SPOR HUKUKU 2.Ders. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER

Transkript

1 SPOR HUKUKU 2.Ders Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER

2 SPOR SUJELERİ Spor, hem gerçek kişiler ve hem de tüzelkişilerin katılımı ile kolektif bir faaliyet olarak karşımıza çıkmaktadır. Hukuki açıdan kişiler, gerçek ve tüzel kişiler olarak ikiye ayrılır. Gerçek kişiler, insanlardır. Tüzel kişiler ise, günlük hayatın ihtiyaçları göz önünde bulundurularak hukuk düzeninin kişilik tanıdığı kağıt üzerindeki kişilerdir. Dernekler, vakıflar, şirketler, özel hukuk tüzelkişileri; kamu idareleri ile kamu kurum ve kuruluşları ise kamu hukuku tüzel kişileridir.

3 SPOR SUJELERİ Sporun gerçek kişi süjeleri; sporcular, teknik direktörler, antrenörler, hakemler, gözlemciler, menajerler, seyirciler ve spor yöneticileridir. Spora ilişkin tüzel kişi süjeler arasında ise; Spor Genel Müdürlüğü, ulusal ve uluslararası spor federasyonları, spor kulüpleri, spor dernekleri ve vakıfları, ulusal ve uluslararası olimpiyat komiteleri ile Spor Tahkim Mahkemesi yer almaktadır.,

4 Sporcular Sporcu, belirli kurallara göre araçlı veya araçsız, ferdi veya toplu olarak kendini spora veren, daha ileri bir aşamada sporu meslekleştiren, rekabetçi, dayanışmacı ve kültürel bir olgu içinde yer alan, yaptığı işten maddi ve manevi tatmin arayan sporun aktif elemanı olarak tanımlanmaktadır.

5 Sporcular Öncelikle sporcuları amatör ve profesyonel olarak ikiye ayırabiliriz. Amatör sporcular, sporu yalnızca amatörlük ruhu içerisinde yapmak için faaliyet gösteren kişilerdir. Amatör sporcunun, yaptığı spor karşılığı hiçbir maddi kazanç veya yarar elde etmemiş olması gerekir. Asıl kriter budur. Amatör sporcu, sporu bir meslek olarak icra etmediği için, yaptığı sportif faaliyetten de bir kazanç elde etmeyecek demektir.

6 Sporcular Yaptığı sportif faaliyet karşılığında, bir karşılık alan sporcuya ise profesyonel sporcu denir. Zira bu kişi, söz konusu sportif faaliyeti ücret dâhilinde bir meslek olarak icra etmektedir. Ülkemizde sadece futbol, profesyonel spor dalı olarak kabul edilmiş ve buna bağlı olarak sadece futbolcular profesyonel sporcu olarak tescil edilebilmektedirler. Ancak futbol dışındaki birçok amatör spor dalında (basketbol, voleybol vs.) da sporcular ücret karşılığı çalışabilmektedirler.

7 Sporcular Spor Genel Müdürlüğü Sporcu Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Yönetmeliğinin sözleşme başlığını taşıyan 18. maddesi Ligleri bulunan federasyonlarda yer alan kulüpler sporcularıyla, federasyonca hazırlanıp Genel müdürlükçe onaylanan talimatta belirlenecek esaslar doğrultusunda sözleşme imzalayabilir hükmü yer almaktadır.

8 Sporcular Bu düzenlemede, profesyonel sporcu kelimesi geçmemekte, bunun yerine sözleşme deyiminden bahsedilmektedir. Türkiye'de sadece futbol profesyonel spor kabul edildiğinden, diğer spor dallarında ücret karşılığı çalışan sporcular, sözleşmeli sporcu olarak nitelendirilebilir

9 Sporcular Türk Hukukunda sporcuların hukuki durumlarının düzenlenmesi bakımından, amatör ve profesyonel sporcular arasında bir ayrım yapılmadığı görülmektedir. Sporcuların hukuki durumları, mevcut düzenlemeler gereğince Türkiye Futbol Federasyonu ile Spor Genel Müdürlüğü tarafından belirlenmektedir.

10 Sporcular Türkiye Futbol Federasyonu 5894 sayılı kanun gereğince, futbolla ilgili tüm düzenlemeleri yapma yetkisine sahiptir. Nitekim Türkiye Futbol Federasyonu çıkarmış olduğu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı ve Amatör Futbolcu Lisans ve Transfer Talimatı ile gerek profesyonel gerek amatör bütün futbolcuların hukuki durumlarını düzenlemiştir.

11 Sporcular Amatörlük ve profesyonelliğin şartları, profesyonel futbolcuların kulüpleriyle yapacakları sözleşmelerin esasları, sözleşmeden doğan vecibeler, sözleşmelerin feshedilmesi, transfer esas ve şartları gibi futbolcuların hukuki durumlarını yakından ilgilendiren tüm konularda bu talimatlarla düzenlemeler yapılmıştır.

12 Sporcular Futbol dışında kalan tüm spor dalları ise, Spor Genel Müdürlüğü nün düzenleme yetkisi içindedir. Spor Genel Müdürlüğü çıkarmış olduğu, Sporcu, Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Yönetmeliği ile sporcuların tescil, lisans, vize ve transfer işlemlerine ilişkin usul ve esasların belirlenmesinde federasyonları yetkili kılmıştır.

13 Sporcular Sporcu, Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Yönetmeliği gereğince her federasyon, faaliyet gösterdiği spor dalında spor yapacak sporcuların hukuki durumlarını çıkardığı talimatlarla düzenlemektedir. Sporcuların kulüpleriyle olan ilişkileri, özellikle kulüplerinden ayrılmaları veya bir kulüpten bir başka kulübe geçmelerinin şartları, her federasyon tarafından ayrı ayrı belirlenmektedir

14 Sporcular 3289 sayılı Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun un 22. Maddesinde, Sporcuların yarışmalara katılabilmeleri için lisans almaları şarttır. Spor yapmaya ve müsabakalara katılmaya elverişliliği sağlık raporu ile tevsik edilmeyenlere lisans verilmez. Gerçek şahıslar, bir kulüp adına veya ferdi olarak lisans alabilir hükmü yer almaktadır.

15 Sporcular Sporcuların lisanslarına ilişkin ayrıntılı düzenlemeler ise Sporcu Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Yönetmeliğinde yer almaktadır. Bu Yönetmeliğe göre, 3289 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak sporcuların karşılaşmalara katılabilmek için lisans almaları ve aldıkları lisansları her sezon vize ettirmeleri gerekmektedir. Futbol dışındaki spor dallarında lisanları vermek ve vize işlemlerini yapmak konusunda genel olarak SGM il müdürlükleri ve şartlarını taşımaları halinde federasyonlar yetkilidir. Futbolda ise lisans ve vize işlemlerini düzenlemek TFF nin görevidir.

16 Antrenörler ve Teknik Direktörler Antrenörler ve teknik direktörler, sporculardan sonra takımlar açısından hayati öneme sahip olan ve takımların başında yönetici olarak yer alan kişilerdir. Bireysel veya takım sporlarında söz konusu olabilen bu kişiler, antrenmanlarla sporcuların kalitesini belirleyerek onlara taktikleri ve görev alanını gösteren en önemli yöneticilerdir.

17 Antrenörler ve Teknik Direktörler Antrenörler ve teknik direktörler, karşılaşma esnasında takımın oyun planlarında önemli kararlar almak suretiyle oyunun kazanılmasını sağlayabilmektedirler. Yine bunlar, oyuncu kadrosunda yetersizlikler söz konusu olduğunda yeni oyuncuların alınmasını isteyerek kadronun güçlenmesi yoluna gitmektedirler. Antrenörler ve teknik direktörler, çalıştığı kulüp ile hizmet sözleşmesi yaparlar ve buna göre üstlendikleri yükümlülükleri yerine getirirler.

18 Antrenörler ve Teknik Direktörler SGM Sözleşmeli Spor Uzmanı ve Antrenör Çalıştırılması Hakkında Yönetmelik (Madde 4) Antrenör : Yurt içinde veya yurt dışında ilgili spor dalında eğitim gördüğü kademedeki programları başarı ile tamamladığına dair belgesi bulunan, sporcu veya spor takımlarını, branşı dahilindeki her türlü spor faaliyetlerine sportmenlik anlayışı içinde milli ve milletlerarası kural ve tekniklere uygun olarak yetiştirmek üzere görevlendirilecek yerli ve yabancı kişileri ifade eder.

19 Antrenörler ve Teknik Direktörler SGM Antrenör Eğitim Yönetmeliği (Madde 4) Antrenör : İlgili spor dalında eğitim gördüğü kademedeki programları başarı ile tamamlayarak bulunduğu kademe için Genel Müdürlükten belge alan, sporcuları veya spor takımlarını ulusal ve uluslararası kural ve tekniklere uygun olarak yetiştirmek, yarışmalara hazırlanmalarını ve yarışmalarını, gelişmelerini takip etmek görev ve yetkisini haiz olan kişiyi ifade eder.

20 Antrenörler ve Teknik Direktörler SGM Antrenör Eğitim Yönetmeliği Antrenör Sınıflandırılması (Madde 7) SGM Antrenörler her spor dalında (V) kademe olmak üzere aşağıdaki şekilde sınıflandırılır; I. Kademe, (Yardımcı Antrenör) II. Kademe, (Antrenör) III. Kademe, (Kıdemli Antrenör) IV. Kademe, (Başantrenör) V. Kademe (Teknik Direktör)

21 Antrenörler ve Teknik Direktörler SGM Antrenör Eğitim Yönetmeliği Antrenör Görev Alanları (Madde 8) Her kademedeki antrenör lisansına sahip olanlar aşağıdaki alanlarda görev yaparlar; I. Kademe (Yardımcı Antrenör (Monitör)): Üst düzey antrenörün yanında ve spora yeni başlayanlarda, II. Kademe (Antrenör): Minikler ve yıldızlar kategorisinde, III. Kademe (Kıdemli Antrenör): Gençler ve büyükler kategorisinde, IV. Kademe (Başantrenör): Büyükler ve milli takımlarda, V. Kademe (Teknik Direktör): Büyükler ve milli takımlarda görevlendirilebilir.

22 Antrenörler ve Teknik Direktörler SGM Antrenör Eğitim Yönetmeliğine (Madde 20) Göre Üniversitelerin beden eğitimi veya spor eğitimi veren yüksek öğrenim kurumlarından mezun olanların kademeler itibariyle aşağıda belirtilen bentlerden yalnızca bir branşta olmak şartıyla talep ettikleri spor dalında antrenör belgesi alabilmesi için; a) Herhangi bir spor dalında ihtisas eğitimi almayan ancak bir spor dalında ağırlıklı olarak seçmeli eğitim alanlara, o dalda I. Kademe (Yardımcı Antrenör) belgesi,

23 Antrenörler ve Teknik Direktörler b) Üniversitelerin beden eğitimi veya spor eğitimi veren yüksek öğrenim kurumlarından mezun olanlardan eğitim gördükleri ihtisas dersi ile ilgili olarak durumlarını belgelemeleri şartıyla uzmanlık (ihtisas) spor dalında II. Kademe (Antrenör) belgesi, c) Antrenör eğitimi bölümü mezunlarına III. Kademe (Kıdemli Antrenör) belgesi, III. Kademe (Kıdemli Antrenör) belgesini aldıktan sonra üç yıl boyunca antrenörlük yaptığını ve ilgili spor dalında en az iki seminere katıldığını belgeleyenlere, başvurusu halinde doğrudan IV. Kademe (Başantrenör) belgesi, verilir.

24 Antrenörler ve Teknik Direktörler 3289 sayılı Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 20/3. maddesine göre, spor kulüpleri faaliyet gösterdikleri dallarda antrenör tutmaya mecburdurlar.

25 Antrenörler ve Teknik Direktörler SPORUN GERÇEK KİŞİ SUJELERİ TFF Teknik Adamların Eğitimi ve Sınıflandırılması Talimatı Antrenör: TFF tarafından düzenlenen kurslardan mezun olarak, lisans almış veya TFF tarafından denkliği kabul edilmiş olan kişileri, Amatör Teknik Adam: Futbol faaliyetine katılması ile ilgili zorunlu giderler (konaklama, malzeme, sigorta ve antrenman giderleri) dışında herhangi bir ücret almayan ve kulübü ile arasında yazılı bir sözleşme bulunan teknik sorumluları ve antrenörleri, Profesyonel Teknik Adam: Futbol faaliyetine katılması ile ilgili zorunlu giderler dışında, ayrıca kulübünden ücret alan ve kulübü ile bu hususta yazılı bir sözleşmesi bulunan teknik sorumluları ve antrenörleri ifade eder.

26 Antrenörler ve Teknik Direktörler TFF Teknik Adamların Sınıflandırılması UEFA PRO Lisanslı Antrenör UEFA Elit A Lisanslı Antrenör UEFA A Lisanslı Antrenör UEFA B Lisanslı Antrenör TFF A Kaleci Antrenörü TFF B Kaleci Antrenörü TFF Teknik Direktör TFF A Lisanslı Antrenör TFF B Lisanslı Antrenör TFF Grassroots C Lisanslı Antrenör TFF Grassroots Gönüllü Lideri Futsal Antrenörü Plaj Futbolu Antrenörü Çocuk Futbolu Antrenörü Engelli Futbolu Antrenörü Maç ve Performans Analizi Uzmanı Atletik Performans (Fitness) Uzmanı Oyuncu ve Maç İzleme Uzmanı (Scout)

27 Antrenörler ve Teknik Direktörler TFF Profesyonel ve amatör takımları bulunan tüm kulüpler, aşağıdaki tabloda belirtilen sayılardaki teknik adam ve destek elemanlarını, futbol sezonu başından itibaren kadrolarında bulundurmak zorundadırlar. * Sezonundan itibaren zorunludur. ** Sezonundan itibaren zorunludur.

28 Antrenörler ve Teknik Direktörler TFF Spor Yüksek Okulu mezunlarının, sahip olacakları antrenör lisanslarını, mezun oldukları bölümlere göre aşağıdaki tabloda belirtilmiştir:

29 Hakemler SPORUN GERÇEK KİŞİ SUJELERİ Hakemler, karşılaşmaları, yarışmaları kurallara uygun ve yansız olarak yöneten veya sayı, zaman, yer, durum saptaması, beceri ve teknik değerlendirme gibi görevleri yürüten, kararlarına, saptamalarına uyulması zorunlu olan görevlileri ifade etmektedir. Örneğin futbol açısından müsabaka hakemleri, müsabaka öncesi, sırası ve sonrasında, iki taraf kulüp ve futbolcuları arasında meydana gelen futbol olaylarını, ulusal ve uluslararası futbol kurallarını uygulayarak yargılayan ve kesin karar veren kişilerdir.

30 Hakemler Futbol hakemlerinin, müsabaka öncesinde, sahanın futbol oynamaya elverişli olup olmadığı, tribünlerde merdivenlerin boşaltılması, takımların formaları, oyuncuların lisanslarının kontrolü, kale ağlarının denetimi, sahadaki oyuncu sayısı, futbol topunun rengi ve niteliğine varıncaya kadar verdiği kararlar idari nitelikte olup kesindir.

31 Hakemler Yine hakemlerin müsabaka sırasında, müsabakanın başlaması ile bitişi arasında devre arası verilmesinden, müsabakanın bitirilmesine, sakatlanan sporcuya müdahale edecek kişilerin saha içine çağrılmasına ve oyuncu değiştirmeye, müsabaka içinde meydana gelen bir olayın hangi tarafın haklı olduğuna veya bu olay sonucunda yaptığı işlemlere ilişkin kararları ise yargısaldır.

32 Hakemler Futbol hakemleri tarafından müsabaka sonrasında müsabaka raporunun yazılması ve sonuçlarının Türkiye Futbol Federasyonuna bildirilmesi gibi işlemler idari nitelik taşımaktadır. Zorunlu tahkim hukuki temeline dayandığından hakemler tarafından verilen kararlar kesindir. Bu itibarla, hakemin örneğin ofsayt, penaltı vb. kararlarına itiraz edilemez ve bu kararlar video kayıtlarına dayanılarak değiştirilemez.

33 Hakemler 6222 sayılı Şiddet ve Düzensizliklerin Önlenmesine Dair Kanunun 20. maddesi uyarınca, spor müsabakalarında görev yapan hakemler, bu görevleriyle bağlantılı olarak kendilerine karşı işlenen suçlar bakımından kamu görevlisi sayılmaktadırlar.

34 Gözlemciler Gözlemciler, spor karşılaşmalarının kurallarına göre yürütülmesi hususunda hakem heyetini denetleyen kişilerdir. Konularında uzman olan bu kişiler, faaliyetlerini belirli ücret karşılığında yaparlar. Bunlar, karşılaşmaların sonunda karşılaşma ve diğer olaylar hakkında bir rapor hazırlarlar. Bu raporlar, federasyonlar açısından kesin delil niteliğini taşımaktadır.

35 Gözlemciler 6222 sayılı Şiddet ve Düzensizliklerin Önlenmesine Dair Kanunun 20. maddesine göre, spor müsabakalarında görev yapan gözlemci ve temsilciler, bu görevleriyle bağlantılı olarak kendilerine karşı işlenen suçlar bakımından kamu görevlisi sayılmaktadırlar.

36 Seyirciler Seyirciler, bir spor yarışmasına izleyici olarak katılan, daha önce organize edilmemiş insan grubu olarak tanımlanmaktadır. Spor olayının seyircileri üç kategoride ele alınabilir: Bunlardan ilki, bir spor karşılaşmasını bir tiyatro, opera veya konserde olduğu gibi, iyi bir şekilde izlemek ve bundan keyif almak için estetik bir olay olarak izleyen ve kural olarak şiddet kullanmayan seyircilerdir.

37 Seyirciler İkinci seyirci kategorisinde, "taraftar" olarak nitelendirilen duygusal olarak spor olayına bağlı olan tüketiciler yer almaktadır. Bunlar, kendilerini kulübüyle ve onun kaderiyle özdeşleştirerek, şartsız bir şekilde ve ihtirasla arkasında duran, takımı yenilirken de onu ateşleyen ve ona sadık kalan kişilerdir. Bunların amacı, rakibin yenilmesi ve takımının, dolayısıyla kendisinin kazanmasıdır. Bu seyirciler, bazen şiddete yönelebilmededirler.

38 Seyirciler Üçüncü seyirci kategorisi ise, sadece heyecan, serüven, riziko ve hissi deneyim aramak için spor karşılaşmasına giden kişiler olup, bunlar, spor karşılaşmasını kendi ihtiyaçlarını karşılamak için bir fırsat olarak kullanan ve "holigan" olarak nitelenen, diğer seyircilerle veya güvenlik güçleriyle çatışmaya girerek şiddet yaşamak isteyen kişilerden oluşmaktadır. Fanatik taraftar olarak da adlandırılan bu kişiler, genelde oyun sırasında sahada gerçekleşenlere çok fazla konsantre olmayıp, daha çok, rakip takım taraftarlarına karşı ağız dalaşında bulunma ile bedensel saldırıda bulunma ve yönetici ve hakemlere küfretme eğilimindedirler.

39 Seyirciler Sportif karşılaşmalarda ve özellikle futbol maçlarında seyircilerin şiddet gösterileri ve taşkınlıklarına karşı cezaların belirlenmesi amacıyla tarih ve 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğe Önlenmesine Dair Kanun yürürlüğe konulmuştur.