TULA VE KREMT SANAY BLGLER

Transkript

1 TULA VE KREMT SANAY BLGLER TEMMUZ 2007

2 ÇNDEKLER 1. SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIRLANMASI: ÜRETM: Üretim Yöntemi ve Teknoloji Standartlar SEKTÖR BÜYÜKLÜÜ: Mevcut Durum Kurulu Sayısı, Mevcut Kapasite ve Kullanımı HRACAT VE THALAT: Tula Kiremit SORUNLAR:

3 1. SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIRLANMASI: Pimi kilden ve çimentodan gereçler sanayisinin bir alt kolu olan Tula ve Kiremit sektöründe; hammaddesi kil olan ve yaygın olarak inaat sektöründe kullanılan malzemeler üretilmektedir. Üretim alanına, çeitli yapı tulaları ve kiremitler girmektedir. Üretimin ana malları aaıda verilen kalemlerden olumaktadır: Taıyıcı döeme tulaları (statik çalımaya katılan) Taıyıcı döeme dolgu tulaları (statik çalımaya katılmayan) Fabrika tulaları-duvarlar için Klinker tula Fabrika tulaları-duvarlar için Yatay delikli Fabrika tulaları-duvarlar için Düey delikli hafif Fabrika tulaları-duvarlar için Dolu ve düey delikli Çatı kiremitleri-kilden yapılmı sürekli olmayan ( bindirmeli ) Asmolen döeme kiri tulaları Baca tulaları Dekoratif tulalar Döeme tulaları Cephe kaplama tulaları 2. ÜRETM: 2.1. Üretim Yöntemi ve Teknoloji Tula ve kiremit tesislerinde teknolojinin adlandırılması; kurutma sistemine (doal kurutma-suni kurutma), üretim yöntemine (emek youn-teknoloji youn), otomasyona (otomatik-yarı otomatik), hammadde ileme ve ekillendirmeye (vakumlu-vakumsuz), piirme sistemine (hoffman-tünel) göre yapılmaktadır. Türkiye de teknolojinin adlandırılması daha çok piirme sistemine göre yapılmaktadır. Bu açıdan baktıımızda ülkemizde kullanılan en yaygın sistem Hoffman sistemidir. Tünel fırın sistemi ile çalıan fabrika sayısı ise sınırlıdır. Zaman içinde bu sistemler kendi içlerinde geçiler yaamı, karma birtakım teknolojiler ortaya çıkmıtır. Hoffman piirme teknolojisi yanında suni kurutma yapılmı, tünel fırın teknolojisi doal kurutma ile beslenmi, tünel piirme sistemi hoffman ile karma yapılarak kemer tünel fırın sistemi gelitirilmitir. Tula ve kiremit üretim kademeleri incelenerek üretim yöntemi daha iyi irdelenebilir Standartlar Avrupa teknik mevzuatının Türk iç hukukuna uyumlatırılması çerçevesinde 1 Ocak 2007 tarihinde Yapı Malzemeleri Yönetmelii nin uygulamaya geçmesiyle beraber, tula ve kiremitler için de ürüne ilitirilmesi zorunlu uygunluk iareti CE olmutur. 3

4 Teknik mevzuat uyumlatırma süreci dorudan standartların kendisini de etkilemi, daha önceki standartlar yürürlükten kaldırılarak AB harmonize standartları yürürlüe konulmu ve bu standartlar hem CE hem de TSE için ürün belgelemesinde esas standartlar haline gelmitir. Bu süreçte tulalar için daha önceki TS 704, TS 705, TS 4563, TS 4377 standartları iptal edilmi ve TS EN Kagir Birimler Özellikler Bölüm: 1 Kil Kagir Birimler (Tulalar) standardı yürürlüe girmitir. Kiremitler içinse yeni standart, TS EN 1304 Çatı Kiremitleri Kilden Yapılmı Tarifler ve Özellikler uygulamaya geçmitir. Aaıdaki tabloda TUKDER üyesi tula ve kiremit fabrikalarında bölge bazında CE uygulamasına geçi yüzdeleri görülmektedir A d ıy a m a n A fy o n A n k a ra A n ta ly a N e ve h ir/a v a n o s A y d ın S in o p /B o y a b a t B u rd u r Z o n g u ld a k /Ç a y c u m a Ç o ru m E s k i e h ir G a z ia n te p s k e n d e ru n s ta n b u l z m ir z m it K a h ra m a n m a ra K o n y a K ü ta h y a M e rs in Ç o ru m /O s m a n c ık M a n is a /S a lih li S a m s u n /K a v a k T o k a t/e rb a a /T u rh a l K a s ta m o n u T ra k y a M a n is a /T u rg u tlu Y o z g a t T o p la m Uygulamaya Geçenler Uygulama Aamasında Olanlar 4

5 3. SEKTÖR BÜYÜKLÜÜ: 3.1. Mevcut Durum Türkiye de tula ve kiremit sanayisi; üretim yapısı itibariyle ülkenin dört bir yanına daılmı, çok sayıda üretim birimi olan bir sanayi dalıdır. Üretim hammaddelerinin kolaylıkla temin edildii bölgelerde küçük younlamalar gösteren sektörde 417 adet tula ve kiremit fabrikası vardır. Fabrika sayısının bu kadar fazla ve geni bir corafyaya daılmı olması ulaılan verilerin salıklı olmasını engellemektedir. Türkiye deki toprak sanayicilerini ortak çıkarlar çerçevesinde bir araya getirmeyi hedefleyerek kurulan Tula ve Kiremit Sanayicileri Dernei (TUKDER), üyeleri vasıtasıyla bir inceleme yapılmı ve sektörün 2002 yılından itibaren her yıl sektörün çalıma profili çıkarılmıtır. Elde edilen verilere bakıldıında; gerek bir önceki özel ihtisas komisyonu raporundaki verilere göre, gerekse devletin ilgili kurumlarındaki verilere göre, TUKDER tarafından çıkarılan profilin realiteye daha yakın ve daha salıklı olduu düünülmektedir Kurulu Sayısı, Mevcut Kapasite ve Kullanımı Türkiye deki tula ve kiremit fabrikalarının bölgesel olarak daılımını ve sayılarını gösteren tablo, aaıda verilmitir. Tablodan da anlaılacaı gibi Türkiye geneline daılmılıın yanında bölgeler içinde younlamalar mevcuttur. Bu younlamalar o kentleri Tula ve Kiremit Üretim Bölgeleri haline getirmitir. Tekirda, Turgutlu, Salihli, Burdur, Afyon, Çorum, Boyabat, Erbaa, Yozgat, Osmancık, Avanos gibi il ve ilçelerimiz Türkiye deki önemli ana üretim bölgeleridir. Bu üretim bölgelerinde baka sanayi dallarının aırlıı yoksa yan sanayilerin oluumu, nakliye rejimi, ticari hayat, tula ve kiremit dünyasına baımlı kalmaktadır. Dolayısıyla bu kentlerin geliimi, tula-kiremit sektörüne balıdır. Türkiye de Tula ve kiremit ana ürünleri bazında çalıan 417 adet tula ve kiremit tesisi vardır. Bu tesislerden 49 tanesi kiremit (8 tanesi hem tula hem kiremit) geri kalan 368 adet tesiste muhtelif standartta tula üretilmektedir. Türkiye Tula-Kiremit Fabrikalarının Bölgeler Sayısı ve Yerleri MARMARA BÖLGES Ç ANADOLU BÖLGES DOU VE G.DOU ANADOLU stanbul 1 Tekirda 14 Afyon 22 Mardin 2 Edirne 3 Ankara 13 Batman 6 zmit 7 Polatlı 5 Urfa 1 Çanakkale 2 Çorum 35 Diyarbakır 11 Balıkesir 2 Osmancık 12 Bingöl 1 KARADENZ BÖLGES Eskiehir 6 Erbaa 18 Düzce 1 Kütahya 7 Turhal 8 Kavak 5 Konya 13 Erzincan 2 5

6 Trabzon 1 Aksaray 2 Elazı 5 Boyabat 25 Yozgat 14 K.Mara 3 Bartın 3 Avanos 8 Malatya 2 Tosya 9 Amasya 6 Tunceli 1 Çankırı 2 Bilecik 2 Idır 1 AKDENZ BÖLGES EGE BÖLGES Erzurum 1 Antakya 4 zmir 8 Adıyaman 1 Adana 5 Turgutlu 50 Arı 1 Mersin 4 Salihli 31 Sivas 3 Antalya 3 Akhisar 1 G.Antep/Islahiye 2 Burdur 7 Aydın 6 Ortaklar 6 Denizli 1 Uak/Banaz 2 Mula 3 Fabrika Kapasiteleri Fabrika Kapasite ( Adet ) sayısı Tula Kiremit MARMARA BÖLGES stanbul Tekirda / Merkez Edirne zmit Çanakkale Balıkesir EGE BÖLSES Turgutlu / Manisa Salihli / Manisa Akhisar / Manisa 1 Aydın / Merkez Ortaklar / Aydın zmir AKDENZ BÖLGES Adana Mersin Antalya Burdur / Bucak Hatay / Antalya Ç ANADOLU BÖLGES Afyon Ankara / Merkez

7 Ankara / Polatlı Çorum / Merkez Çorum / Osmancık Eskiehir Bilecik Kütahya Konya Aksaray Yozgat Avanos Amasya Fabrika Kapasiteleri Fabrika Kapasite ( Adet ) sayısı Tula Kiremit KARADENZ BÖLGES Kavak Trabzon Boyabat Çankırı Tosya DOU - G.DOU BÖLGES Elazı Bingöl Idır Batman Kmara G.Antep Erzincan Urfa Adıyaman Sivas Diyarbakır Tokat / Erbaa Tokat / Turhal TULA ÜRETM KAPASTES : Adet / Yıl KREMT ÜRETM KAPASTES : Adet / Yıl Tula (adet) : 3 Kg. Kiremit (adet) : 2,5 Kg TULA ÜRETM KAPASTES : Kg / Yıl KREMT ÜRETM KAPASTES : Kg / Yıl 7

8 1980 li yılların ikinci yarısında Türkiye de balayan konut seferberlii ile birlikte tula kiremit sanayine verilen teviklerle sektördeki mevcut kapasite 1987 yılında sonra %50 civarlarında artmıtır. Sonraki yıllarda daha yava bir seyir takip eden kapasite artıı bugünkü seviyeye ulamıtır. Tula ve kiremit sektörü üretimini günün koullarına göre ayarlayabilmektedir. Talebin artmasına paralel olarak bu sektörde fırın, toprak hazırlama, kalıplama ve kurutma için gerekli yatırımlar 8 9 ayda tamamlanabilmektedir. Ekonomik kriz dönemlerinde ise üretimi azaltabilmekte hatta geçici olarak durdurulabilmektedir. Kapasite Kullanım Oranları -KKO- (%) YILLAR 1 Tula 2 Kiremit Yukarıdaki tablo verilerinden, ekonomik kriz dönemlerinde fabrikaların üretimlerini durduklarını veya kapasitelerini düürdükleri görülmektedir. 4. HRACAT VE THALAT: YILLARA GÖRE TULA VE KREMT THALAT VE HRACAT DEERLER 1 : 4.1. Tula YIL MKTAR BRM Toplam DOLAR DEER EURO DEER HRACAT ,- Adet , ,- THALAT HRACAT ,- Adet , ,- THALAT 200,- Adet 200,- 128,- HRACAT ,- Adet , ,- THALAT 2.600,- Adet 855,- 703,- HRACAT ,- Adet , ,- THALAT 255,- Adet 360,- 301,- HRACAT ,- Adet , ,- THALAT ,- Adet , ,- HRACAT ,- Adet , ,- THALAT ,- Adet , ,- 1 Kaynak GEME 8

9 4.2. Kiremit YIL MKTAR BRM Toplam DOLAR DEER EURO DEER HRACAT ,- Adet , ,- THALAT ,- KG , ,- HRACAT ,- Adet , ,- THALAT ,- KG , ,- HRACAT ,- Adet , ,- THALAT ,- KG , ,- HRACAT ,- Adet , ,- THALAT ,- KG , ,- HRACAT ,- Adet , ,- THALAT ,- KG , ,- HRACAT ,- Adet , ,- THALAT ,- KG , ,- 5. SORUNLAR: a- Hammadde: Bazı üretim bölgelerinde hammadde rezervlerinin kalitesiz, problemli, yetersiz olması o bölgelerin geleceini etkileyecek önemli bir sorundur. Hammadde alımları ülkenin deiik noktalarında bölgeden bölgeye farklılıklar göstermektedir. Maden Kanunu na göre Maden Dairesi nden iletme ruhsatı ile alınmaktadır. leme ruhsatının alınması malzeme temini için yetmemekte buna müteakip iletme izni alınması gerekmektedir. letme izni için ruhsat sahasının konumuna göre Çevre ve Orman Bakanlıı ndan ÇED gerekli deildir veya ÇED olumlu kararı, l Özel darelerinden Yeri Açma ve Çalıtırma Ruhsatı, mülkiyet durumuna göre mülk sahibinden izin, sahanın kullanım vasfına göre kamu kurum veya kurularından gerekli izinler alınması zorunlu olup her hangi birinin alınamaması durumunda ise ruhsatın iptali ile sonuçlanmaktadır. Ülke genelindeki teknoloji da kilini ilemeye yetersiz olup bu durum sektörü yıpratmakta ve zarar vermektedir. Hammadde alımları yeni maden kanununa göre yapılmaya balanmı olup son yönetmelik deiiklii ile bazı problemlerimiz giderilmi olmakla birlikte kamu otoritesinin özellikle sektörün bütününü ilgilendiren mevzuat deiikliklerinde sektör temsilcilerini muhatap kabul etmesi ve görülerine bavurması yapılmak istenen deiikliin uygulamaya geçirilmesi hızını ve piyasa etkisini belirleyecektir. b- Enerji: Sektörün gelimesi, belli kalitelerin yakalanması için en önemli konu doalgaz kullanımlarının arttırılmasıdır. Tula ve kiremit sanayisi 12 ay, sürekli olarak enerji ihtiyacı olan bir sektör olduu için, sektörün younlatıı üretim bölgelerine doalgaz ulatırılmalıdır. Doalgazı sektörün sürekli kullanma imkânı olduu için, kullanım primlendirilmelidir. Halen özellikle Elektrik ebekelerinde yapılamayan iyiletirme çalımaları nedeniyle yaanan iletim kalite bozuklukları ve kesintiler sürekli çalıması gereken sektörümüzü üretim açısından etkilemektedir. Ayrıca bazı bölgelerde kömür kalitesindeki 9

10 düüklükler ürüne de yansımakta olup bu konudaki iyiletirme ve kalori bazında zenginletirme çalımaları konuya kısa vadede çözüm getirebilecektir. c- Tevik: Tula ve kiremit yatırımları geçmi senelerde özellikle hammadde kaynaklarına yakın olarak gerçekletirilmitir. Ancak, farklı maliyet artları 600 km..ler gibi uzun mesafelere pazarlanmasını mümkün kılabilmektedir. Özellikle son senelerde bazı illerin Kalkınmada Öncelikli Yöreler kapsamına alınması ve sektörün önemli girdileri olan elektrik, içilik, vergiyle alakalı konularda tevik avantajlarını elde etmesi ciddi sorunlar yaratmıtır. Ortak olarak mal verdikleri bir pazara komu bir il ile çok farklı koullarda girebilmekte ve komu ilin ilgili sanayisini derinden baltalayabilmektedir. Bu farklı durum kaldırılmalıdır. Sektörümüzün acil tevik planlarına ihtiyacı olup teknolojik yatırımlar konusunda düzenlemeler yapılarak uygun uzun vadeli ve düük faizli kredilendirmelerle Avrupa dan da destek alarak çok büyük yatırımlar yapmaya gereksinimi vardır. d- Standart: Kalite konusunda son çıkan standartlar bir nebze önümüzü açmakla birlikte, sektörün denetlenememesi, özellikle inaatlarda kullanılan malzemelerin kalitelerinin kontrol edilmesi konusunda yaanan yetersizlikler haksız rekabeti körüklemekte, tüketiciyi ucuz ama kalitesiz mala yönlendirmektedir. Standartlardaki toleranslar azaltılmalı, tarihinde yayımlanan resmi gazetede kapsam dıında bırakılan ürünlere de TSE belgesi mecburiyeti getirilmeli ve en önemlisi sıkı takip ve kontrol yapılarak haksız rekabet koulları en aza indirilmelidir. Örnein CE belgelendirmesi üreticileri, ürettikleri ürünler için beyan ettikleri deerlere karı sorumlu kılmaktadır ve beyan edilen deerlerin kontrolünden sorumlu makam Bayındırlık Bakanlıı dır. Ancak Bakanlık, henüz yeterli alt yapıyı oluturamadıından denetimler balayamamıtır, kontrolün balamaması haksız rekabet yaratmaktadır ve bu durum kamu otoritesinin, standardizasyona önem verip bunun için yatırım yapan üreticiler aleyhine piyasaya müdahalesi anlamına gelmektedir. e- gücünde Yaanan Sorunlar: Salıklı ve güvenli bir çalıma ortamı salamak, çalıanları çalıma ortamından kaynaklanan salık ve güvenlik risklerine karı korumak, refahını arttırmak ve gelitirmek gerektirmektedir. Bunlar ise sektöre ilave maliyet getirmektedir. Halen istihdam üzerindeki aırı vergi yükü, zaten geliri düük olan sektörü baltalamakta, bu konuda doruyu yapmak isteyen sanayicilerimiz bile yaadıkları haksız rekabet nedeniyle bordro rakamlarında azaltmalara gitmektedirler. Bununla beraber hedef kitlesinden daha farklı kesimlerin de yeil kart" uygulanmasından faydalanması özellikle yeni ie alımlarda bavuru sahiplerinin SSK lı görünmek istememelerine yol açmaktadır. f- Nakliye: Sektör ülkenin dört bir tarafına günde tonlarca yükü göndermektedir. Bu nedenle nakliye, sektörün vazgeçilmez bir parçasıdır. Nakliyenin tamamına yakını karayolu ile yapılmaktadır. Zaman zaman nakliye taleplerinin baka sektörlere kayması ürün sevklerinde ciddi sorunlar yaratmaktadır. Ayrıca, karayollarındaki aırlıın demir ve deniz yollarına kaydırılması için gerekli kolaylıkların yapılması uygun olacaktır. Sektörümüzün çok büyük ölçüde kara yolları taımacılıına mahkûm olması özellikle bazı bölgelerde tüketicinin malzemeden çok nakliyeye para ödemesine neden olmaktadır. Bu durumun demiryolları ve deniz taımacılıının gelitirilmesi ile giderilebileceine inanmaktayız. 10

11 g- Çevre: Çevre Bakanlıı ve ilgili yerel kurumların çevre ile ilgili uygulamalarının tüm Türkiye ve fabrikalar için aynı olması gerekir. Aksi bir durum maliyetlerin farklı olmasına neden olmaktadır. Çevre Bakanlıınca, AB süreciyle ilgili olarak yapılan mevzuat deiikliklerinde mevcut piyasa koullarının göz önünde tutulması; sadece mevzuat deiikliiyle yetinilmemesi; uygulamanın da kontrol edilmesi ve geçi süreciyle ilgili zamanlamanın yapılması gerekmektedir. Aksi uygulamalar rekabet koullarını, sektörde uyum kapasitesi yüksek olanlar aleyhine etkilemektedir. h- hracat: Halen nadir olmakla birlikte son yıllarda özellikle Balkan Ülkelerinden ülkemize tula konusunda talepler gelmekte olup, ülke içi vergilendirme, nakliye maliyetleri, gümrükleme, gemi ve konteynır yükleme masraflarının yükseklii ihracatın önünde duran en önemli engellerdir. i- Vergi ve Kayıtdıılık: Vergi her sektör gibi bizlerin de sorunudur. Özellikle inaat yapanların ve müteahhitlerin KDV yi kullanamamaları bizimle KDV pazarlıına girmelerine neden olmaktadır. Bu durum vergilendirme açısından ivedi düzenlemeler gerektirmektedir. Kayıt dıı uygulamalar, her sektörde olduu gibi ülkenin genel problemidir ve sektörümüzde de youn ekilde yaanmaktadır. 11