İşgücü Piyasası Görünümü: Ağustos 2017

Transkript

1 Tarım dışı işgücü ve istihdam (bin kişi) Tarım dışı işsizlik oranı İşgücü Piyasası Görünümü: Ağustos Ağustos 2017 İŞSİZLİK DÜŞÜŞÜNDE DURAKLAMA Seyfettin Gürsel * ve Melike Kökkızıl Yönetici Özeti Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü verilerine göre tarım dışı işsizlik oranı Mayıs 2017 döneminde bir önceki döneme kıyasla yüzde 13,4 te sabit kalmıştır. Bu sonuç Nisan 2017 dönemine kıyasla Mayıs 2017 döneminde tarım dışı istihdam artışının önemli ölçüde yavaşlamasından kaynaklanmıştır. Bu dönemde inşaat önemli ölçüde istihdam kaybederken hizmetlerde yüksek artış gerçekleşmiştir. Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre toplumsal cinsiyet ayrımında ise Ocak döneminden bu yana gerilemekte olan kadın işsizliği düşmeye devam etmiş, erkeklerde ise Nisan döneminde başlayan gerileme Mayıs döneminde de gerçekleşmiştir. Betam tahmin modeli tarım dışı işsizlik oranının Haziran 2017 döneminde 0,1 yüzde puan azalarak, yüzde 13,3 seviyesine gerileyeceğini öngörmektedir. Tarım dışı istihdam artışında belirgin yavaşlama Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre Mayıs 2017 döneminde Nisan 2017 dönemiyle kıyaslandığında tarım dışı işgücü 31 bin artarak 26 milyon 66 bin kişi, tarım dışı istihdam ise 27 bin artarak 22 milyon 573 bin kişi olarak kaydedilmiştir (Şekil 1,Tablo 1). Tarım dışı işsiz sayısı da 4 bin kişi artarak 3 milyon 493 bine, tarım dışı işsizlik oranı ise yüzde 13,4 te sabit kalmıştır. Ocak döneminden itibaren yüksek istihdam artışları sonucu düşmeye başlayan tarım dışı işsizliğin Mayıs döneminde sabit kalmasının başlıca nedeni istihdam artışının önemli ölçüde yavaşlamasıdır. Ocak döneminden Nisan dönemine 4 ayda 575 bin artan tarım dışı istihdam (ortalama 144 bin, en düşük artış 119 bin) Nisandan Mayısa istihdam artışı 27 bin ile sınırlı kalmıştır. Şekil 1 Mevsim etkilerinden arındırılmış tarım dışı işgücü, istihdam ve işsizlik oranı Tarım dışı işgücü Tarım dışı istihdam Tarım dışı işsizlik oranı * Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, Betam, Direktör, seyfettin.gursel@eas.bau.edu.tr Melike Kökkızıl, Betam, Araştırma Görevlisi, melike.kokkizil@eas.bau.edu.tr 1

2 Mayıs 2017 döneminde işsizliğin azalmasını bekliyoruz Betam tahmin modeli, mevsim etkilerinden arındırılmış tarım dışı işsizliğin Mayıs 2017 döneminde yüzde 13,4 ten yüzde 13,3 e gerileyeceğini tahmin etmişti. Betam tahmin modeli Haziran 2017 döneminde mevsim etkilerinden arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının yüzde 13,4 ten yüzde 0,1 puan azalarak yüzde 13,3 olarak gerçekleşeceğini öngörmektedir. Tahmin modelinin ayrıntılarına Betam internet sitesinden ulaşılabilir. 1 Tahmin modelinde kullanılan Kariyer.net 2 verilerinden ilan başına başvuru sayısı Şekil 3'de gösterilmektedir. Kariyer.net'in verileri Betam tahmin modelinin girdilerinden biri olmakla birlikte tek etken değildir. Tahminde kullanılan ekonometrik modelde İŞKUR verileri, reel kesim güven endeksi, kapasite kullanım oranı gibi farklı birçok değişken kullanılmaktadır. Bütün etkenler değerlendirilerek oluşturulan tahmine göre Haziran 2017 döneminde tarım dışı işsizliğin azalması beklenmektedir. Şekil 2 Mevsim etkilerinden arındırılmış tarım dışı işsizlik oranı ve ilan başına başvuru sayısı ilan başına başvuru sayısı Tarım dışı işsizlik oranı Kariyer.net ilan başına başvuru sayısı Tarım dışı işsizlik oranı Kaynak: Kariyer.net, TÜİK, Betam Sektörel istihdam: İnşaatta belirgin düşüş, hizmetlerde yüksek artış Mevsimsellikten arındırılmış sektörel istihdam verilerine göre Nisan 2017 döneminde tarım dışı sektörlerde kuvvetli artışlarda yavaşlama görülmekteydi. Mayıs 2017 döneminde hizmetlerde kuvvetli istihdam artışı görülmekle beraber inşaatta kuvvetli istihdam kaybı olduğu görülmektedir (Şekil 3,Tablo 2). 3 Bu dönemde istihdam tarımda 17 bin, sanayide 14 bin ve hizmetlerde ise 70 bin kişi artmıştır. Aynı dönemde inşaatta 58 binlik istihdam kaybı yaşanmıştır. 1 Betam'ın kullandığı tahmin modeli "Kariyer.net Verisiyle Kısa Vadeli Tarım Dışı İşsizlik Tahmini" başlıklı Betam Araştırma Notu 168'de ayrıntılı olarak tartışılmaktadır. Modeldeki yenilikler ise "Mevsim Etkilerinden Arındırılmış İşsizlik Tahmini" başlıklı Betam Bilgi Notu 14'te açıklanmıştır. Soybilgen, B., "Kariyer.net Verisiyle Kısa Vadeli Tarım Dışı İşsizlik Tahmini", Betam Araştırma Notu Soybilgen, B., "Mevsim Etkilerinden Arındırılmış İşsizlik Tahmini", Betam Bilgi Notu Betam Kariyer.net tarafından sağlanan verilerden açık bulunan iş pozisyonu başına yapılan başvuru sayısını hesaplıyor. Bu seri hem mevsim hem takvim etkilerinden arındırılmıştır. İlan başına başvuru sayısının azalması bir yandan münhal işlerin artmasına diğer yandan da başvuru sayısının azalmasına bağlıdır. Münhal işlerin artması büyümenin hızlanmasına bağlanırken, başvuruların azalması iş arayan sayısının azalmasına bağlı olacaktır. 3 Sektörel istihdam serileri teker teker mevsim etkilerinden arındırılmaktadır. Dolayısıyla sektörel istihdam rakamlarının toplamı, mevsim etkilerinden arındırılmış toplam istihdam rakamından farklı olabilmektedir. Aradaki fark mevsim etkilerinden arındırma prosedürünün lineer olmamasından kaynaklanmaktadır. 2

3 Şekil 3 Sektörlerin istihdam değişimi (bin kişi) TARIM SANAYİ İNŞAAT HİZMETLER 3

4 Yıllıklandırılmış tarım dışı işsiz sayısında düşüş Ocak ayından itibaren işsizlikte görülen düşüş Mayıs-Aralık 2016 döneminde yaşanan yüksek işsizlik artışını telafi etmekten uzaktır. Nisan 2016 döneminde yüzde 11,9 a kadar gerileyen mevsim etkilerinden arındırılmış tarım dışı işsizlik oranı Mayıs 2017 döneminde yüzde 13,4 tür. Mayıs 2017 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla tarım dışı işgücü 923 bin (yüzde 3,7), tarım dışı istihdam 584 bin (yüzde 2,6) artmıştır (Şekil 4). Böylece işsiz sayısında yıllık artış 339 bin olarak gerçekleşmiştir. Şekil 4 Tarım dışı işgücü, istihdam ve işsiz sayısında yıllık değişimler (Bin kişi) Tarım dışı istihdam değişimi Tarım dışı işgücü değişimi* Tarım dışı işsiz sayısı değişimi * İşgücündeki artış işsiz sayısını arttırıcı etki yaptığından iş gücündeki değişim negatif olarak gösterilmiştir. İşsizlikte kadın - erkek farkı azalıyor Şekil 5 te mevsim etkilerinden arındırılmış kadın ve erkek tarım dışı işsizlik oranları verilmektedir. 4 Ocak döneminden itibaren kadın işsizlik oranlarında gerileme söz konusudur. Yüzde 19,9 ile zirve yapan kadın işsizlik oranı düzenli gerileyerek Mayıs döneminde yüzde 19 a düşmüştür. Buna karşılık erkek işsizlik oranında ancak son iki dönemdir düşüş gözlemlenmektedir. Mart döneminde yüzde 11,8 oranı ile zirve yapan tarım dışı erkek işsizlik oranı Mayıs döneminde yüzde 11,6 ya gerilemiştir. Böylelikle tarım dışı işsizlik oranlarındaki büyük toplumsal cinsiyet farkı az da olsa azalmıştır. 4 TÜİK Şubat 2014 döneminde işgücü piyasası verilerinde önemli düzeltmelere gitmiştir. Bu kapsamda, TÜİK çeşitli işgücü verilerini geriye doğru düzeltmiş ve mevsim etkilerinden arındırılmış verileri de açıklamaya devam etmiştir. Ancak düzeltmeler toplumsal cinsiyet ayrımında yapılmamıştır. Bu sebeple kadın ve erkek işgücü verileri mevsimsel etkilerden arındırma işleminin sağlıklı olarak yapılamamıştır. Zira mevsim etkilerinden arındırma işlemi için en az 36 gözlem gerekmektedir. Mayıs 2017 dönemi itibariyle gözlem sayısı 40 a çıkmıştır. Yine de mevsim etkilerinden arındırmanın en azından bir süre daha serilerde fazladan oynaklığa sebep olabileceği unutulmamalıdır. 4

5 Şekil 5: Mevsim etkilerinden arındırılmış kadın ve erkek tarım dışı işsizlik oranları (%) Tarım dışı İşsizlik Oranı (%) Mayıs 14 Haziran 14 Temmuz 14 Ağustos 14 Eylül 14 Ekim 14 Kasım 14 Aralık 14 Ocak 15 Şubat 15 Mart 15 Nisan 15 Mayıs 15 Haziran 15 Temmuz 15 Ağustos 15 Eylül 15 Ekim 15 Kasım 15 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16 Aralık 16 Ocak 17 Şubat 17 Mart 17 Nisan 17 Mayıs 17 Kadın tarım dışı işsizlik oranı (%) Erkek tarım dışı işsizlik oranı (%) 5

6 Tablo 1 Mevsim etkilerinden arındırılmış tarım dışı işgücü göstergeleri (bin kişi)* İşgücü İstihdam İşsizlik İşsizlik Oranı Aylık değişimler Nisan % İşgücü İstihdam İşsizlik Mayıs % Haziran % Temmuz % Ağustos % Eylül % Ekim % Kasım % Aralık % Ocak % Şubat % Mart % Nisan % Mayıs % Haziran % Temmuz % Ağustos % Eylül % Ekim % Kasım % Aralık % Ocak % Şubat % Mart % Nisan % Mayıs % Haziran % Temmuz % Ağustos % Eylül % Ekim % Kasım % Aralık % Ocak % Şubat % Mart % Nisan % Mayıs %

7 Tablo 2 Mevsim etkilerinden arındırılmış sektörel istihdam (bin kişi)* Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler Aylık değişimler Nisan Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs

8 Tablo 3: Mevsim etkilerinden arındırılmış kadın ve erkek tarım dışı işgücü göstergeleri (bin kişi) Kadın İşgücü Kadın İstihdam Kadın İşsiz Erkek İşgücü Erkek İstihdam Erkek İşsiz Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs