Doğu Akdeniz Bölgesi Ennominae (Geometridae: Lepidoptera) Faunası*

Transkript

1 Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 2003, 18 (3): J. Agrie. Fac. Ç.Ü., 2003, 18(3): Doğu Akdeniz Bölgesi Ennominae (Geometridae: Lepidoptera) Faunası* Feza D O Ğ A N LA R 01 Serpil K 0 R N 0 Ş 0 R (1> Özet Bu çalışmada Doğu Akdeniz Bölgesi nde Ennominae alt familyasından 30 cinse ait 31 tür belirlenmiştir. Bu cinslerden Erannis Hlibner cinsi Erannis ankeraria Staudinger ve Erannis declinans Staudinger olmak üzere iki tür ile temsil edilirken, diğer cinslere ait birer tür belirlenmiştir. Bu türlerden Ennomos freidbergi Hausmann ve Isturgia berytaria Staudinger Türkiye faunası için yeni kayıttır. Aynca Apochima flabellaria Heeger, Aleucis distinetata Herriclı-Schaffer, Biston strataria Hufnagel, Campaea margaritaria Linnaeus Chemerina caliginearia Rambur, Chiasmia clathrata Linnaeus. Colotois pennaria Linnaeus, Erannis ankeraria Staudinger, Heliomata glarearia [Denis & Schifîmüller], Hylaea fasciaria Linnaeus, Hypomecis punetinalis Scopoli, Macaría altérnala [Denis& Schiffermüller], Nychiodes dalmatina Wagner, Phigalia pilosaría [Denis&Schiffermüller], Selenia lıınularia Hübner, Tephronia sepiaria Hufnagel olmak üzere toplam 16 tür Doğu Akdeniz Bölgesi için yeni kayıt olarak belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Lepidoptera. Geometridae, Ennominae, Faunistik, Doğu Akdeniz Bölgesi Fauna of Ennominae (Geometridae: Lepidoptera) in the Eastern Mediteranean region of Turkey Abstract As a result of the study, 31 species were determined belonging to 30 genera of the Ennominae. Among them, two species Ennomos freidbergi Hausmann and Isturgia berytaria Staudinger are new records for Turkey. Also, 16 species Apochima Jlabellaria Heeger, Aleucis distinctata Herrich-SchafTer, Biston strataria Hufnagel, Campaea margaritaria Linnaeus Chemerina caliginearia Rambur, Chiasmia clathrata Linnaeus, Colotois pennaria Linnaeus, Erannis ankeraria Staudinger, Heliomata glarearia [Denis & Schiffmüller], Hylaea fasciaria Linnaeus, Hypomecis punetinalis Scopoli, Macaria alternata [Denis& Schiffermüller], Nychiodes dalmatina Wagner, Phigalia pilosaria [Denis&Schiffermüller], Selenia lumilaria Hübner, Tephronia sepiaria Hufnagel are new records for the East Mediterranean region of Turkey. Key Words: Lepidoptera,Geometridae, Ennominae, Faunistic, Eastern Mediteranean Region Giriş Geometridae familyası içerisinde Ennominae alt familyasına giren türler Dünya da oldukça geniş bir yayılış gösterirler. Bu ait familyaya ait kelebeklerde çoğunlukla kanatlar geniştir ve üzerinde dalgalı bantlar bulundururlar. Bazı türlerde dişiler kanatsızdır. Kelebekler çoğunlukla gece uçarlar ve ışığa yönelirler. Ennominae alt familyası, arka kanatta M2 damarının tüp şeklinde olmayışı yada tamamen kaybolmuş olması ile diğer alt familyalardan kolaylıkla ayrılırlar. Larvaları arşın yaparak yürürler ve mühendis tırtılları olarak adlandırılırlar. Tırtılların üç çift thoraks bacaklarından başka abdomenin A7 ve Aı0 segmentlerinde yalancı bacaklar bulunur. Çoğu rahatsız edildiklerinde abdomende bulunan bacakları üzerine durup hareketsiz kalır ve kendilerini küçük dallara benzetirler. Ennominae alt familyası meşe, gürgen, fındık, kayın, söğüt, karaağaç, kızılağaç, akçaağaç ve çam gibi yaprağını döken ve dökmeyen orman ağaçları, yumuşak ve sert çekirdekli meyve ağaçlan, birçok kültür bitkisi ve yabancı otlar gibi yaygın bir konukçu dizisine sahiptir ve bu konukçular üzerinde ekonomik olarak oldukça önemli zararlı türleri içerir (Heath, 1983; Toros, 1992; Okyar, 1995; Çanakçıoğlu ve Mol, 1998). M ateryal ve Yöntem Doğu Akdeniz Bölgesi nde bulunan Geometridae Familyasına bağlı Ennominae alt familyasına giren türlerinin faunasının belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışmada, araştımıalar yılları arasında Doğu Akdeniz Bölgesi nde Yayın Kuruluna Geliş Tarihi: * Bu çalışma doktora tezinin bir bölümüdür, Tübitak (TOG-TAG 2733) ve Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. (1) Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Balcalı \ Adana

2 Doğu Akdeniz Bölgesi Ennominae (Geometridae: Lepidoptera) Faunası Adana, Hatay, İçel Kahramanmaraş, Niğde ve Osmaniye il merkezleri, bu illere bağlı ilçe ve köyler, Aladağlar, İç Toroslar, Bolkar Dağları nda farklı yükseklik, iklim koşullan, bitki örtüsü ve yüzey özellikleri gösteren lokalitelerde (Çizelge 1.) yapılmıştır. Çizelge 1. Doğu Akdeniz Bölgesinde örneklemelerin yapıldığı lokaliteler, koordinat ve yükseklikleri Örnekleme noktalan Koordinat ( V ) K;D Rakını (m) Adana-Aladağ Orman îşl. * 37 34; Adana-Aladağ-Ç altı 37 39; Adana-Aladağ-Eğlence 37 41; Adana-Aladağ-Eğııer 37 24; Adana-Aladağ-Gerdibi 37 28; Adana-Balcalı-Bit. Kor. B. A. * 37 01; Adana-Balcalı-Kampüs 37 02; Adana-Feke Orman İşi. Dep. * 37 50; Adana-F eke-belenköy 37 52; Adana-F eke-değirmenuşağı 37 51; Adana-F eke-t enkerli 37 44; Adana-Feke-Yeşildüşmüş Köyü 37 50; Adana-Kozan-Düzağaç * 37 34; Adana-Kozan-Horzum-K. * 37 37; Adana-Pozantı- Ömerli 37 31; Adana-Pozantı- POZMER * 37 28; Adana-Pozantı-Çamlıbel 37 28; Adana-Tüfanbeyl i-doğanbeyl i 38 05; Hatay- Batıayaz-Mağaracık 36 08; Hatay-Antakya-Serinyol * 36 18; Hatay-Antakya-Uzuııbağ Köyü 36 09; Hatay-Altmözü-Enek Köyü 36 10; Hatay-Dörtyol-Kocaali Köyü 36 42; Hatay-Erzin-Üçloz Yaylası ; Îatay-İskenderun-Çerçikaya 36 23; Hatay-Serinyol-Kömürçukuru 36 23; Hatay-Yayladağ-Çeki Köyü 36 01; İçel-Kocayer Köyü 36 53; İçel-Mersin-Burçak Yaylası 36 57; İçel-T arsus-karabucak Omı. * 36 52; Kahramanmaraş-G. -Keklikoluk 38 11; Kalıraınanmaraş-Göksun-Yiricek 38 00; Osmaniye-Düziçi-Elbeyli 37 22; Osmaniye-iIınzırlı-Cebel 37 00; Osmaniye-Zorkuıı Y.-Karacalar 37 01; * Robinson tipi sabit ışık tuzaklarının konulduğu noktalar Çalışma arazi ve laboratuvar çalışmaları olarak iki grupta yürütülmüştür. Arazi çalışmaları adı altında, gündüz yapılan çalışmalarda gözle kontrol, atrap ve silkme yöntemleri kullanılmıştır. Gözle kontrol yönteminde gündüz hareketsiz durumda olan geometrid erginleri saklandıkları yerlerde tespit edilmiş ve buradan direkt olarak potasyum siyanürlü öldürme şişelerine alınmış yada atrapla yakalanmıştır. Bunun yanında kontrol sırasında konukçular üzerinde belirlenen yada silkme yöntemi ile elde edilen larvalar kültürde üretimlerinin yapılarak, ergin elde edilebilmesi için konukçu bitki materyali ile birlikte 10x5x5cm ebatlarındaki cam kaplara etiket bilgileri ile konularak laboratuvara getirilmiştir. Gece yapılan çalışmalarda örnekleri yakalamak için 3 tip tuzak kullanılmıştır. 1-Sabit ışık tuzakları: 50x50x50cm ebatlarında, ışık kaynağı olarak 120 Watt civa buharlı ampullerin kullanıldığı Robinson tipi ışık tuzağı. 2-Taşınabilir ışık tuzağı: 30x30x30cm ebatlarında, 15 watt polarize ışık veren Robinson tipi ışık tuzağı. 3-Beyaz perde: 1.5xl.5m ebatlannda 250 watt lik civa buharlı ampülle aydınlatılmış beyaz perde. Çalışmalarda sabit ışık tuzakları, (Çizelge l.) de 4 * ile belirtilen noktalara konulmuş ve bu noktaların yükseklikleri ve koordinatları kaydedilmiştir. Bu noktalara haftada en az bir kez gidilmiş ve buradaki görevliler tarafından günlük olarak alınarak kutulara koyulan ve bozulmaması için glo ile korunan örnekler alınmış ve gerekli çalışmaların yapılabilmesi için etiket bilgileri ile birlikte laboratuara getirilmiştir. Sabit ışık tuzaklarının konulduğu noktaların dışında kalan bölgelere, yapılan program dahilinde, haftada en az üç kez olmak üzere çıkışlar düzenlenmiştir. Laboratuara getirilen larvalar bitki materyalleri ile beraber iklim odalannda bulunan 50x50x1 OOcm ebatlarındaki üst ve ön kısmı cam, 80

3 Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 2003, 18 (3): J.Agric. Fac. Ç.Ü., 2003, 18(3): diğer tarafları hava ve ışık geçiren tülle kaplanmış üretim kafesleri içine konulmuş, 26±1 C sıcaklık ve %70±10 orantılı nemde kültüre alınmıştır. Bitki materyali sürekli olarak yenilenerek, ergin çıkışı sağlanmıştır. Kelebekler özel germe tahtalarında, kurallara uygun olarak gerilerek oda şartlarında 2-4 hafta kurumaya bırakılmış ve etiketlenerek müze materyali haline getirilmiştir. Lepidoptera takımında dış genital organların sabit morfolojik karakterler göstermeleri nedeniyle taksonomik çalışmalarda genital organ yapıları esas alınmıştır. Erkek ve dişi genital organ preparatları Komoşor (1982) ye göre hazırlanmıştır. Bulgular ve Tartışma Cins: APOCHİMA Agassiz, 1847, Nomencle. zool. (index univl.):29 Tip tür: Amphidcısis flabellaria Heeger, 1838 Tür: Apoclıima flabellaria Heeger, 1838, Bcitrâge zur Schmetterlingskundc: 6, pl.l,fıgs 6-11,(Am phidasis) Yayılışı: Palearktik bir türdür. Avrupa ve Kuzey Afrika (Seitz, 1915); Asya, Sicilya, Yunanistan (Culot, 1987); İspanya (Agenjo, 1974); İtalya (Scoble, 1999); Güney Avrupa, Türkiye, İran, Ukrayna, Ermenistan, Azerbeycan, Özbekistan, Tacikistan'da (Funet, 2002) bulunmaktadır. Türkiye de Gelibolu (Graves, 1926: Seven, 1991 den); Bebek te (De Lattin, 1951) Konukçuları: Daha çok tarım alanları ve çiçekli bitkilerin bulunduğu habitatlarda yaygındır. Asteraceae: Calendula spp. (Seitz, 1915); Senecio spp., Chrysanthemum spp. (Agenjo, 1974; Seitz, 1915) ve Polygonaceae: Rumex pulcher(agenjo, 1974) konukçuları olarak Bu çalışmada konukçu tür olarak adi yonca (imedıcago sativa L.) ve adi fiğ ( Vicia saliva L.) tespit edilmiştir. incelenen materyal: Adana-Bitki Koruma Bölümü Arazisi: S 3 ; İŞ, 6<$<3; \3 S â ; ld'; S; <$<$; â â ; cM ; $ $ ; c?<?; Adana-Pozantı- Pozmer: ç?ç?; Hatay-Antakya-Serinyol: $. Cins: ALEUCIS Guenee [1845] 1844, Cat. Meth. Lepid. Eur.: 270 Tip tür: Erannis distinetata Herrich- Schäffer, [1839] Tür: Aleucis distinetata Herrich- Schäffer, [1839], in Panzer, Faunae Insect. Germ. İnitia (Dtl. Insect.)(Heft 166):81, (Erannis) Yayılışı: Yayılış alanı Orta Avrupa, Anadolu (Seitz, 1915); Irak, Anadolu, Güney Avrupa, Hollanda, Danimarka (Skou, 1986); İngiltere (Skou, 1986; Porter, 1997; Skinner, 1998); Polonya (Buzsko, 2000) dır. Konukçuları: Monofag bir türdür. Larvaları Rosaceae: Prunus sipinosa (Skou, 1986; Porter, 1997; Skinner, 1998; Scoble, 1999; Buzsko, 2000) üzerinde beslenmektedir. Pozmer: ^, 1$; ö*ö,1 Cins: ASCOTİS Hübner, [1825] 1816, Verz. Bekannter Schmett.:313 Tip tür: Geometra selenaria ([Denis&Schiffermüller], 1775 ) Tür: Ascotis selenaria ([D eııis& Schiffermüller], 1775), Ankündung syst. Werkes Schmett Wienergegend: 101, (Geometra) Yayılışı: Palearktik bir türdür (Seitz, 1915, Buszko, 2000). Güney Avrupa, Güney Rusya, Transkafkasya, Altay, Kore (Seitz, 1915); İtalya (Marini ve Trentini, 1986); Fransa, Sicilya, Anadolu (Culot, 1987); Avrupa ve Polonya da (Buzsko, 2000) bulunduğu bilinmektedir. Türkiye de İstanbul (Pera) (Graves, Okyar, 1995'den); İstanbul (Göztepe), İskenderun (Kansu, 1963); Balıkesir (Dursunbey)(Mol, 1973) ve Edime (Budakdoğanca) de (Okyar, 1995) bulunduğu Konukçuları: Larvaları bir çok bitki türünde polyfag olarak beslenir. İncelenen materyal: Adana-Bitki Koruma Bölüm Arazisi: cj : Adana-Pozantı- Pozmer: İŞ ; Adana- Aladağ Orman İşletme Deposu: \S ; Hatay-Batıayaz-Mağaracık: (56'; Hatay-Antakya-Serinyol: S \ Adana- Feke-Tenkerli: $, 3 (M ; Hatay- Antakya-Uzunbağ: $$', İçel-Tarsus- Karabucak: , 2<$S Cins: ASPITATES Treitschke, 1825, Schmett. Eur. 5 (2):431 81

4 Doğu Akdeniz Bölgesi Ennominae (Geometridae: Lepidoptera) Faunası Tip tür: Geometra gilvaria, ([Denis&Schiffermüller], 1775) Tür: Aspitates ochrearia Rossi, 1794, Fauna Etrusca 2:33, pi. 7N, (Phalaena) Yayılışı: Palearktik bir türdür. İngiltere (Seitz, 1915; Porter, 1997; Skinner, 1998); Avrupa, Kuzey Afrika, Türkiye, Suriye (Seitz, 1915; Culot, 1987); ve Fransa da (Leraut, 1992) bulunmaktadır. Türkiye de Gelibolu (Mathevv, 1881); Kahramanmaraş (Wehrli, 1934); Burgas, Manyas Gölü (De Lattin, 1951); Belgrad Ormanı (Kurtkemeri), ve Uşak (Akse) ta (Mol, 1973) bulunmuştur. Konukçuları: Larvaların konukçusu olarak Fabaceae: Ononis, Scrophulariaceae: Linaricı, Polygonaceae: Polygonum aviculare (Porter, 1997); Apiaceae: Daucus caroto (Porter, 1997; Skinner, 1998; Scoble, 1999); Plantaginaceae: Plantago coronopııs, Cichoriaceae: Crepis vesicaria (Skinner, 1998; Scoble, 1999) belirlenmiştir. İncelenen materyal: Adana-Balcali-Bit. Kor. Böl.Arazisi: İç?; ltf; İŞ ; Adana-Pozantı-Pozmer: \<3, İŞ ; Adana-Kozan-Düzağaç: $ Cins: BISTON Leach, ( , Brewster s Edinburgh Encyclopaedia 9:134 Tip tür: Geometra prodromaria ([Denis&Schiffermüller], 1775) Tür: Biston strataria Hufnagel, 1767, Berlin Mag. 4(5):514, (Phalaena) Yayılışı: Palearktik bir türdür. Avrupa, Asya (Skou, 1986; Culot, 1987; Buszko, 2000); Kuzey Afrika, Kafkasya, Rusya, İskandinavya (Skou, 1986); İngiltere (Skou, 1986; Porter, 1997; Skinner, 1998); İrlanda (Porter, 1997; Skinner, 1998); İskoçya (Skinner, 1998); Polonya vc Çekoslovakya da (Buszko, 2000) bulunmaktadır. Türkiye de Belgrad Ormanı (Kurtkemeri) nda (Mol, 1973) tespit edilmiştir. Konukçuları: Larvaları yaprağını döken ağaçlarda polyfag olarak beslenmektedir. Pozmer: S. Cins: CAMPAEA Lamarck, 1816, Hist. Nat. Animaux sans Vertebres 3: 568 Tip tür: Phalaena margaritata, Linnaeus 1767 Tür: Campaea margaritaria Linnaeus, 1761, Fauna Suecica (Edn 2):328 (Phalaena(Geometra)) Yayılışı: Esas olarak Avrupa ve Asya da yaygındır. Orta Avrupa, Transkafkasya (Seitz, 1915); Avrupa ve Kuzey Asya (Schwenke, 1978); Kafkasya, Anadolu, Batı Avrupa, İskandinavya, Rusya, Akdeniz (Skou, 1986); İtalya (Marini ve Trentini, 1986); Fransa (Leraut, 1992); İngiltere, İrlanda (Porter, 1997; Skinner, 1998); Polonya, Çekoslovakya da ( Buszko, 2000) bulunmaktadır. Türkiye de İstanbul (Tarabya) (Graves, 1925: Okyar, 1995 den); Artvin (Murgul) (Kansu, 1963); Belgrad Ormanı (Santoprak), Edremit (M ol, 1973); Kırklareli (Demirköy) de (Okyar, 1995) Konukçuları: Larvaları yaprağını döken orman ağaçlarında beslenmektedir (Culot, 1987; Porter, 1997; Skinner, 1998; Scoble, 1999). İncelenen materyal: Osmaniye-Hmzırlı- Cebel: S, 1?. Cins: CHARÎSSA Curtis, 1826, B r Ent. 3:105 Tip tür: Geometra obscıırata ([Denis&Schiffermüller], 1775) Tür: Charissa variegata Duponchel, 1830, in Godart& Duponchel, Hist. nat. Lepid. Papillons Fr. 8( 1):216, pl. 184, fig.4, (Gnophos) Yayılışı: Dünyada Orta Avrupa ve Anadolu da (Culot, 1987) bulunmaktadır. Türkiye de Kahramanmaraş ta (Wehrli, 1934) İncelenen materyal: Adana-Kozan- Düzağaç: ^ ; cSâ; $; Adana-Aladağ- Eğner: < < ; Adana-Feke- Yeşildüşmüş: 1^. CinsıCHEMERİNA Boisduval, 1840, Genera Index meth. eur. Lepid.: 193 Tip tür: Ligi a caliginearia Rambur, 1833 Tür: Chemerina caliginearia Rambur, 1833, Annls Soc. ent.fr.2(l):35, pl.2, fig. 34, {Ligi a) Yayılışı: Fransa (Leraut, 1992) ve Güney Avrupa da (Funet, 2002) bulunan bir türdür. Konukçuları: Cistaceae: Cistus incanus (Culot, 1987) İncelenen materyal: Adana-Balcalı- Kampüs: ,1 S; $. 82

5 Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 2003, 18 (3): J.Agric. Fac. Ç.Ü., 2003, 18(3): Cins: CHIASMIA Hübner, [1823J 1816, Verz. Bekannter Schmett.:295 Tip tür: Phcılaencı clathrcıta Linnaeus, 1758 Tür: Chiasmia clathrata Linnaeus, 1758, Syst. Nat. (Ed.lO )l: 524 (Phalaena(Geometra)) Yayılışı: Palearktik bir türdür. Avrupa, (Seitz, 1915; Culot, 1987); Batı ve Orta Asya, Sibirya, Japonya (Seitz, 1915; Skou, 1986); Kore, Mançurya, Çin, Kafkasya, İran, Rusya, Kuzey Afrika, Batı Avrupa, İskandinavya (Skou, 1986); İtalya (Marini ve Trentini, 1986); Fransa (Leraut, 1992); Kuzey İskoçya, İrlanda (Porter, 1997) ve Polonya da (Buszko,2000) bulunmaktadır. Türkiye de Pontus, Bursa ( Studinger, 1881: Okyar, 1995 den); Kefeliköy (Güneyi ve Şengün, 1972: Seven, 1991 den) ve Edirne (Karağaç) de (Okyar, 1995) bulunmaktadır. Konukçuları: Larvalarının Fabaceae familyasına giren Medicago sativa (Skou, 1986; Culot, 1987; Scoble, 1999); Trifolium (Skou, 1986; Porter, 1997, Skinner, 1998; Scoble, 1999; Funet, 2002); Lathyrus pratensis ve Rubiaceae familyasına giren Galium mollugo, G. verum (Funet, 2002) üzerinde beslendiği tespit edilmiştir. İncelenen materyal: Osmaniye-Hınzırlı- Cebel: ; Hatay-Erzin-Üçloz Yaylası: Cins: COLOTOIS Hübner, (1823] 1816, Verz. bekannter Schmett.:288 Tip tür: Phalaena pennaria Linnaeus, 1761 Tü r: Colotois pennaria Linnaeus, 1761, Fauna Suecica (Edn2):324, (Phalaena(Geometra)) Yayılışı: Avrupa, Anadolu (Seitz, 1915; Culot, 1987; Buszko, 2000); Transkafkasya (Seitz, 1915); Kuzey Afrika, Batı ve Orta Asya, İngiltere, İskandinavya, Polonya, Rusya, Kafkasya, Japonya (Skou, 1986) olarak belirlenmiştir. Türkiye de İstanbul (Bebek) (De Lattin, 1951); Belgrad Ormanı (Burunsuz, Demirköy- Şarapnel) (Mol, 1973) ve Edime (Sarayiçi) de (Okyar, 1995) bulunduğu tespit edilmiştir. Konukçuları: Larvaları yaprağını döken ağaçlarda polyfag olarak beslenir (M ol, 1973; Porter, 1997; Scoble, 1999). Bu çalışmada konukçu tür olarak Elma (Malus communis) tespit edilmiştir. İncelenen materyal: Adana-Kozan- Düzağaç: (5; Adana-Pozantı- Pozmer (5; Cins: CROCALLIS Treitschke, 1825, Schmett. Eur. 5(2):431 Tip tür: Phalaena elinguaria Linnaeus, 1758 T ür: Crocallis tusciaria Borkhausen, 1793, in Scriba, Beitr. Ins. Gesch.3:217, pl. 17, fig. 10, (Phalaena Geometra) Yayılışı: Almanya (Wemecke, 1940); Orta Avrupa, Güney Avrupa, Anadolu (Culot, 1987; Funet, 2002); Fransa (Leraut, 1992) ve Polonya da (Buszko, 2000) bulunmaktadır. Türkiye de Pontus (Staudinger, 1881: Okyar, 1995 den); İç Anadolu (Wagner, 1931: Okyar, 1995 den); Kahramanmaraş (Wehrli, 1934); İstanbul (Bebek) (De Lattin, 1951); Çanakkale (Eceabat) de bulunduğu Konukçuları: Larvaların konukçuları olarak Rosaceae: Prunus s pi nos a, Crataegus sp. Ranunculaceae: Clematis vitalba, Rhamnaceae: Rhamnus frangıda, Berberidaceae: Berberi s sp. (Buszko, 2000) tespit edilmiştir. Pozmer: ŞŞ; ; Adana-Balcalı-Kampüs (5 Cins: DASYCORSA Prout,1915, Gross- Schmett. Erde Tip tür: Dasycephala modesta Staudinger, 1879 Tür: Dasycorsa modesta Staudinger, 1879, Horae Soc.ent ross. 14:445, (Dasycephala) Yayılışı: Anadolu, Dalmaçya (Seitz, 1915; Culot, 1987); Suriye (Seitz, 1915; Wehrli, 1934); Lübnan (Wehrli, 1934) Türkiye (Scoble, 1999; Funet, 2002); Azerbeycan ve Ermenistan da (Funet, 2002) bulunduğu bilinmektedir. Türkiye de Lüleburgaz (Rebel, 1913: Seven, 1991 den); Gelibolu (Graves, Seven, 1991 den); Kahramanmaraş (Wehrli, 1934); Edime (Keşan)( Seven, 1991) ve Toros Dağları nda (Scoble, 1999) İncelenen m ateryal: Adana-Balcalı- Bitki Koruma Bölüm Arazisi: ; (5(5; (5(5; İŞ ; (5(5; (5; (5; Adana-Pozantı-Pozmer: (5(5; (56; (56; (56; ; ; ; ; ; ;

6 Doğu Akdeniz Bölgesi Ennominae (Geoınetridae: Lepidoptera) Faunası Cins: DYSCIA Hübner, [1825] 1816, Verz. Bekannter Schmett.:314 Tip tür: Geómetra conspersaria ([Deniş &Schiffermüller], 1775) Tür: Dyscia conspersaria ([Denis& Schiffermüller), 1775), Ankündung syst. Werkes Schmett Wienergegend: 106, (Geómetra) Yayılışı: Orta Asya (Culot, 1987); Güney Avrupa, Ermenistan, Azerbeycan, Ukrayna, Gürcistan da (Funet, 2002) yaygındır. Türkiye de Bozdağ (Lederer, 1865); Pontus, Bursa, Adana (Staudinger, 1881); İstanbul, Kağıthane (Graves, 1925: Okyar, 1995 den); İç Anadolu (Wagner, 1932: Okyar, 1995 den); Kars ta (Çıldır Gölü) (De Lattin, 1951) Konukçuları: Lamiaceae familyasına giren Salvia pratensis konukçusu olarak tespit edilmiştir (Culot, 1987). İncelenen materyal: Hatay-Altınözü-Enek Köyü: ltf.l?. Cins: EILICR1NIA Hübner, [ , Verz bekannter Schmett. :287 Tip tür: Phalaena cordiaria Hübner, 1790 Tür: Eilicrinia cordiaria Hübner, 1790, Beitr. Gesch. Schmett. 2 (1): 31, pl. (1) 4, fıg. Z, (Ph[alaena\ Geom[etra\) Yayılışı: Dünya da Ermenistan, Avusturya, Macaristan, Bulgaristan, Dalmaçya ve Anadolu da (Staudinger ve Rebel, 1901; Culot, 1987) bulunduğu Türkiye de Bozdağ (Lederer, 1865); Bursa, Aydın (Staudinger, 1881: Okyar, 1995 den); Kahramanmaraş (Wehrli, 1934); Ankara, Malatya (Kansu, 1963); Niğde (Tuatay ve ark., 1972); Edime (Karaağaç), Tekirdağ (Şarköy) (Okyar, 1995) tespit edilmiştir. Çamlıbel: İŞ ; Adana-Pozantı-Pozmer: $,1<?; ; Adana- Aladağ-Eğlence: İç?; Adana-Aladağ- Eğner: $. Cins: ENNOMOS Treitschke, 1825, Schmett. Eur. 5 (2):427 Tip tür: Eugonia autumnaria Wemeburg, 1859 Tür: Ennomos freidbergi Hausmann, 1997, Entomofauna 18 (l):12,figs 2,6,1,{Ennomos) Yayılışı: Dünyada İsrail de (Hausmann, 1997) saptanan bu tür, Türkiye de ilk defa bu çalışma ile tespit edilmiştir. Konukçuları: Fagaceae: Ouercus ithaburensis (Bytinski-Salz&Stemlicht (1967:129). Hausmann, 1997 den). İncelenen materyal: Hatay-Antakya- Serinyol \ $ Bu tür Türkiye faunası için yeni kayıttır. Cins: ERANNİS Hübner, [ , Verz. bekannter Schmett.:320 Tip tür: [Phalaena] defoliaria Clerck, 1759 Tür: Erannis ankeraria Staudinger, 1861, Stettin. ent.ztg 22: 292, (Hibernia) Yayılışı: Macaristan (Staudinger ve Rebek 1907; Seitz, 1915; Scoble, 1999). Türkiye de Malatya da (Wehrli, 1934) Pozmer: S- Tür: Erannis declinans Staudinger, 1879, Horae Soc. ent. ross. 14: 448, (Hibernia) Yayılışı: Anadolu ve Rumeli (Seitz, 1915). Türkiye de Kahramanmaraş (Wehrli, 1934); Toros Dağlan ve Amasya da (Scoble, 1999) İncelenen materyal: Adana-Balcalı- Bit.Kor.Böl. Arazisi: $ Cins.HELIOMA TA Grote & Robinson, 1866, Proc.ent.Soc.Philad. 6:29 Tip tür: Baptria infidata Grote, 1863 Tür: Heliomata glarearia ([Deniş & Schiffmüller], 1775), Ankündung syst. Werkes Schmett Wienergegend: 106, (Geometra) Yayılışı: Avusturya (Scoble, 1999); Avrupa, Orta Asya ve Polonya (Buszko, 2000) yayılış alanı olarak bilinmektedir. Türkiye de Pontus, Bursa (Staudinger, 1881: Okyar, 1995 den); Ankara (Dikmen Deresi) (Wiltshire, 1964: Okyar, 1995 den); Kütahya (Tavşanlı) (M ol, 1973); Kırklareli (Vize, Çövenli) de (Okyar, 1995) Konukçuları: Larvalan Fabaceae: Medicago, Trifolium, Lathyrus pratensis (Buzsko, 2000) türleri ile beslenmektedir. İncelenen Materyal: Adana-Tufanbeyli- Doğanbeyli: <?,1Ş Cins: HYLAEA Hübner, 1822, Syst - alphab. Verz.:39,43,47,50 Tip tür.phalaena fasciaria Linnaeus,

7 Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 2003, 18 (3): J.Agrie. Fac. Ç.Ü., 2003, 18(3): T ür: Hylaea fasciaria Linnaeus, 1758, Syst. Nat. (Ed. 10) 1: 521 (Phalaena (Geometra)). Yayılışı: Orta ve Kuzey Avrupa, Kafkasya, Ural Dağlan, Sibirya (Seitz, 1915; Schwenke, 1978; Skou, 1986); İtalya (Marini ve Trentinı, 1986); Fransa (Leraut, 1992) ve Polonya da (Buszko, 2000) bulunan bir türdür. Türkiye de Tekirdağ (Kumbağ), Çanakkale (Koni Dağı, Eceabat, Kabatepe) de (Okyar, 1995) Konukçuları: Larvaları çam ve ladin ormanlannda Pinaceae familyasına giren bazı türler üzerinde beslenmektedir (Skou, 1986; Porter, 1997; Skinner, 1998). Bu türler Picea, Abies; Pinus sylvestris (Seitz, 1915; Schwenke, 1978; Scoble, 1999; Buszko, 2000); P. contorta (Skinner, 1998); Pseııdotsııga menziesii (Scoble, 1999); Abies alba, Larix decidua (Buszko, 2000) olarak tespit edilmiştir. İncelenen materyal: Adana-Aladağ» Orman İşletme Deposu: îç;adana- Aladağ-Çaltı: İç?; Adana-Fekc- Horzum Karakol: ŞŞ; Osmaniye-, Hınzırlı-Cebel: İŞ ; İçel-Mersin- Burçak Yaylası: Cins: HYPOMECİS Hübner, 1821, Index exot. Lepid.:[7] Tip tür: Cymatophora umbrosaria Hübner, (1813) T ü r: Hypomecis punctinalis Scopoü, 1763, Ent. Camiolica: 217, fig. 537, (Phalaena) Yayılışı: Palearktik bir türdür (Schewenke, 1978). Yayılış alanı, Orta ve Güney Avrupa (Seitz, 1915); Japonya, Kore, Çin, Rusya, Sibirya, Kazakistan, Kafkasya, Anadolu, Batı Avrupa; İskandinavya, Akdeniz Ülkeleri (Skou, 1986); Fransa (Leraut, 1992); İngiltere, İrlanda (Porter, 1997; Skinner, 1998); Çekoslovakya, Polonya (Buszko, 2000) olarak bilinmektedir. Türkiye de Bursa (Staudinger, 1881: Okyar, 1995 den) ve Kırklareli (Demirköy) nde (Okyar, 1995) Konukçuları: Larvaları yaprağını döken ağaçlarda polyfag olarak beslenir. İncelenen m ateryal: Osmaniye-Düziçi- Elbeyli: ; Hatay-Erzin-Üçloz Yaylası: Cins: ISTURGIA Hübner, [1823] 1816, Verz bekannter Schmett.:297 Tip tür: Geometra conspicuata ([Denis & Sühiffmüller], 1775) Tür: Isturgia berytaria Staudinger, 1892, Dt. ent. Z. iris 5:200, (Halia) Yayılışı: Suriye (Seitz, 1915); Lübnan (Scoble, 1999). İncelenen materyal: Adana-Balcalı- Kampüs: <$ ; <? ; c ; J S Bu tür Türkiye faunası için yeni kayıttır. Cins: MACARÍA Curtis, 1826, Br.Ent.3:132 Tip tür: Phalaena liturata Clerck T ür: Macaría alternata ([D enis& Schifferm üller], 1775) Ankündung syst.werkes Schmett. Wienergegend: 106, (Geometra) Yayılışı: Avrupa ve Asya kökenli bir türdür. Orta Avrupa, Transkafkasya (Seitz, 1915); Orta Asya, Rusya, Kuzey Avrupa, Akdeniz, Kuzey İskandinavya (Skou, 1986); Sibirya (Skou, 1986, Buszko, 2000); Avusturya (Scoble, 1999); Avrupa, Polonya (Buszko, 2000). Konukçuları: Larvaları Rosaceae: Prunus spinosa (Porter, 1997; Skinner, 1998; Buszko, 2000), Prunus padus (Buszko, 2000), Amelanchier sp.(funet, 2002); Betulaceae. Betula spp., B. pubescens, Salicaceae: Salix spp. (Skou, 1986; Porter, 1997; Skinner, 1998; Funet, 2002) üzerinde beslenmektedir. İncelenen materyal: Kahramanmaraş- Göksun: ,1?. Cins: NE OGNOPHARMLA W ehrli, 1951, Lambillionea 51.8 Tip tür: Halia stevenaria Boisduval, 1840 Tür: Neognopharmia stevenaria Boisduval, 1840, Genera Index meth. eur. Lepid.: 187, (Halia) Yayılışı: Palearktik bir türdür (Seitz, 1915). Transkafkasya (Seitz, 1915); Avrupa (Seitz, 1915; Culot, 1987, Funet, 2002); Yunanistan (Kautsaftikis, 1973); Anadolu, Asya (Culot, 1987); Türkiye, Kafkasya, Dağıstan, Gürcistan, Azerbaycan, Ermenistan, Kınm da (Funet, 2002) yaygındır. Türkiye de Kahramanmaraş (Wehrli, 1934) ve Balıkesir (Dursunbey) de (M ol, 1973) bulunduğu saptanmıştır İncelenen m ateryal: Adana-Aladağ- Orman İşletmesi: ; ; 85

8 Doğu Akdeniz Bölgesi Ennominae (Geometridae: Lepidoptera) Faunası Adana-Pozantı-Pozmer: \ 3 ; \ 3 ; ; \<$ Cins: NYCHIODES Lederer, 1853, Verh Zool.-bot. Ver.Wien 3 (Abh.): 177,216,219 Tip tür: Geometra lividaria Hübner, [1799] Tür: Nychiodes dalmatina Wagner, 1909, Ent.Z., Frankf. m. 23(4): 18, (Nychiodes) Yayılışı: Dünya da Güney Avrupa ve Bulgaristan da saptanmıştır (Funet, 2002). Türkiye de Edirne (Suakacağı) de (Okyar, 1995) bulunduğu tespit edilmiştir. Pozmer: İŞ, 3 ; Adana-Feke-Orman İşletme Deposu: İŞ, 233; Hatay- Antakya-Serinyol: İŞ ; Hatay- İskenderun-Çerçikaya: İŞ ; Hatay-Antakya- Uzunbağ: \3 Cins: PERIBATODES Wehrli, 1943, Gross-Schmett. Erde 4 (Suppl.): 478 Tip tür: Geometra rhomboidaria ([Denis & Schiffermüller], 1775) Tür: Peribatodes rhomboidaria ( [Denis & Schiffermüller], 1775), Ankündung syst. Werkes Schmett Wienergegend: 101, (Geometra) Yayılışı: Palearktik bir türdür. Avrupa (Schwenke, 1978; Skou, 1986; Culot, 1987; Scoble, 1999; Buszko, 2000); Anadolu, Altaylar (Skou, 1986; Culot, 1987); Orta Asya, Kuzey Afrika, Kafkaslar, Rusya, Güney İskandinavya (Skou, 1986); İtalya (Marini ve Trentini, 1986); Fransa (Leraut, 1992); Polonya ve Sibirya da (Buszko, 2000) yaygındır. Türkiye de Kahramanmaraş (Wehrli, 1934); İstanbul (Bebek) (De Lattin, 1951); Artvin (Murgul) (Kansu, 1963); Belgrad Ormanı (Bahçeköy-Kilyos) (M ol, 1973); Edime (Hacıumur, Lalapaşa, İpsala); Tekirdağ (Çerkezköy); Çanakkale (Koru Dağı, Eceabat, Yalova); İstanbul (Sanyer) da (Okyar, 1995) bulunduğu Konukçuları: Larvaları polyfagtır, özellikle yaprağım döken ağaçlar ve çalılarda beslenmektedir (Porter, 1997; Scoble, 1999; Hausmann, 2001). İncelenen materyal: Adana-Balcalı-Bitki Koruma Bölüm Arazisi: \ 3 ; ; \ 3 ; ; $$; \ 3 ; Adana- Balcalı-Kampüs: \ 3 ; \ 3 ; ; Adana-Pozantı-Pozmer: ; Adana-Pozantı-Ömerli: ; ; $; Adana-Kozan-Düzağaç: Ş9;1<?; Adana-Aladağ-Çaltı: ; Adana - Aladağ-Orman İşletmesi: İŞ, 33 3 ; ; Adana-Aladağ-Gerdibi ; Adana-Feke-Orman İşletme Deposu: ; \ 3, 1?; , İŞ ; Adana-Feke-Belenköy: ; Adana-Feke-Değirmenciuşağı: ; Adana-Feke-Tenkerli: , ; İçel-Mersin-BurçakYaylası: \ 3 ; Osmaniye-Hmzırlı-Cebel: , 599j Osmaniye-Zorkun- Karacalar: ; Hatay-Serinyol- Kömürçukuru: ; Hatay-Erzin-Üçloz Yaylası: » 13; Hatay-Dörtyol- Kocaali: ; Hatay- Yayladağı- Çeki.: ',Kahramanmaraş- Göksun- Kekliloluk: Cins: PH1GAL1A Duponchel, 1829, Hist. Nat. Lepid. Papillons Fr. 7(2): 106, 296 Tip tür: Geometra pilosaria ([Denis&Schiffermüller], 1775) Tür: Phigalia pilosaria ([Denis& SchiffermüllerJ, 1775), Ankündung syst. Werkes Schmett Wienergegend: 100, (Geometra) Yayılışı: Esas olarak Palearktik bölgede yaygın bir türdür. Avrupa (Seitz, 1915; Schwenke, 1978; Funet, 2002); İspanya (Agenjo, 1974); İngiltere, İskoçya, İrlanda (Skinner, 1998); Kafkasya, Dağistan, Gürcistan, Ermenistan, Azerbeycan, Ural Dağlan, Kırım da (Funet, 2002) bulunduğu bilinmektedir. Türkiye de Belgrad Ormanı( Neşet suyu, Santoprak, Bentler); Demirköy (Karacadağ) ve Bursa(Karabelen-Yeşiltarla ) da (Mol, 1973) Konukçuları: Larvalan yaprağını döken ağaçlar ve çalılar ile beslenmektedir (Porter, 1997; Skinner, 1998; Scoble, 1999). Pozmer: Cins: PSE UDOPANTHERA Hübner, [1823] 1816, Verz. Bekannter Schmett.:295 Tip tür. Phalaena macularia Linnaeus, 1758 Tür: Pseudopanthera syriacata Guencée, [1858], in Boisduval & Guenée, Hist. Nat. Insectes 86

9 Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 2003, 18 (3): J.Agric. Fac. Ç.Ü., 2003, 18(3): (Spec. Gen.Lepid.) 9: 113; ibidem (1858), Atlas; pl. 21, fıg. 2, ( Venilia) Yayılışı: Türkiye, Suriye, Mesopotamya (Seitz, 1915); Lübnan (Scoble, 1999) olarak bilinmektedir. Türkiye de Kahramanmaraş (Ahır Dağı) ta bulunmuştur. İncelenen m ateryal: Adana-Bitki Koruma Bölüm Arazisi : S&, (5; Adana-Kozan-Düzağaç: $; <$â\ İçel-Mersin-Burçak Yaylası: $$', İçel-Mersin-Kocayer: \S ; Osmaniye-Hınzırlı-Cebel: $ $. Cins: SELENIA Hübner, [ , Verz. Bekannter Schmett.:292 Tip tür: Geometra Ulunaricı Hübner, [1799] 1796 Tür: Selenia lunularia Hübner, [1788J, Beitr. Gesch. Schmett. 1(3): 27, pl. (3) 3, figs. T, 1,2, (Ph[alaena] Geom[etra\) Yayılışı: Anadolu (Scitz, 1915; Skou, 1986; Buzsko, 2000); Avrupa, (Seitz, 1915; Skou, 1986; Buszko, 2000); Orta Asya, Kazakistan, Kafkasya, Rusya, İskandinavya (Skou, 1986); Fransa (Leraut, 1992); İngiltere (Porter, 1997; Skinner, 1998); Polonya (Buzsko, 2000). Türkiye de Belgrad Ormam nda (Mol, 1973) Konukçuları: Larvaları Fabaceae: Ouercus; Betulaceae: Betula (Skou, 1986; Porter, 1997; Skinner, 1998; Buzsko, 2000); Rosaceae: Rosa, (Skou, 1986); Oleaceae: Fraxinus excelsior (Porter, 1997; Skinner, 1998; Buzsko, 2000); Tiliaceae: Tilia (Buzsko, 2000) ile beslenmektedir. İncelenen materyal: Adana-Kozan- Düzağaç: <5S\ Osmaniye-Hmzırlı- Cebel: ?. Cins: STEGANİA Guenee [1845J 1844, Cat. Meth. Lepid. Eur.: 270 Tip tür: Geometra permutataria Hübner, [1799]1796 Tür: Stegania dilectaria Hübner, 1790, Beitr. Gesch. Schmett. 2(3):76, pl.(3)4, fıg. W, (Ph[alanea] Geom [e t ra]) Yayılışı: Avrupa ve Asya kökenli bir türdür. Yayılış alanı Transkafkasya, Türkiye (Seitz, 1915); Avusturya, Macaristan (Seitz, 1915; Culot, 1987); Avrupa (Wehrli, 1934); Anadolu (Culot, 1987; Buszko, 2000); Fransa (Leraut, 1992); Polonya (Buszko, 2000) olarak bilinmektedir. Türkiye de Toros Dağlan (Seitz, 1915); Kahramanmaraş (Wehrli, 1934); Edime (Karaağaç), İstanbul (Kayabaşı) da (Okyar, 1995) Konukçuları: Salicaceae: Populus nigra (Seitz, 1915; Buszko, 2000). Pozmer: $; $; Adana- Aladağ-Çaltı: $; Adana-Balcalı- Kampüs: \<$, 1$; Adana-Feke- Değinuenciuşağı: $ Cins: STUENINGIA Hausmann, 1993, Bonn. zool. Beitr. 44(3/4): 228 Tip tür: Stueningiapoggearia Lederer, 1855 Tür: Stueningia wolfı Hausmann, 1993, Bonn. zool. Beitr. 44(3-4): 232, fıgs 2.11,16, (Stueningia) Yayılışı: Türkiye ve Suriye (Hausmann 1993; Scoble, 1999) Türkiye de Kahramanmaraş ve Toros Dağlan nda (Hausmann 1993; Scoble, 1999) bulunmuştur. İncelenen materyal: Adana-Balcalı-Bit. Kor. Böl. Arazisi: ^; Adana-Pozantı-Pozmer: İ J Cins: TEPHRONİA Hübner, [1825] 1816, Verz. Bekannter Schmett. :318 Tip tür: Geometra cineraria ([Deniş & Schiffmüller], 1775) Tür: Tephronia sepiaria Hufnagel, 1767, Berlin Mag. 4(5):516, (Geometra) Yayılışı: Orta Avrupa (Culot, 1987) İncelenen materyal: Adana-Kozan- Düzağaç: (5, İŞ ; Adana-Aladağ- Eğner: $ 9; Adana-Pozantı-Pozmer: $; Adana-Aladağ Orman İşletmesi: <$, 2$9. Sonuç Doğu Akdeniz Bölgesi nde Ennominae alt familyası ndan 30 cinse ait 31 tür belirlenmiştir. Bu türlerden Ennomos freidbergi Hausmann ve Istıırgia berytaria Staudinger Türkiye için yeni kayıttır. Ayrıca 16 tür Doğu Akdeniz Bölgesi ııde ilk defa bu çalışma ile belirlenmiştir. Ülkemiz Avrupa ve Asya arasında köprü oluşturan ve dünyanın biyo-çeşitlilik açısından en zengin ülkelerinden biridir. Ancak bugün ülkemizin bu değerlerini tespit etmek için yapılan çalışmalar oldukça az sayıdadır ve bu çalışmalar daha çok turistik amaçlı olarak ülkemize gelen yabancı araştmcılar tarafından yapılmış ve halen de yapılmaktadır. Bu durum bizim hem belli bir süre sonra onlara bağımlı olmamıza hem de bizim kendi 87

10 Doğu Akdeniz Bölgesi Ennominae (Geometridae: Lepidoptera) Faunası öz değerlerimiz olan biyo-zenginliğimizin yurt dışına çıkmasına sebep olmaktadır. Buna ek olarak Türkiye de henüz doğal zenginliklerini (fauna ve florasını) içeren ve bunların tanılarının yapıldığı doğa tarihi müzesi bulunmamaktadır. Bu sebeple daha kapsamlı faunistik çalışmaların yapılmasının gerekli olduğu düşünülmektedir. Kaynaklar Agenjo, R., Ocho generos y veinte especies de Geometridae nuevos para España, Revista de Entomologos Iberıcos 27\ Buszko, J., Atlas Motyli Polski III: Thyatiridae- Drepanidae-Geomctridae. Group Image, Warszawa, 518 s.. Culot J., Noctuelles et Geometres D ' Europe. Deuxime partie Geometres. Volume III-IV. Repirint edition Apollo Books, Svendborg (Denmark), 436 s. Çanakçıoğlu, H. ve Mol, T.,1998. Orman Entomolojisi Zararlı ve Yararlı Böcekler. İst. Üniv. Orman Fak. Yayınları. 541 s. De Lattin, G., Tiirkische Lepidopteren II. Rev. Fac. Sci. Üniv. İstanbul X V I (1): Funet,2002.Geometridae(Geometrinae). pub/sci/bio/life/insecta/lepidoptera/ditrysia/geo ınetroidea/geometridae/geometrinae.htm Hausmann, A., The Geometrid Moths of various entomological collections in İsrael (Lepidoptera, Geometridae). Entomofauna 18:1-20., The Geometrid Moths o f Europe. Volume 1. Apollo Books, Stenstrup (Denmark), 282 s. Heath, J., The Moths and Butterflies o f Great Britain and Ireland.Volume 1,Harley books, 343s. Kansu, A., 1963a. Türkiye Lepidoptera faunası için ilkel liste: V. Bitki Koruma Bülteni. 3(3): , 1963b. Murgul da tespit edilen Lepidoptera üzerinde araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi yayınları: 212. Ankara Üniversitesi Basımevi, 56s. Komoşor, S.,1982. Çukurova Noctuidae (Lep) Faunası ve Hadeninae ile Amphipyrinae Altfamilyalan Ergin Sistematiği. Doçentlik tezi, Adana. 210s. Koutsaftikis, A., Vergleichendzoogeographische Untersuchung einiger Heteroceren familien der nordagaischen İnseln Thasos, Samothraki uııd Limnos. Atın. Mus. Goulandris 1: Lederer, J., Excursion Lapidopteroloqiue en Anatolie. Ann. Soc. Ent. Belg. 9: Leraut, P., Les papillons dans leurmilieu. Bordas, France, 1992, 256s. Marini, M. and Trentini,.M., 1986 \Macrolepidotteri deli appeninno lucchese. Bologna Artı Grafıche Tamari. 136s Mathew, G.F.,1881. List of Lepidoptera observed in the neighbourhood of Gallipoli Turkey, in Entomologist's mon. Mag. 18: 10-13, 29-32, Mol, T., Marmara ve Ege Bölgeleri ormanlarında yaşayan Geometridae türleri üzerine araştırmalar. 1st. Univ. Orman Fak. Z)i?rg.(A)23(l): Okyar, Z., Trakya Bölgesi Geometridae türlerinin taksonomik ve faunistik yönden araştırılması. Doktora tezi,177s. Porter, A.,H.,1997. Caterpillars o f the British Isles. Penguin books Ltd. London, England, 275s. Schwenke, W., Die Forstschädlinge Europas. Verlag Paul Parey, Hamburg und Berlin, Germany: Part Geometridae: p. Scoble, M.J., Geometrid Moths o f the World, a Catologue. Csiro Puplishing, Apollo Books, Colling-wood (Australia) Stenstrup (Denmark), 1400 s. Seitz, A.,1915. Die Gross-Schmetterlinge des Palaarktischen Funen gebietes. Verlag des Seitz schen Werkes, Stuttgart. 429 s. Seven, S., Trakya Lepidoptera faunası üzerine bibliyografik araştırmalar. Priamus 6 (1/2): Skinner, B., Moths o f the British Isles. Macrolepidoptera. Puplished Penguin Group W8 5TZ, London, England. 276 s. Skou, P., The Geometroid Moths o f Europe. Scandinavian Science Press, Copenhagen, 348s. Staudinger, O. and Rebel,H., Catalog der Lepidopteren des Palaearctischen faunengebietes. R.Friedlander&Sohn, Berlin, 368s. Toros, S., Park ve süs bitkileri zararlıları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Y ayınları, s. Wamecke, V. G., Zur Kenntnis Crocallis elinguaria L.- Gruppe. (Lep. Geom.). Mitteilungen d. Miinchn. Ent. Ges 30 (3): Wehrli, E., Lepidopteren-Fauna von Marasch in Türkisch Nordsyrien. Mitteilungen d.miinchn. Ent. Ges. 24:1-57.

11 Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 2003, 18 (3): J.Agric. Fac. Ç.Ü., 2003, 18(3): Doğu Akdeniz Bölgesinde Domates Bitkilerinde Gövde Çürüklüğüne Neden Olan E rw in ia ca ro to vo ra subsp. c a r o to ro ra 'nın Biyolojik Mücadelesi Üzerine Araştırmalar* Ali KARATAŞ" Yeşim AYSAN(2) Özet Bu çalışmada Erwinia carotovora subsp. carotovortfnın domateslerde oluşturduğu gövde çürüklüğü hastalığına karşı biyolojik mücadele olanakları araştırılmıştır. Adana ilinde domates üretimi yapılan seralardan alınan toprak örneklerinden aday antagonistler izole edilmiştir. TARP-2498 no lu poje kapsamında elde edilen ve Dr. Elad dan (ARO, İsrail) temin edilen aday antagonistler de dahil olmak üzere toplam 78 adet aday antagonist ile biyolojik mücadele çalışmaları yapılmıştır. Bu izolatların antagonistik etkisi besi yerinde in vitro ve patates dilimlerinde yarı /// m» denemelerle araştırılmıştır. Klima odasında saksılarda yetiştirilen domates bitkileri üzerinde 13 antagonistin etkisi %33-66 arasında değişen oranlarda tespit edilmiştir. In vitro, yarı in vivo ve saksı denemelerinde elde edilen sonuçlar dikkate alınarak seçilen beş antagonist sera koşullarında testlenmiştir. Sera çalışmalarında bu antagonistlerden bir tanesinin (G2) Erw inia carotovora subsp. carotovordnın neden olduğu gövde çürüklüğünü %50 oranında engellediği tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Domates, Gövde Çürüklüğü, Antagonist, Biyolojik Kontrol, Erw inia Investigations On Biological Control O f Tomato Stem Rot Caused By E rw in ia carotovora subsp. carotovora In The Eastern M editerranean Region Abstract In this study biological control possibilities were investigated in controlling stem rot disease caused by E /w inia carotovora subsp. carotovora. Putative antagonists were isolated from soil samples obtained from tomato growing greenhouses in Adana province. Biological control studies were carried out with totally 78 antagonists, isolated from Adana, provided by Dr. Elad (ARO, Israel) and project-tarp Antagonistic effect of these isolates were investigated i/i vitro studies on nutritious medium and semi in vivo studies on potato slices. Effect of 13 antagonists were investigated on the tomato plants grown in the pots in the climate room and the effect was obtained at varying ratios between 33 to 66%. Among the five antagonists, which were selected from /// vitro, semi /// vivo and pot experiments were tested in greenhouse conditions. One antagonist (G2) was found to be effective as 50% ratio in inhibiting the stem rot caused by Erwinia carotovora subsp. carotovora in greenhouse conditions. Key Words : Tomato, Stem Rot, Antagonist, Biological Control, Erwinia G iriş Sebzecilik, ülkemiz tarım sektöründe önemli bir yer tutmaktadır. Yapılan ton sebze üretimi içinde domates ton ile toplam üretimin yaklaşık %40 ını oluşturmaktadır. Bu üretimin %16 sı da örtü altında yapılmaktadır. Serada yapılan domates üretiminin yaklaşık %15 i Doğu Akdeniz Bölgesi nde gerçekleşmektedir (D İE, 2002). Gerek açık alanda ve gerekse örtü altında domates yetiştiriciliği için ülkemiz uygun ekolojik koşullara sahiptir. Ancak domates üretimini sınırlayan faktörlerden biri hastalıklardır. Bunlar içerisinde bir çok bakteriyel hastalık önemli verim kayıplarına neden olmaktadır. Doğu Akdeniz Bölgesi nde bazı Pseıtdomo/ıas'jz yumuşak çürüklük Eminia türlerinin gövde nekrozu hastalığına neden olarak domateste önemli zararlar oluşturduğu rapor edilmiştir (Aysan, 2001). Yumuşak çürüklük Envinia türleri domateste tüm bitkide solgunluk, gövdede su emmiş lekeler, iletim demetlerinde renklenme, özün bozulması, ileri dönemlerde gövdede Yayın Kuruluna Geliş Tarihi: *Bu çalışma Ç.O. Araştırma Fonu tarafından FBE.2002.YL.189 nolu proje ile desteklenmiş olan bir yüksek lisans çalışmasıdır. (1*Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü - Yüreğir/Adana <2) Çukurova Üniversitesi Ziraat.Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü Balcalı/Adana