6. ANADOLU ADLİ BİLİMLER KONGRESİ 6-9 EYLÜL 2007 MANİSA

Transkript

1 CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ADLİ TIP ANABİLİM DALI 6. ANADOLU ADLİ BİLİMLER KONGRESİ 6-9 EYLÜL 2007 MANİSA EDİTÖRLER DOÇ. DR. MAHMUT AŞIRDİZER & DOÇ. DR. MEHMET SUNAY YAVUZ CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ MATBAASI, MANİSA, 2007.

2 İÇİNDEKİLER Sayfa no 6. Anadolu Adli Bilimler Kongresi nin Ardından... 5 S- Figen Gürsoy, Müdriye Yıldız Bıçakçı, Neriman Aral. Ergenlerin Suça Yönelik Davranış larının Akran Değerlendirmeleri İle Belirlenmesi S- Sibel Güllüçayır, Mahmut Aşırdizer, Mehmet Sunay Yavuz, Yıldıray Zeyfeoğlu, Tarık Uluçay. Tourette Sendromlu Olguda Yasal Sorumluluklar S- Hacer Yaşar Teke, Nergis Cantürk, Semra Duran, Gürol Cantürk. gnetik Rezonans Görüntüleme (M RG)Yöntemi İle L1 - Vertebra Lineer Ölçümlerinden Cinsiyet Tespiti S- İrem Seyalıoğlu, Gürsel Çetin. Semen Tespitinde Farklı Yöntemlerin Karşılaştırılması 23 S- Berna Şenel Eraslan, Naci Koçer, Gürsel Çetin, Civan Işlak, Keramettin Kurt. Bir Genel Beden Travması Olgusunda Klasik Otopsi Ve Virtopsi İle Saptanan Bulguların Karşılaştırılması S- Arzu Akçay Turan, Deniz Oğuzhan Melez, Esat Şahin, Ferah Karayel, Ahmet Selçuk Gürler, Berna Şenel Eraslan. 8 Olguda Myocardial Bridging İle Ani Ölüm Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi S- C.Haluk İnce, Şevki Sözen, Halil Ak. Nöroşirurjikal Uygulamalarda Komplikasyon Ve Tıbbi Malpraktis: Olgu Sunumu 26 S- Elçin Zorlu, Gürsel Çetin. Giysilerden Elde Edilen Polenlere Göre Kişilerin Belli Bi r Ortamda Bulunup Bulunmadıklarının Saptanması 27 S- Gülçin Şenyuva, M. Fatih Yavuz. Fiziksel Şiddet Olgularında Travma Sonrası Stres Bozukluğunun Değerlendirilmesi 28 S-10. M. Yaşar İşcan, Ayşe Solmaz. Cinnet Geçirmek: Bir Sosyokültürel Adli Fenomen 29 P 1. N. Esra Saka, İ.Özgür Can, Erdem Özkara, Serhat Gürpınar. Çocuk Ölümlerinin Çocuk İstismarı Açısından İncelenmesi 30 P 2. Hanifi Sever. Türkiye Cumhuriyeti Nüfus Cüzdanlarının Güvenlik Özellikleri 36 P 3. Hanifi Sever. Türkiye Cumhuriyeti Pasaport ve Damgalarının Güvenlik Özellikleri 37 P 4. P 5. Reyhan Turan, S. Merve Aloğlu Şentürk, Didem Sözen, Banu Sayıner. Üniversite Öğrencilerinin Nikotin İçeren Maddelere Bakış Açısı ve Nikotin Tüketimi Nursel Türkmen, Bülent Eren, M. Sadık Bilgen, Berna Şenel Eraslan, Recep Fedakar. Çocu kta Düşmeye Bağlı Gelişen Kalp Rüptürü P 6. Bülent Eren, Nursel Türkmen, Recep Fedakar, Berna Şenel Eraslan. Otopside Saptanan Bochdalek Hernisi 40 P 7. Birol Demirel, Ahmet Demircan, Taner Akar, Ayfer Keleş, Fikret Bildik. Ülkemizde Trafik Kazalarında Ölenleri n Gerçek Sayısı Nedir? 41 P 8. İkbal Güldal, Nergis Cantürk, Hacer Yaşar Teke, Adli Mikrobiyoloji: Biyoterörizmin Önemini Arttırdığı Bilim Dalı 44 P 9. Tarık Gündüz, Ömür Elçioğlu. Yaz Aylarında Çocukların Kabusu: Bisiklet Yaralanmaları 49 P 10. Burcu Eşiyok, Hacer Yaşar Teke, Semra Duran. Manyetik Rezonans Görüntüleme Yöntemi Kullanılarak Yeniden Yüzlendirme: Olgu Sunumu P 11. Mehmet Toygar, İ. Özgür Can, Yıldırım Karslıoğlu, Abdullah Kılıç, Harun Tuğcu, Mükerrem Safalı. Karaciğer Kist Hidatiği Rüptürüne Bağlı Bir Ani Ölüm Olgusu P 12. Berna Şenel Eraslan, Dilara Türköz Arabacı, Mehmet Özbay, Gürsel Çetin. Düzenek Kurularak Gerçekleştirilmiş Elektrik İle İntihar Olgusu P 13. Rıza Yılmaz, Veli Özdemir, Bahadır Kumral, Sema Demirçin. -Barre Sendromlu Bir Olguda Mekan ik Ventilatörü Kendi Kendine Çekmeye Bağlı Ölüm 58 P 14. Rıza Yılmaz, Erkut Bulut, Erdal Özer, Mustafa Balkay, Nazım Özdemir, Serhat Gürpınar. Yıldırım Çarpmasına Bağlı Ölümler 62 P 15. Meltem Keloğlanoğlu, Ahsen Kaya, Ekin Özgür Aktaş, Dişlerde Alışkanlıklara Bağ lı Değişiklikler ve Kimliklendirme 63 P 16. Kıymet Köybaşı, Ferah Karayel, Mehmet Özbay, Abdi Özaslan. Yılan Sokması Sonrası Miyokard Enfarktüsüne Bağlı Bir Ölüm Vakası 69 P 17. Nursel Gamsız Bilgin, Halis Dokgöz, İbrahim Üzün, Hakan Kar. Yaşlılık Çağı İntiharlarını n Sosyodemografik Özellikleri 70 P 18. Arzu Akçay Turan, Elif Ülker Akyıldız, Esat Şahin, Deniz Oğuzhan Melez, Gökhan Ersoy, Işıl Pakiş. Çocukluk Çağında Ani Ölüm Nedeni Olarak Kardiak Miksoma P 19. Arzu Akçay Turan, Deniz Oğuzhan Melez, Esat Şahin, Ferah Karayel, İbrahim Üzün. Koroner Arter Anomalileri ve Ani Ölüm, Sol Ana Koroner Arterin Anormal Orijini; Bir Olgu Sunumu P 20. C.Haluk İnce, Eyüp Kandemir, Nurhan İnce, Süheyla Aliustaoğlu. Yanık Nedeniyle Acil Servise Gelen Çocukların Mortalitesini Etkileyen Nedenle

3 P 21. Elif Ülker Akyıldız, Cemalettin Makca, Işıl Pakiş, Arzu Akçay Turan, Ferah Karayel, Deniz Oğuzhan Melez. Bronkopulmoner Displazi, Adli Otopsi Olguları. P 22. Gönül Filoğlu, Havva Altınçul, Özlem Bülbül, Gülten Raimoğlu, İmdat Elmas, Salih Cengiz. -STR Kromozomunun Türk Populasyonunda Polimorfizmi ve Adli Bilimler Açısından Önemi P 23. Hülya Güler, Ahsen Kaya, Ender Şenol, Aytaç Koçak, Ekin Özgür Aktaş, Hüseyin Karali, Süheyla Ertürk. Yeni Türk Ceza Kanununun Yürürlüğe Girmesinden Sonra EÜTF Adli Tıp An abilim Dalında Düzenlenen Kesin Raporların Retrospektif Olarak İncelenmesi. P 24. Ahsen Kaya, Hülya Güler, Ender Şenol, Aytaç Koçak, Ekin Özgür Aktaş, Süheyla Ertürk, Hüseyin Karali. EÜTF Adli Tıp Anabilim Dalında 1 Haziran Aralık 2006 Tarihleri Ara sında Düzenlenen Yaş Tayini Raporlarının Retrospektif Değerlendirilmesi P 25. Sema Demirçin, Fatmagül Aslan. Pitbull Cinsi Köpek Tarafından Isırılan Bir Kız Çocuğu Olgu Sunumu 88 P 26. Taşkın Özdeş, Sefa Çelik. Bir Cenazenin Yol Hikayesi 94 P 27. Taşkın Özdeş, Sefa Çelik. Kastamonu daki Traktör Devrilmesine Bağlı Ölümler 96 P 28. Nergis Cantürk, Sait Özsoy, Gürol Cantürk, Birol Demirel. İki Olgu Nedeni ile Sabunlaşma P 29. Mehmet Sunay Yavuz, Mahmut Aşırdizer, Tarık Uluçay, Yıldıray Zeyfeoğlu, Koray Erbüyün, Sibel Güllüçayır. İş Kazası Sonucu Acil Servise Müracaat Eden Olgular P 30. Mahmut Aşırdizer, Mehmet Sunay Yavuz, Sibel Güllüçayır, Yıldıray Zeyfeoğlu, Koray Erbüyün, Tarık Uluçay. CBÜ Hastanesi Acil Servisine Başvuran Ev Kazalarına Bağlı Yaralanmalar P 31. Hakan Oğuz, Nergis Cantürk, Melih Ünal. Asıda Eyleme Engel Olmamak Amacı ile Ellerin Ayaklara Bağlanması: Bir Olgu Sunumu 114 P 32. Nergis Cantürk, Gürol Cantürk, Tülay İşbaşar. Bir Olgu Nedeni İle Gıda Aspirasyonu 117 P 33. Nergis Cantürk, Taşkın Özdeş, Bülent Doğan. Bir Olgu Neden i İle Pika 119 P 34. İsmail Birincioğlu, Ömer Kurtaş, İsmail Çakır, Nurşen Turan, Sadık Toprak. El Yazısı İncelemelerinde Hız Kavramı 121 P 35. İsmail Birincioğlu, Ömer Kurtaş, İsmail Çakır,Nurşen Turan. El Yazısı İncelemelerinde Fulaj Kavramı 125 P 36. A.Bülent Özata, Dilara Türköz, Bora Karaçam, Kasım T.Üstündağ, T.Kaan Gündüz, Gamze Karacahisarlı. İnsan Sesini Etkileyen Larenks Hastalıkları 130 P 37. Mustafa Demirer, Ahmet Küpeli, Çetin Lütfi Baydar, Cemil Dinç Açıkgöz. Farklı Bir İntihar Mekanizması Olgu Sunumu 131 P 38. Melike Topçuoğlu, Hülya Güler, Aytaç Koçak, Ekin Özgür Aktaş, Ender Şenol, Murat Ersel, Bahar Boydak, Ahsen Kaya. Motosiklet ve Bisiklet Kazaları Sebebiyle Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servisine Başvuran Olguların Özellikleri P 39. Tarık Uluçay, Sibel Güllüçayır, Mehmet Sunay Yavuz, Yıldıray Zeyfeoğlu, Koray Erbüyün, Mahmut Aşırdizer. Celal Bayar Üniversitesi Hastanesi Acil Servisine Başvuran Çocukluk Çağı Travmalarına Bağlı Yaralanmalar P 40. Hacer Yaşar Teke, Ahmet Ziver Başbulut, Hanife Alkurt Alkan, Gürol Cantürk. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalına Başvuran Yaş Tashihi Olguları: 13 Yıllık Retrospektif Değerlendirilmesi P 41. Yücel Arısoy, Çağatay Üstün, Çiğdem Eresen, Veli Özer Özbek. Adli Moleküler Genetik İncelemelerin Yasal ve Etik Yönü 145 P 42. Rıza Yılmaz, Zerrin Erkol, Celal Bütün, Ayşegül Ertan, Bora Büken. Elleri Bağlı Bir Ası Olgusu 146 Fihrist

4 POSTER BİLDİRİ 30 CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ ACİL SERVİSİNE BAŞVURAN EV KAZALARINA BAĞLI YARALANMALAR Mahmut AŞIRDİZER 1, Mehmet Sunay YAVUZ 1, Sibel GÜLLÜÇAYIR 1 Yıldıray ZEYFEOĞLU 1, Koray ERBÜYÜN 2, Tarık ULUÇAY 1 (1) Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Adli Tı p Anabilim Dalı, Manisa. (2) Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Dalı, Manisa. ÖZET Bir evin içersinde veya o eve ait çevrede meydana gelen kazalar ev kazası olarak adlandırılmaktadır. Sanılanın aksine ev kazaları yaralanmalar ve ölümler arasında önemli bir yer tutmaktadır. Ev kazalarından en sık etkilenen kesim çocuklar olup; ev kazaları sonucu yaralanmalar, bir halk sağlığı sorunu olarak değerlendirilebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, 2006 yılı içersinde Celal Bayar Üniversitesi Hastanesi Acil Servisi ne başvuran olgular arasında, ev kazalarına bağlı yaralanmaların sıklığının, türlerinin, yaralanan kişilerin yaş, cinsiyet, dağılımlarının belirlenmesi, yaralanma türleri ile mevsimler, aylar ve oluş saatleri arasındaki ilişkinin araştırılması, elde edilen sonuçlardan hareketle, ev kazalarının engellenmesi amacıyla alınması gereken önlemlerin ortaya konulmasıdır. Bu amaçla, yapılan retrospektif arşiv araştırmasında 2006 yılı içersinde 537 ev kazasına bağlı yaralanma sapta nmış; yaralanan kişilerin % 50 sinin (n = 269) erkek, % 50 sinin (n =268) kadın oldukları, büyük çoğunluğunun 0 4 yaş grubunda yer aldıkları (% 32.6; n =175), ev kazaları içersinde en sık; kayarak veya takılarak düşmeler yada burkulmalar; yatak, divan, mas a, sehpa gibi cisimler üzerinden düşmeler; balkon veya pencerelerden yada merdivenden düşmeler; evdeki eşyalar veya yapı kısımları gibi künt cisimlere çarpmalar; bir cisim altında kalma veya iki cisim arasında sıkışma yada bir organını sıkıştırmalar şeklin de gerçekleşmiş olan künt travmatik yaralanmaların görüldüğü (% 57.4; n =308) belirlenmiştir. Manisa ve çevresinde meydana gelmiş ev kazalarının değerlendirilmesi amacıyla yapılan çalışmada elde edilen veriler, bu bölgede meydana gelen ev kazalarının önlem e çalışmalarında yol gösterici olacaktır. Anahtar kelimeler: Ev kazaları, anamnez, acil olgular, tıbbi belgeler, adli olgu. Mahmut Aşırdizer, Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı, Manisa. masirdizer@yahoo.com GİRİŞ VE AMAÇ: Bir evin içersinde yada o eve ait çevrede meydana gelen kazalar ev kazası olarak adlandırılmakta olup; sanılanın aksine ev kazaları, yaralanmalar arasında önemli bir yer tutmaktadır. Macaristan da yapılan bir çalışmada, ev kazalarının, kazaların en sık tipi olup yaklaşık yarısını kapsadığı, İsveç teki bir çalışmada tüm kazaların % 23.5 inin ev kazalarına bağlı olduğu ve ev kazalarından en sık etkilenen kesimin çocuklar ve yaşlılar olduğu belirtilmiş olup; ev kazaları sonucu yaralanmalar, bir halk sağlığı sorunu olarak değerlendirilebilmektedir [1 4] Yine genelde var olan ev kazalarının sonuçları hakkındaki yanlış yargı, ev kazalarının çoğunun önemsiz yaralanmalar şeklinde olduğu ise de; ev kazalarına bağlı yaralanmalarının % 10 unun hastanede yatırmaya gerek duyulacak kadar ciddi oldukları, ev kazalarının çocuk ölümleri arasında önemli bir yer tuttuğu ve ABD nde trafik kazalarından sonra ikinci sıraya yerleştiği bildirilmiş [2, 5 7]; Montero ve arkadaşları tarafından İtalya da 1 yıl içersinde meydana gelen ölümün den fazlasının ev içersinde gerçekleştiği kaydedilirken [8]; Aşırdizer ve arkadaşları tarafından İstanbul da yapılan bir çalışmada, yılları arasında Adli Tıp Kurumu Morg İhtisas Dairesi nde otopsi uygulanan 18 yaş altındaki tüm olguların % 26 sını ev kazalarına bağlı ölümlerin oluşturdukları ortaya konulmuştur [9] Norveç te yapılan bir çalışmada, bir kişinin ev kazalarından dolayı yıllık sağlık harcamasının 1300 $ civarında olduğu belirtilmiş [10 11]; Fransa da yıllık sağlık harcamalarının % 10 unun ev kazalarına bağlı yaralanmalar için harcandığı bildirilmiştir [2] Gerek insan yaşamı için oluşturduğu risk, gerekse ülke sağlık harcamaları içersinde oluşturduğu olumsuz etkiler nedeniyle, ev kazalarını önleme çabaları gelişmiş ülkeler başta olmak üzere, tüm dünyada hız kazanmaya başlamıştır. Yaş gruplarına göre risk faktörlerinin tanımlanması, tanımlanan bu risklere uygun eğitimlerin verilmesi, binaların ve evlerin içersinde kullanılan mobilya ve cihazların güvenli olarak üretimleri için projeler geliştirilip, bu projelere uygun inşaat ve üretim tekniklerinin yaşama sokulması için gereken yasal düzenlemelerin yapılması ev kazarlının önlenmesi için önerilen temel strateji olup; bu stratejinin ilk basamağı ise yaş gruplarına göre risk faktörlerinin tanımlanması olarak tanımlanmıştır [9] 108

5 Bu çalışmada, tanımlanan stratejiye uygun olarak, Manisa ve çevresinde meydana gelmiş ev kazalarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM Bu çalışmada, 2006 yılı içersinde Celal Bayar Üniversitesi Hastanesi Acil Servisi ne başvuran olgulara ait acil kartları retrospektif olarak incelenmiş, aralarından ev kazalarına bağlı olarak yaralandığı belirlenen olgular değerlendirmeye alınarak, ev kazalarına bağlı yaralanmaların sıklığı, türleri, yaralanan kişilerin yaş ve cinsiyet dağılımları araştırılmıştır. Çalışma sırasında ev kazası olabileceği düşünülen, ancak ev kazası olduğu yönünde herhangi bir kayıt bulunmayan olgular çalışmaya dahil edilmemiştir. Çalışmada istatistiksel hesaplamalar için x 2 testi kullanılmıştır. BULGULAR 2006 yılı içersinde Celal Bayar Üniversitesi Hastanesi Acil Servisi ne ev kazasına bağlı yaralanma sonucu 537 olgu başvurmuştur. Olguların % 50 si (n = 269) erkek, % 50 si (n =268) kadındı. Olguların yaş ortalamaları ± (erkekler için: ± 19.28; kadınlar için: ± 24.56) olup; olguların büyük çoğunluğu her iki cins için de 0 4 yaş grubunda yer almaktaydı (% 32.6; n =175) [Grafik 1] ERKEK KADIN TOPLAM Grafik 1: Olguların cinsiyete ve yaş gruplarına göre dağılımı. Yapılan çalışmada ev kazalarının daha çok sonbahar ve yaz aylarında meydana geldiği saptanmış olup; olguların mevsimlere göre dağılımları Grafik2 de sunulmuştur. KIŞ; 101; 19% SONBAHAR; 178; 33% İLKBAHAR; 116; 22% YAZ; 142; 26% Grafik 2: Olguların mevsimlere göre dağılımı 109

6 Ev kazalarının oluşumunda en riskli saat dilimi, 18:00-23:59 arası olarak belirlenmiş olup; kazaların yarıya yakını (n=254; % 47.3) bu saat dilimi içersinde meydana gelmişti. [Grafik 3]. Ev kazaları içersinde en sık; kayarak veya takılarak düşmeler yada burkulmalar (n=133); balkon veya pencerelerden yada merdivenden düşmeler (n=61); evdeki eşyalar veya yapı kısımları gibi künt cisimlere çarpmalar (n=47); yatak, divan, masa, sehpa gibi cisimler üzerinden düşmeler (n=35); bir cisim altında kalma veya iki cisim arasında sıkışma yada bir organını sıkıştırmalar (n=32) şeklinde gerçekleşmiş olan künt travmatik yaralanmaların görüldüğü (% 57.4; n =308) belirlenmiştir [Grafik 4]. 46; 8,6% 58; 10,8% 254; 47,3% 179; 33,3% 00:00-05:59 06:00-11:59 12:00-17:59 18:00-23:59 Grafik 3: Olguların saat dilimlerine göre dağılımı ATEŞLİ SİLAH Y; 1; 0,2% KESİCİ VE/VEYA DELİCİ ALET Y; 70; 13,0% GÖZ KULAK BURUNDA Y CİSİM; 32; 6,0% ZEHİRLENMELER; 80; 14,9% ASFİKSİLER; 25; 4,7% YANIKLAR; 21; 3,9% KÜNT TRAVMALAR; 308; 57,4% Grafik 4: Olguların yaralanma türüne göre dağılımı Künt travmaları 80 olgu ile (%14.9) zehirlenmeler izlemekteydi. Zehirlenmelerin tipleri ise, koroziv madde veya temizlik maddeleri zehirlenmeleri (n=51), arı akrep böcek sokmaları (n=17), rodentisit veya insektisit zehirlenmeleri (n=5), karbonmonoksit zehirlenmeleri (n=3), ilaç zehirlenmeleri (n=2) ve besin zehirlenmeleri(n=2) olarak tanımlanmaktaydı. Üçüncü sırada genellikle el parmaklarının kesilmesi şeklinde görülen kesici ve/veya delici aletler ile meydana gelen yaralanmalar yer almaktaydı (n=70 ; % 13.0). Çocukların gözlerine, kulaklarına veya burunlarına kaçırdıkları yabancı cisimler sonucu müracaatları 4. sırada yer alırken (n=32 ; % 6.0); 5. sıraya tümü yabancı cisim aspirasyonu şeklinde gerçekleşmiş olan (n=25 ; % 4.7) asfiksiler yerleşmekteydi. 110

7 Yanıklardan (n=21 ; %4.0), 11 i sıcak su ile haşlanma, 6 sı elektrik yanığı, 3 ü alev yanığı, 1 i tüp patlaması sonucu mixt yanık şeklinde gerçekleşmiş olup; tüm ev kazaları içersinde yalnızca 1 ateşli silah yaralanması tanımlanmıştı. Yaralanma türleri ile yaş arasındaki ilişki araştırıldığında elde edilen veriler Tablo 1 de sunulmuş olup; tüm yaralanma türlerinin 0-9 yaş arasında pik yaptıkları gözlenmiştir. Tablo 1: Olguların yaşları ile yaralanma türü arasındaki ilişki = TOPL AM TARTIŞMA VE SONUÇ Sunulan çalışmada ev kazalarına bağlı olarak yaralananların, % 50 sini erkeklerin, % 50 sini ise kadınların oluşturduğu görülmektedir. Tüm yaşlardaki ev halkını kapsayan çalışmalarında, Zannetti ve arkadaşları, ev kazalarından etkilenen kesimin % 64.7 sinin kadınlar olduğunu bildirirlerken [12]; Aşırdizer ve arkadaşları, ev kazaları sonucu öldüğü saptanan kurbanların % 63 ünün erkek olduğunu belirtmişler [9]; çocuklar üzerinde yapılan araştırmalarda; Laffoy, mağdurların % 59.2 sinin erkek olduğunu [6], Lindblad ve arkadaşları, ev kazalarında kadın/erkek cinsiyet oranının 1/1.6 bulunduğunu [13]; H izar Medina ve arkadaşları, % 62 erkek populasyon üstünlüğü saptandığını kaydetmişlerdir [7] Çalışmamızda, ev kazalarına en sık 0-4 yaş arasında yer alan çocukların maruz kalmış olduğu belirlenmiş olup [Grafik 1] [(p<0.01)( x²=776.1> x² ( )= 30.6)] bu gruptaki kazazedelerin sayısının (n=175), tüm ev kazaları içersinde % 32.6 lık bir paya sahip oldukları görülmektedir ki; elde edilen bu sonuç; daha önce yapılmış çalışmalarda elde edilen sonuçlar ile benzerlikler göstermektedir. Önceki çalışmalarda, Laffoy, çalışma grubundaki olguların % 66 sının 5 yaş altında olduğunu [6], Lindblad ve arkadaşları, ev kazalarının 1 yaşın altında yoğunlaştığını [13], Gaillard ve arkadaşları, ev kazalarının özellikle 5 yaş altında meydana geldiğini [2], Laflamme ve arkadaşları, ev kazası ile yaralanma insidensinin 1 2 yaş çocuklar için daha yüksek olduğunu [14] Aşırdizer ve arkadaşları, ev kazalarına bağlı çocuk ölümlerinin % 38 inin 0-3 yaş grubunda gerçekleştiğini bildirmişlerdi [9] Yaralanmalar en sık sonbahar ve yaz mevsiminde, en az ise kış mevsiminde görülmekteydi [Grafik 2] [(p<0.01)( x²=34.7> x² (3 0.01)= 11.3)]. Oysa insanların yaz aylarında daha çok ev dışında olacakları, kış aylarında ise evlerinde bulunacakları göz önüne alındığında, tersine bir sonucun beklenmesi gerekirdi. Ev kazalarının oluşumunda en riskli saat dilimi, 18:00-23:59 arası olarak belirlenmiş olup; kazaların yarıya yakını (n=254; % 47.3) bu saat dilimi içersinde meydana gelmişti [Grafik 3] [(p<0.01)( x²=223> x² (3 0.01)= 11.3)]. Bu saat dilimini öğleden sonra saatleri olan 12:00-17:59 saat dilimi izlemekteydi (n=179; % 33.3). Belirtilen zaman aralıkları insanların evlerine döndükleri ve daha aktif oldukları saatler ile uyumluydu. Gece saatlerinde meydana gelen yaralanmaların çoğu ise yataktan düşme şeklinde gerçekleşen çocuk yaralanmalarıydı. 111

8 Kaza tipinin araştırmasına yönelik yapılan incelemede; meydana gelmiş ev kazalarının içersinde künt travmatik yaralanmaların ilk sırayı aldığı görülmekte olup [Grafik 4] [(p<0.01)( x²=674.4> x² (5 0.01)= 15.1)]; künt travmatik yaralar grubu çözümlenerek daha ayrıntılı incelendiğinde ise; en sık, kayarak veya takılarak düşme yada burkulma şeklindeki kazaların meydana geldiği görülmektedir (n=133; %24,8). Bunu zehirlenmeler (n=80; % 14.9), kesici ve veya delici aletler ile yaralanmalar (n=70; % 13); balkon veya pencerelerden yada merdivenden düşmeler (n=61; %11.4); evdeki eşyalar veya yapı kısımları gibi künt cisimlere çarpmalar (n=47; % 8.8); yatak, divan, masa, sehpa gibi cisimler üzerinden düşmeler (n=35; % 6.5); bir cisim altında kalma veya iki cisim arasında sıkışma yada bir organını sıkıştırmalar (n=32; % 6.0) izlemekteydi. Schelp ve arkadaşları, en yaygın ev kazası tipinin kadınlar için düşmeler, erkekler için darbe-kesi ve çarpışmalarda yaralanmalar olduğunu [10]; Laffoy ve arkadaşları, ev kazalarının % 50.8 inin düşmelere, %22.6 sının darbelere ve kesilere, %13 ünün yanıklara, %7.9 unun zehirlenmelere, %5.7 sinin yabancı cisimlere bağlı bulunduğunu [6]; Zannetti ve arkadaşları, ölümcül ve ölümcül olmayan ev kazalarında ilk sebebin düşmeler, ikinci sebebin yanıklar olduğunu [12]; H izar Medina ve arkadaşları ev içinde meydana gelen kazaların üç ana sebebinin bir seviyeden diğerine düşmeler (özellikle merdiven ve yataklardan), aynı seviyede düşmeler (kayma, takılma ve tökezleme sonucu) ve zehirlenmeler olarak sıralandığını [7]; Hu ve arkadaşları, çocukların maruz kaldığı ev kazalarında % 51 oranı ile düşmelerin baş sebep olduğunu ve bunu 18% ile cisimler ile maruz kaldıkları darbelerin, % 9 ile kesici/delici yaralanmaların izlediğini [15]; Aşırdizer ve arkadaşları ev kazaların bağlı olarak meydana gelmiş 414 ölümün, %43 ünün katı sıvı ve gaz zehirler ile zehirlenmeler, %24 ünün düşmeler ve künt travmalar, %20 sinin yanıklar, haşlanmalar ve elektrik çarpmaları, %5 inin mekanik boğulmalar, %4 ünün yutulan cisimler ile boğulmalar, %4 ünün ateşli silah yaralanmaları sonucu meydana geldiğini bildirmişlerdi [9] Yaralanma türleri ile cinsiyet arasındaki ilişki araştırıldığında; her iki cins için anlamlı bir farklılık saptanmadı [(p>0.05)( x²=14.3> x² ( )= 22.4)]. Yaralanma türleri ile yaş arasındaki ilişki araştırıldığında ise [Tablo- 1]; tüm yaralanma türlerinin, 0 9 yaş arasında en sık görüldüğü; tüm yaş gruplarında, yaralanma türü olarak, künt travmatik yaralanmaların ilk sırayı aldığı saptandı. Literatürlerde ev kazalarının önlenmesine yönelik olarak; çocukların psikolojik ve motor gelişim safhalarına göre potansiyel tehlikelerin belirlenmesi, potansiyel tehlike belirlenmesinde yüksek riskli çocuk ayrımı yapılmadan, tüm çocukların potansiyel risk altında bulunduğunun kabulü gerektiği, ebeveynlere ve evde çocuk bakan kişilere yönelik eğitsel faaliyetlerde bulunulması, kanunlar ve tüzükler ile ev güvenliğine ait önlemlerin alınması, binaların ev güvenliğine yönelik olarak tasarlanması, inşaatı, ekipman ve ürünlerinin yine ev güvenliğine yönelik olarak geliştirilmesi ve çevre düzenlemesinin bu şartlara uygun olarak yapılması, kullanılan tesisat ve aletlere ait özel güvenlik talimatlarının bulunması, kimyasal maddelerin mutlaka uygun şekilde etiketlenmesi, ev güvenliğinin denetiminin müfettişlerce yapılması ve onların ev güvenliğine yönelik eğitimleri, ailelerin ev içi güvenlik önlemlerini alması için finansal olarak desteklenmesi sıralanmıştır 11, 12, 14 25] Özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ya da az gelişmiş ülkelerde, ev kazalarının önlenmesi, hem pek çok yaralanma ve ölümün önüne geçecek, hem de sağlık harcamalarında gereksiz ekonomik kayıplar oluşumunu önleyecektir. Bu nedenle anabilim dalımız öncülüğünde, ev kazalarını engelleme iletişim platformu oluşturulmuş, bu platform çerçevesinde, ev kazalarının ortaya çıkmasında etkin kesin risk faktörlerinin ve riske göre hedef kitlelerin belirlenmesi için bölgesel çalışmalara başlanılmıştır. Belirlenecek hedef kitlelere yönelik olarak risk gruplarına yönelmiş eğitim çalışmalarına başlanılması planlanmıştır. Yapılan bu çalışmada elde edilen veriler, Manisa ve çevresinde, ev kazalarının önleme çalışmalarına yönelik eğitim faaliyetlerinde bir kılavuz olarak yön gösterecektir. KAYNAKLAR 1. Hamzaoglu O, Ozkan O, Janson S. Incidence and causes of home accidents at Ankara Cigiltepe apartments in Turkey. Acc Anal Prev 2002; 34: Gaillard M, Herve C. Emergency medical care and severe home accidents in children. Study of 630 cases over 5 years (Abstract). Their significance in traumatic accidents. Ann Pediatr 1991; 38: Harris JM, Kotch JB. Unintentional infant injuries: sociodemographic and psychological factors. Pub Health Nurs 1992; 11: Kazar G, Gaal P, Kosa J, Barzo M. Significance of home accidents (Abstract). Magy Traumatol Ortop Kezseb Plasztikai Seb 1994; ,Jacobsson B, Schelp L. Home accidents among children and teenagers in a Swedish rural municipality. Scand J Soc Med 1987; 15: Laffoy M. Childhood accidents at home. Ir Med J 1997; 90: Hijar-Medina MC, Tapia-Yanez JR, Lozano-Ascencio R, Lopez-Lopez MV. Home accidents in children less than 10 years of age: causes and consequences. Salud Publica Mex 1992; 34: Mantero S, Lorini C, Giovanetti L, Chellini E; Gruppo IMD toscano. Fatal home accidents in Tuscany in Ann Ig. 2007; 19(1): Asirdizer M, Yavuz MS, Albek E, Cantürk G. Infant and adolescent deaths in Istanbul due to home accidents. Turk J Pediatr. 2005; 47(2):

9 10. Schelp L, Svanstrom L. One year incidence of home accidents in a rural Swedish municipality. Scand J Soc Med 1986; 14: Kopjar B, Wickizer TM. Population-based study of unintentional injuries in the home. Am J Epidemiol 1996; 144: Zannetti C, Rosa J, Saia B. Kinds of home accidents. G Ital Med Lav. 1989; 1(3 4): Lindblad BE, Terkelsen C, Lindblad LN, Terkelsen CJ. Home accidents involving children, an epidemiological investigation. Ugeskr Laeger. 1990;152(22): Laflamme L, Eilert Petersson E. Injuries to pre-school children in a home setting: patterns and related products. Acta Paediatr. 1998; 87(2): Hu X, Wesson D, Kenney B. Home injuries to children. Can J Public Health. 1993; 84(3): Ehiri JE, Watt GC. The role of health visitors in the prevention of home accidents involving children: time for a rethink? Healt Bull (Edinb). 1995; 53(1): Gielen AC, Wilson ME, Faden RR, Wisson L, Harvilchuck JD. In-home injury prevention practices for infants and toddlers: the role of parental beliefs, barriers, and housing quality. Health Educ O. 1995; 22(1): Nielsen CT, Hansen AJ, Kruse T, Mogensen A, Provstegºard E. Risk factors in home accidents among preschool children. Ugeskr Laeger. 1990; 152(46): Vineis P, Ronco G, Ciccone G, Gogliani F. Home injuries in children: a population-based intervention trial. Epidimiology. 1994; 5(3): Alwash R, McCarthy M. Accidents in the home among children under 5: ethnic differences or social disadvantage? Br Med J (CLİN Res Ed). 1988; 296(6634): H izar Medina MC, Tapia Y a~nez JR, L opez-l opez MV, Sol orzano Flores LI, Lozano Ascencio R. The risk factors for home accidents in children. A case-control study. Bol Med Hosp Infant Mex. 1993; 50(7): Meli RJ, Morrell DC, Swan AV, Bartholomev J. A health visitor investigation of home accidents in pre-school children. Healt Visit.1989; 62(6): Pratt LK, Runyan CW, Cohen LR, Margolis PA. Home visitors' beliefs and practices regarding childhood injury prevention. Pubic Health Nurs. 1998; 15(1): Evans SA, Kohli HS. Socioeconomic status and the prevention of child home injuries: a survey of parents of preschool children. Inj Prev (1): Tymchuk AJ, Lang CM, Dolynjuk CA, Berney-Ficklin K, Spitz R. The home inventory of dangers and safety precautions-2: addressing critical needs for prescriptive assessment devices in child maltreatment and in healthcare. Child Abuse Negl.!999; 23(1):