Transkript

1 ş ç ç ş

2 İ ğ ğ ğ ş ğ ö İ ğ Ş Ş Ç İ İ İ İ Çİ

3 BAŞLARKEN Biz edebiyat severler ve kltre gönl verenler, kçk bir yaynla, sizlerle buluşmaya çalşyoruz. Sayfamz az, ebadmz kçk ama inann yreğimiz çok byk, gönl ve yreği bizimle olanlarn ve olacaklarn hepsine yer van Gerek nesir, gerekse de nazm yazmda, halkmz içinde pek çok değerlerin var olduğunu biliyoruz. Beyninde akl, gönlnde şk, yreğinde coşku ve sevgi olan pek çok insanmz yazamyor, daha doğrusu yazdklarn hiç kimseye duyuramyor. Gnmzde, her şeyde olduğu gibi yazm sanatnda da çkar ve mutlaka k6r etme anlayş, her duygu ve dşncenin zerine çkmş durumda. Eğer birilerine para kazandramayacaksanz, birilerinin siyasi çkarlarna hizmet etmeyecekseniz, sizin sanat adna, bilgi ve yeteneğinizin hiç kymetiolmuyor. Böylece, başkalarna hizmeti değil de halka hizmeti, kltrve sanatmza hizmeti esas alan nice eli kalem tutanmz, sessiz sedasz bir köşede hayfianp duruyor. Bizim bu kçk yaynmz; renkli ve cafcafl değil, gözlere de hitap etmiyor. Biz, herhangi bir parti veya görşn taraf da değiliz. Peki, biz tarafsz myz? Hayç biz elbette tarafz; Trk siyasi Kltr'nn, halkmzn, inanç ve geleneklerimizin tarafndayz. Bu tutumumuz, diğer kltrlere karş olduğumuz anlamna geimez. Biz kendi kltrmz yaşatmak ve yceltmek amacnday:z, o kadar. Bu yazdklarmza bakarak bazlar bizi kçmseyebilirler. Biz de zaten byklk taslamyoruz, hani derler ya, 'karnca kararnca' elimizden geleni yapacağz. Bizi hafife almayn. Evet, şimdilik saymz ve maddi gcmz kçk, ama kof değiliz. Sevgili okuyucular bu ilk saymz. Yazlanlar içinde gördğnz olumsuzluklar varsa veya bir eleştiriniz olursa ltfen bizi uyarn. Yaynlanmasn istediğiniz yaa ve şiirlerinizi bize ulaştrn. Yayn kurulumuz tarafndan uygun bulunursa sayfalarmz arasna alrz. Uygun bulunmaz ise arzu ettiğiniz takdirde bunun gerekçelerini de size bildiririz. NEVZUHUR; iki ayda bir zuhur edip kapnz çalacak. Hane ve gönl kaplarnz açk tutmanz midiyle... Hepimize uğurlu olsun.., OKUYUCU ILE SOHBET Değerli dostlar; İlk saymzda neler var; ksaca göz atalm: Dergimizin sahibi, şair ve yazar Mustafa AKBABA'nn, EKMEK başlkl denemesini sanrm ilgiyle okuyacaksnz. Bu yazda, ekmeği kutsal o arak gören ha kmzn bakş açsn bulacaksnz. Dahas; ekmeğin tarladan başlayp soframza kadar geliş servenini, bir edebiyatç ve şair gözyle göreceksiniz. Yine Mustafa AKBABA'nn yreğinden kopup kaleminden döklen, GRAVÜR adl dizelerini, umarm yreğinizde hissederek okuyacaksnz. Bu şiirle; Osmanl İstanbul'una bir yolculuk yapacaksnz. Genel yayn yönetmenimiz Ali DEMİREL'in 'Yazmak' konusu ile ilgili bir makalesini beğeni ile okuyacağnz umuyoruz. Şair ve gönl adam ANDAÇ'n(Bekir KARA) MoR RENKLrYDİ SALKIMLAR' nostaljik tadlar sunuyor. ANDAÇ, ayrca ATEŞ YANDI adn verdiği gzel şiiriyle de sosyal bir yaraya dikkatleri çekmekted ir. Hseyin ATEŞ BUHRAN şiiri ile aramzda. Şairimiz bu ksack şiirinde; dşnceden girip, gönl bahçesinin isyann ortaya koymaktadr. Eğitimci MEHMET ERçİN'in KARADENİZ uüzuü başlğ altnda samimi, akc ve zaman zaman şiir eşen bir slupla yllar önce kaleme aldğ anlarnn ilk bö m bu saymzda. Her ne kadar o gnden bugne yurdumuzda çok değişiklikler oldu ise de yazda zikredi en çarpklk ve znt konusu olan baz şeylerin h6lö değlşmediğini görmemiz bu yaznn önemini bir kere daha ortaya koymaktadr. Özelde Karadeniz ama genelde btn yurdumuzun yaras olan konular işleyen bu yazyda zevkle okuyacağnz umuyoruz. NErrtIHUR

4 YAzMAK Ai DEMİREL 'YAZMAK' her bilim dalnn ve her sanatn temel taşdr. Denilebilir ki yazmak, bilim ve sanatn anasdr. Bilim ve sanat insanlar okumakld, yazmakla işe başlar, Her bilim ve sanat da[, sanatça bir yazm gerektirir. İşte bundan ötr, yazmak çok özel bir sanat an ayşdr. Yazm sanat ile uğraşanlar da çok öze insanlardr. Anlaşlacağ gibi, yazma konusu her trl bilim ve kltr faaliyetini kapsamaktadr. Burada, 'Yazmak' konusunu milletimiz açsndan irdelemeye çalşacağm. Bilindiği gibi yazma işi özgn bir ABECE (alfabe) ile başlar. Yeryznde hangi millet ilk defa yazmaya başlad? Bunu kimse bilmiyor. Ben sizlere, bilinmeyenlerden değll, bilinenlerden söz etmek istiyorum, BizTrklerin, bilinen, en eski 'abece'si, CÖ«rÜnX abece'sidir. Aslnda, Göktrk abece'si adnn verilmesi, yakn bir zamanda olmuştur. Çnk, bu abece'nin gnmze u aşabilen kökl eserleri Göktrk İmparatorluğu zamanna aittir. Bu durum, söz konusu abece'nin Göktrk İmparatorluğu zamannda icat edildiğini göstermez. O çağa gelindiğinde, o tr yazm İanatnn zirvede olduğu görlmektedir. Demek ki, bu abece'nin kullanm binlerce yl daha eskiye dayanmaktadr. Göktrk abece'si; o zaman konuşulan dildeki btn sözckleri, çok iyi bir harften şekilde ifade etmek için 38 yukardan oluşturulmuştur. Soldan sağa ve aşağya; yazlp okunabilme özelliği ile o çağda, hatta çağmzda bile olağanst bir yazm arac özelliğini taşmaktadr. Bu abece'nin kullanm ilk kez nasl başlad? Bir başka deyişle nasl başlamş olabilir? Bu sorunun cevab; Orta Asya'daki çok eski kurganlarda mevcut. (Kurgan=Korugan, ileri gelen Trklerin ve özellikle; başbuğ, han, kaan, hakan, apatarkan, yabgu, beyler... gibi kişilerin koruma altna alnmş özel mezarlar) Söz konusu kurganlarn dikili taşlarnda, orada yatan kişinin TAMGASI (damga) yer almaktadr. Kişiye özel olan bu tamgalarn, yzklerde, mhr olarak da kullanldğ anlaşlmştr. Orta Asya'nn hemen her yerinde bunlara rastlanmaktadr. Yzklerin zerindeki ve kurgan taşlarndaki tamgalar, Göktrk abece'sinin harflerinden oluşmaktadr. Baz Trk devletlerinin hatta baz Trk boylarnn da kendilerine has tamgalar vard ve bunlar da Göktrk abece'sinin harflerinden oluşmaktayd. Bu tamgalar bayrak işareti olarak da kulianlmştr. Osmanl İmparatorluğu'nu kuran, Kay Boyu'nun bayrağ buna örnektir. Göktrk abece'si dnyann pek çok yerinde kullanlmştr. İşte bazlar: Btn Orta Asya'da, Asya'nn diğer kesimlerinde, Avrupa'da özellikle Baltk kylarnda binlerce byk taş yazt bulunmuştur. Halen, Baltk lkelerindeki, yaklaşk beşbin yazl taşn, Göktrk abece'si ile yazldğ tesbit edilmiş ve bazlar tercme edilmiştir. (Bu durum ayr ca bir yaz konusu olabilir) Göktrk abecesi ile yazlmş yaztlar, daha pek çok yerde mevcuttur: Balkanlarda, Alp dağlarnda, Fransa'da, Karadeniz'in kuzeyi boyunca btn Rus topraklarnda, doğu Avrupa'da, çok sayda bulunmuş yaztlar olduğu gibi, yaplan kazlarda höl6 bulunmaktadr. Anadolu'da ise; binlerce yl öncesinden olduğu tespit edilen, Göktrk abecesi ile yazlmş yaztlar mevcuttur. Burada hepsini sayp dökmek mmkn değil ama iki örnek vereyim: Göktrk abece'si ile yazlmş taş yaztlardan, Hakkari de de bulundu, hem de binlerce yl öncesine ait İkinci örnek: Trabzon'daki; Hristiyanlğn ilk dönemlerine ait bir kilisede, Göktrk abece'si ile yazlmş Trkçe dua, halen orada durmaktadr! Gnmz dillerinden İngilizce, Şekspir'den sonra tam bir yaz dili o abilmiştir. Franszca ise; gnmzden 900 yl önce yaz dili bile değildi. Bu durum göz önne alndğnda; Göktrk abece'si ile yazmann binlerce (7000 yl olarak tahmin ediliyor) yl önce başlamasnn önemi daha iyi anlaşlr. Atalarmz böylesi bir uygarlk sergilerken; gnmzdeki tek dişi kalmş canavarlai o zaman da canavar ve barbar idiler... Şimdi, gelelim Trk edebiyat sanatna. Göktrk İmparatorluğu'ndan önce ne gibi yazlar, yaztlar ve eserler vard pek bilemiyoruz. Ama şunu çok iyi biliyoruz. Zamanmza kadar, yok olmadan veya yok edilmeden kalabilen ORHUN YAZITLARi; Trk uygarlğnn, Trk inancnn, Trk töresinin ve de Trk edebiyatnn en önemli belgesidir. Söz konusu yaztlar yazant saygdeğer atamz YULUĞ licilrl, Trk yazm sanatnn yani Trk edebiyatnn piri olarak gönlmzde sonsuza kadar yaşayacaktr. Yuluğ Tigin, sradan birisi değildir. Göktrk İmparatorluğu'n.un byk Başbuğu BİLGE KAAN'n Ve GULTEKIN'in yiğenidir (abla arnn oğlu). Sarayda yetişmiş; bilge, şman (aydn-zi7al) ve edebiyat sanatn çok iyi bilen, bir byk atamzd:.. Uygur İmparatorluğu zamannda; Orta Asya'da, Ulusumuzun önemli bir ksm, UYGUR YAZISI denen bir abece kulland. Ozellikle Çin ve Hindistan snrlar boyunca yaygn olarak, bir devir kullanld. Uygur uygarlğ ve yazm sanat ile ilgili araştrma yaplmas, bakir bir konu olarak durmaktadr. Trkler arasnda İslamiyet'in yay maya başlamas ile birlikte Arap abece si kullanlmaya başland. Bilindiği 9ibi atalarmz; srekli hareket halinde olmuşlar. Savaşmşlar, göç etmişler, başka uluslar,korumalar altna almşlar. Son olarak da Hem Islamiyet'i hem de Mslman olan diğer miiletleri korumalar

5 altna almşlardr. Yer yznde böylesine zorlu bir görevi yapmak, hele 900 yl yapmak, her ulusun işi değildir ve olainaz. Aslnda böyle bir görevi tarihte hiçbir ulus yapamamştr... Btn bu hengame içinde dahi Trk yaam sanat, varlğn srdrmştr. Baz örneklere baktğmzda, hiç de kçmsenemeyecek eserler yazlmştr. O yazar ve edebiyatç atalarmz; sadece çağlardaki biz Trkler için değil btn insanlar için muhteşem eserler brakmşlardr. İşte baz, L) örnekler: BEYHAKİ (EBU,L-FAZL MUHAMMED B. HÜSEYİN BEYHAKİ): En önemli çalşmalarn, Gaznel iler za mannda ya pm şt r. Sarayda yaşadğ sre içinde her trl bilgi ve belgeden yararlanmştr. K6tiplikten başlayarak, baş danşmanlğa kadar ykselmiştir. Saraydaki görevi boyunca, hemen her şeyi kaleme almş, o gnn tarihini birinci elden yazmştr, Eseri, TARİH-İ BEYHAKİ olarak bilinmektedir. Eser sradan bir tarih olmadğ gibi sradan b r eser de deği dir. Edebi anlatmda sanat da çok ağr basmaktadr. Bu eser çok değerlidir, çnk yazafl, btn devletler aras görşmelerde bulunmuş, yazşmalarna imza atmş bir devlet adam olarak, duyduklarn değil bizzat yaşadklarn yazmştr. Tarih-i Beyhaki; bilindiği kadaryla 30 cilt olarak yazlmş. Fakat elde sadece birkaç cildi kalmştr. Mevcut ciltler, Hindistan basklardr. Orijinalinin, Uygur Trkçe'si ile yazldğ bilinmektedir... Beyhaki Tarihi'ni okuyannz var m?!! Kltr ve Milli Eğitim Bakanlklar, neden böyle eserleri, bugnn Trkçesi ile okullarda okutmazlar ve piyasaya srmezler?!! (Sakn bu yazdklarmdan siyasi bir vurgu aramayn. Herhangi bir hkmet ve parti söz konusu değil. Bu bir milii meseledir. ) KAŞKARLI HAHMUT (100B-1105): İşte size bir byk atamz daha, hem de bir Trk İmparatorluğu'nun başndaki adam. Bu yce Başbuğ bakmş ki, Arapça ve Farsça, insanlarn konuşabilmesi, anlaşabilmesi için yeterli değil. Muhteşem bir anlatm gcne sahip olan Trkçe, her dilden stn. Bir de; kökten sözck retme özelliği ve matematik gibi grameriyle, bilim dili olarak da özel bir öneme sahiptir, Ulu bir hkmdar olmann yan sra bilim ve kltr adam özellikleri de olan, Bilge Başbuğ Kaşkarl Mahmut; Araplara ve diğer Arapça konuşan miiletiere Trkçe öğretmek için bir sözlk hazriamş. Bu saygdeğer atamzn hazriadğ sözlk, ayn zamanda bir ansiklopedi gibi, her sözck ile ilgili ayrntl bilgiler içermektedir. Eserin yazafl söz konusu bilgileri verirken, o çağdaki Trk Edebiyat'nn btn inceliklerini kullanmştr. Dolaysyla yazdğ eser, sradan bir sözlk..değii edebi bir şaheserdir. Eserin ad, KirAB oiveu-i LGAT ir-rn«dr. pekiyi, bu eseri okuyannz var m?... YUSUF HAS HACİB (1017-t077): Karahanl Devleti'nin en seçkin siyasetçisidir. O kadar nldr ki, devletin başnda bulunanlar bile onun gölgesinde kalmştr. Devlet yönetiminde, halkn mutluluğunun kaynaklar ve siyasetçilerin halka karş nasl tavr almalar gerektiği gibi konularda, hem özgn fikirleri vardr ve hem de bu fikirlerini uygulamştr. Ünl eserinde, hem yönetenlerin hem de yöndtilenlerin mutlu olmalar için'ne gibi kriterleri esas almalar gerektiği konusunu özellikie işlemiştir. Btn insaniarn mutlu olmas için yöneticilerin birinci derecede sorumlu olduğunu vurgulamştr. Ama, btn bu biigileri kaleme alrken; yavan, fikrini dikte eden, olaylara tepeden bakan bir tavr içine girmemiştir. Söyleyeceklerini, kendine has, hik6yeler ve olaylar dizisi ile anlatmaya çalşmştr. Çok bilgili ve yazm sanatna çok yatkn olan Yusuf Has Hacib, gelecek nesillere, değeri ölçlemeyecek bir eser brakmştr. Söz konusu eseç bilgi ve siyaset doiu olmasna rağmen ayn zamanda çok hoş bir edebi belge niteliğindedir. Yazar, eserini yaap bitirdikten sonra, o zamann Devlet Başkan Başbuğ, Kara Buğra Han'a sunmuştur. Kara Buğra Han, eseri okuduktan sonra hayran kalmş, yazar ve "devlet adam olan Yusuf Has Hacib'e; Uluğ Has Hacib diyerek ona 'ULUG' unvann vermiştir. Eserin ad: KIJTADGU aiüc air. (Kut veren bilgi-mutluluk veren bilgi) Sözn ettiğim bu eseri okuyanniz var m?.., Ulusunu tanmak, temel eserlerine sahip çkmakla başlar. Trk yazm sanatnn ustalar elbette sadece bu isimlerden ibaret değil. Selçuklu ve,osmanl İmparatorluklar zamannda ve Cumhuriyet döneminde de pek çok yazar, şair ve ozanlarmz olmuştur. Sözn ettiğim dönemlerdeki edebiyatçlarmz şimdi burada anlatmam, takdir edersiniz ki mmkn değil. Bir başka yazmzda, anmaya çalşacağz. o byklerimizi de BuHRAN Hseyin ATEŞ Mnzevi ruhumun tesellisi Afakanl gecede Ruhuma çöken bir sisli buhran Çekilmiş şehrin şklar sokak 16mbalarndan odalara arta kalan kör bir karanlk Artk ney flesin kahrm Def vursun efk6rm

6 ş Ç ğ ğ ş ç ğ Ö ş ğ ğ ş ç ş ş ö ğ İ ş ç ç ç ç ç ş ş ş ş ş ş ş ç ö Ö ş ö ö ş ş ç ş Ö şç ö ş ç ç ö ö ş ç şç ş ö ş ğ ğ ö ş çö ö ğ ğ ş ş ş ş ç ö ş ş ş ç ö ç ş ğ ğ ş ö ş ş ç ç ö ğ ş ş ç ç ö ç ş ş ç ğ ş ç ğ ş ğ Ü Ş ç ş ş ş ğ ö ç ç ç ç ö ğ ş ö İ ç ö ç ç ö ş ğ ö ğ ğ

7 MoR RENx_iyoi SALKIMLAR yllarmda ne zaman bir yangn olsa belki her evin önnde mor salkmlar yoktu ama ilk yardma koşanlar arasnda olurdum. Neleri AN DAÇ kurta racağ m dş ilk şklarn, yosun tutmuş komşumuzun damna dştğnde Gnn t 1 karşlardm. Serçesi, kumrusu, hatta çirkin sesli kargas pek boldu,beni yeni gne davet eden ses erini, uzak bir lkenin musikisi gibi hatrlarm. Mahallemizdeki tek apartman dört katlyd.arkadaşmn evine ne zaman gitsem terasnda şimdi inanlmas gç sanki İstanbul'un yarsn seyrederdim.deniz gözkrd, hele adalar ulaşlmaz gibi olurdu uzağmda... Aksaray'n o dar sokaklarnda çocukluk gnlerim bazen top peşinde,çoğu zaman da kaytan uzun topaçlarmla, gökkuşağ gibi renkleriyle bezenmiş misketlerle oynayarak geçerdi. Hoyratça zaman savururdum.yine de çiçeklerin rengarenk gzellikleriyle evlerimizi sslediklerini, yaşam gzelleştirdiklerini idrak ederdim. Cam kenarnn vazgeçilmezleri, kokusu buhur gibi ykselen trlar,kpe çiçeklerini, fesleğenleri sulamann zevkine varr, yavaş yavaş bymelerini seyreder mutlu olurdum. Fesleğenleri n sivrisi nekleri uza klaşt rd kla r n nice sonralar öğrenmiştim. Evin içindeki kauçuğun ise iki ç yaprağna rağmen neden başköşede yerini aldğn anlayamazdm.inadna da yapraklarn geç aça rd. Sokağmzda çok gzel bir ev vard. Ayşe'nin evi. İkl katl olan bu ev çinko ile kaplyd. Onnde ise mor saikmlar sokağmzn en gzel ssleriydi, Gözierim oyundan başka bir şey görmediği zamanlarda bile o evin gzeliiğini her baktğmda hayran kla seyrederdim. Ayşe hep camn önnde otururdu. O zamanlar bilemezdim evi bu kadar gzel yapan mor salkmlar m yoksa camn arkasndan bakan bir çift göz myd? Kim bilir belki de iki çiçek birinden daha gzeldi. Çocukluğumdaki ilk yangn, o gzelim evi yakarken benim de içime ilk ateşi dşrmşt. Belki de ikinci ateşti. Sokağmzn çiçeği yok oluyordu. Ev tamamen yanmş, o ateşe rağmen kap önndeki mor salkmlarn bir kaç çiçeği renklerini koruyabilmişti. Ateşin yakma iradesine, çiçeğin yaşama iradesinin direnmesi, çocukluğumun unutulmaz anlar arasnda silinmez yerini almşt. Gençlik n meden... Sonra ben bydm. İstanbui da... Sokağm kçk kald koca binalar arasnda. Bydkçe nice yangnlar sönd yaşammda. Kazanş ve kaybedişlerimin sradanlğnda yarm asr gerilerde kalmşt. Mor salkmlarn klleri ise yreğimde, Artk yaşamn macerasna, gneyin incisi Antalya'da devam ediyordum. Şehre ilk geldiğimde gördğm devasa kauçuk ağaçlar, çocukluğumun birkaç yaprakl kçk hayallerine son verenler oldu. İstanbul'un muhteşem gzelliğini ruhumda taşyoç beton yğnlarndan kurtulmann sevinci doluyordu içime.antalya rengarenk yeşillik er, çiçeklerle bezenmişti. Bir çoğu da morun çeşitli tonlarna brnmşt sanki. Evet Antalya gzel bir şehirdi. Lökin denizinde, simitlerime ortak ettiğim martlar yoktu. Damlarnda kargalar uçmuyordu. Körfez çöller gibi kimsesizdi gözlerimde. Ne martlar, ne çatana sesi, ne de kulaklarmda özlediğim vapur ddk eri. Kz kules ile Yivli Minare arasna skşmşt dnyam. Çiçek erle, yeşilliklerle bezenmiş bu şehirde şimdilerde inanlmas zor ama kuru yapma çiçeklerin vitrinleri sslediğini göryorum. Candan, ruhtan yoksun, byk bir hzla kayyordu renkler. Durmadan çoğalyor, vitrinlerde başköşelerde yerlerini alyorlard. Belki de görlebilme şanslarnn vitrinlere çkarak artacağna inanyorlard. Halbuki şanstan armağan bekleyenler kadere hakim olamazlard. Cumhuriyet meydannn arkasnda kçk bir cami vardr, Edipzade camii. Yanndaki iki katl evin bahçesinde dallar clz olsa do, mevsiminde mor salkmlar açar, onlar ne zaman byk bir haz ile seyretsem beni çocukluğuma götrrd. Kuru yapma çiçeklere olan bu, 1erçek gzelliklerin bizden uzaklaşmas kaçnlmaz olurdu. Onlar ihmöl edişimizdeki yanlşlk, byk bir ihtimalle emekten kaçtğmzdand. Yani bizdeydi. Çiçekler ancak emekle dşknlğmz çoğaldkça byyebilirdi. Koruyamadkça, bilemedikçe değerlerini, maalesef onlar da yakyorlard geleceklerini... Benimse içimde ateş byyordu.

8 Yank, kavruk. Içli toprak, dost toprak. Trk trk dilimde... Duygu ykl, tekbir ykl, aşk ykl şu toprak... Avucuma alsam; sksam, koklasam, ağlasam... ATEŞ YANDI ANDAÇ O gn ilk defa Sokağa çkyormuş gibi heyecanlyd. Mor kazağngiymiş İll< dera yksek topuklu ayakkab giymenin Ve ilk defa "Ne olursa olsun!" demenin Buruk tadn hissediyordu. G msedi. Ağabeyinin görr korkusu, nedense silinmişti. Annesinidşnd Belki iierde bağşlard. Biliyordu, ana yreğinin-hep seveceğini Kendini tuttu,çnk Bir an dolu dolu oldu gözleri Rimelleri akmamalyd. İll< ixi taksiye bakmaya cesaret edemedi Sonra Sanki dnyada yapayalnz kalmş gibi Btn seslerin kesildiğini hissetti Önnde duran arabaya bindi. Kahr dolu gnlerin bittiğini mi Yoksa daha yeni başladğn m anlayamadan Uzatlan sigaray ald Ve bir ateş yand. KARADENIZ HUZNU Mehmet ERÇİN L972 Eyll'unda yze yakn er öğretmen; Isparta 58. Tmen Okuma- Yazma Okulu'nda, değişik illerimize tayin haberini bekledik durduk. Derken belli oldu. Çoğunluk Gneydoğu Anadolu'ya olmak zere; Doğu, Kuzey ve İç Anadolu'ya yolculuk hazrlğna baş adk. Ekim L7,58. Tmenden çkş oldu. Anadolu yollar uzar da uzar. Kara ylan gibi kvrl kvrl... Kavruk yamaçlar, gölgesine sğnacak ağaca hasret İç Anadolu'm. Yass tepeciklei tipik bozkrlar şu ufka doğru kavuşmuş da öteye uzanmş. Çngrak seslerini duya duya, tiftiklerin, akkoyunlarn seyrine doya doya Ankara'ya doğru uzanyoruz. Bulutsuz gecede şl şl yldziar... bir kme yldzn cömertcesine serpivermiş önmze... Ah Ankara! İnşaallah olmayasn baht kara... Gökyz Sabahn gneşi şrken Çankr yo undayz. Zoraki yetiştirilmeye çalşlmş s ra sra ağaçcklar byme,çabasndalar. "Bitmeyen bozkrn bir yeşil sonu yok mu?" diye aranyorum. Bir buruk ac kavuruyor içimi... Yeşile hasretim yceliyor gitgide... Krmz-klrengi bitek tahl toprağ. Bir gn dönmemek zere duygusu ölmden ac. ayrlş "Ölmek kaderde var, rknt Vermlyor; L6kin vatandan ayrlşn ztr6b zor." Anadolu'nun ikliminde; "dili bir", "iman bir", "gönl bir" vatandaşlarmz vardr "vatan, m6nay Trk ederler." ki "Gönlm, dilim, kanm ve miz6cmla sizden'im, Dny5 ve 6hirette vatandaşlarm benim." Nedense bu yolculukta hep Yahya Kemal vard, dilimde ve gönlmde... Şiirlerinden msralar peşpeşe sraland durdu... Kalbim bitmeyecek bir şevk içinde yzerken, otobsmz Çankr'y geride bra kp, Kasta mon u'ya doğ ru mesafeleri ksa ltmaya deva m ed iyor, Uzaktan uzağa tabiatn yeşil örts görnr oldu. 'Şkr Yarabbi', yanmşlğma ser nlik geldi. Kekik ve çam kokusunu duyar gibiyim... Ilgaz Dağlar'na vard dayand yol... Bklr ha bklr... Bir hayranlk ve hayret dalgas esti içimde... Hasretin lötif meltem'i de içinde! Uy ki uy! Oy ki oy! Görmemişim böyle orman!.,. Yeşil dalgal bir deniz ki oy! Nice ejderhalar baş kaldrmş aitnda... bu Ya şu bulutlara yetişmek dalgalarn istercesine yarşan ağaçlar... Bakmaya cesaret! Kesmeye kylmaz.., Selvi kavaklar, sanki ruzgörda salnd, gezindi... Çam, L6din, Köknar, Meşe... Aman Allah'm Aman! Mmkn yok girilmez içine, kaybolur insan... Ekvatoru dşndm o anda, Amazon çevresi dşt aklma... Görevli geldiğim Kastamonu İline bağl köyme dek bu yeşil dalgalar bitmedi. Ufkumun ötesinde akp gitmede... Görevli geldiğim köym; kulaktan kulağa duyduğum, hayret edip şaştğm köylerden... Inanmak istemediğim gerçeğe alt saatlik yaya yolculuğu ile ulaştm. İlden il'e kara ylan gibi akp giden yo lardan geçtik. İlden ilçeye, ham toprak oldu darald yollar. Arabalar da kçld... Sonunda yaya olarak bindik yola. Kastamonu'nun şirin ilçesi Daday'dan geçtik. Radyodan dinlediğim *Telli Kavak" şiirine ilham olmuş Daday. Ball Dağ'daki

9 sanatoryum da yakşmş hani. Vatanda görmeyi arzuiadğmz manzaralar bunlar. vastad a n i n iş P na rbaş Nahiyesi'nde oldu. Nice dağlar ve bkler geçilecek kim bilir? Artk ormanlar Cehaletin körlğ balta ile dostluk etmiş. Dnyadaki en gzel yeşil tonlarn hakim olduğu şu harika tabiatta yaşanan cehalet, zulm ve katliam kahrediyor insan. Zaman içinde de alşmaya başl_yor insan. Yani hep karamsarlk var ya.., Karanlğa alşma gibi bir şey.., Görevimi yapmaya çalşrken, buruk duygularmla birlikte gzel gnlerin hasretini yaşlyorum... Elbette, gelecek daha gzel olacak. Ben, bana ait vazifemin idrakinde isem, gördğm uzaklaşyorum gitgide, Çamuriu patika yoliaç yer yer kçk gölckler o uşmuş. diyebiliyorsam... Elbet vardr çaresi... Işl şl gözlere okulda; sevgi, merhamet, zelli kler ve i nsana h izmet duyg u lar... Vatan sevmek herhalde böyle şeylerde var. İnşaallah dedim, Azdavay ilçesi de böyledir. İlden hareketin çnc saatinde Ta bit g Azdavay'dayz. Azdavay ilçesi; dağlar arasnda, ovadan, araziden mahrum, orta halde bir köy görnm arz eder. Son lkesindeyim. Tekniğin sesinden Parça parça, bazen topluca köy ve köyckler. Kiminin içinden geçiyoruz, kiminin yanndan, yöresinden... Bu manzaralara alşk değildim. Bir belde dşn ki patika yollarla.laşlyor. Bir araba geçecek yolun hasreti var, özlemi var, Yoksulluk, unutulmuşluk ve çaresizlik... Ah! Anadolu'mun şu manzaralarnn sorumlularndan biri de ben olmalym. Benim payma dşen gafletin, be ki de ihanetin ölçsn bir bilebilsem Alşa geldiğimiz taş, tuğla, beton vs. yap yerini ağaca brakmş. Temelden çatya tm ağaç. Kimi tek, genelde de ikişer katl kaba-sa ba ya p m ş evler. Nedir bu haller? Nedir bu ev er? diye soramadm. Yolculuk yaptğmz köyl vatandaşlaamv ne derlerdiacaba? Hayret mi ederlerdi, merak m ederlerdi? 'Ne biçim öğretmen?' ya da 'ne bilsinier köylnn, garibin halini bunlar!'derler miydi acaba? Eh ne biçim ise o biçim 'öğretmeniz' işte, Hem öğrenmeye hem de öğretmeye gidiyorum. İç dnyamdaki sorulara cevap bulamyorum. Vicdann muhasebe h6li de bu olmal...! l Gördğm ev manzaralarnn ise bambaşka. Bir ev yapmağa, bir 'Dağ' ykmak gerek. Balta ile kaba yonulmuş yongalanmş. Ağacn bir ksm a nmş, gerisi dağda çrmeye braklmş. İll< yolculuğumun ac gerçekleri,.. AnIattlar dinledim... İşte bana ve dşndrdğ byklerimize meydan okuyan gerçekler. Sanki: 'İşte eseriniz!' ya da 'sizler gibi aydn bildiklerimizin eseri bunlar.' der gibi... Ya da ben öyle anladm duygularmda... Ve de çok duygulandm. İç dnyamdan gelen bir ses] 'bu suç ya da gn6h... Adn ne koyarsan o... Kör baltann ve de o baltay insafszca kullanann değil.' bozukluklara; "Aman bir çare!" hasret, hrmet okundu... Dnyann en muhteşem varlğ insan... Dnya senin için, alem senin için... L6kin hem kendine, hem aleme ibretle bak, muhabbetle bak... Bak ama gör ve anla... Makineler alt saat öteden ses verir. Ben, alt saat beride ders veririm. Aydnlarmzdan biri gelsin köye ve bilsin bakalm okul neresidir? Hangi bina benziyor okula? Bilmek mmkn oimaz. Nereden bilinebilir ki?... Işl şl kara gözler; sevgiyle bakarlar, sevgiyle bakarz. Gnah nedir? tatmamş bu yavrucaklar. Saf ve temiz. Katksz samimi bakşlar ve glşler. Geleceklerinin de gzel oimas için sağnak sağnak rahmet ve yardm istiyorum Yce Mevl6mzdan... Okullar tantmaya çalşrz zaman zaman. Orta okulu, lisesi var bu memleketin, niversitesi var. Neler olur orada? İşte şöylesine, basamak basamak çklr. Çktkça da ykselinir. Sizler de byrsnz, bilginizde byr... BilgiIi, akll, vatann seven, hizmet edenler çkar bu okullardan... Memleketin idaresi de geleceği de bu "Hizmet Erleri" ile hep gzelolur. Öğretmen, doktor, mhend s işte oralarda olunur.., -vesaire vesairegöznn birini kçkken kaybetmiş Kçk Ahmet. Okulun çnc snfnda... Birden sağlam göz şd... Heyecan belli, parmak kaldrd hemen... "Öğretmenim ben doktor gördm." dedi demesine de ben de merak ettim... Acaba nasl bir cevap çkar? " Ya! Peki Ahmet; Doktor nasl olur?" Cevap hoş: "Şişman olur öğretmenim." Dağlarn ve çağlarn gerisinde kimler kalmş bilemezsiniz... Sizler bilmek istemedikçe öğrenemezsiniz,.. Onun için de bilemezsiniz bu köyn okulunu... Köy odasymş önceden. Biraz çeki dzen verilmiş içine, bykçe iki pencere açlmş ve

10 "Okul" denivermiş. İl<i ç adm boyutlu iki de kçk odack ayrlmş, " Lojman" denivermiş... Artk bizim köyn de okulu var. İti öğretmen görevdeyiz bu kutsal yapda... İlçe Milli Eğitim Mdrlğ de zaten bize köyn yolunu tarif etti... Şöyle şöyle gidilir... Elbette okuldan bahsedilmedi. Herhalde biliyorlardr durumu... Kime ne diyeceğiz? Bazen de kafam karma karşk oluyor... "Sebep ve sonuç" ilişkisini çözemiyorum vesselam... İki oğretmen, tek snf ve çift öğretim.., Eğitme, öğretme çabasyla, şevkiyle köydeyiz. Bkmak, ylmak yok. Bulunduğumuz yerden yola devam... "Yr, yr olduğun yerden; bayrağ eline aldğn yerden,.. " Bayrağ yere dşrmek yok! Nereye kadar? "Hedefe varana kadar" ide6l olmaz ise olmaz; Yoksa " Kz lelma" bulunmaz. Dz arazi ve ovadan şu çevremde bahsedemeyiz, Görebiidiğimiz ufkumuz kadar. Ufuk ötesi de pek farkl olmasa gerek... Hep dağ ve dağlar... Hakim yap bu, renk ise yeşilin binbirtonu... Yamaç ve dik yamaç halindeki tarlalar, ormann içine açar gider. İlk bakşta anlarsn ki şu arazicikler 15-2O yl gibi çok ksa bir zaman öncesi içine girilmez bir orman denizidir... An atrken de öyle derler; Hani şu ormanda tarla açma işini... Kesmey e baş etmek zor.., Açlacak tarla yerinin çevresini balta ile ykmşiar,..ağustosun scağnda da vermişler ateşi. Yemyeşil duman! Gökleri tutmuş... Keyifle seyredilmiş... Taria oluvermiş böylece... Mlk edinebilmenin keyfi bu... Bu arazi bize yar olur mu acaba? Binlerce yaktm, can milli serveti kl ettim, tabiat bozdum,.. Bunun vebali ifl6h ettirir mi insan? Bu soruyu kendine sorabilecek o vicdanlar nerdeler! Köyl deyince akla arazi geliyor. Çalşan, çabalayan insanlar. İşledikçe veren toprak... Sevdikçe seven, çiçek çiçek sslenen dost toprak... İşlenen arazide çeşit çeşit toprak rn dşnyor insan. Gel gör ki şu çevremde sadece dşn kurarsn bu gzelliklerin ve bereketin. Bereket; Rahmet ile geliç muhabbet ile gelir... Çevreye ya da insana veya hayvana merhamet yok ise orada bereket kandille aranlr. Görev çevremdeki insan manzaralar hazin ve dşndrc... Köyl vatandaşm ekmeğin ununu pazardan alr. Alt saat yedi saat at ile yolculuk ve bir o kadar da dönş var bu işin. Yani iki gnn alr bu pazarclk işi de. nsanlar nerede olurlarsa olsunlar ektiklerini biçerler! Rzg6r eken "Meltem" biçmez. Ormandan insafszca açlmş şu arazilerde verim nispeti bire iki ya da çtr. Bazen bire birdir. Yani ektiğini zor kaldrrsn... Emeğin, çilen de cabas... Ama hiçbir şey sebepsiz değil., Ormandan açlan bu araziler dikti; yamaçtr. Ayağn kaysa yuvarlanrsn. Birkaç y l normal rn verir görnr... Ormann yumuşak "Humus" toprağn yağmurun seli alp götrene kadar.,. Ve çöle dönen, verimsiz kraç toprak kalr geriye... Haydi bakalm çiftçi kardeş... Ne bekliyorsun şimdi? Altn başaklar m? Hangi meyve, hangisebze? Sonra da pazarn yolu tutulur usuldan... "Cep delik, cepken delik..." Toprak matemini tutar yllarca... Bir gn belki sevinir yeniden... Fidanlar, koynunda tomurcuk açtğ zaman... Fakirlikten dert yanan yöre insanlar; "Odunumuz bol, suyumuz, havamz iyi... Bundan bekleriz buraiar." derler de, zannederler ki dnya bu kadar... kime ne demeli bilmem ki! Ben buralara geiene kadar böylesi görntler ak ma gelmezdi... Onlar içinde ayn olmal... Akdeniz'in, Ege'nin, İç Anadolu'nun verimli arazi erinden bahsettik ve gördk ki böylesi bir dnyaya hasret bu insanlar... "Cehalet ve yokluk", "afet stne afet,.." Allah'm sen koru ve beni affet... Btn pislikleç vahşet, azgnlk ve sapknlk... Sanki bu iki kelime i e özetlenmiş gibi... Sebepler neler? Suçlu kim? İşte burada kalyorum vessel6m.., Msebbipleri, Yce Makam'a şikayet etmede Kalem ve Kel6m... (Devam edecek...)

11 İ Ç ğ ğ ğ ş Ü İ İ İ Ş ğ ğ ğ İ ğ ş Ş Ç Ş Ş Çİ İ Ş

12