Mali Bülten. No: 2011/34

Transkript

1 01 Mart 2011 Mali Bülten No: 2011/34 VERGİ Konu : 6111 sayılı Kanun ile Yapılan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa İlişkin Düzenlemeler ve Sağlanan İmkanlar, 6111 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Hakkında Kanun Halk dilinde Torba Kanun olarak bilinen kanun TBMM Genel Kurulunun 13 Şubat 2011 tarihli oturumunda kabul edildi. Ağırlıklı olarak kamunun vergi ve sosyal güvenlik prim alacaklarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin olarak düzenlenen bu kanun iş hayatına ilişkin bir takım düzenlemeleri de içermektedir. Sosyal güvenlik prim alacakları ile iş kanununa ilişkin yapılan düzenlemeleri aşağıda açıklamaya çalışacağız. I. Tahsilatın Hızlandırılmasına İlişkin Hükümler Başlığı Altında 1- Kanun Kapsamında Olan Alacaklar Bu kapsamda tahakkuk ettiği halde Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle ödenmemiş olan 2010 yılı Kasım ayı ve önceki aylara ait olan aşağıdaki borçlar kapsam dahilinde ele alınacaktır Sayılı kanunun 4ncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında sigortalılık statülerinden kaynaklanan sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primine ait borçları; Kanun yayımı tarihi itibariyle ödeme imkanı bulunan isteğe bağlı sigorta ve topluluk sigorta prim borçları; Yaşlılık ve emeklilik aylığı bağlandığı halde 5510 sayılı kanunun 4 (b) hükümlerine göre kendi adına ve bağımsız faaliyet yürütenlerden yapılması gereken sosyal güvenlik primi destekleme prim borçları; Özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin eksik bildirilen işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi ve idari para cezaları

2 2 No 2011/34 Alacak asıllarına bağlı olmayan idari para cezalarının %50 si Uygulamadan yararlanmak isteyenlerin dava açmamaları veyahut açılmış bir dava var ise davadan vazgeçmeleri gerekmektedir. Sosyal güvenlik borç yapılandırma anlaşması hakkını kaybedenler de kanunda belirtilen şartları taşıdıkları halde torba kanundan faydalanabilecekler. Kesinleşmiş sosyal güvenlik kurum alacaklarının ödenmemiş kısımları TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacaktır. 2- Tahsilata İlişkin Hükümler Kanunun yayımlandığı tarihi takiben iki ay içerisinde başvuru yapılması gerekmektedir. İlk taksit ödeme süresi içerisinde borcun tamamının ödenmesi halinde kanunun yayımlandığı tarihten ödeme süresine kadar geçen süre için herhangi bir faiz uygulanmayacaktır. 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle (sosyal güvenlik kurumuna olan Kasım 2010 ve önceki dönemlere ilişkin) alacaklar kapsam dahilinde olacaktır. Sosyal Güvenlik Kurumuna ilişkin olan borçlar kanunun yayımı tarihini izleyen dördüncü ayda ödenebilecek. Kanun kapsamında hem vergi hem de prim borcu olanlar ödemeler ikişer aylık dönemler halinde yapılacağından bir ay vergi borcunu takip eden ayda da sosyal güvenlik prim borcunu ödeyebileceklerdir. Taksitle ödenmek istemesi halinde ödemeler ikişer aylık dönemler halinde azami 18 eşit taksitte ödenebilecek. Borçların taksitle ödenmesi halinde aşağıdaki katsayılar esas alınacaktır. BORÇLARIN TAKSİTLE ÖDENMESİ HALİNDE TAKSİT SAYISI ÖDEME ZAMANI UYGULANACAK KATSAYI 6 12 AY 1, AY 1, AY 1, AY 1,15 Torba kanun kapsamında bir takvim yılı içinde (1 Ocak 31 Aralık döneminde) ikiden fazla taksitin zamanında ödenmemesi veyahut eksik ödenmesi halinde kesinleşmiş amme alacaklarının bu kanun kapsamında ödenmesi hakkı ödenmemiş kısım itibariyle kaybedilecek. Bir takvim yılında ödenmeyen taksit sayısı iki veya daha az ise kanun kapsamında kalınmaya devam edilecek. Ödenmeyen taksit veya taksitler son taksiti izleyen ayın sonuna kadar gecikme zammı ile birlikte ödenmesi halinde kanun kapsamında kalınacaktır.

3 No 2011/34 3 II Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve 4857 Sayılı İş Kanunu Hükümlerinde Torba Kanun Kapsamında Yapılan Değişiklikleri Aşağıdaki Şekilde Belirtebiliriz; sayılı kanunun 4b hükümlerine tabi olan sigortalılar (eski adıyla bağkur prim rejimine tabi olanlar) torba kanun kapsamında borçlarını taksitlendirmeleri halinde borçlarının ilk taksitlerini tam olarak ödemeleri halinde genel sağlık sigortasından faydalanabileceklerdir. 2. Torba kanun kapsamında Genel Sağlık Sigortasına ilişkin hükümlerde değişik yapılmak suretiyle Genel Sağlık Sigortalılarının kapsamı genişletilmektedir. Bu kanun kapsamında çıraklar, stajyer öğrenciler, yabancı uyruklu öğrenciler, stajyer avukatlar, meslek edindirme kurslarına katılanlar (bakmakla yükümlü oldukları da dahil olmak üzere) genel sağlık sigortalısı sayılmaktadır. İŞKUR un düzenlediği meslek edindirme kurslarına ilişkin genel sağlık sigortası primleri İŞKUR tarafından karşılanacaktır. 3. Stajyer avukatların (staj dönemine ait) genel sağlık sigortasına ilişkin primleri Türkiye Barolar Birliği tarafından ödenecek. 4. Yurtdışındaki işyerlerinde çalışan sigortalıların bu süre içerisinde ödedikleri isteğe bağlı sigorta primleri 4a kapsamında sigorta primi olarak sayılacaktır. Bu değişiklik öncesinde ödenen tüm isteğe bağlı sigorta primleri 4b li kapsamında dikkate alınıyordu Sayılı kanunun 18. maddesinde yapılan değişiklik ile erken doğum yapan sigortalı kadınların erken doğum yaptıkları süre, doğumdan sonraki 8 haftalık izinlerine ilave edilecektir. Böylelikle erken doğum yapan sigortalı kadınlar erken doğum yaptıkları süreye ilişkin geçici iş görmezlik ödeneği alma hakkı kazanmaktadırlar. Daha önceki uygulamada sigortalı kadınlar, normal doğum ile erken doğum yapılan süreye ilişkin izin ve iş görmezlik hakkını alamıyorlardı sayılı kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışan sigortalıların kısmı süreli çalıştıkları aylara ilişkin eksik günlerini 4a sigortalısı olarak borçlanıp ödeme imkânı getirilmektedir. 7. Sigortalının 4a 4b bentlerinde yer alan sigortalılık statülerinin çakışmasını gerektirecek şekilde çalışılması halinde sigortalı 4a statüsünde sigortalı olarak değerlendirilecektir. Daha önce 4c statüsüne verilen öncelik bu düzenlemeyle 4a statüsünde sigortalı olarak çalışanlara da tanınmaktadır. Kanımızca bu düzenleme ile ilgili uygulamalar muhtemelen ileriki günlerde yayımlanacak genelgeler ile netleşecektir sayılı kanunun 67. maddesine trafik kazası halleri lafzı eklenmiştir. Bu düzenleme ile sosyal güvencesi bulunmayan kişilerin trafik kazası geçirmesi halinde bu kişilerin tedavi masraflarının karşılanmasının yolu açılmıştır sayılı İş Kanuna göre ücretsiz izinli sayılanların bir takvim yılı içerisinde toplam bir ayı geçmemek koşulu ile genel sağlık sigortalılıklarının devam edeceği hükme bağlanmıştır sayılı kanunun 82. maddesinde yapılan değişiklik ile 18 yaşından küçük sigortalılar için prime esas aylık kazanç alt sınırı yaşlarına uygun asgari ücret tutarına çekilmiştir. Böylece bu sigortalılar açısından asgari ücret ile prime esas kazanç tutarı arasındaki farklılık ortadan kaldırılmak suretiyle işverenin üzerindeki prim yükü azaltılmıştır.

4 4 No 2011/ üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılara geçici iş göremezlik ödeneği ödemelerinde 100 üncü maddeye istinaden Kurumca işverenlerden istenilen bildirimlerin belirlenen süre içerisinde ve elektronik ortamda yapılmaması halinde sigortalı başına aylık asgari ücretin onda biri, hiç yapılmaması halinde ise sigortalı başına aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır sayılı İş Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanlar ile bu Kanuna göre ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalıların eksik günlerine ilişkin genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlama yükümlülüğü tarihinde başlayacaktır. 13. Türk Silahlı Kuvvetlerinin yönetime el koyduğu 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilenlerin, herhangi bir nedenle hizmet sayılmayan gözaltında veya tutuklulukta geçen süreleri, kendileri veya hak sahiplerinin bu durumlarını belgeleyerek bu maddenin yayımı tarihinden itibaren altı ay içerisinde talepte bulunması kaydıyla, 12 Eyül mağduru kişilere yukarıda belirtilen sürelere ilişkin borçlanma hakkı tanınmaktadır sayılı kanun gereği mesleki eğitim gören öğrencilerin staj yapabilecekleri işyerlerinin sayısı arttırılmıştır. 10 nun üzerinde işçi çalıştıran işyerlerinde de staj yapabilme imkanı getirilmiştir. 10 nun üzerinde işçi çalıştırılan işyerlerinde stajyerlere ödenecek ücret 18 yaşını bitirenlere ödenen asgari ücretin 1/3 ü oranında 20 nin üzerinde işçi çalıştırılan işyerlerinde staj yapanlara ücret yine 18 yaşını bitirenlere ödenen asgari ücretin 2/3 si oranında ücret ödeneceği hükme bağlanmıştır. 15. Yeşil kart sahiplerinin, sigortalı olarak işe başlaması halinde kendisi ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerin yeşil kartları askıya alınacak, bu kişilerin genel sağlık sigortasından yararlanma hakkı sona erdiğinde yeşil kart sahipliği devam edecek. 16. Torba kanun ile 4857 sayılı İş Kanununa göre kısmı süreli iş sözleşmesi ile çalışanlara işsizlik sigortasından yararlanma hakkı getirilmektedir. 17. Kısa Çalışma Ödeneğinin uygulama alanı genişletilerek ödenen miktar yeniden düzenlenmiştir. Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilir ibaresi ile kısa çalışma ödeneğinin uygulama alanı genişletilmiştir. Kısa çalışma ödeneği işsizlik sigortasından karşılanacak. Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60 ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesine göre 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150 sini geçemez. 18. Torba kanun ile tarihine kadar ilk defa işe alınacak her bir sigortalı için, özel sektör işverenine sigorta prim desteği getirilmektedir. Prim desteğinin kapsamı aşağıdaki şekilde olacaktır; a) 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük erkekler ile 18 yaşından büyük kadınlardan;

5 kpmg.com.tr No 2011/34 5 1) Mesleki yeterlik belgesi sahipleri için 48 ay süreyle, Bize ulaşın Vergi Hizmetleri Yetkin Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. Yapı Kredi Plaza C Blok Kat 5 Büyükdere Cad. Levent İstanbul Tel. +90 (212) Fax. +90 (212) KPMG Ankara Ofis Turan Güneş Bulvarı 15. Cadde No: 41 Yıldızevler Çankaya Ankara Tel :+90 (312) Fax : +90 (312) KPMG İzmir Ofis 1456 Sokak No : 10/1 Punta İş Merkezi K: 11 Alsancak - İzmir Tel : +90 (232) Fax : +90 (232) ) Mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi veya Türkiye İş Kurumunca düzenlenen işgücü yetiştirme kurslarını bitirenler için 36 ay süreyle, 3) (1) ve (2) numaralı alt bentlerde sayılan belge ve niteliklere sahip olmayanlar için 24 ay süreyle, b) 29 yaşından büyük erkeklerden (a) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinde sayılan belge ve niteliklere sahip olanlar için 24 ay süreyle, c) (a) ve (b) bentleri kapsamına girenlerin Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsizler arasından işe alınmaları halinde ilave olarak 6 ay süreyle, ç) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışmakta iken, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra mesleki yeterlik belgesi alanlar veya mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi bitirenler için 12 ay süreyle, d) 18 yaşından büyüklerden bu fıkranın (a), (b) ve (ç) bentlerine girmeyenlerin Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsizler arasından işe alınmaları halinde 6 ay süreyle, işveren prim desteği uygulanacaktır. Yukarıda yer verilen konularla ilgili sorularınız için bizimle temasa geçiniz. Saygılarımızla, Bu dökümanda yer alan bilgiler genel içeriklidir ve herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin özel durumuna hitap etmemektedir. Sürekli güncel ve doğru bilgi sunumuna özen gösterilmesine karşın bu bilgiler her zaman her durumda doğru olmayabilir. Hiç kimse özel durumuna uygun bir uzman görüşü almaksızın, bu dökümanda yer alan bilgilere dayanarak hareket etmemelidir. KPMG International Cooperative bir İsviçre kuruluşudur. KPMG bağımsız şirketler ağının üye firmaları KPMG International Cooperative e bağlıdır. KPMG International Cooperative müşterilerine herhangi bir hizmet sunmamaktadır. Hiç bir üye firmanın KPMG International Cooperative e veya bir başka üye firmayı üçüncü şahıslar ile karşı karşıya getirecek zorlayıcı yada bağlayıcı hiçbir yetkisi yoktur Yetkin Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş., KPMG International Cooperative'in üyesi bir Türk şirketidir. KPMG adı ve KPMG logosu KPMG International Cooperative in tescilli ticari markalarıdır.