Yapı ve özellikler Prokaryot hücre Ökaryot hücre Kalıtım malzemesi Dairesel, çıplak DNA molekülü

Transkript

1 MAKEDONYA CUMHURİYETİ BİYOLOGLAR BİRLİĞİ LİSE IV (DÖRDÜNCÜ) SINIFLAR İÇİN BİYOLOJİ DERSİNDEN BELEDİYE YARIŞMASI Çözümler 1. Prokaryot ve ökaryot hücre arasındaki farklılıkları yazınız. Yapı ve özellikler Prokaryot hücre Ökaryot hücre Kalıtım malzemesi Dairesel, çıplak DNA molekülü Histonlarla (protein molekülleri) bağlı lineer DNA molekülü, поврзана Çekirdekçik ve çekirdek yok var zarı Bölünme Basit bölünme, bölünme aparatı olmadan Mitokondri yok var Bölünme aparatıyla (mitöz, mayöz) 2. Hücre solunumunun üç aşamasında gerçekleşen temel olayları yazınız: /8 p. Sürecin/aşamanın adı 1. aşama 2. aşama 3. aşama Glikoliz Kreps döngüsü Elektron taşınması (oksidatif fosforilasyon) Gerçekleştiği yer Sitoplazma Mitokondri matriksi Mitokondrideki zarlar Üretilen ATP miktarı 2 ATP 2ATP 34ATP /9 p. 3. Boşlukları doldurunuz: А. Sinaptik kompleksin oluştuğu yapı - 2 homolog kromatid. B. Nokta mutasyonlarının meydana gelme nedeni- kodondaki bazların değişimi C.Bar cisimciğinin varlığı hangi hastalığa işaret etmektedir? X-kromozomunun anöploidisi. Ç. Çekirdekçiğin kaybolması durumu hangi evreye özgüdür? profaz /4 p.

2 4. Aerob (oksijensiz) solunum sırasında elde edilen ürünler ve kullanılan hammaddeleri eşleştiriniz: Hammadde Tepkime/reaksyon ürünleri sayı-harf 1. pürik asit а. pirüvat 1.- (pirüvat) 2. oksalasetat + аsetil-cо-а b. Н 2 О glikoz c. α-ketoglutar + СО 2 + NADN О 2 + 2Н + ç. 2Н + + 2е Н 2 d. asetil-cо-а izositrat e. limon asidi (sitrat) 6.- Cevap: 1.- ( d ) 2.- ( e) 3.- ( а ); 4.- ( b ); 5. ( ç ); 6.- ( c ) /5 p. 5. Doğru (D) ve ya Yanlış (Y) ile cevaplayınız: A. kuşlarda yumurta hücrelerinin zarları arasında zona pelucida denen bir zarları daha var. D Y B. Vitelin zarı memelilere özgüdür. D Y C. Amnion sıvısı olası darbeleri emer. D Y Ç. Alantois ve horion zarları plasentanın yapısına girer. D Y D. Sürüngenlerde göbek bağı embriyo ve yumurta sarısının bulunduğu kese ile bağlar. D Y Cevap: 1 Y; 2.- Y; 3.- D; 4.-Y; 5. D. /5 p. 6. Hücre yapıları ve görevlerini ilişkilendirmek için sayı ve harfleri eşleştiriniz. Yapılar Görev Sayı-harf 1. poliribozomlar а. zararlı maddeleri etkisizleştirmek lizozomlar b. hücreler arası iletişim mikrotubüller c.hücre organellerini parçalamak sentrioller ç. Hücre iskeltini oluşturmak glikokaliks d. bazal cisimciklere geçiş granülsüz ER e. protein biosentezi 6. - Cevap: 1.- e); 2. - c); 3.- ç) ; 4. d); 5. b) ; 6. а) /5p.

3 7. Ödevi çözünüz: Cinsiyete bağlı, resesif gen insanda renk körlüğüne neden olmakta, resesif otozom gen ise mavi gözlerin oluşmasına nedendir. Renkleri normal olarak ayırt edebilen kahverengi gözlere sahip ebeveyinlerin mavi gözlü erkek çocuk sahibi oluşmuşlarsa eğer renkleri ayırt edemeyen kim (bu durumda renk körü kim): а) ebeveyinlerin genotipi nasıldır yaz/belirle? b) aşağıda verilen paneton ağında (tabela oluştur) kahverengi gözleri olan ve renk körü (daltonist) olan erkek çocukların genotiplerini (tabelada) sar ve aynılarını tablonun altındaki b noktasında verilen boşlukta yaz. а) Р: х /2 b. G: х /8p. F1: ААХХ ААХУ АаХХ Аа ХУ ААХХ1 ААХ1У АаХХ1 АаХ1У АаХХ АаХУ аахх ааху АаХХ1 АаХ1У аахх1 аах1у /4 p. b) /2 p. Cevap : а) Р: Аа Х У х Аа ХХ 1 (1+1 puan); G: АХ; АУ ; ах; ау х АХ; АХ 1; ах; ах 1 (4+4 puan) F1: her doğru sıra için 1 puan( ) b) ААХ 1 У и АаХ 1 У (1+1 puan)

4 8. Nükleotidin yapısını yazınız. NÜKLEOTİD ŞEKER шеќер фосфат FOSFAT азотна AZOT база BAZI PÜRİN пуринска А G PÜRİMİDİN пиримидинска C T U /9 p. 9. Verilen örneklerin hangi ekosistem ilişkilerine ait olduğunu belirlemek için uygun olan sayı ve harfleri eşleştir. Dikkat et bir harf daha fazla örnekle eşleşebilir: Örnekler Sayı-harf Ekolojik ilişki 1. tilkilerin sayısı tavşan sayısına, tavşanların 1.- а. Аksyon/etki sayısı ise ot miktarına bağlıdır. b. reaksyon/ 2. kuru ve verimsiz toprak hasılatı düşürür 2.- tepki 3. ölü solucanlar toprağa organik madde 3.- c. koaksyon bırakırlar. 4. kısa gün orman faresinin daha geniş 4.- bölgelere dağılmasını engeller 5. kurt sayısının artması, koyun sayısını azaltır morötesi ışınlar eklembacaklılarda 6.- pigmentasyonu arttırır. 7. planktonun yok olmasının artması, suda 7.- О 2, azaltır Cevap: 1.-c ); 2. - а); 3.- b) ; 4. а); 5. c) ; 6. а) 7. b) /6 p.

5 10. Resimlerin altında verilen boşluklarda mitoz bölünmenin evrelerini yaz. /6p. 11. Verilen özelliklerden hangileri virüsleri bakterilerden ayırt eden özellikleri bul (6 doğru cevap var )? а) prokaryot hücre yapısı b) kapsit c) hücre duvarı/çeperi ç) nükleoid d) hücresel olmayan yapı e) kristalleşme özelliği f) hücre zarı g) капсомери ğ) DNA ve ya RNA h) replikasyon/eşlenme özelliği yok ı) ribozomlar /6 p. Cevaplar b); d); e); g); ğ); h) 6

6 12. Bağışıklık sistemi hücrelerini oluşturdukları bağışıklık reaksyonları ile eşleştir! Bağışıklık sistemi hücreleri Bağışıklık reaksyonu Sayı harf 1. Katil Т- hücreleri а. antikor üretimi 1 2. В-hücreleri b. fagositoz 2 3. Plazma hücreleri c. iltihaplı hücreleri öldürürler 3 4. Fagositler ç. Antijeni hatırlamak 4 /3 p. Одговор 1 b; 2 ç; 3 а; 4 c; 3 13.organizmanın fiziksel aktivitesine bağlı olarak kalp ritmi değişiyor. Yüksek fiziksel aktivite durumunda kalp ritminin düzenlenmesinde etkili olan mekanizmaları verilen boşluklarda (1 den 6ya kadar) sırasına göre yerleştir. Sıralama: Mekanizmalar: 1. а. Mekanoreseptörler 2. b. Düğüm 3. c. Kan akışının artması 4. ç. Sempatik sinirler 5. d. Omurilik soğanı 6. e. Artmış kalp frekansı /6 p. Cevap 1 c); 2 а); 3 d); 4 ç); 5 b) 6 e); 6

7 14. А. Mental ve fiziksel stres sırasında gerçekleşen sinirsel ve hormonal düzenleme sürecinde verilen boşlukları doldur B. Verilen süreçleri kortizol ve adrenalinin işlevine uygun olacak şekilde yerleştirin. Kemiğin kırılması - KORKU Limbik kabuk-hipokampüs hipotalamus simpatikus Böbreküstü bezi kabuğu Adenohipofiz Adrenal özü adrenalin Omurilikte sempatik merkezler kortizol Glikoneogenez Yağların mobilizasyonu Antistres hormon Glikojenoliz Glikoneogenez Kan basıncının yükselmesi Yağ mobilizasyonu Antistres hormonu Stres alarm reaksyonu Bronşların genişlemesi Glikojenoliz Kan basıncının yükselmesi Stres alarm reaksyonu Bronşların genişlemesi /12 p.