Türkiye de Bankacılık Sektörünün Son Beş Yıllık Görünümü 2011

Transkript

1 Türkiye de Bankacılık Sektörünün Son Beş Yıllık Görünümü 2011

2 Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankalararası Kart Merkezi, International Monetary Fund, European Banking Federation ile Türkiye Bankalar Birliği tarafından yayımlanan veriler baz alınarak hazırlanmıştır. Türkiye Bankalar Birliği, bu çalışmada yer alan bilgilerin yanlışsız olması için gerekli özeni göstermiş olmakla birlikte, bu konuda herhangi bir sorumluluk üstlenmez. Aksi belirtilmediği durumlarda veriler; mevduat, kalkınma ve yatırım bankalarını kapsamaktadır. Bu çalışma, araştırmacıların Türkiye Bankacılık Sektöründeki gelişmeleri izlemesi ve değerlendirmesi amacıyla hazırlanmıştır. Düzenli olarak güncellenecektir. Görüş ve önerilerinizin TBB ne iletilmesi, çalışmanın geliştirilmesi için büyük önem taşımaktadır. Görüş ve önerileriniz için: Emre Alpan İnan, Şirin Mutlutürk, Son güncelleme tarihi: 02 Ocak

3 İçindekiler Genel Bilgiler Bilanço Göstergeleri Seçilmiş Göstergeler Gelir / Gider Göstergeleri Uluslararası Karşılaştırmalar 3

4 Genel Bilgiler 4

5 Türkiye de Bankacılık Sektörü Bankacılık sektöründe Aralık 2011 itibariyle 31 adet mevduat, 13 adet kalkınma ve yatırım, 4 adet katılım bankası olmak üzere toplam 48 banka bulunmaktadır sayılı Bankacılık Kanunu na göre: Mevduat bankası: Kendi nam ve hesabına mevduat kabul etmek ve kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurtdışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye deki şubelerini, Katılım bankası: Özel cari ve katılma hesapları yoluyla fon toplamak ve kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye deki şubelerini, Kalkınma ve yatırım bankası: Mevduat veya katılım fonu kabul etme dışında; kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren ve/veya özel kanunlarla kendilerine verilen görevleri yerine getiren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye deki şubelerini ifade etmektedir. 5

6 Banka Sayısı Mevduat Bankaları Kamusal Sermayeli Özel Sermayeli Yabancı Sermayeli Tas.Mevd.Sig.Fonu. Devr Kalkınma ve Yatırım Bankaları Katılım Bankaları Toplam Kaynak: BDDK, TBB 6

7 200 Şube ve Personel Sayısı (Bin) Şube Sayısı (sağ eksen) Personel Sayısı Katılım bankaları dahil edilmiştir. Kaynak: BDDK 7 7

8 12 Mevduat Bankaları Şube Sayısı (Yurtdışı şubeler dahil, bin) Yabancı Sermayeli Özel Sermayeli Kamusal Sermayeli TMSF'ye devredilen bankaların şube sayısı 2011 itibariyle 1'dir. Kalkınma ve yatırım bankalarının şube sayısı 2011 itibariyle 42'dir. 8

9 Personel Sayısı (Bin) Kalkınma ve Yatırım Bankaları Yabancı Sermayeli Mevduat Bankaları Özel Sermayeli Mevduat Bankaları Kamusal Sermayeli Mevduat Bankaları TMSF'ye devredilen bankaların personel sayısı 2011 Eylül itibariyle 243 tür. 9

10 Kadın / Erkek Çalışan Oranı (Yüzde) Eylül 2011 Kadın 48,7 49,4 49,9 49,9 49,8 Erkek 51,3 50,6 50,1 50,1 50,2 10

11 Sermaye Yapısı *,** (Ödenmiş sermaye bazında, Eylül 2011 itibariyle, yüzde) Halka Arz Edilen Halka Arz Edilmeyen Yerleşik Yerleşik Olmayan*** Sektör Toplamı 15,6 57,0 27,4 Mevduat Bankaları 19,3 46,3 34,4 Kamusal Sermayeli 15,1 84,9 0,0 Özel Sermayeli Bankalar 27,8 49,5 22,7 Tas.Mevd.Sig.Fon.Devr. 0,0 100,0 0,0 Yabancı Sermayeli 0,1 3,3 96,6 Kalkınma ve Yatırım Bankaları 2,9 93,7 3,4 * Halka arz edilen bölümünde sahiplik dağılımı dikkate alınmamıştır. ** Sermaye yapısı, ödenmiş sermaye payları ile ağırlıklandırılarak hesaplanmıştır. ***İMKB de işlem gören hisselerdeki dağılım dahil edilmemiştir. 11

12 Sermaye Yapısı *,** (Ödenmiş sermaye bazında, Eylül 2011 itibariyle, yüzde) Halka Arz Edilen Halka Arz Edilmeyen Dönemler Yerleşik Yerleşik Olmayan*** ,3 68,1 14, ,1 65,7 16, ,4 57,2 27, ,3 55,1 28, ,8 55,8 28, ,2 56,2 27,7 Eylül ,6 57,0 27,4 * Halka arz edilen bölümünde sahiplik dağılımı dikkate alınmamıştır. ** Sermaye yapısı, ödenmiş sermaye payları ile ağırlıklandırılarak hesaplanmıştır. ***İMKB de işlem gören hisselerdeki dağılım dahil edilmemiştir. 12

13 ATM, POS, Banka Kartı ve Kredi Kartı Sayısı (Bin) ATM POS Banka Kartı Kredi Kartı Kaynak: BKM, TBB 13

14 İnternet Bankacılığı Kullanan Kişi Sayısı ve Toplam İşlem Hacmi Aktif Müşteri Sayısı (Milyon) 4,3 5,2 5,9 6,7 7,8 İşlem Hacmi (Milyar TL) *Aktif müşteri sayısı: Son üç ay içinde en az bir kez login olmuş müşteri sayısı. 14

15 İhtiyaç Kredisi, Diğer Krediler ve Konut Kredileri Stoku (Bakiye ve Kişi Başına Miktar) İhtiyaç* Kredisi ve Diğer** Krediler Toplam (Milyon TL) Kişi Başı (Bin TL) 4,8 4,5 4,8 6,0 6,4 Konut Kredisi Toplam (Milyon TL) Kişi Başı (Bin TL) 45,1 49,0 43,9 53,2 56,9 *İhtiyaç kredileri: Dayanıklı tüketim malları, yarı dayanıklı tüketim malları ile evlilik, eğitim ve sağlık için kullandırılan kredilerdir. **Diğer krediler: İhtiyaç, konut ve taşıt kredileri kategorisinde sınıflandırılamayan kredilerdir. 15

16 Bireysel (otomotiv ve konut dahil) Kredi Kullanan Kişilerin Gelir Dağılımı (Kullanılan miktara göre, yüzde) Eylül TL TL TL TL TL Sınıflandırma yapmayanlar 16

17 Kullanılan Bireysel (otomotiv ve konut dahil) Kredilerin Vade Dağılımı (Kullanılan miktara göre, yüzde) Eylül ay ay ay ay ay ay Sınıflandırma yapmayanlar 17

18 25 Banka Kartları İşlem Hacmi / Gsyh (Yüzde) (Yıllıklandırılmış) 18

19 Bilanço Göstergeleri 19

20 Toplam Aktifler Milyar TL Milyar Dolar 20

21 350 Menkul Değerler Cüzdanı ve Likit Aktifler (Milyar TL) Menkul Değerler Cüzdanı Likit Aktifler 21

22 250 Menkul Değerler Cüzdanı ve Likit Aktifler (Milyar Dolar) Menkul Değerler Cüzdanı Likit Aktifler 22

23 Kredi ve Alacaklar Milyar TL Milyar Dolar 23

24 Kredilerin TL / YP Dağılımı (Yüzde) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% YP TL 24

25 Kredi Türleri (12 aylık büyüme, yüzde) Toplam Bireysel Kredi kartları Konut Otomobil Diğer Kurumsal KOBİ kredileri Kaynak: BDDK 25

26 Kredi Türleri (ÜFE ye göre düzeltilmiş 12 aylık büyüme, yüzde) Toplam Bireysel Kredi kartları Konut Otomobil İhtiyaç Kurumsal KOBİ kredileri Kaynak: BDDK, TÜİK 26

27 Mevduat Milyar Dolar Milyar TL 27

28 TL Mevduat / Toplam Mevduat (Yüzde)

29 Özkaynaklar Milyar TL Milyar Dolar 29

30 Serbest Özkaynaklar Milyar TL Milyar Dolar 30

31 Mevduat Dışı Kaynaklar Milyar TL Milyar Dolar 31

32 Seçilmiş Göstergeler 32

33 Şube ve Personel Başına Ortalama Nüfus (Kişi) Personel (sağ eksen) Şube 33

34 9.000 Kişi Başına Ortalama Aktif, Kredi ve Alacaklar ile Mevduat (Dolar) Aktifler Kredi ve Alacaklar Mevduat 34

35 100 Seçilmiş Bilanço Kalemlerinin Gsyh ya Oranları (Yüzde) Aktifler Kredi ve Alacaklar Mevduat 35

36 Kredi ve Alacaklar / Toplam Aktifler (Yüzde)

37 36 Menkul Değerler Cüzdanı / Toplam Aktifler (Yüzde)

38 14 Özkaynaklar / Toplam Aktifler (Yüzde)

39 30 Mevduat Dışı Kaynaklar / Toplam Aktifler (Yüzde)

40 3 Diğer Aktifler / Toplam Aktifler (Yüzde)

41 3 Takipteki Alacaklar (Özel karşılık öncesi) / Toplam Aktifler (Yüzde)

42 6 Takipteki Alacaklar (Özel karşılık öncesi) / Toplam Krediler (Yüzde)

43 62 Mevduat / Toplam Aktifler (Yüzde)

44 100 Kredi ve Alacaklar / Mevduat (Yüzde)

45 Özkaynak Karlılığı ve ÜFE (Yüzde) Özkaynak Karlılığı ÜFE 45

46 21 Sermaye Yeterlilik Rasyosu (Yüzde) Kaynak: BDDK 46

47 Gelir / Gider Göstergeleri 47

48 90 Faiz Geliri, Faiz Gideri ve Net Faiz Geliri (Milyar TL) (Yıllıklandırılmış) Faiz Gelirleri Faiz Giderleri Net Faiz Geliri 48

49 0 Net Faiz Dışı Gelir (Gider) / Toplam Aktifler (Yüzde) (Yıllıklandırılmış) -0,5-1 -1,5-2 -2,5 49

50 1,5 Net Ücret ve Komisyon Gelirleri (Giderleri) / Toplam Aktifler (Yüzde) 1,4 1,3 1,2 1,1 1 (Yıllıklandırılmış) 50

51 3,5 Net Faaliyet Kar (Zarar) / Toplam Aktifler (Yüzde) 3 2,5 2 (Yıllıklandırılmış) 51

52 Uluslararası Karşılaştırma 52

53 G-20 Ülkelerinde Sermaye Yeterliliği Rasyosu (Yüzde) En son verinin ait olduğu ay Türkiye 1 21,9 18,9 18,0 20,5 19,0 17,4 Mayıs Rusya 1 14,9 15,5 16,8 20,9 18,1 17,2 Mayıs Arjantin 16,9 16,9 16,9 18,8 17,7 16,5 Haziran Brezilya 18,9 18,7 18,2 18,9 17,6 18,2 Mart Endonezya 1 21,3 19,3 16,8 17,4 17,2 17,6 Mart Suudi Arabistan 21,9 20,6 16,0 16,5 17,1 Aralık Meksika 16,1 15,9 15,3 16,5 16,9 16,5 Haziran Japonya 2 13,3 12,3 12,4 15,8 16,7 Eylül Almanya 12,5 12,9 13,6 14,8 16,1 16,6 Mart İngiltere 12,9 12,6 12,9 14,8 15,9 Aralık Kanada 15,4 14,8 12,2 14,7 15,6 16,3 Haziran ABD 1 13,0 12,8 12,8 14,3 15,3 15,5 Mart G.Afrika 12,3 12,8 13,0 14,1 14,9 15,2 Mayıs Kore 12,8 12,3 12,3 14,4 14,6 14,3 Mart Hindistan 3 12,3 12,3 13,0 13,2 13,6 Mart İtalya 10,7 10,4 10,8 11,1 12,4 Aralık Fransa 10,9 10,2 10,5 12,4 12,3 Haziran Çin 4,9 8,4 12,0 11,4 12,2 11,8 Mart Avustralya 10,3 10,1 11,3 11,9 11,4 11,5 Mart 1 Basel I 2 En büyük 11 bankayı kapsar. 3 Basel I ve Basel II aynı anda uygulanıyor. Kaynak: IMF, Global Financial Stability Report, Eylül

54 G-20 Ülkelerinde Özkaynak Karlılığı (Yüzde) En son verinin ait olduğu ay Türkiye 11,9 13,0 11,8 13,3 13,4 12,3 Mayıs Rusya 12,1 13,3 13,6 15,7 14,0 Aralık Arjantin 13,6 13,7 12,9 13,3 11,9 11,2 Haziran Brezilya 10,8 11,3 10,7 11,4 11,1 11,3 Mart Endonezya 10,1 10,2 9,7 10,7 11,4 Aralık Suudi Arabistan 9,3 9,9 10,1 11,9 12,6 12,9 Haziran Meksika 9,5 9,6 9,2 10,7 10,4 10,1 Nisan Japonya 5,3 4,5 3,6 4,7 4,8 Eylül Almanya 4,3 4,3 4,5 4,8 4,3 4,6 Mart İngiltere 6,1 5,5 4,4 5,4 5,4 Aralık Kanada 4,1 3,7 3,5 4,5 4,7 4,6 Haziran ABD 10,5 10,3 9,3 10,9 11,1 11,3 Mart G.Afrika 7,9 8,0 5,7 6,7 7,0 7,4 Mayıs Kore 6,3 7,3 7,6 8,0 Mart Hindistan 6,6 6,4 7,3 7,0 7,1 Mart İtalya 7,0 7,9 7,6 8,0 9,3 Aralık Fransa 4,5 4,1 4,2 4,6 4,4 Haziran Çin 5,1 5,7 6,0 5,6 6,1 6,1 Mart Avustralya 5,2 5,0 5,4 5,7 5,7 5,7 Mart Kaynak: IMF, Global Financial Stability Report, Eylül

55 AB ve Diğer Avrupa Ülkeleri Seçilmiş Bankacılık Göstergeleri (Bin Euro) Kaynak: EBF Kişi Başına Aktif Kişi Başına Kredi Kişi Başına Mevduat Lüksemburg İsviçre İrlanda G. Kıbrıs Danimarka İngiltere Hollanda Norveç Fransa Malta Avusturya Belçika Almanya Finlandiya İspanya İsveç İtalya Portekiz Yunanistan Çek Cum Estonya Macaristan Slovakya Polonya Litvanya Türkiye Bulgaristan Romanya Sırbistan Ukrayna

56 AB ve Diğer Ülkeler Seçilmiş Göstergeler (Yüzde) Kaynak: EBF Aktif / Gsyh Kredi / Gsyh Mevduat / Gsyh Lüksemburg Malta G. Kıbrıs İrlanda İsviçre İngiltere Fransa Hollanda Danimarka Avusturya Almanya Belçika İspanya Portekiz İtalya Finlandiya Norveç Yunanistan İsveç Slovenya Estonya Macaristan Çek Cum Bulgaristan Türkiye Litvanya Ukrayna Sırbistan Slovakya Polonya Romanya

57 Finansal Sektör Seçilmiş Göstergelerinin Gsyh'ya Oranı Dünya ve Gelişmekte Olan Ülkeler ile Karşılaştırma (Yüzde) Dünya GOÜ TR Dünya GOÜ TR Dünya GOÜ TR Dünya GOÜ TR Dünya GOÜ TR Banka aktifi Sermaye piyasası Hisse senedi Tahvil ve bono Kamu Özel Toplam Kaynak: IMF, Global Financial Stability Report, Eylül

58 Dünya ve Gelişmekte Olan Ülkeler ile Karşılaştırma (Yüzde) TR/ Dünya TR/ GOÜ TR/ Dünya TR/ GOÜ TR/ Dünya TR/ GOÜ TR/ Dünya TR/ GOÜ Banka aktifi 0,21 1,65 0,17 1,34 0,59 3,38 0,67 3,49 Sermaye piyasası 0,27 4,45 0,21 3,18 0,32 2,51 0,37 2,59 Hisse senedi 0,24 3,49 0,17 2,06 0,48 2,29 0,57 2,51 Tahvil ve bono 0,29 5,25 0,23 3,98 0,23 2,80 0,25 2,69 Kamu 0,56 8,10 0,61 6,85 0,59 4,36 0,57 4,25 Özel 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,01 0,12 Toplam 0,24 2,49 0,19 1,87 0,42 2,92 0,49 3,01 Gsyh 0,77 3,33 0,72 3,19 1,07 3,44 1,17 3,41 Kaynak: IMF, Global Financial Stability Report, Eylül

59 Açıklamalar Net Faiz Geliri: Faiz Gelirleri Faiz Giderleri Serbest Özkaynak: Özkaynak - (Duran Aktifler+Takipteki Alacaklar(net)) Mevduat Dışı Kaynaklar: Merkez Bankasına Borçlar + Para Piyasalarına Borçlar +Bankalara Borçlar + Repo İşlemlerinden Sağlanan Fonlar + Fonlar + İhraç Edilen Menkul Kıymetler Net Faiz Dışı Gelir (Gider) : Net Faaliyet Kar (Zararı) Net Faiz Gelir (Gideri) Net Ücret Komisyon Geliri (Gideri) : Kredilerden Alınan Ücret ve Komisyonlar - Verilen Ücret ve Komisyonlar Diğer Aktifler: Nitelikleri itibarıyla ana bilanço kalemlerine kaydedilemeyen varlıklar. 59