 Dünya Üretim Kapasitesi 2010 da % TF Aralık, 2007

57 Teknolojide Yenilikler

58 Silisyum Fotovoltaik Modül Yapısı (c-si) Cam EVA Göze dizisi Fiber Glas (EVA) Arka Örtü (Tedlar)

59 FOTOVOLTAİK MODÜLÜN YAPISI Fotovoltaik bir modülün temel bileşenleri yandaki şekilde gösterildiği gibidir. Solar cells: Modülün ortasında güneş gözeleri (Solar cells) olarak da adlandırılan hücreler bulunmaktadır. Modülün esas fiyatını oluşturan parçaları da bu hücrelerdir. Günümüzde genellikle 5-8 inçlik hücreler kullanılmaktadır ve ticari olarak pazarlanan fotovoltaik modüller hala ağırlıklı olarak silisyum temellidir. Encapsulation Material: PV modül ortasında kalan güneş gözelerinin arka ve üst katmanlarla yapışmasını sağlar. Şeffaf bir malzeme olan EVA bu amaçla hücrelerin her iki tarafında kullanılır. Back-sheet Material: PV Modülün arka katmanı olarak TEDLAR adı verilen malzemeler kullanılmaktadır. TEDLAR malzeme, montajı tamamlanmış modulun alt kısmını oluşturur ve DC elektrik akımı için gerekli uçlar, bu katmanın arkasında yerleştirilen kablo kutusu içerisinden alınır. Cover material: PV Modülun en üst katmanında temperli CAM kullanılmaktadır.

60 Fotovoltaik Modülün Montajında Kullanılan Diğer Malzemeler Bir önceki slayta gösterilen temel bileşenlerin yanında, hücrelerin seri bağlanılmasında ve de modülün çerçeve içerisine alınmasında kullanılan çeşitli malzemeler vardır. Bu malzemelerden en önemlisi Ribbon olarak adlandırılan ve hücreler arasında elektriksel bağlantıyı sağlayan şeritlerdir. Ribbonlar hücre üzerine, Flux adı verilen sıvı yapıştırıcılarla lehimlenir. Laminasyon işlemi sonrasında hazırlanan modüller alüminyum çerçeveler arasına yerleştirilir.

61 Türkiye ve GüneĢ Enerjisi

62 Kişi Başı Enerji Tüketimi 2006 : 2391 kwh/y 2007 : 2602 kwh/y 2008 : 2647 kwh/y 2009 : 2565 kwh/y 2010 : 2637 kwh/y Dünya : 2500 kwh/y Gelişmiş Ülkeler : 8900 kwh/y ABD : kwh/y

63 Türkiye & Enerji Arz Talep Dengesi TALEP Bin TEP ARZ Bin TEP Primary Energy Consumption and Domestic Primary Energy Supply in Turkey (Oğuz Türkyılmaz, Presentation at YERLİ VE YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ MUĞLA İÇİN ETKİN KULLANIMI ÇALIŞTAYI, NİSAN 2009, AKM, MUĞLA ÜNİVERSİTESİ, TURKEY)

64 Türkiye ve Enerji ENERJİ ve TÜRKİYE 2007 Türkiye tükettiği enerjini yalnızca ~ %26 kadarını üretebildi Toplam Birincil Enerji Üretimi (MTEP): Increase % Kömür 29% Petrol 31% Hidro 3,6% Doğal Gaz 32,% Yenilenebilir 8% Yenilenebilir yakacaklar ve atıklar 5,0% Jeotermal 1,1% GüneĢ 0,4% Rüzgar 0,1% Toplam Birincil Enerji Tüketimi (MTEP): Increase % 2007 Türkiyenin Enerji İthalatı (~ 80Mtoe (74%) 48.2 Milyar ABD Doları

65 TÜRKİYE ELEKTRİK ÜRETİMİ Turkey Energy Supplies Dispersion Wind Biomass 0,2% Solar 0,0% 0,1% Petroleum 3,8% Hydro 22,2% Natural Gas 46,1% Coal 27,5% Program 2007 Toplam Tüketim 197 TWh (2008) (1,2% dünya tüketimi)

66 TÜRKİYE KURULU GÜÇ VE ENERJİ ÜRETİMİ (2008) Sources Installed Power(MW) Installed Power(%) Energy Production(TWh) Energy Production(%) Fuel oil ,5 3,8 Natural gas ,5 90,82 46,1 Coal ,2 27,5 Hydro ,73 22,2 Biomass 212 0,5 0,2 0,1 Wind ,4 0,2 TOTAL

67 TÜRKİYE ENERJİ ARAŞTIRMASI 2009 Enerji Üretimi: 198 TWh 2009 Kurulu Güç: MW 2015 Enerji İhtiyacı: 380 TWh 2015 Olması Gereken Kurulu Güç: MW 6 Yılda İlave Kurulacak Güç: MW Yatırım maliyeti (konvansiyonel): 130 B$

68 Elektrik Üretimi ve Talep Projeksiyonu 2018 YILINDA TAMAMLANACAK OLAN YAPIM AŞAMASINDAKİ ELEKTRİK SANTRALLERİ (GW) KAMU 3.7 ÖZEL 11.2 TOPLAM 14.9 TÜRKĠYE ELEKTRĠK ĠLETĠM A.ġ. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ APK DAĠRESĠ BAġKANLIĞI, Haziran 2009

69 TÜRKİYE YENİLENEBİLİR ENERJİ POTANSİYELİ RÜZGAR: JEOTERMAL: BİOKÜTLE: GÜNEŞ: HİDRO: 400 TWh/yıl 16 TWh/yıl 1,58 TWh/yıl 500 TWh/yıl TWh/yıl

70 TÜRKİYE GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİ Yıllık ışınım: 1311 kwh/m² (3,6 kwh/m²-gün) Resmi olmayan güncel bilgiye göre: 1527 kwh/m²yıl Yıllık güneşlenme süresi: 2738 saat (7,5 saat/gün) Enerji Üretim Potansiyeli: 500 TWh/yıl Güneş Santrali Enerji Üretimi: 350 GW Eşdeğer Kömür Santrali Üretimi: 74 GW Güneş Enerjisi Potansiyeli: 42,5 BTEP Eşdeğer CO2 Emisyonu: 83 MT

71 NEDEN TÜRKİYE? Türkiye de 4600 km 2 kullanılabilir alan belirlenmiştir. Ortalama ışıma 1650 kwh/m 2 yıl dan büyük yerlere tesis alanı olarak kullanılabilir alan oranı %25, güneş enerjisinden elektrik enerjisi dönüşüm verimi de %20 olarak alındığında, teknik potansiyel yıllık 380 milyar kwh/yıl civarında olmaktadır.

72

73 GÜNEġ ÜLKESĠ TÜRKĠYE

74 Türkiye nin Dezavantajları Türkiye nin petrol,doğal gaz ve ithal kömür olmak üzere enerji hammaddesinde %72 oranında dışa bağımlılığı vardır. (yılda 33 milyar dolar) Sadece konvansiyonel kaynaklar kullanıldığı sürece, 2015 te bu maliyet 60 milyar dolara çıkacaktır. KYOTO PROTOKOL üne göre Türkiye, arası 5 yıllık ortalama sera gazı salınımını, 1990 yılı oranının % 5 altına düşürmesi gerekiyor.

75 1MWh enerji üretimi için atmosfere verilen CO 2 ve SO 2 miktarını gösteren tablo Kaynak CO 2 (kg) SO 2 (kg) Kömür 967 6,08 Doğal Gaz 468 0,03 Fuel Oil 708 5,08 Güneş

76 Değişik miktarlardaki enerji üretim değerlerine göre CO 2 salınımı KAYNAK ENERJİ ÜRETİMİ (GWh) CO2 ÜRETİMİ (KT) CO2 EMİSYON MALİYETİ ( ) Fuel Oil Doğal Gaz , Kömür , Hidro Biokütle Rüzgar TOPLAM , *1 ton CO2= 8, Türkiye enerji üretimi 197 TWh.

77 NEDEN DESTEKLENMELİ? Yerli Teknoloji İle Sanayi Sektörünün Gelişimi Yerli Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Yerli Yan Sanayinin Oluşumu Öğrenme Eğrisi İçinde Zaman Kazanma 2015 Yılına Yerli Üretim Kaynakları İle Hazır Olma Yerli Pazarda %65 Pay Alma Bölgesel (Orta Doğu ve Balkanlar) Pazarda Üretim, Mühendislik ve Entegrasyon Projelerinde Rol Oynayabilme (Yıllık 240 M )

78 YERLİ SANAYİ NASIL DESTEKLENMELİ? Yerli PV ve ekipmanları üreten firmaların desteklenmesi -Teçhizat yatırım teşviki sağlanması -Vergisel avantaj sağlanması -Uygun krediler sağlanması -İhracat teşvikleri sağlanması Enerji yatırımcılarının desteklenmesi -Lisans kapsamındaki büyük / Lisans dışı küçük yatırımcı --Yerli ekipman kullanımında yüksek alım bedeli ( FiT ) --Yerli ekipman kullanımında vergisel avantaj --Yerli ekipman kullanımında daha uygun kredi koşulları Fosil yakıt kullanımına ilave vergi getirilmesi

79 Yerli Üretimle Ticari Avantaj Modül üretimiyle yerli katkı oranı % 22 Hücre ( Cell ) üretimiyle yerli katkı oranı % 45 Pul ( Wafer ) üretimiyle yerli katkı oranı %60 Kütük ( Ingot ) üretimiyle yerli katkı oranı %80 Polisilikon üretimiyle yerli katkı oranı %100 İnvertör ve şarj redresöründe yerli katkı oranı %45

80 Türkiye nin Kazanımları Yasal Düzenlemeler ve Beklentiler 4GW PV Yatırımının Türkiye Ġçin Ticari Analizi Yatırım Tutarı :9,6 B Yerli Kaynak Kullanımı :6,1 B Ġthal Kaynak Kullanımı :3,4 B Ġstihdam : kiģinin 10 yıl süre ile istihdamı KDV Geliri (%8) :760 M SSK Geliri :95 M Gelir Vergisi :285 M 4 GW santral 6 TWh enerji üretimi 2008 Türkiye enerji üretimi yaklaşık 200 TWh c /kwh destek 6 TWh için ~800 M destek gerekmektedir. 200 TWh üretim için 25 B ithal hammadde kullanılmaktadır. 6 TWh, 750 M hammadde tasarrufuna eģittir.

81 TÜRKİYE PV SEKTÖRÜNDEKİ ENGELLER Feed-in tariff ve yasal düzenlemeler AB finansal teşvik ve destek eksikliği Büyük kapasiteli PV sistemlerinin şebeke bağlantı problemleri PV jeneratör çıkış varyasyonu Şebekenin sabitliği ile ilgili potansiyel etkiler Özel sektörde rüzgar enerjisi için sağlanılan enerji teşvikleri, güneş enerjisi için yetersizdir.

82 FEED IN TARIFF - YASA TASLAĞI Mevcut Tarife: 5,5 c /kwh Güneş santralleri tarafından üretilen ve satılan enerji için Feed in Tariff; İlk 10 yıl için: 25 c /kwh İkinci 10 yıl için: 20 c /kwh Bireysel uygulamalardaki feed in tariff (20 yıl için); 3000 kwh/ay (24 kwlık sistem) : 35 c /kwh 6000 kwh/ay (48 kwlık sistem) : 30 c /kwh

83 TÜRKİYE PV ÖNGÖRÜSÜ Toplam Muhtemel senaryo (MW ) En iyi senaryo (MW)

84 ELEKTRĠK ĠġLERĠ ETÜT ĠDARESĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKĠYE 2020 HEDEFĠ YENİLENEBİLİR* DİĞER TOPLAM MW MW MW GÜNEŞ RÜZGAR MW MW Santraller Bireysel Uygulamalar MW MW *Hidro dışında

85 DÜNYA NEREDE?

86 AFRİKA

87 Masdar City

88

89

90 Dünyanın 1 yılda ihtiyaç duyduğu enerji, çöllerden 6 saatte elde edilebiliyor.

91 Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) Dünya'nın en büyük yapay uydusudur de başladı, 2011 de bitirilmesi planlanmaktadır. UUİ programı Birleşik Devletler Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Japon Uzay Ajansı (JAXA), Kanada Uzay Ajansı ve 10 Avrupa ülkesinin bulunduğu Avrupa Uzay Ajansı (ESA) birlikteliğinde yürütülmektedir km yükseklikte, saatte km hızla dolaşacak. Solar yüzey alanı: 892 m B lık bütçe

92 Japonlar Uzaya Güneş Enerji Santrali Kuracak Ülkenin uzay araştırmalarını yürüten kurumu Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) yaptığı açıklamada, 2030 yılında uzaydan toplanan güneş enerjisinin mikrodalga ya da lazer ışınları halinde Dünya ya taşınmasını hedeflediklerini açıkladı. Proje, Uzay Güneş Enerjisi Sistemi (Space Solar Power System - SSPS) olarak adlandırılıyor. Yer'den 36 bin kilometre yüksekte kurulacak santral, güneş panellerinden oluşacak. Paneller yerdekinin en az 5 katı fazla elektrik üretecek. Araştırmacılar, 1000 megavatlık sistem kurmayı tasarlıyor.

93 Uzay'da Güneş Enerjisi Yarışına Avrupa'da Girdi Avrupa'nın en büyük uzay çalışmaları şirketi Astrium yörüngede güneş enerjisi üretmek için çalıştıklarını açıkladı. Beş yıl içerisinde 10-20kW arası güçte bir uyduyu deneme amaçlı olarak yörüngeye yerleştirerek buradan elde edilecek güneş enerjisini infrared lazer ışını olarak dünyaya iletmek için ilk adımı atacak.

94 Solar Impulse Dünyanın güneş enerjisiyle çalışacak ilk uçağı 6 ülkeden 70 kişilik bir ekiple 6 yılda üretildi. Boeing ün kanat genişliğine ve ortalama bir otomobilin ağırlığına (1600 kg) sahip Kanatlarında adet güneş pili bulunuyor. Gövdesinde 400 kg ağırlığında özel lityum batarya mevcut

95

96 NASIL BAŞLADIK? * Tarih 13 Ağustos 2009 u gösterdiğinde GÜNEġ e gönül veren 43 firma yetkilisi Greenpark Bostancı Otelde toplandı. * Sektörün gerçek sahipleri olan bu firmalar GENSED in ilk temellerini atmak üzere fikir birliğine vararak bir öncü komite oluģturdular. * 13 kiģiden oluģan bu komite çalıģmalarını tamamlayarak 01 Ekim 2009 tarihinde Greenpark Bostancı Otelde 48 firma temsilcisinin katılımı ile kuruluģ toplantısını gerçekleģtirdi.

97 01 EKİM GREENPARK

98 01 EKİM GREENPARK

99 01 Ekim 2009, Green Park Bostancı Otel de Gerçekleşen Kuruluş Olağan Genel Kurul Toplantısı ile Seçilen Yönetim Kurulu Üyeleri Asıl Üyeler 1- Levent GÜLBAHAR Aneltech ( Yönetim Kurulu Başkanı ) 2- İpek GÜLER Paşabahçe / Trakya Şişecam ( Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ) 3- Savaş YEŞİLTAŞ Hizmark Group 4- Ömer Cihan KARAHAN Merk Enerji 5- Hakan ERKAN Danışman 6- Aslı SEKMEN SKM Grup 7- Kağan ABİDİN / Ozan Çakıtlı Solen Enerji 8- İsmail Hakkı KARACA Solimpeks 9- Ateş UĞUREL Danışman Yedek Üyeler 1- Senem GENÇER Ekogüneş 2- Murat DELİGÖZ Enisolar 3- Levent YAMANTAŞ Form Grup 4- Semih GÜRSES Laterna 5- Baha KUBAN Bağımsız Danışman

100 YÖNETİM KURULUMUZ

101 GENSED Hakkında KuruluĢ Amacı Türkiye de güneģ enerjisi kullanım bilincinin oluģturulması Sektörde hizmet veren firmaların ulusal ve uluslar arası platformda temsil edilmesi Türkiye de fotovoltaik endüstrisinin geliģiminin sağlanması Gerekli yasal düzenlemeler yapılması için görüģmelerin yürütülmesi Yasa yapıcılara ve uygulayıcılarına destek verilmesi Sektörün doğru geliģimi için standartların belirlenmesi

102 GENSED Hakkında Üye Profili Fotovoltaik Sistem Ekipmanları Üreticileri ve Yan Sanayi Fotovoltaik Sistem Ekipmanları Ġthalatçıları Sistem Entagratörü ve Mühendislik Firmaları DanıĢmanlık Firmaları Yatırımcılar GüneĢ Enerjisinden elektrik üretecek Ģirketler GüneĢ Enerjisi Sanayi ve Endüstrisi Ġçerisinde Faaliyet Gösteren Tüm Firmalar

103 GENSED Hakkında Faaliyetlerimiz Ay içinde 11 defa yönetim kurulu toplantısı yapıldı. Ofisimiz AtaĢehir deki ATA Plaza 2/3 de kiralandı. Ofis asistanımız Melike Delice Hanım göreve baģladı. Web sayfamız hazırlandı. Telefon, faks ve modemlerimiz bağlandı. Bilgisayar ve yazıcımız tedarik edildi. Tanıtım için roll-up, bayrak ve broģür gibi baskılı malzemelerimiz hazırlandı.

104 GENSED Hakkında Faaliyetlerimiz - 2 Üye Kayıt Komitesi: Ömer KARAHAN, Murat DELĠGÖZ, Senem GENÇER, Rabia ÖNER PR ve Marketing Komitesi: Levent GÜLBAHAR, AteĢ UĞUREL, Deniz Selkan POLATKAN Ġdari ĠĢler Komitesi: Hakan ERKAN, Levent GÜLBAHAR, Levent YAMANTAġ Kaynak GeliĢtirme Komitesi: Ġpek GÜLER, SavaĢ YEġĠLTAġ, Ġsmail Hakkı KARACA, Aslı SEKMEN Teknik Komite: Hakan ERKAN, Fatih KAVASLAR, Selkan POLATKAN, Alper Ozan KESKĠN

105 GENSED Hakkında Faaliyetlerimiz 3 ( Yapıldı ) Kasım RENEX Yenilenebilir Enerji Fuarı - Ġstanbul 07 Kasım TMMOB Makine Mühendisleri Odası Mersin Aralık Solar Turkey Conference Ġstanbul 14 Aralık TRT Ankara Radyosu canlı röportaj Ankara 17 Aralık TBMM Enerji Komisyonu GörüĢmesi Ankara 24 Aralık 2009 GENSED Geleneksel Yemeği Yıldızçatı - Ġstanbul

106 GENSED Hakkında Faaliyetlerimiz 3 ( Yapıldı ) 26 Aralık 2009 Airport TV canlı röportaj Ġstanbul 02 ġubat 2010 GeliĢim Platformu Ġstanbul ġubat 2010 Solar Future 2010 Ġstanbul 18 ġubat 2010 TBMM Enerji Komisyon BaĢkanı Ankara 01 Mart 2010 TĠYEP-ĠTÜ Yeni Enerji Teknolojileri Zirvesi Ġstanbul Mart GüneĢ Enerjisi Fuarı ( ĠHLAS )

107 GENSED Hakkında Faaliyetlerimiz 3 ( Planlandı ) Nisan SEE&RES Kongresi Sofya Nisan 2010 Solar TR-1, ODTÜ Ankara Mayıs ICCI Fuarı Ġstanbul

108 GENSED Hakkında Faaliyetlerimiz - 4 UFTP Ulusal PV Teknoloji Platformu Onursal Üyeliği EPIA Üyeliği BSW ( Alman Solar Endüstrisi Derneği ) ile iliģkiler DENA ( Alman Enerji Ajansı ) ile iliģkiler

109 GENSED Hakkında Faaliyetlerimiz 5 Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi ( DEK TMK ) Yenilenebilir Enerji ÇalıĢma Grubu Üyeliği ICCI Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı ve Konferansı Organizasyon ve DanıĢma Komitesi üyeliği Solar Future 2010, Solar TR-1, TĠYEP Sektörel DanıĢma Kurulu Organizasyon Komitesi üyelikleri

110 GENSED Hakkında HEDEFLERĠMĠZ - 1 Üye sayımızı 100 e çıkartmak Ankara, Ġzmir, Antalya, Gaziantep vs gibi bölge temsilcilikleri açmak UFTP ile yakın teması artırarak sürdürmek, komiteler bazında UFTP nun alt çalıģma gruplarında yer almak. Ankara ile sıcak teması devam ettirmek, Enerji Bakanlığı, TBMM Enerji Komisyonu, TEDAġ, TEĠAġ, EĠE ve EPDK ile görüģ alıģ veriģleri yapmak, öneriler götürmek. Ticaret ve Sanayi Odaları, Belediyeler ve Mühendis Odaları ile yakın teması güçlendirerek devam ettirmek, seminer, sempozyum ve toplantılara katılarak bilinçlendirme faaliyetlerinde bulunmak.

111 GENSED Hakkında HEDEFLERĠMĠZ - 2 YurtdıĢı GüneĢ Enerjisi Sanayici Dernekleri ile teması artırmak, fikir alıģ veriģlerinde bulunmak. Yerli ve yabancı ( uluslar arası ) finans kurumları ile görüģerek yatırım fonlarının temini için kaynak yaratmak. Yerli sanayi ve teknolojinin geliģmesi için akademiler, araģtırma kurumları ve KOSGEB le iģ birlikteliği yapmak Yılı GüneĢ Enerjisi yol haritası için sanayicilerle ortak hedefler belirlemek, öneriler getirmek ve devlete sunmak 2. Olağan Genel Kurul Toplantımızı 08 Nisan 2010 tarihinde gerçekleģtirmek

112 Türkiye de Güneş Enerjisinin Gelişiminde GENSED in rolü GENSED tüm bu göstergelerin ıģığında; Türkiye nin yüksek büyüme hızıyla orantılı, hızla artan enerji talebini güneģten karģılamayı, Sektörün standartlarını belirleyerek, halkımıza doğru hizmetin sunulmasını sağlamayı, Türkiye nin en verimli yerel enerji kaynağı olan güneģin değerlendirilerek, enerjide dıģa bağımlılığımızı azaltmayı; Toplam ithalatımızın %25ini oluģturan enerji ithalatını azaltarak Türkiye nin dıģ ticaret açığının kapanmasına katkıda bulunmayı; Türkiye de güneģten elektrik üretimi konusunda ar-ge çalıģmalarını destekleyerek teknoloji ihraç eden sektör yaratmayı,..hedeflemektedir.

113 ELBİRLİĞİ İLE HEP BERABER VARIZ GENSED ( GüneĢ Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği ) güneģten elektrik üreten sistemlerin; üretimi, ithalatı, mühendisliği, entegrasyonu alanında çalıģan sektör temsilcileri ile bu sektörün yan sanayisi ve yatırımcılarını temsil etmek üzere 43 kurucu üye ile kurulmuģtur. ġu an üye sayımız 55 e ulaģmıģtır. Tüm bu hedeflerimize ulaģmak için yola çıktığımız günden bu yana Türkiye nin bize göstermiģ olduğu ilgi ve desteğe teģekkür ediyoruz.

114 KURUMSAL ÜYELERİMİZ 1- AGS ENERJĠ 2- AKFEL MÜHENDĠSLĠK 3- AKĠġ ENERJĠ 4- ANELENERJĠ 5- ANELTECH 6- CLEANGLOBE 7- COSKUNÖZ SOLAR 8- CRESCENT 9- DELTA ENERJĠ 10- DENBA SOLAR 11- EKĠNLER ALTERNATĠF ENERJĠ 12- EKOGÜNEġ 13- EKOSOLAR 14- ENĠSOLAR ENERJĠ ÇÖZÜMLERĠ 15- ENTROPY ENERJĠ 16- ENVY 17- ESĠS ENERJĠ 18- FĠNAL TELEKOM 19- FORM TEMĠZ ENERJĠ 20- GĠRA SOLAR 21- GLOBAL PARTNER 22- HĠZMARK GROUP 23- ĠPEKLER ENERJĠ 24- KACO 25- KORONA TEMĠZ ENERJĠ SĠS. 26- LEVĠ 27- MAVĠSĠS 28- MERK SOLAR ENERJĠ 29- MĠMTA MĠMARLIK 30- MODÜL SOLAR 31- MOTĠF PROJE 32- NORM ENERJĠ 33- ONDULINE 34- ORBĠT MÜHENDĠSLĠK 35- SAVIOR 36- SCHOTT CAM 37- SKM GRUP/ROTO SOLAR 38- SOLARĠS 39- SOLEN SOLAR ENERJĠ 40- SOLĠMPEKS ENERJĠ 41- TRAKYA CAM/ġĠġECAM 42- UNĠTEK 43- VEGA ENERJĠ

115 BİREYSEL ÜYELERİMİZ 1- AHMET OKTAY ORHON 2- ALPER OZAN KESKĠN 3- ARNOLD HORNFELD 4- CEM AYBAR 5- ENGĠN SONBAY 6- FEHMĠ HAKAN ERKAN 7- MERT AKSOY 8- MEVLÜT ġam 9- OZAN ÇAKITLI 10- ġenol TUNÇ 11- UFUK ÜNAL 12- YASEMĠN ALBAYRAK

116 ONURSAL ÜYELERİMİZ 1- Çatıder Yönetim Kurulu Başkanı-Mimar MEHMET ÖZTÜRK 2- Antalya Büyükşehir Belediyesi Enerji Komisyonu Başkanı ERDEM ARMEN 3- Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü Başkanı Prof.Dr. SIDDIK İÇLİ 4- Gazi Üniversitesi - Prof.Dr. SÜLEYMAN ÖZÇELİK 5- Haliç Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. ENGİN TÜRE 6- İTÜ Enerji Enstitüsü Başkanı Prof.Dr. ALTUĞ ŞİŞMAN 7- MARMARA Üniversitesi Yeni Teknolojiler Araştırma ve Uygulama Merkezi Müd. Prof.Dr. TANAY SITKI UYAR 8- Muğla Üniversitesi Rektörü - Prof.Dr. ŞENER OKTİK 9- ODTÜ GÜNAM Merkezi Müdürü- Prof.Dr. RAŞİT TURAN 10- TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü Müdürü Dr. MUSTAFA TIRIS 11- YEDİTEPE Üniversitesi Rektör Yrd. Prof.Dr. NİLÜFER EĞRİCAN 12- Dr. BAHA KUBAN

117 AtaĢehir Bulvarı, Ata Plaza 2/3 Kat:8 D: AtaĢehir/ĠSTANBUL Tel : Fax: Web: info@gensed.org