REAKTiF GÜÇ KOMPANZASYONU

Transkript

1 REAKTiF GÜÇ KOMPANZASYONU KONDANSATÖRLER KOMPANZASYON KONTAKTÖRLERi ALÇAK GERiLiM PARAFUDRLARI AYRILABİLİR AKIM TRAFOLARI (CLASS 0,5) HARMONİK FİLTRELER ŞÖNT REAKTÖRLERİ GÜÇ KONTAKTÖRLERİ SKP ÇEŞİTLERİ YÜKSÜKLER 13

2 VİZYONUMUZ

3 Ülkemizde yaşanan teknolojik gelişmeler, sağladığı kolaylıklarla birlikte sorunlar da getirmektedir. Bu sorunlardan, biz kondansatör imalatcılarını ilgilendiren en önemli sorun harmoniklerdir. Bildiğiniz gibi harmonik, elektrik sistemine bağlanan doğrusal olmayan yüklerin oluşturduğu ve temel frekans (50 Hz) in katları frekansında olan akım ve gerilimlerdir. UPS,Motor hız kontrol cıhazları,doğrultucular,tristör kontrollü devreler,bilgisayarlar, enerji tasarruflu aydınlatma ampulleri,ark ocakları,kaynak makinaları,az veya çok yüklenmiş trafolar vb. gibi elektrik cıhazları akım ve gerilimin bilinen sinüs dalga şeklini bozmaktadır.bu bozulma elektrik sistemde önemli hasarlar yaratmaktadır. Sektördeki iyi ve kötü malzemeyi elbette en iyi tanıyan sizlersiniz. Günümüz teknolojisinde imal edilen hiçbir kondansatör,tek başına harmonik olan sistemde çalışamaz.mutlaka kısa zamanda değer kaybeder ve/veya bozulur. Çünkü sistemde, düşük direnci nedeniyle en zayıf halka olan cıhaz kondansatörlerdir. Bu özelliğinden dolayı kondansatörleri günah keçisi ilan edip değiştirilmesini istemek ve arızalanın yerine daha büyük gerilimler için imal edilmiş olanları kullanmak artık bir çözüm olarak düşünülmemelidir. Ülkemizde,son yılda sistemde nerdeyse harmoniksiz tesis kalmamış ve buna paralel olarak harmoniklerin yarattığı sorunlara karşı çözümler oluşmuştur.yeni kurulacak tesislerde harmonik filtreli kompanzasyon şart olmuştur. Eski tesislerde ise bir an önce buna dönülmesi gerekmektedir. Burada bir satıcı olarak bize, kullanıcı olarak size düşen görev, son kullanıcıların şikayetlerini dinleyerek ve onları bilgilendirerek sorunlarına birlikte çözüm bulmaktır. Tesislerde, akım ve gerilim harmoniklerinin yarattığı bozulmaların ölçülmesi sağlanmalıdır. Bu bizim sunacağımız çözümler için en temel parametre olacaktır. Eski tesislerde, bu ölçümü yapabilecek şekilde imal edilen yeni nesil reaktif güç roleleri veya enerji analizörleri kullanılabilir. Yeni kurulacak tesislerde ise tesisin kuruluş amacı, kullanılacak cıhaz ve makinaların bilinmesi ve bağlantı yerinde ölçüm yaptırılması gereklidir. Bu amaca uygun olarak Firmamızın fiyat listesinde harmonik filtrelere ayrıca yer verilmiştir. Müşterilerimizin, Harmonik filtreli kompanzasyon konusunda özel şartlarına uygun çözümlerimizle yanında olduğumuzu bildirir, işlerinizde başarılar dileriz. Saygılarımızla, DRC ELEKTRİK LTD.ŞTİ. DEĞERLİ MÜŞTERİMİZ

4 NOTLAR

5 DRC-400V/440V 0,5 DRC-400V/440V 1 DRC-400V/440V1,5 DRC-400V/440V 2,5 DRC-400V/440V 5 DRC-400V/440V 7,5 0,5 45X ,00 165,00 199,00 DRC-5V/440V 2,5 2,5 55X ,00 DRC-5V/440V X ,00 DRC-400V/440V 70X ,00 DRC-400V/440V 12,5 12,5 70X ,00 DRC-400V/440V 85X ,00 DRC-400V/440V 95X ,00 DRC-400V/440V 0X ,00 DRC-400-0,83 18,00 DRC-400-1,67 22,00 DRC-400-2,5 30,00 DRC-400-3,33 36,00 DRC-400-4,17 40,00

6 DRC-D-5-K11 2,7 5 kva ,00 160,00 0,00 260,00 1 Kutuplu Envensör Kontaklı HS +/3+1 Envensör Kontaklı AKIM TRAFOLARI ÜRÜN KODU AKIM CLASS 0,5 CLASS 1 CLASS 3 BOYUTLAR FİYAT DRC 30 P 400 A 3,75 5,00,00 90x0 135 EURO DRC 60 P 00 A,00,00,00 1x130 5 EURO DRC 0 P 00 A,00 30,00 45,00 0x80 2 EURO DRC 1 P 00 A,00 30,00 45,00 1x EURO DRC 160 P 5000 A 30,00 45,00 60,00 160x EURO

7 DRC-80 DRC-95 DRC , ,56 13,12 19,68 26,24 32,80 39,36 45,93 52,49 65,61 78,73 91,85 9,28 4,64 3,09 2,32 1,86 1,55 1,33 1,16 0,93 0,77 0,66 3x,48 3x50,97 3x76,45 3x1,94 3x127,42 3x2,91 3x178,39 3x3,88 3x4,85 3x305,81 3x356,78 GÜÇ (KVAR) AKIM (A) ENDÜKTANS (mh) KONDANSATÖR ALÜMİNYUM FİYAT (Euro) BAKIR FİYAT (Euro) HARMONİK FİLTRE REAKTÖRLERİ GÜÇ KONTAKTÖRLERİ

8 ŞÖNT REAKTÖRLERİ (MONOFAZE) ÜRÜN KODU KVAR L (mh) AKIM (A) FİYAT (TL) DRC 1-230/ , DRC 1,5-230/1,5 1,5 0 6, DRC 3-230/ , DRC 7-230/7,5 7, , DRC -230/ 0 40, ŞÖNT REAKTÖRLERİ (TRİFAZE) ÜRÜN KODU DRC 0,5-440/0,5 KVAR 0,5 L (mh) AKIM (A) FİYAT (TL) 00 0, DRC 1-440/ ,45 4 DRC 1,5-440/1,5 1, , 460 DRC 2,5-440/2,5 2,5 0 3, DRC 5-440/ , DRC -440/ 50 14, DRC -440/ 33 21, DRC -440/ 29, DRC -440/ 35,

9 SIKMALI KABLO PABUCU (EXTRA TİP) EX -8 EX 16-8 EX -8 EX 35-8 EX 50- EX 70- EX EX 1-12 EX 0-12 EX EX ,45 0,50 0,85 1, 2,00 2,65 3, 4,50 6, 8,50 11,50 SCK -8 SCK 16-8 SCK -8 SCK 35-8 SCK 50- SCK 70- SCK SCK 1-12 SCK 0-12 AL 16-8 AL -8 AL 35-8 AL 50- AL 70- AL AL 1-12 AL 0-12 AL AL ,72 1,00 1,40 2,00 2,55 3,75 4,40 5,80 7, 9,50 CU 16-8 CU -8 CU 35-8 CU 50- CU 70- CU CU 1-12 CU 0-12 CU CU ,00 14,00,00,00 16,00 18,00 24,00,00 34,00 36,00 AL-CU 16-8 AL-CU -8 AL-CU 35-8 AL-CU 50- AL-CU 70- AL-CU AL-CU 1-12 AL-CU 0-12 AL-CU AL-CU ,866 2,773 3,066 4,533 5,066 5,340 6,800 8,270,800,750

10

11

12

13

14 PIII-275/3+0 TN-C TYPE 2 CLASS II LPZ +80 C -40 C 1 2 home IP industry 3x230/400V/50Hz TN-C DS DS DS L L L PEN EN ve IEC e göre PIII ikinci tip gerilim parafudrudur. Bu parafudrlar eş potansiyelli bağlama ve atmosferik deşarjları ya da anahtarlama süreçleri sürecinden kaynaklanan geçici yüksek gerilimini gidermek için LPZ 1-2 sınırları içinde (IEC ve EN e göre) Yıldırım Koruma Alanları Konseptinde kullanılmak üzere tavsiye edilir. PIII+B kombinasyonun TNS ve TT sistemlerinde kullanılması uygundur. PIII parafudru temelde endüstrinin tüm alanlarında, yerleşim ve yönetim binalarında kullanılabilir. Bu parafudrlar ikincil elektrik panellerine ya da kontrol kutuları içine yerleştirilebilir. ok

15 11

16 12

17 13

18 14

19

20 16

21 17

22 RTR Energía S.L. Güç kapasitörleri düşük hasarla ve metalize edilmiş kendi kendini onaran polipropilen filmle üretilmiştir. Kuru tip kapasitörler RTR Energia tarafından üretilen zehirsiz ekolojik poliüretan reçine ile doldurulmuştur. Aynı zamanda bu reçine mükemmel bir sıcaklık dağılım özelliği de taşımaktadır. Bu seriler yüksek basınçla bağlantısız sistemle alüminyum kutu içine yerleştirilmiştir. RTR Energia güç kapasitörleri özellikle aktif olmayan güç faktörü düzeltimi için dizayn edilmiştir. Bunlar ayrı olarak yani tek tek kullanılabileceği gibi otomatik kapasitörlere de montajlanabilir. Bu kapasitör serileri; Mini, Mural, Modüler, ST ve Kompakt Seriler olabilir. YÜKSEK BASINÇLA BAĞLANTISIZ SİSTEM Yüksek voltaj, harmonikler, yüksek sıcaklık, vs gibi durumlara neden olan problemlerden kaçınmak için RTR Energia S.L. güç kapasitörleri yüksek basınçla bağlantısız sistemle tasarlanmıştır. Terminal kapak genişlediği zaman iç bağlantılar kesilir ve kapasitörden bağlantısı kopar. 18

23 DW Serisi Yeni Kompakt Tasarımı 230/400/4/440/480/5 V Baglanmış Bağlanmamış Yeni Ürün Aşırı basınçlı baglantısız sistem Boyutları Teknik Özellikler Standart Boyutlar Kablo Seçimi mm 2 Kapasite Toleransı Frekans Sıcaklık Aralığı Yalıtkan Kayıplar Toplam Kayıplar * Maksimum Aşırı Gerilim Maksimum Aşirı Akım Voltajı Akımı Deşarj Direnci Baglantı Kasa Sistemden ayrılması Yalıtkan Talep üzerine Yerleştirilmiş Alüminyum Aşırı Basınç Uçları Arasındaji Voltaj Testi Uç tipi Ani Akım Koruma Nemlilik Kullanım Ömrü Rakım * dirençsiz Konnektör Kapalı alan saat m deniz seviyesinden 19

24 50 Hz DW Serileri Güç Voltaj Boyutlar Kod Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr V.c.a 1 x x x 2 D TER0000 D TER0000 D23005TER0000 D23015TER0000 D23005TER0000 KVAr V.c.a 1 x 2 1 x x x 2 D40005TER0000 D40015TER0000 D40005TER0000 D40005TER0000 D40005TER0000 D TER0000 D TER0000 Güç Voltaj Boyutlar Kod Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr V.c.a 4 V 4 V 4 V 4 V 4 V 4 V 4 V 1 x 2 1 x x x 2 D405TER0000 D415TER0000 D405TER0000 D405TER0000 D405TER0000 D43005TER0000 D43505TER0000 KVAr V.c.a 1 x 2 1 x x x 2 D48005TER0000 D48015TER0000 D48005TER0000 D48005TER0000 D48005TER0000 D TER0000 D TER0000 Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr V.c.a 1 x 2 1 x x x 2 D44005TER0000 D44015TER0000 D44005TER0000 D44005TER0000 D44005TER0000 D TER0000 D TER0000 D TER0000 Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr V.c.a 5 V 5 V 5 V 5 V 5 V 5 V 5 V 1 x 2 1 x x x 2 C505TER0000 C515TER0000 C505TER0000 C505TER0000 C505TER0000 C53005TER0000 C53505TER0000

25 MA/C/CE/TER RCT Series 230/400/440/480V, 50Hz Baglanmış Bağlanmamış Aşırı basınçlı baglantısız sistem Teknik Özellikler Boyutlar B x K (mm) Kablo Seçimi mm mm 2 6 mm 2 mm 2 mm 2 mm 2 50 mm 2 Standart...UL Kapasite Toleransı Frekans Sıcaklık Aralığı Yalıtkan Kayıplar Toplam Kayıplar * Maksimum Aşırı Gerilim Maksimum Aşirı Akım Voltajı Akımı Deşarj Direnci Baglantı Kasa Sistemden ayrılması Yalıtkan Talep üzerine Harmonikler için özel dizayn edilmiştir %30 Yerleştirilmiş Alüminyum Aşırı Basınç Uçları Arasındaji Voltaj Testi Uç tipi Ani Akım Koruma Nemlilik Kullanım Ömrü Rakım * dirençsiz Konnektör Kapalı alan saat m deniz seviyesinden 21

26 MA/C/CE/TER RCT 50 Hz Serileri Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr V.c.a 230 v 80 x 2 C23005TER0RCT C TER0RCT C TER0RCT C23005TER0RCT C23005TER0RCT C23005TER0RCT C23005TER0RCT C23005TER0RCT Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr 2, V.c.a C40005TER0RCT C TER0RCT C TER0RCT C40005TER0RCT C40015TER0RCT C40005TER0RCT C40005TER0RCT C40005TER0RCT C TER0RCT C TER0RCT C TER0RCT Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr V.c.a 136 X 300 C44005TER0RCT C TER0RCT C TER0RCT C44005TER0RCT C44015TER0RCT C44005TER0RCT C44005TER0RCT C44005TER0RCT C TER0RCT C TER0RCT C TER0RCT Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr V.c.a 136 X 300 C48005TER0RCT C TER0RCT C TER0RCT C48005TER0RCT C48015TER0RCT C48005TER0RCT C48005TER0RCT C48005TER0RCT C TER0RCT C TER0RCT C TER0RCT 22

27 MA/C/CE/TER RTF Serileri 230/400/440/460V, 50Hz Baglanmış Bağlanmamış Aşırı basınçlı baglantısız sistem Teknik Özellikler Boyutlar B x K (mm) Kablo Seçimi mm mm 2 6 mm 2 mm 2 mm 2 mm 2 50 mm 2 Standart...UL Kapasite Toleransı Frekans Sıcaklık Aralığı Yalıtkan Kayıplar Toplam Kayıplar * Maksimum Aşırı Gerilim Maksimum Aşirı Akım Voltajı Akımı Deşarj Direnci Baglantı Kasa Sistemden ayrılması Yalıtkan Talep üzerine Yerleştirilmiş Alüminyum Aşırı Basınç Uçları Arasındaji Voltaj Testi Uç tipi Ani Akım Koruma Nemlilik Kullanım Ömrü Rakım * dirençsiz Konnektör Kapalı alan saat m deniz seviyesinden 23

28 MA/C/CE/TER RTF 50 Hz Serileri Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr V.c.a C23005RTFTER0 C RTFTER0 C RTFTER0 C23005RTFTER0 C23005RTFTER0 Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr 2, V.c.a C40005RTFTER0 C RTFTER0 C RTFTER0 C40005RTFTER0 C40015RTFTER0 C40005RTFTER0 C40005RTFTER0 C40005RTFTER0 C RTFTER0 C RTFTER0 C RTFTER0 Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr V.c.a 136 X 300 C44005RTFTER0 C RTFTER0 C RTFTER0 C44005RTFTER0 C44015RTFTER0 C44005RTFTER0 C44005RTFTER0 C44005RTFTER0 C RTFTER0 C RTFTER0 C RTFTER0 Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr V.c.a 460 V 460 V 460 V 460 V 460 V 460 V 460 V 460 V 460 V 460 V 460 V 136 X 300 C46005RTFTER0 C RTFTER0 C RTFTER0 C46005RTFTER0 C46015RTFTER0 C46005RTFTER0 C46005RTFTER0 C46005RTFTER0 C RTFTER0 C RTFTER0 C RTFTER0 24

29 MA/C/CE/TER Series 230/400/4/440/480/5/690 V Baglanmış Bağlanmamış Aşırı basınçlı baglantısız sistem Teknik Özellikler Boyutlar Kablo Seçimi mm mm 2 6 mm 2 mm 2 mm 2 mm 2 50 mm 2 Standart...UL Kapasite Toleransı Frekans Sıcaklık Aralığı Yalıtkan Kayıplar Toplam Kayıplar * Maksimum Aşırı Gerilim Maksimum Aşirı Akım Voltajı Akımı Deşarj Direnci Baglantı Kasa Sistemden ayrılması Yalıtkan Talep üzerine Yerleştirilmiş Alüminyum Aşırı Basınç Uçları Arasındaji Voltaj Testi Uç tipi Ani Akım Koruma Nemlilik Kullanım Ömrü Rakım * dirençsiz Konnektör Kapalı alan saat m deniz seviyesinden

30 MA/C/CE/TER 50 Hz Serileri Güç Voltaj Boyutlar Kod Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr V.c.a C23005TER0000 C TER0000 C TER0000 C23005TER0000 C23015TER0000 C23005TER0000 C23005TER0000 KVAr 2, V.c.a C48005TER0000 C TER0000 C TER0000 C48005TER0000 C48015TER0000 C48005TER0000 C48005TER0000 C48005TER0000 C TER0000 C TER0000 C TER0000 C TER0000 Güç Voltaj Boyutlar Kod Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr 2, V.c.a C40005TER0000 C TER0000 C TER0000 C40005TER0000 C40015TER0000 C40005TER0000 C40005TER0000 C40005TER0000 C TER0000 C TER0000 C TER0000 C TER0000 KVAr 2, V.c.a 5 V 5 V 5 V 5 V 5 V 5 V 5 V 5 V 5 V 5 V 5 V 5 V C505TER0000 C50505TER0000 C50755TER0000 C505TER0000 C515TER0000 C505TER0000 C505TER0000 C505TER0000 C53005TER0000 C53505TER0000 C54005TER0000 C55005TER0000 Güç Voltaj Boyutlar Kod Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr 2, V.c.a 4 V 4 V 4 V 4 V 4 V 4 V 4 V 4 V 4 V 4 V 4 V 4 V C405TER0000 C40505TER0000 C40755TER0000 C405TER0000 C415TER0000 C405TER0000 C405TER0000 C405TER0000 C43005TER0000 C43505TER0000 C44005TER0000 C45005TER0000 KVAr 2, V.c.a 690 V 690 V 690 V 690 V 690 V 690 V 690 V 690 V 690 V 690 V 690 V 690 V C69005TER0000 C TER0000 C TER0000 C69005TER0000 C69015TER0000 C69005TER0000 C69005TER0000 C69005TER0000 C TER0000 C TER0000 C TER0000 C TER0000 Güç Voltaj Boyutlar Kod KVAr 2, V.c.a C44005TER0000 C TER0000 C TER0000 C44005TER0000 C44015TER0000 C44005TER0000 C44005TER0000 C44005TER0000 C TER0000 C TER0000 C TER0000 C TER0000 * Diğer Voltajlar Talep Dogrultusunda Üretilir * 60 Hz isteğe bağlı 26

31 AKIM TRAFOLARI Düşük voltajda akım trafosunun montajına olanak sağlamak için hem montaj çalışmasında hem de yeni bir RTR Energia S.L. de akım trafosu geniş bir yelpaze sunar. Bu trafolar aşağıdaki yararları sağlamaktadır: Yüksek kalite plastik gövde, kendi kendini kapatabilen (seviye V0) Yüksek mekanik direnç Eski bir zaman dilimiyle muhtemel bağlantılar (herhangi bir parmaklık kesmeye gerek duymaksızın) TEKNİK ÖZELLİKLERİ ÇALIŞMA KOŞULLARI: IEC IEC- DIN UNE VDE EN IEC-801/1-3-4 Güvenlik faktörü... Fs<5 Frekans Hz Yalıtım düzeyi /3kVca Çalışma ısı aralığı... -ºC+50ºC Hassasiyet sınıfı , 1 ve 3 İkincil... X/5 ó X/1 A 27

32 AKIM TRAFOLARI ÜRÜN BOYUTLARI Model DRC 30P DRC 60P DRC 0P DRC 1P DRC 160P A mm B mm C mm D mm E mm F mm G mm DRC 30P KOD Bar: 30x mm / KABLO: ÇAP mm AKIM GÜÇ(VA) (A) Class 0.5 Class 1 Class 3 AĞIRLIK DRC 30 P DRC 60 P Bar: 60x30 mm / KABLO: ÇAP 30 mm KOD AKIM GÜÇ(VA) AĞIRLIK (A) Class 0.5 Class 1 Class 3 DRC 60 P DRC 0P Bar: 0x80 mm / KABLO: ÇAP 80 mm KOD AKIM GÜÇ(VA) AĞIRLIK (A) Class 0.5 Class 1 Class 3 DRC 0 P DRC 1P Bar: 1x80 mm / KABLO: ÇAP 80 mm KOD AKIM GÜÇ(VA) AĞIRLIK DRC 1P (A) 00 Class Class Class DRC 160P Bar: 160x80 mm / KABLO: ÇAP 80 mm KOD AKIM GÜÇ(VA) AĞIRLIK (A) Class 0.5 Class 1 Class 3 DRC 160 P

33 GÜÇ KONTAKTÖRLERİ CJX2 serisi AC kontaktörü 660V AC 50/60Hz nominal voltaj üstü devrelerde, 6A üstü nominal akımda, AC motorunu kontrol etmek, başlatmak, bozmak, yapmak için kullanılması uygundur. Destek kontakt gövdeyle, zaman geciktirici ve makine kilitleme araçları vs. ile birleştirildiğinde erteleme kontaktörü, mekanik kilitleme kondaktörü ve yıldız üçgen yol verici olmaya başlar. Termik röle ile birlikte elektro manyetik başlatıcı ile birleştirilir. Bu ürün IEC standartla uyum sağlamaktadır Ürün Kodu DRC 9 DRC 12 DRC 18 DRC DRC 32 DRC 40 DRC 50 DRC 65 DRC 80 DRC 95 DRC 1 DRC 0 Nominal çalışma akımı (A) AC AC4 3,5 5 7,7 8, , AC-3(kW) kategorisinde 3 fazlı 50/60 Hz motorun standart gücü 2/230V 380/400V 4V 500V 660/690V 2, ,5 7, , ,5 7, , , 5, ,5 7,5 18, ,5 7,5 18, Nominal ısı akımı (A) Elektriksel Ömür AC3 (x 1 0 ) AC4( x 1 0 ) Mekaniksel Ömür Kontak Sayısı 3P+NO 3P+NC 3P+NC+NO 29

34 GÜÇ KONTAKTÖRLER ÜRÜN A B C D E a b ᴓ DRC /35 50/60 4,5 DRC /35 50/60 4,5 DRC ,5 DRC ,5 DRC /1 6,5 DRC /1 6,5 ÜRÜN A B C b1 P Q S Q1 M N L ᴓ DRC ,2 75 M6 DRC ,2 75 M6 30

35 KOMPANZASYON KONTAKTÖRLERİ Ürün Uygulaması Düşük Voltaj montajında bir kapasitör devreye girdiği zaman rezonans devresinin yüksek bir derecede nemlenmesiyle sonuçlanır. Nominal akıma ek olarak yüksek genişliğin( 180 In) ve yüksek frekansın(3-khz) aşırı akımı transit sürede (1-2 ms) meydana gelir. yüksek ani akım zirvesinden kaynaklanan ve kapasitörün devreye girmesine neden olan nedenler aşağıda verilmiştir: Ağ endüktansı Güç trafosu ve kısa devre voltajı Güç faktörü doğrulamanın çeşitleri: sabit ya da otomatik Sistemdeki uyumluluğun var oluşu Aşırı büyüklükteki ani akım istenilmeyen bir durumdur ve muhtemelen herhangi bir standart kondaktörün temel kutuplarına kaynak olur. Bu yüzden kapasitör bankını açılması için kondaktör aşağıdakilere dayanmak üzere dizayn edilmiştir. Kapasitör bankın nominal akım zamanı olan 1.5 e ulaşabilen sürekli akım Kutup kapanışında kısa ama yüksek zirve akımı Bu sebeple kapasitörün devre açmasıyla görevli cihazlarının seçimi dikkatli bir ürün seçimi gerektirmektedir. Kapasitör bankını açmak için Kompanzasyon Kondaktörü kullanılması tavsiye edilir. Çalışma İlkeleri Kompanzasyon kondaktörü özellikle yukarıda üzerinde durulduğu gibi kapasitör açma kapaması için zorunlu olan ihtiyaçları karşılaması için tasarlanmıştır. Bu kondaktörler serideki destek kontaklardan oluşan ön tarafa montajlanmış 3 blokla donatılmıştır. Zirve akımının kapasite düşünüldüğünde kondaktör içindeki değere göre sınırlandırmak için her 2 aşamada 6 direnç deşarj çabukluğu için yerleştirilmiştir. Tıpkı kapandıktan sonra direnci etkili biçimde kısa kesen temel kontak tarafından normal nominal kapasitör akımı taşınması gibi. 31

36 KOMPANZASYON KONTAKTÖRLERİ Ürün Yelpazesi Sekiz kategori: kvar 60kVAR 3P, 4VAC, 50/60 Hz IEC ve IS AC -6b kategoride faydalanmak için uyumlu olanlar Özellikleri ve Yararları Ani akımın mükemmel amortisörü ON durumundayken watt kaybını azaltmak, enerji tasarrufu Tekrar sınıflandırmadan paraleldeki Kapasitör Bank Açma-kapama Malzeme kullanım süresini artırmak Düşük bakım ve az zaman Güç kalitesi gelişimi Çözüm masraflarını en iyi şekilde kullanmak 50/60 Hz de KVAR Anlık yardımcı kontak Maximum çalışma oranı Nominal yükte elektriksel ömür Ürün kodu Çalışma saati Kullanma DRC DRC DRC DRC DRC DRC DRC DRC DRC DRC DRC DRC DRC AC Bobin Voltajı - Kompanzasyon Kontaktörü Kontaktör DRC- D**K 32

37 KOMPANZASYON KONTAKTÖRLERİ Kapasitor akımı Maximum kapasitor sarj akımı Reaktif güç kontrol rolesi Kapasitor akımı peak akım frekans zaman(t) Çoklu Kapasitor Baglantısı ÜRÜN EBATLARI 33

38 ŞÖNT REAKTÖRLER Şönt reaktörler genellikle uzun ve az yüklü iletim hat ve kablolarda kapasitif reaktif enerjinin kompanze edilmesinde kullanılırlar ve böylelikle sisteme daha fazla aktif güç akışı sağlanır. Şönt reaktörler genellikle ana transformatörlerin tersiyer sargılarına bağlanırlar. Şönt reaktörler ayrıca laboratuarda endüktif reaktif güç yüklemesi amacıyla kullanılmaktadırlar. Şönt reaktörler; yüksek güç ve voltaj sistemlerde açma - kapama esnasında oluşan geçici gerilimlerin aşırı seviyelere ulaşmaları ve bunun sonucunda da şalt cihazlarının zarar görmeleri nedeniyle RC filtrelerle birlikte kullanılmalıdırlar AVANTAJLARI * Yüksek kısa devre kuvvetlerine karşı mükemmel mekanik dayanım * Sınırlanmış sıcaklık yükselmesi özelliğiyle daha uzun ömür * UV ve kirlilik sınıfı IV olan bölgelerde üstün koruma özellikleriyle maksimum performans. * Bakım gerektirmeyen dizayn 34

39 HARMONİK FİLTRELER Günümüzde sık kullanılan AC ve DC motorların hız kontrol cihazları, kompakt flüoresan lambalar, kesintisiz güç kaynakları gibi sinüs dalgasını kıyma esasına göre çalışan cihazlar, elektrik şebekelerinde temel frekansın dışında (ki bu genellikle 5. ve 7. harmoniklerdir) frekanslarda dalgalar üreterek şebeke kirlenmesine yol açarlar. Harmoniklerin Belirtileri Elektrik dağıtım ekipmanlarının ve kabloların aşırı ısınması Artan elektriki izolasyon gerilimi Elektrik motorlarında artan gürültü seviyesi Bilgisayar ve faks gibi cihazlarda elektronik bozulmalar Kondansatör aşırı yüklenmesi Artan bakım masrafları Flüoresan lambalarda titreşim Termik şalterlerin beklenmedik zamanlarda açması AVANTAJLARI Ekipman ve kondansatörlerin uzun ömürlü olmalarını sağlarlar Yüksek kısa devre kuvvetlerine karşı mükemmel mekanik dayanım Sınırlanmış sıcaklık yükselmesi özelliğiyle daha uzun ömür UV ve kirlilik Sınıf IV olan bölgelerde üstün koruma özellikleriyle maksimum performans. Bakım gerektirmeyen dizayn HARMONİK VE SÖNT FARKI HARMONİK FİLTRE Harmonikli yüklerin olduğu tesislerde kondansatörlerin harmonik akımları tetikleyerek fazlalaştırmasını önlemek amacıyla kondansatörün önüne seri bağlanır. ŞÖNT REAKTÖRLER ise kapasitif yüklerin dengelenmesi için kullanılır Endüktif yük reaktörü olarakta adlandırılırlar. Yani ikisi farklı amaclar için kullanılır. 35

40 HARMONİKLER HAKKINDA TEKNİK BİLGİ Elektrik sistemlerinde enerjinin üretilmesi, iletilmesi ve dağıtımı sırasında, akım ve gerilimin 50 Hz frekansta salınan sinüs eğrisine çok benzer bir biçimde olması istenir. Bu koşul, elektrik enerjisinin kalitesini belirleyen ana faktörlerden biridir. Ancak, işletmeden gelen bazı etkilerle ki bu etkilerin başlıca nedeni cihazların elektrik ve manyetik devrelerinde bulunan lineer olmayan elemanlardır, akım ve gerilim gibi büyüklükler sinüs formundan uzaklaşırlar. Magnetik devrelerin doyması, elektrik arkları ve güç elektroniği devrelerinde sinüsoidal gerilimin anahtarlanması lineer olmayan olaylardır. Demir çekirdekli aygıtlar doyma bölgesinde çalışıyorlarsa harmonik akımları üretirler. DC motorlar ve frekans convertörleri harmonik üreten kaynaklardandır. Redresör ve tristörler, sinüsoidal akım dalgasını kıyarken harmonikler oluşturabilirler. Anlatılan bu nedenlerle oluşan harmonik frekanslı akımların sistemde dolaşması, harmonik frekanslı gerilimlerin meydana gelmesine sebep olur. Çeşitli frekanslarda harmoniklerin bulunduğu bir şebekede, bileşke akım veya gerilimin dalga biçimi, temel frekansa (50 Hz) ilişkin ana bileşenin ani değerleri ile tüm harmonik akım veya gerilimlerinin ani değerleri toplamı olarak ortaya çıkar. Harmonikli bir gerilim dalgası gözönüne alınırsa bileşke gerilimin ani değeri; V = V1m Sin (wt+q1) + V2m Sin (2wt+Q2) Vnm Sin (nwt+qn) biçiminde yazılabilir. w : ana bileşen frekansı (temel frekans) Vnm : n. harmoniğe ilişkin gerilimin tepe değeri Benzer olarak, harmoniklerin bulunması durumunda akımın ani değeri, i = I1m Sin (wt+q1) + I2m Sin (2wt+Q2) Inm Sin (nwt+qn) şeklinde yazılabilir. Ana bileşene ilişkin gerilim dalgası ile ana bileşenle aynı ve farklı fazlarda 3., 5. ve 7. harmoniklerin bulunması halinde, bileşke gerilim dalga biçimi sinüs eğrisinden oldukça uzaklaşacaktır. Harmoniklerin, Elektrik Tesislerindeki Etkileri 1- Gerilim düşümünün artması Harmonik akımlarının frekansları 50 Hz 'in tam katları olduğundan, bu akımların jeneratörler, transformatörler ve hat reaktansları üzerinde meydana getirdiği gerilim düşümleri artar, şebeke geriliminin frekansından farklı frekanstaki bu gerilim düşümleri, temel şebeke gerilimi üzerine binerek sinüsoidal gerilim biçimini bozarlar. Elektriksel olayların hızla değiştiği yerlerde, harmonik akımların neden olduğu gerilim düşümleri de hızla değişir ve bazı hallerde şebeke geriliminde 2- Hz frekanslı salınımlar ortaya çıkar. Bu salınımların meydana geldiği yere yakın yerlerdeki cihaz ve aydınlatma aygıtları, bu salınımlardan olumsuz etkilenir. 2-Kondansatörler üzerindeki etkileri Bir kondansatörün kapasitif reaktansı 1/wC, harmonik frekansına bağlı olarak değişir. Diğer bir deyişle, yüksek frekanslı harmoniklerde reaktans küçülür. n'inci harmonik için kapasitif reaktans 1/nwC ve bu frekanstaki akımın tepe değeri ; Inm = Vnm x nwc olacaktır. O halde bir kondansatörün uçlarındaki gerilim, V = V1m Sinwt + V2m Sin2wt +... biçiminde ise, bu kondansatörden geçen akım, i = V1m wc Sin (wt+90) + V2m 2wC Sin (2wt+90) +... olacaktır. Bu bağıntılardan görüldüğü gibi akım dalgasındaki harmonik yüzdesi, gerilim dalgasındaki harmonik yüzdesinden daha büyüktür. Sonuç olarak, yüksek frekanslı harmoniklerin bulunduğu şebekelerde, kondansatörlerden geçen akım artar. Güç kondansatörleri, ilgili standartlar gereği, nominal çalışma akımının 1,3 katında sürekli olarak çalışabilecek şekilde imal edilirler. Eğer sürekli çalışma akımı harmonikler nedeni ile bu sınırın üzerine çıkarsa kondansatörün ömrü kısalacaktır. 36

41 3- Sistem kayıplarına olan etkiler Harmonikler; elektrik makinaları, transformatörler ve enerji nakil hatlarında ilave harmonik akımların geçmesine, dolayısı ile kayıpların artmasına neden olurlar. Bu durumda elektrik makineleri ve transformatörlerde aşırı ısınmalar meydana gelebilir. 50 Hz frekansına göre imal edilmiş olan ölçüm cihazları ile yapılan ölçümlerle harmonik akımları fark edilemez. 4- Rezonanslara olan etkiler Harmonikler içeren bir gerilim, endüktans ve kapasitansların bulunduğu bir devreye uygulanırsa harmonik frekanslarından birinde rezonans meydana gelebilir. Devrenin yapısına bağlı olarak seri rezonans meydana gelirse, rezonans frekansında devredeki toplam omik direncin değerine bağlı olarak (direnç ne kadar küçükse akım o kadar büyük olur) büyük akımlar dolaşabilir. Bu akımlar endüktans ve kapasitans uçlarında aşırı gerilimler oluşmasına neden olabilir. Eğer paralel rezonans meydana gelirse, devrenin şebekeden çekeceği akım azalır. Ancak böyle bir durumda, endüktans ve kapasitelerde dolaşan akım büyük değerlere ulaşabilir. Rezonansların oluşması sistemde arıza ve hasarlar meydana getirebilir. Bu anlatılanlar sistem yükünün az olduğu zamanlarda daha sık meydana gelmektedir. SONUÇ Elektrik enerjisi, yasal bir kalite standardı yayınlanmamış birkaç tüketim ürününden biridir. Gelişmiş güç elektroniği sistemlerinin hızla artan uygulama alanları nedeniyle, elektrik sistemlerinde gözlenen harmonik kirlenmeler giderek artmakta ve enerji kalitesi de düşmektedir. Bu kirlenmeler, işletmedeki hassas elektronik cihazlara zarar vermekte ayrıca sistemde kesici, şalter gibi devre açıcı elemanlarda gereksiz açma kumandalarına, sigorta atmalarına, kondansatör patlamalarına, PLC lerde program silinmesine ve bilgisayarların hatalı çalışmasına neden olabilmektedir. Harmoniklerin tesisteki en ciddi olumsuz etkisi ise sistemde rezonans riski ortaya çıkarmasıdır. Ayrıca, sistemde harmoniklerin bulunması durumunda, kendileri harmonik yaratmayan tüketiciler de, devre elemanlarında oluşan ilave ısınmalar nedeni ile faydalı biçimde kullanmadıkları bir enerji yüzünden fazladan para ödemek zorunda kalabilmektedirler. Harmonikler iletkenlerde, trafolarda v.b. her türlü devre elemanlarında, normal şebeke koşullarında tükettikleri bakır ve demir kayıplarına ilave olarak kayıplar oluşturmakta, bu kayıplar harmoniklerin derece ve mertebelerine göre enerji faturalarına belli miktarlarda ilave bedel bindirmektedirler. Harmoniklerin bir diğer olumsuz etkisi olan, elektrik enerjisinin kalitesizliği sebebi ile makine verimlerinde ve iş kalitesinde azalmalar uygun filtreleme sistemlerinin tesisi ile ortadan kaldırılmalı veya asgariye indirilmelidir. Kompanzasyon sisteminin yüksek frekans bileşenli harmonik akımları karşısında düşük empedans göstermesi ve bu yüksek frekanslarda paralel rezonans etkilerinin başlaması ile toplam harmonik akım ve gerilim bozulma seviyeleri katlanarak artmaktadır. Böylece hem akım hemde gerilim dalga şekilleri sinusodial yapılardan uzaklaşmakta, işletmede harmonik kaynaklı problemler yaşanmaktadır. HARMONİKLERİN ZARARLARI Geriliminin,Bozulması Distorsiyonlu bir akım çeken/uçlarına lineer olmayan yükler bağlanmış olan, bu gerilim kaynağında iç direnç üzerinde elektrikteki en temel formül olan ; V=I*Z (V=I*R) formülünden bu bozuk akım dalga formuna benzer bir dalga formunda gerilim düşümü olacaktır. Gerilimdeki bozulma %5 in üzerine çıkması durumunda bazı arızalar meydana gelecektir: a. Elektronik kartlarda arızalar b. Makinaların ve teçhizatlarının çalışmasında hatalar c. Güç kaynağı yanmaları 1) Anlık gerilim bozulmaları 2) Harmonikli akımlar sistemden fazladan akım çekilmesine sebep olurlar. Bu da sistemde verimsizleşme demektir. 3) Fazladan çekilen akım kabloların ısınmasına neden olmaktadır. Çünkü harmonikli akımlar tamamen reaktif güç çekerler. Buna ek olarak bu akımlar yüksek frekanslı bileşenler (3-5-7 ) içerdiklerinden kablolarında deri etkisi oluşur. Deri etkisinden dolayı kablonun dış yüzeyi kullanıldığından kablo kesiti düşer ve kablolar ısınır. 37

42 4) Harmonik akımların kullanıldıkları baradaki diğer cihazlar ile rezonansa girme riskleri vardır. Bu durumda sistemden çok yüksek akımlar çekilir. Kabloların ve şalt malzemelerinin yanması / devre kesicilerinin açılması neticesinde sistemin arıza yapmasına ve iş kaybıyla beraber maddi kayıplara neden olmaktadır. 5) Motorlarda darbeli çalışmalar ve aşırı ısınma motor yatağı arızalarına sebep olur. 6) Aydınlatmalarda ve PC ekranlarında titreşimlere neden olur. 7) Harmonikli akımların çektikleri reaktif güçler kondansatörler tarafından kompanse edilemediğinden CosQ ( faz kayması ) ile gerçek güç faktörü λ nın farklı değerlerde olmasına neden olurlar. Bu durum fazladan çekilen reaktif gücü ifade etmektedir. 8) Fazladan çekilen reaktif güç, trafolarda histerisis ve fuko kayıplarının artmasına neden olacağından ; trafolardan ses gelmesine ve ısınmalara neden olacaktır. 9) UPS ve jeneratörlerde gerilim bozulmaları ve tam yükte çalışamama. ) İletişim sistemlerinde parazitler. 11) Ölçüm sistemlerinde ölçüm hataları. 12) Şalterlerde ve benzeri koruma sistemlerinde anlamsız açmalar. 13) Elektronik cihazlarda anlamsız arıza kodları ve duruşlar. 14) Kompanzasyon kademe sigortalarının veya kompanzasyon şalterlerinin açması Harmoniklere Karşı Ne Yapılmalı? 1) Güvenilir bir kuruluşa harmonik ölçümü yaptırtılmalı ya da firma bünyesindeki yetkin kişilerce bu ölçümler yapılmalıdır. 2) Harmonik ölçüm iyi analiz edilmedir Kompanzasyon sistemi filtreli kompanzasyon sistemine çevrilir. Aktif harmonik filtreleme uygulanır. Üçüncü harmonik filtresi gibi pasif harmonik filtre uygulamaları yapılır. Elektrik tesisatsında yük dağılımlarını değiştirerek çözüm yolu aranır. Harmonik üreten yüklerde yapılacak muhtelif çalışmalar ile problem çözülmeye çalışılır. Tüm bu çözüm yöntemlerinde de finansal olarak en uygun opsiyon tercih edilir. HARMONİK SEVİYESİ YÜKSEK OLMA İHTİMALİ OLAN BAZI FABRİKALAR Aşağıda belirttiğimiz fabrikalarda kompanzasyon panolarının mutlaka harmonik filtreli yapılmasında yarar vardır. Yapılmadığı taktirde daha sonra harmonik kaynaklı problemler yaşancaktır En büyük belirtisi de kondansatörlerin ömrünün kısa olması veya kondansatörlerin patlamasıdır. Harmonik seviyesini öğrenmek için, Reaktif güç kontrol rölelerinden harmonik seviyesinin değerine bakılabilmektedir.(bu konuda bizi arayabilirsiniz) Gerim harmoniği %3 akım harmonikleri % seviyesini geçiyor ise mutlaka filtre yapılmasında yarar vardır. 1-KABLO FABRİKALARI 2-İPLİK VE DOKUMA FABRİKALARI 3-KUMAŞ BOYAHANE FABRİKALRI 4-KAĞIT FABRİKALARI 5-BOYA FABRİKALARI 6-ELEKTROLİZ YAPAN BAKIR ALİMİNYUM FABRİKALARI 7-DEMİR ÇELİK FABRİKALARI 8-HADDAHANELER 9-PLASTİK BORU ÜRETEN FABRİKALAR -MADEN İŞLETMELERİ 11-ELEKTRİK KAYNAĞI YAPAN FABRİKALAR 38

43 39

44 ANKARA ve İÇ ANADOLU Satış Temsilciliği İSTANBUL BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ Ayşe KARABULUT Gsm: (0532)