M X Kullanim Kilavuzu. Metal Dedektörü

Transkript

1 2003 TR M X MX-9005-i Kullanim Kilavuzu i Metal Dedektörü

2 DEÐERLÝ MÜÞTERÝMÝZ ; Orion MX-9005-i model dedektörümüzü tercih edip satýn aldýðýnýz için teþekkür ederiz. Satýn almýþ olduðunuz metal arama dedektörü yurt dýþýndan ithal veya yurt içinde imal edilen dedektörlerden çok daha yüksek performans saðlayýcý özelliklere ve yüksek derinlikten algýlama kapasitesine sahiptir. Orion MX-9005-i diðer dedektörlerden cinsine göre ortalama 3 ile 8 kat daha derinden algýlama ve yüzde yüze yakýn metal cinsi belirleme üstünlüklerine sahiptir. Makinenizden en yüksek verimi alabilmeniz için bu kullanma kýlavuzunu büyük bir dikkatle okumanýz, kullanmaya baþlamadan önce bol bol uygulama yapmanýz faydanýza olacaktýr. Orion MX-9005-i`nin oldukça basit ; kullandýkça yalýnlaþan dijital ekranlı ve sesli metal ayýrma diline kýsa zamanda adapte olacak onunla kendinizi dost gibi hissedeceksiniz. Bunun için, bu kýlavuzun tamamýný ürününüzü kullanmadan önce dikkatlice okumanýzý ve bir baþvuru kaynaðý olarak saklamanýzý öneririz.

3 İÇİNDEKİLER Dedektör setini oluşturan parçalar... 1 Cihazın hazırlanması... 2 Ön panel ve tuşların görevleri... 3 Batarya kontrolü... 4 Toprak ayarı... 5 Otomatik ayar... 6 Elle ayar... 7 Arama konumları... 8 Normal arama... 8 Kıymetli - Altın Boşluk Metal Boşluk test Metal test Küçük boşluk Küçük metal Derinlik tespiti Arama yapma şekli Cihaz ayarı... Derinlik ayarı Şarj işlemi Arama derinliği Ekran menü yapısı Teknik özellikler Profesyonel definecilere notlar Arama derinliğini etkileyen faktörler Sık sorulan bazı sorulara cevaplar Kültür ve Turizm Bakanlığı define arama yönetmeliği EK1 MOD1 ve MOD2 konumları... 27

4 Dedektör Setini Oluşturan Parçalar Dedektörü ilk olarak satın aldığınızda standart olarak aşağıda sıralananların olması gerekir Bobin çubuğuna montajlı ana gövde. Arama bobini. Ara bobin çubuğu. Dedektör şarj aleti. Kulaklık Taşıma çantası KULLANIM KILAVUZU 1

5 Cihazın Hazırlanması Bobin çubukları 3 parçadan oluşmakta dedektör cihazı bükümlü çubuğa demonte halde size gelmektedir. Üzerinde cihaz bulunan çubukla diğer çubukları yan şekilde okların görüldüğü yerlerden birleştiriniz. Bobin üzerindeki kabloyu çubuk üzerine spiral şeklinde sarınız. Kablonun uzun veya kısa gelmemesi için sarım sıklığını azaltıp veya çoğaltınız. Kablonun ucundaki fişi cihazın arkasına takıp vidasını sıkınız. Bu işlemlerlerden sonra dedektör kullanıma hazır haldedir. 2 Orion MX-9005-i

6 Ön Panel ve Tuşların görevleri Lcd Panel Açma Kapama Ekran aydınlatma Ekran menüsünü yukarı ilerletme bazı ayar değerlerini değiştirme Menüde seçilen bölüme girme Ayarları hafızaya kaydetme Menüde önceki seçeneğe dönüş Ekran menüsünü aşağı ilerletme bazı ayar değerlerini değiştirme KULLANIM KILAVUZU 3

7 Batarya Kontrolü Cihazınız batarya kontrolünü otomatik yapmaktadır. Cihazı ON-OFF tuşuna basıp açtıktan kısa bir süre sonra karşımıza aşağıdaki ekran gelecektir. Cihaz bataryası kullanılabilir durumda olduğunda PIL DOLU ifadesi görünür. Batarya kısa süreli kullanılabilir olduğu durumda PİL ORTA ifadesi belirir. Bu durumda cihazı kısa süre sonra şarj etmek gerekir. Batarya kullanılamaz halde boş olduğunda PİL BOŞ ifadesi belirir ve kısa süre sonra cihaz kapanır. Bu durumda cihazı derhal şarj etmek gerekir. 4 Orion MX-9005-i

8 Toprak Ayarı Cihazı ilk açtığınızda karşınıza gelecek yandaki ekranda TOPRAK AYARI ifadesi okla gösteriliyor olacaktır. GİRİŞ tuşuna basarak ayar bölümüne giriniz. Tuşlarıyla oku OTOMATİK yada ELLE AYAR ın karşısına getirip GİRİŞ tuşuna basınız. Otomatik Yandaki ekran belirdiğinde GİRİŞ tuşuna basınız. Ekranda HAVADAKİ DEĞER ifadesi görülür. KULLANIM KILAVUZU 5

9 Bobini yavaşça 40 santim kadar yukarı alıp tekrar GİRİŞ tuşuna basarız. YERDEKİ DEĞER ifadesi görülür. Bobini yere 10 santim kalacak şekilde indirip GİRİŞ tuşuna bastığımızda şayet toprak ayarı gerçekleştiyse yandaki TOPRAK AYARI TAMAMLANDI ifadesi belirir. Ama toprak ayarı gerçekleşmediyse yeniden HAVADAKİ DEĞER yazısı çıkacaktır. Bu durumda bobini yine yukarı kaldırıp bu işlemi tekrarlamak gerekir. TOPRAK AYARLANDI ifadesi görünmesine ragmen sağ yada sol bar kısmında bir adet bar görünüyorsa; Sağ tarafta görünen bar için SOL oka Sol tarafta görünen bar için SAĞ oka Bir yada iki defa basın. Ekranda Yeniden HAVA DEĞERİ ifadesi belirir. GİRİŞ tuşuna basıp bobini yere takrar indirip YER DEĞERİ ifadesini görürüz. GİRİŞ tuşuna tekrar basıp TOPRAK AYARLANDI ifadesini gördüğümüzde bobini hafifçe sağa sola oynatıp barların hareket etmediğinden emin olur GİRİŞ tuşuna basarak arama işlemine geçeriz. 6 Orion MX-9005-i

10 Elle Ayar Elle ayar kısmında Toprak Ayarı nı elle yaparız. Bu işlemde tuşları kulanılacaktır. Elle Ayar kısmına girmeden önce bobini yerden 40 santim yukarı alınız ve GİRİŞ tuşuna basınız. Bobini yere santim kalana kadar yaklaştırınız. Barlardaki hareketi gözleyiniz. Bobini 40 cm yukarı alıp; Sol barda hareket gözlediyseniz sağ ok tuşuna 1 defa basınız. Sağ barda hareket gözlediyseniz sol ok tuşuna 1 defa basınız. Bobini tekrar yere yaklaştırıp bar hareketini yeniden gözleyiniz. Bobini tekrar yukarı alıp, sol bar sağ ok, sağ bar sol ok, şeklinde az önce yaptığınız işlemi yenileyiniz. Barlarda hareket kalmayana kadar bu işlem tekrarlayınız. Barlarda hareket kalmadığında GİRİŞ tuşuna basarak arama konumuna geçiniz. DİKKAT: OK tuşlarına basarken bobinin yukarıda olmasına dikkat ediniz. KULLANIM KILAVUZU 7

11 Arama Konumları Gerekli ayarları tamamladıktan sonra GİRİŞ tuşuna bastığımızda Arama Konumları ekranına geliriz. Tuşlarıyla seçiminizi yapıp GİRİŞ tuşuna basınız. Normal Arama Normal arama konumunda bütün metaller algılanmakta ve analizleri yapılmaktadır. Bu konum ilk açıldığında konumundadır. Daha derin ve hassas aramalar için bu menüde iken tuşuyla konumuna geçiş yapılabilir. NORMAL ARAMA konumuna girdikten sonra bobini 40 santim yukarı alıp GİRİŞ tuşuna basarak arama işlemine başlayınız. Bu konuma girdikten sonra GİRİŞ işlemini yapmadığınızda cihazınız metal tespiti yapmaz. Kıymetsiz Metaller Kıymetli ve Altın yüzdelik değerleri ekranda 0 (sıfır) olarak görünür ve kalın-kaba ses verir. Buna çelik de dahildir. konumu oldukça hassasdır. tuşu ile bu konuma geçtiğimizde bobini hedeften uzakta 40 santim yukarı kaldırıp GİRİŞ tuşuna basıp SAYFA 16 da anlatıldığı şekilde yerle olan mesafeyi hiç bozmadan hedefin üzerinde gezdirmeliyiz. Ve bu işlemi bir kaç kez yapmalıyız. de derinlik ve hassasiyet arttığı için bol mineralli topraklarda yanılma olasılığı artacaktır. Bu yüzden bobini gayet muntazam hareket ettirmemiz gerekmektedir. 8 Orion MX-9005-i

12 DİKKAT! Sayfa 16 da yeralan ARAMA YAPMA başlığındaki arama kaidelerine mutlaka uyunuz. Toprak üstü testlerinizi ve yüzeye çok yakın olduğundan şüphelendiğiniz metalleri ararken!bobini yerden santim yukarıda gezdiriniz. Kıymetli Metaller ve Altın yan şekildeki ekran görüntüsünde geçen KIYMETLİ ve ALTIN yüzdelik seviye göstergelerinde görüntülenirler. Örneğin: Bakır - Alüminyum : KIYMETLİ %99+ ALTIN %0 Gümüş Bronz : KIYMETLİ %99+ ALTIN %0 Altın : KIYMETLİ %99+ ALTIN %99+ şeklinde görüntülenir. Ekrandaki yüzdelik değerlerinin açıklaması (A) - ALTINda ve KIYMETLİde 0 (sıfır) a yaklaşan değerler düşük değerli kaba sesle birlikte tam 0 (sıfır) değersiz metal. (B) - KIYMETLİde artan değer gümüş, bronz, alüminyum, bakır gibi değerli metal. (C) - ALTINda ve KIYMETLİde artan değer altın. (D) - ALTINda artan değer küçük altın. KULLANIM KILAVUZU KIYMETLİ %0 ALTIN %0 KIYMETLİ %99+ ALTIN %0 KIYMETLİ %99+ ALTIN %99+ KIYMETLİ %15+ ALTIN %80+ 9

13 Kıymetli - Altın Cihazınız bu bölümde yalnız değerli metallere ve altına sinyal verecektir. Bu konum ilk açıldığında konumundadır. Daha derin ve hassas aramalar için bu menüde iken konumuna geçiş yapılabilir. tuşuyla Çok küçük metaller hariç değerli tüm metallerde kıymetli yüzdelik değeri 99+ olacak, değersiz metallerde herhangi bir değer vermeyecektir. Küçük metallerde kıymetli yüzdelik değeri düşebilir. Örneğin yeni 10 Kuruş çapında bir metalde bu değer 10+ olabilir. Altın yüzdelik değeri ise -eğer topraktaki metal altınsa- saflık oranına göre değer verecektir. Saflık oranı yüksek altınlarda bu değer yükselecek, daha az saf altınlarda bu değer azalacaktır. Altın olmayan metallerde ise bu değer örneğin 20- gibi eksi değerler alabilir. Fakat eksi değer alması durumda mineralli değişken toprak yapısını dikkate alarak kontrol için kazmanız tavsiye edilir. Zira ağır mineralli yapı, toprakta altın olduğu halde altın yüzdelik değerini eksiye çekebilir ama kıymetli yüzdelik değeri yükseldiğinde altın değeri eksiye düşse bile altın olma ihtimali vardır. konumu oldukça hassasdır. tuşu ile bu konuma geçtiğimizde bobini hedeften uzakta 40 santim yukarı kaldırıp GİRİŞ tuşuna basıp SAYFA 16 da anlatıldığı şekilde yerle olan mesafeyi hiç bozmadan hedefin üzerinde gezdirmeliyiz. Ve bu işlemi bir kaç kez yapmalıyız. de derinlik ve hassasiyet arttığı için bol mineralli topraklarda yanılma olasılığı artacaktır. Bu yüzden bobini gayet muntazam hareket ettirmemiz gerekmektedir. 10 Orion MX-9005-i

14 Boşluk - Metal NORMAL ARAMA veya KIYMETLİ-ALTIN konumlarında arama yaparken sola giden bar boşluk veya küçük boşluk, sağa giden bar ise metal veya küçük metaldir. Menüde OK tuşlarıyla hareket eder GİRİŞ tuşuyla seçim yaparız. Alınan sinyalin durumuna göre hangi konumu seçeceğinizi aşağıdaki tablodan görebilirsiniz. SES BAR SEÇİLECEK KONUM SOL BAR YOK TAM DOLU BOŞLUK TEST SOL BAR YOK AZ DOLU KÜÇÜK BOŞLUK SES BAR SEÇİLECEK KONUM SAĞ BAR VAR TAM DOLU METAL TEST SAĞ BAR VAR AZ DOLU KÜÇÜK METAL KULLANIM KILAVUZU 11

15 Boşluk Test Sinyal büyük olduğunda seçilir BOŞLUK TEST seçildiğinde karşımıza yandaki ekran gelir. Bobini yukarı kaldırmadan GİRİŞ tuşuna basıp bölgeden yeniden geçirdiğimizde soldaki barlar doluyorsa Yalnız bu kısımdaki boşluk, sağdaki barlar barlar dolarsa boşluktur. doluyorsa yoğun mineral var demektir. Metal Test Sinyal büyük olduğunda seçilir Yalnız bu kısımdaki barlar dolarsa boşluk değildir. METAL TEST seçildiğinde karşımıza yandaki ekran gelir. Bobini yukarı kaldırmadan GİRİŞ tuşuna basıp bölgeden yeniden geçirdiğimizde sağdaki barlar doluyorsa metal, soldaki barlar doluyorsa hafif ve sert yoğunluklu mineral var demektir. Yalnız bu kısımdaki barlar dolarsa metal değildir. Yalnız bu kısımdaki barlar dolarsa metaldir. LÜTFEN DİKKAT! Sayfa 16 da yeralan ARAMA YAPMA başlığındaki arama kaidelerine mutlaka uyunuz. 12 Orion MX-9005-i

16 Küçük Boşluk Sinyal küçük olduğunda seçilir KÜÇÜK BOŞLUK seçildiğinde karşımıza yandaki ekran gelir. Bobini yukarı kaldırmadan GİRİŞ tuşuna basıp bölgeden yeniden geçirdiğimizde soldaki barlar doluyorsa küçük boşluk, sağdaki barlar doluyorsa yoğun mineral var demektir. Yalnız bu kısımdaki barlar dolarsa küçük boşluktur. Yalnız bu kısımdaki barlar dolarsa küçük boşluk değildir. Küçük Metal Sinyal küçük olduğunda seçilir KÜÇÜK METAL seçildiğinde karşımıza yandaki ekran gelir. Bobini yukarı kaldırmadan GİRİŞ tuşuna basıp bölgeden yeniden geçirdiğimizde sağdaki barlar doluyorsa küçük metal, soldaki barlar doluyorsa hafif ve sert yoğunluklu mineral var demektir. Yalnız bu kısımdaki barlar dolarsa küçük metal değildir. Yalnız bu kısımdaki barlar dolarsa küçük metaldir. KULLANIM KILAVUZU 13

17 Derinlik Tespit Derinlik Tespiti bölümüne NORMAL ARAMA veya KIYMETLİ- ALTIN bölümünden girilir. NORMAL ARAMA veya KIYMETLİ- ALTIN DERİNLİK TESPİT bölümü Derinlik tespit işlemi bittikten sonra 1. Sinyal kesildiği anda tuşuna basıp, DERİNLİK TESPİT bölümüne geçiniz. 2. Bobini yerden 40 santim yukarı kaldırınız. 3. GİRİŞ tuşuna basınız. 4. Bobini aşağı alıp tespit edilen yerin üzerinden, sinyalin başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki mesafeyi aklınızda tutabileceğiniz şekilde yeniden geçiriniz. (Yandaki şekile bakınız) DİKKAT! Toprakta birbirine yakın mesafede iki farklı metal varsa en son üzerinden geçilen metalin sinyali geçerli olacaktır. Bu yüzden ardada gelen sinyallerde bunu dikkate alınız. 14 Orion MX-9005-i

18 Sinyal Başlangıcı 50 cm Sinyal Bitişi Sinyal alanı Bobin Aldığımız yaklaşık ölçünün 50 cm olduğunu düşünürsek ekrandaki ÇAP değerini tuşuylarıyla 50 ye getirip GİRİŞ tuşuna bastığımızda DERİNLİK değeri karşımıza çıkar. Seçilebilir çap değeri 5 cm den 150 cm ye kadardır.! Sağ-Sol ok tuşlarıyla tahmini çapı seçip GİRİŞ tuşuna basınız. BAŞA DÖN tuşuna basarak Derinlik Tespit konumundan çıkarız. Derinlik kontrolünü metalin üzerinde yapmayınız. KULLANIM KILAVUZU 15

19 Arama Yapma ŞEKİL1 Arama bobinini 40 santim yukarıya alıp GİRİŞ tuşuna basıp bıraktıktan sonra bobini toprağa santim yaklaştırıp yukardan göründüğü şekliyle yay şekli çizdirerek ileri doğru götürmeliyiz. ŞEKİL1 Bu şekilde taranmadık alan kalmamalıdır. konumunda arama bobinini sağa sola hareket ettirirken yandan göründüğü şekliyle yerle olan mesafeyi korumaya özellikle önem vermemiz gerekir. ŞEKİL2. ŞEKİL 3 teki gibi bobinin yerle olan mesafesi bozulduğunda yanıltıcı sinyal oranı yükselip demir minarelleri ve başka minareller kıymetli olarak algılanabilir.! Bobini 16 Bobin ŞEKİL2 Bobin ŞEKİL santim Bobin YER YER Bobin hareketi Gidiş Yönü santim İÇİN YANLIŞ ARAMA ŞEKLİ metal sinyali aldığımız nokta üzerinde sabit tutmamalıyız. Aksi halde cihazınızda arıza oluşabilir. Orion MX-9005-i

20 İlk açılışta karşımıza çıkan ANA menüden giriş yapabileceğimiz CİHAZ AYARI menüsünden cihazın sesini açıpkapatabilir, Türkçe İngilizce menü dili seçimi yapabiliriz. Bu menüde OK tuşlarıyla ilerleyip GİRİŞ tuşuyla iç menüye girip yine GİRİŞ tuşuyla seçim yapıp GERİ DÖN tuşuyla çıkarız. Cihaz Ayarı Ayrıca cihazın DERİNLİK AYARI bu bölümde yapılmaktadır. Derinlik Ayarı Cihazın algılama derinliği bu bölümde belirlenir. Az rakam duyarlılığı azaltacak çok rakam duyarlılığı artıracaktır. Ok tuşlarıyla rakamı belirler GİRİŞ tuşuyla hafızaya alırız. KULLANIM KILAVUZU Tavsiye seviyesi 80 dir. 17

21 Şarj İşlemi Orion MX-9005-i nin batarya sistemi kullanıcıların beklenti ve isteklerini karşılayacak doğrultuda imal edilmiştir. Zor doğa koşullarında cihaz pili değiştirmek gibi can sıkıcı ayrıntılarla uğraşılmaması için cihaz şajzlı ve uzun ömürlü batarya sistem i ile donatılmıştır. Cihazınızı ilk atığınızda ekranın üst kısmında bataryanın doluluk durumunu görebilirsiniz. Tam kullanılabilir. Normal kullanılailir. Kullanılmaz. Ayrıca ekranın sağ üst köşesinde bataryanın durumunu belirten ifade vardır. Pil dolu Pil orta Pil boş DİKKAT Otomatik enerji kontrol sistemi, kullanım sırasında akünün tamamen boşalması durumunda cihazı kapatacaktır. Şarj adaptörü takılı iken cihaz açılmamalıdır veya cihaz açıkken şarj adaptörü takılmamalıdır. Cihaz akünüzün uzun ömürlü olası için, cihazı kullanmasanız dahi 15 günlük periyotlar halinde şarj ediniz. Batarya kullanım süresi Batarya şarz süresi Kışın 3 Saat Kışın 24 Saat Yazın 6 saat Yazın 16 saat 18 Orion MX-9005-i

22 Arama Derinliği Aşağıdaki ölçü tablosu gerek teknik çalışmalarla, gerekse müşteri tecrübe yansımasıyla oluşturulmuştur. Metalin toprak altında bulunma süresi uzadıkça oluşturacağı manyetik alan etkisi artacağından bu ölçülerde yükselme olacaktır. METAL EŞYANIN CİNSİ Tek madeni para Altın bilezik Bakır hamam tası Peynir tenekesi Tepsi (60 cm çapında) Tepsi (80-90 cm çapında) Tepsi ( cm çapında) Ölçüler santimetredir. En Fazla * * * * * 900* * konumu çok hassas ve derinlik artışı sağlayan bir konumdur. konumunda arama bobinini toprakta gezdirme şekli yanıltıcı sinyal almamak için çok önemlidir. Lütfen SAYFA 16 inceleyiniz. KULLANIM KILAVUZU 19

23 Ekran Menü Yapısı ON OFF TOPRAK AYARI OTOMATİK ELLE AYAR Toprak ayarı yaptıktan sonra tuşuyla arama menüsüne girme CiHAZ AYARI SESVAR-YOK DERİNLİK AYARI Tuşu ile arama ekranına geçme DİL SEÇİMİ NORMAL ARAMA KIYMETLİ - ALTIN BOŞLUK METAL DERİNLİK AYARI - DERİNLİK TESPİT BOŞLUK TEST METAL TEST Hangi tuşu neden kullanmalıyım? Ekran menüsünde gezinmek için. Seçtiğiniz başlığa girmek Ayarları hafızaya almak için. Önceki ekrana dönmek için. KÜÇÜK BOŞLUK KÜÇÜK METAL 20 Orion MX-9005-i

24 Teknik Özellikler Bu cihaz Maksel Elektronik tarafından arazi şartlarına mükemmel uyum sağlayan toprak ayar sistemine sahip olarak üretildi. Dünya da ilk defa Treasure Hunter modelimizde uygulanan Geliştirilmiş Geniş Bant Teknolojisi Orion MX-9005-i modelinde dahada geliştirilerek kullanılmıştır. Bu teknoloji değişken toprak ve küp parçalarını, horasan, ağır mineral ihtiva eden kaya parçalarını, cihaz bünyesinde otomatik olarak elimine edilmesini sağlar. Çok derinden dahi gördüğü metali ilk algıladığı noktadan itibaren sağlıklı ayırım yapabilecek özelliklere sahip tek dedektördür. Değerli ve değersiz metalleri birbirinden ayırabildiği gibi altını da diğer değerli metallerin içinden sağlıklı olarak ayırabilen özelliğe sahip dedektördür. Kalınlıklarından yada mineral yapılarından etkilenmeden taşların arkasındaki metalleri sağlıklı bir şekilde verir. Islak ve mineralli zeminlerde derinlik kaybına uğramaz. Suyun içindeki metali derinlik kaybına uğramadan tespit eder. Yanıltıcı küp parçalarını tanır ve yok sayar. Metal ayrımında derinlik kaybına uğramaz. Metali algıladığı anda ayrım yapabilir. KULLANIM KILAVUZU 21

25 Araziye çıkmadan önce cihazınızın normal çalışıp çalışmadığını kontrol ediniz. Arama saatlerini iyi ayarlayınız. Mesela sabah güneş doğmadan arama yapmanız halinde cihazınız %50 ye kadar daha derinden algılayabilir. Arazide çok şüphelendiğiniz yerlerde arama yapınız. Eğer çok geniş alan ve sürede arama yapacaksanız cihazınızı arada bir dinlendiriniz. Kuru ortamlarda arama yapmaya gayret ediniz. Cihazınızın arama yapacağı toprağa göre toprak ayarının tutup tutmadığını kontrol ediniz. Yoğun mineralli topraklarda toprak ayarı değişebilir. Değiştiğini anladığınız anda toprak ayarını tekrar yapınız. 22 Orion MX-9005-i

26 Arama Derinliğini Etkileyen Faktörler Bütün dedektörlerin metalleri az yada çok derinden algılayabilmesinde bir çok faktör önemli ölçüde etkendir. Bu etkenler aşağıda sıralanmıştır. 1. Yüzey... Metalin yüzeyi büyüdükçe cihaz daha derinden algılar. 2. Hacim... Cihaz küçük cisimleri yakından büyük cisimleri uzaktan algılar. 3. Cismin yapıldığı metal türü... Önemli bir etkendir. Aynı ağırlık ve yüzeye sahip olsalar dahi iyi iletken olan madenleri daha derinden algılar. Meselâ Altın, Gümüş, Bakır gibi iyi iletken madenleri çok derinden ;Demir, Kurşun, Çinko gibi kötü iletken madenleri daha az derinden algılar. 4. Toprağın cinsi... Toprakta bulunan demir minerali cihazın derinden algılamasını engeller ve perdeler. Ayrıca iletken maden ihtiva eden topraklar aramayı zorlaştırır. Bu topraklar genellikle rutubetli, altı balçıklı olan topraklardır. Demir minerali ihtiva etmeyen ve rutubetsiz topraklarda arama derinliği menzilinde azalma olmaz. 5. Gömüldüğünden beri geçen süre... Bazı topraklarda toprağın içerisinde gömülü metalin etrafında zamana ve toprağın özelliğine göre oksit oluşur. Bu oksit cihazı olumlu yönde etkiler. Yani daha derinlerden tespit edilebilir. Meselâ metal etrafında oluşan oksit, hidroksit, karbonat, sülfat, klörür, nitrat gibi bileşikler topraktaki metali olduğundan daha geniş ve yüksekteymiş gibi gösterir. Dolayısıyla makine bu metali daha derinden algılamış olur. KULLANIM KILAVUZU 23

27 Sık Sorulan Bazı Sorulara Cevaplar Bu cihazı evde, iş yerinde, arabada, veya herhangi bir yerde bulundurmak serbest midir? Dedektör türü araştırma cihazlarının her nerede olursa olsun bulundurulmasında kanuni bir kısıtlama yoktur. Bu tür cihazlar yalnız define aramaya yönelik olmayıp genel amaçlı kullanıldığı için alım satımı serbest olup evde, iş yerinde, arabada vs, bulundurulabilir. Arama yapmak serbest midir? Ya da hangi şartlara bağlıdır? Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunun 2863 nolu kanun maddesine göre arama ve kazı yapmak için izin alınması gerekmektedir. Özel mülkiyetler de dahil, mezarlıklar, sit alanları, korumalı tarihi alanlarda arama yapmak yasaktır. Arama veya kazı işlemleri için uygulamanız gereken kanuni yöntemler cihaz KULLANMA KILAVUZU nun KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI DEFİNE ARAMA YÖNETMELİĞİ bölümünde yer almaktadır. Ayrıca Internet adresini inceleyiniz Kazı yapmak serbest midir? Ya da hangi şartlara bağlıdır? İzinsiz kazı yapmak yasaktır. Bu yasağı işleyenler hakkında uygulanacak kanuni yaptırımlar 2863 nolu KÜLTÜR VE TABİAT KANUNLARINI KORUMA KANUNU nun 74. maddesinde yer almaktadır. Ayrıntılı açıklamalara yukarıdaki internet adresinden ulaşabilirsiniz. İster özel mülkiyet olsun, ister kamu mülkiyeti olsun toprakta herhangi bir bulguya rastlandığında kazı yapmak için izin ve ruhsat almanız gereklidir. İzinsiz kazı yapmak kanunen yasaktır ve cezai işlemler gerektirir. Kazı ile ilgili gerekli izni alabilmeniz için uygulamanız gereken kanuni yöntemler cihaz bu KULLANMA KILAVUZU nun KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI DEFİNE ARAMA YÖNETMELİĞİ bölümünde yer almaktadır 24 Orion MX-9005-i

28 AMAÇ: Madde 1 - Bu yönetmeliğin amacı; 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu` nda belirtilen yerler dışında define aramalarında uyulacak esasları belirtmektedir. KAPSAM: Madde 2 - Bu yönetmelik, define arama ruhsatının verilmesine, define arayıcıdan istenecek belgelere, aramanın nasıl yapılacağına ve çıkan defineden arayıcıya tanınacak haklara ilişkin hükümleri kapsar. DAYANAK: Madde 3 - Bu yönetmelik 2863 sayılı Kanun`un 6 ve 50 nci maddeleriyle Medeni Kanun`un 696 ve 697 nci maddeleri uyarınca hazırlanmıştır. KISALTMALAR: Madde 4 - Bu yönetmelikte geçen:"bakanlık";kültür ve Turizm Bakanlığını "Müze";Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğüne bağlı müzeleri ifade eder. MÜRACAAT: Madde 5 - Define aramak isteyenler, define arayacakları yerin bağlı olduğu mülki amire bir dilekçe ile müracaat ederler. Madde 6 - Dilekçede arama maksadı açıkça belirtilir ve define aranacak yerin il, ilçe, bucak, köy, mahalle, sokak, ve ev numarası bildirilir. Ayrıca, bu yerin ekili, dikili, meskun, gayri meskûn, tapulu ve tapusuz olup olmadığı ve kime ait bulunduğu açıklanır. Madde 7 - Müracaat dilekçesine; a) Define aranacak sahanın,yetkili teknik elemana çizdirilmiş, İl Bayındırlık Tasdikli 1/500 ölçekli tesviye münhanili haritası veya krokisi, b) Krokisi çıkarılamayacak ev ve bunun gibi yerler için ise ada, parsel ve çap numarasını belirten vaziyet plan, c) Uzaktan ve yakından olmak üzere çeşitli yönlerden çekilmiş net fotoğrafları, d) Define aranacak yer sahipli ise,gerçek kişilerden noterden tasdikli muvafakatname, tüzel kişilerden ve yetkili organlarından alınacak muvafakat yazısı eklenir. Madde 8 - Define aranacak yer 100 m² yi geçemez. Bu yer verilecek fotoğraflarla harita veya kroki üzerinde işaretlenir. Madde 9 - Mülki amir, define aranacak yerin 2863 sayılı Kanun`un 6 ncı maddesinde belirtilen yerler ile tespit ve tescil edilen sit alanları ve mezarlıklar içinde olup olmadığını, define aranmasında sakınca bulunup bulunmadığını, en KULLANIM KILAVUZU 25

29 yakın müze müdürlüğüne tespit ettirir. Madde 10 - Müze Müdürlüğünce, müracaat uygun bulunduğu taktirde define arama ruhsatı verilir. Ruhsatname bir yıl sürelidir. Define araması aralıksız en çok bir ay devam eder. Hava muhalefeti veya tabii afetlerden dolayı bu süre içinde bitirilemezse bir defaya mahsus olmak üzere mülki amirce en çok bir ay daha uzatılabilir. Madde 11 - Define araması, define aranacak yere en yakın müzeden görevlendirilecek ihtisas elemanı başkanlığında, Maliye ve Gümrük ve İçişleri Bakanlıklarının mahalli birer temsilcisi gözetiminde yapılır. DİĞER HÜKÜMLER: Madde 12 - Define aranacak yeri incelemeye gidecek müze ihtisas elamanı ile, aramada bulunacak ihtisas elamanı, Maliye ve Gümrük ve İçişleri Bakanlıkları temsilcilerinin yol masrafı ve birinci derece devlet memuru harcırahı üzerinden yevmiyeleri define arayıcısı tarafından ödenir. Bu yevmiyeler günlük zorunlu giderleri karşılamadığı taktirde,aradaki fark yevmiyelerin %50`sini geçmemek şartıyla define arayıcısı tarafından ayrıca ödenir. Madde 13 - Define aranmasından doğacak zarar ziyan ve kazı yapılan yerin eski haline getirilmesiyle ilgili masraflar define arayıcısına aittir. Bu masrafların tahmini tutarı ilgili müze müdürlüğünce tespit edilir. Madde 14 - Define arama yerini incelemeye gidecek müze ihtisas elamanının harcırahı önceden, 12. ve 13. maddelerde yazılı diğer harcamalar ise arama başlamadan önce arayıcı tarafından bir devlet bankasına müze müdürlüğü adına yatırılır. Müze müdürü aramadan önce görevlilere avans öder. Hizmetin yerine getirilmesinden sonra görevlilerin verecekleri hakediş belgelerine göre kesin hesap yapılır. Artan para arayıcıya iade edilir. Madde 15 - Çalışmalar, görevliler ile arayıcının imzasını taşıyan tutanaklarla günü gününe tespit edilir. Bu tutanaklar ve arama sonunda tanzim edilecek nihai tutanak Bakanlığa gönderilir. Madde 16 - Define aramasının mevzuat hükümlerine göre ilgililerce durdurulması halinde arayıcı hiç bir hak, zarar ve ziyan talebinde bulunamaz. Define aramalarında kültür ve tabiat varlığı bulunduğu taktirde arama derhal durdurulur ve durum Bakanlığa bildirilir. Arayıcı bulunan kültür ve tabiat varlıkları üzerinde hiç bir hak iddia edemez. Madde 17 - Define aramasında çıkan buluntular Bakanlıkça tayin edilecek en az üç kişilik bir uzman heyetine incelettirilir. Elde edilecek buluntular kültür ve tabiat varlığı ise müzelere, define ise Maliye ve Gümrük Bakanlığına teslim edilir. Madde 18 - Bulunan definenin Maliye ve Gümrük Bakanlığınca geçer akçe olarak değeri tespit edilir. Define Hazineye ait arazide bulunmuşsa %50`si arayıcıya, Özel veya tüzel kişilere ait arazide bulunmuşsa %40`ı arayıcıya, %10`u ise mülk sahibine verilir. 26

30 EK-1 ve konumları. Cihazınız Orion-MX9005i 2 türlü arama konumuna sahiptir. Bunlar MOD1 ve MOD2 olarak adlandırılmıştır. Cihazınız ilk açıldığında MOD1 e ayarlı olarak açılır. MOD1 standart arama modudur. Her türlü arama, tespit ve test işlemlerinizi MOD2 ye geçmeden MOD1 bölümünde gerçekleştirebilirsiniz. Şayet daha hassas ve daha derinden algılama ihtiyacı doğarsa MOD2 konumuna geçiş yapabilirsiniz. MOD2 konumuna NORMAL ARAMA ve KIYMETLİ-ALTIN bölümlerinde sol ok vasıtasıyla geçiş yapıp yine bu tuşla MOD1 konumuna geri dönebilirsiniz. MOD1 MOD1 MOD2 konumuna geçtiğinizde bobini sinyal noktasından uzakta yerden 40 santim yukarı kaldırıp GİRİŞ tuşuna basarak SAYFA 16 da anlatılan bobin gezdirme şekliyle toprakta gezdiriniz. MOD2 de arama yaparken bobinle yer arasındaki mesafeyi mutlaka eşit tutmaya gayret etmelisiniz. 27